docPobierz pdf
download 
Reklamacja Transkrypt
Pobierz pdf
67 (1/2011) ISSN 1507-3890 Dlaczego system HSR się opłaca? strona 26 Bezprzewodowa komunikacja ethernetowa Satellar Digital System strona 28 ASTOR Moc technologii dla automatyzacji przemysłu strona 4 Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) Aktualności Szanowni Państwo, Spis treści kończy się zima, która była długa i nieprzyjemna (narciarze pewnie mają tu inne zdanie), a do tego była ostatnią zimą w karierze Adama Małysza. Zawsze go podziwiałem za jego skromność i pokorę, oraz niebywały profesjonalizm. Małysz uczył wszystkich, że w pracy nie chodzi o popisywanie się, cwaniactwo i bufonadę, a po prostu o to, żeby „oddać dwa dobre skoki”. Słowem: robić swoje najlepiej, najuczciwiej i najsolidniej, jak się potrafi. Nie potrzebował do tego niczego wielkiego, nie oczekiwał przywilejów i specjalnego traktowania. Do tego, aby przez 10 lat być na szczycie – rzecz bez precedensu w tej dyscyplinie – wystarczyła przysłowiowa bułka z bananem, ciężka praca i wielka ambicja. Wielu „profesjonalistów”, z różnych branż, mogłoby się tego od pana Adama uczyć. Wielka narciarska przygoda automatyków i robotyków .................10 Tymczasem oddajemy do Państwa rąk pierwszy tegoroczny numer Biuletynu Automatyki, w którym można przeczytać o ważnej zmianie w firmie ASTOR: nowym logo i identyfikacji wizualnej (strona 4). Polecam również relację z pierwszej edycji ASTOR Winter Cup – narciarskich zawodów dla automatyków i robotyków (strona 10). Na stronie 16 znajdą Państwo przegląd najciekawszych zastosowań robotów Kawasaki, natomiast na stronie 22 piszemy o nowoczesnych układach zabezpieczeń ESD. Warto przeczytać tekst na stronie 26, w którym pokazujemy, dlaczego opłaca się stosowanie systemów sterowania o podwyższonej dostępności. Na stronie 28 opisujemy najnowszy produkt firmy Satel – cyfrowy radiomodem Satellar, który jest przełomowym, modułowym rozwiązaniem umożliwiającym bezprzewodowe połączenia w ramach sieci Ethernet. Jak zwykle publikujemy również opisy ciekawych wdrożeń systemów automatyki. Natomiast na „Ostatnich stronach” poruszamy modny ostatnio temat cloud computing i końca epoki komputerów PC. Cykl życia oprogramowania Wonderware .......................................12 Uaktualnienia Wonderware: InTouch i Platforma Systemowa.......................................................13 Kawasaki biorą się do ROBOTY ........................................................14 Seria XL – bestseller od Hornera.....................................................18 Proficy HMI/SCADA CIMPLICITY 8.1 ...............................................20 Układy zabezpieczeń ESD .................................................................22 Proficy Machine Edition 6.5 – co warto wiedzieć i stosować .........24 Dlaczego system HSR się opłaca? ...................................................26 Satellar Digital System .....................................................................28 Roboty stosowane w aplikacjach typu „Pick & Place” .....................30 Diagnostyka i monitoring jednostek mechanicznych i kontrolerów ...........................................................32 Oprogramowanie Wonderware dla systemów BMS........................34 Linia technologiczna sortowni odpadów komunalnych z rozwiązaniami z oferty ASTOR .................36 Kopalnia Wapienia „Czatkowice” – produkcja pod kontrolą ............38 Sterowanie i monitoring systemu dystrybucji chłodnego medium ........................................................40 Inwestycje w wiedzę zwracają się najszybciej ................................42 Redaktor naczelny: Mateusz Pierzchała Adresy email do pracowników firmy ASTOR mają postać: [email protected] DTP: Looz Design [email protected] Prenumerata: Iwona Nepelska [email protected] Wydawca: ASTOR Sp. z o.o. ul. Smoleńsk 29, 31-112 Kraków tel. 012 428 63 70 fax 012 428 63 79 [email protected]; www.astor.com.pl Strona WWW: biuletyn.astor.com.pl Druk: Drukarnia Know-How, Kraków, tel. 012 622 85 70 ASTOR Gdańsk ul. Polanki 12 80-308 Gdańsk tel. 058 554 09 00; fax 058 554 09 09 e-mail: [email protected] ASTOR Kraków ul. Smoleńsk 29 31-112 Kraków tel. 012 428 63 60; fax 012 428 63 69 e-mail: [email protected] ASTOR Poznań ul. Żniwna 4 61-663 Poznań tel. 061 871 88 00; fax 061 871 88 09 e-mail: [email protected] ASTOR Wrocław Al. Karkonoska 59 53-015 Wrocław tel. 071 332 94 80; fax 071 332 94 89 e-mail: [email protected] ASTOR Katowice ul. Ks. Bpa. Bednorza 2a-6 40-384 Katowice tel. 032 355 95 90; fax 032 355 95 99 e-mail: [email protected] ASTOR Olsztyn ul. Stalowa 4 10-420 Olsztyn tel. 089 526 79 29; fax 089 526 79 29 e-mail: [email protected] ASTOR Warszawa ul. Stępińska 22/30 00-739 Warszawa tel. 022 569 56 50; fax 022 569-56-59 e-mail: [email protected] ASTOR Infel ul. Pierwszej Brygady 35 73-110 Stargard Szczeciński tel. 091 578 82 80; fax 091 578 82 89 e-mail: [email protected] Zapraszam do lektury. Mateusz Pierzchała Redaktor Naczelny [email protected] Nakład: 8100 egz. Numer zamknięto: 14.03.2011 Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji i skracania tekstów, oraz do zmiany tytułów. Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Przedruk tekstów oraz udostępnianie ich w mediach elektronicznych wymaga zgody redakcji. Pierwszy kontakt z firmą ASTOR Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 3 Aktualności ASTOR – moc technologii dla automatyzacji przemysłu F irma ASTOR wchodzi w nowy obszar działalności. Wraz z po- szerzeniem swojej oferty, po prawie 24 latach zmienia się również istotnie identyfikacja wizualna firmy. Zgodnie z hasłem „jedyną pewną rzeczą jest ciągła zmiana...”, firma zdecydowała się zmienić istotnie swoje logo. Firma wchodzi na rynek z nowym portfelem produktów i usług. Wykorzystując swoją wiedzę i doświadczenie, dotyczące zarządzania projektami, proponuje konsultacje, usługi wsparcia technicznego, koordynację i zarządzanie projektami oraz pomoc inwestorom. Rozpoczyna również sprzedaż internetową swoich produktów. Wzbogacenie oferty o szereg profesjonalnych usług ma ułatwić przedsiębiorcy wybór, wdrażanie i eksploatację kompletnych systemów automatyzacji procesów produkcyjnych i przemysłowych. ” Od wielu lat wprowadzamy w firmie zmiany metodą ewolucji. Ostatnio jednak dynamika i skala tych zmian spowodowała, iż chcemy je wszystkie pokazać naszym Klientom i Partnerom w uporządkowanej postaci. Planujemy także dalszy dynamiczny rozwój, również w zakresie poszerzania oferty. Stąd też ważna decyzja o wzmocnieniu tego przekazu, poprzez wprowadzenie nowego logo, które jednak w pewnym stopniu nawiązuje do poprzedniego logotypu, pokazując tym samym, że nie zrywamy z naszymi korzeniami. Stefan Życzkowski, Prezes Zarządu ASTOR Sp. z o.o ” Przekaz, towarzyszący nowej identyfikacji ma podkreślać ważne dla firmy wartości – a są nimi niezmiennie przejrzystość biznesowa, determinacja, przyjacielskość, bezpośredniość i nowoczesność. Że nie są to puste slogany potwierdzą klienci, integratorzy i partnerzy, którzy zetknęli się z firmą ASTOR. W przygotowanej przez firmę kampanii informacyjnej hasłem przewodnim będzie „Moc technologii”. Firma wprowadziła również logo marki produktowej Astraada. W tym przypadku nowe logo komunikuje techniczność, funkcjonalność oraz przystępną cenę rodziny produktów. 4 ” Zaplanowaliśmy kampanię informacyjną, z którą chcemy dotrzeć do szerokiego grona odbiorców. Szczególnie zależy nam na zbudowaniu świadomości naszej marki wśród zarządów i kadry kierowniczej firm produkcyjnych, zakładów przemysłowych i spółek infrastrukturalnych. Wojciech Kmiecik, Członek Zarządu Operacyjnego ds. Marketingu i PR, ASTOR Sp. z o.o. ” Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) Aktualności Klienci i Partnerzy firmy ASTOR mają dostęp do kompleksowej oferty usług i produktów zapewniających sukces wdrożeń nowoczesnych technologii z zakresu automatyzacji, informatyzacji i robotyzacji w przemyśle. Na bazie bogatej oferty produktów obejmujących renomowane marki produktów z zakresu systemów sterowania, transmisji danych, oprogramowania przemysłowego HMI, SCADA, MES, a także robotów przemysłowych, budowane są rozwiązania dopasowane do potrzeb wdrożeń aplikacji przemysłowych. Nowa identyfikacja wizualna oraz nowe loga ASTORA miały swoją premierę na konferencji prasowej, która odbyła się 9 marca 2011 roku w hotelu Intercontinental w Warszawie. W ramach opracowanej księgi identyfikacji wizualnej opracowane zostały także znaki dla submarek usług szkoleniowych (Akademia ASTOR) oraz konsultacji (ASTOR Consulting). Zmiany będą wprowadzane stopniowo we wszystkich materiałach firmy i na stronach WWW. Zapraszamy na targi AUTOMATICON 2011 Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska podczas targów AUTOMATICON 2011. Targi odbędą się w dniach 5-8 kwietnia 2011 r. w Centrum Targowym EXPO XXI w Warszawie. Będzie nas można znaleźć w Hali I, na stoisku Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) B10/C7. 5 Aktualności Pora na automatyzację procesów … biznesowych – ArchestrA Workflow F irma Invensys Wonderware – li- wprowadzenie w przedsiębiorstwie der na rynku przemysłowych roz- kultury ewolucyjnej optymaliza- wiązań IT – ogłosiła wprowadzenie cji procesów biznesowych w ob- na rynek systemu wspomagającego szarze optymalizację procesów biznesowych Workflow umożli- w obszarze produkcji. wia czasu produkcji. ArchestrA skrócenie doku- Produkt o nazwie ArchestrA Work- mentowania flow jest uzupełnieniem szerokiej ofer- zdarzeń pro- ty Wonderware w obszarze rozwiązań d u k c y jn y c h informatycznych dla przemysłu. Po- dzięki przez natywną integrację z Platformą matyzacji proce- Systemową Wonderware (SCADA), sów Wonderware MES, Wonderware In- i czasochłonnych oraz pozwala na telligence, szybszą reakcję na awarie i sytu- systemami ERP/CMMS i narzędziami biurowymi pozwala na WųĂƑciǁy czĂƐ WųĂƑciǁy system ArchestrA WŽƌŬŇŽǁ WųĂƑciǁĂ infoƌŵĂĐjĂ autopowtarzalnych WųĂƑcŝǁi ludzie acje alarmowe w obszarze produkcji. ASTOR umacnia pozycję lidera na rynku systemów MES w Polsce F irma ASTOR nym dystrybutorem będąca wyłącz- rozwiązań Wonderware MES na terenie Polski zanotowała w segmencie systemów zarządzania produkcją klasy MES (Manufacturing Execution Systems) w 2010 roku 130% wzrost sprzedaży w stosunku do roku 2009. Szczególnie cieszy liczba nowych klientów decydujących się na wdrożenie technologii Wonderware MES od ASTOR’a – a ta liczba w 2010 wyniosła 27 firm. Do najczęściej wybieranych funkcjonalności należą: sowych oraz siecią partnerów wdro- westycji w te rozwiązania to przede żeniowych daje to inwestorowi pełne » zarządzanie wydajnością i anali- wszystkich bardzo dobra rentowność bezpieczeństwo i pewność, że założone za efektywności produkcji – OEE takich projektów. Średni okres zwrotu cele biznesowe zostaną osiągnięte. Co (60% inwestycji), z inwestycji w rozwiązanie klasy MES więcej, stabilność dostawcy i rozwój od firmy ASTOR’a liczony na bazie oprogramowania zgodnie z najnowszy- analizy ok. 50 inwestycji wynosi 10 mi trendami rynkowymi, daje gwaran- » traceability – (30% inwestycji). miesięcy. W połączeniu z otwartą dla cję, że system będzie mógł być ciągle Większość z firm dostrzega też użytkowników technologią, polskim rozwijany.„ – komentuje Jarosław Gra- potrzebę integracji systemu klasy interfejsem użytkownika, dostępno- cel, product manager systemów MES MES z systemem ERP. ścią szkoleń technicznych oraz bizne- w firmie ASTOR. » zarządzanie i śledzenie produkcji w toku (40% inwestycji) 6 „To co przekonuje zarządy firm do in- Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) Aktualności 18 lat GE Intelligent Platforms na rynku polskim W łaśnie minęło 18 lat od czasu, kiedy firma ASTOR wprowa- dziła na polski rynek pierwsze rozwiązania GE Intelligent Platforms. Przez ten okres ponad 1000 klientów sięgnęło po produkty GE, które stanowią ważny element systemów automatyki w zakładach produkcyjnych. Jak przedstawia się bilans „pełnoletniej” współpracy z amerykańskim producentem rozwiązań dla przemysłu? W ofercie ASTORa są rozwiązania z zakresu systemów sterowania, oprogramowania przemysłowego SCADA, HMI, MES, systemy monitoringu i transmisji bezprzewodowej, a także systemy zrobotyzowane. Jed- centa urządzeń sterujących, która jest sprzedane kilkanaście lat temu, do nym z dostawców firmy jest GE Intel- w ścisłej czołówce systemów sterowa- dziś są wspierane przez producenta ligent Platforms, należąca do koncer- nia w Polsce i Europie. i dostawcę. Każde rozwiązanie ma nu General Electric. możliwość aktualizacji, co powoduObecna pozycja GE Intelligent Plat- je, że całkowite koszty posiadania Marka znana jest na naszym rynku forms wynika ze sposobu podejścia systemów są bardzo niskie.” – doda- między innymi z serii uniwersalnych firmy ASTOR do klienta i wsparcia je Stefan Życzkowski, Prezes firmy kontrolerów PACSystems, służących technicznego, jakie jest dostarczane ASTOR. Dalej prognozuje: „W ostat- do sterowania maszynami, procesami wraz z produktem. „Kilkanaście lat nim okresie zaczęliśmy sprzedawać technologicznymi i produkcyjnymi. temu Internet nie był tak powszechny systemy klasy DCS. Oferowana nowa GE Intelligent Platforms specjalizu- jak teraz, przez co dostęp do wiedzy wersja rozwijanego od kilku lat sys- je się w produkcji sterowników oraz był znacznie utrudniony. Dla inte- temu PPS (układów sterowania pro- systemów klasy DCS (Distributed gratorów duże znaczenie miał sposób cesami ciągłymi), stanowi ciekawą Control System). Jak podsumowu- obsługi przed i po sprzedaży.” – ko- alternatywę cenową o dużych możli- je ASTOR, w ciągu 18 lat, w Polsce mentuje Piotr Adamczyk, Specjalista wościach funkcjonalnych i analitycz- sprzedano 15287 systemów sterowa- ds. Marketingu i Sprzedaży firmy nych oprogramowania. W tym widzę nia. Istotną grupą produktów są rów- ASTOR. „Dostęp do dokumentacji nowe możliwości zarówno dla firmy nież stosowane w przemyśle pakiety technicznej, instrukcje obsługi w języ- ASTOR, jak i naszych klientów.” oprogramowania z rodziny Proficy, ku polskim oraz system szkoleń, stwo- służące do nadzoru i zarządzania pro- rzony przez ASTOR, wpłynęły na bu- W Polsce oferta GE Intelligent Plat- dukcją. Firma jest także producentem dowanie relacji pomiędzy marką GE forms kierowana jest między innymi komputerów przemysłowych. Ofertę Intelligent do branż: hutniczej, energetyki ciepl- uzupełniają panele przemysłowe z li- i użytkownikiem końcowym.” Platforms, integratorem nii Quickpanel CE, których w ana- nej, wod-kan, chemicznej, rafinerii, przetwórstwa tworzyw sztucznych, lizowanym okresie sprzedano 1500 Kluczowym czynnikiem wpływają- sztuk. cym na sukces GE Intelligent Plat- spożywczej oraz OEM. forms jest niezawodność produktów. Więcej informacji na temat rozwiązań Jak podkreśla polski dystrybutor, na Do dzisiaj bezawaryjnie działają sys- GE Intelligent Platforms można zna- wybór oferty duży wpływ ma zaufa- temy sprzedane prawie 20 lat temu. leźć na stronie www.astor.com.pl/ge/ nie do dostawcy oraz marka produ- „Produkty GE Intelligent Platforms, Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 7 Aktualności Historian 10.0 Demo S ystemy przemysłowe nieczęsto Wonderware Historian 10.0 jest syste- Wonderware Historian możemy po- mają szansę wykazania swych mem prostym i skomplikowanym za- brać nie tylko dane surowe, ale także zalet w wersji demonstracyjnej czy- razem – prostym w instalacji i użytko- wartościowe informacje, pomagające li takiej, która pozwala na instalację waniu ale wyposażonym w wyjątkowo w optymalizacji procesu na co dzień. i bezpieczne przetestowanie swych złożone procedury i funkcje o czym To dobry sposób na sprawdzenie jak możliwości bez ponoszenia kosztów. możemy przekonać się zamawiając intuicyjny dostęp do wiarygodnych w Astorze bezpłatną płytę z wersją danych może usprawnić codzienne demonstracyjną tego systemu. działania i pokazać znane procesy W praktyce wersja ta daje w zupełnie nowym świetle. możliwość składowania wartości pochodzących Zainteresowanych zapraszamy do za- z 32 zmiennych, któ- mówienia wersji demonstracyjnej Hi- re możemy podłączyć storian 10.0 pod adresem: z działającej wizu- http://w w w.astor.com.pl/aktualno- alizacji lub sterowni- sci/1872-wonderware-historian-100- ka a także tworzenie dziala-w-trybie-demo-w-srodowisku- raportów z okresu do produkcyjnym.html 7 dni wstecz. Z serwera Astraada HMI panel – nowe modele nowe możliwości O ferta firmy ASTOR zostaje roz- minium lub stali nierdzewnej dzięki dzy najtańszymi rozwiązaniami z ogra- szerzona o kolejne modele paneli czemu z powodzeniem można je będzie niczoną ilością portów oraz najbardziej stosować w aplikacjach spożywczych rozbudowanymi modelami z najbogat- i chemicznych gdzie od pracującego szymi możliwościami. Programowa- Nowe rozwiązania mają jeszcze więk- tam sprzętu wymaga się dużej odpor- ne będą tak jak poprzednie seria przy sze możliwości komunikacyjne za spra- ności na detergenty. Wszystkie modele pomocy darmowego oprogramowania wą dodatkowych portów (3 niezależne będą obsługiwać 65 000 kolorów i będą narzędziowego Astraada HMI CFG porty szeregowe) dzięki którym stają się posiadały podświetlanie LED co zna- a ceny nowych rozwiązań zaczną się od rozwiązaniem jeszcze bardziej otwar- cząco zwiększa czytelność ekranów. 