pogłębiają szyb w kopalni „jankowice”

G
A
Z
E
T A
F I R M O W A
n r 4 ( 59) | k w i e c i e ń 2 014
POGŁĘBIAJĄ SZYB W KOPALNI „JANKOWICE”
PIENIĄDZE Z GÓRNICZYCH ODPADÓW
POLSKI GÓRNIK ZOSTAŁ ŚWIĘTYM
W W W. K W S A . P L
G
D
A
Z
E
T A
F
I
NASZA KOMPANIA
rodzy Czytelnicy!
R
M O W A
kwiecień
w kompanii
Rada Nadzorcza wybrała nowy zarząd
naszej spółki i jest to z pewnością najważ-
niejsza informacja w tym numerze Waszego miesięcznika. Piszemy także o codziennych troskach
i problemach Kompanii Węglowej, a tych ostatnio
mamy niestety wiele.
Obok spraw trudnych i niepokojących są na
szczęście tematy krzepiące, pokazujące, że życie
naszej firmy toczy się dalej, mimo kryzysowej sytuacji.
Udostępniane są nowe zasoby w kopalni „Jankowice”, w „Bolesławie Śmiałym” ruszył nowy kompleks do wybierania cienkich pokładów. W tym
numerze opisujemy również kolejne innowacyjne
pomysły zgłaszane przez pracowników naszej
firmy. Piszemy też o gospodarczym wykorzystaniu odpadów pogórniczych.
Nie mogło, rzecz jasna, zabraknąć nawiązania
do niedawnej kanonizacji Jana Pawła II. Przeczytajcie koniecznie artykuł „Polski górnik został
świętym”.
Cieszy również i to, że młodzi adepci sztuki górniczej wykazują się głęboką wiedzą, traktując
naukę jak inwestycję w swoją przyszłość. Kolejną Olimpiadę Wiedzy Górniczej po roku przerwy
wygrała znów ekipa z Rybnika!
W historii Kompanii Węglowej rozpoczyna się
nowy etap. Nadchodzi czas zmian, na które oczekujemy z nadzieją.
Jan Czypionka
3 Nowy zarząd Kompanii Węglowej
Rada Nadzorcza Kompanii Węglowej
przeprowadziła w Katowicach rozmowy
kwalifikacyjne z kandydatami na stanowiska
członków zarządu spółki IX kadencji
3 Przestój ekonomiczny
4 Pogłębiają szyb kopalni „Jankowice”
Strategiczna inwestycja pozwoli utrzymać
poziom zatrudnienia i wydobycia
6 FAKTY • LICZBY • WYDARZENIA
7 Kolejna edycja konkursu „Pracuję bezpiecznie”
Na początku kwietnia ruszyła 11. edycja
konkursu, w którym Kompania Węglowa
promuje bezpieczeństwo pracy
witryna innowac yjności
8 Kopalniane lanie wody
Sprawne zasilanie kopalnianych wodociągów
stanowi jeden z podstawowych wymogów
przepisów przeciwpożarowych
w ydarzenia
10 Zbiornik na węgiel pod specjalnym nadzorem
W „Marcelu” zainstalowano nowy system
przewietrzania
12 Rybnik znów górą
IV Olimpiada Wiedzy Górniczej o „Złotą Lampkę”
14 „Bolek” wcale nie taki cienki
W kopalni „Bolesław Śmiały” uruchomiono
nowy kompleks ścianowy
18 Pieniądze z górniczych odpadów
Odpady wydobywcze mogą być prawdziwą
żyłą złota
LUDZIE I MIEJSCA
22 Królowa hałd
Widać ją zewsząd. Jest swoistym punktem
orientacyjnym i podobno najwyższą hałdą
stożkową w Europie! Ma 134 metry wysokości,
ciut mniej niż piramida Cheopsa
24 Polski górnik został świętym
26 Ocalić od zapomnienia
Powstała seria dokumentacji fotograficznych
ukazująca nasze kopalnie
28 Udany rok Benny'ego Odrzutowca
Pracownik kopalni „Jankowice” dał się poznać
jako wybitny sportowiec
KO M PA N I A W Ę G L OWA
Ga zeta f ir mowa
Redakcja:
Biuro Komunikacji KW SA
dyrektor Zbigniew Madej
Redaktor naczelny:
Jan Czypionka, [email protected]
Redaktor:
Tomasz Głogowski, [email protected]
Adres redakcji:
40-039 Katowice
ul. Powstańców 30,
p. 64
tel. 032 7572025
Wydawca:
Kompania Węglowa SA
40-039 Katowice
ul. Powstańców 30
Druk:
Tolek, drukarnia im. K. Miarki
29 Pomysł na weekend i nie tylko…
30 Dowcipy z długiej brody Helmuta…
30 Krzyżówka
31 Święta Barbara z kopalni „Richter/Siemianowice”
Na okładce: kopalnia „Bolesław Śmiały”
Fot. Jan Czypionka
Oddano do druku: 28.04.2014 r.
W K O M PA N I I
Nowy zarząd
Kompanii Węglowej
Rada Nadzorcza Kompanii Węglowej w dniach 25 i 26 kwietnia 2014 roku
przeprowadziła w Katowicach rozmowy kwalifikacyjne z kandydatami
na stanowiska członków zarządu spółki IX kadencji
P
o przeprowadzeniu rozmów kwalifikacyjnych podjęto uchwały, w których dokonano wyboru następujących
kandydatów:
• Mirosław Taras został powołany na stanowisko prezesa zarządu,
• Władysław Kulczycki został powołany na stanowisko wiceprezesa zarządu ds. ekonomiki i finansów,
• Michał Sobel został powołany na stanowisko wiceprezesa zarządu ds. sprzedaży i marketingu,
• Marek Uszko został powołany na stanowisko wiceprezesa zarządu ds. produkcji,
• Piotr Rykala został powołany na stanowisko wiceprezesa zarządu ds. pracy,
• Tomasz Jakubowski został powołany na stanowisko wiceprezesa zarządu ds. restrukturyzacji i rozwoju.
Uchwały wejdą w życie z dniem odbycia Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Kompanii Węglowej SA, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe spółki za 2013 rok.
Przestój ekonomiczny
Z
arząd Kompanii Węglowej uwzględniając aktualną sytuację rynkową, skutkującą pogłębiającymi się trudnościami
w sprzedaży węgla energetycznego, podjął decyzję o wstrzymaniu wydobycia, tzw. przestój ekonomiczny, w okresie od 28
kwietnia do 5 maja (4 dni robocze) w niektórych kopalniach
spółki.
W 9 kopalniach nie był prowadzony proces produkcyjny, a w 6
było prowadzone wydobycie węgla, na który jest zbyt.
Przestój ekonomiczny dotyczył pracowników Centrali Kompanii
Węglowej w Katowicach w dniach 22 kwietnia – 5 maja (8 dni).
Ponadto przestój dotyczył zatrudnionych w 5 zakładach specjalistycznych spółki.
Dyrektorzy kopalń zostali zobowiązani do opracowania zasad
zabezpieczenia ciągłości i bezpieczeństwa ruchu zakładów
górniczych w czasie przestoju.
W 9 kopalniach nie był prowadzony proces produkcyjny,
a w 6 było prowadzone wydobycie węgla, na który jest zbyt.
Na zdjęciu: kopalnia „Chwałowice”. Fot. Jan Czypionka
|3
W K O M PA N I I
Prace przy realizacji wyrobisk technologicznych zaczęły się w listopadzie 2010 roku, a skończyły w styczniu 2013 roku.
Pogłębiają szyb kopalni
„Jankowice”
Trwają prace związane z pogłębianiem szybu 8 kopalni „Jankowice”.
To strategiczna inwestycja, która pozwoli utrzymać poziom zatrudnienia
i wydobycia
P
rzetarg na realizację inwestycji wygra-
i trudności, ale spodziewaliśmy się, że pra-
można było od razu zabezpieczyć wydrążone
ło konsorcjum firm PPG Row-Jas Sp.
ce będę prowadzone bez zakłóceń. Przed
odcinki.
z o.o. i Kopex PBSz SA. Szyb 8 kopal-
rozpoczęciem inwestycji został bowiem wy-
Pogłębienie szybu 8 będzie miało dla „Jan-
ni „Jankowice” zostanie pogłębiony o ok. 372
konany otwór o średnicy 1200 mm, dzięki
kowic” strategiczne znaczenie i zdecyduje
m, od poziomu 731,76 do poziomu 1103,7 m. któremu dokładnie zbadano górotwór. Nie
o dalszej przyszłości zakładu. Kopalnia na-
Prace ruszyły w sierpniu zeszłego roku,
stwierdzono zagrożeń naturalnych związa-
leży pod względem obszaru do jednych z naj-
a do tej pory ekipom udało się pogłębić szyb
nych ze zwiększonym wypływem wody czy
mniejszych zakładów wchodzących w skład
o 14 m. Wykonany wykop został całkowicie
metanu, więc mamy nadzieję, że prace będą
Kompanii Węglowej. Aby dalej funkcjono-
uzbrojony i zabezpieczony żelbetową obudo-
przez cały czas prowadzone bez zakłóceń wać, musi więc fedrować węgiel, sięgając do
wą o grubości 50 cm, tak jak przewidziano to
– mówi Gerard Lampert, kierownik Działu
coraz niżej położonych pokładów. Zgłębie-
w projekcie technicznym. Roboty przy drą-
Inwestycji i Przygotowania Produkcji kopal-
nie szybu stworzy możliwość budowy po-
żeniu szybu prowadzone są techniką strza-
ni „Jankowice”.
ziomów 880 m i 1070 m, na których zalega
łową, za pomocą materiałów wybuchowych.
Urobek powstający w wyniku drążenia jest
ponad 140 mln t zasobów operatywnych.
Jednocześnie trwa budowa specjalnych po-
transportowany przez otwór wielkośredni-
To, jak się oblicza, pozwoli „Jankowicom”
mostów, które ułatwiają drążenie otworów,
cowy z poziomu 731,76 do poziomu 880 m.
na utrzymanie planowanego poziomu wydo-
wentylację oraz dostawę materiałów po-
Dalszy odcinek szybu (do poziomu 1103,7 m)
bycia, wynoszącego 12 tys. t na dobę, przez
trzebnych do pracy.
będzie drążony z odstawą urobku kubłem.
najbliższe 63 lata oraz utrzymanie obecnego
– Do tej pory pracownicy drążący szyb
Na poziomie 746 m zamontowano specjalne
stanu załogi. Pogłębienie szybu do poziomu
nie
urządzenia do wytwarzania betonu, tak aby
1103,7 m wpłynie również na podniesienie
4
|
napotkali
żadnych
niespodziankek
poziomu bezpieczeństwa pracy. Kopalnia
będzie mogła bowiem prowadzić wydobycie
z wykluczeniem eksploatacji podpoziomowej.
