Pobierz - WPHI Szanghaj - Portal Promocji Eksportu
Transkrypt
Pobierz - WPHI Szanghaj - Portal Promocji Eksportu
1 Spis treści Gospodarka Chin w 2011 roku........................................................................................ 4 1. 1.1. 1.2. 2. Polityka gospodarcza rządu ................................................................................................................ 4 Wyniki w głównych sektorach gospodarki, w tym w handlu zagranicznym .................................. 4 Współpraca gospodarcza Polski z Chińską Republiką Ludową ..................................... 9 2.1 Eksport z Polski w rozbiciu na poszczególne prowincje Chin ............................................................ 12 2.2. Import z Chin w rozbiciu na poszczególne prowincje Chin ..................................................................... 13 2.3. Udział poszczególnych prowincji Chin w obrotach handlu zagranicznego z Polską ................................ 14 2.4 Struktura towarowa wymiany Polska – Chiny..................................................................................... 16 3. MoŜliwości eksportowe branŜ i towarów...................................................................... 17 3.1 3.2 3.3 Perspektywiczne branŜe eksportowe do Chin: .................................................................................... 17 Lista 50 pozycji towarowych dominujących w polskim eksporcie do Chin ........................................ 18 Lista 50 pozycji towarowych dominujących w polskim imporcie z Chin ........................................... 20 Bariery wejścia na rynek chiński ............................................................................... 22 4. 5. Przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego w Chinach ................................. 23 5.1. 5.2. 5.3. Biuro Przedstawicielskie ..................................................................................................................... 23 Spółka Joint Venture ........................................................................................................................... 24 Przedsiębiorstwo ze 100% kapitałem zagranicznym ........................................................................... 25 6. Spółki z udziałem kapitału zagranicznego .................................................................... 26 7. Zamówienia publiczne .................................................................................................. 28 8. System finansowy i podatkowy w Chinach .................................................................. 28 8.1. 9. Główne podatki, które dotyczą firm z kapitałem zagranicznym: ........................................................ 29 Ochrona własności intelektualnej.................................................................................. 29 9.2. 9.3. 10. 10.1. 10.2. 10.3. 10.4. 10.5. 10.6. Wnioski patentowe w ChRL................................................................................................................ 31 Ochrona praw własności intelektualnej ............................................................................................... 32 Regulacje celne i dostęp do rynku ChRL ...................................................................... 32 Certyfikaty i inne wymogi w dostępie do rynku .................................................................................. 33 Badanie towarów w obrocie towarowym ChRL z zagranicą i ich kwarantanna ................................. 33 Nadzór i badania artykułów Ŝywnościowych ...................................................................................... 34 Nadzór nad badaniami produktów mechanicznych i elektronicznych ................................................. 35 Nadzór nad badaniami leków .............................................................................................................. 35 Przeprowadzania badań i kwarantanny towarów importowanych i eksportowanych .......................... 36 11. Rozstrzyganie sporów, windykacja naleŜności ............................................................. 36 12. Lista wybranych kancelarii prawniczych i doradczych z siedzibą w Chinach ............. 37 13. Lista wybranych kancelarii prawniczych i doradczych z siedzibą w Polsce ................ 42 14. Zwyczaje handlowe. Etyka biznesowa w Chinach ....................................................... 43 14.1. 14.2. 14.3. Hierarchia i godność osobista .............................................................................................................. 