1500 PLN za panel 4.3” z wbudowa- tym na potrzeby wymiany danych z in- Nowe panele wypełniają lukę pomię- nym portem Ethernet. operatorskich Astraada HMI Panel. nymi urządzeniami. Standardowo wyD posażone są również w port MicroSD h co pozwoli na obsługę wymiennych a nośników danych w celu składowania danych procesowych, historycznych,, informacji alarmowych i przechowywa-u nie receptur. W każdym nowym panelu zintegrowany będzie dodatkowo portt USB Host. Do oferty trafią 4 nowee T modele z dotykowymi matrycami TFT o dużej rozdzielczości i przekątnymii ekranu 4.3”, 7” oraz 10.4”. Modelee a z ekranem 7” i większym będzie można zamówić z frontem wykonanym z alu-- 8 Biuletyn Biulet t yn Automatyki Auto omaatyki 67 (1/2011) (1 1/2 2011) Aktualności Biuletyn Automatyki patronem medialnym Krajowej Konferencji Automatyki B iuletyn Automatyki został patronem medialnym XVII Krajowej Konferencji Automatyki, która odbędzie się w dniach 19-22 czerwca 2011 roku w Kielcach – Cedzynie. Krajowa Konferencja Automatyki organizowana jest od 1958 roku co trzy dawczych i aplikacyjnych w dziedzinie z automatyką, systemami sterowania, lata przez różne ośrodki naukowe pro- automatyki i robotyki, a także stanowi elastycznymi wadzące działalność naukowo – ba- platformę integracji pracowników in- projektowaniem i eksploatacją robo- dawczą w zakresie automatyka i robo- stytucji akademickich, ośrodków ba- tów oraz robotyzacją procesów prze- tyka oraz technika i teoria sterowania. dawczych i przemysłu. mysłowych. Tegoroczna Konferencja Konferencja KKA’2011 stanowi trady- systemami produkcji, organizowana jest przez Polską Aka- cyjne krajowe forum prezentacji wyni- Tematyka Konferencji obejmuje sze- demię Nauk oraz Politechnikę Święto- ków oryginalnych prac naukowo – ba- roki krzyską w Kielcach. zakres zagadnień związanych Nagroda Frost & Sullivan dla firrmy ASTOR F irma ASTOR otrzymała nagrodę stawców systemów MES z wielu róż- goriach tym firmom, które w swojej „2010 Poland Vertical Market Pe- nych perspektyw). Badanie uwzględ- branży uzyskały najszybszy wzrost netration Leadership Award in Manu- nia udziałów w rynku. facturing Execution System (MES)” strukturę klientów, stosowane tech- od międzynarodowej firmy badawczej nologie, jakość zarządzania i wiele Firma ASTOR w ciągu ostatnich lat Frost & Sullivan, za osiągnięcie pozy- innych. dynamicznie rozwijała sprzedaż syste- m.in. pozycję konkurencyjną, cji lidera polskiego rynku systemów MES w roku 2010. mów MES uzyskując udział w polskim W efekcie powstaje raport z analizy rynku MES na poziomie 35%. każdej z firm pod kątem najlepszych Tytuł jest wynikiem profesjonalnego praktyk stosowanych w danej branży. Do głównych czynników sukcesu ana- studium badawczego przeprowadzo- Nagroda za przywództwo we wzroście litycy Frost & Sullivan zaliczyli: nego metodą 360 stopni (oceniającą udziałów w rynku jest przyznawana wszystkich liczących się na rynku do- corocznie w poszczególnych kate- » spełnienie zróżnicowanych potrzeb wielu branż przemysłu, » wysoce konkurencyjną strategię sprzedaży i marketingu, » zaawansowane wsparcie techniczne udzielane klientom, » sieć certyfikowanych partnerów. ASTOR w Polsce promuje systemy MES marki Wonderware, zapewniające integrację z działającymi w zakładach systemami automatyki, pochodzącymi od różnych dostawców. Architektura systemu oparta jest na technologii ArchestrA, dając dzięki temu możliwości integracyjne z warstwą systemów biznesowych (ERP, MRP, SCM, itp.). Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 9 Magazyn ASTOR Winter Cup 2011 Wielka narciarska przygoda automatyków i robotyków Warunki do zjazdów, opalania i spacerów były jak na zamówienie – słoneczna pogoda i lekki mróz sprzyjały zawodnikom. Poza konkursowym slalomem narciarze i snowboardziści mieli do dyspozycji jeszcze dwie inne trasy zjazdowe. „Zawody były bardzo udane. Ani szalejąca grypa, ani kontuzje nabyte podczas przygotowań do zawodów, nie zakłóciły ich przebiegu, mimo iż kilku miłych gości zatrzymały w domach. Wręczono puchary w 9 kategoriach wiekowych, najmłodszy zawodnik miał 7 lat, najstarszy – 61. Łącznie, w zawodach wzięło udział prawie 60 zawodników z całej Polski” – komen- W niedzielę 27 lutego w Kluszkowcach koło Czorsztyna odbyły się rodzinne zawody narciarsko-snowboardowe ASTOR Winter Cup 2011. W zawodach wzięli udział Klienci, Partnerzy i dostawcy firmy ASTOR oraz pracownicy firm z branży automatyki i robotyki wraz z rodzinami. tuje prezes ASTOR, Stefan Życzkowski – pomysłodawca zawodów. Wójt gminy Czorsztyn – Tadeusz Wach, który objął patronat honorowy nad zawodami, wręczył puchar dla najlepiej jeżdżącej rodziny. Otrzymali go Agnieszka i Marek Politańscy, wraz z synem Maćkiem. Główny sponsor zawodów – firma Revor ufundowała narty wraz z wiązaniami za najlepsze 10 Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) Magazyn akrobacje zjazdowe. Na uczestników czekały również dodatkowe atrakcje – zabawy dla dzieci, smakowitości z grilla oraz napoje energetyzujące R20, ufundowane przez drugiego sponsora imprezy – firmę Hoop. Po wjeździe wyciągiem na górę Wdżar (766 m n.p.m.) uczestników cieszył przepiękny widok, rozpościerający się na całą okolicę, m.in. cztery parki narodowe (Pieniński, Gorczański, Tatrzański, Babiogórski), Jezioro Czorsztyńskie, Tatry oraz całą Kotlinę Nowotarską. Jednak największą atrakcją okazało się słońce – zawodnicy wrócili do domów nie tylko z pucharami i nagrodami, ale również z opalenizną. „Niezwykle cieszy mnie, że udało nam się połączyć ducha sportowej rywalizacji z rodzinną atmosferą zawodów. Staraliśmy się przygotować atrakcje dla wszystkich uczestników – zarówno zawodników, jak i kibiców oraz dzieci. Wielkim naszym sprzymierzeńcem okazała się piękna pogoda” – dodaje prezes firmy ASTOR. Organizator już teraz zapowiada kolejną edycję zawodów w przyszłym roku. Lista nagrodzonych i galeria zdjęć dostępne są na oficjalnej stronie zawodów. Milena Chudobska Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 11 Magazyn Cykl życia oprogramowania Wonderware Jak każdy znany światowy dostawca oprogramowania, firma Invensys – właściciel marki Wonderware – dostarcza dla każdego produktu przez określony czas wsparcie techniczne i aktualizacyjne. Czas ten jest ściśle określony, a wsparcie podzielone jest na kilka faz, które określają cykl życia produktu. Podobne regulacje są także regułą w świecie dostawców zaawansowanych technologii z dziedziny automatyki. Andrzej Garbacki Cykl życia produktu (ang. product support lifecycle) w przypadku Cykl życia oprogramowania Wonderware oprogramowania Wonderware składa się z 3 etapów: 1. Standardowe wsparcie techniczne Lata 0 1 2 3 4 5 6 7 8 ...n (Mainstream Support) Ten etap trwa przez pierwsze 3 lata od momentu wypuszczenia pro- Standardowe wsparcie techniczne (3 lata) Przedłużone wsparcie techniczne (3 lata) Limitowane wsparcie techniczne duktu na rynek. W trakcie jego trwania klienci otrzymują wsparcie techniczne na kilku poziomach, w zależności od wykupionych kontraktów serwiso- Ï wych w trzech głównych aspektach: » pomoc techniczna inżynierów wsparcia technicznego, » aktualizacje oprogramowania – patche i Service Packs, » możliwość ubiegania się o indywidualne aktualizacje (hotfix). 2. Przedłużone wsparcie techniczne (Extended Support) dualne aktualizacje (hotfix) – także Ten etap rozpoczyna się po pię- w przypadku zmian wersji syste- ciu latach od momentu wypuszczenia mów operacyjnych. produktu na rynek. Jest to ostatni etap 3. Limitowane wsparcie techniczne Ten etap trwa przez kolejne 2 lata (Mature Support) cyklu życia produktu. W jego trakcie zapewniony jest dostęp do inżynierów od momentu zakończenia fazy Mainstream Support (czyli przez czwarty i piąty rok od wejścia produktu na rynek) . W trakcie tego okresu klienci posiadający kontrakty serwisowe mogą liczyć na następujące wsparcie techniczne: » pomoc techniczna inżynierów wsparcia technicznego, » aktualizacje oprogramowania – patche i Service Packs, » możliwość ubiegania się o indywi- 12 Nazwa i wersja produktu Od kiedy w sprzedaży Rozpoczęcie fazy Mature Support Sierpień 2005 Sierpień 2010 Maj 2006 Maj 2011 MEM 1.0 Czerwiec 2006 Czerwiec 2011 Formula Management Module 1.0 Sierpień 2006 Sierpień 2011 ActiveFactory 9.2 Grudzień 2006 Grudzień 2011 Production Events Module PEM 2.0 Grudzień 2006 Grudzień 2011 Manufacturing Performance Services 1.0 Grudzień 2006 Grudzień 2011 InSQL 9.0 SuiteVoyager 2.6 Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) Magazyn wsparcia technicznego (dla firm posiadających kontrakty serwisowe). Asy- Dostępność wsparcia technicznego dla InTouch Czas dostępności: 1999 2000 2001 sta techniczna obejmuje podstawową diagnostykę problemów technicznych 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 20 nej wiedzy technicznej. W tej fazie nie InTouch 7.1 (~7/1/99) Standardowe wsparcie na bazie dostępnej i udokumentowa- Przedłużone wsparcie są wykonywane reprodukcje problemu Limitowane wsparcie InTouch 7.11 (9/7/01) i głębsze analizy techniczne – zaleca Przedłużone wsparcie Standardowe wsparcie Limitowane wsparcie duktu. InTouch 8.0 (12/10/02) Standardowe wsparcie się stosowanie nowszych wersji pro- Przedłużone wsparcie Limitowane wsparcie InTouch 9.0 (6/7/04) Standardowe wsparcie Przykład cyklu życia produktu można dobrze przeanalizować na ba- Przedłużone wsparcie Limitowane wsparcie Na rysunku 2 widać momenty wy- InTouch 9.5 (10/1/05) Standardowe wsparcie zie historii oprogramowania InTouch. Przedłużone wsparcie Limitowane wsp oraz odpowiednio trzy – i dwu-letnie InTouch Jupiter Standardowe wsparcie puszczenia na rynek każdej z wersji Przedłużone wsparcie okresy standardowego i przedłużonego wsparcia technicznego Tabela na stronie 12 przedstawia Uaktualnienia Wonderware: InTouch i Platforma Systemowa produkty, które aktualnie weszły lub wkrótce wejdę w fazę Mature, czyli limitowanego wsparcia technicznego (upłynęło 5 lat od daty wypuszczenia Przyszły nowe komputery – wreszcie zapomnę o przeładowanym „windowsie”, mielącym dane dysku i oczekiwaniu na działanie po kliknięciu myszką … ale – no właśnie jest „ale”. Nowy komputer to także nowy system – teraz mam już Win- tych wersji na rynek oraz istnieją nowsze wersje). Częste zmiany wersji oprogra- dows 7®, który działa trochę inaczej, ale szybko się przyzwyczaję… Ja tak, ale czy mowania moje programy też się „przyzwyczają”? na bazie oczekiwań rozwoju funk- spowodowane rozwojem Taka niekoniecznie wymyślona sytuacja użytkownika systemu może stać się cjonalności oraz zmiany systemów początkiem przykrych niespodzianek „kompatybilnościowych” – ale nie w przy- operacyjnych powodują, że ważnym padku Wonderware, które oferuje nowe, pracujące także w nowych systemach aspektem dla życia i rozwoju aplikacji operacyjnych oprogramowanie przemysłowe. InTouch 10.1 oraz Platforma Syste- przemysłowej jest utrzymywanie jej na mowa Wonderware 4.0 w pełni wspierają Windows 7 oraz dla potrzeb serwe- bieżących wersjach oprogramowania. rowych Windows Server 2008. Jeśli korzystamy z Kontraktu Serwisowego ASTOR Warto wtedy pomyśleć o kontrakcie w zakresie Wonderware, nowe wersje są już na naszych półkach i czekają na wy- serwisowym, zapewniającym dostęp brany przez nas moment, by zastąpić poprzednie. Jeśli uaktualnienie wersji będzie do najnowszych wersji oraz wsparcia efektem nagłego odnowienia posiadanych komputerów, to i wówczas możemy technicznego. Dzięki niemu aplikacja zamówić uaktualnienie posiadanego programu i w kilka dni (czasem nawet szyb- się nie starzeje i można raz zakupio- ciej) uruchomić system na zupełnie nowych komputerach, z nowym oprogramo- ne oprogramowanie używać bez straty waniem przy zachowaniu aplikacji, która służy nam już od dawna. wartości przez wiele lat, szczególnie Oczywiście powody, dla których zmieniamy wersję oprogramowania, nie za- jeżeli weźmiemy pod uwagę fakt, że wsze muszą być związane wyłącznie z nowym sprzętem i – co najczęściej za tym produkty Wonderware zawsze umożli- idzie – nowym systemem operacyjnym. Przecież nowe wersje to także nowe, więk- wiają techniczną aktualizację aplikacji sze możliwości techniczne i wykorzystanie nowych lub też znacznie ulepszonych do nowej wersji oprogramowania. technologii. Dlatego też nawet przy zakupie nowej licencji oprogramowania warto pomyśleć o jej bezpiecznym, długim używaniu i wybrać Kontrakt Serwisowy Więcej informacji można zna- ASTOR w zakresie Wonderware, bo w przypadku zmiany technologicznej będzie- leźć na stronie internetowej dostawcy my na nią przygotowani. A nowe notebooki, desktopy i serwery prędzej czy póź- www.wonderware.com w sekcji Won- niej, ale zawsze przychodzą... derware Developer Network. Wojciech Pawełczyk Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 13 Magazyn Kawasaki biorą się do ROBOTY Roboty Kawasaki są obecne na europejskim rynku już od wielu dziesięcioleci. Od samego początku marka Kawasaki była rozpoznawalna na całym świecie, a roboty Kawasaki były obecne w firmach azjatyckich, europejskich oraz w Stanach Zjednoczonych. Odkąd ASTOR jest autoryzowanym dystrybutorem robotów przemysłowych Kawasaki marka, zyskała na popularności w Polsce, a dostęp do wsparcia technicznego i szkoleń jest dużo łatwiejszy. Paweł Handzlik Dokumentacja oraz interfejs w języku polskim, serwis 24 godziny na dobę, magazyn części zamiennych w Krakowie – to wszystko wpływa na ciągły wzrost popularności tej marki robotów. Poniżej prezentujemy kilka ciekawych wdrożeń, które przyniosły wymierne profity dla inwestorów z Polski oraz Europy. Zrobotyzowane stanowisko do spawania elementów osprzętu sieciowego w BELOS-PLP Do realizacji zadania zastosowano robota sześcioosiowego Kawasaki FA006E z oprogramowaniem spawalniczym. Wszystkie parametry spawania wprowadza się za pomocą panelu programowania. Manipulowanie przedmiotami spawanymi odbywa się w przyrządach, które zamocowane są w pozycjonerach. Przyrządy mocujące spawane detale są tak skonstruowane, aby dostęp robota do spoin był jak najbardziej korzystny i można było mocować kilka spawanych zespołów. W stanowisku zastosowano dwa pozycjonery o napędzie elektrycznym: jednoosiowy o pionowej osi obrotu, jednoosiowy z możliwością przechyłu 14 tarczy obrotowej o 0o; 45o; 90o. Pozy- Detale przeznaczone do spawa- spawalniczego, którego częstotliwość cjonery sterowane są przez układ ste- nia mocowane są przez operatora wynikająca z technologii wprowadza- rowania robota jako zewnętrzne osie w przyrządzie na pierwszym pozy- na jest w czasie tworzenia programu ciągłe – 7 i 8 oś. Robot wyposażony jest cjonerze. Po zamocowaniu detali, użytkowego. W czasie pracy robota w spawarkę FRONIUS typ TPS-4000, operator uruchamia proces spawania na pierwszym pozycjonerze, operator umożliwiającą wykorzystanie stanowi- w cyklu automatycznym. W cyklu au- przechodzi do drugiego pozycjonera ska zarówno do spawania elementów tomatycznym realizowany jest także i mocuje inne detale, przeznaczone do stalowych, jak i aluminiowych. proces czyszczenia końcówki uchwytu spawania. Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) Magazyn Robot Kawasaki do obsługi prasy w Hucie Szkła w Jaśle S.A. Huta Szkła w Jaśle S.A. jest polską firmą specjalizującą się w produkcji szkła prasowanego technicznego i gospodarczego, założoną w 1924 roku. Z powodzeniem łączy tradycję z nowoczesnością, o czym świadczy kontrastowy obraz zakładu, gdzie ręcznie wytwarza się szkło płaskie barwione i produkuje duże serie produktów z wykorzystaniem najnowocześniejszych maszyn. Jedną z takich maszyn jest robot Kawasaki, obsługujący 6-stanowiskową prasę Putsch-Meniconi. Uruchomienie zrobotyzowanej produkcji nastąpiło wewnętrznego od wytłocznika, oraz Czas cyklu robota jest uzależniony od w październiku 2008 roku i spowo- zewnętrznego od formy metodą pra- ilości form zamontowanych na prasie. dowało znaczący wzrost wydajności. sowania. W zależności od rodzaju wy- Po podaniu odpowiedniej porcji szkła Technologia produkcji polega na od- robu robot Kawasaki nabiera porcję do formy następuje proces formowa- wzorowaniu z płynnego szkła kształtu szkła z otworu agregatu szklarskiego. nia wyrobu poprzez prasowanie. do takiej pracy. Może on być myty z niego idealnego robota do aplikacji jak szerokie zastosowanie znajdują wodą oraz przemysłowymi środkami typu pick&place. roboty przemysłowe Kawasaki, gwa- YF003N w fabryce Allos Kawasaki Robotics wspólnie ze swoimi partnerami opracowało zautomatyzowany system do konfekcjonowania i pakowania ekologicznych batoników, oparty na robocie Kawasaki YF003N, systemie wizyjnym CLK oraz wyspecjalizowanym chwytaku zaprojektowanym przez firmę LMD. YF003N uzyskuje ekstremalnie krótkie cykle: przy obsługiwanej wadze 1kg – 0,27 sekundy, a przy 3 kg – 0,45 sekundy, a maksymalny obszar pracy ma średnicę 1300 mm. To odpowiada maksymalnie 175 cyklom na minutę. Czteroosiowy robot z opcjonalną piątą osią do odbierania dwóch produktów w jednym cyklu znajduje zastosowanie przede wszystkim w przemyśle spożywczym. Robot YF003N jest świetnie przystosowany czystości, posiada dodatkowe uszczel- Aplikacje przedstawione w arty- rantujące najwyższą jakość oraz pew- nienia oraz specjalne smary. Jest przy kule są wybranymi przykładami za- ność realizacji projektu i uzyskania tym szybki i precyzyjny. Czyni to stosowania robotów. Pokazują one, najlepszych efektów. Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 15 Magazyn Roboty Kawasaki w Fabryce Farb i Lakierów Śnieżka S.A. Fabryka Farb i Lakierów Śnieżka S.A. jest jednym z czołowych producentów farb i lakierów w Polsce. To nowoczesny zakład, zatrudniający ponad 500 osób i wytwarzający rocznie około 70 mln litrów rożnego rodzaju wyrobów chemii budowlanej na rynek krajowy oraz rynki zagraniczne. Jedną z ważnych inwestycji była modernizacja linii technologicznej do produkcji białej farby emulsyjnej i fasadowej. Projekt zakładał m.in. uruchomienie wydajnego, zrobotyzowanego stanowiska do paletyzacji wiaderek jest również odciążenie pracowników tyki i robotyki zapewnia pakiet usług o pojemnościach 3, 5, 10 i 15 litrów z od ręcznego układania wiaderek (wia- dodatkowych. Są to m.in. konsultacje dwóch linii rozlewniczych. Uzyskanie derko 15 l waży 22 kg), co wpływa na techniczne i biznesowe doradztwo zakładanej wydajności wymagało za- poprawienie warunków pracy. Godnym przedwdrożeniowe, stosowania dwóch robotów Kawasaki zauważenia jest, że poziom zatrudnie- wsparcie techniczne (w tym Kontrakt ZD250. Zwiększenie wydajności i nie- nia nie uległ zmianie. osoby, które do Serwisowy ASTOR w zakresie robo- zawodności całego ciągu produkcyjne- tej pory układały wiaderka, wykonują tów Kawasaki, zapewniający opiekę go to tylko jeden z efektów moderni- inne prace, które są mniej obciążają- serwisową 24 godziny na dobę, 7 dni zacji. Zapewnienie wysokiej jakości i ce dla organizmu człowieka. Zarówno w tygodniu) raz przeglądy okresowe. powtarzalności ułożenia produktu na klient, jak i integrator dostrzegli zale- ASTOR dysponuje także magazynem paletach to kolejne, wymierne korzy- ty współpracy z firmą ASTOR, która robotów i części zamiennych w Polsce, ści. Podstawowym atutem tej instalacji poza dystrybucją systemów automa- co znacząco skraca czas dostawy. profesjonalne System podawania i odbierania detali z maszyn skrawających w firmie IBP Instalfittings Sp. z o.o. Celem zastosowanie robota było skrócenie czasu przezbrojenia oraz czasu serii produkcyjnej. Wyzwaniem było również podniesienie współczynnika OEE (Overall Equipment Effectiveness) oraz podniesienie jakości wytwarzanych produktów poprzez zapewnienie pełnej powtarzalności procesu przy zwiększeniu produkowanego asortymentu. Stanowisko zostało oparte na robocie przemysłowym Kawasaki FS006 z kontrolerem FD71 oraz na 16 systemie wizyjnym Vision POWER- porter z zasobnika pod system wizyjny. po sieci Ethernet. Po spełnieniu wa- BOX z dedykowanym oprogramowa- Po wykonaniu zdjęcia obraz jest obra- runków brzegowych podania detalu niem do obróbki obrazu oraz komuni- biany w celu uzyskania współrzędnych do maszyny, robot wykonuje pobranie kacji z robotem. orientacji chwytaka robota względem i umiejscowienie go w gnieździe ob- Praca aplikacji polega na automa- detalu i orientacji jego położenia. Na- róbczym po wcześniejszym odebraniu tycznym podaniu detalu przez trans- stępnie dane są przesyłane do robota z maszyny detalu obrobionego. Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) Magazyn System podawanie stalowych kolanek do obrabiarki w firmie Rohrbogen Sp. z o.o. W celu wzrost wydajności i jakości wytwarzanych produktów oraz podniesienie niezawodności funkcjonowania systemu zdecydowano się na wykorzystanie robotów przemysłowych. Stanowisko zostało wyposażone w robota przemysłowego Kawasaki FS006 z kontrolerem FD40. Robot ten zapewnia funkcjonalność ludzkiej ręki. Zastosowanie robotów znacznie usprawniło proces produkcji: obecnie pracownik programuje robota, wprowadzając parametry przekładanych produktów i układa kolanka na taśmociągu, z którego robot pobiera je pojedynczo specjalnie do tego celu skonstruowanym chwytakiem i umieszcza w matrycach centrum skrawającego. przed robotyzacją stanowisk na zmia- się aż do 1850. Wiąże się to ze skró- Dzięki temu rozwiązaniu poprawiono nie skrawano średnio ok. 1500 sztuk ceniem do minimum czasu załadunku efektywność produkcji o ok 15 – 20% – kolanek – obecnie ilość ta zwiększyła oraz przezbrajania sprzętu. REKLAMA Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 17 Technologie, produkty, zastosowania Seria XL – bestseller od Hornera Kilka lata temu firma Horner, znana jako producent rozwiązań do sterowania małymi i średnimi obiektami, stanęła przed decyzją o wprowadzeniu na rynek nowego produktu. Miał on zastąpić znane i sprawdzone sterowniki serii miniOCS. Bazując na informacjach od użytkowników oraz własnych doświadczeniach Horner zbudował zupełnie nową linię urządzeń – o możliwościach znacznie wyprzedzających oczekiwania klientów. Premiera platformy XL, któ- spieszyło wprowadzanie nowych serii rej pierwszym przedstawicielem był Dla użytkownika końcowego jest do oferty. W rok po wprowadzeniu sterownik XLe, miała miejsce 4 lata to istotne o tyle, że w kompaktowej na Polski rynek XLe został wybrany temu. Dzisiaj można śmiało powie- obudowie o rozmiarach 96 x 96 mm Produktem Roku przez czytelników dzieć, że wizja rozwoju, jaką przyjął otrzymuje kompletne urządzenie o du- czasopisma Inżynieria i Utrzymanie Horner, były słuszna. Co jest na to naj- żych możliwościach i z szerokim spek- Zakładów Przemysłowych w kategorii lepszym dowodem? Liczby! trum zastosowań. Horner postawił automatyka i diagnostyka. Zaintere- na integrację z ekranem graficznym, sowanie serią XLe wśród odbiorców 20 000 sprzedanych jednostek dzięki czemu możliwości sterownika było tak duże, że zachęciło firmę Hor- W ciągu 4 lat Horner dostarczył stały się jeszcze większe. Obsługuje ner do rozszerzenia rodziny XL o ko- do odbiorców na całym świecie 20 000 on wykresy i elementy graficzne, lepiej lejne urządzenia. systemów sterowania. Logistyka oraz obrazujące sterowany proces, a także dostępność przez cały czas życia pro- czcionki o dowolnym kroju. Port Mi- duktu były na najwyższym poziomie, croSD (pozwalający na rejestrowanie Następny był XLt – bliźniaczy przez co Horner zjednał sobie sporą danych procesowych), oraz bogate model XLe, wyposażony w większy, grupę zagorzałych zwolenników tego możliwości czynią graficzny, dotykowy ekran operator- właśnie rozwiązania. Plany sprzeda- z XLe tani koncentrator danych. Ta ski. Dokładnie te same małe wymia- żowe określone na najbliższy rok za- właśnie funkcjonalność została doce- ry spowodowały, że XLt był jednym kładają wzrost sprzedaży podobny, jak niona w aplikacjach bezobsługowych, z pierwszych dostępnych na rynku w poprzednich latach. składujących parametry pracy ste- sterownikiem kompaktowym zinte- rownika i dane produkcyjne w posta- growanym z dotykowym interfejsem ci plików CSV na kartach MicroSD operatorskim. Bardzo szybko zainte- w chwili utraty komunikacji z syste- resowali się nim producenci maszyn mem nadrzędnym. i urządzeń, którzy dostrzegli w nim Sukces wieku dziecięcego Co zadecydowało o tak dużym sukcesie tego rozwiązania i dlaczego 18 ne możliwości komunikacyjne. Piotr Adamczyk komunikacyjne Rodzina się powiększa akurat to spośród wszystkich innych Seria XL została tak zaprojekto- idealne rozwiązanie do małych i pro- dostępnych na rynku znalazło tak sze- wana, by możliwe było budowanie na stych systemów sterowania. Z myślą rokie grono zwolenników? Niewąt- jej podstawie nowych jednostek wyko- o tej grupie odbiorców Horner w serii pliwie największy wpływ na to miała rzystując pewną i sprawdzoną bazę. XL przewidział możliwość pełnej per- bardzo przemyślana i odpowiednio do- Problem wieku dziecięcego w przy- sonalizacji frontu, dzięki czemu do- brana platforma sprzętowa oraz sama padku nowych modeli nie istniał – plat- starczana maszyna na przedniej części konstrukcja rozwiązania. Najważniej- forma została dopracowana do tego mogła mieć logo jej producenta, a kla- sze czynniki to: integracja sterownika stopnia przy pierwszym rozwiązaniu, wisze funkcyjne mogły mieć unikalne z panelem operatorskim, wbudowana że błędy przy kolejnych produktach opisy w zależności od funkcji, jaka obsługa sygnałów I/O oraz rozbudowa- już się nie pojawiały, co znacznie przy- była do nich przypisana. Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) Technologie, produkty, zastosowania cieplnych w budynkach – głównie dzięki możliwości obsługi sygnałów pochodzących z czujników temperatury, a także funkcjom serwera WWW i FTP. Właściwości tego rozwiązania zostały docenione w 2009 roku przez Control Engennering, które przyznało mu wyróżnienie w kategorii „Sterowanie dyskretne i sygnalizatory stanu”. Sukces XL6e spowodował, że na jego bazie zaprojektowano dwa kolejne rozwiązania: QX351 z możliwością dowolnej konfiguracji obsługiwanych modułów rozszerzeń, a także RX371 z aluminiową obudową, wzmocnioną matrycą dotykową odporną na uszkodzenia mechaniczne, które XLt standardowo został również wości zastosowania w systemach do przeznaczone jest od aplikacji pracu- wyposażony w port sieci CAN, dzię- monitorowania wydajności maszyn jących w bardzo ciężkich warunkach ki któremu sterownik w prosty i nie oraz odpowiedzialnych za planowa- atmosferycznych. Kolejnym elemen- wymagający dodatkowych nakładów nie produkcji oraz podnoszenie jej tem rodziny XL będzie wprowadzo- finansowych sposób może zostać roz- wydajności. ny do oferty w pierwszym kwartale budowany o obsługę dodatkowych układów I/O lub pracować w sieci wymieniając dane z innymi sterowni- roku 2011 sterownik o nazwie XL10e. Urządzenie do monitorowania i planowania produkcji Ekran operatorski 10”, bardzo rozbudowane możliwości komunikacyjne kami Horner. Serwisowanie maszyny Do takich aplikacji potrzebne jest oraz wbudowana obsługa pewnej ilo- jest bardzo łatwe – począwszy od moż- urządzenie łatwe i proste w obsłudze, ści sygnałów I/O pozwoli na stoso- liwości aktualizacji programu sterują- posiadające wbudowaną obsługę kil- wanie tego rozwiązania w miejscach, cego zapisanego na karcie MicroSD, ku sygnałów i możliwość komunika- gdzie rozmiar ekranu operatorskiego po możliwość rozbudowy sterowni- cji z systemami nadrzędnymi w celu oraz jego prosta obsługa mają naj- ków o moduł do komunikacji Ether- pobierania większe znaczenie dla użytkownika net lub GSM, co pozwalało na w pełni Horner XL6e do tego celu nadaje się zdalny serwis maszyny wraz z możli- idealnie. Port Ethernet pozwala na wością programowania i debugowania wykorzystanie posiadanej na obiek- oraz obsługi systemu przy pomocy cie infrastruktury telekomunikacyjnej zdalnych terminali. zleceń produkcyjnych. końcowego. Niska cena i szybkie wdrożenie i podłączenie do systemów odpowie- Ogromna uniwersalność rozwią- Kolejnym etapem ekspansji fir- dzialnych za planowanie produkcji, zań serii XL oraz bardzo rozbudowa- my Horner na rynku automatyki był natomiast duży, kolorowy ekran ope- ne możliwości programistyczne spo- sterownik XL6, integrujący kolorowy ratorski gwarantuje prostą i intuicyjną pularyzowały te sterowniki właściwie panel o przekątnej 5.7” obsługują- obsługę panelu przez personel. Wbu- w każdej branży. W zależności od po- cy 32000 kolorów. Gabaryty nowego dowane w sterownik funkcje pozwala- trzeb każdy może znaleźć rozwiązanie urządzenia zwiększyły się nieznacz- ją w bardzo prosty sposób zrealizować dla siebie. O sukcesie serii XL zade- nie, natomiast znacząco wzrosły jego pobieranie i obsługę zleceń oraz jedno- cydowała również atrakcyjna cena, możliwości. XL6 był szybszy, miał czesny monitoring wydajności maszy- a także doskonałe oprogramowanie więcej pamięci, dodatkowe porty USB ny wraz z automatycznym informowa- narzędziowe: (obsługujące wymienne nośniki da- niem o wystąpieniu awarii, potrzebie Cscape oraz specjalizowane pakiety nych oraz umożliwiające programo- przezbrojenia lub braku komponentów Envision, znacząco przyspieszające wanie urządzenia), a także – w przy- do produkcji. i usprawniające proces wdrożenia padku modelu XL6e – port Ethernet. Sterowniki XL6 znajdują również Szczególnie ten ostatni element otwo- zastosowanie rzył przed rodziną XL nowe możli- maszynach Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) w bezpłatne narzędzie i serwisowania aplikacji. zaawansowanych budowlanych, węzłach 19 Technologie, produkty, zastosowania Proficy HMI/SCADA CIMPLICITY 8.1 Proficy CIMPLICITY to pakiet znany na rynku od wielu lat. Jego pierwsze wersje sięgają połowy lat 80. Obecnie w drugiej dekadzie XXI wieku produkt jest nadal obecny na rynku i zdobywa wciąż nowych użytkowników. O jego stabilności świadczy m.in. lista ponad 200 tysięcy sprzedanych na świecie licencji oraz łatwość aktualizacji starych, tworzonych przed kilku lub kilkunastoma laty aplikacji do najnowszej wersji środowiska. Michał Januszek CIMPLICITY to pakiet o bardzo rozbudowanych możliwościach, w każdej wersji wzbogacany o dodatkowe elementy, bardzo przydatne dla użytkownika. Najnowsza wersja to między innymi możliwość pracy w systemie Windows 7, a także moduł GlobalView, umożliwiający zaawansowany zdalny dostęp do aplikacji poprzez przeglądarkę internetową. W ofercie dostępnych wariantów pakietu CIMPLICITY pojawiły się nowe licencje obsługujące 5 000 i 10 000 zmiennych. Należy zaznaczyć, że podczas obliczania zmiennych aplikacja bierze pod uwagę jedynie zmienne pobierane przez programy komunikacyjne (dostarczane z pakietem lub wymieniające dane poprzez OPC). Cecha ta pozwala na definiowanie zmiennych wewnętrznych aplikacji SCADA, 20 służących do obliczeń wartości po- integratorskich oferowany jest również Właściwość ta jest wymagana szcze- średnich, które nie wpływają na wiel- pakiet dzierżawy, który oprócz narzę- gólnie kość licencji. Umożliwia to łatwiejsze dzia do tworzenia aplikacji SCADA na z przemysłem farmaceutycznym, gdzie oszacowanie wielkości wymaganej li- bazie CIMPLICITY, oferuje także na- modyfikacje parametrów