Obecnie szyb 8 udostępnia trzy poziomy
wydobywcze: 400 m, 565 m oraz 700 m. Ich
sumaryczne zasoby operatywne wynoszą ok.
40 mln t. Szacuje się, że zasoby na poziomie
700 m wyczerpią się za ok. 6 lat. Kopalnia,
aby istnieć, musi więc dalej się rozwijać.
Wykonawcę projektu koncepcyjnego budowy poziomów 880 i 1070 m oraz projektu
technologicznego pogłębienia szybu do poziomu 1103,7 m wybrano już w 2008 r. Projekt zakładał wykonanie upadowej do poziomu 731,76 m, komory maszyny wyciągowej
oraz chodnika materiałowego na poziomie
746 m.
Prace przy realizacji wyrobisk technologicznych zaczęły się w listopadzie 2010 r.,
a skończyły w styczniu 2013 r. Równolegle
prowadzono jedno z najtrudniejszych, ale
i najbardziej spektakularnych zadań, czyli
budowę na poziomie 723 m tzw. sztucznego
dna. To specjalna konstrukcja, składająca się
z 260 lin wbudowanych w obudowę szybu.
Dzięki niej będzie można prowadzić roboty
pogłębiające bez wyłączania całej infrastruktury szybu. Sztuczne dno pozwoli na zabezpieczenie załogi pracującej przy pogłębianiu,
przy jednoczesnym zachowaniu wszystkich
rygorów wynikających z przepisów bhp.
– Dzięki sztucznemu dnu prace związane z pogłębieniem szybu nie mają żadnego
Głębienie szybu realizowane jest tylko i wyłącznie siłami konsorcjum, załoga kopalni
nie jest zaangażowana w prace.
wpływu na bieżące funkcjonowanie kopalni. Trzeba pamiętać, że szyb 8 jest dla nas
podstawowym szybem materiałowo-zjazdowym. Wyłączanie go z ruchu mocno ograniczało funkcjonowanie zakładu i w praktyce
uniemożliwiłoby prowadzenie normalnego
wydobycia – mówi Gerard Lampert.
Głębienie szybu realizowane jest tylko i wyłącznie siłami konsorcjum, załoga kopalni
nie jest zaangażowana w prace. Zakład zapewnia za to odstawę urobku, który trafia na
składowisko.
Szyb 8 oddano do użytku w latach 2004– –2006, choć prace przy jego budowie rozpoczęto już drugiej połowie lat 80. W 1993 r. z powodu braku środków przerwano je
i wznowiono kilka lat później.
W przyszłości pogłębiony do 1103,7 m szyb
kopalni „Jankowice” będzie trzecim najgłębszym szybem w kopalniach należących do
Kompanii Węglowej. Więcej będą miały tylko
szyby w kopalniach „Bielszowice” (1328 m) oraz „Rydułtowy-Anna” (1210 m).
Tomasz Głogowski
Zdjęcia: Michał Menżyk
Zgłębienie szybu stworzy możliwość budowy poziomów 880 metrów i 1070 metrów,
na których zalega ponad 140 milionów ton zasobów operatywnych.
|5
W K O M PA N I I
FAKTY • LICZBY • WYDARZENIA
Kompania sprzedaje kopalnię
„Knurów-Szczygłowice”
Zbudujemy
elektrownię
między innymi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta. Strony transakcji
będą musiały uzyskać również wymagane
prawem decyzje, zgody i licencje organów
administracji publicznej lub sądów. Wymagane będzie uzyskanie przez sprzedającego i kupującego wszelkich zewnętrznych
zgód i zezwoleń organów, niezbędnych do
zawarcia ostatecznej umowy.
Strony transakcji będą musiały uzyskać
również wymagane prawem decyzje, zgody
i licencje organów administracji publicznej
lub sądów. Fot. Tomasz Głogowski
muszą być spełnione do 31 lipca 2014 r.
Zarządy Kompanii Węglowej i Jastrzębskiej
wstępna wygaśnie.
Wszelkie
warunki
określone
prawem
W przeciwnym wypadku umowa przed-
Spółki Węglowej podpisały 10 kwietnia 2014 r. Zdolności produkcyjne kopalni „Knurów-
w Katowicach umowę przedwstępną sprze-
-Szczygłowice” wynoszą 3,8 mln t rocznie,
daży kopalni „Knurów-Szczygłowice”. Cena
w tym ok. 40 proc. stanowi węgiel koksowy.
transakcji zorganizowanej części tego przed-
Aktualne zasoby objęte koncesjami wyno-
Szacuje się, że budowa niskoemisyjnej
i wysokosprawnej energetycznie elektrowni
o mocy 1000 MW potr wałaby około 5 lat.
siębiorstwa wyniosła 1.490.000.000 zł.
szą 119,7 mln t, co zapewni funkcjonowanie
Ostateczna
tego zakładu wydobywczego przez co naj-
Zarząd Kompanii Węglowej zgodził się, by
mniej 80 lat.
międzynarodowa grupa z siedzibą w Tokio
umowa
sprzedaży
nastąpi
po otrzymaniu przez kupującego zgody
Mitsui & Co Ltd otrzymała prawo na wy-
Obradowały zespoły porozumiewawcze
w Knurowie i Bieruniu
łączność, do 30 czerwca 2014 r., na prowadzenie negocjacji dotyczących finansowania, budowy oraz eksploatacji elektrowni
Czeczott.
Ochrona przeciwpowodziowa terenów le-
której uruchomiono wodociąg stanowiący
Kompania Węglowa wniesie do spółki ce-
żących w zlewni Potoku Szczygłowickiego
główne przyłącze wody komunalnej dla ko-
lowej nieruchomości wraz z infrastruktu-
była jednym z najważniejszych tematów ob-
palni „Piast”. Rurociąg zlokalizowany jest
rą kolejową oraz wartości niematerialne
rad ostatniego Zespołu Porozumiewawczego
w Bieruniu, w rejonie ulic: Granitowa – War-
i prawne. Inwestor obejmie swoje udziały
ds. Eksploatacji Górniczej pod Knurowem.
szawska – św. Barbary.
za pomocą środków finansowych. Ponadto
Podczas spotkania szczegółowo omówiono
Jacek Kudela, dyrektor „Piasta”, przedstawił
po stronie inwestora jest zorganizowanie
pierwszy etap przedsięwzięcia – budowę no-
szczegółowo zakres eksploatacji górniczej
finansowania projektu oraz dostarczenie
wego mostu-przepustu na rzece Bierawce.
w roku 2013 i projektowanej w roku 2014
technologii. Zarząd wcześniej wybrał dwie
W 2013 r. Kompania Węglowa wydała na na-
w granicach miasta Bierunia. Przedstawiono
firmy, z którymi były prowadzone rozmo-
prawę szkód górniczych na terenie Knurowa
również sprawozdanie z usuwania szkód spo-
wy. Były to Mitsui & Co. z Japonii oraz
11,8 mln zł, z czego na naprawę 159 obiektów
wodowanych ruchem zakładu górniczego na
Samsung C&T z Korei. Wyłączność na ne-
przeznaczono 3,7 mln zł, a budowa mostu- terenie gminy Bieruń, które dotyczą zarówno
gocjacje do końca czerwca br. otrzymało
-przepustu na rzece Bierawce kosztowała 8,1
obiektów, jak i gruntów rolnych.
mln zł. W 2013 r. wydobycie pod Knurowem
wyniosło 1 mln 163,4 tys. t.
Podczas posiedzenia Piotr Niełacny, dyrektor
kopalni „Ziemowit”, przedstawił zaawansowanie budowy zastępczych mieszkań dla
Po uprawomocnieniu się wszystkich decyzji
i załatwieniu spraw notarialnych, latem 2014
roku nastąpi przeprowadzka mieszkańców do
nowego budynku. Fot. Wojciech Wikarek
Mitsui & Co. W przypadku, gdyby negocjacje z Japończykami nie zakończyły w tym
czasie powodzeniem, wówczas wyłączność
otrzyma Samsung C&T. W wyznaczonym
terminie zostaną wynegocjowane najważniejsze elementy umów oraz będzie podpi-
mieszkańców ul. Hodowlanej. Wszystkie lo-
sana Umowa o Rozwoju Projektu (JDA).
kale są ukończone, dokonane zostały także od-
Szacuje się, że budowa niskoemisyjnej
biory i uzyskano potrzebne dopuszczenia. Po
i wysokosprawnej energetycznie elektro-
uprawomocnieniu się wszystkich decyzji i za-
wni o mocy 1000 MW potrwała ok. 5 lat.
łatwieniu spraw notarialnych, latem 2014 r. Zakład mógłby ruszyć z produkcją w roku
nastąpi przeprowadzka mieszkańców.
2020. Dostawcą węgla dla niego byłaby
Przedstawiono także informacje na temat
Kompania Węglowa, która nadto mogłaby
inwestycji pod nazwą „Sieć wodociągowa
kupować energię z Czeczotta na preferen-
dla zaopatrzenia kopalni «Piast»”, w ramach
cyjnych warunkach.
66
||
Kolejna edycja konkursu
„Pracuję bezpiecznie”
Na początku kwietnia ruszyła 11. edycja konkursu „Pracuję bezpiecznie”,
w którym Kompania Węglowa promuje bezpieczeństwo pracy i zachęca
pracowników do przestrzegania przepisów bhp
K
ażdy z pracowników Kompanii Wę-
Pracownicy uczą się więc na bieżąco zasad
pracownika daje kwotę 16 tys. zł, a na każ-
glowej może zalogować się na spe-
bhp, osiągając coraz lepsze rezultaty.
dą wydobytą tonę węgla 25,3 zł. Kompania
cjalnej stronie internetowej i wziąć
Półfinał rozegrany zostanie 4 listopada w ko-
Węglowa zrealizowała w ub.r. zdecydowaną
udział w rywalizacji. Na zwycięzców czekają
palni „Sośnica-Makoszowy”. Zakwalifikuje
większość planów związanych z bhp, syste-
cenne nagrody.
się do niego 45 pracowników, tych, którzy
matycznie unowocześniając m.in. podziemny
Finał rywalizacji odbędzie się 20 listopada
osiągnęli najlepsze wyniki internetowych
transport, zwalczając zagrożenia naturalne
w Domu Kultury w Łaziskach, ale zanim do
testów na szczeblu Kompanii Węglowej oraz
oraz inwestując w szkolenia dla załogi.
tego dojdzie, wszyscy pracownicy KW SA
poszczególnych kopalń. W półfinale zawod-
zatrudnieni na stanowiskach robotniczych
nicy będą odpowiadać pisemnie na 30 pytań
mogą wziąć udział w eliminacjach (udział jest
w formie testu, a maksymalny czas na jego
dobrowolny), poszerzyć swoją wiedzę i po-
rozwiązanie wynosić będzie 60 minut.
walczyć o nagrody. Podobnie jak w 2013 r., W finale zmierzy się 10 najlepszych zawod-
eliminacje zostaną przeprowadzone za po-
ników reprezentujących kopalnie i zakła-
mocą specjalnej platformy internetowej,
dy Kompanii. Nieprzypadkowo w tym roku
która została uruchomiona 1 kwietnia br.
organizować będzie go kopalnia „Bolesław
(http://pb2014.kwsa.pl). Po zalogowaniu
Śmiały”, bo to właśnie jej pracownik – Ma-
się do systemu uczestnicy konkursu roz-
riusz Szczot wygrał jubileuszową, 10. edycję
wiązują testy dotyczące przepisów bhp.
konkursu, którą zorganizowano w 2013 r.
