OPOWIEŚCI LASKU JAŚKOWEGO

OPOWIEŚCI LASKU JAŚKOWEGO
Dzisiejszy Wrzeszcz, dzielnica Gdańska, przedstawia typowo miejski krajobraz,
z wyrastającymi na jego terenie jak grzyby po deszczu wielokondygnacyjnym budynkami.
Trzeba jednak pamiętać, że nie zawsze tak było...
Sama nazwa WRZESZCZ podobno wywodzi się od WRZOSÓW, dawniej obficie
porastających okalające go pagórki. Natomiast niemiecka nazwa, to LANGENFORT, czyli
Długi Bród, później przekształcona na LANGFUR. Bród wiązał się z koniecznością
przekroczenia potoku Strzyża. To właśnie Strzyża i inne potoki przyczyniły się do rozwoju wsi,
gdyż już od średniowiecza wokół nich powstawały młyny, gospodarstwa, dwory, a później
nawet zakłady przemysłowe, wykorzystujące napęd wodny.
Potem, w leżącym na trasie z Gdańska do Oliwy Wrzeszczu, zaczęli osiedlać się bogaci
patrycjusze, budując wille, pałace i ogrody, a nawet parki. Te ostatnie zaczęły powstawać
szczególnie w wieku XIX.
W XVII w teren dzisiejszej Jaśkowej Doliny był osadą należącą do rodziny Kohn von
Jasky i stąd wzięła swoją nazwę Jaschenthal (spolszczona na „Jaśkowa Dolina”), natomiast
nieco później w wieku XVIII wszedł w jej posiadanie kupiec, armator i filantrop Jan Labes.
Oczarowany pięknem terenu, zbudował tu dwór otoczony ogrodem, a jedno ze wzgórz
zwane Lisim Wzgórzem, przekształcił w promenadę. Z czasem od jego imienia nazwano je
Johanninsberg, czyli Wzgórze Jana. Warto wspomnieć, że większość drzew na wzgórzach
została wówczas posadzona – nie są to więc dziko rosnące drzewa leśne. Już wówczas
na promenadzie i Górze Jana urządzano festyny w noc Świętojańską, liczni Gdańszczanie
i turyści odwiedzali to miejsce. Festynom towarzyszyli muzykanci, sprzedawano wypieki,
ze wzgórza podziwiano piękne widoki aż po Zatokę Gdańską.
Niestety, niedługo cieszono się tym pięknym miejscem. W 1806 roku, miasto oblegały
wojska napoleońskie, a następnie na skutek zmagań wojsk pruskich i rosyjskich z Francuzami,
park bardzo ucierpiał. Po śmierci właściciela był wręcz zrujnowany.
Wówczas władze miejskie podjęły decyzję o wykupieniu ternu i przekształceniu go
w MIEJSKI PARK PUBLICZNY. W ten sposób Gdańsk, jako jedno z pierwszych miast
europejskich, przystąpił do tego typu inwestycji. Był to rok 1823.
Budowę parku można podzielić na dwa etapy. Najpierw zajęto się rewaloryzacją
i rozszerzeniem założenia istniejącego, a następnie części parku po drugiej stronie doliny.
Jakie obiekty powstały w tych latach?
 Wzgórze Królewskie, poświęcone królowi Fryderykowi Wilhelmowi III (Ślimak)
 Wzgórze Następcy Tronu - księcia Alberta oraz Wzgórze Karola (młodszego syna
królewskiego)
 Plac Zerneckego i Lenza
 Polany Wickmana i Ruchel - Kleista
 Tor saneczkowy
 Gaj Śpiewaków - miejsce różnych koncertów
 Na początku w. XX główne wejście na promenadę spacerową na Górze Jana otwierał
zajazd do lokalu ogrodowego - Restauracja Zinglera, mieszczącego się na wzgórzu
przy dzisiejszej ulicy Sobótki.
Drugą, zachodnią część parku, zwaną LASEM JAŚKOWEJ DOLINY, poświęcono
zasłużonym postaciom. Stąd Wzgórza – punkty widokowe Mikołaja Kopernika, Jana
Heweliusza, nadburmistrza Gdańska Leopolda Wintera, a także Gaj Gutenberga,
z dedykowaną wynalazcy druku altaną i pomnikiem. Okazją dla jego odsłonięcia stała się
uroczystość obchodów czterechsetnej rocznicy wynalezienia czcionki ruchomej, świętowana
przez gdańskich drukarzy.
W trzecim roku istnienia parku powstała FESTYNOWA ŁĄKA. Teren zakupiono
z funduszu społecznego uzupełnionego przez miasto. Zbiórkę pieniędzy zorganizowało
dwóch radnych miasta Zernecke i Hamman. Centralnie położone, miejsce to wkrótce
nabrało znaczenia dzięki powstającym wokół licznym gospodom, kawiarniom ogródkom
i restauracjom. Odbywały się tam festyny, koncerty, imprezy plenerowe, turnieje sportowe.
W zabawach w Noc Świętojańską ilość uczestników dochodziła do 20- 30 tysięcy. Zjeżdżały
się karuzele, działała kręgielnia istniały też korty tenisowe.
W latach 80 tych XIX w obok Łąki Festynowej zbudowano LEŚNICZÓWKĘ w stylu
szwajcarskim, oferującą smaczne posiłki, a jeszcze później, w roku 1911 nieopodal powstał
TEATR LEŚNY, konkurencja dla Opery Leśnej w Sopocie. Amfiteatralna widownia zapewniała
2000 miejsc siedzących, a na scenie mogło wystąpić 1000 śpiewaków!
Spójrzmy jeszcze raz na datę założenia Parku w Jaśkowej Dolinie. Jest to rok 1832!
Łatwo obliczyć, że w tym roku mija okrągła 180 rocznica od jego powstania...
Na podstawie wydanych przez wydawnictwo słowo / obraz terytoria] opracowań:
 „Wędrówki po Wrzeszczu” pod redakcją Katarzyny i Jakuba Szczepańskich
oraz
 „Ogrody odchodzące...?” Katarzyny Rozmarynowskiej
opracowała Anna Grabowska