muszą być cencji i tym samym oszczędność kosz- rzędzia z rodziny środowiska Proficy, odnotowane i zatwierdzone przez oso- tów przy zakupie oprogramowania. jak Machine Edition, Historian, Portal bę posiadającą odpowiednie upraw- Wśród licencji możemy wyróżnić: De- i inne. Licencja dzierżawy obejmuje nienia. Zastosowanie znajduje jednak velopment / Runtime – przeznaczone dwa klucze licencyjne, pozwalające na w wielu innych segmentach przemy- do tworzenia i uruchamiania aplikacji równoczesne rozwijanie różnych ty- słu, gdzie dokładna kontrola procesu oraz licencje Runtime – pozwalające pów aplikacji na dwóch stanowiskach. pozwala na uzyskanie lepszej jakości, na uruchomienie wcześniej przygoto- Wśród nowych cech CIMPLICI- a w przypadku wykrycia problemów wanej aplikacji. W ofercie licencji słu- TY 8.1 warto wymienić mechanizm pozwala na łatwą identyfikację i elimi- żących do tworzenia aplikacji dla firm zatwierdzania zmian w zmiennych. nację wadliwej partii produkcyjnej. w aplikacjach związanych Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) Technologie, produkty, zastosowania Konfigurowanie stylów przycisków Zaawansowane mechanizmy alar- analizy przebiegu produkcji, tworze- mowania zmiennych zostały rozbu- nia raportów itd. Jak istotna jest baza dowane o mechanizm krosowego wy- w wykonaniu przemysłowym, wie każ- świetlania wartości innych zmiennych dy, kto zmierzył się z zagadnieniem w ramach komunikatu alarmu, pozwa- gromadzenie historii wielu zmien- lający na definicję np. alarmu zmiennej nych, często ulegających zmianom, dyskretnej, reprezentującej pracę za- których czas przechowywania liczony woru, gdzie w treści prezentowanego jest w miesiącach lub latach. Wraz z li- komunikatu alarmu można wyświetlić cencją CIMPLICITY dostarczana jest wartość temperatury zbiornika repre- licencja przemysłowej bazy danych zentowana przez inną zmienną W czę- Proficy Historian pozwalająca na gro- ści graficznej pakietu wprowadzono madzenie historii do 100 zmiennych. nowe style graficzne obiektów. Moduł GlobalView to rozszerzo- CIMPLICITY to pakiet o bardzo rozbudowanych możliwościach, w każdej wersji wzbogacany o dodatkowe elementy, bardzo przydatne dla użytkownika. Najnowsza wersja to między innymi możliwość pracy w systemie Windows 7, a także moduł GlobalView, umożliwiający zdalny dostęp do aplikacji przez Internet Jedną z najważniejszych cech na funkcjonalność WebServera, za opracowanych w trakcie tworzenia CIMPLICITY 8.1 jest możliwość in- pomocą którego można ze zdalnego systemu SCADA i nie wymaga umie- tegracji z przemysłową bazą danych stanowiska, jedynie jętności tworzenia stron interneto- Proficy Historian. Jak ważną częścią w przeglądarkę internetowa, śledzić wych, gdyż wszystkie mechanizmy systemu informatycznego jest baza proces, a w razie potrzeby zmodyfiko- konfigurowane są automatyczne przez danych, gromadząca dane historycz- wać nastawy urządzeń. Rozwiązanie moduł. Rozszerzenie GlobalView po- ne, można się przekonać przy okazji bazuje na ekranach synoptycznych zwala ponadto na obsługę obiektów wyposażonego ActiveX osadzonych na ekranach również z poziomu zdalnego stanowiska, w takiej formie jak na lokalnej stacji operatorskiej Skalowalna architektura Proficy HMI/SCADA CIMPLICITY pozwala na budowanie systemów dowolnej wielkości: małych, gdzie cały proces wizualizowany jest przy użyciu jednej stacji, jak również systemów średnich (wielostanowiskowych) i dużych – z obsługą układu redundancji w celu minimalizacji przerw w pracy sytemu. Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) 21 Technologie, produkty, zastosowania Kontrolery serii PAC8000 Układy zabezpieczeń ESD W aplikacjach takich, jak sterowanie kotłem, lub tam, gdzie występuje zagrożenie gazami wybuchowymi, istnieje szczególna troska o należyte bezpieczeństwo, jakie winien zapewniać system sterowania. Zadaniem tego typu systemu jest wykrycie niebezpiecznego stanu instalacji i wprowadzenie go w stan bezpieczny. Od tego rodzaju układów wymaga się wysokiej niezawodności działania, popartej odpowiednimi certyfikatami. Grzegorz Faracik Zadziałanie układu zabezpieczeń procesu technologicznego w przypad- pracy jako wejść lub jako wyjść. Mo- powoduje zarejestrowanie odpowied- ku wykrycia niebezpiecznego stanu. duł przeprowadza kontrolę ciągłości nich komunikatów, ułatwiających póź- Jedną z cech charakterystycznych obwodów wejść/wyjść i wykrywa niejszą analizę przyczyn wystąpienia takiego kontrolera jest redundancja ewentualne zwarcia i rozwarcia. stanu niebezpiecznego. Dla tego typu w postaci dwóch jednostek central- W modułach wejść analogo- aplikacji, firma GE Inteligent Plat- nych CPU oraz podwójne porty komu- wych, oprócz standardowych mecha- forms proponuje rozwiązanie oparte nikacyjne Ethernet w każdej z jedno- nizmów diagnostyki, wprowadzo- o kontrolery serii PAC8000, znane stek centralnych. Dzięki temu, oprócz no drugi przetwornik pomiarowy; pod nazwą SafetyNet. Kontroler taki redundancji CPU uzyskuje się redun- którego zadaniem jest weryfikowa- składa się z jednostek centralnych, dancję łącza komunikacyjnego. Ze nie pomiaru dostarczanego przez zainstalowanych specjalizowa- względu na wygodę przy podłączaniu główny przetwornik. W przypadku nej podstawce oraz modułów wejść/ do systemu SCADA, w kontrolerze wykrycia różnic większych niż 2% wyjść, instalowanych na kolejnych wprowadzono dodatkowy adres IP, pomiar taki raportowany jest jako podstawkach. SafetyNet który jest wspólny dla obu jednostek; błędny. Moduł analogowy obsługuje oczywiście wykonane są w specjalizo- są on więc widziane przez system protokół HART. wanej, certyfikowanej wersji. Sygnały SCADA jako pojedyncze urządzenie. na Moduły W kontrolerze można zastoso- obiektowe wprowadza się do kontro- W kontrolerze instalowane są wać taką podstawkę (8751-CA-NS) lera przy pomocy odpowiednich listw specjalizowane, konfigurowalne mo- pod jednostki centralne, która jest przyłączeniowych. duły dwustanowych. dedykowana do systemów z pływa- Celem stosowania kontrolera Sa- Konfigurowalność modułów polega jącym punktem neutralnym. Umoż- fetyNet jest kontrolowane zamknięcie m.in. na możliwości uaktywnienia ich liwia to, przy użyciu modułów wejść wejść/wyjść dwustanowych 8811-IO-DC, wykrywanie w układzie sterowania ewentualnych upływności „do ziemi”. Występujący w kontrolerze moduł Power Supply Monitor służy do monitorowania i raportowania stanu napięcia dostarczanego z zasilaczy do kontrolera. System może być rozbudowywany o kolejne kasety z modułami wejść/wyjść przy użyciu modułów rozszerzających i odpowiednich kabli połączeniowych. Budowa kontrolera SafetyNet 22 Dzięki temu może być instalowany Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) REKLAMA Technologie, produkty, zastosowania również w kilku rzędach, a nie tylko Uk Ukła ład zabezpieczeń zabez Układ (SafetyNet) w jednym. Całkowita długość magi- dopuszcza możliwość łączenia ze stan- strali, na którą składają się podstawki, dardowym kontrolerem procesowym. kasety i kable połączeniowe, nie może Jest to możliwe dzięki opracowanemu przekraczać 6,5 m. standardowi komunikacji z kontrole- Sygnały wejść/wyjść wprowa- rem procesowym, realizowanemu za dzane są do modułów wejść/wyjść pomocą sieci Ethernet. Można wtedy przy pomocy odpowiednich terminali instalować w kontrolerze zabezpie- przyłączeniowych. Moduły i termi- czeń SafetyNet również standardowe nale przyłączeniowe wyposażone są moduły wejść/wyjść, z których sygna- w klucze mechaniczne, stanowiące za- ły będą używane przez kontroler pro- bezpieczenie przed zainstalowaniem cesowy. niewłaściwego modułu na danej pod- Kontrolery PAC8000 mają szereg stawce. Z kontrolerem dostarczane są cech, pozwalających na ich stosowanie odpowiednie zasilacze, objęte certyfi- w trudniejszych warunkach, jak np. kacją SIL. poszerzony zakres temperatur pracy kontrolera (-40OC to +70OC), czy też zwiększoną SafetyNet służy oprogramowanie Sa- odporność na korozję (G3 corrosion fetyNet Logic Workbench (8841-LC- resistance). Spełniają także większe -MT), które ma wbudowany pakiet wymogi, jeżeli chodzi o mechaniczne do weryfikacji logiki pod względem udary i wstrząsy. Mogą być instalo- zgodności z wymogami SIL. Program wane w strefie zagrożenia wybuchem napisany w sposób niewłaściwy nie 2/2, co pozwala na użycie np. w apli- zostanie skompilowany i nie może być kacjach „fire and gas”. System Safe- załadowany do kontrolera. tyNet został zaprojektowany tak, aby Do programowania System ma różnego rodzaju za- spełnić wymogi bezpieczeństwa dla niepowołanymi poziomu SIL2, z architekturą 1oo1D osobami, w tym mechanizm zaufanych – single Controller with diagnostics. punktów dostępowych. Polega on na System certyfikowany jest zgodnie ze możliwości zdefiniowania wybranych specyfikacją IEC 61508 i jest najczę- komputerów, posługując się adresami ściej stosowany do zabezpieczeń ko- MAC. Tylko w ten sposób zdefiniowa- tłów, w tłoczniach gazu, instalacjach ne komputery będą mogły w ogóle uzy- zagrażających wybuchem w zakładach skać dostęp do kontrolera SafetyNet. chemicznych, itp. bezpieczenia przed Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) 23 Technologie, produkty, zastosowania Proficy Machine Edition 6.5 – co warto wiedzieć i stosować W ofercie ASTOR pojawiła się nowa wersja pakietu narzędziowego Proficy Machine Edition, przeznaczonego do programowania i konfigurowania systemów sterowania firmy GE Inteligent Platforms. Oznaczona jest ona numerem 6.5. Warto poznać wybrane wprowadzone w niej nowości, aby jeszcze lepiej posługiwać się tym narzędziem. Michał Januszek W części dotyczącej sterowni- szybkie zdiagnozowanie, dla których W module View do programowa- ków i kontrolerów dodano możliwość zmiennych wartość tego pola jest róż- nia paneli operatorskich QuickPanel importu i eksportu bloków LD, FBD na, co może mieć swoje następstwa CE dodano możliwość bezpośrednie- i ST w ramach projektu – funkcja ta np. przy kolejnym załączeniu urzą- go drukowania z panela na drukarkę umożliwia szybkie przeniesienie pod- dzenia. sieciową. Ta funkcja pozwala na pod- systemu z jednego projektu do innego, Dla zaawansowanych programi- łączenie panela do drukarki wyposa- a także może być wykorzystana do stów kontrolerów PACSystems RX3i żonej w interfejs sieci Ethernet w celu wykonania grupowych zmian w struk- i RX7i zwiększono wielkość bloku dokonania wydruku ilustrującego np. turze algorytmu. Eksportowane dane parametrów, jakie mogą być przeka- stan pracy maszyny. zapisane są w formie pliku XLM, ła- zywane podczas wywołania bloku – twego do edycji w wielu narzędziach. funkcja ta ułatwia tworzenie zaawan- W części dotyczącej raportów dodano nowy, ukazujący sowanych struktur danych. Ponadto różnice w nowej wersji dodano obsługę nowej w parametrze zmiennych Initaial Va- jednostki centralnej kontrolera PAC- lue pomiędzy kontrolerem a oprogra- Systems RX3i – CPU315 oraz nowych mowaniem – raport ten pozwala na modułów analogowych i dyskretnych. Proficy Machine Edition w najnowszej wersji 6.5 zawiera wiele nowych funkcji i możliwości, zwiększających potencjał tego narzędzia i ułatwiających pracę użytkownikowi. Wersja ta może być uruchamiana w systemie operacyjnym Windows 7. Rozbudowie uległ również moduł Web Server panela. Obecnie poza standardowymi obiektami graficznymi pozwala na wyświetlenie również obiektów wykresów i alarmów umieszczonych na poszczególnych ekranach, do których można się odwołać za pomocą przeglądarki internetowej na komputerze, który siecią Ethernet połączony jest z panelem. Dla systemów, gdzie panel stanowi jedyny element typu SCADA, doda- 24 Eksport bloków pro- no możliwość wyświetlania wykresów gramu historycznych wprost na panelu. Dane Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) Technologie, produkty, zastosowania historyczne mogą pochodzić z wewnętrzne zapisywanej historii, gromadzonej na karcie CF zainstalowanej w panelu, lub z bazy danych historycznych Proficy Historian. Opcja wyświetlania trendów historycznych dostępna jest w panelach zaawansowanych IC754VGLxxCTD, IC754VGFxxCTD oraz IC754CGLxxCTD. Dla producentów maszyn bardzo cenną jest opcja wgrania przygotowanej aplikacji na kartę CF, zamiast do panelu. Kartę lub zapisane pliki z karty można przesłać w miejsce, gdzie zainstalowane jest urządzenie – w celu aktualizacje aplikacji. Opcja ta jest szczególnie przydatna w miejscach, gdzie nie ma bezpośredniego połączenia panela do sieci Ethernet. Na koniec warto wspomnieć o możliwości instalacji środowiska ProWykresy przedsta- ficy Machine Edition również w syste- wiające przebieg mie Windows 7 w wersji Professional zmiennej lub Ultimate – w przypadku korzystania z modułu Logic Developer PLC. REKLAMA Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) 25 Technologie, produkty, zastosowania Dlaczego system HSR się opłaca? Podniesienie dostępności i czasu działania systemu jest rzeczą niezbędną dla większości przedsiębiorstw głównie ze względu na koszty jakie muszą ponieść związane z produkcją, podnoszeniem wydajności i rentowności oraz w celu wzrostu satysfakcji klienta i reputacji firmy na rynku. Ryzyko pojawiających się przestojów ma bardzo negatywny wpływ na planowanie zasobów operacyjnych. Według agencji ARC Advisory puje przede wszystkim w aplikacjach ruchu, zmuszono do zmniejszenia ilo- Group przestój instalacji generuje procesowych o charakterze ciągłym, ści świadczonych przez te firmy usług, średnie koszty na poziomie $12 500 czyli systemach działających w bran- redukcji ilości pracowników lub kon- za godzinę. Z uwagi na to, że prze- ży energetycznej, produkcji wody, solidacji inżynierów wsparcia z kilku rwy w pracy instalacji powodują spa- chemicznej, farmaceutycznej i petro- wydziałów w celu obniżenia kosztów. dek wydajności i rentowności, firmy chemicznej. Jednak rozwiązania ta- W rezultacie przedsiębiorstwa te po- produkcyjne coraz częściej starają kie z powodzeniem można stosować zbawione zostały możliwości spraw- się uzyskać przewagę konkurencyj- również w systemach dyskretnych, nego i szybkiego usuwania awarii sys- ną przez zmianę architektury pracy realizujących złożone algorytmy ste- temu, co znacznie zwiększyło ryzyko obiektu w taki sposób, aby zapewniała rowania z bardzo dużą szybkością, potencjalnych kosztów związanych ona wyższy poziom dostępności i nie- w których choćby krótki przestój po- z nieplanowanymi przestojami. zawodności. Naciskają na stosowanie ciąga za sobą straty finansowe, opera- rozwiązań, które dla systemów o zna- cyjne oraz spadek reputacji firmy. czeniu krytycznym z punktu widzenie bezpieczeństwa i ponoszonych kosztów zagwarantują podniesienie ich Zasada usterki kontrolera może trwać godzinę przy założeniu, że serwis odpowie- Trendy rynkowe Spowolnienie w ostatnich działania Przykładowo usunięcie typowej latach dzialny za utrzymanie ruchu jest na gospodarcze miejscu. W wielu fabrykach zewnętrz- spowodowało ne firmy świadczące usługi serwisowe rozwiązań w przedsiębiorstwach produkcyjnych są normą, konsekwencją czego czas dostępności. o podwyższonej dostępności polega wzrost zapotrzebowania na rozwiąza- potrzebny na usuniecie awarii został na podwojeniu poszczególnych ele- nia mające na celu optymalizację dzia- znacznie wydłużony i usunięcie uster- mentów systemu i automatycznym łań i produkcji. Działania zorientowa- ki może zająć nawet od 8 do 16 godzin. przełączeniu sterowania z kontrole- ne były przede wszystkim na redukcję Przy założeniu kosztów przestoju na ra aktywnego na kontroler zapasowy ponoszonych kosztów przy jedno- poziomie 12 500 dolarów jednorazowe w momencie wykrycia awarii. Dzięki czesnym wzroście efektywności. Do- zatrzymanie procesu może kosztować temu system jest odporny na pojedyn- prowadziło to w wielu firmach do re- nawet 100 000 dolarów. cze uszkodzenia: jednostki centralnej, strukturyzacji organizacji, zamykania awarii źródła zasilania, uszkodzenia nierentownych części fabryk, redukcji magistral komunikacyjnych. Zapew- personelu działającego w kluczowych W zależności od wielkości i bran- nia to większą niezawodność i wy- obszarach wsparcia, miedzy innymi ży, w której działa przedsiębiorstwo, dajność w porównaniu do systemów odpowiedzialnych za utrzymanie cią- wpływ przestoju na ciągłość produk- wykorzystujących pojedynczy układ głości procesu produkcyjnego. cji może się różnić i mieć inne kon- Tolerancja przestojów Przedsiębiorstwa, które w dużym sekwencje. Na przykład przedsiębior- Jak można się spodziewać, zapo- stopniu korzystały z zewnętrznych stwa, które mają możliwość powrotu trzebowanie na takie systemy wystę- firm odpowiedzialnych za utrzymanie do sterowania ręcznego, mogą pra- sterowania. 