Ochrona przyrody - Urząd Miasta Trzebinia

Transkrypt

Ochrona przyrody - Urząd Miasta Trzebinia
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
I.
OCHRONA ZASOBÓW NATURALNYCH
3.
OCHRONA PRZYRODY
3.1.
Ogólna charakterystyka i ocena stanu aktualnego
Zgodnie z zapisem ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
(Dz. U. z 2004 r., Nr 92, poz. 880) – ochrona przyrody polega na zachowaniu,
zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody:
 dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów,
 roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową,
 zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia,
 siedlisk przyrodniczych,
 siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt
i grzybów,
 tworów przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalnych szczątków roślin i zwierząt,
 krajobrazu,
 zieleni w miastach i wsiach,
 zadrzewień.
Właściwie rozumiana ochrona przyrody ma na celu:
 utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów,
 zachowanie różnorodności biologicznej,
 zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego,
 zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich
siedliskami, przez ich utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony,
 ochronę walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień,
 utrzymanie lub przywracanie do właściwego stanu siedlisk przyrodniczych, a także
pozostałych zasobów, tworów i składników przyrody,
 kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody przez edukację,
informowanie i promocję w dziedzinie ochrony przyrody.
Obszar gminy Trzebinia charakteryzuje się dużym urozmaiceniem przyrodniczo–
krajobrazowym. Obok terenów przemysłowych i zdegradowanych, występuje wiele
atrakcyjnych terenów przyrodniczych o bogatej szacie roślinnej i zwierzęcej oraz
interesujących formach geologicznych oraz obiektów kultury materialnej. Ogólnie 43%
powierzchni gminy pokryte jest różnego rodzaju lasami tj. bory sosnowe, buczyny, łęgi. Na
omawianym obszarze poza roślinnością wysoką, spotkać można także nadwodne szuwary,
murawy kserotermiczne, wiele ciekawych roślin, w tym rośliny objęte ochroną całkowitą
bądź częściową. Na terenach rekreacyjnych występują liczne gatunki zwierząt, ptaków i ryb,
z których na szczególną uwagę zasługują bobry, cietrzewie i pstrągi. Dla ochrony terenów
cennych przyrodniczo, na obszarze gminy Trzebinia powstał rezerwat i parki oraz
ustanowiono liczne pomniki przyrody. Natomiast, w celu popularyzacji interesujących
obszarów przyrodniczych powstały szlaki turystyczne i ścieżki dydaktyczne.
29
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
3.1.1. Gospodarka leśna
Na terenie Trzebini można obserwować różne typy lasów, zwłaszcza borów (bory
stanowią 82,4% ogółu kompleksów leśnych w Trzebini), ale też lasy mieszane bukowe oraz
lasy liściaste o charakterze łęgowym. W chwili obecnej stopień lesistości w gminie Trzebinia
wg informacji Urzędu Miasta w Trzebini wynosi 43,6%.
Obszar gminy objęty gruntami leśnymi wynosi 4 593 ha, z czego 3933 ha lasów jest
własnością Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Nadleśnictwo Chrzanów.
Pozostała powierzchnia lasów jest własnością osób fizycznych i prawnych, w tym Gminy
Trzebinia. Z wymienionej wyżej powierzchni 4 593 ha, na terenie miasta Trzebinia znajduje
się 861 ha lasów, natomiast na terenach wiejskich gminy 3732 ha. Powierzchnia lasów na
terenie gminy Trzebinia systematycznie się powiększa. Zalesianiu gruntów sprzyjają przepisy
prawa:
 art. 14 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2005 r., Nr 45, poz. 435),
 ustawa z dnia 8 czerwca 2001 r. o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia
(Dz. U. z 2003 r., Nr 46, poz. 392),
pozwalające ubiegać się o dofinansowanie zalesienia ze środków Starostwa Powiatowego,
Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa lub innych funduszy. W latach 2006-2009
Starostwo Powiatowe w Chrzanowie pozytywnie rozpatrzyło 1 wniosek o dofinansowanie
zalesienia z terenu gminy Trzebinia. Łączna powierzchnia dofinansowanego zalesienia
wyniosła 2,0 ha. W latach 2006-2009 Starostwo Powiatowe oraz Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa nie finansowały zalesień z terenu gminy Trzebinia. Przyczyną był
brak przedmiotowych wniosków.
Gospodarka leśna w gminie Trzebinia prowadzona jest na podstawie aktualnych
uproszczonych planów urządzania lasów. Lasy wchodzące w skład miasta i gminy Trzebinia
znajdują się w obrębie leśnym Trzebinia, leśnictwa: Siersza, Dulowa, Myślachowice i Piła
Kościelecka. Zasięg terytorialny miasta i gminy Trzebinia na obszarze Lasów Państwowych
Nadleśnictwa Chrzanów został przedstawiony w załączniku 3-1 Lasy trzebińskie.
Według informacji zawartych w Protokole z posiedzenia I Komisji Techniczno-Gospodarczej
z dnia 10 lutego 2009 r., zwołanej celem ustalenia szczegółowych wytycznych do
opracowania projektu planu urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Chrzanów, obręby: Chrzanów,
Trzebinia i Szczakowa; na terenie Nadleśnictwa Chrzanów znajdują się cztery rezerwaty
przyrody o łącznej powierzchni 89,33 ha, z czego:
 w obrębie Trzebinia trzy rezerwaty częściowe tj. Lipowiec (11,36 ha - oddz. l88d),
Bukowica (22,76 ha - oddz. 194j, 196a,b) i Ostra Góra (7,22 ha - oddz.84a).
Rezerwaty Bukowica oraz Ostra Góra posiadają plany ochrony obowiązujące do dnia
31 grudnia 2016 r. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody z późniejszymi
zmianami czyni je nieważnymi. Plan ochrony rezerwatu Lipowiec wyekspirował dnia
31 grudnia 2005 r. i nowego planu nie wykonano.
Decyzją Ministra Środowiska nr BOA-lp-6-73/1802/2000 z dnia 30 listopada 2000 r. lasy
Nadleśnictwa Chrzanów zostały uznane za ochronne na łącznym obszarze 17567 ha, w tym:
 w obrębie Trzebinia lasy o powierzchni łącznej 4867 ha co stanowiło 100%
powierzchni obszarów leśnych tego obrębu z wyjątkiem rezerwatów (wg stanu na 01
stycznia 2000 r.) w tym:
 lasy mające szczególne znaczenie dla obronności i bezpieczeństwa Państwa,
trwale uszkodzone na skutek działalności przemysłowej o łącznej powierzchni
46 ha,
 lasy trwale uszkodzone na skutek działalności przemysłowej o łącznej
powierzchni 2983 ha,
30
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”

lasy trwale uszkodzone na skutek działalności przemysłu, w granicach
administracyjnych miast i w odległości do 10 km od granic administracyjnych
miast ponad 50 tys. mieszkańców o powierzchni łącznej 864 ha,
 lasy trwale uszkodzone na skutek działalności przemysłu, wodochronne
o łącznej powierzchni 1020 ha.