Łącznie organizatorzy przygotowali ponad
Jak zwykle na finalistów i zwycięzców cze-
tysiąc pytań wielokrotnego wyboru. Co
kają cenne nagrody. Najlepszy zawodnik
roku w konkursie pojawia się pula nowych
w finale otrzyma 10 tys. zł, zdobywca dru-
pytań, tak będzie i tym razem.
giego miejsca 7,5 tys., a trzeciego 5 tys. zł. – W tym roku już na starcie obserwujemy
Dla uczestników finału, którzy zajmą miej-
większe zainteresowanie uczestników niż
sca od IV do X, przewidziano 1 tys. zł.
w minionych latach, co świadczy, że konkurs
W tym roku po raz pierwszy wprowadzono
stał się już stałym elementem funkcjonowania
ograniczenia dla finalistów z minionych lat,
naszej firmy. Tym razem chcemy przyciąg-
którzy nie mogą wziąć udział w konkursie.
nąć do niego jeszcze większą liczbę młodych
– Uznaliśmy, że czas zrobić miejsce nowym
pracowników z najmniejszym stażem pracy.
uczestnikom. Zależy nam, aby w rywaliza-
Statystyki pokazują, że w tej grupie zawodo-
cji wzięło udział jak najwięcej osób – tłu-
wej wciąż dochodzi do największej liczby wy-
maczy Grzegorz Ochman.
padków przy pracy – mówi Grzegorz Ochman,
Konkurs ma na celu poszerzenie wiedzy
kierownik zespołu w Biurze Bezpieczeństwa
pracowników Kompanii Węglowej z za-
i Higieny Pracy Centrali Kompanii Węglowej.
kresu bhp oraz poprawę warunków pra-
Oprócz ogólnych zasad bezpieczeństwa
cy. W zeszłym roku uczestnicy rozwiązali
pracy z podziałem na dół i powierzchnię,
w sumie 24 tys. testów i odpowiedzieli na
w testach znajdują się również pytania
7,2 mln pytań, spędzając w systemie 34 tys.
branżowe, ściśle związane ze specjaliza-
godzin. Znaczna część logowań następowa-
cją danego pracownika. To element, który
ła spoza siedziby Kompanii Węglowej, co
wprowadzono w zeszłym roku i będzie on
świadczy, że pracownicy rozwiązywali te-
obecny w kolejnych edycjach.
sty również w domu, po godzinach pracy.
Zaletą internetowej aplikacji jest m.in. fakt,
W 2013 r. nakłady na inwestycje związane
że im więcej testów rozwiąże dany uczest-
z bhp wyniosły w Kompanii Węglowej po-
nik, tym lepsze uzyskuje zazwyczaj wyniki.
nad 892 mln zł, co w przeliczeniu na jednego
Tomasz Głogowski
Mariusz Szczot z kopalni „Bolesław Śmiały”
wygrał jubileuszową, 10. edycję konkursu,
którą zorganizowano w 2013 roku.
Fot. Tomasz Głogowski
|7
Witryna innowacyjności
Autorem ciekawego impulsu innowacyjności w kopalni „Piast” jest Jacek Szewczyk, sztygar oddziałowy oddziału mechanicznego
ds. górniczych wyciągów szybowych i głównego odwadniania.
Kopalniane lanie wody
Sprawne zasilanie kopalnianych wodociągów stanowi jeden z podstawowych
wymogów przepisów przeciwpożarowych. Woda na dole kopalni jest
również niezbędna do procesów technologicznych
A
utorem ciekawego impulsu inno-
rurociąg do szybu l. Rezerwowe zasilanie
W przypadku zwłoki w przestawieniu za-
wacyjności w kopalni „Piast” jest
stanowiła woda znajdująca się w zbiorniku
suw mogło wystąpić obniżenie ciśnienia
Jacek Szewczyk, sztygar oddziało-
o pojemności 230 m , którą po odkręceniu
wody w kopalnianej sieci przeciwpożaro-
wy oddziału mechanicznego ds. górniczych
zasuwy można było skierować do zasilania
wej, a w konsekwencji nawet wstrzymanie
3
wyciągów szybowych i głównego odwad-
rurociągu. Kolejną rezerwą jest rurociąg
wydobycia. Prawdopodobieństwo takiej
niania.
wody komunalnej zasilany z wodociągów.
sytuacji było wysokie zwłaszcza na II i III
Jego pomysł jest banalnie prosty, nasuwa
Zbiornik rezerwowy był do tej pory odkry-
zmianie, na których obsada pracowników
się nawet pytanie, dlaczego nikt do tej pory
ty i narażony zarówno na zanieczyszczenia
głównego odwadniania jest mocno okro-
na takie rozwiązanie nie wpadł.
i zamulenia, jak i zamarzanie zimą.
jona.
Rzecz dotyczy właśnie usprawnienia zasi-
Taki układ nie gwarantował ciągłości do-
Pomysł inż. Szewczyka sprowadził się
lania rurociągów przeciwpożarowych. Do
staw wody do celów technologicznych –
praktycznie do dwóch elementów. Po
tej pory woda uzdatniana przez kopalnię
do schładzania urządzeń elektrycznych,
pierwsze zbiornik rezerwowy został za-
doprowadzana była bezpośrednio przez
w tym klimatyzatorów, i zraszania ściany.
daszony, co wyeliminowało zagrożenie
8
|
zanieczyszczenia wody, po drugie został
on włączony w obieg głównego rurociągu.
Do istniejącego układu zasilania wystarczyło dodać dwie zasuwy i dwa trójniki, by
uzyskać ciągły dostęp do całej pojemności
zbiornika.
W przypadku ewentualnego zaniku dopływu wody zasilanie sieci dołowej jest realizowane w sposób nieprzerwany dzięki
wodzie zgromadzonej w zbiorniku. W tym
czasie istnieje możliwość przywrócenia
zasilania podstawowego lub przejścia na
rezerwowe, z sieci komunalnej. 230 m 3
daje służbom kopalnianym dwie godziny
na usunięcie przyczyny ewentualnej awarii. Dodatkową korzyścią ciągłego przepływu wody przez zbiornik jest jego ochrona
przed zamarzaniem w okresie zimowym.
Modernizację wykonano niewielkim nakładem kosztów, wykorzystując fakt remontu
zbiornika i jego wyłączenie z ruchu.
Impuls innowacyjności, zgłoszony przez inż.
Jacka Szewczyka, został wyróżniony przez
specjalną komisję Kompanii Węglowej pod
przewodnictwem Łucjana Gajdy, pełnomocnika zarządu ds. innowacyjności.
Do istniejącego układu zasilania wystarczyło dodać dwie zasuwy i dwa trójniki, by uzyskać
ciągły dostęp do całej pojemności zbiornika.
INNOWACYJNOŚĆ W LICZBACH
W Kompanii Węglowej w 2013 roku zgłoszono ogółem 266 impulsów, w tym:
– 92 impulsy z oddziałów energomaszynowych,
– 89 impulsów z oddziałów górniczych,
– 53 impulsy z oddziałów ZPMW,
Tekst i zdjęcia: Jan Czypionka
– 32 impulsy z innych oddziałów.
W przypadku ewentualnego zaniku dopływu wody zasilanie sieci dołowej jest realizowane w sposób nieprzer wany dzięki wodzie
zgromadzonej w zbiorniku.
|9
wydarzenia
Zbiornik na węgiel pod
specjalnym nadzorem
Metan zawarty w węglu jest niebezpieczny nie tylko na dole kopalni, ale
także na powierzchni. Dlatego kopalnia „Marcel”, dbając o bezpieczeństwo,
zainstalowała w potężnym zbiorniku węgla surowego nowy system
przewietrzania. Instalacja została wyróżniona w Konkursie Poprawy
Bezpieczeństwa Pracy
S
tojącego tuż przy bocznicy kolejowej
kierownik przeróbki mechanicznej kopalni
kopalni „Marcel” zbiornika na węgiel
„Marcel”.
podczas prowadzenia wszelkiego rodzaju
surowy trudno nie zauważyć. To po-
Okazuje się, że zbiornik, choć znajduje się
robót spawalniczych i remontowych – za-
Dokładną profilaktykę stosujemy również
tężny żelbetowy budynek, połączony z za-
na powierzchni, podlega takim samym, su-
pewnia Jan Wybraniec.
kładem przeróbczym za pomocą mostów
rowym procedurom bezpieczeństwa, które
O tym, że metan w powierzchniowych zbior-
przenośnikowych. Wewnątrz zbiornika, któ-
obowiązują na dole. Jak to możliwe? Kopal-
nikach to nie przelewki, przekonano się już
ry z daleka przypomina nieco blok miesz-
nia „Marcel” eksploatuje pokłady zaliczone
w latach 80., właśnie w „Marcelu”. Podczas
kalny, znajdują się dwie komory, które mogą
do wysokiej kategorii zagrożenia metano-
rutynowej kontroli nastąpiło zapalenie się
pomieścić w sumie 2300 t węgla. Zbiornik
wego. To sprawia, że węgiel w zbiorniku
metanu zgromadzonego w zbiorniku. Jeden
to ogromny magazyn dla węgla wyjeżdża-
wydziela metan magazynowany w komo-
z pracowników został dotkliwie poparzony
jącego z dołu. Sprawia, że zarówno kopal-
rach. To niebezpieczna sytuacja. Dyrektor
i zmarł po kilku dniach w szpitalu. Od tego
nia, jak i zakład przeróbczy mogą funkcjo-
kopalni w specjalnym zarządzeniu wy-
czasu nadzór górniczy nie tylko zaostrzył
nować w sposób ciągły, bez niepotrzebnych
znaczył na terenie zbiornika drugą strefę
przepisy dotyczące magazynowania węgla
przerw.
