fizyka

fizyka
Pierwszy próbny egzamin
w trzeciej klasie gimnazjum
część matematyczno-przyrodnicza
Przedmioty przyrodnicze
Karty pracy
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2013
Pierwszy próbny egzamin w trzeciej klasie gimnazjum ● Fizyka
Numer zadania
Test
Karty pracy
Zadania wyrównujące
Zadania utrwalające
Zadania rozwijające
11
1
1
1
12
3
2
2
13
4
3
5
14
2
4
3
15
5
5
4
Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują.
Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie.
Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty.
Szanujmy cudzą własność i prawo.
Więcej na www.legalnakultura.pl
Polska Izba Książki
2
2013/2014
Pierwszy próbny egzamin w trzeciej klasie gimnazjum ● Fizyka
ZADANIA WYRÓWNUJĄCE
Zadanie 1. Dwie małe stalowe kulki o jednakowych masach upuszczono równocześnie. Kulka I spadała na
ziemię 1 s, a kulka II – 2 s. Załóż, że obie kulki spadały swobodnie. Przyjmij, że przyspieszenie
.
ziemskie wynosi 10 m
s2
Oceń prawdziwość każdego zdania.
Zaznacz P, jeśli zadanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.
m
s .
P/F
1.1
Prędkość kulki I w momencie uderzenia o ziemię wynosiła 10
1.2
Prędkość kulki II w momencie uderzenia o ziemię była dwa razy większa
niż prędkość kulki I.
P/F
1.3
Po czasie 0,5 s od chwili upuszczenia kulek ich energie kinetyczne były
takie same.
P/F
1.4
Po czasie 0,5 s od chwili upuszczenia kulek energia potencjalna ciężkości
kulki II była większa niż energia potencjalna ciężkości kulki I.
P/F
Wskazówka do zadania
Ciała spadające swobodnie poruszają się ruchem jednostajnie przyspieszonym
z przyspieszeniem ziemskim. Prędkość ciała spadającego swobodnie oblicza się z wzoru
v = gt, gdzie g – przyspieszenie ziemskie, t – czas ruchu ciała.
Energię kinetyczną posiada ciało poruszające się. Energię kinetyczną oblicza się z wzoru
2
Ek = m2v , gdzie m – masa ciała, v – prędkość ciała. Energię potencjalną ciężkości posiada
ciało znajdujące się na pewnej wysokości.
Energię potencjalną ciężkości oblicza się z wzoru Ep = mgh, gdzie m – masa ciała,
g – przyspieszenie ziemskie, h – wysokość.
Zadanie 2.
Na wykresie przedstawiono zależność
pracy wykonanej przez dwie pompy wodne
od czasu ich działania.
Przyjmij, że przyspieszenie ziemskie
.
wynosi 10 m
s2
Zaznacz poprawne dokończenie każdego
zdania.
2.1. Moc pompy II wynosi
 A.1 kW
 B.6 kW
 C.10 kW
 D.60 kW
2.2. Pompa I, wypompowując wodę, wykonała w czasie 1,5 minuty pracę
 A.240 kJ
 B.270 kJ
 C.300 kJ
 D.360 kJ
Wskazówka do zadania
Moc oblicza się z wzoru P = Wt , gdzie W – wykonana przez urządzenie praca, t – czas pracy
urządzenia. Czas wyrażony w minutach należy zamienić na sekundy. 1 min = 60 s.
Pracę wykonaną przez urządzenie można odczytać z wykresu lub obliczyć, wykorzystując
podany wzór.
2013/2014
3
Pierwszy próbny egzamin w trzeciej klasie gimnazjum ● Fizyka
Zadanie 3.
Dwa szklane naczynia o jednakowych polach przekroju połączono wężykiem. Wężyk zaciśnięto
zaciskiem, a następnie do naczynia I nalano oliwy, a do naczynia II – wody (patrz: rysunek).
Poziom cieczy w obu naczyniach znajdował się na wysokości 20 cm ponad dnem każdego z tych
naczyń. Przyjmij, że gęstość oliwy wynosi 900
ziemskie 10
m
.
s2
kg
,
m3
gęstość wody 1000
kg
,
m3
a przyspieszenie
Zaznacz poprawne dokończenie każdego zdania.