Pozostałe lasy Nadleśnictwa Chrzanów ok. 1365 ha, tj. grunty nie objęte w/w decyzją, grunty
przejęte lub zalesione przez Nadleśnictwo w ostatnim okresie to tzw. lasy gospodarcze.
Nadleśnictwo Chrzanów wystąpiło z wnioskiem do Ministerstwa Środowiska o uznanie tych
lasów za ochronne.
Głównym typem siedliskowym lasów na terenie gminy Trzebinia jest siedlisko BMśw (bór
mieszany świeży) zajmujące 23% powierzchni leśnej, natomiast pozostałe siedliska borowe
i mieszane zajmują 32% powierzchni. Żyzne siedliska leśne występują na 45% omawianej
powierzchni. Dominującym gatunkiem panującym jest sosna zwyczajna, która zajmuje 68%
powierzchni. Występujące na siedliskach borowych drzewostany są jednowiekowe
z domieszką dębu, buka i modrzewia. Brzoza brodawkowata i buk zwyczajny zajmujące po
10% powierzchni stanowią najliczniej występującą grupę gatunków współpanujących.
Ponadto buk zwyczajny na siedlisku LMwyż (las mieszany wyżynny) zajmującym 9,4%
powierzchni, tworzy jadnogatunkowe lite buczyny. Gatunki rodzimych dębów, modrzew
europejski, olsza czarna oraz świerk pospolity stanowią grupę gatunków domieszkowych.
W wyniku rewizji stanu lasu w trakcie prac urządzeniowych, wyszczególniono dwa stopnie
zgodności składu gatunkowego z siedliskiem zinwentaryzowanych terenów leśnych, co
ilustruje tabela 3-1. Nowy Operat Siedliskowy opracowany według stanu na 01 stycznia 2005
r. wpłynął na zmianę struktury zgodności siedlisk w postaci: 90% zgodne, 10% częściowo
zgodne, z zaznaczeniem, że stan ten dotyczy gruntów leśnych będących w zarządzie PGL LP
Nadleśnictwa Chrzanów (według pisma Nadleśnictwa Chrzanów Zn. spr: ZH-71/5302/09
z dnia 01 października 2009 r. – wersja elektroniczna).
Tabela 3-1
Lp.
1.
2.
3.
Stopień zgodności składu gatunkowego z siedliskiem zinwentaryzowanych
terenów leśnych gminy Trzebinia (według pisma Nadleśnictwa Chrzanów
Zn. spr: ZH-71/5302/09 z dnia 01 października 2009 r. – wersja elektroniczna)
Stopień zgodności
Zgodny
Częściowo zgodny
Niezgodny
Udział (poprzednie dane)
[%]
5
80
15
Udział (aktualne dane)
[%]
90
10
-
Należy zaznaczyć, że od 1996 r. lasy Nadleśnictwa Chrzanów (w tym lasy terenu
Trzebinia) w ramach programu QUALIFOR uzyskały certyfikat gospodarki
stwierdzający zgodność metod i skutków działań gospodarczych w
z międzynarodowymi zasadami i kryteriami dla gospodarki leśnej ustalonymi przez
Stewardstlip Council.
31
gminy
leśnej
lasach
Forest
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
3.1.2. Fauna i flora
Obszar gminy charakteryzuje się bogactwem świata zwierzęcego i roślinnego, który
zaskakuje rzadko spotykaną bioróżnorodnością. Pomimo długotrwałej działalności
wydobywczej i wpływu uciążliwych dla środowiska zakładów przemysłowych, w Trzebini
można spotkać wiele stanowisk roślin chronionych m.in.:
 Wilżyna ciernista – ochrona częściowa,
 Dziewięćsił bezłodygowy,
 Orlik pospolity,
 Buławik wielkokwiatowy,
 Buławik mieczolistny,
 Pomocnik baldaszkowy,
 Naparstnica zwyczajna,
 Goryczka orzęsiona,
 Bluszcz pospolity,
 Kruszczyk szerokolistny,
 Kruszyna pospolita – ochrona częściowa,
 Konwalia majowa – ochrona częściowa,
 Przylaszczka pospolita,
 Zawilec wielkokwiatowy,
 Wawrzynek wilczełyko,
 Lilia złotogłów,
 Wyblin jednolistny
 Podrzeń żebrowiec,
 Skrzyp olbrzymi,
 Barwinek pospolity – ochrona częściowa,
 Mieczyk dachówkowaty,
 Goryczka wąskolistna,
 Rojnik pospolity,
 Kosaciec syberyjski,
 Zimowit jesienny,
 Kruszczyk błotny,
 Lipiennik loesela,
 Gółka długoostrogowa,
 Kosatka kielichowa,
 Liczydło górskie,
 Ciemiężycę zieloną.
Ocenia się, że samych tylko storczykowatych występuje tu około 20-tu gatunków.
W lasach porastających gminę dominują sosny zwyczajne, brzozy brodawkowate, olsze
czarne, modrzewie europejskie, świerki pospolite. Ponadto na terenie gminy Trzebinia
występują także dęby szypułkowe, buki zwyczajne, topole osiki, klony jawory, dęby
czerwone, kruszyny pospolite, dzikie bzy koralowe i wierzby uszate. W podszyciu leśnym
spotykane są borówki czarne, borówki brusznice, wrzosy zwyczajne, maliny właściwe, jeżyny
wzniesione. W miejscach podmokłych można spotkać mchy płonniki oraz mchy torfowcowe.
W suchych partiach leśnych spotykane są natomiast rokiety pospolite. Wśród paproci
dominują orlice pospolite. Trawy reprezentowane są głównie przez trzcinniaki piaskowe,
kłosownice leśne oraz wiechliny roczne. Wśród turzycowatych wyróżnić można turzyce
32
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
drżączkowate oraz sitowie leśne, a w ekosystemach typowo leśnych bodziszki leśne, dzięgle
leśne, gajowce żółte, ostrożnie błotne i jastrzębce leśne. Na terenach żyznych chętnie
występują pokrzywy dwupienne, przytuliny właściwe, jaskry wielokwiatowe, podbiały
pospolite. Na terenie gminy spotkać można, co najmniej 500 gatunków grzybów i porostów.
Wśród porostów szczególnie na terenie Puszczy Dulowskiej spotkać można miasecznice
proszkowate oraz porosty listkowate, pustułki pęcherzykowate, które są gatunkami
charakterystycznymi dla terenów zurbanizowanych o wysokiej zawartości dwutlenku siarki
w powietrzu.
Świat zwierzęcy w lasach reprezentowany jest przez sarny, jelenie, daniele, dziki, lisy,
wiewiórki, zające i jenoty, czyli tzw. lisy azjatyckie. Jest to gatunek niepożądany, gdyż
niszczy wszystko, co gniazduje na ziemi. W ostatnich latach zaobserwowano także ślady
występowania łosi i wilków. W lasach gminy Trzebinia występują ponadto żmije, zaskrońce,
nietoperze, koszatki, popielice, ssaki owadożerne reprezentowane przez jeże i ryjówkowate,
ssaki drapieżne takie jak tchórze, kuny leśne. Na terenie puszczy Dulowskiej i terenach
źródliskowych rzeki Chechło żyją i rozmnażają się bobry, żurawie oraz wydry.