zagrożenia wybuchem gazu oraz nakazał
na powierzchni, ale zalecił także stosowanie
– Zbiornik spełnia funkcję takiego bufora
utrzymać na jego terenie automatyczną
w zbiornikach specjalnych instalacji prze-
bezpieczeństwa, podobnie jak zbiornik re-
metanometrię podłączoną z dyspozytora.
wietrzających. W zbiorniku należącym do
tencyjny na rzece. Ma za zadanie gromadzić
– Obostrzenia metanowe są takie same
kopalni „Marcel” początkowo zamontowano
chwilowe nadwyżki i powodować, że zakład
jak na dole. Oprócz czujników zainstalo-
instalację składającą się z dwóch zespołów:
przeróbczy ma zapewnioną ciągłość dostaw wanych w zbiorniku, każdego dnia doko-
jeden z nich zasilany był sprężonym powie-
–
nuje się także ręcznego pomiaru metanu.
trzem z sieci kopalnianej, drugi składał się
tłumaczy
obrazowo
Jan
Wybraniec,
Zbiornik to ogromny magazyn dla węgla wyjeżdżającego z dołu. Sprawia, że zarówno kopalnia, jak i zakład przeróbczy mogą
funkcjonować w sposób ciągły, bez niepotrzebnych przer w.
10
|
– Gdyby z jakichś powodów zbiornik nie mógł pracować, to unieruchomiony zostałby też zakład przeróbczy – mówi Józef Weideman,
nadsztygar przeróbki mechanicznej węgla.
z wentylatora lutniowego, zabudowanego
automatycznie przesłany do stanowiska
drugi musi odpowiednio podawać węgiel w bezpośrednim sąsiedztwie słupa 4/B. dyspozytora metanometrii. Do tej pory nie
na taśmociągi. Do tego dochodzi dozór,
Wentylator czerpał powietrze z obiegu
doszło samoczynnie do takiej sytuacji, ale
metaniarze oraz służby remontowe.
i wtłaczał dwoma przewodami do dwóch
system jest regularnie sprawdzany. Pra-
Nowy system przewietrzania zbiornika ma
komór zbiornika. Każda z komór została też
cownicy wymuszają włączenie się instalacji
znaczenie nie tylko ze względów bezpie-
wyposażona w rurociąg wylotowy, którym
„sztucznie”, czyli podsuwając pod czujniki
czeństwa, ale także strategicznego dzia-
kierowano na zewnątrz obiektu nadmiar po-
butlę z metanem.
łania kopalni. Zbiornik na węgiel jest bo-
wietrza. W rurociągach wykonano niewiel-
– Musimy mieć pewność, że system jest
wiem ważnym węzłem, którego nie da się
kie otwory umożliwiające wprowadzenie
przez cały czas sprawny, dlatego staramy
ominąć w procesie produkcji.
czujników metanometrycznych, by na bieżą-
się dmuchać na zimne. Stosujemy również
– Gdyby z jakichś powodów zbiornik nie
co kontrolować stężenie metanu w wylatują-
profilaktykę. Jeżeli zakład w ciągu miesią-
mógł pracować, to unieruchomiony został-
cym ze zbiornika powietrzu.
ca pracuje na okrągło, to w sobotę stara-
by też zakład przeróbczy. To z kolei unie-
Ponieważ w ostatnich latach „Marcel” zwięk-
my się zostawiać zbiornik jak najbardziej
możliwiłoby wysyłkę węgla z kopalni na
szył eksploatację węgla z pokładów metano-
opróżniony – wyjaśnia Wybraniec.
zewnątrz, do odbiorców i kontrahentów wych, pojawiła się konieczność intensyfikacji
Zbiornik węgla surowego ma stałą obsłu-
– wylicza Józef Weideman, nadsztygar
przewietrzania obu komór zbiornika. Postano-
gę: jeden z pracowników na bieżąco kon-
przeróbki mechanicznej węgla.
wiono zbudować także nowy układ o dużej wy-
troluje stan napełnienia każdej z komór,
Tekst i zdjęcia: Tomasz Głogowski
dajności. W jego skład wszedł nowy, wydajny
wentylator oraz nowa instalacja przewietrzania. Nowy wentylator oraz instalacja o średnicy 600 mm umożliwiły znacznie częstszą
Stojącego tuż przy bocznicy kolejowej kopalni „Marcel” zbiornika na węgiel surowy trudno
nie zauważyć. To potężny żelbetowy budynek, połączony z zakładem przeróbczym
za pomocą mostów przenośnikowych.
wymianę powietrza w przestrzeni zbiornika
w porównaniu z instalacją działającą do tej
pory. Ponadto dzięki zainstalowaniu specjalnych tłumików udało się również znacznie
ograniczyć poziom hałasu w całym obiekcie.
– Nowy układ umożliwia wtłaczanie przewietrzania do każdej z komór oddzielnie.
Co równie istotne, powietrze pobierane jest z zewnątrz, a nie – jak do tej pory – z pomieszczenia zbiornika – mówi Jan
Wybraniec.
Instalacja została zaprojektowana tak, aby
włączyć się automatycznie, gdy poziom stężania metanu dojdzie w zbiorniku do 1 proc.
Sygnał o tym wydarzeniu zostanie także
| 11
wydarzenia
Oprócz obu triumfatorów – Macieja Pieczki i Gabriela Szmida – najwięcej powodów do radości i satysfakcji miała Małgorzata Kunka,
która w roli opiekunki zwycięzców wystąpiła już po raz czwar ty.
Rybnik znów górą
Gabriel Szmid i Maciej Pieczka z Zespołu Szkół Technicznych im. Stanisława
Staszica w Rybniku zwyciężyli w zmaganiach IV Olimpiady Wiedzy Górniczej
o „Złotą Lampkę”. Finałowa rozgrywka odbyła się 10 kwietnia br. w Powiatowym
Zespole Szkół w Bieruniu
U
czniowie z Rybnika prowadzili wy-
i do czoła stawki dołączyli uczniowie z Bie-
Gabriel i Maciej po zakończeniu nauki
raźnie od początku, odpowiadając
runia. Gdy wydawało się, że dojdzie do do-
w szkole zamierzają kontynuować naukę na
bezbłędnie na pytania za 3 punk-
grywki, zespół gospodarzy poległ na pyta-
studiach na Politechnice Śląskiej, z tym że
ty. Inne ekipy próbowały rozegrać ten kon-
niu o ryzyko zawodowe. Tak więc po roku
z powodów materialnych będą to najpraw-
kurs bardziej asekuracyjnie, biorąc pytania
przerwy „Złota Lampka” wróciła do Ryb-
dopodobniej studia zaoczne.
za 2 punkty, ale nie przyniosło to spodzie-
nika. Oprócz obu triumfatorów najwięcej
Dr inż. Jan Kania z Wydziału Górnictwa
wanych rezultatów. Żeby wygrać olimpiadę,
powodów do radości i satysfakcji miała
i Geologii Politechniki Śląskiej, przewod-
trzeba było iść na całość. W trzeciej serii
Małgorzata Kunka, która w roli opiekunki
niczący jury olimpiady, zauważył wiel-
pytań rybniczanie potknęli się dwukrotnie
zwycięzców wystąpiła już po raz czwarty.
ką tremę uczestników tegorocznej edycji
12
|
Finałowa rozgrywka odbyła się 10 kwietnia br. w Powiatowym Zespole Szkół w Bieruniu.
TRUDNE PYTANIe
Czym są liny przeciwzwite, co to są liny współzwite,
a co to są liny odprężone?
• Liny przeciwzwite są to liny które, jeżeli kierunek skręcania splotek
jest przeciwny do kierunku skręcania drutów w splocie (lewe lub prawe), to liny te mają tylko nieznaczną skłonność do odkręcenia się.
•Liny współzwite to takie, które powieszone pionowo z nieuchwyconym dolnym końcem odkręcą się i zrobią się z nich proste splotki, jeżeli
kierunek skręcania splotek jest zgodny z kierunkiem skręcania drutu
w splocie.
•Liny odprężone – nieodkrętne to takie, które zostały skręcone z do– Nasi chłopcy dzielnie walczyli, ale nie dali
rady – ubolewała Teresa Horst, dyrektor
Powiatowego Zespołu Szkół w Bieruniu.
datkowym momentem wstępnym.
i tym właśnie stanem tłumaczył nieco
– Trudno, nie można umieć wszystkiego.
należy, że w finale znaleźli się uczniowie
niższy poziom udzielanych odpowiedzi.
Gratuluję uczestnikom wiedzy i znakomi-
reprezentujący następujące szkoły: ZST
Pytania w tej edycji były wyjątkowo trud-
tego przygotowania… – dodała.
Rybnik, PZS Bieruń, ZSG Łęczna, PZ nr
ne i żadnej drużynie nie udało się wzo-
Cenne i atrakcyjne nagrody dla zwycięz-
6 SZiO Brzeszcze, ZSZ Wodzisław Śląski
rem lat poprzednich zdobyć kompletu
ców – miniwieże, aparaty fotograficzne
i ZSP Mysłowice.
punktów.
oraz tablety, ufundowane przez Kompanię
– Nasi chłopcy dzielnie walczyli, ale nie
Węglową, wręczył Marek Kwiatek, dyrek-
dali rady – ubolewała Teresa Horst, dyrek-
tor Biura Strategii Personalnej.
tor Powiatowego Zespołu Szkół w Bieruniu.
Z kronikarskiego obowiązku odnotować
Tekst i zdjęcia: Jan Czypionka
| 13
wydarzenia
Mówi się, że dostaliśmy „mercedesa”, ale na razie uczymy się nim jeździć – wyjaśnia Grzegorz Foks, sztygar oddziałowy oddziału G-3.
„Bolek” wcale
nie taki cienki
W kopalni „Bolesław Śmiały” uruchomiono nowy kompleks ścianowy. Jest
on przeznaczony do wybierania cienkich pokładów węgla o grubości już od
1,2 metra
K
ompletny zestaw urządzeń wartości
nachyleń. Fakt, iż pokłady mają zmienne
w dziewięciu kolejnych ścianach o łącznym
ok. 43 mln zł trafił do „Bolesława
nachylenia, jest istotnym czynnikiem, któ-
wybiegu ponad 8 km, o zasobach węgla
Śmiałego” i jest to właściwy adres.
ry ogranicza możliwość zastosowania tech-
wielkości 4,5 mln t. Oznacza to eksploata-
W tej kopalni załoga ma bowiem wielolet-
niki strugowej – stąd wybór wersji z kom-
cję przez osiem kolejnych lat.
nie doświadczenie w efektywnym eksplo-
bajnem.