3.1. Przy zaciśniętym wężyku ciśnienie oliwy na dno rurki I wynosiło
 A.18 Pa
 B.180 Pa
 C.1800 Pa
 D.18 000 Pa
3.2. Gdy z wężyka usunięto zacisk, ciśnienie wywierane przez wodę na dno naczynia II
 A.zmalało.
 B.nie zmieniło się.
 C.wzrosło.
Wskazówka do zadania
Ciśnienie wywierane przez ciecz oblicza się z wzoru p = ρgh, gdzie ρ – gęstość cieczy,
g – przyspieszenie ziemskie, h – wysokość słupa cieczy.
W naczyniach połączonych, w których znajdują się różne ciecze, poziom każdej cieczy
układa się na takiej wysokości, aby ciśnienia wywierane na dna tych naczyń były takie same.
4
2013/2014
Pierwszy próbny egzamin w trzeciej klasie gimnazjum ● Fizyka
Zadanie 4.
W tabeli podano prędkość i czas ruchu dla czterech wybranych pojazdów poruszających się
ruchem jednostajnym.
Pojazd
Prędkość pojazdu
Czas ruchu pojazdu
I
20
km
h
0,5 h
II
15
km
h
0,5 h
III
10
m
s
0,5 h
IV
5
m
s
0,5 h
Zaznacz poprawne dokończenie każdego zdania.
4.1. Wykres zależności drogi od czasu sporządzono dla
 A.pojazdu I.
 B.pojazdu II.
 C.pojazdu III.
 D.pojazdu IV.
4.2. Z najmniejszą prędkością poruszał się
 A.pojazd I.
 B.pojazd II.
 C.pojazd III.
 D.pojazd IV.
Wskazówka do zadania
Drogę przebytą przez pojazd poruszający się ze stałą prędkością oblicza się z wzoru s = vt,
gdzie v – prędkość pojazdu, t – czas jego ruchu.
Z wykresu należy odczytać drogę przebytą przez pojazd w czasie 0,5 h.
Następnie kolejno dla każdego pojazdu należy obliczyć przebytą przez niego drogę i porównać
z drogą odczytaną z wykresu.
Prędkość wyrażoną w metrach na sekundę należy przeliczyć na kilometry na godzinę.
1
1
km
1 s = 3600
h
1 m = 1000
2013/2014
5
Pierwszy próbny egzamin w trzeciej klasie gimnazjum ● Fizyka
Zadanie 5. Uczniowie ogrzali we wrzącej wodzie do temperatury 100°C trzy kulki o jednakowych masach,
równych 200 g każda. Kulki były wykonane z ołowiu, żelaza i aluminium. Następnie nalali do
trzech zlewek po 500 g wody o temperaturze 20°C. Potem włożyli każdą kulkę do innej zlewki
(patrz: rysunek) i zmierzyli temperaturę końcową wody w zlewkach.
21°C
23,3°C
26,4°C
Żelazo
Ołów
Aluminium
Na każde pytanie zaznacz poprawną odpowiedź i jej uzasadnienie. Pomiń straty ciepła.
5.1. Która kulka ma najmniejsze ciepło właściwe?
 A.z ołowiu,
Najmniejsze ciepło
ponieważ przyrost temperatury  D.najmniejszy.
właściwe ma kulka  B.z żelaza,
wody w zlewce, do której
wykonana
włożono tę kulkę, był
 E. największy.
 C.z aluminium,
5.2. Czy temperatura końcowa cieczy w zlewkach byłaby taka, jak podano na rysunkach, gdyby
przed włożeniem kulek nalano do każdej zlewki po 500 g cieczy innej niż woda?
 A.Tak, byłaby taka sama,
 B.Nie, byłaby inna,
ponieważ
 C.nalana ciecz ma taką samą masę jak woda.
 D.nalana ciecz ma inne ciepło właściwe niż woda.
Wskazówka do zadania
Ciepło właściwe substancji informuje, jaka ilość ciepła jest potrzebna, aby 1 kg ciała wykonanego
z tej substancji ogrzać o 1°C.
Dlatego tę samą ilość cieczy ciało mające duże ciepło właściwe ogrzeje do wyższej temperatury
niż ciało o takiej samej masie, ale mające mniejsze ciepło właściwe.
Różne ciecze mają różne ciepła właściwe, dlatego przyrost temperatury cieczy o tej samej
masie po dostarczeniu takiej samej ilości ciepła będzie inny.