Wśród owadów na uwagę zasługują rzadkie i pożyteczne koziorogi, nadobnice alpejskie,
sprężyki i zimujące biedronki. W lasach obserwować można okazałe mrowiska mrówki
rudnicy.
Pod względem ornitologicznym gmina Trzebinia reprezentowana jest przez kuropatwy,
bażanty, dzięcioły (duży, czarny, zielony, dzięciołek), sowy, orły bieliki, czaple siwe, bociany
czarne, żurawie i cietrzewie żyjące w rejonie Sierszy.
3.1.3. Zieleń urządzona
W każdym mieście występują dwa rodzaje zbiorowisk roślinnych – zieleń urządzona
oraz roślinność spontaniczna. Zieleń urządzona to obszary całkowicie ukształtowane przez
człowieka pod względem rozmieszczenia i doboru gatunków oraz stale pielęgnowane. Mamy,
więc w miastach: parki spacerowe, trawniki, ozdobne klomby, zieleń wzdłuż ulic, zieleń
towarzyszącą zabudowie mieszkaniowej itp. Tereny te są regularnie koszone i przycinane,
a liście i skoszona trawa są usuwane. Tereny zieleni urządzonej kształtują warunki
przestrzenne i zdrowotne życia w gminie, modyfikują klimat lokalny, wpływają na walory
estetyczne krajobrazu, są miejscem wypoczynku i rekreacji dla mieszkańców. Poza zielenią
urządzoną w mieście występuje też roślinność rozwijająca się spontanicznie na dogodnych
siedliskach - są to przeważnie zbiorowiska ruderalne, a występujące tam gatunki to rośliny
traktowane przez nas zazwyczaj jako chwasty. Dodatkowo w otoczeniu zieleni urządzonej
powinna być realizowana koncepcja ścieżek spacerowych oraz tras rowerowych (w tym –
ponadlokalnych), łączących tereny przyrodniczo cenne i atrakcyjne krajobrazowo.
Poniżej w tabeli 3-2 wymieniono formy zieleni urządzonej spotykane na terenie gminy
Trzebinia (dane Urzędu Miasta Trzebinia – wersja elektroniczna).
33
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
Tabela 3-2
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Formy zieleni urządzonej występujące na tereni miasta i gminy Trzebinia
(dane Urzędu Miasta Trzebinia – wersja elektroniczna)
Forma urządzenia
zieleni
Lasy
Parki spacerowowypoczynkowe
Zieleńce
Zieleń uliczna
Tereny zieleni
osiedlowej
Żywopłoty
Ilość
[sztuki]
Razem
[ha]
Teren
miasta
Teren gminy
-
50,08
12,97
37,11
[%]
powierzchni
gminy
0,48
6
91,1
34,4
56,7
0,86
36
-
25,4
4,0
21,2
3,0
4,2
1,0
0,24
0,04
-
4,3
4,3
-
0,04
-
4 320 mb
3 990 mb
330 mb
-
3.1.4. Gospodarka łowiecka, pszczelarstwo, rybactwo, gospodarka wędkarska
Gospodarka łowiecka
Łowiectwo to jeden z elementów ochrony środowiska przyrodniczego, który oznacza
ochronę zwierząt łownych (zwierzyny) i gospodarowanie ich zasobami w zgodzie z zasadami
ekologii oraz zasadami racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej. Jedną z
podstawowych przyczyn zmian ilościowych w faunie gminy Trzebinia jest odłów
(pozyskanie) ssaków i ptaków, stanowiących zwierzynę łowną.
Na terenie gminy Trzebinia działa 9 kół łowieckich w obwodach polnych (gdzie grunty leśne
stanowią mniej niż 40% ogólnej powierzchni) i w obwodach leśnych (gdzie, co najmniej 40%
ogólnej powierzchni stanowią grunty leśne), (dane Urzędu Miasta Trzebinia oraz wg
załącznika Nr 1 do Uchwały Nr VIII/92/07 Sejmiku Województwa Małopolskiego
z dnia 28 maja 2007 r.):
1. Koło Łowieckie „Bażant” w Myślachowicach – obwód leśny,
2. Koło Łowieckie „Jawor” w Jaworznie – obwód leśny,
3. Ośrodek Hodowli Zwierząt OHZ w Dulowej – obwód leśny (wyłączony
z wydzierżawiania),
4. Koło Łowieckie „Sokół” w Olkuszu – obwód leśny,
5. Koło Łowieckie „Jedność” w Bolesławiu – obwód leśny,
6. Koło Łowieckie „Słonka” w Trzebini – obwód polny,
7. Koło Łowieckie „Diana” w Chrzanowie – obwód polny,
8. Koło Łowieckie „Górnicze” w Jaworznie – obwód polny,
9. Koło Łowieckie „Sarna” w Czatkowicach – obwód polny.
34
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
Tabela 3-3
Struktura powierzchniowa obszarów łowieckich na terenie gminy
Trzebinia, dla których roczny plan łowiecki zatwierdza Nadleśniczy
Nadleśnictwa Chrzanów (według pisma Nadleśnictwa Chrzanów Zn. spr: ZH71/5302/09 z dnia 01 października 2009 r. – wersja elektroniczna)
Powierzchnia w granicach gminy [ha]
Powierzchnia
ogólna
obwodu [ha]
Ogółem
Nr
obwodu
Koło łowieckie
1
58
Słonka
3949
2
59
Bażant
3
74
4
Lasy
Grunty
inne
Powierzchnia
wyłączona
z gospodarki
łowieckiej
2707
975
1264
468
4039
3859
1967
1274
618
OHZ
3340
1933
1227
428
278
79
Diana
8607
1071
314
541
216
5
135
Jawor
3433
213
50
93
70
6
145
Górnicze
7155
300
25
75
200
10083
4558
3675
1850
L.P.
OGÓŁEM
Tabela 3-4
Struktura powierzchniowa obszarów łowieckich na terenie gminy
Trzebinia, dla których roczny plan łowiecki zatwierdza Nadleśniczy
Nadleśnictwa Olkusz (według pisma Nadleśnictwa Olkusz Zn.spr. ZG275/ 108 /2009 z dnia 13 października 2009 r. – wersja elektroniczna)
Powierzchnia w granicach gminy Trzebinia
[ha]
Powierzchnia
Grunty
wyłączona
Ogółem
Lasy
inne
z gospodarki
łowieckiej
L.P.
Nr
obwodu
Koło łowieckie
Powierzchnia
ogólna obwodu
[ha]
1
38
Sokół
3741
145
39
101
5
2
39
Jedność
5118
254
198
46
10
399
237
147
15
OGÓŁEM
Koło łowieckie „Sarna” dzierżawi obwód łowiecki nr 57 o powierzchni ogólnej 5155 ha,
w tym użytkowej 4054 ha w województwie małopolskim (wg umowy dzierżawy obwodu
łowieckiego nr ORB.II.3451/141/07 z dnia 1 kwietnia 2007 r.). W skład obwodu łowieckiego
nr 57 wchodzą grunty leśne o powierzchni 1006 ha oraz grunty polne o powierzchni 3048 ha.
