Gwizdowisko, czyli jesienne koncertowanie jeleni sika

Gwizdowisko, czyli jesienne koncertowanie jeleni sika

Gwizdowisko, czyli jesienne
koncertowanie jeleni sika
Przemysław Gromada
Październik dla sporej części myśliwych jest początkiem właściwego sezonu łowieckiego.
Kalendarz polowań dopuszcza już do odstrzału większość gatunków łownych z obecnej
listy, więc jeśli tylko czas pozwala, ruszamy w knieje na wszelakiego zwierza. W Polsce żyje
jednak dość rzadki przedstawiciel jeleniowatych, który akurat w tym miesiącu ma swój
najważniejszy moment całorocznego cyklu. Mowa o jeleniu sika i jego rozpoczynającym się
właśnie okresie godowym, czyli gwizdowisku.
Przemysław Gromada
tel. 784 811 482
(w godz. 7.00-15.00)
e-mail: [email protected]
Jeleń sika (wschodni, plamisty) został
sprowadzony do Polski pod koniec
XIX  w. W 1895 r. pierwsze osobniki introdukowano w okolicach Pszczyny,
a 15 lat później – w lasach koło Kadyn
nad Zalewem Wiślanym. Populacja tego
gatunku w naszym kraju do dziś wyka-
Złotomedalowy sika
48
Brać Łowiecka 10/2016
zuje pewną stabilność. Odstrzał w skali
roku nie jest jednak wysoki (średnio
60–100 szt. w sezonie), dlatego wielu
myśliwych chcących pozyskać takiego
zwierza udaje się do naszych południowych sąsiadów. Populacja jeleni sika
w Czechach jest bowiem zdecydowanie
liczebniejsza, a możliwość zapolowania
na plamiastego jelenia nie stwarza tam
zbytnich trudności.
wygląd zewnętrzny i behawior
Jeleń sika masą jest zbliżony do daniela.
Średnia waga dorosłego byka wynosi
55–60 kg, a łani – 35–40 kg. To zwierzę
odznacza się charakterystycznym ubarwieniem. Jego letnia suknia, najczęściej
rudawordzawa, ma 7–8 rzędów białych
plamek po bokach, natomiast suknia zimowa jest barwy ciemnobrunatnej lub
czasem wręcz czarnej, ze szczątkowymi
plamkami albo całkowicie bez nich.
Starsze byki mają wyraźnie zaznaczoną
grzywę.
Sika tworzą małe chmary (głównie
łanie z cielakami). Samce bytują przeważnie samotnie i przyłączają się do
samic tylko w okresie godowym. Poroże
tych jeleni w drugim i jeszcze trzecim
roku życia przybiera formę szpicaka,
a dopiero w czwartym roku byk nasadza wieniec szóstaka. W piątym i dalszych latach życia nosi poroże najczęściej w formie ósmaka i rzadko kiedy
wykształca formę dziesiątaka. Wieniec
nie ma form koronnych.
W stanie naturalnym jeleń sika prowadzi raczej skryty tryb życia. Jest zwie-
Myłkus jelenia sika
rzęciem bardzo ostrożnym, trudnym do
podejścia, o silnie wyostrzonych zmysłach. Polowanie na gwizdowisku wymaga zatem od myśliwego ogromnego
doświadczenia, obycia w cichym podchodzie, bezszelestnego zachowania
i cierpliwości. Gatunek ten wykazuje
największą aktywność o zmierzchu
i w nocy, dlatego polowanie o tej porze
daje najlepsze rezultaty.
gwizd gwizdowi nierówny
Jelenie sika porozumiewają się ze
sobą za pomocą charakterystycznych
gwizdów. Według przeprowadzonych
badań (Feldhamer 1980, Nowak i Paradiso 1991) zwierzęta te używają ok.