26 Piotr Adamczyk Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) Technologie, produkty, zastosowania sieć Ethernet do warstwy wizualizacji opcjonalna rezerwacja sieci Ethernet cować dalej w razie awarii systemu sterowania, ale na znacznie niższym poziomie jakości i efektywności. Niestety w wielu firmach przestój lub awaria oznacza nie tylko niższą jakość i efektywność, ale i zniszczenie części światłowodowa synchronizacja opcjonalna rezerwacja łącza do synchronizacji rian isto Proficy H Profi sieć Genius do warstwy I/O rezerwacja sieci Genius do warstwy I/O† ADA cy HMI/SC sieć Ethernet do warstwy I/O rezerwacja sieci Ethernet do warstwy I/O ne Edition achi Proficy M ów system h łącze do i biznesowyc dnych instalacji lub produkcji. nadrzę Podwyższona dostępność syste- odowe) wiatłow izacji (ś nchron sy e cz łą mu wyraża się wartością 99.999%, ms PACSyste podczas gdy dla pojedynczego kontro- ms PACSyste RX7i RX7i lera wynosi ona 99.9%. Jak pokazuje poniższe zestawienie, te dodatkowe 0.099% dostępności stanowi redukcję VersaMax nieplanowanych przestojów do 5 minut rocznie w stosunku do 9 godzin O I/O 90-30 I/O Genius I/ RX3i I/O w przypadku pojedynczego kontrolera. Przekłada się to bezpośrednio na Max VersaM I/O ponoszone koszty, które w zależności od branży i typu aplikacji mogą wyno- Architektura systemu sić od kilku do kilkuset tysięcy dolaVersaMax rów. Aby określić potrzeby stosowania I/O systemów wysokiej dostępności przed- wać przestoje na innych obiektach, takie systemy generują w porównaniu siębiorstwa muszą rozważyć aspekty czego konsekwencją są dodatkowe z kosztami nieplanowanego przestoju. związanie z kosztami, jakie akceptują koszty. w przypadku pojawienia się awarii, Przykładowo można założyć, utratę reputacji przedsiębiorstwa oraz ze linia produkcyjna generuje straty podniesienia ryzyka operacyjnego. na poziomie 50 000 dolarów rocznie w wyniku nieplanowanych przesto- Dostępność systemu Orientacyjny czas przestoju na rok 95% 18 dni 99% 4 dni 99.9% 9 godzin 99.99% 1 godzina 99.999% 5 minut Zwrot z inwestycji w systemy o wysokiej dostępności jów. Typowy system podwyższonej dostępności wymaga zainwestowania dodatkowych 15 000 dolarów na do- Koszty przestoju Szacowany czas zwrotu inwestycji $50000 3,6 miesiąca $25000 7.2 miesiąca $15000 1 rok $10000 1,8 roku $5000 3 lata datkowy sprzęt, czyli drugą jednostkę oraz moduły do synchronizacji danych Zaawansowana funkcjonalność systemów wysokiej dostępności i moduły komunikacyjne. Przy takim Rozwiązania podnoszące dostęp- założeniu nakłady poniesione na inwe- ność wykorzystują najnowsze tech- stycję w systemy wysokiej dostępności nologie, które pozwalają na wykony- centralną, kasetę montażową, zasilacz zwrócą się już po 4 miesiącach od mo- wanie znacznie bardziej złożonych Aby oszacować czas, po jakim mentu wdrożenia. Jeśli koszty gene- algorytmów sterownia działając pew- zwrócą się nakłady ponoszone na sys- rowane przez nieplanowane przestoje niej i jeszcze szybciej. Zaawansowane, temy z podwyższoną dostępnością, są większe, system spłaci się jeszcze dedykowane do tego celu rozwiązania użytkownik musi w pierwszej kolej- wcześniej – uzasadnia to sensowność GE Intelligent Platforms – z rodziny ności zrozumieć, jakie tak naprawdę wykorzystywania takich rozwiązań. kontrolerów PACSystems – umożli- koszty generuje nieplanowany prze- Wcześniej sporo firm postrzega- wiają pełną kontrolę nad systemem stój w produkcji. Składają się na niego ło systemy podwyższonej dostępności w chwili przełączania na kontroler takie rzeczy, jak spadek wydajności, jako rozwiązania nieuzasadnione eko- zapasowy, nawet przy wymianie bar- wysyłka nowych elementów, koszt roz- nomicznie z uwagi na wysokie koszty, dzo dużych ilości danych procesowych wiązania problemu, wymiana uszko- jakie należy ponieść na zakup i wdro- i synchronicznych. W takich syste- dzonych elementów spowodowanych żenie sprzętu. Jednak poniższe zesta- mach nie ma miejsca na kompromis awarią. Może zdarzyć się też tak, że wienie pokazuje, jak szybko nakłady pomiędzy wysoką szybkością, jako- awaria na jednej linii może spowodo- mogą się zwrócić i jakie oszczędności ścią, wydajnością i dostępnością. Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) 27 Technologie, produkty, zastosowania Bezprzewodowa komunikacja ethernetowa na niezależnej częstotliwości Satellar Digital System Wśród urządzeń bezprzewodowych, oferowanych przez firmę ASTOR, największą popularnością cieszą się radiomodemy SATEL, pracujące w paśmie licencjonowanym 400 – 470 MHz. Pozwalają one na pracę z użyciem niezależnej – „własnej” – częstotliwości, co jest szczególnie istotne w bardziej odpowiedzialnych systemach. Rodzina tych radiomodemów została obecnie poszerzona o modułowe rozwiązanie nowej generacji – Satellar Digital System. Paweł Podsiadło Satellar jest w pełni cyfrowym radiomodemem, składającym się z trzech elementów: jednostki radiowej (RU), jednostki centralnej (CU) i jednostki dodatkowej (XU). Jednostka centralna w połączeniu z jednostką radiową wykorzystywane są do komunikacji z użyciem łącza Ethernet oraz jako stacja typu master. W pozostałych lokalizacjach sieci bezprzewodowej jednostki radiowe mogą pracować samodzielnie lub w połączeniu z innymi jednostkami. Jest to możliwe dzięki modułowej budowie radiomodemu. Dostępne są trzy modele urządzenia: » SATELLAR-2DS – składa się z jednostki radiowej i centralnej, pozwala na transmisję w standardzie szeregowym lub ethernetowym. » SATELLAR-2DSd – oferuje taką samą funkcjonalność, jak SATELLAR-2DS, ale jest dodatkowo wyposażony w kolorowy wyświetlacz i klawiaturę, które wykorzystywane są do lokalnej konfiguracji i diagnostyki. » SATELLAR-1DS – samodzielna jednostka radiowa, pozwalająca na wymianę danych szeregowych, wykorzystywana jako retransmiter lub podstacja systemu. 28 Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) Technologie, produkty, zastosowania 1DS 2DSd Ethernet 2DSd Układ oddalonych wejść/wyjść 2DSd IP Ethernet Kontroler PAC Ethernet Satellar jest w pełni cyfrowym radiomodemem, mogącym pracować jako urządzenie „przezroczyste” dla protokołu, zastępujące połączenie kablowe w standardzie RS232, RS422, RS485 lub jako bezprzewodowy router ethernetowy. 2DSd Satellar – praca Ethernet System SCADA Sterownik PLC Interfejs użytkownika (UI) w trybie bezprze- Przejrzysty, intuicyjny w obsłu- wodowego rutera dze interfejs użytkownika pozwala ethernetowego w łatwy sposób uzyskać dostęp do konfiguracji urządzenia oraz do informacji statusowych. Każda z jednostek (RU, CU, XU) posiada diody LED, które informują o stanie, w jakim znajduje się urządzenie. Bardziej szczegółowe informacje diagnostyczne dostępne są z poziomu kolorowego wyświetlacza. Elastyczność Satellar Digital System jest rozwiązaniem elastycznym i uniwersalInterfejs użyt- nym pod względem sprzętowym i pro- kownika (UI) gramistycznym. Jednostka centralna pracująca w oparciu o system operacyjny Li- Transmisja danych Satellar może pracować Bezpieczeństwo nux, będzie w przyszłości pozwalała jako Podczas projektowania Satellara na tworzenie przez użytkownika wła- urządzenie „przezroczyste” dla proto- szczególny nacisk położono na zabez- snych aplikacji, zwiększających funk- kołu, zastępujące połączenie kablowe pieczenie danych użytkownika. Szyfro- cjonalność urządzenia. w standardzie RS232, RS422, RS485 wanie danych przesyłanych drogą ra- Jednostka radiowa pozwala na lub jako bezprzewodowy router ether- diową z użyciem 128 bitowego klucza łatwą zmianę kluczowych parametrów netowy, pozwalający na komunikację – algorytm AES (Advanced Encryption pracy radiomodemu: częstotliwości TCP i UDP. Standard) oraz wbudowany firewall (w zakresie 45 MHz), mocy nadajnika, dla sieci IP zapewniają pewne zabez- metody modulacji, odstępu sąsiednio- pieczenie dla przesyłanych danych. -kanałowego oraz wielu innych. Zasięg komunikacji Maksymalny zasięg transmisji radiomodemowej w warunkach miejskich (przeszkody, brak widoczności System Zarządzania Siecią (NMS) Przemysłowe wykonanie W celu zapewnia długiej i beza- optycznej) wynosi od kilku do kil- Radiomodemy często wykorzy- waryjnej pracy Satellar posiada od- kunastu kilometrów. Może on zostać stywane są w aplikacjach, w których powiednio skonstruowaną obudowę, zwiększony poprzez zastosowanie an- kluczowymi parametrami są stabil- odporną na działanie korozji i przy- ten o większym zysku lub retransmite- ność i niezawodność. Aby sprostać stosowaną do pracy w wymagającym rów sygnału. Jeśli warunki terenowo – tym wymaganiom Satellar oferuje na- środowisku przemysłowym. Szeroki środowiskowe są bardzo dobre, zasięg rzędzia diagnostyczne oraz możliwość zakres temperatury pracy i odporność może dochodzić do kilkudziesięciu zdalnego zarządzania (NMS, WWW, na wibracje gwarantują długie użytko- kilometrów. SNMP) całą siecią bezprzewodową. wanie urządzenia. Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) 29 Technologie, produkty, zastosowania Roboty stosowane w aplikacjach typu „Pick & Place” Aplikacje, gdzie niezbędne jest szybkie dostarczanie, przemieszczanie lub pakowanie małych elementów – w szczególności w przemyśle spożywczym – są bardzo wymagające. Duże prędkości transportowanych elementów, ich małe gabaryty oraz nieokreślone pozycjonowanie – to czynniki sprawiające, że w tego typu aplikacjach praca ludzka była do tej pory niezastąpiona. Dariusz Biega Chcąc sprostać wymaganiom rynku, producenci w tego typu zastosowaniach zmuszeni są do poszukiwania nowych, bardziej wydajnych rozwiązań optymalizacji produkcji z zakresu pakowania oraz przenoszenia gotowych wyrobów. Obecnie roboty przemysłowe różnego rodzaju na dobre zadomowiły się przemyśle w aplikacjach takich, jak obsługa maszyn, paletyzacja, zrobotyzowane spawanie czy też w przemyśle ciężkim. Nowością natomiast są lekkie roboty typu „Pick & Place” do zastosowań w przemyśle spożywczym. Szybkie przemieszczanie ramienia manipulatora stwarza wiele problemów. Najważniejszym elementem, który stanowczo wpływa na ruchliwość, jest przemyślany łańcuch kinematyczny robota. Standardowe rozwiązania robotów wieloosiowych posiadają budowę mechaniczną, w której każda oś wyposażona jest we własny ser- 30 womechanizm z przekładnią, zwięk- typu rozwiązania jest udźwig oraz do- struktura oparta na precyzyjnych lek- szają udźwig poszczególnych osi lecz kładność i powtarzalność. kich równoległobokach wykonanych również obciążają samą konstrukcję Brak odpowiedniego rozwiązania ramienia. Sterowanie tego typu robota- robotów aplikacji „Pick & Place” oraz Układ trzech ramion, połączonych mi musi kompensować grawitację, jak rosnące zapotrzebowania rynku skłoni- jednym bokiem do efektora, a dru- i również ciężar samego detalu. Dla- ły konstruktorów do stworzenia robo- gim do ramienia napędu obrotowego, tego z względu na swój łańcuch kine- tów o mniejszej liczbie stopni swobody, w przypadku gdy ten bok równole- matyczny roboty antropomorficzne nie w oparciu o zastosowaniu układu rów- głoboku porusza się w płaszczyźnie osiągają bardzo szybkich czasów cykli, noległoboków. Konstrukcja, która oka- równoległej do podstawy, gwarantuje potrzebnych w aplikacjach typu „Pick zała się najlepszym rozwiązaniem, to trzy stopnie swobody. Dołączając ob- & Place”. Znaczącym parametrem tego dzisiejsze roboty typu „Delta”. Jest to rotowy efektor zyskujemy kolejny sto- z lekkich materiałów. Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) pień swobody, nie obciążając znacznie nie może w bezpośrednim kontakcie konstrukcji łańcucha kinematycznego. z żywnością stwarzać zagrożenia utraty Roboty typu „Delta” dzięki swojej kon- zdrowia dla człowieka. strukcji mechanicznej charakteryzują Kawasaki YF003N posiada spe- się dużymi przyspieszeniami oraz du- cjalna konstrukcję, aby mógł sprostać żym obszarem roboczym. Serwome- zadaniom szybkiej obsługi linii detali chanizmy skupione w jednej bazie nie o małych gabarytach. Jednym ramie- obciążają układu ramion, natomiast niem możemy jednocześnie zbierać ele- złożenie wszystkich trzech napędów menty z taśmy, segregować je, odrzucać w jeden ruch gwarantuje uzyskanie detale z defektami, a w końcowej fazie bardzo dużej precyzji oraz powtarzal- układać do blistrów. Elementy, któ- ności w zakresu obciążeń detalami od re wędrują przenośnikiem taśmowym 1 kg do 3 kg. z maszyny wykonawczej pod robota, Analizując powyższą problematy- nie są zazwyczaj spozycjonowane. Dla- kę firma Kawasaki stworzyła niezwykle tego roboty do tego typu zastosowania szybką jednostkę – robota YF003N. muszą być przystosowane do współ- Charakteryzuje się ona maksymalnym pracy z szybkim systemem wizyjnym. cyklem czasu (25 mm góra/dół, 305 Firma ASTOR współpracuje z dostaw- mm prawo/lewo) 0,27 sekundy przy cami systemów wizyjnych, oferując obciążeniu do 1 kg, oraz 0,45 sekun- sprawdzone rozwiązania do zastoso- dy przy obciążeniu do 3 kg. Przy małej wań z robotami Kawasaki YF003N. wadze detalu daje to ponad 200 cykli Kolejnym warunkiem technicz- na minutę! Powtarzalność tej jednost- nym jest możliwość śledzenia przez ki sięga +/ – 0,1mm. Obszar roboczy robota przesunięcia taśmy przenośni- pozwala pobierać i odkładać elementy ka (conveyour tracking). Współpraca w promieniu 1300 mm. Ramiona wyko- z dodatkowymi enkoderami daje moż- nano przy użyciu włókiem węglowych, liwość identyfikacji położenia detalu a łańcuch kinematyczny umożliwia w czasie rzeczywistym. Taka cecha ro- montaż robota zaraz nad przenośnika- botów przemysłowych pozwala znacz- mi. Wykorzystanie przez japońskiego nie przyspieszyć szybkość działania producenta wysokiej klasy materiałów całej aplikacji, szczególnie w obliczu sprawia, że robot nawet przy najwięk- zwiększającej się wydajności linii pro- szej prędkości porusza się stabilnie. dukcyjnej. Przy najbardziej wymaga- Zastosowanie zrobotyzowanej ob- jących aplikacjach stosuje się kilka sługi linii w przemyśle spożywczym sta- robotów typu „Pick & Place”, które ko- wia przed projektantami duże wymaga- rzystają z jednego centralnego systemu nia. Przede wszystkim robot powinien wizyjnego i uzupełniają się w przeno- mieć współczynnik ochrony IP67 lub szeniu elementów z jednej taśmy. IP65. Dyrektywy bardzo precyzyjnie Konstrukcje typu „Delta” znajdu- objaśniają, jakie cechy musi spełniać ją zastosowanie w przemyśle spożyw- urządzenie, aby było dopuszczone do czym, jak również w farmaceutycznym, kontaktu z żywnością. Robot w tym kosmetycznym i elektronicznym. Pol- przypadku powinien posiadać całko- ska ze względu na rozwinięty rynek pro- witą ochronę przed zapyleniem oraz ducentów żywności, posiada ogromny powinien być przystosowany do mycia potencjał rozwoju aplikacji typu „Pick pod strumieniem wody, lub – w przy- & Place”. Do tego typu zastosowania padku IP67 – powinien być odporny firma ASTOR oferuje robota Kawasaki na zanurzenie w wodzie na głębokości YF003N jako kompletne rozwiązanie, do 1 m. Kolejnym wyzwaniem jest fakt, współpracujące z urządzeniami pery- że smar wykorzystywany w przekład- feryjnymi, gdzie liczy się największa niach i na przegubach ramienia robota szybkość oraz precyzja działania. Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) REKLAMA Technologie, produkty, zastosowania 31 Technologie, produkty, zastosowania Roboty Kawasaki Diagnostyka i monitoring jednostek mechanicznych i kontrolerów Utrzymanie ciągłości produkcyjnej bez nieprzewidzianych postojów, wynikających z awarii jednostek wykonawczych, jest jednym z najważniejszych zadań dzisiejszych przedsiębiorstw. Jak zatem zmniejszyć ryzyko utraty zdolności produkcyjnej? Jak minimalizować koszty związane z przestojami? Na te i wiele innych pytań postaram się odpowiedzieć w poniższym artykule. Optymalny sposób utrzymania ruchu ściśle określonych urządzeń. Poza jej zmęczenie mechaniczne. W tym aspektami czysto finansowymi (kosz- celu pobierane są próbki smarów, któ- W większości współczesnych za- ty utrzymania personelu, szkolenia, re następnie zostają poddane analizie kładów produkcyjnych istnieją specja- sprzęt pomiarowy) pozostaje jeszcze na obecność zanieczyszczeń w po- listyczne jednostki utrzymania ruchu, doświadczenie, które determinuje ja- staci cząstek metalicznych. Kontra- które sprawują opiekę nad obiektami kość wykonywanych usług. hent zamawiający przegląd otrzymuje wykonawczymi na linii produkcyjnej. Ich zadaniem jest zapobieganie czyn- pełny raport, ukazujący szczegółowe Serwis Kawasaki wyniki badania. Dbałość o należyty nikom mogącym w sposób nieprzewi- Firma ASTOR, wychodząc na- stan przekładni mechanicznych jest dziany przyczynić się do przestojów przeciw aktualnym potrzebom użyt- jednym z najważniejszych czynników linii produkcyjnej. Sprawne utrzyma- kowników przemysłowych poprawnej pracy robota. Przepraco- nie ruchu przyczynia się do znacznego Kawasaki, zapewnia im wsparcie odpo- wany smar jest najczęstszą przyczyną wzrostu robotów przedsiębior- wiednio przeszkolonej i doświadczonej uszkodzeń przekładni. Smar tworzy stwa, a tym samym do poprawy jego jednostki diagnostycznej. Zadaniami cienką warstwę, dzięki której oddziela kondycji finansowej. efektywności personelu jest odpowiednie szybkie od siebie elementy rotujące. W ten spo- wymaganiom identyfikowanie, przewidywanie oraz sób zmniejsza ścieranie i zmęczeniowe z zakresu utrzymania ruchu, niezbęd- usuwanie usterek. Osoby tworzące zużycie powierzchni zębów przekładni. ne jest posiadanie aktualnej wiedzy zespół serwisowy posiadają wiedzę Rzadki smar powoduje zwiększenie sił na temat stanu technicznego danego zdobytą na szkoleniach bezpośrednio tarcia, wzrost temperatury oraz ero- urządzenia, planowanie przeglądów u producenta, jak również dysponu- zję cząstek metalicznych. Dlatego tak w czasie Chcąc 32 Dariusz Biega sprostać, przesto- ją ściśle określonym doświadczeniem ważne jest regularne przeprowadzanie jów oraz posiadanie służb szybko zdobytym podczas pracy. Tylko dzięki przeglądów, w których dokonuje się identyfikujących i usuwających za- takiej wiedzy możliwa jest precyzyjna wymiany i badania smaru. Odpowied- grożenia. Przy dzisiejszym tempie diagnostyka zaczynając nie rozeznanie zagrożeń pozwala szyb- rozwoju zaplanowanych urządzenia, jest od pracy jednostki mechanicznej – jej ko i precyzyjnie identyfikować pro- przedsiębiorstwom radzić sobie ze przekładni, serwonapędów, kończąc blem. Często przyczyna uszkodzenia wszystkimi problemami i aspektami na kontrolerze i jego układach elek- jest zupełnie inna, niż nieprawidłowość najnowszych urządzeń. W celu racjo- tronicznych. Autoryzowany serwis to widoczna gołym okiem. Usunięcie sa- nalizowania wydatków związanych również odpowiednio akredytowane mego skutku usterki nie gwarantuje z utrzymaniem ruchu niezbędne jest przez producenta urządzenia pomia- pełnego bezpieczeństwa i nie uchroni posiadanie wykwalifikowanych osób, rowe. Serwis firmy ASTOR jest w sta- jednostki przed kolejnymi przestojami. wyspecjalizowanych w serwisowaniu nie bez demontażu przekładni zbadać Tylko precyzyjna znajomość technicz- technicznego ciężko Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) Technologie, produkty, zastosowania Najistotniejszy jest pierwszy przegląd robota. Pierwsze godziny pracy podczas uruchomienia aplikacji dla jednostki to okres docierania się wszystkich mechanizmów. Dlatego szczególnie w okresie przepracowanych pierwszych kilku tysięcy godzin zaleca się wymianę smarów w przekładniach robota. Dodać należy, że przekroczenie limitu godzin bez przeglądu robota nie tyle zmniejsza jego żywotność, co w sposób znaczący zwiększa ryzyko wystąpienia takiej usterki, przy której czas reakcji serwisu może się wydłużyć. Oczywistym jest, że inwestycja w zrobotyzowane stanowiska powinna zwrócić poniesione koszty, jak również w późniejszym etapie przynieść dochody. Dobry stan techniczny robotów spowoduje długoletnie wydłunych zagadnień danych robotów gwa- monogram przeglądów co 5000 prze- żenie czasu pracy, a więc zwiększenie rantuje usunięcie również przyczyny. pracowanych godzin. W skład takiego zysków bez ponoszenia kosztów zwią- Zła identyfikacja problemu polegają- przeglądu wchodzą m.in.: zanych z przestojami. cego na wymianie tylko uszkodzonego » kontrola stanu technicznego ramie- elementu prowadzi do późniejszego nia pod względem uszkodzeń me- często ponownego defektu. Regularne prze- chanicznych oraz wycieków smarów, skracanie czasów cykli produkcyjnych. glądy to nie tylko monitorowanie stanu » kontrola napięcia oraz stanu tech- Nieoczekiwane przestoje w tym ob- technicznego robota, ale również moż- nicznego pasków, oraz wymiana szarze procesu powodują największe w razie konieczności, straty w utrzymaniu płynności produk- liwość planowania wydatków związanych z utrzymaniem go w ruchu. » sprawdzenie przewodów wewnętrz» uzupełnienie narzędziem umożliwiającym cji. Dobrym rozwiązaniem dla przedsiębiorstw, w których ogranicza się do nych, Profilaktyka najlepszym sposobem na uniknięcie awarii Roboty przemysłowe są bardzo / wymiana smaru w przekładniach, minimum ryzyko wystąpienia długiego przestoju, jest całodobowy serwis Ka- Cykliczny monitoring to podsta- » diagnostyka stanu przekładni robo- wasaki. Kontrakt Serwisowy ASTOR wa wiedzy na temat danej jednostki ta na podstawie poziomu zawartości (KSA) jest roczną umową zapewnia- robota. Zrobotyzowane aplikacje są cząstek metalicznych w przepraco- jącą dostęp do priorytetowego wspar- wanym smarze, cia technicznego i konsultacji. Firma na tyle różnorodne, że każdy robot pracujący z rozmaitymi urządzeniami i w odmiennym otoczeniu potrzebuje » wymiana baterii w kontrolerze i ramieniu robota. ASTOR posiada również magazyn części eksploatacyjnych robotów. Skraca indywidualnego podejścia do zagadnie- Wyżej wymienione czynności to nia diagnostyki. Dzięki takiej wiedzy tylko część ze szczegółowej listy prze- utrzymanie ruchu może wcześniej za- prowadzanych działań podczas prze- planować serwis podczas oczekiwane- glądu robota Kawasaki. Większość go przestoju. Zyskujemy również czas z nich jest trudna do wykonania bez Nawet najlepsze maszyny potrze- na zakup potrzebnych elementów eks- specjalistycznego zaplecza urządzeń bują regularnej konserwacji. Odpo- ploatacyjnych danych jednostek. Sta- pomiarowych. Tego typu operacje to wiednia polityka przeglądów maszyn łe monitorowanie maszyn i urządzeń dokładne receptury producenta, jak zmniejsza ryzyko ponoszenia kosztów pozwala także na wydłużanie czasu chociażby odpowiednia ilość smaru związanych z przestojami jednostek. pomiędzy postojami. Przeglądy wyko- w przekładni, która gwarantuje właści- Firma ASTOR wspiera użytkowników, nuje się wtedy, kiedy wskazuje na to we smarowanie i rozprowadzanie tem- proponując im sprawdzone rozwiąza- stan techniczny maszyny. Dla robotów peratury i nie prowadzi do przyrostu nia z zakresu monitoringu i diagnosty- przemysłowych Kawasaki przyjęto har- ciśnienia wewnątrz przekładni. ki robotów Kawasaki. Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) to do minimum czas oczekiwania na komponenty. Podsumowanie 33 Technologie, produkty, zastosowania Oprogramowanie Wonderware dla systemów BMS Na ekonomikę budynków użyteczności publicznej wpływa nie tylko koszt budowy ale w dużym stopniu także koszty utrzymania. Oznacza to, że nowoczesne budynki coraz częściej wyposażone są w urządzenia, których pracą można sterować w sposób automatyczny i w ten sposób ograniczać zużycie energii. Wojtek Pawełczyk do- Otwartość i modułowość syste- tych urządzeń. Także informacje o alar- skonale spisuje się oprogramowanie W takich zastosowaniach mów Wonderware jest kluczem do ich mach i zdarzeniach wykrytych w sieci sprawdzone już w odpowiedzialnych szybkiej implementacji – także w przy- mogą zostać przechwycone i przekaza- systemach przemysłowych – takie jak padku FMS, który składa się z kilku ne do nadrzędnej aplikacji zarządzają- Platforma grup produktów. cej, dając operatorowi pełny obraz ak- Systemowa Wonderware. Oczywiście specyfika systemów BMS W pierwszym rzędzie mamy tu (Building Management System) wy- zapewnienie łączności z systemami Specyfika aplikacji typu BMS czę- maga specjalnych elementów wspie- charakterystycznymi dla BMS, a więc sto wymaga automatycznej realizacji rających tworzenia aplikacji, jej użyt- BACnet, iLink czy SNMP, realizowane chronologicznych sekwencji typu za- kowanie i gwarantujących bezpieczną przez programy komunikacyjne Data łącz/wyłącz. Do tego zadania przezna- komunikację z protokołami specyficz- Aquisition Server wykonane w techno- czony jest Enterprise Calendar Sche- nymi dla tego rynku. FMS, czyli Facili- logii ArchestrA. Zapewnia to komuni- duler, czyli aplikacja do graficznego ty Management System, zapewnia taki kację w połączeniu z pełną diagnostyką zarządzania sekwencjami pracy podłą- sprzęg pomiędzy warstwą sprzętową połączeń niezbędnych do właściwego czonych urządzeń. Przejrzysty interfejs BMS a wykorzystaniem jej możliwości wysterowania wykonaw- i bezpośrednie połączenie z systemem przez aplikację nim zarządzającą. czych (wentylacja, klimatyzacja, syste- sterowania tworzy z niego wygodne na- my przeciwpożarowe). rzędzie do wprowadzania modyfikacji, urządzeń Kolejnym elementem FMS są go- a jednocześnie klarowny wgląd w za- towe obiekty aplikacji (Application planowane o konkretnych godzinach Objects) działające w ramach Platfor- i dniach działania ułatwia ich zarzą- my Systemowej Wonderware. To nie dzaniem. tylko elementy graficzne, które można 34 tualnej sytuacji w budynku. Wonderware Facility Manage- wstawić wprost do wizualizacji sys- ment System współpracujący z Won- temu, ale także zaszyta w nich logika derware Application Server to zin- działania i możliwość wykorzystania tegrowany, a jednocześnie otwarty szczególnych właściwości takich obiek- system tów, jak napędy, klapy, oświetlenie. urządzeniami zainstalowanymi w no- wspomagający zarządzanie Systemy spięte za pomocą sieci woczesnym budynku. Niewątpliwie BACnet w ramach FMS mogą skorzy- od jakości otrzymywanych danych stać z tzw. generatora aplikacji, któ- i sprawności przekładania ich na kon- ry skanuje sieć BACnet, identyfikuje kretne działania zależy to, czy będzie- podpięte urządzenia i prekonfiguruje my mogli zaoszczędzić kolejne kilka obiekty Wonderware Application Se- procent wydatków na utrzymanie nie- rver zgodnie z możliwościami wykry- małych przecież budynków. Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) Technologie, produkty, zastosowania Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) 35 Instalacje automatyki Linia technologiczna sortowni odpadów komunalnych z rozwiązaniami z oferty ASTOR We wrześniu 2010 r. w Hajnówce otwarto nowoczesny Zakład Zagospodarowania Odpadów Komunalnych. Zakład został dostosowany do uśrednionego składu morfologicznego organicznych, zbieranych selektywnie » ciąg segregacji odpadów komunalnych zmieszanych oraz oddzielnie, frakcji organicznej » ciąg surowców zbiórki selektywnej z odpadów komunalnych zmieszanych » ciąg belowania odpadów z prasą ka- i wydzielonych na sicie bębnowym. Największą wartością wdrożo- nałową » ciąg rozdrabniania odpadów lub oraz właściwości fizykochemicznych nego systemu jest konieczność wyko- odpadów komunalnych, wytwarzanych rzystania i przetworzenie odpadów Zadaniem firmy LUXOR – Maszy- w regionie. Ma obsługiwać ok. 50 tys. komunalnych. 1 stycznia 2013 roku ny do Odpadów było zaprojektowanie mieszkańców z trzech powiatów tj. wchodzi w życie ustawa, zabraniająca całościowego hajnowskiego, bielskiego i siemiatyc- składowania odpadów o kaloryczności odpadów. W skład projektu wchodziły kiego. Na budowie sortowni zyska też powyżej 5,0 MJ/kg. Przekroczenie tych urządzenia technologiczne: przenośni- sąsiadująca z terenem Zakładu – Pusz- wartości będzie karalne. Nowa inwe- ki, sito bębnowe, kabina sortownicza, cza Białowieska. stycja pozwoli na szybkie dostosowa- rozrywarka worków, separator elektro- nie się do w/w ustawodawstwa. magnetyczny, perforator dwuwałowy, Inwestor – Gmina Hajnówka, zlecił firmie LUXOR – Maszyny do Odpadów realizację projektu Zaprojektowana linia umożliwia prasowania prasą kontenerową. rozwiązania sortowni prasa belująca , prasa kontenerowa linii segregację ok. 12 000 t/rok (praca jed- technologicznej sortowania odpadów nozmianowa) odpadów komunalnych Ponadto, LUXOR miał opracować komunalnych zmieszanych i z selek- zmieszanych, pochodzących z miast, algorytmy pracy sortowni, w zależno- tywnej zbiórki, a następnie wykonanie terenów wiejskich, rekultywacji skła- ści od rodzaju sortowanego materiału i uruchomienie całej instalacji techno- dowisk odpadów oraz odpadów ze oraz przeznaczenia materiału wysorto- logicznej. zbiórki selektywnej, stanowiących ok. wanego, z uwzględnieniem kolejności 10-15% ogólnej masy. załączeń, przełączeń i prędkości pracy Celem zastosowania linii jest zmniejszenie ilości składowanych odpadów, odzysk surowców wtórnych oraz produkcja paliwa alternatywnego. Dodatkowo zakłada się kompostowa- 36 nie, w systemie pryzmowym, odpadów Proces segregacji odbywa się ręcznie, przy wspomaganiu maszynowym. W układzie technologicznym zainstalowano: oraz rozdrabniacz. poszczególnych maszyn. Na podstawie opracowanych algorytmów został napisany program automatyki oraz wizualizacja ciągów technologicznych. Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) Instalacje automatyki Zastosowanie rozwiązań z oferty ASTOR umożliwiło wykonanie złożonego układu sterowania. Badanie parametrów pracy urządzeń pozwoliło na pełną kontrolę nad poszczególnymi napędami i monitorowanie stanów zagra- I żających urządzeniom wykonawczym. Wizualizacja została wykonana II na dwóch panelach dotykowych. Aplikacja składa się z kilkunastu ekranów. IV III Przedstawiają one animowaną linię technologiczną, co ułatwia ustawienie konfiguracji oraz parametryzowanie V pracy poszczególnych urządzeń w linii technologicznej. Na ekranach przedstawione są stany pracy urządzeń, ich wydajność oraz sytuacje alarmowe Rys. 1. Widok synoptyki na panelu operatorskim (alarmy aktualne i historyczne). Ist- I – ciąg segregacji odpadów komunalnych zmieszanych nieje możliwość zapamiętania kilku II – ciąg surowców zbiórki selektywnej konfiguracji linii technologicznej, co III – kabina sortownicza przyśpiesza przestawienie produkcji IV – ciąg rozdrabniania odpadów lub prasowania prasą kontenerową na inny asortyment. Układ automatyki V – ciąg belowania odpadów z prasą kanałową pozwala na sterowanie urządzeniami lokalnie oraz zdalnie w układzie pracy Do układu sterowania linii technologicznych wykorzystano podzespo- portu szeregowego RS422/485 Astra- automatycznej, jak i ręcznej. ada Net JetCon-2101-I-R. Parametryzacja pracy linii oraz jej ły dostarczone przez firmę ASTOR. Odrębnym urządzeniem wchodzą- wydajność, przedstawiana jest w po- Sercem systemu jest sterownik Ver- cym w skład linii technologicznej jest staci długoterminowych wykresów, co saMax. Ponadto silniki wymagające rozrywarka worków. Do jej obsługi za- pozwala na dokonywanie korekt usta- regulacji prędkości obrotowej zasila- stosowano sterownik VersaMax Micro wień w oparciu o rozliczenia kilku- ne są z przemienników częstotliwości IC200UDD110 z expanderem IC200U- miesięczne, dzięki czemu operator ma Astraada Drive serii CHE (9 sztuk EX014, a silniki zasilane są za pośred- możliwość optymalizacji wydajności 1,5 – 15kW), komunikujących się ze nictwem trzech falowników Astraada linii. sterownikiem za pośrednictwem sieci Drive serii CHE (moc: 1,5; 4; 7,5kW), MODBUS RTU. Ze względu na ilość komunikujących się ze sterownikiem za konfiguracji linii, wszelkie załączenia falowników niezbędny był repeater pośrednictwem sieci MODBUS RTU. i przełączenia są śledzone, co umoż- Dokonywane korekty, zmiany liwia pełną kontrolę pracy, wykrycie przyczyn awarii i analizę wydajności linii. Ze względu na złożoność konfiguracji wprowadzono poziomy dostępu chronione hasłem. Praca linii może być śledzona przez uprawnione osoby za pośrednictwem Internetu. Jerzy Panasiuk; Właściciel Rafał Witek; Kierownik działu robót elektrycznych Ekran wizuali- Grzegorz Proskura; Elektryk zacyjny panela automatyk operatorskiego Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 37 Instalacje automatyki Kopalnia Wapienia „Czatkowice” – produkcja pod kontrolą Kopalnia Wapienia „Czatkowice” to odkrywkowy zakład górniczy, eksploatujący wysokiej jakości złoża wapieni. Jest położony 28 km od Krakowa, w gminie Krzeszowice. Należy do grupy największych w kraju producentów produktów mielonych kamienia wapiennego i jest największym w kraju dostawcą sorbentów dla energetyki (odsiarczanie spalin). Kamień wapienny ze złoża „Czatkowice” charakteryzuje się bardzo dobrymi parametrami chemicznymi. Jego właściwości sprawiły, że znalazł szerokie zastosowanie w przemyśle energetycznym, hutniczym, budowlanym, wapienniczym, cementowym oraz w drogownictwie i rolnictwie. 