6
2013/2014
Pierwszy próbny egzamin w trzeciej klasie gimnazjum ● Fizyka
ZADANIA UTRWALAJĄCE
Zadanie 1. Dwie małe stalowe kulki o różnych masach upuszczono równocześnie. Kulki te, spadając
swobodnie, uderzyły o ziemię z taką samą prędkością.
Na każde pytanie zaznacz poprawną odpowiedź i jej uzasadnienie.
1.1. Czy kulki te zostały upuszczone z tej samej wysokości nad ziemią?
 A.Tak,
 C.kulki, uzyskując taką samą prędkość w momencie uderzenia
o ziemię, musiały spadać swobodnie tak samo długo, czyli
musiały zostać upuszczone z takiej samej wysokości nad ziemią.
 B.Nie,
ponieważ  D.kulki, choć uzyskały taką samą prędkość w momencie uderzenia
o ziemię, to mając różne masy, miały inne początkowe energie
potencjalne ciężkości, a więc zostały upuszczone z różnej
wysokości.
1.2. Czy kulki te w momencie uderzenia o ziemię miały taką samą energię kinetyczną?
 A.Tak,
 B.Nie,
ponieważ
 C.w momencie uderzenia o ziemię kulki miały taką samą prędkość.
 D.kulki miały różną masę.
Zadanie 2.
Dwa szklane naczynia o jednakowych polach
przekroju połączono wężykiem. Wężyk
zaciśnięto zaciskiem, a następnie do naczynia
I nalano oliwy, a do naczynia II – wody (patrz:
rysunek). Poziom cieczy w obu naczyniach
znajdował się na wysokości 20 cm ponad
dnem każdego z tych naczyń. Przyjmij, że
gęstość oliwy wynosi 900
1000
kg
,
m3
gęstość wody
kg
, a przyspieszenie ziemskie 10 m
.
m3
s2
Zaznacz poprawne dokończenie każdego zdania.
2.1. Przy zaciśniętym wężyku ciśnienie wody na dno naczynia II wynosiło
 A.0,2 hPa
 B.2 hPa
 C.20 hPa
 D.200 hPa
2.2. Gdy do naczynia II dolano tyle wody, aby jej powierzchnia znalazła się na wysokości 23 cm
ponad dnem naczynia, to po otwarciu zacisku na wężyku łączącym naczynia poziom wody
w naczyniu II
 A.obniżył się.
 B.nie zmienił się.  C.podniósł się.
2013/2014
7
Pierwszy próbny egzamin w trzeciej klasie gimnazjum ● Fizyka
Zadanie 3.
W tabeli podano prędkość i czas ruchu czterech wybranych pojazdów poruszających się ruchem
jednostajnym.
Pojazd
Prędkość pojazdu
Czas ruchu pojazdu
I
18
II
km
h
25
0,5 h
km
h
0,5 h
III
10
m
s
0,5 h
IV
5
m
s
0,5 h
Zaznacz poprawne dokończenie każdego zdania.
3.1. Wykres zależności drogi od czasu sporządzono dla
 A.pojazdu I.
 B.pojazdu II.
3.2. Z taką samą prędkością poruszał się
 A.pojazd I i II.
 B.pojazd I i III.
 C.pojazdu III.
 D.pojazdu IV.
 C.pojazd I i IV.
 D.pojazd II i III.
Zadanie 4.
Na wykresie przedstawiono zależność pracy wykonanej przez dwie pompy wodne od czasu ich
działania.
Uzupełnij zdania, tak aby były prawdziwe.
W każdym zdaniu zaznacz literę przyporządkowaną odpowiedniej informacji.
4.1. Moc pompy I jest  A /  B /  C /  D od mocy pompy II.
A.większa o 2 kW
B.mniejsza o 2 kW
C.dwa razy większa
D.dwa razy mniejsza
4.2. Pompa II, wypompowując wodę, wykona w czasie  A /  B /  C /  D taką samą pracę
jak pompa I.
A.dwa razy krótszym B.dwa razy dłuższym C.trzy razy krótszym D.trzy razy dłuższym
8
2013/2014
Pierwszy próbny egzamin w trzeciej klasie gimnazjum ● Fizyka
Zadanie 5. Uczniowie ogrzali we wrzącej wodzie do temperatury 100°C trzy kulki o jednakowych masach,
równych 200 g każda. Kulki były wykonane z ołowiu, żelaza i aluminium. Następnie nalali do
trzech zlewek po 500 g wody o temperaturze 20°C. Potem włożyli każdą kulkę do innej zlewki
(patrz: rysunek) i zmierzyli temperaturę końcową wody w zlewkach.
