Pobierz - Portal Promocji Eksportu
Transkrypt
Pobierz - Portal Promocji Eksportu
IRLANDIA Sektor ICT w Irlandii OPRACOWANIE WYDZIAŁU PROMOCJI HANDLU I INWESTYCJI AMBASADY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W DUBLINIE STYCZEŃ 2014 4 the Vicarage, St. John’s Road, Dublin 4, Ireland Tel: +353 1 269 1370 Fax: +353 1 269 7662 E-mail: [email protected] www.dublin.trade.gov.pl SPIS TREŚCI Wstęp ....................................................................................................................................................... 3 1. Ogólna charakterystyka sektora ICT ................................................................................................ 3 2. Kluczowe podsektory ....................................................................................................................... 5 3. Wielkość i zakres działania sektora .................................................................................................. 6 4. Aktualne problemy sektora ICT........................................................................................................ 6 5. Trendy .............................................................................................................................................. 7 6. Najwięksi gracze na rynku ................................................................................................................ 8 7. Czynniki przyciągające firmy z branży ICT ........................................................................................ 8 8. Inicjatywy klastrowe, Inkubatory oraz Centra Wspierania Przedsiębiorczości................................ 9 9. Imprezy branżowe.......................................................................................................................... 10 10. Instytucje, organizacje, stowarzyszenia branżowe .................................................................... 10 11. Ocena i wnioski .......................................................................................................................... 12 Źródła ..................................................................................................................................................... 12 2 Wstęp W związku z rosnącym znaczeniem sektora ICT oraz intensyfikacją powiązań pomiędzy firmami na całym świecie, a zwłaszcza w obrębie Unii Europejskiej przedstawiamy opracowanie na temat rozwoju branży ICT w Irlandii. Niniejsze opracowanie zawiera informacje przydatne polskim firmom już współpracującym z przedsiębiorstwami irlandzkimi jak i firmom rozważającym rozpoczęcie współpracy. Zebrano najważniejsze informacje dotyczące sektora ICT, aktualnych trendów rozwojowych branży, warunków funkcjonowania firm na rynku irlandzkim, istniejących stowarzyszeń branżowych, źródeł informacji technicznej i handlowej oraz organizowanych imprez targowowystawienniczych. Materiał ten został przygotowany na podstawie informacji branżowych, danych statystycznych oraz analiz i opracowań własnych. 