38 Modernizacja zakładu Lata 1996 – 2008 to okres kom- Prowadzenie procesu – skuteczny Operator zakładu. System nadzoru umożliwia pro- W tym okresie uruchomiono mi. wy- wadzenie produkcji na poszczegól- dział produkcji kruszyw drogowych nych wydziałach przez kilkuosobowe i budowlanych, oddano do eksplo- zespoły. Oprogramowanie udostęp- atacji dwie przemiałownie kamienia nia funkcjonalności, dzięki którym wapiennego oraz wybudowano węzeł operator dokładnie wie co dzieje się magazynowo – załadowczy. Wszystkie z procesem produkcyjnym i maszyna- linie technologiczne objęto kontrolą mi, a także uzyskuje natychmiastową pleksowej modernizacji systemu SCADA firmy Wonderware. informacje gdzie wystąpił ewentualny Początki systemu SCADA w kopal- problem. Funkcjonalności te to mię- ni to pojedyncze, niezależne stacje dzy innymi: operatorskie zbudowane w oparciu » bezpośrednie sterowanie zarówno o oprogramowanie Wonderware In- pojedynczymi Touch. Stan obecny to rozbudowany, i grupami urządzeń, ale zintegrowany i centralnie zarządzany system nadzoru nad produkcją, urządzeniami jak » uruchamianie i zatrzymywanie procesów produkcyjnych, stworzony w oparciu o Platformę Sys- » zmienianie wartości parametrów au- temową Wonderware. Wybór tego roz- tomatyki (np. wartości zadanych), wiązania zaowocował stworzeniem » kontrolowanie przebiegu produkcji bogatego funkcjonalnie systemu, ska- (sygnalizacja stanu, alarmy, moni- lowalnego i łatwego do dalszej rozbu- torowanie wartości wielkości mie- dowy. Scentralizowane przetwarzanie rzonych). danych na serwerach aplikacji pozwo- Operatorzy na każdym z wydzia- liło wdrożyć mechanizmy redundancji, łów produkcyjnych dysponują jedną podnoszące niezawodność i minimali- lub kilkoma stacjami operatorskimi zujące ilość awaryjnych przestojów. (w zależności od potrzeb) podłączo- Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) Instalacje automatyki Rys. 1. Jeden z ekranów produkcyjnych Rys. 2. Szczegóły pojedynczego urządzenia nymi do centralnego serwera aplika- w celu zapewnienia spójności danych, cji. Dodanie kolejnego stanowiska jest nawet w przypadku awarii urządzeń proste dzięki architekturze Platformy pomiarowych. Aktualne dane dla Działu Sprzedaży Dla Działu Sprzedaży istotną informacją jest ilość materiału dostęp- Systemowej Wonderware. Dobrze poinformowany Szef produkcji nego w magazynach. W przypadku Przemysłowa baza danych Won- Wykonane oprogramowanie do- produktu w zbiornikach wyrażona derware Historian wchodząca w skład starcza osobom odpowiedzialnym za jako poziom napełnienia oraz jako pakietu Platforma Systemowa Won- planowanie produkcji narzędzi bezpo- masa. derware rejestruje szereg danych pro- średniej kontroli wykonania planu: Archiwizacja i analiza danych materiałów sypkich oznacza to ilość Pracownicy Działu Sprzedaży dukcyjnych, w tym odczyty z wag ta- » monitorowanie wolumenu produk- śmowych oraz czasy pracy urządzeń. cji (od początku zmiany, doby lub produkcyjnych Na podstawie tych dwóch typów da- miesiąca), przeglądarki internetowej. nych tworzone są podstawowe rapor- » monitorowanie zdarzeń produkcyj- ty, umożliwiające ocenę wydajności nych (np. niespodziewane zatrzy- poszczególnych wydziałów produk- manie produkcji), uzyskują dostęp do bieżących danych za pośrednictwem Dostarczanie danych do systemu ERP cyjnych. System raportowania został » kontrola aktywności pracowników Wykorzystywany w kopalni sys- wyposażony w możliwość ręcznej dzięki rejestracji godziny rozpoczę- tem klasy ERP jest zasilany danymi korekty wartości cia i zakończenia produkcji na po- produkcyjnymi (przeroby i czasy pra- (na poziomie pojedynczych godzin), szczególnych liniach produkcyjnych. cy) pochodzącymi ze systemu SCA- zarejestrowanych DA. Dzięki temu dane te nie muszą być wprowadzane ręcznie, co usprawnia i przyspiesza proces przygotowań sprawozdań finansowych. Opisany system został wykonany i jest rozwijany przez firmę VISUAL CONTROL, Złotego Partnera firmy ASTOR oraz Certyfikowanego Integratora systemów Wonderware w technologii ArchestrA. Robert Waśko, VISUAL CONTROL www.visualcontrol.com.pl Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 39 Instalacje automatyki Sterowanie i monitoring systemu dystrybucji chłodnego medium W przemysłowych systemach chłodnictwa bardzo często stosuje się rozwiązania oparte na pośrednim chłodzeniu za pomocą czynnika chłodzącego. Pośrednie układy chłodzenia mają przewagę na układami bezpośrednio zasilanymi przez freon w postaci stabilności regulacji oraz braku konieczności utrzymywania dużej różnicy temperatur pomiędzy czynnikiem chłodzącym a powietrzem. W przypadku pośrednich układów chłodzenia łatwiejsze staje się także sterowanie zespołami sprężarkowymi, układ ten pozwala na budowanie separowanych podobiegów freonowych dla każdej sprężarki z osobna i chłodzenie wspólnego medium pośredniego, niezależnie. W przypadku firmy "NOMAX", firmy z branży zaopatrzenia przemysłu mięsnego system taki zasila dwie duże chłodnie, 10 maszyn o mocach cieplnych 20kW każda oraz zakładowy system klimatyzacji hal. Aby zapanować nad wszystkimi urządzeniami biorącymi udział w procesie regulacji z jednego miejsca, koniecznym stało się opracowanie nadrzędnego systemu kontroli i monitoringu instalacji chłodniczej. Firma Queris podjęła się opracowania koncepcji systemu sterowania i wizualizacji do istniejącej instalacji. 40 Budowa układu w czasie pracy instalacji. Trzecia stacja Układ został zbudowany w oparciu rozproszona ze względu na dużą odle- o dwie sprężarki śrubowe firmy Bitzer, głość i dostępność infrastruktury infor- sprężające freon, który chłodzi czynnik matycznej została oparta na standar- pośredni w postaci glikolu. Instalację dzie Profinet, stacja realizuje zadania glikolową zasila 5 pomp sterowanych opomiarowania i sterowania odbiorami. za pomocą falowników a za regulację temperatury odbiorów odpowiedzialne Obwody regulacji są stacje rozproszone, sterowane z nad- Główny obwód regulacji tempera- rzędnego CPU. Sterownik wyposażony tury w całym układzie oparty jest na re- jest w procesory komunikacyjne Profi- gulatorze dwustanowym, dzięki zasto- bus oraz Profinet. Stacje rozproszone sowaniu buforów chłodnego medium, komunikują się ze sterownikiem po- dryft temperaturowy jest utrzymany na przez sieć Profibus. Na magistrali tej poziomie 0.5C, mimo dynamicznego, wymieniane są również informacje z 5 nieprzewidywalnego charakteru obcią- przekształtnikami częstotliwości steru- żenia układu. Wewnętrzny obwód regu- jącymi pracą pomp. Stacje rozproszone lacji zrealizowany został w oparciu o re- realizują funkcje opomiarowania ukła- gulator PID, odpowiednio dla każdej ze du w zakresie ciśnień i temperatur oraz sprężarek, regulujący wydajnością pra- sterowanie układami wykonawczymi cy sprężarki za pomocą 4-stopniowego sprężarek Komunikacja zaworu upustowego. Sprężarki pracują śrubowych. częstotliwości na zmianę w cyklach 15 minutowych, poprzez sieć Profibus umożliwia dia- dostosowując wydajność do obciążenia gnostykę przekształtników oraz ciągłe w układzie. Kluczowym parametrem monitorowanie układu, decydującym o poprawnej z przekształtnikami wielu zabezpieczeń Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) Instalacje automatyki Elastyczność rozbudowy W przyszłości przewidziana jest rozbudowa instalacji o następne zespoły sprężarkowe i dodatkowe magistrale zasilające czynnikiem pośrednim. Rozbudowa od strony systemu informatycznego nie będzie wymagała dużego nakładu pracy. Dzięki zastosowaniu platformy systemowej Wonderware, możliwe będzie powielanie gotowych obiektów wraz z logiką na nich osadzoną, a co za tym idzie, czas wdrożenia zredukuje się do minimum. Korzyści z wdrożenia » możliwość sterowania procesem pracy sprężarek oraz o wydajności jest Parametry są zapamiętane w ba- chłodzenia w trybie ręcznym, au- stopień przegrzania czynnika chłodni- zie danych MS SQL Server. Dostęp tomatycznym oraz półautomatycz- czego. Jest on obliczany na podstawie do bazy danych realizowany jest za nym tablic przegrzania odpowiednich dla pomocą obiektów SQLObject platfor- konkretnego czynnika. W aplikacji zre- my systemowej. Zmienne procesowe trów sterowania alizowanej przez firmę Queris krzywa rejestrowane są w przemysłowej bazie » natychmiastowa przegrzania zamodelowana danych Wonderware Historian, a ana- obsługi o przekroczeniu progów przy pomocy oprogramowania do ana- lizę zmiennych umożliwia oprogramo- ostrzegawczych lizy matematycznej. Najodpowiedniej- wanie ActiveFactory osadzone jako w punktach pomiarowych szą aproksymacją krzywej okazał się kontrolka ActiveX na jednym z okien » bieżąca kontrola wartości chwilo- wielomian 6 – go rzędu, który to został programu Intouch. Dostęp do okien wych parametrów chwilowych na zamodelowany w sterowniku. Umożli- wizualizacji stworzonych w techno- wizualizacji lub poprzez przeglą- wiło to wykonywanie w czasie rzeczy- logii Archestra umożliwia także naj- darkę WWW wistym obliczeń stopnia przegrzania nowsza wersja przemysłowego portalu czynnika chłodniczego oraz wizuali- webowego Wonderware Information zowanie wyników tego kluczowego dla Server 4.0. Jest to bardzo przydat- » duża niezawodność systemu dzięki procesu parametru. na funkcjonalność, która umożliwiła zastosowaniu platformy systemo- została służbom utrzymania ruchu dostęp do » możliwość zdalnej zmiany parame- » możliwość informacja i dla alarmowych archiwizacji danych w przemysłowej bazie danych wej Wonderware Rozwiązanie oparte o Wonderware System Platform systemu w sposób zdalny. Dzięki niej, System wizualizacji został oparty pracę systemu mogą w szybki sposób o istniejące w firmie przemysłowe śro- zdiagnozować rodzaj awarii a także Dział Wsparcia Technicznego dowisko informatyczne, Wonderware monitorować system nie przebywając Queris Sp. z o.o System Platform. Monitoring i stero- aktualnie na terenie zakładu. osoby odpowiedzialne za prawidłową » możliwość implementacji dla małych i dużych instalacji wanie umożliwia stacja operatorska z zainstalowanym oprogramowaniem SCADA Intouch for System Platform. Aplikacja osadzona na oknach Intouch'a spełnia następujące funkcje: » sterowanie procesem chłodzenia w trybie ręcznym, automatycznym oraz półautomatycznym; » obsługuje funkcje alarmowania; » umożliwia edycję parametrów ste- O firmie Queris Wykonanie instalacji powierzono specjalistom ds. automatyki przemysłowej z Działu Technicznego firmy Queris. Prace trwały 3 miesiące. Queris jest dynamicznie rozwijającą się firmą, stale poszerzającą swój potencjał z zakresu nowych technologii, automatyki przemysłowej oraz komputerowych systemów przekazywania i przetwarzania danych. Firma specjalizuje się w kompleksowej realizacji inwestycji informatyzacji przedsiębiorstw, automatyzacji, wizualizacji nadzoru linii technologicznych oraz przesyłania i przetwarzania informacji w systemach rozproszonych. Queris za specjalizację w systemach sterowania otrzymał tytuł Złotego Partnera firmy ASTOR. rowania; Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 41 Inwestycje w wiedzę zwracają się najszybciej Przywołane w tytule hasło towarzyszy Akademii ASTOR od momentu jej powstania. Warto jednak zastanowić się, co właściwie z takiego stwierdzenia wynika. Mimo iż koszty szkoleń często są bardzo niskie w porównaniu do wartości produktów, których dotyczą, to jednak często pojawia się pokusa: „w sumie po co mi ta wiedza, skoro mogę na tym zaoszczędzić...”. Jak to więc jest z tą opłacalnością inwestycji w wiedzę? Mateusz Pierzchała Wyobraźmy sobie kilka scenek z życia firm produkcyjnych i integratorskich. Oto zakład produkcji artykułów biurowych, linia produkcyjna ołówków. Powstaje tutaj 32 000 ołówków na każdej zmianie. Zakład zarabia złotówkę na każdym ołówku. Każda godzina postoju linii to aż 4000 zł straty. Nie myślimy jednak o przestojach, gdyż ołówki radośnie powstają. Do czasu jednak, gdy pojawia się problem. Linia staje, szybko okazuje się, że przyczyną jest uszkodzenie drobnej, mało znaczącej krańcówki! 42 Jedna malutka krańcówka, jeden bra- Albo wielki zakład chemiczny, ukazuje obrazy czegoś niezbyt przy- kujący sygnał. Ile dałby w takiej chwili gdzie uruchamiamy właśnie nową jemnego, co niechybnie nas wkrótce inżynier utrzymania ruchu za to, aby odpowiedzialną instalację. To będzie spotka). Przecież tych zmiennych są wymusić ten jeden upragniony sygnał? nowa linia do produkcji kleju „wszyst- tysiące! Jak szybko zmienić typ tysięcy Nadchodzi jednoznaczne pole- koklejącego”, absolutnego rynkowego zmiennych? Można to zrobić ręcznie, cenie „z góry” – natychmiast zróbcie hitu. Instalacja bardzo rozbudowana tak jak niegdyś w pewnej Poważnej In- z tym coś! Może udałoby się coś zacza- i złożona, wiele tysięcy sygnałów po- stytucji Państwowej kilka dni przepisy- rować w programie sterującym? Czy miarowych. Pojutrze wszystko musi wano sporządzoną w Excelu listę płac, umiemy w nim cokolwiek zmienić? być uruchomione, a każdy dzień opóź- bo w liczbach zamiast przecinków ktoś O mamo, ile tu tych kresek i prosto- nienia to 5 000 PLN kar umownych. użył kropek. Tu jednak nie mamy tyle kątów! Jak się w tym połapać? Zde- I nagle uzmysławiamy sobie coś bar- czasu. Naprawdę nic się nie da zrobić? nerwowany inżynier czyni w aplikacji dzo, bardzo przykrego. Przecież te Z pewnością niemal zawsze „coś „pewne zmiany”, które nie tylko w ni- wszystkie pomiary muszą być zbierane da się zrobić”, tylko trzeba wiedzieć, czym nie pomogły, ale popsuły wszyst- i wyświetlane z większą dokładnością! jak. Łatwo sobie wyobrazić jeszcze ko całkowicie. Ale czy mamy w ogóle Trzeba przekonfigurować zmien- wiele innych przykładów sytuacji, kopię bezpieczeństwa? Jak ją przywró- ne w aplikacji. Ale na jaki typ? (Tu już które błyskawicznie likwidują pokusę cić? Czy ktoś może mi pomóc? oblewa nas zimny pot, a wyobraźnia oszczędzania na wiedzy. Okazuje się Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) REKLAMA bowiem, że jeżeli dysponujemy odpo- Akademia ASTOR wchodzi wiednimi umiejętnościami, podobne w trzeci rok swojego istnienia z no- do opisanych powyżej problemy – wym logo (piszemy o tym na stronie mające dla osób nieprzygotowanych 4) oraz z ambitnymi planami na przy- ogromną rangę – stają się często za- szłość. Planujemy nie tylko konse- gadnieniami wręcz trywialnymi. Jak kwentne poszerzanie oferty szkoleń, wymusić sygnał z krańcówki? Wy- ale również ekspansję w Internecie, starczy w oprogramowaniu narzędzio- której pierwszą jaskółką są samouczki wym Proficy Machine Edition wybrać udostępnione na stronie www.akade- zmienną, a następnie nacisnąć F11 mia.astor.com.pl. (przejście w tryb wymuszania) oraz Oczywiste jest, że wiedza kosztu- F12 (zmiana stanu zmiennej dyskret- je. Jeżeli jednak zastanowimy się nad nej w trybie wymuszania). Hop! I już! tym dobrze, dojdziemy do wniosku, Scena jak z filmu Vabank: „Jak pan to że kosztuje ona zaskakująco mało zrobił?” – „Trzeba było uważać...”