W wyniku przeprowadzonej kategoryzacji obwodów łowieckich, obwód leśny nr 74 zaliczono
do średniej kategorii, natomiast pozostałe obwody do kategorii bardzo słabej.
Nadleśnictwo Chrzanów w trosce o odpowiedni poziom gospodarki łowieckiej w obwodzie
nr 79 wybudowało 13 paśników, 60 lizawek, 34 ambony i 1 odłownię. Na potrzeby hodowli
wykorzystuje się łąki i poletka, na których uprawia się np. rośliny motylkowe i okopowe na
karmę - ok. 25 ton rocznie (dane ze strony internetowej Urzędu Miasta Trzebinia).
35
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
Każde z kół łowieckich corocznie przygotowuje plany łowieckie, obejmujące pozyskanie
zwierzyny łownej wraz ze stanem jej populacji na podstawie corocznej inwentaryzacji oraz
zagospodarowanie i szkody łowieckie.
Charakterystyczne elementy gospodarki łowieckiej na terenie gminy to silnie zurbanizowane
tereny i co z tym związane wysoka antropopresja, przejawiająca się głównie silną penetracją
terenu oraz silnie rozbudowaną siecią dróg, w tym autostradą na południu, praktycznie
ograniczającą w tym kierunku migrację zwierzyny.
Główne obszary łowieckie na terenie gminy to: tereny leśne, z wyjątkiem obwodu
łowieckiego nr 58, na którym dominują tereny polne (uprawy rolne, nieużytki).
Do największych problemów dotyczących gospodarki łowieckiej, związanych
z występowaniem zwierząt łownych należą:
 spadek liczebności podstawowych gatunków zwierzyny drobnej (zając, kuropatwa),
 sukcesywne kurczenie się powierzchni użytkowej obwodów, na skutek zabudowy
i urbanizacji terenów wiejskich oraz podmiejskich,
 kłusownictwo,
 zmiany w strukturze upraw rolnych,
 chemizacja i mechanizacja rolnictwa (niekontrolowane pod względem ilości i jakości
stosowania środków chemicznych).
Pszczelarstwo
W gminie Trzebinia działa Koło Pszczelarzy, które liczy 63 członków.
Zarejestrowanych jest 930 rodzin pszczelich (dane Urzędu Miasta Trzebinia – wersja
elektroniczna).
Do głównych zadań Koła należy:
 utrzymywanie w dobrej kondycji ilości rodzin pszczelich,
 podnoszenie wiedzy i umiejętności pszczelarzy poprzez szkolenia na szczeblu ŚZP,
Rady Bartniczej powiatu chrzanowskiego oraz Koła Trzebini,
 zaopatrywanie w matki hodowlane poprawiające wartość użytkową miejscowej
pszczoły, odkłady pszczele, lekarstwa dla zwalczania warrozy oraz inne świadczenia
dla pszczelarzy w ramach wykorzystywania dotacji unijnych,
 działanie członków Koła dla powiększania bazy poużytkowej przez nasadzenia drzew
i krzewów miododajnych oraz zagospodarowywanie pól i nieużytków dla wysiewu
roślin dla pszczół,
 współpraca z władzami gminy, powiatu i innymi jednostkami dla pozyskiwania
środków i pomocy wspierającej działalność Koła.
Rybactwo i gospodarka wędkarska
Gospodarka wędkarska na terenie gminy Trzebinia odgrywa istotną rolę
w rejestrach łowisk wędkarskich Okręgu Polskiego Związku Wędkarskiego
w Katowicach. Na terenie gminy Trzebinia znajduje się obwód rybacki rzeki Chechło nr 1
(region wody górnej Wisły). Obwód rybacki obejmuje wody rzeki Chechło od jej źródeł do
ujścia do rzeki Wisły wraz z wodami zbiornika zaporowego Chechło koło miejscowości
Trzebinia oraz wody dopływów na tym odcinku wraz z wodami naturalnych zbiorników
wodnych o ciągłym dopływie lub odpływie do wód tego odcinka. Długość rzeki Chechło
w granicach obwodu to 25,1 km. Na przełomie czerwca i lipca 2009 r. przeprowadzono
zarybienie narybkiem letnim klenia pochodzącym z Ośrodka w PZW Krosno i narybkiem
podchowanym węgorza z Gospodarstwa Rybackiego PZW w Suwałkach , w obwodzie
rybackim rzeki Chechło nr 1. W skład ww. obwodu rybackiego wchodzą następujące łowiska:
36
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”


łowisko nr 043, rzeka Chechło z dopływami, od źródeł do ujścia do zbiornika Chechło
koło Trzebini oraz poniżej zbiornika do ujścia do rzeki Wisły,
łowisko nr 012, o pow. 54,0 ha, położone w mieście Trzebinia (dane ze strony
internetowej Polskiego Związku Wędkarskiego w Katowicach).
3.1.5. Zabytki
Na terenie gminy Trzebinia znajduje się wiele zabytków, wśród których wymienić
należy:
Zespół Pałacowo – Parkowy w Młoszowej – wpisany do rejestru Wojewódzkiego Urzędu
Ochrony Zabytków w Krakowie pod numerem A-45 z 15 listopada 1968 = A-1586/95 (Kat).
Park pałacowy wpisany jest pod numerem 658 z dnia 27 stycznia 1956 r. Położony jest on
zboczach dwóch naturalnych wąwozów i zajmuje pow. 29,5 ha. Najstarsze wzmianki
o przedmiotowej budowli pochodzą z XIV wieku. Obiekt wybudowany w stylu neogotyckim,
składa się z części pałacowej oraz przyległej do niej kaplicy. Do chwili obecnej zachował się
w kształcie nadanym mu podczas przebudowy na przełomie XVIII i XIX w. przez Kajetana
Florkiewicza i jego syna Juliusza. Pałac położony na terenie 17-hektarowowego parku ze
starym drzewostanem, otoczony jest murem z basztą i Bastionem Belwederskim. W 1998 r.
Zespół Pałacowo-Parkowy w Młoszowej stał się własnością Akademii Ekonomicznej
im. K. Adamieckiego w Katowicach. Ośrodek został przystosowany do prowadzenia różnych
form kształcenia akademickiego oraz międzynarodowych konferencji i seminariów.
Dwór Zieleniewskich w Trzebini – zespół położony w Trzebini przy ul. Piłsudskiego,
wpisany jest do rejestru Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie pod
numerem A-301 z 11 października 1971= A-1593/95 (Kat) + decyzja z 30 września 1996 r.
z uściśleniem granic ochrony na mapie.
Zespół obejmujący dwór, park i mur ogrodzeniowy, rodowodem sięga XIII wieku. Ostatnimi
właścicielami byli Paulina i Marian Zieleniewscy, których nazwisko do dnia dzisiejszego
pozostało w nazwie Dworu. Dwór posiada wiele charakterystycznych cech dla staropolskich
dworów m.in.: łamany dach polski oraz czterokolumnowy portyk od strony zajazdu. Obecnie
jest on siedzibą instytucji kultury organizującej liczne koncerty, wystawy i spotkania
z ciekawymi ludźmi. Dwór Zieleniewskich oferuje także pokoje gościnne o wysokim
standardzie, a w stylowych piwnicach znajduje się restauracja i kawiarnia.