1. Ogólna charakterystyka sektora ICT Sektor ICT (Information and Communication Technologies) zajmuje się przede wszystkim technologiami związanymi z przepływem informacji oraz transmisją danych. ICT jest ważną częścią IT (Technologii Informacyjnej), która obejmuje całokształt zagadnień przetwarzania informacji, w tym także sprzęt komputerowy. Sektor ICT stał się ważnym sektorem w Europie, wytwarzającym około 5% PKB. Małe i Średnie Przedsiębiorstwa stanowią w nim dużą grupę i mają względnie jednolitą bazę dystrybucji w UE. Pomimo pewnych różnic między krajami w zakresie definicji sektora ICT, szacuje się w przybliżeniu, iż w Europie istnieje co najmniej 750.000 przedsiębiorstw w tym sektorze. Irlandia kreuje swój wizerunek, jako jednego z najważniejszych ośrodków skupiających firmy z branży zaawansowanych technologii. Sektor ICT jest kluczowym motorem rozwoju gospodarki, który tworzy ponad 1/3 całkowitego eksportu. Są to znaczące liczby jeśli weźmiemy pod uwagę proeksportowy charakter gospodarki Irlandzkie, w której aż 84% wytwarzanych dóbr jest sprzedawanych za granicę. Rośnie eksport usług ICT, choć obraz zaburzają obroty korporacji międzynarodowych fakturujących usługi informatyczne z Irlandii (np. Google). Znacznie poprawia to saldo obrotów handlowych kraju, ale utrudnia ocenę, jak faktycznie radzą sobie w tym sektorze rodzime firmy. Odnotowany w 2012 r. wzrost PKB o 0,9% spowodowany był głównie wzrostem eksportu o 2,8%; przy czym największy wzrost nastąpił w "usługach komputerowych". Niektórzy analitycy oceniają, że gdyby nie zabiegi księgowe korporacji, odnotowano by zmniejszenie PKB.1 Analiza danych sprzedaży ogółem pokazuje, że oprogramowanie i usługi odnotowały corocznie 12% wzrost w przeciągu ostatnich 6 lat.2 Z drugiej jednak strony, wśród firm będących klientami rządowej instytucji wspierającej irlandzki eksport - Enterprise Ireland - firmy branży IT odnotowały w 2012 r. 19% wzrost sprzedaży eksportowej. 1 2 Źródło: http://www.finfacts.ie/irishfinancenews/article_1026092.shtml Na podstawie: Irish Software Association Digital Technology Index – August 2013 3 Irish Software Association (ISA) w raporcie Digital Technology Index szacuje, iż w Irlandii zlokalizowanych jest 915 firm technologicznych (od start-upów po międzynarodowe korporacje), z czego 728 to firmy rodzime. Inne źródła podają nawet do 5 400 firm. Szacuje się, że sektor zatrudnia od 75 do 90.000 osób i generuje przychody na poziomi 1,8 mld EUR rocznie. W Irlandii wyjątkowo dobre warunki rozwoju mają startupy wspierane przez 25 inkubatorów, liczne programy wspierające rozwój MŚP, ponad 15 organizacji zrzeszających inwestorów oraz aktywne środowisko angel investment. 4 2. Kluczowe podsektory Branża ICT charakteryzuje się ogromną różnorodnością działań. Od tworzenia sprzętu komputerowego, systemów operacyjnych i oprogramowania, przez outsourcing, dostarczanie i przechowywanie danych. Wiele firm zajmuje się również marketingiem i sprzedażą w ramach szeroko pojętego e-biznesu z zarządzaniem łańcuchem dostaw włącznie.3 Oprogramowanie komputerowe – bardzo rozwinięty, dojrzały i znaczący podsektor branży ICT w Irlandii. Większość firm tworzących oprogramowanie jest czysto irlandzkich. Ich działalność opiera się na rozwiniętych umiejętnościach inżynierskich i wysoko rozwiniętym procesie identyfikacji, rozwoju oraz implementacji rozwiązań. Firmy irlandzkie zgodnie twierdzą, że pomimo względnie rozwiniętego informatycznego rynku pracy w Irlandii, wciąż brakuje programistów. Sprzęt komputerowy – rynek zdominowany jest przez firmy zagraniczne i opiera się na importowanych, sprawdzonych technologiach i podzespołach. Jednakże, pomimo bieżących tendencji na globalnym rynku, podsektor rozwija się także w kierunku produkcji bardziej zaawansowanych technologii wschodzących. W ostatnich latach pojawiło się zjawisko przenoszenia aktywności firm tworzących niską wartość dodaną poza granice kraju, do państw o niższych kosztach (np. Dell do Polski). Przewiduje się, że ta gałąź branży ICT ma szansę na ok. 6% rozwój z roku na rok do 2015 r. Usługi wspierające – w przeszłości Irlandia była często postrzegana jako kraj, który wykorzystał niszę w obszarze usług wspierających. Irlandia dysponuje warunkami prowadzenia tego typu usług w postaci konkurencyjnych warunków prowadzenia biznesu (niskie podatki), dostępności wysoko kwalifikowanej kadry, dogodnej strefy czasowej dającej możliwości efektywnego wsparcia Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki. Irlandia napotyka obecnie na bardzo silną konkurencję ze strony takich państw jak Indie czy Chiny, które przyciągają inwestorów bardzo niskimi kosztami pracy. Media cyfrowe – pomimo spowolnienia w tym podsektorze, Irlandia osiąga relatywnie dobre wyniki i utrzymuje trwały wzrost. W tym obszarze działa wiele firm zagranicznych. Mimo tego wiele małych irlandzkich firm radzi sobie bardzo dobrze. Największą szansą w tej dziedzinie są gry, aplikacje mobilne i platformy e-learningowe. Mikroelektronika – jest to stosunkowo nowy podsektor w gospodarce Irlandii, który wykazuje rosnące kompetencje i możliwości rozwoju. Silne powiązania istnieją tu przede wszystkim z centrami badawczo-rozwojowymi zlokalizowanymi w szczególności w instytucjach szkolnictwa wyższego. Cloud Computing - jest to model zarządzania środowiskiem IT z rozwiązaniami zapożyczonymi z reguł funkcjonowania sieci internetowej. Filozofia Cloud Computing polega na przeniesieniu całego ciężaru świadczenia usług IT (danych, oprogramowania lub mocy obliczeniowej) na serwer i umożliwienie stałego dostępu poprzez dowolne komputery klienta. Jest to najszybciej rozwijająca się gałąź ICT (przewiduje się coroczny wzrost nawet do 20% przez najbliższe min. 5 lat). Analitycy szacują, że do 2014 r. sprzedaż „chmur obliczeniowych” przez irlandzkie firmy może osiągnąć 9,5 mld EUR rocznie i stworzyć ponad 8.600 nowych miejsc pracy. 4 3 4 Na podstawie: http://www.ictireland.ie Na podstawie: http://www.ictireland.ie 5 3. W ielkość i zakres działania sektora Sektor ICT jest jednym z wiodących sektorów gospodarki irlandzkiej, obok m.in. przemysłu farmaceutycznego. Jak pokazuje ranking 250 firm największych irlandzkich eksporterów, aż 92 pochodzą z sektora ICT, a w pierwszej dwudziestce rankingu jest aż 10 firm ICT. Całkowita wartość eksportu w 2013 r. wzrosła o 12% w porównaniu z tym samym okresem roku ubiegłego, co świadczy o ugruntowanej pozycji Irlandii jako drugiego największego eksportera sprzętu komputerowego i usług IT w świecie.5 Sektor ICT w Irlandii zatrudnia ponad 75.000 pracowników6, w 2012 roku 24% pracowników rekrutowanych przez agencje pracy znajdowało zatrudnienie w tym sektorze. Ogólny wzrost zatrudnienia w firmach z kapitałem irlandzkim o 3,1% w 2012 r. w 53% pochodził z firm ICT (o 6,9% w branży ICT i aż o 26,3% w usługach programistycznych).7 Jeszcze większy ułamek pracujących w ICT widać w firmach zagranicznych lokujących się w Irlandii. 5 Na podstawie rankingu: Top 250 Exporters in Ireland and Northern Ireland, Irish Exporters Association, www.irishexporters.ie 6 Na podstawie danych z Central Statistics Office, www.cso.ie 7 http://www.forfas.ie/media/04072013-Annual_Employment_Survey_2012-Publication.pdf 6 4. Wyzwania dla sektora W sektorze zaawansowanych technologii zauważyć można ograniczony dostęp do wysoko kwalifikowanej kadry. Obecnie produkcja „high-tech” wykazuje 49% niedobór zatrudnienia. Sektor doświadcza też niedoborów w zarządzaniu projektami - brak specjalistów ICT z umiejętnościami zarządzania biznesem. Jest także ciągłe zapotrzebowanie na fachowców znających języki obce.8 Brak wykwalifikowanych pracowników został zauważony