43 Przywitanie i przedstawianie się ......................................................................................................... 43 Spotkania ............................................................................................................................................. 44 2 14.4. 14.5. 14.6. 14.7. Ubiory .................................................................................................................................................. 44 Negocjacje ........................................................................................................................................... 44 Podejmowanie gości ............................................................................................................................ 45 Wręczanie upominków ........................................................................................................................ 45 15. Przedsięwzięcia targowo-wystawiennicze w 2012r ...................................................... 46 16. WaŜne adresy i linki ...................................................................................................... 47 17. Lista polskich zakładów mleczarskich dopuszczonych na rynek chiński ..................... 49 18. Lista polskich zakładów drobiarskich dopuszczonych na rynek chiński ...................... 50 19. Lista polskich zakładów mięsnych dopuszczonych na rynek chiński z wieprzowiną .. 50 20. Słowniczek polsko – chiński ......................................................................................... 51 3 1. Gospodarka Chin w 2011 roku 1.1. Polityka gospodarcza rządu W 2011 roku polityka gospodarcza rządu chińskiego opierała się na następujących załoŜeniach: 1. Pobudzanie konsumpcji wewnętrznej. 2. WdraŜanie 12-ego planu pięcioletniego na lata 2011-2015. 3. Powstrzymanie inflacji, która w lipcu 2011r. osiągnęła najwyŜszy poziom 6,5% i od tamtego czasu stopniowo spada. 4. Schłodzenie rynku nieruchomości. Rząd ChRL w 2011 r. kontynuował walkę z rosnącymi cenami na rynku mieszkaniowym. Jednocześnie Ludowy Bank Chin rozpoczął pod koniec roku łagodzenie polityki pienięŜnej, aby przeciwdziałać skutkom spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego. Zdaniem chińskich ekspertów gospodarczych problem rosnącej inflacji został w pewnym stopniu ograniczony i obecnie oczekuje się dalszej obniŜki stopy rezerw obowiązkowych i stóp procentowych banku centralnego w celu stymulowania wzrostu. Średnioroczna dynamika PKB w 2011 r. wyniosła 9,2%. Celem rządu pozostwała realizacja załoŜeń planu pięcioletniego i wzmocnienie chińskiej gospodarki poprzez wzrost konsumpcji wewnętrznej, rozwój sektora usług, wzrost udziału produkcji o wyŜszej wartości dodanej, energooszczędność i czyste środowisko naturalne. 1.2. Wyniki w głównych sektorach gospodarki, w tym w handlu zagranicznym 1.2.1. Wzrost gospodarczy, produkcja przemysłowa, inwestycje Wzrost PKB w latach 2003-2011 14,0% 12,0% 10,0% 13,0% 11,6% 10,0% 10,1% 10,6% 10,3% 9,0% 8,7% 8,0% 9,2% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Zgodnie z danymi Narodowego Biura Statystycznego Chin (NBS) tempo wzrostu gospodarczego PKB w 2011r. wyniosło 9,2%. Dynamika wzrostu była o 1,1 pkt. proc niŜsza niŜ w 2010r. Wielkość wypracowanego PKB osiągnęła wartość 47,156 bln RMB, czyli około 7,485 bln USD (kurs wymiany 6,3 RMB za 1 USD). Na koniec roku 2011 r. wzrost PKB był najwyŜszy w produkcji przemysłowej i budownictwie (tzw. secondary industry) i wyniósł 10,6%. Nieco mniejsza dynamika miała miejsce w usługach (tzw. tertiary industry) i wyniosła 8,9%. Rolnictwo i przemysł wydobywczy (tzw. primary industry) zanotowały najmniejszy wzrost 4,5%. Największy udział w PKB ma produkcja przemysłowa i budownictwo (46,8%, 22.059 mld RMB, ok. 3.501 mld USD), nieco mniejszy – usługi (43,1%, 20.326 mld RMB, ok. 3.226 mld USD), a najmniejszy – rolnictwo i przemysł wydobywczy (10,1%, 4.771 mld RMB, ok. 757 mld USD). 4 Udział poszczególnych działów gospodarki w tworzeniu PKB ChRL w 2011 Rolnictw o i r. przemysł w ydobyw czy 10% Usługi 43% Produkcja przemysłow a i budow nictw o 47% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych NBS 1.2.2. Współpraca gospodarcza Chin z zagranicą Wartość obrotów handlowych Chin na koniec grudnia 2011 r. oszacowano na poziomie 3.642,1 mld USD, w tym eksport 1.898,6 mld USD i import 1.743,5 mld USD. Dynamika wzrostu importu była wyŜsza (24,9%), niŜ dynamika wzrostu eksportu (20,3%). NadwyŜka handlowa wyniosła 155,1 mld USD. Kraje UE pozostają największym partnerem handlowych Chin. Wartość dwustronnych obrotów na koniec 2011 r. wyniosła 567,2 mld USD. Wartość eksportu do krajów UE wyniosła 356,0 mld USD (wzrost o 14,4%). Import z krajów UE do