W otaczającym dwór parku (nr rejestru Kr-301/71) zachowały się ciekawe drzewa, z których
6 zostało zakwalifikowanych jako pomniki przyrody: 2 lipy, wiąz, dąb i 2 kasztanowce.
Do rejestru Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie wpisane są ponadto:
 Dom na rogu ul. Św. Stanisława i Kościuszki w Trzebini pod numerem A-1469/92
z dnia 30 czerwca 1992 r.(Kat),
 Kaplica przy ul. Chrzanowskiej obok ul. Grunwaldzkiej w Trzebini-Sierszy, st. rej. nr
739, dec. Kl.V-WK-101/16/61 z 28 listopada 1961 r.,
 Budynek dawnej huty żelaza w Płokach wpisany pod numerem A-1377/88 z dnia
25 października 1988 r. (Kat),
 Willa NOT ul. Grunwaldzka 29, pod numerem A-70/M z dnia 03 sierpnia 2007 r.
Poza wymienionymi wyżej obiektami na terenie gminy Trzebinia na uwagę zasługują:
Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Trzebini – kościół p.w. Najświętszego Serca Pana
Jezusa słynie z cudownej Figury Matki Bożej Fatimskiej umieszczonej w kaplicy. Kościół
i klasztor są otoczone rozległym parkiem, w którym znajduje się w kamiennej grocie figura
Matki Bożej. W parku rozmieszczone są również stacje Drogi Krzyżowej. Przy kościele
znajduje się grobowiec Salwatorianów i pierwszy w Polsce Dom Rekolekcyjny dla osób
świeckich. Do dobrej tradycji należy organizowanie w klasztorze księży Salwatorianów
koncertów muzyki kameralnej.
37
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
Sanktuarium Maryjne w Płokach – to kościół na płockim wzgórzu Zagajnik. Powstał w
początkach XIV stulecia. Słynie z cudownego obrazu Matki Boskiej nieznanego autora, który
pochodzi z XV wieku. Sława obrazu płockiego spowodowała, że został on ukoronowany
koronami papieskimi. Sanktuarium w Płokach odwiedzane jest przez licznych pielgrzymów.
3.1.6. Obszary chronione
Do obszarów prawnie chronionych na terenie gminy Trzebinia zalicza się:
1. Rezerwat przyrody „Ostra Góra”,
2. Użytek ekologiczny „Podbuczyna”,
3. Południowo-wschodnią część gminy w ramach Zespołu Jurajskich Parków
Krajobrazowych,
4. Pomniki przyrody nieożywionej,
5. Pomniki przyrody ożywionej.
Ponadto na terenie gminy Trzebinia znajdują się zabytkowe parki w Młoszowej
i Trzebini opisane w podrozdziale 3.1.5. oraz lasy ochronne opisane w podrozdziale 3.1.1.
Obszary i obiekty chronione oraz inne, przyrodniczo cenne obiekty na terenie gminy zostały
przedstawione w załączniku 3-2 Obszary i obiekty chronione oraz inne, przyrodniczo cenne.
Ad. 1. Rezerwat „Ostra Góra” zlokalizowany jest na granicy miejscowości Karniowice
i Psary. Zgodnie z obwieszczeniem Nr 14/01 Wojewody Małopolskiego z dnia 19 listopada
2001 r. (Małop.01.173.2611) rezerwat ten został utworzony w listopadzie 1959 r. w celu
ochrony reliktowego w tym rejonie starodrzewu bukowego o charakterze parkowym.
Powierzchnia rezerwatu wynosi 7,59 ha. Wapienne wzgórze wznosi się pośród pól na
wysokość 435 m n.p.m. Strome zbocza porastają 150-200-letnie buki. Ponadto na terenie
rezerwatu w warstwie podszytu występują jarzębiny, głogi, jałowce. W warstwie runa leśnego
spotyka się tutaj rośliny: żywiec gruczołowaty, przylaszczka, czworolist pospolity, kopytnik
pospolity i szczyr trwały. Na zboczach Ostrej Góry widoczne są wapienne i dolomitowe
skałki triasowe. Na terenie rezerwatu występuje również 15 gatunków chronionych roślin,
a także ponad 100 gatunków roślin leczniczych. Występują tu też rośliny rzadkie takie jak
kozibród wschodni, dla którego triasowe skałki wapienne są jedynym stanowiskiem
występowania na terenie gminy. Teren rezerwatu stanowi schronienie dla saren, zajęcy,
kuropatw oraz ptactwa przelotowego.
Ad. 2. Użytek ekologiczny „Podbuczyna” został objęty ochroną prawną ze względu na
piękne, liczące 130 lat okazy starych buków, porastających wzniesienie leżące pomiędzy
Wodną a Sierszą w Trzebini. Zajmuje powierzchnię 14,36 ha i zlokalizowany jest wewnątrz
lasów Sierszy. Poza buczyną w rezerwacie występują 65-letnie sosny i brzozy oraz dęby. W
podłożu lasu bukowego zawsze zalega gruba warstwa ściółki. Przez ich warstwę przebijają
tylko najsilniejsze rośliny, zwłaszcza te, które kwitną wczesną wiosną (zanim na bukach
pojawią się liście). W czasie spaceru w tym uroczym miejscu można wypatrzyć konwalię
majową, wawrzynka wilcze łyko oraz całe kobierce przylaszczek. Rzadziej trafiają się rośliny
chronione, takie jak lilia złotogłów oraz storczyki z gatunku wyblin jednolistny i buławnik
wielkokwiatowy. Obiekt ten stanowi prawdziwą perłę przyrodniczą.
Ad. 3. Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych został utworzony w 1981 r. dla ochrony
krajobrazu. Na terenie gminy Trzebinia znajdują się dwa parki tj.:
1. Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie obejmujący częściowo tereny Dulowej,
Karniowic, Młoszowej wraz z zabytkowym parkiem, rezerwat „Ostra Góra”, a także
38
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
tereny Psar, Myślachowic i Lgoty. Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie
obejmuje południową część Jury Krakowsko-Częstochowskiej, opadającą
w kierunku Rowu Krzeszowickiego. Krawędź wyżyny rozcięta jest przez
kilkanaście głębokich dolin i wąwozów, w części wykorzystywanych przez
strumienie. W wielu miejscach odsłaniają się wapienne skałki, stanowiące
charakterystyczny krajobraz. Park położony jest w gminie Trzebinia na powierzchni
1444,9 ha.
Celem zachowania szczególnych walorów krajobrazowych parku oraz tworzenia
warunków do rozwoju społeczno-gospodarczego zgodnego z zasadami
zrównoważonego rozwoju Rada Miasta Trzebinia w dniu 30 grudnia 2004 r.
pozytywnie zaopiniowała projekt Planu Ochrony Parku Krajobrazowego Dolinki
Krakowskie.