na obszarze europejskim. Zagadnienie to rozważa się na poziomie europejskim poprzez European Digital Agenda, za którą ma iść poprawa umiejętności informatycznych i wdrażanie długofalowych programów podnoszących e-skills. Aby sprostać potrzebom sektora w Irlandii, zarówno obecnie jak i w przyszłości, polityka państwa w zakresie innowacyjności koncentruje się m. in. na dostarczaniu wysoko wykwalifikowanej kadry. Już od lat rząd i organizacje pozarządowe pracują nad realizacją strategii „Smart Economy”. Ogromne znaczenie w osiągnięciu zamierzeń będzie miała rosnąca liczba dyplomowanych pracowników przede wszystkim w dziedzinie nauk ścisłych; m. in. Irish Universities Association podjęło kroki mające na celu wzrost zainteresowania tymi dziedzinami (np. nagradzanie dodatkowymi punktami na maturze uczniów przystępujących do wyższego poziomu egzaminu z matematyki). Wszystkie te działania mają na celu wzmocnienie potencjału tego sektora by mógł rozwijać się skutecznie w warunkach rosnącej konkurencji międzynarodowej.9 5. Trendy W ostatnich latach sektor ICT w Irlandii przechodzi transformację. Tradycyjnie definiowany był według jasnych, przejrzystych ram: międzynarodowe firmy skoncentrowane były głównie na produkcji sprzętu komputerowego i dostarczaniu usług wspomagających. Firmy irlandzkie natomiast zajmowały się podsektorem oprogramowania. Jednakże w ostatnich latach pojawiła się tendencja zmian w sposobie wytwarzania produktów, dystrybucji i konsumpcji, która doprowadziła do stopniowego zamazywania wyznaczonych wcześniej reguł. Z początkiem globalnego kryzysu gospodarczego, wiele międzynarodowych firm w poszukiwaniu doraźnych oszczędności rozpoczęło przenosiny firm z Irlandii do krajów o niższych kosztach. Doprowadziło to do licznych zwolnień pracowników irlandzkich. Spektakularnym przykładem jest przypadek firmy Dell, która przeniosła produkcję z Limerick do Polski, co przyczyniło się do zwolnienia 1900 pracowników irlandzkich.10 W ciągu ostatnich lat aktywność całego sektora przesunęła się znacząco w stronę oprogramowania i usług.11 9 z 10 największych światowych firm ICT działa w Irlandii. Wszystkie z 5 największych firm tworzących oprogramowanie, 4 z 5 firm produkujących półprzewodniki i 4 z 5 firm wytwarzających sprzęt komputerowy zajmują ważne miejsce w gospodarce Irlandii. 12 Z dużym powodzeniem spotkała się oferta firm irlandzkich opracowywania oprogramowania na indywidualne „krojone na miarę” na potrzeby klientów sektora usług finansowych, opieki medycznej, edukacji i branży rozrywkowej. 8 Na podstawie: ec.europa.eu/enterprise-europe-network Na podstawie: Irish Software Association Digital Technology Index – August 2013 10 Na podstawie: ec.europa.eu/enterprise-europe-network 11 Na podstawie publikacji „ICT Fact sheet – Information, Communication and Technology Sector in Ireland” Enterprise Europe Network, European Commission Enterprise and Industry, www.ec.europa.eu/enterprise-europe-network 12 Na podstawie raportu „Ireland’s Industry – a profile” IBEC the Irish Business and Employers Confederation, www.ibec.ie. 9 7 Pierwsza połowa 2013 r. przyniosła kilka znaczących inwestycji zagranicznych m. in. eBay, Facebook, Guidewire.13 Nastroje są pozytywne - w lipcu 2013 r. 63% respondentów z firm technologicznych przebadanych przez ISA czuło się bardziej pewnie na rynku niż 3 miesiące wcześniej, 85% spodziewało się wzrostu przychodów, a 72% wzrostu przychodów z eksportu. 