21°C
26,4°C
23,3°C
Żelazo
Ołów
Aluminium
Na każde pytanie zaznacz poprawną odpowiedź i jej uzasadnienie. Pomiń straty ciepła.
5.1. Czy kulki oddały wodzie taką samą ilość ciepła?
 A.Tak,
ponieważ
 B.Nie,
 C.woda znajdująca się w każdej zlewce miała taką samą masę
(500 g) i taką samą temperaturę początkową (20°C) oraz kulki
miały taką samą masę (200 g) i były ogrzane do takiej samej
temperatury początkowej, równej 100°C.
 D.kulki były wykonane z innej substancji i dlatego miały różne
ciepła właściwe oraz temperatury końcowe wody i kulek w każdej
ze zlewek były inne, więc poszczególne kulki ochłodziły się
o inną różnicę temperatur.
5.2. Czy temperatura końcowa cieczy w każdej ze zlewek byłaby taka, jak podano na rysunku,
gdyby przed włożeniem kulki ołowianej do pierwszej zlewki zamiast wody nalano oleju
o masie 500 g?
 A.Tak, w każdej zlewce byłaby
taka temperatura, jak podano
na rysunku,
 C.kulki włożone do każdej zlewki
miały taką samą masę (200 g) i były
ogrzane do takiej samej temperatury
początkowej, równej 100°C.
 B.Nie, w zlewce, do której nalano ponieważ
 D.olej ma inne ciepło właściwe niż
oleju, byłaby inna temperatura
woda i pobierając taką samą ilość
niż ta, którą podano na
ciepła jak woda, ogrzeje się do innej
rysunku, a w pozostałych
temperatury.
zlewkach byłaby taka sama,
2013/2014
9
Pierwszy próbny egzamin w trzeciej klasie gimnazjum ● Fizyka
ZADANIA ROZWIJAJĄCE
Zadanie 1.
Dwie małe stalowe kulki o jednakowych masach upuszczono równocześnie. Kulka I uderzyła
o podłoże z prędkością 2 ms , a kulka II z prędkością 5 ms . Załóż, że obie kulki spadały swobodnie.
.
Przyjmij, że przyspieszenie ziemskie wynosi 10 m
s2
Uzupełnij zdania, tak aby były prawdziwe.
W każdym zdaniu zaznacz litery przyporządkowane odpowiednim informacjom.
1.1. Kulka II spadała na podłoże  A /  B /  C, czyli  D /  E /  F dłużej niż kulka I.
A.0,2 s
B.0,5 s
C.1 s
D.2 razy
E. 2,5 razy
F. 5 razy
1.2. Kulka II została upuszczona z wysokości  A /  B /  C, czyli z większej  D /  E /  F
wysokości niż kulka I.
A.0,25 m
B.0,8 m
C.1,25 m
D.o 0,05 m
E. o 0,65 m
F. o 1,05 m
Zadanie 2. Dwa szklane naczynia o jednakowych polach
przekroju połączono wężykiem. Wężyk
zaciśnięto zaciskiem, a następnie do naczynia
I nalano oliwy, a do naczynia II – wody (patrz:
rysunek). Poziom cieczy w obu naczyniach
znajdował się na wysokości 20 cm ponad
dnem każdego z tych naczyń. Przyjmij, że
gęstość oliwy wynosi 900
1000
kg
,
m3
gęstość wody
kg
, a przyspieszenie ziemskie 10 m
.
m3
s2
2.1. Uzupełnij zdanie, tak aby było prawdziwe.
Zaznacz literę przyporządkowaną odpowiedniej informacji.
Przy zaciśniętym wężyku ciśnienie oliwy na dno naczynia I było  A /  B /  C /  D niż
ciśnienie wody na dno naczynia II.
A.o 20 Pa większe
B.o 20 Pa mniejsze
C.o 200 Pa większe
D.o 200 Pa mniejsze
2.2. Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Aby poziom wody w naczyniu II nie zmienił się po usunięciu zacisku z wężyka łączącego
naczynia, należy do naczynia I dolać tyle oliwy, aby jej poziom podniósł się
 A.o około 1,2 cm.
 B.o około 2,2 cm.
 C.o około 3,2 cm.