Jako pierwsza rusza ściana 323 w pokła-
atowaniu cienkich pokładów węgla o dość
W „Bolesławie Śmiałym” przewidziano
dzie 325/2, o zmiennej grubości 1,271,6 m,
dużej zmienności zalegania w zakresie
zagospodarowanie dla tego kompleksu
długości 250 m i wybiegu 600 m.
14
|
Wykonawcą kontraktu jest konsorcjum
średniodobowej wydajności brutto w wy-
dwóch firm: Famuru SA – lidera kontraktu
sokości nie mniejszej niż 3,5 tys. t/dobę
oraz Nordea Finance Polska SA, która jest
w miesiącu rozliczeniowym.
partnerem finansowym tej umowy.
Zbrojenie ściany 323 w nowy kompleks
Do 20 grudnia 2013 r. Famur dostarczył
było prowadzone od listopada 2013 r. przez
kompleks ścianowy w skład którego wcho-
oddziały kopalni przy udziale wykonawcy.
dzi:
Było to istotne zwłaszcza przy montażu po
• 166
sekcji
obudowy
zmechanizowa-
raz pierwszy w kopalni systemu monito-
nej typu FRS-l0/22-2x2530, przenoś-
ringu i obsługi diagnostycznej kompleksu
nik zgrzebłowy ścianowy typu FFC-8,
ścianowego, który to system jest w stanie
3x315;
obserwować i archiwizować ponad 1600
• przenośnik
zgrzebłowy
podścianowy
istotnych parametrów pracy kompleksu.
typu PPZ-850/165/200 Nowomag, urzą-
– Na razie kompleks jest w fazie rozruchu
dzenie do przekładki przenośnika pod-
– wyjaśnia Grzegorz Foks, sztygar oddzia-
ścianowego typu UPZP-1000 Nowomag,
łowy oddziału G-3. – Testujemy jego moż-
kruszarka dynamiczna typu KD-1600;
liwości i parametry. Mówi się, że dostali-
• wyposażenie
elektryczne
komplek-
su ścianowego, obejmujące m.in. dwie
stacje
transformatorowe
śmy „mercedesa”, ale na razie uczymy się
nim jeździć.
MAR-G-4-
Osiągnięcie założonego poziomu wydoby-
1400/6/1PM oraz dwa wyłączniki wie-
cia w warunkach prowadzenia eksploata-
loodpływowe KE1006, wagę taśmową
cji w cienkim pokładzie pozwoli na inne
REX-Ol oraz system e-kopalnia do mo-
spojrzenie na zasoby węgla zalegające
nitorowania parametrów pracy kom-
w cienkich – mających poniżej 1,5 m gru-
pleksu ścianowego;
bości – pokładach. Są to zasoby występu-
• kombajn ścianowy typu KGE-710FM
jące w wielu kopalniach, niejednokrotnie
z wysokociśnieniowym zestawem pom-
już udostępnione, lecz ze względu na brak
powym typu ZPZ HDP-166;
efektywnej technologii oraz kompleksowo
• dwa kompletne przenośniki taśmowe
dobranego wyposażenia pomijane w har-
Pioma 1000 do odstawy urobku, o łącz-
monogramach eksploatacji i często bezpo-
nej długości 1900 m.
wrotnie tracone.
Przedmiotem kontraktu jest zarówno do-
Powodzenie tego kompleksu może otwo-
stawa urządzeń, jak i ich właściwy dobór
rzyć drogę do efektywnego wzrostu zaso-
przez wykonawcę, by został spełniony
bów przemysłowych w niejednej kopalni.
podstawowy wymóg kopalni – osiągnięcie
Tekst i zdjęcia: Jan Czypionka
System monitoringu jest w stanie obser wować i archiwizować jednocześnie ponad 1600 istotnych parametrów pracy kompleksu.
| 15
ODdział wydobywczy G-3 kopalni „Bolesław Śmiały”
W pierwszym rzędzie, od lewej: Robert Bielawski, Tomasz Górnioczek, Fryderyk Fityka, Dawid Lanuszny, Grzegorz Winkler,
Tomasz Migocz, Czesław Ciałoń.
W drugim rzędzie, od lewej: Robert Lis, Dariusz Hensel, Wojciech Wyspiański, Przemysław Klima, Adam Baran, Marcin Rożek,
mgr inż. Grzegorz Foks – sztygar oddziałowy oddziału G-3.
16
16
||
| 17
wydarzenia
Konsekwentne stosowanie tych metod przyniosło efekty. Hałdę „Skalny” udało się zrekultywować, choć ze względu na dużą masę
i pojemność tego składowiska musi być ono przez cały czas monitorowane. Fot. Jan Czypionka
Pieniądze z górniczych
odpadów
Odpowiednio przerobione i wyselekcjonowane odpady wydobywcze mogą
być prawdziwą żyłą złota. Odzyskuje się z nich pełnowartościowy węgiel,
kruszywa oraz kamień wykorzystywany w budownictwie
K
ażdego roku w Kompanii Węglowej
czyli zdecydowana większość odpadów, za-
rodzaju kruszywa. Spółka powstała w 1959 r.
podczas poszukiwania, rozpoznawa-
gospodarowywanych jest na powierzch-
na podstawie umowy polsko-węgierskiej i od
nia i wydobywania węgla wytwarza
ni, 1,8 mln t poddawanych jest odzyskowi
samego początku wykorzystywała nowoczes-
się ponad 13 mln t odpadów wydobywczych.
w instalacjach należących do Haldeksu oraz
ne metody przeróbki i rekultywacji. Z odpa-
Wbrew pozorom nie trafiają one bezpośred-
działających przy kopalniach „Bielszowice”
dów, które trafiają do Haldeksu, w pierw-
nio na wysypiska, ale są w sposób facho-
i „Jankowice”, a reszta trafia na centralne
szej kolejności odzyskuje się węgiel. Nie ma
wy i zgodny z normami ochrony środowi-
składowisko odpadów w Knurowie. Warto
w tym nic dziwnego, bo jest to pełnowartoś-
ska przerabiane i odzyskiwane. Zajmuje się
w tym miejscu podkreślić, że odpady wydo-
ciowy surowiec, który jest potem sprzedawa-
tym zależna od Kompanii Węglowej spółka
bywcze nieodzownie wiążą się z działalnoś-
ny po rynkowych cenach.
Haldex oraz poszczególne kopalnie wcho-
cią kopalń. Nie sposób ich uniknąć, można
– Nasz węgiel nie jest ani odrobinę gorszy
dzące w skład firmy. Ilość odpadów jest
co najwyżej zminimalizować ich ilość dzięki
od tego z kopalni – zapewnia Tadeusz Ko-
uzależniona od lokalnych warunków geolo-
odpowiedniemu prowadzeniu robót przygo-
perski, prezes Haldeksu.
gicznych oraz sposobu wzbogacania węgla.
towawczych i wydobywczych.
W następnej kolejności z odpadów odzyskiwa-
Najwięcej, bo 12 mln t odpadów, powstaje
Liderem w zagospodarowaniu odpadów wy-
ne są piaskowce oraz kruszywa, które po odpo-
przy płukaniu i czyszczeniu kopalin, następ-
dobywczych jest niewątpliwie Haldex, który
wiedniej klasyfikacji granulacyjnej i uzupeł-
nie przy flotacyjnym wzbogacaniu węgla oraz
działa na rynku od ponad 50 lat i przerobił do
nieniu składu właściwie dobranymi popiołami
podczas prowadzenia robót przygotowaw-
tej pory ponad 155 mln t odpadów, odzysku-
stanowią doskonały materiał do prowadzenia
czych i sortowaniu węgla. Ponad 10 mln t, jąc z nich głównie węgiel, kamień i wszelkiego
wszelkiego rodzaju robót inżynieryjnych:
18
|
rekultywowano tylko za pomocą najprost-
(po zakończeniu tego procesu na hałdzie
szych odpadów (o granulacji 0–200 mm), zostanie przeprowadzona rekultywacja).
powoli mijają. Przyszłością – zdaniem
Hałda „Panewniki” to jeden z największych
specjalistów
–
jest
nowoczesny materiał
biologiczny, przyspieszający wegetację roślin i regenerację gleby, sprawdzony już na
nasypach drogowych.
– Wspólnie z Uniwersytetem
Rolniczym
w Krakowie pracujemy nad technologią
bio - c a rbohumusu,
czyli połączenia wyselekcjonowanego
kamienia z niskokalorycznymi
mułami
i popiołami oraz osadami
budowy nasypów, tworzenia podbudowy
obiektów unieszko-
Hałda „Panewniki” to jeden
z największych obiektów
unieszkodliwiania odpadów
wydobywczych na Śląsku.
Znajduje się w środku lasu,
na pograniczu Katowic,
Mikołowa i Rudy Śląskiej.
Na powierzchni ok. 120
hektarów w ciągu wielu lat
zgromadzono ok. 20 mln
t odpadów pochodzących
z kopalni „Halemba”. Szacuje
się, że z hałdy można odzyskać
ok. 2 mln t węgla, 1 mln t
mułu węglowego i 16 mln t
kamienia, np. dla potrzeb
budownictwa
dliwiania odpadów
wydobywczych
Śląsku.
na
Znajduje
się w środku lasu,
na pograniczu Katowic,
Mikołowa
i Rudy Śląskiej. Na
powierzchni ok. 120
hektarów w ciągu
wielu
lat
zgroma-
dzono ok. 20 mln t odpadów
pocho-
dzących z kopalni
„Halemba”.
Sza-
cuje się, że z hałdy
można
odzyskać
ściekowymi.
ok. 2 mln t węgla, Kontynuujemy w ten
1 mln t mułu węglo-
sposób politykę i motto spółki: „Dla nas nie
wego i 16 mln t kamienia, np. dla potrzeb
ma odpadów, są surowce” – mówi Tadeusz
budownictwa.
Koperski.