6. Najwięksi gracze na rynku Zgodnie z ostatnim rankingiem przygotowanym przez Irish Exporters Association, firma Microsoft była w 2012 r. największym eksporterem irlandzkim z obrotami rzędu 13,7 mld EUR (które wzrosły aż o 37% w porównaniu z danymi firmy z ubiegłego roku). Z wartością eksportu 12,45 mld EUR, na drugim miejscu uplasowało się Google. Trzecie miejsce zajął koncern farmaceutyczny Johnson & Johnson z eksportem wartości 10,5 mld EUR. W czołówce znalazły się też takie firmy jak Dell (9,9 mld EUR), Oracle EMEA (5,57 mld EUR) and Intel Ireland (5,5 mld EUR).14 Źródło: raport „Ireland’s Industry – a profile” IBEC the Irish Business and Employers Confederation, www.ibec.ie. 13 14 Na podstawie: http://www.independent.ie/business/microsoft-tops-top-250-exporters-list-29427517.html Na podstawie: http://www.businessandleadership.com/exporting/item/41965-three-sectors-driving-irela 8 7. Czynniki przyciągające firmy z branży ICT Irlandia jest krajem nisko zbiurokratyzowanym, o sprzyjającym systemie podatkowym (CIT 12,5%). Są to cechy zachęcające i wspierające tworzenie i funkcjonowanie firm. Polityka podatkowa Irlandii należy do najbardziej przyjaznej biznesowi wśród państw Europy i Ameryki. Położenie geograficzne i członkostwo w Unii Europejskiej stanowią okoliczności sprzyjające nawiązywaniu kontaktów handlowych z rynkami światowymi. Lokalizacja w Irlandii najważniejszych światowych firm stanowi swoisty magnes przyciągający nowe inicjatywy, nowych inwestorów. Pozytywną rolę w tym względzie stanowi wysokokwalifikowany personel, rozbudowana sieć firm kooperujących i Centrów Badawczo – Rozwojowych oraz rozwinięta infrastruktura pomocnicza.15 W opinii firm IT lokujących się w Irlandii, pomimo pewnych trudności w rekrutacji specjalistów z branży technologicznej (trudna sytuacja w tym zakresie w wielu krajach), warto lokalizować tu działalność, ponieważ mnogość firm informatycznych powoduje, iż Irlandia dysponuje coraz większą ilością specjalistów, często przyciąganych z zagranicy. Ważnym elementem sa także elastyczne procedury podatkowe oraz przytaczana przez przedsiębiorców przychylność urzędników skarbowych. 8. Inicjatywy klastrowe, Inkubatory oraz Centra Wspierania Przedsiębiorczości Zgodnie z Economic Forum Global Competitiveness Index 2013, Irlandia zajmuje 27 miejsce na światowej liście państw pod względem wydatków na badania i rozwój. Napływ inwestycji zagranicznych do Irlandii stał się zalążkiem powstania i rozwoju branży ICT. Zgodnie z koncepcją klastra przemysłowego firmy ICT często koncentrowały się geograficznie, wiązały i korzystały ze wspólnej infrastruktury. Korzystają z sieci powiązanych przedsiębiorstw, dostawców, usług, instytucji akademickich i jednostek naukowo-badawczych zlokalizowanych na jednym obszarze.16 Spośród najbardziej znanych firm o zasięgu międzynarodowym wymienić należy: Intel, Dell, IBM, Microsoft, Apple, Facebook, LinkedIn. Pojawienie się światowych liderów branży IT stało się impulsem dla kolejnych ważnych firm do lokalizowania central lub oddziałów w Irlandii. Tyndall National Institute jest przykładem polityki irlandzkiego rządu w zakresie stymulowania powiązań pomiędzy uczelniami wyższymi i przemysłem. Tyndall został założony w 2004 r. i koncentruje się na badaniach w fotonice i elektronice na University College Cork oraz Cork Institute of Technology. Celem Tyndall jest wzmocnienie działalności badawczo – rozwojowej dla sektora ICT. Lokalizację ośrodków przedstawiono na załączonej mapie. 15 Na podstawie: http://www.enterprise-ireland.com/en http://www.ictireland.ie/Sectors/ICT/ICT.nsf/vPages/Papers_and_Sector_Data~sector-profile?OpenDocument 16 Na podstawie: Porter M. E., The Competitive Advantage of Nations, Macmillan Press, Hampshire and London 1990. 