2. Tenczyński Park Krajobrazowy administracyjnie obejmuje swym zasięgiem Piłę
Kościelecką, Bolęcin i prawie całą Puszczę Dulowską rozciągając się na obszarze
1178,4 ha. Pod względem geograficznym obejmuje północną część Garbu
Tenczyńskiego, ciągnącą się wzdłuż Rowu Krzeszowickiego. W krajobrazie parku
dominują zalesione wzgórza. Występują tu również liczne odsłonięcia geologiczne.
Celem zachowania szczególnych walorów krajobrazowych parku oraz tworzenia
warunków do rozwoju społeczno-gospodarczego zgodnego z zasadami
zrównoważonego rozwoju Rada Miasta Trzebinia w dniu 30 grudnia 2004 r.
pozytywnie zaopiniowała projekt Planu Ochrony Tenczyńskiego Parku
Krajobrazowego.
Ad. 4. Pomniki przyrody nieożywionej
W gminie Trzebinia znajduje się jeden pomnik przyrody nieożywionej tj. triasowa
skałka wapienna położona w sołectwie Bolęcin. Skałka zbudowana z dolomitu
diploporowego położona jest na obszarze Jurajskich Parków Krajobrazowych i wchodzi
w skład Bloku Płaziańskiego, który stanowi zachodnią część Garbu Tenczyńskiego.
Dzisiejsza skałka powstała ok. 215 mln lat temu na dnie morza triasowego jako osad
wapienny bogaty w szczątki glonów i liliowców, o laminowanej, gąbczasto-porowej
strukturze. Utwory wapienne ok. 180 mln lat temu w wyniku procesów geologicznych zostały
zmienione w dolomit zwany diploporowym. Proces wydobywania skałki na powierzchnię
rozpoczął się ok. 10 mln lat temu podczas jednej z kolejnych faz orogenezy alpejskiej.
Najistotniejszy proces rzeźbienia skałki miał miejsce w pleistocenie ok. 3 mln lat temu
i przebiegał pod działaniem intensywnych opadów atmosferycznych. Dalsza erozja skały
nastąpiła ok. 1 mln lat temu podczas trwającego zlodowacenia krakowskiego („Śladami
Zielonych Pereł Trzebini. Piesze szlaki turystyczne na terenie gminy Trzebinia”. Urząd
Miasta w Trzebini).
Ad. 5. Pomniki przyrody ożywionej
Na terenie Trzebini szczególną troską objętych jest 26 drzew i krzewów. Sześć najbardziej
okazałych znajduje się na liście tworów przyrody objętych ochroną przez władze
wojewódzkie, pozostałe podlegają ochronie na podstawie uchwały Rady Miasta Trzebinia
z dnia 22 października 2004 r. Według ww. uchwały za pomniki przyrody uznano 21 szt.
drzew. Z informacji uzyskanych w Urzędzie Miasta Trzebinia jedno drzewo – pozycja nr 7,
tj. wiąz polny, obwód drzewa 355 cm, położony przy ul. Podbuczyna w Górach Luszowskich
– uschło i została zdjęta z niego ochrona prawna, zgodnie z Uchwałą Nr XXXVII/393/V/2009
Rady Miasta Trzebini z dnia 25 września 2009 r. w sprawie zmiany uchwały w sprawie
uznania niżej wymienionych drzew rosnących na terenie gminy Trzebinia za pomniki
przyrody i objęcie ich ochroną prawną.
39
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
Poniżej w tabeli 3-5 wymieniono pomniki przyrody ustanowione na terenie gminy
Trzebinia następującymi aktami prawnymi tj.:
 Rozporządzenie Nr 7 Wojewody Małopolskiego z dnia 13 kwietnia 2004 r. w sprawie
uznania za pomniki przyrody oraz uchylenia uznania za pomniki przyrody na terenie
województwa małopolskiego (Dz. Urz. z 2004 r., Nr 85 poz. 1086),
 Uchwała Nr XXVII/389/IV/2004 Rady Miasta Trzebini z dnia 22 października 2004 r.
w sprawie uznania wymienionych drzew rosnących na terenie Gminy Trzebinia za
pomniki przyrody i objęcia ich ochroną prawną.
Tabela 3-5
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
Pomniki przyrody na terenie gminy Trzebinia
Nazwa
Rodzaj
Lokalizacja
Zgodnie z Rozporządzeniem Wojewody Małopolskiego
Dereń właściwy
krzew
Młoszowa Park Miejski
Lipa szerokolistna
drzewo - obwód 615 cm
Młoszowa Park Miejski
Magnolia drzewiasta
drzewo - obwód 162 cm
Młoszowa Park Miejski
Tulipanowiec amerykański drzewo - obwód 215 cm
Młoszowa Park Miejski
Lipa drobnolistna na skałce
drzewo - obwód 390 cm
Płoki poniżej kościoła
wapiennej
Lipa drobnolistna
drzewo - obwód 410 cm
Płoki przy murze kościelnym
Zgodnie z Uchwałą Rady Miasta Trzebini
Jesion wyniosły
drzewo - obwód 490 cm
Park w Bolęcinie
Jesion wyniosły
drzewo - obwód 650 cm
Park w Bolęcinie
Jesion wyniosły
drzewo - obwód 400 cm
Park w Bolęcinie
Jesion wyniosły
drzewo - obwód 340 cm
Park w Bolęcinie
Kasztanowiec zwyczajny
drzewo - obwód 400 cm
Park w Bolęcinie
Lipa drobnolistna
drzewo - obwód 420 cm
Park przy ulicy Zawadzkiego w Trzebini
Leśnictwo Siersza oddział 99-100, przy
Buk zwyczajny
drzewo - obwód 490 cm
ulicy Dębowej w Górach Luszowskich
Park przy Dworze Zieleniewskich
Lipa drobnolistna
drzewo - obwód 330 cm
w Trzebini
Park przy Dworze Zieleniewskich
Lipa drobnolistna
drzewo - obwód 330 cm
w Trzebini
Park przy Dworze Zieleniewskich
Wiąz polny
drzewo - obwód 340 cm
w Trzebini
Park przy Dworze Zieleniewskich
Kasztanowiec żółty
drzewo - obwód 350 cm
w Trzebini
Park przy Dworze Zieleniewskich
Kasztanowiec zwyczajny
drzewo - obwód 310 cm
w Trzebini
Park przy Dworze Zieleniewskich
Wiąz polny
drzewo - obwód 310 cm
w Trzebini
przy ogrodzeniu Szkoły Podstawowej w
Lipa drobnolistna
drzewo - obwód 410 cm
Myślachowicach
Puszcza Dulowska, Leśnictwo Dulowa
Wiąz polny
drzewo - obwód 390 cm
oddział 108
przy skrzyżowaniu ulic Słowackiego
Lipa drobnolistna
drzewo - obwód 200 cm
i Kilińskiego w Trzebini
przy górnej bramce do Kościoła Parafii
Lipa drobnolistna
drzewo - obwód 375 cm
Rzymskokatolickiej p.w. Narodzenia
NMP w Płokach
przy schodach do Kościoła Parafii
Lipa drobnolistna
drzewo - obwód 450 cm
Rzymskokatolickiej p. w. Narodzenia
NMP w Płokach
przy przystanku autobusowym w centrum
Lipa drobnolistna
drzewo - obwód 430 cm
Płok
Lipa drobnolistna
drzewo - obwód 480 cm
40
przy budynku OSP w Płokach
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
Poza wymienionymi powyżej obiektami zgodnie z Mapą Geologiczno-GospodarczoSozologiczną Miasta i Gminy Trzebinia na objęcie ochroną zasługuje również zespół skałek
triasowych w lesie w Czyżówce, wykształcony jako duże do 3 m wysokości bloki skalne
dolomitów kruszconośnych gruboławicowych, ciągnących się wzdłuż szczytu wzniesienia na
długości około 60 m. Na skałkach widoczne są zjawiska krasowe w postaci wyżłobień, nisz,
żeber. Odsłonięcie to powinno być chronione jako stanowisko dokumentacyjne przyrody
nieożywionej.
