Antropologia Kultury wizualnej.indb
Transkrypt
Antropologia Kultury wizualnej.indb
Spis treści Iwona Kurz, Wobec obrazu – wobec świata. Projekt antropologii kultury wizualnej ........................................................................................... Nota wydawnicza i podziękowania ..................................................................... 9 21 I. JASKINIA Mieczysław Porębski, Pochodzenie obrazów ...................................................... Richard Leakey, Malarstwo jaskiniowe .............................................................. Zbigniew Herbert, Lascaux ................................................................................. Donald Preziosi, Konstruując źródła sztuki ........................................................ W.J.T. Mitchell, Pokazać widzenie ...................................................................... Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane .............................................................. 27 29 40 47 57 68 II. MUMIA Hans Belting, Obraz i śmierć .............................................................................. 73 Maurice Blanchot, Trupie podobieństwo ............................................................ 84 Ernst H. Kantorowicz, Król nie umiera nigdy ..................................................... 90 Giorgio Agamben, Ciało suwerenne i ciało święte ............................................. 97 Bogusław Kwiatkowski, Józef Piłsudski ............................................................. 103 Philippe Ariès, Współczesne postawy wobec śmierci ......................................... 107 Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane .............................................................. 112 III. IKONA – OBRAZ ŚWIĘTY Platon, O naśladownictwie .................................................................................. Zbigniew Nerczuk, Apate. Sztuka według Gorgiasza z Leontinoi ..................... Gilles Deleuze, Symulakr u Platona .................................................................... Henryk Paprocki, Problem ikony ........................................................................ Otto von Simson, Katedra gotycka jako mowa form .......................................... David Freedberg, Wizerunki w działaniu ............................................................ Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane .............................................................. 117 127 134 140 147 151 163 6 Spis treści IV. IDOL – FETYSZ Arystoteles, Sztuki naśladowcze .......................................................................... Ernst Gombrich, Moc Pigmaliona ....................................................................... Zygmunt Freud, Fetyszyzm .................................................................................. W.J.T. Mitchell, Czego chcą obrazy? ................................................................... Gridley McKim-Smith, Retoryka gwałtu, język wandalizmu ............................. Michał Paweł Markowski, Ikony i idole .............................................................. Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane .............................................................. 167 173 180 185 190 198 207 V. CAMERA OBSCURA Jonathan Crary, Camera obscura i jej podmiot .................................................... Svetlana Alpers, Interpretacja bez reprezentacji, albo oglądanie „Panien dworskich” ....................................................................................... André Bazin, Ontologia obrazu fotograficznego ................................................ Roland Barthes, Camera lucida ........................................................................... Susan Sontag, Świat obrazów .............................................................................. Siegfried Kracauer, Przedstawianie materialnej rzeczywistości ........................ Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane .............................................................. 211 216 224 230 247 260 269 VI. PERSPEKTYWA Leone Battista Alberti, Otwarte okno ................................................................. Erwin Panofsky, Perspektywa jako „forma symboliczna” ................................. John Berger, Sposoby widzenia ........................................................................... Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane .............................................................. 273 276 284 288 VII. EKSPOZYCJA James Clifford, O kolekcjonowaniu ..................................................................... Douglas Crimp, Narodziny muzeum .................................................................... Timothy Mitchell, Na wystawie świata ............................................................... Allan Sekula, Ciało i archiwum .......................................................................... Walter Benjamin, Reprodukcja techniczna ......................................................... Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane .............................................................. 291 299 305 310 321 330 VIII. PANOPTYKON Michel Foucault, Panoptyzm ............................................................................... Zygmunt Bauman, Wojny o przestrzeń ................................................................ Guy Debord, Kulminacja oddzielenia ................................................................. Hille Koskela, Uwłasnowalniający ekshibicjonizm ............................................ Jacques Lacan, Anamorfoza i spojrzenie ............................................................. Todd McGowan, Spojrzenie u Lacana ................................................................ Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane .............................................................. 335 344 354 361 371 384 389 Spis treści 7 IX. EKSTENSJE – MEDIA – PROTEZY Marshall McLuhan, Przekazem jest środek przekazu ......................................... Friedrich A. Kittler, Gramofon, film, maszyna do pisania ................................. Régis Debray, Od medium do mediacji ............................................................... Elizabeth Grosz, Protetyczne przedmioty ........................................................... Vivian Sobchack, Pieprzyć ciało / przetrzymać tekst, czyli jak wyjść cało z tego stulecia ................................................................................................ Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane .............................................................. 393 399 408 416 424 434 X. MIASTO Tadeusz Peiper, Dostrzec miasto ......................................................................... Walter Benjamin, Paryż, stolica XIX wieku ........................................................ Karol Marks, Fetyszyzm towarowy ..................................................................... John Tagg, Miasto spektaklu ............................................................................... Tom Gunning, Ciało schwytane na gorącym uczynku: miasto, media i zbrodnia ....................................................................................................... William J. Mitchell, Cyfrowe podwojenie ........................................................... Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane .............................................................. 439 445 456 461 467 475 484 XI. MONTAŻ – RUCH Leo Charney, Przez moment: film a filozofia nowoczesności ............................. Philippe-Alain Michaud, Mnemosyne – pomiędzy historią sztuki a kinem ....... Henri Bergson, Kinematograficzny mechanizm myślenia i złudzenie mechanistyczne ............................................................................................. Karol Irzykowski, Królestwo ruchu .................................................................... Siergiej Eisenstein, Film czwartego wymiaru ..................................................... Gilles Deleuze, Obraz-ruch i obraz-czas ............................................................ Lev Manovich, Kompozytowanie ........................................................................ Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane .............................................................. 489 496 503 509 517 526 535 545 XII. EKRANY Stefan Themerson, O potrzebie tworzenia widzeń .............................................. Jacques Lacan, Stadium lustra jako czynnik kształtujący funkcję Ja ................. Edgar Morin, Dusza kina .................................................................................... Laura Mulvey, Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne ................................. Umberto Eco, Przejrzystość utracona ................................................................. Anne Friedberg, Wirtualne okna ......................................................................... Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane .............................................................. 549 554 559 568 578 588 597 8 Spis treści XIII. KLISZE – ODBICIA Linda Nochlin, Orient wyobrażony ..................................................................... Gilles Delueze, Klisze .......................................................................................... Richard Dyer, Funkcja stereotypów .................................................................... Frantz Fanon, Doświadczenie bycia Czarnym .................................................... Judith Butler, Gender is Burning: dylematy przywłaszczenia i subwersji .......... Christopher Lasch, Narcystyczna osobowość naszych czasów ........................... Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane .............................................................. 601 610 616 623 630 642 649 XIV. RZECZYWISTOŚĆ ROZSZERZONA Stanisław Lem, Fantomatyka .............................................................................. Jean Baudrillard, Precesja symulakrów .............................................................. Oliver Grau, W głąb obrazu ................................................................................ Samuel Weber, Wirtualny wskaźnik .................................................................... Alison Landsberg, Pamięć protetyczna ............................................................... Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane .............................................................. 653 660 671 680 690 699 XV. PARERGON Mieke Bal, Zabójcze zwierciadła ........................................................................ Jacques Derrida, Parergon .................................................................................. Pascal Bonitzer, Dekadrowanie ........................................................................... Jacques Rancière, Estetyka jako polityka ............................................................ Nicholas Mirzeoff, Prawo do patrzenia .............................................................. Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane .............................................................. 703 711 722 727 738 747 Spis ilustracji......................................................................................................... 749 Noty copyrightowe ............................................................................................... 750