A5 Ubezpieczenie od utraty pracy
Transkrypt
A5 Ubezpieczenie od utraty pracy
Przewodnik dla pracowników transgranicznych z Polski A5 Ubezpieczenie od utraty pracy Spis treści W Niemczech obowiązują nieco inne przepisy ............................................................ 3 Kwestie uregulowane przez Unię Europejską .............................................................. 3 Rozporządzenie UE ............................................................................................................. 3 Kraj właściwy: kraj zamieszkania .......................................................................................... 3 Jak wygląda sytuacja w Niemczech? ........................................................................... 3 Podstawa prawna ................................................................................................................. 3 Prawo do zasiłku dla bezrobotnych ...................................................................................... 4 Zarejestrowanie się jako osoba poszukująca pracy i osoba bezrobotna ............................... 4 Stawka składki ubezpieczenia .............................................................................................. 4 Wysokość zasiłku dla bezrobotnych ..................................................................................... 4 Inne świadczenia z tytułu ubezpieczenia od utraty pracy ...................................................... 5 Podstawowe zabezpieczenie socjalne dla osób poszukujących pracy.................................. 5 Co powinni wiedzieć pracownicy transgraniczni ........................................................ 6 Organa właściwe i prawo do zasiłku ..................................................................................... 6 Zgłoszenie bezrobocia.......................................................................................................... 6 Brak specjalnej umowy między Niemcami a Polską ............................................................. 6 Informacje i doradztwo na miejscu ............................................................................... 6 Urzędy Pracy w województwach przygranicznych ................................................................ 6 Uwaga: Dla lepszej czytelności tekstu zrezygnowano bez wyjątku z używania obok siebie formy męskiej i żeńskiej. Jeśli użyta została sama forma męska, skierowana jest ona zawsze także do kobiet. www.zav.de/grenzregionen www.psz.praca.gov.pl -1- Przewodnik dla pracowników transgranicznych z Polski www.zav.de/grenzregionen www.psz.praca.gov.pl -2- A5 Ubezpieczenie od utraty pracy Przewodnik dla pracowników transgranicznych z Polski W Niemczech obowiązują nieco inne przepisy • W Niemczech składkę na ubezpieczenie od utraty pracy uiszczają nie tylko pracodawcy, lecz także pracownicy. • Występują dwa rodzaje zasiłku dla bezrobotnych: podstawowy zasiłek dla bezrobotnych I i zasiłek dla bezrobotnych II (podstawowe zabezpieczenie dla osób poszukujących pracy). • Okres przyznanego zasiłku dla bezrobotnych I w Niemczech nie jest uzależniony od miejsca zamieszkania lub sytuacji rodzinnej. W przypadku upływu okresu przysługiwania prawa do zasiłku dla bezrobotnych I osoby poszukujące pracy mogą złożyć wniosek o przyznanie podstawowego zabezpieczenia społecznego (zasiłek dla bezrobotnych II). • Dla wysokości zasiłku dla bezrobotnych I decydujący nie jest czas trwania okresu zatrudnienia, lecz inaczej niż ma to miejsce w Polsce wysokość wcześniejszych dochodów, klasa podatku dochodowego oraz to, czy osoba ubezpieczona posiada dzieci. • Nie następuje obniżenie kwoty zasiłku po upływie 3 miesięcy; wysokość zasiłku dla bezrobotnych I pozostaje niezmieniona przez cały okres jego pobierania. §§ Kwestie uregulowane przez Unię Europejską Rozporządzenie UE Ubezpieczenie od utraty pracy podlega pod Rozporządzenie (WE) nr 883/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Kraj właściwy: kraj zamieszkania Rozporządzenie to stanowi, że państwem odpowiadającym za wypłatę świadczeń w przypadku bezrobocia jest państwo, w którym mieszka dana osoba. Jednak okresy