9 Źródło: „Knowledge and enterprises clusters in Ireland”, Department of Enterprise, Trade & Employment , October 2008, http://www.djei.ie/trade/euaffairs/Knowledgeandenterpriseclusters.pdf 9. Wydarzenia branżowe Web Summit, www.websummit.net ISA Software Industry Awards or ISA TechBrew, www.software.ie DOT IE Net Visionary Awards, www.netvisionary.ie ICT Excellence Awards, www.ictexcellenceawards.ie IT@CORK, www.itcork.ie Dublin’s Dockland Innovation Park Awards and PubSummit in Cork Big Ideas Showcase Data centres Ireland, 4-5 listopada 2014 r. RDS Dublin, www.datacentres-ireland.com 10. Instytucje, organizacje, stowarzyszenia ICT Ireland (www.ictireland.ie) jest organizacją afiliowaną przy zrzeszeniu pracodawców Irish Business Employment Confederation (IBEC). Wśród członków IBEC znajdują się zarówno największe firmy tego sektora jak również wiele nowopowstałych, rozwijających się firm ”hi-tech”. Software Skillnet (www.isa-skillnet.com) to sieć firm z branży oprogramowania i usług IT, które angażują się w rozwój i realizację określonych, specjalnie dostosowanych szkoleń. Stwarza to możliwość wspólnego zajęcia się potrzebami szkoleniowymi istniejącymi w branży. Software Skillnet jest najważniejszym miejscem szkolenia kadr dla irlandzkiego sektora oprogramowania. 10 Industrial Development Agency Ireland (IDA; www.idaireland.com) jest krajową agencją promocji inwestycji odpowiedzialną za przyciąganie i rozwój inwestycji zagranicznych. Irish Software Association (irlandzkie stowarzyszenie oprogramowania w ramach IBEC). Organizacja ta liczy obecnie 160 firm. Irish Internet Association (www.iia.ie) obecnie skupia ok. 300 firm. Irish Computer Society (www.ics.ie) Wybrane inkubatory i centra akceleracji www.clicktailing.com ie.wayra.org/en Telecommunications and Internet Federation liczy obecnie ok. 70 członków. Uczelnie, instytuty technologiczne oraz instytucje badawczo-rozwojowe w Irlandii oraz organizacje działające na tych polach: Irish Universities Association - stowarzyszenie Uniwersytety: 1. Trinity College Dublin 2. University College Dublin 3. Dublin City University 4. NUI Maynooth 5. University College Cork 6. University of Limerick 7. NUI Galway Institutes of Technology Ireland - stowarzyszenie Instytuty technologiczne (mające status uczelni wyższych): 1. Athlone Institute of Technology 2. Institute of Technology, Blanchardstown 3. Institute of Technology, Carlow 4. Cork Institute of Technology 5. Dundalk Institute of Technology 6. Dun Laoghaire Institute of Art, Design & Technology 7. Galway-Mayo Institute of Technology 8. Letterkenny Institute of Technology 9. Limerick Institute of Technology 10. Institute of Technology, Sligo 11. Institute of Technology Tallaght, Dublin 12. Institute of Technology, Tralee 13. Waterford Institute of Technology 11 Centres for Science and Engineering Technology (Science Foundation Ireland): 1. Biomedical Diagnostics Institute (BDI) 2. Centre for Research on Adaptive Nanostructures and Nanodevices (CRANN) 3. Digital Enterprise Research Institute (DERI) 4. Centre for Telecommunications Value‐Chain Research (CTVR) 5. Lero – Irish Software Engineering Research Centre 6. Systems Biology Ireland (SBI) 7. Alimentary Pharmabiotic Centre (APC) 8. Centre for Sensor Web Technologies (CLARITY) 9. Centre for Next Generation Localisation (CNGL) Strategic Research Clusters (Science Foundation Ireland): Life Sciences Reproductive Biology Research Cluster, Dr Alexander Evans UCD The Irish Drug Delivery