10 różnych ich rodzajów. Inne dźwięki wydają z siebie matki przywołujące
młode (cichy głos podobny do koziego
beknięcia), inne – osobniki w chmarze dbające o utrzymywanie ze sobą
kontaktu (stały, regularny pogwizd),
a jeszcze inne rozlegają się w sytuacji alarmowej (bardzo wysoki gwizd,
zbliżony do świstu kozicy). Nas, myśliwych, interesuje jednak ten najważniejszy, czyli zew byka podczas okresu
godowego.
Gwizdowisko przypada na okres od października do połowy listopada. Byk
w godowym podnieceniu poszukuje rujnych łań i podąża za nimi. Gdy zdobędzie już chmarę samic, gromadzi je na
swoim terytorium, którego potem zaciekle pilnuje. Samce sika bardzo charakterystycznie oznaczają granice – przednimi badylami i porożem wygrzebują dość
duże doły w ziemi, do których intensywnie oddają mocz. Często też się w nich
tarzają, przez co same przechodzą intensywną, ostrą wonią piżma. Jelenie
agresywnie bronią wybranych terytoriów, szczególnie jeśli znajduje się na
nich sporo łań. Do walki oprócz wieńca
potrafią używać także kopyt, co raczej
się nie zdarza u innych jeleniowatych.
Gwizd byka na gwizdowsku jest specyficzny i dość łatwy do rozróżnienia
pośród innych odgłosów kniei. Zaczyna
się niskim tonem, potem przechodzi
w ton bardzo wysoki, który pod koniec
znów się obniża i kończy się charakterystycznym chrapnięciem. Opisany zew
trwa 3–4 s. Samiec powtarza te gwizdy
cyklicznie w odstępach ok. 2 min.
© aaa/Fotolia
kto rządzi na danym terenie
nie (podobnie jak u jelenia szlachetnego) żerują również w okresie godowym
i chętnie odwiedzają takie miejsca. Zdecydowanie trudniejszy, choć bardziej
emocjonujący, jest podchód gwiżdżącego byka. Trzeba naprawdę sporych
umiejętności, aby za pierwszym razem
dojść takiego samca na pewny strzał.
System łowiecki Czech dopuszcza
polowania zarówno na terenie otwartym, jak i w ogrodzonych zwierzyńcach
(po czesku: obory). Jeśli chodzi o polowanie na jelenia sika, to wymaga ono
bardzo rozległego zwierzyńca, gdyż jest
to gatunek dość agresywny, który często niszczy ogrodzenia. Dlatego też
w każdym rodzaju łowiska należy zachować ostrożność i umiejętnie podchodzić zwierza.
W gwizdowisku biorą udział byki dopiero w czwartym roku i starsze, czyli
z porożem minimum szóstaka.
z czatowni czy z podchodu?
Jak wspomniałem na początku, polowanie na jelenia sika jest dość wymagające, gdyż to zwierzę cechuje się dużą
ostrożnością. Choć byk w miłos­nym
uniesieniu może nieco zatracić kontrolę
nad otoczeniem, to jednak łanie bacznie
obserwują, co się dzieje dookoła. Dobry
efekt dają łowy z zasiadki. Jeżeli znamy
miejsca stałych żerowań chmar sika,
można tam przygotować czatownię. Ła-
Myśliwy z podprowadzającym
Fot. Przemysław Gromada (3)
coś na ścianę
i coś dla podniebienia
Trofeum jelenia sika to piękne, nietypowe dla nas poroże oraz skóra, ze względu na ciekawe, plamiaste ubarwienie
chętnie wyprawiana w całości. Stanowi
ona efektowny element dekoracyjny
ściany czy stołu w salonie myśliwskim
lub też ubarwia podłogę przed kominkiem. Mięso jelenia sika jest bardzo
smaczne, delikatne i lekkie. Właściwie
przyrządzona dziczyzna będzie w trakcie posiłku przywracała wspomnienia
z tego niezwykłego i jedynego w swoim rodzaju polowania. Zapraszam na
l
gwizdowisko. Lovu zdar!
www.braclowiecka.pl
49