 D.o około 4,2 cm.
10
2013/2014
Pierwszy próbny egzamin w trzeciej klasie gimnazjum ● Fizyka
Zadanie 3.
Na wykresie przedstawiono zależność pracy wykonanej przez trzy pompy wodne od czasu ich
działania.
Przyjmij, że przyspieszenie ziemskie wynosi 10
m
. Załóż, że sprawność pomp wynosi 100%.
s2
3.1. Zaznacz wszystkie zdania prawdziwe.
 A.Moc pompy III jest równa 1,5 kW.
 B.Moc pompy II jest o 1 kW większa niż moc pompy III.
 C.Moc pompy I jest 2,5 razy większa niż moc pompy II.
 D.Moc pompy III jest o 3 kW mniejsza niż moc pompy I.
3.2. Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Pompa II w czasie 1 minuty wypompuje z głębokości 5 m na powierzchnię wodę o masie
 A.900 kg
 B.1800 kg
 C.2400 kg
 D.3600 kg
Zadanie 4. Uczniowie ogrzali we wrzącej wodzie do temperatury 100°C trzy kulki o jednakowych masach,
równych 200 g każda. Kulki były wykonane z ołowiu, żelaza i miedzi. Następnie nalali do trzech
zlewek po 500 g wody o temperaturze 20°C. Potem włożyli każdą kulkę do innej zlewki (patrz:
rysunek). Ciepło właściwe ołowiu wynosi 130
J
J
J
kgcC , żelaza – 450 kgcC , miedzi – 385 kgcC .
I
II
III
Ołów
Żelazo
Miedź
Zaznacz poprawne dokończenie każdego zdania.
4.1. Najwyższą temperaturę uzyskała woda znajdująca się
 A.w zlewce I.
 B.w zlewce II.
 C.w zlewce III.
4.2. Temperatura końcowa wody we wszystkich zlewkach mogłaby być taka sama, gdyby przed
włożeniem kulek odlano odpowiednią ilość wody
 A.ze zlewki I i II.  B.ze zlewki I i III.  C.ze zlewki II i III.
2013/2014
11
Pierwszy próbny egzamin w trzeciej klasie gimnazjum ● Fizyka
Zadanie 5.
W tabeli podano prędkość i czas ruchu czterech wybranych pojazdów poruszających się ruchem
jednostajnym.
Pojazd
I
km
h
Prędkość pojazdu
18
Czas ruchu pojazdu
20 min
II
30
m
min
15 min
Zaznacz poprawne dokończenie każdego zdania.
5.1. Wykres zależności drogi od czasu sporządzono dla
 A.pojazdu I.
 B.pojazdu II.
 C.pojazdu III.
 D.pojazdu IV.
5.2. Z najmniejszą prędkością poruszał się
 A.pojazd I.
 B.pojazd II.
 C.pojazd III.
 D.pojazd IV.
12
2013/2014
III
5
m
s
1
3
h
IV
0,5
km
min
0,25 h
Pierwszy próbny egzamin w trzeciej klasie gimnazjum ● Fizyka
ODPOWIEDZI
ZADANIA WYRÓWNUJĄCE
Zadanie 1.1.
Zadanie 1.2.
Zadanie 1.3.
Zadanie 1.4.
Zadanie 2.1.
Zadanie 2.2.
Zadanie 3.1.
Zadanie 3.2.
Zadanie 4.1.
Zadanie 4.2.
Zadanie 5.1.
Zadanie 5.2.
P
P
P
P
A
B
C
A
A
B
A, D
B, D
ZADANIA UTRWALAJĄCE
Zadanie 1.1.
Zadanie 1.2.
Zadanie 2.1.
Zadanie 2.2.
Zadanie 3.1.
Zadanie 3.2.
Zadanie 4.1.
Zadanie 4.2.
Zadanie 5.1.
Zadanie 5.2.
A, C
B, D
C
A
C
C
C
B
B, D
B, D
ZADANIA ROZWIJAJĄCE
Zadanie 1.1.
Zadanie 1.2.
Zadanie 2.1.
Zadanie 2.2.
Zadanie 3.1.
Zadanie 3.2.
Zadanie 4.1.
Zadanie 4.2.
Zadanie 5.1.
Zadanie 5.2.
B, E
C, F
D
B
A, C
C
B
C
D
B
Źródło ilustracji:
WSiP
2013/2014
13