Spółka zapowiada, że zaangażuje się też
Materiał biologiczny daje dużo większe
w wykorzystanie funduszy unijnych, które
możliwości rekultywacji niż tradycyjne
mają być przeznaczone na likwidację hałd
metody. W szybkim tempie i niskim kosz-
i terenów zdegradowanych. Chce w tych
dróg. Co roku spółka z przerobu odpadów uzy-
tem mogą bowiem powstać tereny inwe-
działaniach skorzystać z doświadczeń nie-
skuje ok. 3 mln t kruszyw. W ostatnich latach
stycyjne i rekreacyjne, na których można
mieckich i francuskich, w ramach których
trafiały one głównie na budowę autostrad A1,
stworzyć np. sztuczne stoki narciarskie,
powstały spółki celowe, przejmujące te-
A4 oraz Drogowej Trasy Średnicowej.
trasy rowerowe czy ścieżki rekreacyjne.
reny zdegradowane. Następnie obszary te
Haldex konsekwentnie poszerza też dzia-
Haldex prowadzi też intensywne prace na
zostały zrekultywowane zgodnie z planami
łalność rekultywacyjną. Czasy, gdy tereny
hałdzie „Panewniki”, gdzie przetwarza od-
zagospodarowania miast, a tereny udo-
zdegradowane przez działalność górniczą
pady wraz z odzyskiem węgla i kruszyw stępniono inwestorom. Zdaniem Haldeksu
Z odpadów odzyskiwane są piaskowce oraz kruszywa, które po odpowiedniej klasyfikacji granulacyjnej i uzupełnieniu składu właściwie
dobranymi popiołami stanowią doskonały materiał do prowadzenia wszelkiego rodzaju robót inżynieryjnych: budowy nasypów, tworzenia
podbudowy dróg. Fot. ARC
| 19
wydarzenia
takie działania można prowadzić razem
Dobrym przykładem jest tu hałda „Skalny”
Węglowej, musiała przez wiele lat prowadzić
z gminami, które same nie poradziłyby so-
przy kopalni „Bolesław Śmiały” w Łaziskach
intensywne i kosztowne działania zmierza-
bie z rekultywacją terenów na swoim tere-
Górnych. Jeszcze kilkanaście lat temu była
jące do likwidacji ognisk pożarowych. Dziś
nie.
dymiącym wzgórzem, na które niechętnie
bowiem mało kto jeszcze pamięta, że hałda
Kompania
Węglowa
przez ostatnie 10 lat
na
prace
związane
z przywracaniem terenów
zdegradowa-
nych
działalnością
górniczą do ich daw-
spoglądali
Konsekwentne stosowanie
tych metod przyniosło efekty.
Hałdę „Skalny” udało się
zrekultywować, choć ze względu
na dużą masę i pojemność tego
składowiska musi być ono przez
cały czas monitorowane
okoliczni
„Skalny” była jednym z największych płoną-
mieszkańcy. Dziś jest
cych składowisk na Górnym Śląsku. Pierw-
całkowicie porośnię-
sze odpady zaczęto tu lokować w 1912 r., ta trawą i zrekulty-
a 65 lat później, w 1977 r., stożek miał już
wowana.
hałdę
75 m wysokości. Początkowo dostawa od-
wróciło życie biolo-
Na
padów górniczych odbywała się taśmocią-
giczne, przestała wy-
giem, w późniejszym okresie transportem
dzielać nieprzyjemne
samochodowym. Wszystko skończyło się
462 mln zł. Do 2020 r. zapachy, zlikwidowa-
w 1998 r., gdy kopalnia zakończyła składo-
firma zamierza wy-
no emisję gazów po-
wanie odpadów na „Skalnym”. Praktycznie
dać kolejne 413 mln zł, a łączna wielkość
żarowych. W przyszłości kopalniane wzgórze
od razu (1999 r.) powstał też projekt rekul-
zagospodarowanych odpadów sięgnie 130
zostanie prawdopodobnie zagospodarowane.
tywacji technicznej i biologicznej wzniesie-
mln t. Część terenów udało się zrekultywo-
Aby jednak osiągnąć ten etap, kopalnia „Bo-
nia, zakładający również likwidację zapoża-
wać i przywrócić środowisku naturalnemu.
lesław Śmiały”, wchodząca w skład Kompanii
rowania składowiska. Naciskali na to m.in.
nej wartości wydała
Z odpadów, które trafiają do Haldeksu, w pierwszej kolejności odzyskuje się węgiel. Fot. Jan Czypionka
20
|
Liderem w zagospodarowaniu odpadów wydobywczych jest Haldex, który działa na rynku od ponad 50 lat i przerobił do tej pory
ponad 155 milionów ton odpadów, odzyskując z nich głównie węgiel, kamień i wszelkiego rodzaju kruszywa. Fot. Jan Czypionka
mieszkańcy Łazisk Górnych, którzy protestowali przeciwko zatruwaniu środowiska
naturalnego przez płonącą hałdę.
Okazało się jednak, że rekultywacja tak
ogromnego składowiska nie jest taka
prosta.
Rozważano
różne
koncepcje, m.in. obudowanie hałdy szczelnym sarko-
HISTORIA I CODZIENNOŚĆ
Spółka Haldex została powołana do życia 16 kwietnia 1959 r. na podstawie
umowy międzynarodowej Polski i Węgier jako „Polsko-Węgierska Spółka
Akcyjna Haldex”. Umowa ta była modyfikowana w latach 1971 oraz 1984
i ratyfikowana przez rząd.
Po dwuletnim okresie wzajemnych uzgodnień w grudniu 2005 r. rządy Polski
fagiem, ale okazało się, że żadne z istnie-
i Węgier podpisały stosowny protokół, kończący okres obowiązywania umo-
jących rozwiązań nie może zostać wdrożo-
wy międzyrządowej. Od 2006 r. spółka działa wyłącznie w oparciu o Kodeks
ne. Ostatecznie nową metodę rekultywacji
spółek handlowych.
hałdy opracowali specjaliści z Głównego
W grudniu 2007 r. Kompania Węglowa SA kupiła węgierski pakiet akcji
Instytutu Górnictwa. Przewidywała ona
Haldex SA, a w 2009 r. pakiet CZW „Węglozbyt” SA, stając się tym samym
m.in. wtłaczanie w powierzchnię składo-
właścicielem spółki.
wiska mieszanki popiołowo-wodnej, wykonanie specjalnych rowów chłonnych
oraz wybieranie palącego się materiału.
Konsekwentne
stosowanie
tych
metod
Kierunki wykorzystania produktów wytwarzanych w Haldeksie SA:
• do robót inżynieryjnych – m.in. do budowy nasypów kolejowych i drogowych, budowy dolnych warstw podbudowy dróg lekkiego przyniosło efekty. Hałdę „Skalny” udało się
i średniego ruchu, niwelacji terenów, wymiany i wzmocnienia gruntów;
zrekultywować, choć ze względu na dużą
• w budownictwie hydrotechnicznym – m.in. do budowy nasypów hydro-
masę i pojemność tego składowiska musi
technicznych, budowy obwałowań zbiorników wodnych i osadników,
być ono przez cały czas monitorowane.
budowy grobli i zapór, budowy wałów przeciwpowodziowych, likwidacji
Kompania Węglowa stale pracuje nad wi-
zalewisk, uszczelniania zbiorników etc.;
zerunkiem firmy świadomej ekologicznie,
a gospodarka odpadami prowadzona jest
w oparciu o zatwierdzone programy ochrony
środowiska. Warto też podkreślić, że spółka
od lat współpracuje w tej sprawie z gminami i społecznościami lokalnymi. Pozyskanie
nowych miejsc zagospodarowania odpadów
wymaga bowiem akceptacji organów samorządowych i musi być zgodne z planami zagospodarowania przestrzennego.
• do rekultywacji technicznej i biologicznej;
• do rekultywacji zdegradowanych terenów, w tym również składowisk
odpadów (budowy składowisk odpadów, przykrywania czaszy składowisk
odpadów), do likwidacji zapożarowań na tzw. hałdach;
• w przemyśle cementowym jako dodatek korygujący;
• w produkcji ceramiki budowlanej jako dodatek korygujący;
• w przemyśle wydobywczym do podsadzania hydraulicznego, likwidacji
wyrobisk, do rekonsolidacji;
• w energetyce zawodowej i cieplnej.
Tomasz Głogowski
| 21
l u dzie i miejsca
Hałda „Szarlota” została wpisana do miejskiego rejestru zabytków i znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.
Fot. Jan Czypionka
Królowa hałd
Widać ją zewsząd. Jest swoistym punktem orientacyjnym i podobno najwyższą
hałdą stożkową w Europie! Ma 134 metry wysokości, ciut mniej niż piramida
Cheopsa
M
ieszkańcy Rydułtów okrzyknęli
– Obraz „U stóp «Szarloty»” opowiadał hi-
ją symbolem miasta. Podświet-
storię warszawiaka, który przybył na Śląsk
Gdzieniegdzie się jeszcze tli, a chodze-
lany napis „Szarlota” na zboczu
i zakochał się w miejscowej dziewczynie.
nie w wielu miejscach grozi osunięciem
wzniesienia robi spore wrażenie zwłaszcza
Wcześniej były „Rydwany węgla” o historii
się ziemi. Jedna jej strona zdążyła się już
nocą. A co dopiero będzie po zagospodaro-
kopalni i teledysk „Bezpieczna praca”. Do-
zazielenić, ale druga wciąż służy kopalni
Dziś wstęp na „Szarlotę” jest zakazany.
waniu wzniesienia? Już teraz docierając do
prawdy wymarzone miejsce dla filmowca
„Rydułtowy-Anna” do składowania ka-
Rydułtów, można odnieść wrażenie, że jest
– przyznaje Porwoł.
mienia. Mimo to coraz więcej śmiałków
się o krok od Hollywood.
„Szarlota” istotnie robi niesamowite wra-
wdrapuje się na szczyt wzniesienia, aby
Bogusław Porwoł, ekspert od zarządzania
żenie we dnie i w nocy. Jest usytuowana
podziwiać roztaczające się wokół wspa-
bezpieczeństwem w kopalni „Rydułtowy-
w pobliżu kopalni „Rydułtowy-Anna” i li-
niałe śląskie krajobrazy. W ub.r. zimą szu-
-Anna”, nie ma wątpliwości, że „Szarlota”
czy z górą 100 lat. Została usypana ze skały
sowali po niej nawet narciarze. Świadczy
to rzeczywiście śląskie Hollywood. Sam
płonnej. Pierwotnie hałda miała dwa stoż-
to o tym, że „Szarlota” wrosła już w ry-
zresztą nakręcił tu dwa filmy i jeden tele-
ki. Z czasem jeden z nich zniknął pod zwa-
dułtowski krajobraz i jest potrzebna. Ba
dysk.
łami odpadów.
– nie ma nawet mowy o jej likwidacji.