Research Network (IDDN), Prof David Brayden, UCD Network of Excellence for Functional Biomaterials (NFB),Prof Abhay Pandit, NUIG Solid State Pharmaceuticals Cluster, Prof Kieran Hodnett, UL Immunology Research Centre (IRC), Prof Kingston Mills, TCD Advanced Biomimetics for Solar Energy Conversion, Prof James MacElroy, UCD Alimentary Glycoscience Research Cluster (AGRC), Prof. Lokesh Joshi, NUIG Irish Separation Science Cluster, Prof Apryll Stalcup, DCU Molecular Therapeutics for Cancer Ireland (MTCI), Prof John Crown (DCU) Regenerative Medicine Institute, NUIG Information, Communications and Emergent Technologies (IC&ET) Information and Communication Technology for Sustainable and Optimised Building Operation (ITOBO), Prof Karsten Menzel, UCC Photonics – Integration “From Atoms to Systems” (PiFAS), Dr Frank Peters, Tyndall NI FORME - Functional Oxides and Related Materials for Electronics,Prof Martyn E. Pemble Tyndall NI Strategic Research in Advanced Geotechnologies (StratAG) Federated, Autonomic Management of End-to-end Communication Services (FAME SRC), Dr Willie Donnelly, WIT Precision SRC, Prof. Miles Turner, DCU Clique SRC, Prof. Padraig Cuningham, UCD Financial Mathematics Computation Cluster, FMC2, Prof Tony Brabazon. Research Centres (Science Foundation Ireland): AMBER - Advanced Materials and Bio-Engineering Research APC - Alimentary Pharmabiotic Centre I-PIC - Irish Photonic Integration Research Centre INFANT - Irish Centre for Fetal and Neonatal Translational Research INSIGHT - Irelands Big Data and Analytics Research Centre MaREI - Marine Renewable Energy Ireland (MaREI) - The SFI Centre for Marine Renewable Energy Research SSPC - Synthesis & Solid State Pharmaceutical Cluster National Institute for Bioprocessing Research & Training 12 11. Ocena i wnioski Irlandia jest doskonałym przykładem kraju, które odważnie postawił na dynamiczny rozwój nowoczesnych technologii informatycznych i komunikacyjnych. Wybór ten, choć bardzo ryzykowny, okazał się trafnym. W krótkim czasie Irlandia z kraju o charakterze rolniczym stała się jednym z najszybciej rozwijających się gospodarczo państw unijnych. Obecnie Irlandia, obok Luksemburga, Norwegii, Szwajcarii, jest krajem o jednym z najwyższych PKB per capita w Europie. Gospodarka jest ściśle uzależniona od handlu, a główni partnerzy to Wielka Brytania, Niemcy, Francja i Stany Zjednoczone. Według wskaźnika wolności gospodarczej, Irlandia jest także jedną z najbardziej liberalnych gospodarek na świecie (11. miejsce). Wybrane źródła 1. Top 250 Exporters in Ireland and Northern Ireland, Irish Exporters Association 2. Porter M. E., The Competitive Advantage of Nations, Macmillan Press, Hampshire and London 1990. 3. „Knowledge and enterprises clusters in Ireland”, Department of Enterprise, Trade & Employment , October 2008, http://www.djei.ie/trade/euaffairs/Knowledgeandenterpriseclusters.pdf 4. The Wall Street Journal Polska, 27.03.2009, s. 2. 5. Irish Software Association Digital Technology Index – August 2013 6. „ICT Fact sheet – Information, Communication and Technology Sector in Ireland” Enterprise Europe Network, European Commission Enterprise and Industry, 7. www.ec.europa.eu/enterprise-europe-network 8. „Ireland’s Industry – a profile” IBEC the Irish Business and Employers Confederation 9. http://www.independent.ie/business/microsoft-tops-top-250-exporters-list-29427517.html 10. http://www.businessandleadership.com/exporting/item/41965-three-sectors-drivingireland 11. http://www.enterprise-ireland.com/en/; http://www.ictireland.ie/Sectors/ICT 13