farby i lakiery - JRG 2 Katowice

FARBY I LAKIERY
Czy wiesz
jakie są typy farb?
czym różni się farba od lakieru?
czy w farbach i lakierach występują niebezpieczne
substancje?
gdzie szukać oznaczeń niebezpieczeństwa
na opakowaniach?
jak postępować w przypadku zatrucia/skażenia?
jak bezpiecznie użytkować i przechowywać farby i
lakiery?
Farba to preparat chemiczny, czyli mieszanina różnych składników dobranych w taki sposób aby możliwe było tworzenie
barwnych powłok o różnorodnych właściwościach (np. dekoracyjnych, ochronnych). Główne składniki farb to substancje
barwne (pigmenty), substancje wypełniające i spajające. Dodatkowe składniki to rozpuszczalniki, rozcieńczalniki, substancje
błonotwórcze, konserwujące i inne.
Z uwagi na zastosowanie farby dzieli się na artystyczne, malarskie oraz przeznaczone do zastosowań specjalnych
(np. świecące, ochronne, drukowe). Z kolei ze względu na rodzaj zastosowanego spoiwa farby dzieli się na: akrylowe,
celulozowe, kazeinowe, klejowe, krzemianowe (na bazie szkła wodnego), lateksowe, olejne, spirytusowe, wapienne, oraz na
bazie całego szeregu rozmaitych żywic syntetycznych. Istnieją również farby bez spoiwa (jego funkcję spełnia wypełniacz
lub pigment).
Lakier, w przeciwieństwie do farby to substancja bezbarwna o mniejszej lepkości będąca roztworem lub zawiesiną środków
powłokotwórczych (np. olejów schnących, żywic naturalnych lub syntetycznych). Lakiery mają dużą zdolność do tworzenia
błon, a niewielką do pokrywania powierzchni nieprzeźroczystą warstwą (czyli tzw. krycia).
Farby akrylowe, lateksowe, kazeinowe, klejowe, krzemianowe są preparatami bezpiecznymi, niezawierającymi substancji
niebezpiecznych.
Farby olejne tworzone są na bazie terpentyny, są więc szkodliwe, drażniące i łatwopalne. Emulsje celulozowe również są
szkodliwe i wysoce łatwopalne, ponieważ zawierają w swoim składzie m.in. ksylen, etylobenzen, octany, etanol. Farby
wapienne, z uwagi na zawartość wodorotlenku wapnia klasyfikowane są jako drażniące. Z kolei farby spirytusowe są
preparatami wysoce łatwopalnymi, drażniącymi w stosunku do oczu.
Zagrożenia stwarzane przez lakiery uzależnione są od typu lakieru. Lakiery nitrocelulozowe to preparaty drażniące,
szkodliwe i wysoce łatwopalne (ponieważ są roztworami nitrocelulozy i żywicy ftalowej w rozpuszczalnikach organicznych
z dodatkiem środków pomocniczych). Lakiery poliuretanowe podobnie jak nitrocelulozowe są produktami szkodliwymi,
łatwopalnymi działającymi drażniąco na oczy (w swoim składzie zawierają żywice poliuretanowe rozpuszczone
w mieszaninie rozpuszczalników organicznych). Lakiery akrylowe to produkty bezpieczne.
Opakowania substancji i preparatów uznanych za niebezpieczne muszą być wyraźnie oznakowane. Wszystkie te symbole
wraz z opisem zagrożenia przedstawiono w dziale poświęconym detergentom. Szczegółowych danych dotyczących
zagrożeń stwarzanych przez poszczególne produkty należy szukać w KARTACH CHARAKTERYSTYKI
SUBSTANCJI/PREPARATU NIEBEZPIECZNEGO, które powinny być udostępnione przez producenta lub dystrybutora
produktu.
PIERWSZA POMOC W PRZYPADKU ZATRUCIA
Osobę, która uległa zatruciu wziewnemu (wdychała) opary lub pyły substancji/preparatu niebezpiecznego należy wynieść
lub wyprowadzić na świeże powietrze, zapewnić jej spokój i ciepło. Jeżeli objawy zatrucia takie jak zawroty głowy,
duszności, nudności, problemy z oddychaniem lub szeroko pojęty dyskomfort nie ustąpią należy skontaktować się
z lekarzem. W przypadku, gdy osoba zatruta nie oddycha, lub oddech jest słaby lub nieregularny należy powiadomić
pogotowie ratunkowe, w miarę możliwości prowadzić oddech zastępczy (sztuczne oddychanie).
Osobę, która została oblana farbą lub lakierem należy potraktować tak samo jak osobę skażoną środkiem chemicznym,
oznacza to, że z poszkodowanego należy zdjąć odzież i buty, usunąć resztki preparatu za skóry, umyć wodą z mydłem, po
czym wytrzeć do sucha i obserwować skórę. Jeśli pojawią się objawy uczulenia lub oparzenia (zaczerwienienie, swędzenie,
pęcherze) należy skontaktować się z lekarzem. Nie wolno stosować na skórę żadnych rozcieńczalników.
Jeśli preparat dostał się do oka poszkodowanego, należy natychmiast przemyć oczy bieżącą wodą, przez co najmniej
15 minut przy otwartych powiekach. Ponadto koniecznie należy zasięgnąć porady lekarza.
W przypadku połknięcia farb lub lakierów należy dokładnie wypłukać usta wodą. NIE WOLNO PROWOKOWAĆ
WYMIOTÓW ani podawać poszkodowanemu żadnych płynów. Ponadto należy natychmiast skontaktować się z lekarzem
pokazując w miarę możliwości etykietę lub opakowanie produktu.
Kontakt z farbami i lakierami niesklasyfikowanymi jako substancje/preparaty niebezpieczne z reguły nie stanowi zagrożenia
dla zdrowia. Wyjątek stanowią osoby uczulone na substancje znajdujące się w składzie produktu. Kontakt z preparatami
oznaczonymi jako niebezpieczne może być przyczyną chwilowego lub w skrajnych przypadkach trwałego uszczerbku na
zdrowiu.
Stosując farby i lakiery sklasyfikowane jako preparaty niebezpieczne należy postępować zgodnie z instrukcją umieszczoną
na opakowaniu. Ponadto należy zachować zdrowy rozsądek podczas pracy.
Farby i lakiery należy przechowywać w zamkniętych pojemnikach, w temperaturze pokojowej w miejscu niedostępnym dla
dzieci i zwierząt domowych.
DLA WŁASNEGO BEZPIECZEŃSTWA NALEŻY CZYTAĆ ETYKIETY NABYWANYCH PRODUKTÓW I W MIARĘ
MOŻLIWOŚCI WYBIERAĆ I STOSOWAĆ TE, KTÓRE NIE ZOSTAŁY SKLASYFIKOWANE JAKO NIEBEZPIECZNE!
Opracowanie: JRG II w oparciu o Karty Charakterystyk Produktów Niebezpiecznych