22
|
Została bowiem wpisana do miejskiego
rejestru zabytków i znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Nieoficjalnie jest również częścią
Korony Hałd Śląskich wraz ze „Skalnym”
w Łaziskach, „Red Rock” dawnej kopalni „Fryderyk” w Tarnowskich Górach,
świętochłowicką „Ajską”, „Pochwaciem”
w Jastrzębiu-Zdroju i „Kościelniokiem”
w Krzyżanowicach. A skoro tak, to w przyszłości hałdę trzeba będzie zagospodarować. Władze miasta poszukują właśnie
pomysłu, w jaki sposób.
– Nasza „Szarlota” ciągle jeszcze się zmienia. Dokładamy do niej budulca i wydobywamy przepaloną przez lata skałę. Stąd
też przez najbliższe kilkadziesiąt lat nie
będzie mogła służyć innym celom. Chcemy
jednak, żeby nasza hałda stała się kiedyś
wielką atrakcją turystyczną. Zachęcamy
więc do poświęcenia jej odrobiny czasu.
Może komuś wpadnie do głowy malutka
Podświetlany napis „Szarlota” na zboczu wzniesienia robi spore wrażenie. Fot. ARC
myśl, a może wielka idea? Przelejcie swój
wspinacz Artur Braszkiewicz z kopalni
kojarzą, ale sam pomysł jest ciekawy.
pomysł na papier. Namalujcie, narysujcie,
„Halemba-Wirek” przestrzega śmiałków:
Gdybym się sprężył, pewnie zdobyłbym tę
wyklejcie – zachęca do udziału w konkur-
– Zanim wyprawicie się w teren, zapytaj-
koronę w jeden dzień – śmieje się Artur,
sie Krzysztof Jędrośka, sekretarz miasta
cie, do kogo hałda należy, czy jest na nią
który właśnie przygotowuje swą kolejną
Rydułtowy.
wolny wstęp i czy bynajmniej nie wiąże
górską wyprawę, tym razem do Australii.
A co się tyczy ewentualnego zdobywa-
się to z ryzykiem poparzenia. Mnie hał-
nia Korony Hałd Śląskich, nasz czołowy
dy z prawdziwymi górami raczej się nie
Kajetan Berezowski – „Trybuna Górnicza”
Bogusław Porwoł, ekspert od zarządzania bezpieczeństwem w kopalni „Rydułtowy-Anna”, nie ma wątpliwości, że „Szarlota” to rzeczywiście
śląskie Hollywood. Sam zresztą nakręcił tu dwa filmy i jeden teledysk. Fot. Jan Czypionka
| 23
lu dzie i miejsca
Polski górnik został świętym
Kanonizacja Jana Pawła II stała się okazją do wydania w ramach Pocztu
Gwarków Śląskich książki pod tytułem „Polski górnik został świętym”
K
siążka ta zawiera opis drogi Karo-
rodzina i ja osobiście mieliśmy szczęście
Ojca Świętego Jana Pawła II Wielkiego la Wojtyły do świętości, począwszy
dorastać, kształcić się i rozwijać do peł-
– największego z rodu Polaków”.
od pracy w charakterze robotnika
nienia różnych funkcji w życiu w dobie Ge-
w kamieniołomie w Zakrzówku koło Krako-
nialnego Człowieka – biskupa, kardynała,
wa. Ukazuje wpływ osobowości Papieża na
kształtowanie się tożsamości ludzi pracy. Autorzy, gromadząc obszerny materiał faktograficzny, podjęli próbę ukazania w nowym
świetle związków łączących Jana Pawła II
z górnikami węgla i soli z południa Polski.
Zamieszczone zostały m.in. zdjęcia ze wspólnych spotkań Papieża z górnikami. Pozycję
opracował zespół redakcyjny pod przewodnictwem prof. dr. hab. inż. Bronisława Barchańskiego z Akademii Górniczo-Hutniczej
w Krakowie.
Słowo wstępne napisał abp Wiktor Skworc.
„Wszyscy z wielką radością przyjęli wiadomość o kanonizacji bł. Jana Pawła II.
Z pewnością jest to wydarzenie od dawna
przez nas oczekiwane. Nie wystarczy jednak sama radość. Trzeba nam także mądrości – płynącej z wiary – do właściwej
oceny i przyjęcia tego, co ma się pośród nas
dokonać – pisze arcybiskup. – Cieszę się,
że przygotowania do tej uroczystości ogarnęły nie tylko środowiska kościelne, lecz
także wiele warstw społecznych i zawodowych, wśród nich również środowiska ludzi pracy, a zwłaszcza górników.
Z ogromną uwagą przyjąłem propozycję
Bractwa Gwarków Związku Górnośląskiego, aby uczcić Karola Wojtyłę i włączyć Go
w Poczet Gwarków Śląskich oraz uczynić
Go jednocześnie główną postacią kolejnego numeru zeszytów wydawanych przez
Bractwo Gwarków.
Dziękuję inicjatorom i autorom publikacji,
która przybliża nam ścisłe związki Jana
Pawła II z górnikami i pracą górniczą.
Niech przesłanie Papieża Polaka, zwłaszcza
wielokrotnie wygłaszane ze Śląskiej Ambony w Piekarach Śląskich, a zwieńczone
«Ewangelią pracy» w Katowicach w 1983 r.,
będzie dla wszystkich motywacją i zachętą
do intensywnych przygotowań do kanonizacji Papieża”.
We wprowadzeniu autorstwa prof. Bronisława Barchańskiego czytamy:
„Jestem wdzięczny Panu Bogu, że moja
24
|
Książkę można nabyć m.in. w siedzibie Bractwa Gwarków w Katowicach,
przy ulicy Kilińskiego 15, tel. 519 318 850, 519 318 856.
Opr. JC
Ulubiona „Barka” w wykonaniu Górniczej Orkiestry Dętej KWK „Sośnica” podczas pielgrzymki dziękczynnej za wizytę Ojca Świętego
Jana Pawła II w Gliwicach (17 listopada 1999 roku, archiwum Górniczej Orkiestry Kopalni „Sośnica”).
20 -lecie pontyfikatu – Jacek Buczek z KWK „Sośnica” w obecności biskupa gliwickiego Jana Wieczorka wręcza Papieżowi okazałą figurę
świętej Barbary z węgla (16 października 1998 roku, archiwum Górniczej Orkiestry Kopalni „Sośnica”).
| 25
lu dzie i miejsca
Widok z szybu „Chrobry I” na bazylikę w Pszowie.
Ocalić od zapomnienia
Z inicjatywy Sekcji Historii Śląska Studenckiego Koła Naukowego Historyków
Uniwersytetu Śląskiego powstała seria dokumentacji fotograficznych
ukazująca nasze kopalnie
W
latach 2007–2009 wykonano
tysiące zdjęć dokumentujących
obiekty górnicze na powierzchni. Niektóre z nich, jak np. zdjęcia „Andaluzji”, są
jedynym śladem po nieistniejącej już kopalni.
W tym numerze przypomnimy niedawną przeszłość kopalni „Rydułtowy-Anna” ruch „Anna”.
Autorem zdjęć wykonanych we wrześniu
2008 r. jest Leszek Chrobok.
Na zdjęciu obok: widoki z szybu „Chrobry II”
na zabudowania kopalniane.
26
|
historia
Kopalnia „Anna” w Pszowie powstała z połączenia 18 grudnia 1856 r. pól „Anna”
i „Albin”. Oba pola należały do aptekarza Ferdynanda Fritzego z Rybnika, który
w 1856 r. odstąpił braciom Doms z Raciborza połowę udziałów, a w 1864 r. resztę. Pole „Anna” było eksploatowane od 1842 r., a połączona od 1856 r. kopalnia
(w latach 1888–1891 przejściowo unieruchomiono ją z powodu silnego napływu wody) w 1903 r. przeszła na własność Rybnickiego Gwarectwa Węglowego.
W okresie okupacji hitlerowskiej została przejęta przez koncern Hermann Göring,
a od 1945 r. należała do Rybnickiego ZPW.
W 2003 r. kopalnia weszła w skład Kompanii Węglowej SA w Katowicach, natomiast w 2004 r. nastąpiło połączenie kopalń „Rydułtowy” i „Anna” w dwuruchowy zakład.
Symboliczną ostatnią tonę węgla z ruchu „Anna” wydobyto 11 kwietnia 2012 r.
| 27
lu dzie i miejsca
Miniony rok był wyjątkowo udany dla Łukasza Kubiaka. Na zdjęciu: podczas treningu na obozie w Szczyrku. Fot. ARC
Udany rok Benny'ego Odrzutowca
Pracownik kopalni „Jankowice” dał się poznać jako wybitny sportowiec
22
wygrane walki i dziewięć
Sportowiec z „Jankowic” założył również
wzięli udział w trzech prestiżowych pokazach
zdobytych medali, w tym
swój klub o nazwie Rybnickie Centrum Spor-
z okazji Dnia Kultury Chińskiej w Ustroniu,
cztery złote, cztery srebr-
tów Walki „Taekwon-do Fighter – TKM”.
pt. „Od Ustronia do Pekinu”, podczas pierw-
ne i jeden brązowy, oraz trzy puchary – to
Pierwszy egzamin, w którym wzięło udział
szego dnia wiosny w Świerklanach i na V Fe-
ubiegłoroczne osiągnięcia Łukasza Kubia-
40 adeptów RCSW, przeprowadził dla swo-
stiwalu Sportów Walki w Żorach.
ka, górnika dołowego z kopalni „Jankowi-
ich podopiecznych sam. Młodzi sportowcy
(JC)
ce”, pasjonującego się taekwon-do, muay
thai i kick-boxingiem.
– Miniony rok był wyjątkowy pod kilkoma
względami: został pobity i ustanowiony
niesamowity rekord pod względem liczby
startów, bo było ich aż dziesięć! – mówi
Łukasz. – Myślę, że jest to całkiem niezła
i przyzwoita liczba, a co za tym idzie najwięcej stoczonych walk i zdobytych medali
oraz pucharów. Był to dla mnie najintensywniejszy rok w karierze!!!
Łukasz wziął udział w kilku ciekawych
międzynarodowych zawodach: Otwartych
Mistrzostwach Holandii, Otwartych Mistrzostwach Słowacji, Pucharze Europy
w Bułgarii i Pucharze Świata na Węgrzech.
28
|
Spor towiec z „Jankowic” założył również swój klub o nazwie Rybnickie Centrum Sportów
Walki „Taekwon-do Fighter – TKM”. Fot. ARC
Pomysł na weekend i nie tylko…
Kilka miesięcy temu zapraszaliśmy amatorów białego szaleństwa do stacji
narciarskiej „Cieńków” w Wiśle, której właścicielem jest Nadwiślańska
Agencja Turystyczna Sp. z o.o.