Ponadto na szczególną uwagę zasługuje Puszcza Dulowska, która jest perłą na mapie
przyrodniczej gminy Trzebinia. Bór ten, leży w granicach Jurajskiego Parku Krajobrazowego.
Drzewostan puszczy budują: sosna zwyczajna, brzoza brodawkowata, olsza czarna, modrzew
europejski, świerk pospolity i dąb szypułkowy. Puszcza jest terenem źródliskowym rzeki
Chechło. Na jej obszarze występują 52 gatunki roślin objętych ochroną jak np. podrzeń
żebrowiec, kruszczyk szerokolistny, skrzyp olbrzymi, pomocnik baldaszkowaty, czy barwnik
pospolity. Na uwagę zasługują także wystąpienia liczydła górskiego, żywca gruczołkowatego
będącego endemitem karpackim, czy barwnika pospolitego. Na terenie puszczy sukcesywnie
od 1985 roku rozmnażają się bobry, których liczebność wynosi już około 40 sztuk oraz działa
Ośrodek Hodowlany Zwierząt, w którym na potrzeby polskich lasów prowadzona jest
hodowla danieli i dzików.
Wykaz proponowanych stanowisk dokumentacyjnych zamieszczono w tabeli 3-6.
Tabela 3-6
Wykaz proponowanych stanowisk dokumentacyjnych przyrody
nieożywionej (zgodnie z Mapą Geologiczno-Gospodarczo-Sozologiczną
Miasta i Gminy Trzebinia)
Lp. Miejscowość
1.
Psary
2.
Psary
3.
Karniowice
4.
Karniowice
5.
Młoszowa
Lokalizacja, wymiar
Odsłonięcie 40 m dł. do 4 m
wys. w północnej części wsi,
za ostatnimi zabudowaniami
po wschodniej stronie ulicy
Jana Pawła II.
Około 200 m od asfaltowej
szosy na potoku poniżej ujęcia
źródła „Buk”.
Odsłonięcie dł. około 80 m,
wys. do 20 m, na końcu ul.
Skalnej, po lewej stronie za
ostatnimi zabudowaniami.
Uzasadnienie
Największe w gminie i najlepiej udostępnione odsłonięcie
wapieni gogolińskich (środkowego triasu) w nieczynnym
kamieniołomie.
W górnej części profilu widoczne charakterystyczne ławice
wapienia falistego. Stanowisko o znaczeniu lokalnym.
Holoceńska martwica wapienna na potoku w postaci ławicy
tworzącej mały wodospad (około 1 m wysokości). Teren
trudno dostępny, zarośnięty.
Nieczynny kamieniołom na zboczu wzniesienia nachylonego
na zachód i południe. Duże odsłonięcie permskich
zlepieńców myślachowickich (otoczaki wielkości 2-7 cm,
najczęściej wapieni karbońskich scementowane spoiwem
piaszczysto-marglistym barwy czerwonej). Miejscami na
powierzchni otoczaków widoczne są pierścienie dyfuzyjne.
Stanowisko o znaczeniu krajowym, proponowane na listę
światowego dziedzictwa.
Odsłonięcie długości około 4 Niewielkie sztuczne odsłonięcie w wąwozie, gdzie wyraźnie
m i wysokości do 1m na
widoczny jest w skarpie kontakt piaskowców warstw
przedłużeniu ulicy Skalnej, na łaziskich karbonu górnego (dawniej uważanych za arkozę
początku wąwozu po jego
kwaczalską) ze zlepieńcami myslachowickimi.
lewej stronie.
Na zboczu góry Bartoska,
Największe w skali regionu odsłonięcie permskich
wzdłuż potoku Młoszówka za zlepieńców myślachowickich w starym kamieniołomie
zabudowaniami odsłonięcie na eksploatowanym przed II wojną światową. Ściana
długości około 300 m i
zapełznięta, porośnięta trawą, w górnej części drzewami. W
wysokości do 20 m.
wielu miejscach doskonałe odsłonięcia zlepieńców.
41
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
3.2.
Identyfikacja problemów
W oparciu o analizę stanu aktualnego w zakresie ochrony przyrody zidentyfikowano
następujące problemy:
 brak pełnego opracowania monitoringu stanu zachowania gatunków, obszarów
chronionych, ptaków i siedlisk przyrodniczych, zgodnego z wymaganiami krajowymi
i międzynarodowymi,
 zbyt mała ilość stawów i tzw. „oczek wodnych” (względy krajobrazowe
i biocenotyczne),
 zalesianie gruntów porolnych gatunkami obcymi rodzimej florze, bądź gatunkami
spoza naturalnego zasięgu geograficznego,
 zbyt niski wskaźnik powierzchni terenów zieleni niskiej ogólnodostępnej,
 zbyt mała ilość ścieżek dydaktycznych w obrębie obszarów przyrodniczo cennych,
 mało rozpropagowana agroturystyka i turystyka weekendowa.
3.3.
Cele i kierunki działań
W „Programie ochrony środowiska dla województwa małopolskiego na lata 2007 –
2014” w zakresie ochrony przyrody przyjęto jako cel długoterminowy:
„Zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem bioi georóżnorodności oraz krajobrazu”
oraz
„Ochrona ekosystemów leśnych”.
Natomiast w „Programie ochrony środowiska dla powiatu chrzanowskiego”
przedstawiono następujący cel:
„Zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych oraz wzrost lesistości powiatu”.
Mając na uwadze powyższe, jako cel nadrzędny „Programu Ochrony Środowiska dla
Gminy Trzebinia na lata 2010-2013” w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego
przyjęto:
„Ochronę terenów przyrodniczo-cennych”.