. Do- w porównaniu do tego, ile możemy dam, że zmiana typu zmiennej w opro- dzięki niej zyskać, lub przed jakimi gramowaniu InTouch jest równie pro- stratami się uchronić. Czy warto tra- sta i zajmie niewiele więcej czasu. cić pieniądze, czas (a więc pieniądze), W takiej sytuacji zwykle pytamy: markę i zaufanie klientów (a więc gdzie tego uczą? Ano „tego”, i wielu w konsekwencji również pieniądze) innych rzeczy, uczą oczywiście w Aka- w imię oszczędności na szkoleniach? demii ASTOR. W jej ofercie znajdzie- Jak się okazuje, takie oszczędności nie my szkolenia techniczne z zakresu są żadnymi oszczędnościami, wręcz oprogramowania przeciwnie. przemysłowego, systemów sterowania oraz robotów przemysłowych, a także szkolenia przykłady zaczerpnięte z prezentacji o charakterze biznesowym – z zakre- Piotra Merwarta su efektywności produkcji oraz zarządzania projektami. Kompletną ofertę Akademii można znaleźć na stronie www.akademia.astor.com.pl. Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 43 Ostatnie strony Cloud computing Z głową w chmurach 44 Jednym z najmodniejszych ostatnio Czym jest owa mityczna chmura? Od IAAS-a do DAAS-a zagadnień w świecie IT jest cloud com- Mówiąc w bardzo dużym uproszczeniu Istnieje wiele modeli cloud computing, puting. O „przetwarzaniu w chmurze” pisze się i mówi wszędzie. Media i autorytety przepowiadają, że jest to przyszłość światowej informatyki. Mówi się, że nadchodzi „epoka Post-PC” – czas, w którym tradycyjne rozumienie komputerów ulegnie zapomnieniu. Czas smartfonów, tabletów, thin clientów i chmur. Czy tak jest w istocie? cloud computing to przeniesienie procesu przetwarzania oraz składowania danych z lokalnych komputerów i serwerów do specjalizowanych dostawców usług, którzy zapewnić mogą obsługę bardzo wielu użytkowników. W modelu takim klient najczęściej nie musi kupować sprzętu i oprogramowania ani budować złożonej infrastruktury. Wszystko, czego potrzebuje, kupuje od zewnętrznego dostawcy jako kompleksową usługę. Jest to więc forma swoistego wynajmu mocy obliczeniowej oraz pojemności dyskowej, albo – patrząc z punktu widzenia czysto informatycznego – zwirtualizowania środowiska pracy. W rzeczywistości sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana. Mogą istnieć chmury publiczne (dostępne dla wszystkich), prywatne (dostępne tylko dla określonego przedsiębiorstwa lub organizacji) oraz różnego rodzaju hybrydy tych rozwiązań. Nie mamy tu jednak miejsca, by analizować to zbyt szczegółowo – przyjrzyjmy się jedynie typowym odmianom chmury. różniących się stopniem dokonanej wirtualizacji. Model IAAS (Infrastructure as a service) to przeniesienie do „chmury” jedynie fizycznej infrastruktury, a więc serwerów, pamięci masowej i osprzętu sieciowego. Dostawca usług udostępnia infrastrukturę, zajmuje się jej obsługą i serwisowaniem, natomiast całe uruchamiane na niej oprogramowanie i zarządzanie nim pozostaje w gestii klienta – użytkownika. Model PAAS (Platform as a service) idzie o krok dalej – dostawca usług udostępnia całą platformę informatyczną, a więc nie tylko infrastrukturę sprzętową, ale także oprogramowanie serwerowe i środowisko do uruchamiania przez klienta własnych aplikacji. Na takiej platformie klient może uruchamiać te aplikacje i udostępniać je użytkownikom za pośrednictwem Internetu i (najczęściej) przeglądarki. Kolejnym etapem jest model SAAS (Software as a service) – gdzie udostępniana nie jest nie tylko platforma, ale wręcz gotowe do użytku aplikacje. Najbardziej Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) Ostatnie strony znanym przykładem są usługi typu Office przeinwestowania w infrastrukturę, której Wydajność i niezawodność światowej sieci Live czy Google Docs – pakiety oprogra- nie wykorzystamy. Wynika to m.in. z bardzo wciąż jeszcze pozostawia nieco do życzenia, mowania biurowego pracujące w chmurze. dobrej skalowalności usług w chmurze. Po- sprawiając, że wielu użytkowników napoty- Zwykła przeglądarka internetowa wystar- nadto usługi takie dają często większe moż- ka problemy z dostępnością usług ofero- czy, by z każdego miejsca na świecie mieć liwości i zapewniają wydajność nieosiągal- wanych przez chmury. Dziś wciąż nie ma dostęp do wszystkich funkcji pakietu oraz ną w przypadku podejścia standardowego. całkowicie niezawodnych łączy interne- zgromadzonych dokumentów. Zwyczajnie może nas nie być stać na tak towych, są tylko niedostatecznie przete- Ostatnim krokiem będzie wdrożenie mocne serwery i tak pojemne banki danych. stowane. Przy konwencjonalnym podejściu modelu DAAS (Desktop as a service), gdzie W kontekście zalet chmury wymienia (lokalny komputer i lokalne składowanie po stronie klienta nie będzie wręcz potrzeb- się też często bezpieczeństwo danych – danych) brak połączenia z siecią ogranicza ny typowy komputer czy tablet, bo zwir- rozumiane jako odporność na ich utratę. wiele możliwości, ale nadal dysponujemy tualizowany będzie nawet lokalny system Jest faktem, że problemy i obowiązki zwią- działającymi aplikacjami i wszystkimi na- operacyjny. Dzięki temu lokalnie będziemy zane z zabezpieczaniem danych (wykony- szymi danymi. W przypadku chmury, np. potrzebować tylko urządzenia typu cienki wanie i przechowywanie kopii bezpieczeń- w modelu SAAS, praktycznie nie mamy nic. klient (ang. thin client, ja jestem zwolenni- stwa, zapewnianie redundancji informacji Ani danych, ani aplikacji – nie mamy jakiej- kiem określenia szczupły klient), co pozwa- itp.) zwykle są rozwiązywane na poziomie kolwiek możliwości działania. la obniżyć koszty (takie urządzenie jest na samej chmury, czyli przez dostawcę usług, ogół znacznie tańsze, niż komputer). a klient nie musi się tym martwić. Przepustowość sieci Internet rodzi inny problem – opóźnienia w działaniu (re- Bezpieczeństwo ma jednak swój dru- akcji) aplikacji uruchomionej w chmurze. Plusy dodatnie i ujemne gi aspekt – czyli zabezpieczenie danych Aplikacja internetowa wciąż jeszcze działa Dlaczego cloud computing zdobywa przed niepowołanym dostępem. Niedo- wyraźnie wolniej, niż uruchomiona lokal- tak dużą popularność? Z punktu widzenia statecznie skuteczne rozwiązanie tego za- nie. Problemem dla użytkowników mogą przedsiębiorstw podejście takie ma wiele gadnienia jest z kolei wymieniane wśród być też niesolidni dostawcy usług. Tacy, niezaprzeczalnych zalet. Po pierwsze roz- wad cloud computing. Wielu użytkowni- którzy nie potrafią zapewnić produktów wiązania takie pozwalają na ogranicze- ków obawia się przekazywać swoje cenne, odpowiedniej jakości oraz wystarczającej nie kosztów i ryzyka inwestycyjnego. niejednokrotnie poufne, dane na serwery wydajności infrastruktury. Wykorzystując usługi od wyspecjalizowa- dostawców, nad którym de facto nie ma nego dostawcy zamawiamy tyle „mocy”, żadnej bezpośredniej kontroli. Wymaga to ile potrzebujemy, nie marnując środków ogromnego zaufania do właściciela chmury na nadmiarowe inwestycje oraz ich utrzy- Moim zdaniem podstawowym ograni- manie i zarządzanie, a także nie ryzykując czeniem w chwili obecnej jest sam Internet. Bujanie w obłokach czy przyszłość informatyki? Sądzę, że przyszłość należy do cloud computing. Zawrotna kariera tego typu rozwiązań nie jest przypadkowa i nie może być wyłącznie efektem mody. Użytkownicy doceniają poważne zalety chmur, a także przede wszystkim wygodę tego modelu pracy. Sam przez dość długi czas byłem sceptycznie nastawiony do chmury, obawiając się przede wszystkim słabej wydajności i dostępności usług, a także problemów związanych z prywatnością. Wszystkie problemy i niedoskonałości tego podejścia, które dziś są widoczne, będą jednak stopniowo rozwiązywane. Aż do czasu, kiedy zalety chmur zdecydowanie przeważą wady. Do tematu będziemy powracać w następnych numerach Biuletynu Automatyki. Mateusz Pierzchała Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) 45 Ostatnie strony za pomocą dowolnie wybranego smartfona, dzięki któremu nie musimy już kurczowo trzymać się biurka, by być w kontakcie. Telefony mogą dostarczyć również całkiem sporo rozrywki – na chętnych czekają tysiące gier, które nierzadko wcale nie ustępują poziomem tym znanym z komputerów. A jeśli komuś mało – to kupuje konsolę, którą podłącza do telewizora. Internet? To każda komórka też ma już od wieków. Edytor tekstu? Arkusz kalkulacyjny? To wszystko dziś jest dostępne w chmurze. Mamy dokumenty Google, po co komu jakieś staroświeckie pakiety biurowe? Tak, słyszę już krzyki sceptyków, którzy uważają, że komórka do tego wszystkiego się nie nadaje. Bo, rzecz jasna, ma żałośnie mały ekran. To prawda. Przeglądanie Internetu, kontakt z przyjaciółmi, gry – to wszystko jest na komórce możliwe, ale na pewno Koniec komputerów Wszystko się kiedyś kończy. Kryzys finansowy i tegoroczna zima. Dobra passa premiera Tuska i pieniądze na koniec miesiąca. Związek Radziecki i zapas flaszek na weselu. Facebook i „M jak miłość”. (No, na to trzeba jeszcze trochę poczekać). Adam Małysz też powiedział „finito”. Pozostawił w rozpaczy tysiące swoich kibiców oraz redaktora Włodzimierza Szaranowicza, który popłakał się podczas transmisji na żywo. A poza tym niedługo skończą się komputery. 46 Takich przepowiedni już trochę przeży- nia brzmi jak tania fantastyka. Zastanówmy liśmy. Thomas Watson, prezes IBM, w 1943 się jednak przez chwilę. Do czego właściwie roku przewidywał, że świat będzie potrze- używamy tych komputerów? Zostawmy na bował nie więcej, niż pięciu komputerów. boku tzw. zastosowania biznesowe (czyli Bill Gates prorokował, że każdemu spokoj- wykorzystanie ich do ciężkiej i znojnej pracy) nie wystarczy w pececie 640 KB pamięci i skupmy się na zastosowaniach domowych. RAM. Ja piętnaście lat temu twierdziłem, A w domu używamy komputera przede że za piętnaście lat podstawowym sposo- wszystkim do szeroko rozumianej rozrywki, bem porozumiewania się z komputerem przeglądania Internetu, oraz kontaktu z ro- będzie rozpoznawanie mowy, a nie żadna dziną i znajomymi. Czasem też do napisania tam myszka czy wykonywane palcem gesty tekstu lub wykonania prostych obliczeń. Czy multi-touch. Cóż, nawet najlepsi się mylą. do tego niezbędny jest komputer? Tymczasem obecnie Steve Jobs zapowiada Okazuje się, że wcale nie. Dziś mamy koniec ery PC – komputerów osobistych. wiele innych możliwości, które są znacz- Tyle, że on – w odróżnieniu od Billa czy nie wygodniejsze i łatwiejsze w użyciu, niż mnie – może mieć rację. komputer. Do komunikacji można wyko- Kilka lat temu nawet nie wyobraża- rzystać telefon, który już od dawna umie liśmy sobie takiej możliwości. Komputery znacznie więcej, niż tylko prostacka rozmo- i laptopy tak mocno wrosły w naszą rzeczy- wa głosowa. Facebook? Twitter? Niemodne wistość, że przepowiadanie ich wyrugowa- już Gadu-Gadu? To wszystko jest dostępne nie jest wygodne. Smartfony na pewno nie są w stanie zakończyć ery komputera. Ale tablet to już zupełnie inna sprawa. Gdy rok temu Steve Jobs zaprezentował iPada, wielu mądrali mocno się naśmiewało. Że pokraka, że przerośnięty telefon bez funkcji rozmowy, że po co to komu, że na nic się nie przyda. Tymczasem okazało się, że miliony ludzi kupiło owo do-niczego-się-nie-nadające urządzenie, i są tak zadowoleni, że po roku stoją w kolejkach po jego nową wersję. W ciągu kilku dni iPadów 2 zabrakło. Wiem, wiem. Oczywiście to wszystko przez marketing i pranie mózgu. Chyba jednak nie tylko… Charakterystyczne jest to, iż większość ludzi twierdzących, że taki iPad to jest zupełnie nieprzydatny gadżet, nie miała go nigdy w ręku. A gdy już wzięli go do ręki i pobawili się – na ogół zmienili zdanie. Prawda jest taka, że urządzenie to pozwala zrobić wszystko to, co smartfon, ale wygodniej i przyjemniej. Jest również wygodniejsze od komputera. Uruchamia się błyskawicznie, w obsłudze jest prościutkie do bólu, zapewnia dostęp do tysięcy aplikacji. No i można go używać wszędzie, na przykład na fotelu czy w łóżku, można go też zabrać na taras albo do… No, do różnych innych miejsc. Jeżeli tylko jesteśmy w zasięgu sieci, Internet mamy w zasięgu ręki. Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) Ostatnie strony Dla iPada dostępne są coraz liczniejsze Jeżeli ktoś już naprawdę musi, może podłą- czone. Tylko, że… hmmm… no, jest jeden gazety (lub czasopisma). Możemy też wy- czyć zewnętrzną klawiaturę. Ilość zadań, do drobny kłopocik. Pecet jest niezbędny, żeby godnie czytać książki, oglądać filmy, a także których niezbędny jest „pełnowymiarowy” uruchomić i synchronizować iPada. Taka mieć nieustanny kontakt ze znajomymi – komputer, znacząco się skurczyła. procedura. Takie przepisy. Bez komputera fejsbunia możemy zabrać ze sobą na fotel, A więc co? Koniec ery komputerów? to urządzenie jest tylko zwykłą cegłą, wy- na taras albo do… no, do tych różnych in- Cóż, jest to chyba prawdopodobne. Oczy- świetlającą komunikat „Podłącz mnie do nych miejsc również. A to wszystko działa na wiście komputery nie znikną, ale przynaj- komputera”. Cóż za epicka porażka. Halo! baterii o wiele dłużej niż przeciętny laptop, mniej w naszych domach przestaną być Panie Stefanie Jobs! Jest tu jeszcze parę jest lekkie i poręczne. Dodatkowo możemy niezbędne. Wyznam szczerze, że ja chętnie rzeczy do poprawienia! uruchomić edytor tekstu, arkusz kalkulacyj- bym się już tego pudła pozbył. W każdym ny, a nawet program do montażu filmów. razie dziś nie wydaje mi się to już wyklu- Ludzie ASTORA (67) Łukasz Mąka pochodzi z małej, ale bardzo malowniczej miejscowości Szaflary, jest więc kolejnym góralem z krwi i kości w ekipie ASTORA. Właśnie w Szaflarach uczęszczał do szkoły podstawowej – już wtedy bardzo interesował się techniką i majsterkowaniem. Później uczył się Łukasz w nowotarskim liceum ogólokształcącym, w klasie o profilu informatyczno-językowym, a po zdaniu matury spełniło się jego marzenie – podjął studia na krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej (Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki), na kierunku „automatyka i robotyka”. Studia ukończył Łukasz z sukcesem i w terminie, po czym podjął pracę w krakowskim oddziale firmy ASTOR – jako konsultant techniczno-handlowy oraz sprzedawca systemów sterowania. Posiada dużą wiedzę na temat sterowników, którą Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) Mateusz Pierzchała Łukasz zwiedza świat Łukasz szusuje chętnie dzieli się z klientami, pomagając im dobrać optymalne dla nich rozwiązania. Po godzinach pracy Łukasz lubi spędzać czas aktywnie. Chętnie gra w siatkówkę i piłkę nożną. Odwiedza również siłownię i basen. Przez dwa lata trenował brazylijską sztukę walki Capoeira, ale na szczęście nigdy nie zaprezentował kolegom swoich umiejętności w praktyce. Ponadto Łukasz lubi piesze wycieczki w góry i podróżowanie w ciekawe miejsca. Natomiast w sezonie zimowym często wybiera się na stok narciarski, by pojeździć na snowboardzie. A gdy ma ochotę robić coś nieco bardziej statycznego – wkracza do kuchni i zabiera się za gotowanie i eksperymenty kulinarne. 47 Wonderware InTouch HMI Zaufaj sprawdzonemu oprogramowaniu Szkolenia blisko Ciebie Buduj małe lub duże aplikacje Używaj dowolnych sterowników PLC Konwertuj stare na nowe Twórz wspaniałe ekrany graficzne Uczyń pracę przyjemną Korzystaj z najlepszego wsparcia technicznego Buduj bez ograniczeń Skróć czas budowania aplikacji Korzystaj wielokrotnie z obiektów swych aplikacji Funkcjonalne aplikacje z Microsoft.NET Korzenie Twojego Sukcesu Doskonałe zarządzanie danymi historycznymi Niezrównana komunikacja Obsługa Microsoft.NET Bezpieczeństwo Internetowy dostęp do danych Klarowne raporty tworzone z łatwością Przyjazność dla IT 500+ zróżnicowanych obiektów graficznych Łatwość tworzenia Alarmowanie na PC i komórce To co świat przemysłu zna pod nazwą HMI rozpoczęło się w 1987 roku wraz z oprogramowaniem InTouch. Nikt inny nie może pochwalić się taką ilością innowacyjnych pomysłów, integralnością architektury systemów, niezrównaną ilością możliwości komunikacyjnych, ciągłą ścieżką konwertowania do nowych wersji i już legendarną łatwością użytkowania. Firmy na całym świecie przez ponad 20 lat rosły korzystając ze sprawdzonego systemu HMI InTouch. Pozwól by InTouch stał się Korzeniem Twojego sukcesu. Rośnij i rozwijaj się dzięki Wonderware InTouch HMI Przyłacz się do rosnącego grona ponad 500 000 zadowolonych użytkowników Wonderware InTouch HMI