A
punkty gastronomiczne, które oferują
wiedzie ścieżką edukacyjno-dydaktyczną
smaczne regionalne jedzenie, dobrą kawę
wzdłuż potoku Malinka, gdzie na końcu
z ekspresu oraz pyszne domowe wypieki.
czeka nas odpoczynek w letniej kawiarni.
Po odpoczynku pod drzewem i smacznym
Plac zabaw dla dzieci, leżaki i bufet dla ro-
posiłku wracamy na szlak spacerowy. Po-
dziców pozwolą miłym akcentem zakoń-
dążając w stronę skoczni, mijamy po dro-
czyć ten dzień w Wiśle-Malince. Dla osób
dze trzy punkty widokowe z miejscem
chętnych na dłuższy pobyt polecamy noc-
do odpoczynku i tablicą edukacyjną. Tra-
legi i świetną kuchnię w pensjonacie ***
sa jest urokliwa i tak łatwa, że pokona ją
„Ogrodzisko”. Jest to świetne miejsce na
każdy, niezależnie od wieku i sprawności
wypoczynek z dala od miejskiego zgiełku.
fizycznej.
Na spacery Pętlą Cieńkowską zapraszamy
le „Cieńków” to nie tylko tra-
Po dojściu do skoczni narciarskiej, na
w weekendy oraz dni wolne, a w wakacje
sy i wyciągi narciarskie. To także
podstawie wcześniej zakupionego bile-
codziennie. Bilet kosztuje 10 zł, widoki
kolej linowa, która funkcjonuje
tu w kasie pod „Cieńkowem”, wchodzi-
i wrażenia są niezapomniane.
przez cały rok. Ze szczytu podziwiać moż-
my na teren obiektu, gdzie możemy zwie-
To niejedyny pomysł na weekend, który
na wspaniałą panoramę Beskidu Śląskie-
dzić wieżę startową. Następnie zjeżdżamy
oferuje Nadwiślańska Agencja Turystycz-
go. Tutaj rośnie najsłynniejsze drzewo, tak
krzesełkiem na dół i po obejrzeniu zeskoku
na…
chętnie fotografowane i pokazywane we
wracamy pod „Cieńków”. Trasa powrotna
APC
wszystkich materiałach promocyjnych Wisły.
Ale od początku…. Trzy lata temu, po
wybudowaniu kolei linowej na „Cieńkowie” i po pierwszym udanym sezonie zimowym, właściciele wyciągu zastanawiali się, jak urozmaicić turystom letni
wypoczynek w Wiśle. Wpadli na pomysł,
aby połączyć dwie atrakcje – kolej linową
na „Cieńkowie” i skocznię narciarską im.
Adama Małysza. Tak powstał szlak spacerowy, zwany Pętlą Cieńkowską.
Odległość, którą pokonuje turysta pomiędzy wyciągami, to 1300 m na górze i 1100 m
na dole. Po wyjeździe „krzesełkiem” na
„Cieńków”
koniecznie
trzeba
skręcić
w lewo, aby z punktu widokowego, właśnie pod słynnym drzewem, popatrzeć na
zamek prezydencki oraz piękno Beskidów.
Na „Cieńkowie” funkcjonują też dwa
| 29
Dowcipy
z długiej brody Helmuta…
– A z daleka?
– Wyglądasz atrakcyjnie.
***
Mistrz w pchnięciu kulą do trenera:
– Dziś muszę pokazać klasę... na trybunie
siedzi moja teściowa!
– E! nie dorzucisz...
Helmut pyta swojego trenera na siłowni:
– Z którego urządzenia mam najczęściej
korzystać, żeby dziewczyny na mnie leciały?
– Z bankomatu...
***
– Co jest najtrudniejsze w zawodzie lekarza
okulisty?
– Przekonać pacjentkę, żeby się rozebrała.
***
Helmut mówi do ojca swojej dziewczyny:
– Wiem, że to tylko zwykła formalność, ale
chciałbym prosić o rękę pańskiej córki.
– Kto ci powiedział, że to jest tylko zwykła
formalność?
– Ginekolog.
***
***
Żona do Helmuta:
– Jakie ty masz właściwie te okulary?
– Minusy.
– A jak mnie widzisz bez nich?
– Z bliska normalnie.
Krzyżówka
– Ja się pytam, kiedy mi pan oddasz dług?
– To zależy, w czym pan chcesz go odzyskać.
W dolarach czy w złotówkach?
– A co to ma za znaczenie?
– Bo jak w dolarach, to nie dostaniesz pan ani
centa, a jak w złotówkach, to ani grosza.
***
Taksówkarz jedzie bardzo szybko, ostro
bierze zakręty, wyprzedza samochód za
samochodem. Pasażer blednie:
– Panie, niech pan uważa i wolniej jedzie, bo się
rozbijemy! Ja mam na utrzymaniu szóstkę dzieci!
Taksówkarz się odwraca:
– No i pan mi mówi, żebym uważał?
Krzyżówka nr 59
Pionowo
1. francuski destylat
2. stan USA
3. zapowiadał pogodę
4. w Syrii
5. zamieniał w złoto
6. koncern węglow y
12. ciężki samolot bombow y
14. od pięty
15. twardy
16. roślina z rodziny ciborowatych
18. ksiądz
19. kozacki przy wódca
Poziomo
3. Pawlak
7. owoce morza
8. ściska
9. niemiecki historyk
10. do w yciągania urobku
11. węgierski pisarz
12. strzelał bramki
13. turecka prowincja
17. krzew z rodziny bobowatych
20. ruskie
21. prowadzi dom
22. sterowiec
23. bogini grecka
30
30
||
N A S Z E ŚGWAILĘETRE I A
BA R BA RY
Święta Barbara z kopalni
„Richter/Siemianowice”
O
braz został umieszczony w cechow-
jeden pisał, drugi nagrywał, a trzeci py-
mnie, czy oddam obraz do Muzeum w War-
ni kopalni „Richter” lub „Laurahüt-
skówkę prowadził. Zainteresowali się tym
szawie? Podniosłem głos i powiedziałem,
te” w Siemianowicach. Jego autor tak mocno, że powiedzieli, że my tu jesz-
że za żadne skarby go nie oddam, w razie
– Hermann Clementz żył w latach 1852–1930.
cze na drugi dzień przyjdziemy. I przyszli.
czego zbuntuję całą parafię:
Po ukończeniu Akademie der Kunste w Berli-
Był konserwator wojewódzki – pan Kud-
– Wyrzuciliście go, wzgardziliście, podep-
nie odbył podróż artystyczną do Włoch i pół-
ła i dwóch innych mężczyzn. Przyjechali
taliście, koniec! (...) Obraz polecił przywieźć
nocnej Afryki. Po powrocie całe swoje życie
nysą, zabrali obraz, dali mu kwit i pojecha-
do kościoła w Przełajce inżynier Józef Ja-
spędził w Berlinie. Jako członek Verein Berli-
li z tym obrazem do Krakowa do konser-
strzębski, kierownik działu budowlanego,
ner Künstler (Stowarzyszenia Artystów Ber-
wacji. (...) Z Krakowa przywieźli ten obraz
dobry człowiek, już zmarł. Obraz przywie-
lińskich) brał aktywny udział w wystawach
i oparli go tutaj o stół i pojechali. To było
ziono bryczką, którą on miał do dyspozycji.
w Berlinie, Monachium i Dreźnie.
pod moją nieobecność”.
Za dwa dni przyjechał na probostwo, żeby
Ze względu na artystyczną jakość obrazu
Po wykonanej renowacji obrazu funkcjo-
wytłumaczyć całą sprawę. To była jego ini-
można przypuszczać, że został on w 1888 r. nariusze Milicji Obywatelskiej kilkakrot-
cjatywa. Groziło, że obraz zostanie znisz-
zamówiony i zakupiony przez właściciela
nie nakłaniali proboszcza do przekazania
czony, wyrzucony na śmietnik…”
kopalni – spółkę Vereinigte Königs und
go placówkom muzealnym.
Obraz w dalszym ciągu znajduje się w koś-
Laurahütte i umieszczony w cechowni być
„Za trzy dni przychodzi komendant z Sie-
ciele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Ma-
może szybu „Richter”, który był wówczas
mianowic, też po cywilu. Znowu mi legity-
rii Panny w Siemianowicach-Przełajce.
głównym szybem wydobywczym kopalni.
mację pokazuje. Zapytałem go, czy go ktoś
Brak jest bliższych informacji na jego te-
posłał? Odpowiedział mi, że dostał pole-
mat do końca lat 50. XX wieku.
cenie z Komendy Wojewódzkiej. Więc mó-
Dalsze losy malowidła znane są z relacji
wię: – Wiem, po co pan przyszedł. Zapytał
proboszcza parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w SiemianowicachPrzełajce ks. Wilhelma Kopca, zanotowanej
Spisała: Beata Piecha-van Schagen
Wernisaż wystawy wizerunków świętej Barbary w Muzeum Archidiecezjalnym
w Katowicach. Fot. Jan Czypionka
ok. 1986 r.:
„To mógł być rok 1958, może 1959. (...) Pod
koniec listopada, dokładnie 28 listopada,
idę na Anioł Pański dzwonić i w kościele się
przestraszyłem. Tam coś oparte o ścianę jest
– obraz św. Barbary (...). No i patrzę się na
ten obraz, gdzie dzisiaj jest św. Antoni, stał
tam obraz, był brudny, ledwo, że dostrzegałem jakieś kontury. Widać było, że wymaga
konserwacji. Powiesiliśmy ten obraz na tamtym miejscu, na jednym gwoździu (...)”.
Wiosną 1980 r. proboszcz postanowił zamówić ramę do obrazu, by umieścić go w kościele w bardziej eksponowanym miejscu.
„I ten obraz dostał się do Chorzowa, żeby
mi pan Dziuk zrobił ramę. Ponieważ to
było w wieczornych godzinach, postawił
obraz w swoim warsztacie oparty na stole
rzemieślniczym, zamknął drzwi i poszedł
do domu (...).
Na drugi dzień, pech chce, a może i Opatrzność Boża, przyszło trzech jegomościów
kontrolować ten zakład. Ci trzej przyjechali nysą i zapytano go, co to za obraz. A to
była milicja, z magnetofonem od razu byli,
| 31
N A S Z E ŚGWAILĘETRE I A
BA R BA RY
Święta Barbara z kopalni „Richter/Siemianowice”.