Osiągnięcie wyznaczonego celu będzie możliwe poprzez:
Gospodarka leśna:
 prowadzenie zalesiania równolegle z działaniami prowadzącymi do zróżnicowania
struktury gatunkowej lasów i poprawy struktury wiekowej drzewostanów,
 opracowanie wieloletniego programu zalesienia nieużytków oraz jego wdrażanie,
 zalesianie gruntów porolnych gatunkami bliskimi rodzimej florze,
 utrzymanie i ochrona istniejących kompleksów leśnych (chronionych),
 uwzględnienie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego:
 struktury przestrzennej lasów w krajobrazie,
 ograniczenia lub eliminacji zewnętrznej presji na ekosystemy leśne, przez
przyjazne lasom zagospodarowanie terenów przyległych do kompleksu leśnego,
42
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
Fauna i flora:
 ochrona naturalnych siedlisk, stanowisk chronionych gatunków roślin i zwierząt,
 opracowanie planów ochrony siedlisk gatunków fauny i flory, które są zagrożone,
 dokarmianie zwierząt dziko żyjących,
 utrzymanie wysokiej jakości (czystości) środowiska,
 brak lokalizacji inwestycji w terenach wzmożonej ochrony fauny.
Zieleń urządzona:
 prace pielęgnacyjne na terenach objętych ochroną,
 budowa przyrodniczych ścieżek dydaktycznych oraz dróg rowerowych,
 zwiększenie powierzchni terenów zieleni w gminie poprzez zalesianie i zadrzewianie
nowych terenów,
 ochrona istniejącej zieleni urządzonej.
Gospodarka łowiecka, rybactwo, gospodarka wędkarska:
 zwiększenie liczebności podstawowych gatunków zwierzyny drobnej,
 zwiększenie powierzchni użytkowej obwodów,
 utrzymanie oraz poprawa stanu ekosystemów wodnych i od wody zależnych,
w szczególności zmiana struktury zarybiania wód poprzez wprowadzanie rodzimych
gatunków ryb.
Zabytki i obszary chronione:
 uwzględnienie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego:
 różnych form ochrony prawnej terenów wskazanych w waloryzacji przyrodniczej parków gminnych, pomników przyrody, obszarów chronionego krajobrazu,
użytków ekologicznych, zespołów przyrodniczo krajobrazowych,
 przygotowanie planu zabiegów konserwacyjnych i pielęgnacyjnych parków oraz
pomników przyrody,
 uwzględniane w dokumentach strategicznych problemów dotyczących ochrony
zabytków,
 prowadzenia ewidencji zabytków, która powinna stanowić kompletne i podstawowe
źródło wiedzy na temat zasobu zabytkowego Polski ,
ponadto:




zachowanie istniejących zbiorników wodnych,
prowadzenie zajęć z przyrody i biologii na ścieżkach dydaktycznych,
prowadzenie edukacji dla mieszkańców gminy na temat ochrony rodzimej fauny,
a także negatywnych zjawisk związanych z wypalaniem traw i pól,
wydawanie broszurek nt. najcenniejszych walorów gminy i zasad ich ochrony.
43
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
3.4.
Zadania własne i koordynowane. Planowane koszty i źródła finansowania zadań
W tabeli 3-6 przedstawiono zadania własne i koordynowane do realizacji w zakresie
ochrony przyrody na terenie gminy Trzebinia w latach 2010-2013 wraz z planowanymi
kosztami i źródłami ich finansowania.
44
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu
ochrony środowiska”
Tabela 3-6
Zadania w zakresie ochrony przyrody do realizacji w latach 2010-2013 na terenie gminy Trzebinia wraz
planowanymi kosztami i źródłami ich finansowania
Planowany termin
Lp.
Nazwa zadania
rozpoczęcia
zakończenia
Jednostka
odpowiedzialna
Efekt ekologiczny
Planowane
nakłady
[tys. PLN]
Źródło
finansowania
ZADANIA WŁASNE
1.
2.
3.
4.
5.
Urządzanie i utrzymywanie terenów
zieleni miejskiej i parkowej w
gminie, cięcia pielęgnacyjne drzew
i krzewów, nowe nasadzenia
Realizacja uproszczonego planu
urządzenia lasu oraz inwentaryzacji
stanu lasu dla lasów będących
własnością gminy Trzebinia
Promocja
własnych
działań
i
inicjatyw
proekologicznych
promujących walory środowiska
przyrodniczego
o
charakterze
cyklicznym:
Dzień
Ziemi,
Sprzątanie
Świata,
imprezy
plenerowe, konkursy
Realizacja działań w zakresie
tworzenia sieci ścieżek
przyrodniczo-dydaktycznych
w obrębie obszarów przyrodniczo
cennych i atrakcyjnych
krajobrazowo oraz dziedzictwa
kulturowego
Realizacja
programu
rozwoju
turystyki i rekreacji w gminie
2010
2010
2013
2013
Burmistrz Miasta
Trzebini
Ochrona obiektów
i terenów cennych
przyrodniczo
Burmistrz Miasta
Trzebini
Ochrona lasów przed
zanieczyszczeniem
i zniszczeniem wskutek
wyrębów i wypaleń
Wzrost świadomości
ekologicznej w
społeczeństwie
Burmistrz Miasta
Trzebini
2010
2013
Burmistrz Miasta
Trzebini
2010
2010
budżet gminy
50,00
60,00/rok
(240,00)
Rozszerzenie oferty
rekreacyjno wypoczynkowej
2013
2013
budżet gminy
900,00/rok
(3 600,00)
50,00
Burmistrz Miasta
Trzebini
Rozszerzenie oferty
rekreacyjno –
turystycznej Gminy
razem I:
45
100,00
4 040,00
budżet gminy,
budżet powiatu,
dyrektorzy szkół,
organizacje i
stowarzyszenia
ekologiczne
budżet gminy,
budżet powiatu,
budżet województwa,
organizacje
ekologiczne
budżet gminy,
inwestorzy sektora
publicznego i
prywatnego
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu
ochrony środowiska”
Planowany termin
Lp.
Nazwa zadania
rozpoczęcia
zakończenia
Jednostka
odpowiedzialna
Efekt ekologiczny
Planowane
nakłady
[tys. PLN]
Źródło
finansowania
ZADANIA KOORDYNOWANE
1.
2.
Rewaloryzacja Zespołu DworskoParkowego Zieleniewskich
w Trzebini
Objęcie ochroną drzew —
propozycje pomników przyrody oraz
prace pielęgnacyjno-konserwacyjne
w stosunku do istniejących i
proponowanych pomników przyrody
oraz utrzymanie obszarów
chronionych
2010
2010
2013
2013
Burmistrz Miasta
Trzebini,
Małopolski
Wojewódzki
Konserwator
Zabytków
Burmistrz Miasta
Trzebini,
Nadleśnictwo
Chrzanów,
Starosta Powiatu
Chrzanowskiego,
Wojewoda
Małopolski,
Zespół
Jurajskich
Parków
Krajobrazowych
w Krakowie
Ochrona obiektów
i terenów cennych
przyrodniczo
budżet gminy,
budżet województwa
20,00/rok
(80,00)
Ochrona obiektów
i terenów cennych
przyrodniczo
20,00 /rok
(koszty UM w
Trzebini)
(80,00)
razem II:
160,00
razem I+II: 4 200,00
46
budżet gminy,
budżet Regionalnej
Dyrekcji Lasów
Państwowych
w Katowicach,
budżet powiatu,
budżet województwa,
budżet ZJPK
w Krakowie

Podobne dokumenty