ubezpieczenia, zatrudnienia lub prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej w innym państwie członkowskim UE uwzględniane są zgodnie z przepisami prawa tego państwa. Poza tym rozporządzenie określa ramy dla obliczania świadczeń. D Jak wygląda sytuacja w Niemczech? Podstawa prawna Ustawowe ubezpieczenie od utraty pracy jest składnikiem ubezpieczenia społecznego i oferuje obywatelom zabezpieczenie przed ryzykiem bezrobocia. Prawne podstawy ubezpieczenia od utraty pracy stanowią • trzecia Księga Kodeksu Socjalnego (SGB III) z dnia 24 marca 1997, określająca zasady przyznawania podstawowego, niezależnego od dochodu zasiłku dla bezrobotnych I oraz www.zav.de/grenzregionen www.psz.praca.gov.pl -3- A5 Ubezpieczenie od utraty pracy Przewodnik dla pracowników transgranicznych z Polski • druga Księga Kodeksu Socjalnego (SGB III) z dnia 24 grudnia 2003, określająca zasady przyznawania zasiłku dla bezrobotnych II, jako podstawowego zabezpieczenia socjalnego dla osób poszukujących pracy. Prawo do zasiłku dla bezrobotnych Prawa do zasiłku dla bezrobotnych można dochodzić wówczas, gdy wnioskodawca był objęty obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym przez okres co najmniej 360 dni kalendarzowych w ciągu ostatnich 2 lat przed dniem zarejestrowania się jako osoba bezrobotna i nastąpieniem bezrobocia. Dotyczy to także pracowników sezonowych. Zasiłek dla bezrobotnych otrzymają tylko te osoby, które poszukują zatrudnienia przez co najmniej 15 godzin w tygodniu. Prawo to nie przysługuje osobom, które wykonują już pracę zarobkową także w formie samodzielnej działalności gospodarczej - przez co najmniej 15 godzin tygodniowo. Zarejestrowanie się jako osoba poszukująca pracy i osoba bezrobotna Aby otrzymać zasiłek dla bezrobotnych, wnioskodawca musi możliwie najwcześniej, najpóźniej jednak w pierwszym dniu bezrobocia, zarejestrować się osobiście w Agencji Pracy (Agentur für Arbeit) w miejscu zamieszkania, jako osoba bezrobotna. Osoby zatrudnione w kraju muszą najpóźniej na 3 miesiące przed zakończeniem stosunku pracy zarejestrować się jako osoba poszukująca pracy, aby nie narazić się na utratę prawa do zasiłku. Ten wczesny termin na zarejestrowanie się jako osoba poszukująca pracy nie dotyczy pracowników transgranicznych, których miejsce zamieszkania znajduje się w innym kraju członkowskim UE, ponieważ muszą oni złożyć wniosek o zasiłek dla bezrobotnych w ich kraju zamieszkania. Mogą się jednak zarejestrować dodatkowo w Niemczech jako osoba poszukująca pracy i złożyć równolegle wniosek o poszukiwanie pracy w Niemczech. Stawka składki ubezpieczenia Od 2011 roku stawka składki ubezpieczeniowej wynosi 3 procent miesięcznego wynagrodzenia brutto i jest ona uiszczana w równych częściach przez pracodawcę i pracownika. Obowiązuje limit wymiaru składki w wysokości 5.950 euro w starych lub 5.000 euro w nowych krajach związkowych (stan z: 2014). Wynagrodzenie brutto: 2.900,00 euro Udział pracownika: 1,5 % x 2.900 euro = 43,50 euro Udział pracodawcy: 1,5 % x 2.900 euro = 43,50 euro Łączna składka na ubezpieczenie od utraty pracy: 3 % x 2.900 euro = 87,00 euro Wysokość zasiłku dla bezrobotnych Przy obliczaniu świadczeń konieczne jest uwzględnienie okresów ubezpieczenia, zatrudnienia lub prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej oraz wysokości wcześniejszego wynagrodzenia lub dochodu z działalności. Wysokość zasiłku dla bezrobotnych zależy od średniego, podlegającego obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym dochodu uzyskiwanego z pracy w ubiegłym roku przed nastąpieniem bezrobocia, klasy podatku dochodowego i tego, czy osoba ubezpieczona posiada dzieci. www.zav.de/grenzregionen www.psz.praca.gov.pl -4- A5 Ubezpieczenie od utraty pracy Przewodnik dla pracowników transgranicznych z Polski Zasiłek dla bezrobotnych naliczany i wypłacany jest za dni kalendarzowe, przy czym za pełny miesiąc kalendarzowy przyjmuje się 30 dni. Zasiłek wynosi w przypadku osób bezdzietnych 60 procent, w przypadku osób posiadających jedno lub kilkoro dzieci 67 procent naliczonego ryczałtowo wynagrodzenia za pracę netto. Minimalna liczba miesięcy objętych obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym Ukończony rok życia Okres przyznanego świadczenia w miesiącach 12 – 6 16 – 8 20 – 10 24 – 12 30 50 15 36 55 18 48 58 24 Inne świadczenia z tytułu ubezpieczenia od utraty pracy Ubezpieczenie od utraty pracy może uprawniać do przyznania zasiłków pokrywających koszty rekrutacji i podróży, pomocy dla niepełnosprawnych, szkoleń, dotacji na założenie własnej działalności gospodarczej, dodatków do wynagrodzenia za pracę w niepełnym wymiarze godzin i zasiłków w przypadku upadłości zakładu pracy (więcej informacji odnośnie tych świadczeń znajdziecie Państwo pod adresem www.arbeitsagentur.de > Bürgerinnen & Bürger > Finanzielle Hilfen). Podstawowe zabezpieczenie socjalne dla osób poszukujących pracy Osoby potrzebujące pomocy i zdolne do pracy zawodowej, posiadające niskie dochody i mały majątek, mogą złożyć wniosek o zasiłek dla bezrobotnych II (potocznie zwany "Hartz IV"). Zasiłek ten stanowi świadczenie gwarantujące podstawowe zabezpieczenie socjalne, wprowadzone w toku tak zwanych reform Hartz i łączące wcześniejsze zapomogi dla bezrobotnych z pomocą społeczną. Jednostkami odpowiedzialnymi za tą formę zasiłku są Agencje Pracy i/lub gminy. Informacji na temat ubezpieczeń od utraty pracy udzielają Agencje Pracy. Pod adresem www.arbeitsagentur.de > Dienststellen vor Ort znajdziecie Państwo wszystkie Agencje Pracy w Niemczech. Jeśli szukacie Państwo konkretnych informacji na temat godzin pracy lub opisu dojazdu, proszę po prostu dopisać do tego adresu internetowego odpowiednie miasto, np. www.arbeitsagentur.de/muenchen. Możecie Państwo zarejestrować się jako osoba poszukująca pracy także telefonicznie pod bezpłatnym numerem infolinii +49 (0)800 4 5555 00. Jednak po tym telefonie należy w uzgodnionym terminie zarejestrować się osobiście jako osoba poszukująca pracy. www.zav.de/grenzregionen www.psz.praca.gov.pl -5- A5 Ubezpieczenie od utraty pracy Przewodnik dla pracowników transgranicznych z Polski Co powinni wiedzieć pracownicy transgraniczni Organa właściwe i prawo do zasiłku Z zasady pracownicy transgraniczni otrzymują zasiłek dla bezrobotnych lub odszkodowania z tytułu utraty z ubezpieczenia od utraty pracy w kraju ich zamieszkania. Tym samym w kwestii prawa do zasiłku obowiązują także warunki uregulowane w kraju zamieszkania. Aby uzyskać prawo do zasiłku dla bezrobotnych w Polsce, osoba poszukująca pracy musi w ciągu ostatnich 18 miesięcy przed zarejestrowaniem się jako osoba bezrobotna być w stanie udokumentować okresy zatrudnienia trwające co najmniej 365 dni. Jeżeli okres ubezpieczenia w kraju ostatniego zatrudnienia nie jest wystarczający dla przyznania prawa do zasiłku dla bezrobotnych, wówczas wlicza się do niego istniejące ewentualnie pozostałe okresy zatrudnienia w innym kraju. W celu wykazania okresów zatrudnienia w Niemczech konieczne jest zaświadczenie U1 (w Niemczech PD U1). Wnioski dostępne są na stronie internetowej Federalnej Agencji Pracy (BA) pod adresem www.arbeitsagentur.de > Bürgerinnen & Bürger > Arbeitslosigkeit > Arbeitslosengeld > Internationales. W przypadku pracy w przymusowo skróconym wymiarze godzin i przerw w pracy spowodowanych warunkami pogodowymi świadczenia z tytułu ubezpieczenia wypłacane są w kraju zatrudnienia. Zgłoszenie bezrobocia Jako pracownicy transgraniczni z Polski musicie się Państwo zarejestrować jako osoba bezrobotna w powiatowym urzędzie pracy, właściwym dla Waszego miejsca zamieszkania (lista dostępna jest pod adresem www.psz.praca.gov.pl) i złożyć wniosek o zasiłek dla bezrobotnych. Państwa prawo do zasiłku rozpoczyna się po 7 dniach od momentu zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna (termin karencji). Brak specjalnej umowy między Niemcami a Polską Między Polską a Niemcami nie istnieje żadna specjalna umowa, dotycząca ubezpieczenia od utraty pracy. i Informacje i doradztwo na miejscu Urzędy Pracy w województwach przygranicznych Informacji udzielają oddziały wojewódzkich urzędów pracy w strefie przygranicznej. Adresy znajdziecie Państwo na stronie www.psz.praca.gov.pl > Publiczne Służby Zatrudnienia > Adresy UP. www.zav.de/grenzregionen www.psz.praca.gov.pl -6-