Chin zamknął się kwotą 211,2 mld USD, co oznacza wzrost o 25,4%. Deficyt handlu zagranicznego UE wyniósł 144,8 mld USD. Wśród krajów członkowskich UE największy poziom obrotów handlowych z Chinami na koniec 2011 r. notują odpowiednio: Niemcy (169,2 mld USD), Holandia (68,2 mld USD), Wielka Brytania (58,7 mld USD), Francja (52,1 mld USD),Włochy (51,3 mld USD). Stany Zjednoczone są drugim największym partnerem handlowym Chin. Łączna wartość obrotów handlowych wyniosła 446,7 mld USD. Eksport Chin do Stanów Zjednoczonych wyniósł 324,5 mld USD (wzrost o 14,5%). Wartość importu do Chin zamknęła się kwotą 122,2 mld USD (wzrost o 19,6%). Wartość nadwyŜki Chin w handlu ze Stanami Zjednoczonymi wyniosła 202,3 mld USD. Japonia pozostaje trzecim największym partnerem handlowym Chin. Wartość obrotów na koniec 2011 r. zamknęła się kwotą 342,9 mld USD (eksport do Japonii 148,3 mld USD, import z Japonii 194,6 mld USD). Cztery kraje/regiony notują obroty handlowe z Chinami przekraczające 200 mld USD (USA, Japonia, Hongkong, Korea Płd.). 5 Najwięksi partnerzy handlowi Chin w 2011r. pod względem obrotów handlowych UE 16% USA 12% Pozostałe kraje 48% Japonia 9% Korea Płd. 7% Hong Kong 8% Źródło: Opracowanie własne na podstawie China’s Customs Chiny posiadają największe na świecie rezerwy dewizowe, które na koniec IV kwartału 2011 r. wyniosły 3.181,1 mld USD. Oznacza to wzrost o 331,1 mld USD (o 11,6%) w porównaniu do stanu na koniec IV kw. 2010 r. 1.2.3. Inflacja i bezrobocie W 2011 r. wskaźnik inflacji osiągał 5,4%. NajwyŜszy wzrost wartości wskaźnika odnotowano w kategorii „mięso, drób i przetwory mięsne” 22,6%. NajniŜszy wzrost odnotowano w kategorii „rekreacja, edukacja i kultura” 0,4%. Tabela nr 1 2011 r. 2010 r. 2009 r. 2008 r. Sty 4,9 1,5 1,0 7,1 Stopa inflacji w Chinach w okresie styczeń 2008 - grudzień 2011 [%] Lut 4,9 2,7 1,6 8,7 Mar 5,4 2,4 -1,2 8,3 Kwi 5,3 2,8 -1,5 8,5 Maj 5,5 3,1 -1,7 7,1 Cze 6,4 2,9 -1,7 7,1 Lip 6,5 3,3 -1,8 6,3 Się 6,2 3,5 -1,2 4,9 Wrz 6,1 3,6 -0,8 4,6 Paź 5,5 4,4 -0,5 4,0 Lis 4,2 5,1 0,6 2,4 Gru 4,1 4,6 1,9 1,2 Śr. Rok 5,4 3,3 -0,7 5,9 Wskaźnik bezrobocia na terenach zurbanizowanych pozostawał w pierwszych trzech kwartałach 2011 roku stabilny i na koniec października wyniósł 4,1%. Poziom bezrobocia jest znacznie wyŜszy na terenach wiejskich niŜ w miastach. Szacuje się, Ŝe na terenach wiejskich wciąŜ istnieje nadwyŜka siły roboczej w wysokości ponad 120 mln osób1. 1 Oficjalne statystyki nie rejestrują bezrobocia na obszarach wiejskich, na których nadal mieszka prawie połowa społeczeństwa. 6 Tabela: Podstawowe dane makroekonomiczne o gospodarce Chin Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011 Liczba ludności (mln) 1.331,2 1.334,7 1.341,0 1.347,4 9,6 8,7 10,3 9,2 PKB (mld USD) 4.598 4.932 5.939 6.988* PKB (per capita w USD) 3.454 3.744 4.382* 5.183* Udział rolnictwa i leśnictwa w PKB (%) 10,7 10,6 9,5 10,6 Udział przemysłu w PKB (%) 47,5 46,8 48,1 46,8 Udział sektora usług w PKB (%) 41,8 42,6 42,3 43,1 5,9 - 0,7 3,3 4,2 4,3 4,1 4,12 2.561,6 2.207,2 2.972,8 3.642,1 17,8 -13,9 34,7 22,5 1.428,5 1.201,6 1.577,9 1.898,6 17,2 -16 31,3 20,3 1.133,1 1.005,5 1.394,8 1.743,5 18,5 -11,2 38,7 24,9 +295,5 +196,1 +170,4 +155,1 92,4 90,0 105,7 116,0 459,75 549,78 655,5 b.d. 40,7 43,3 59,0 60,1 132,19 175,49 258,8 b.d. Stopa wzrostu PKB (%) Inflacja CPI – ceny towarów konsumpcyjnych (%) Stopa bezrobocia (bezrobotni zarejestrowani w miastach) (%) Obroty handlowe (mld USD) Stopa wzrostu obrotów handlu zagranicznego (%) Eksport (mld USD) Stopa wzrostu eksportu (%) Import (mld USD) Stopa wzrostu importu (%) Saldo (mld USD) Zrealizowane bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Chinach (mld USD) Skumulowana wartość 5,4 bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Chinach (w mld USD) Bezpośrednie inwestycje Chin za granicą (w mld USD) (z wyłączeniem inwestycji stricte kapitałowych) Skumulowana wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych Chin (w mld USD) 2 Dane za październik 2011. 7 Wyszczególnienie Liczba nowych projektów z udziałem kapitału zagranicznego Rezerwy dewizowe (mld USD) Kurs walutowy USD/RMB 2008 2009 2010 2011 27.514 23.435 27.406 27.712 1.946,03 2.399,2 2.850,0 3.181,1 6,8346 6,8282 6,7695 6,2993 Uwaga: Chińskie dane statystyczne publikowane przez Narodowe Biuro Statystyczne ChRL nie zawsze są jednolite. * - szacunki Międzynarodowego Funduszu Walutowego Tabela: Obroty handlowe państw UE z Chinami – wg. wielkości obrotów (dane chińskie za 2011r., w tys. USD) Unia Europejska Lp. Kraje UE 211 192 981 Eksport do Chin 2011 25,4 Zmiana % 356 019 830 Import z Chin 2011 14,4 Zmiana % 567 212 811 Obrót 2011 18,2 Zmiana % -144 826 849 Saldo 1 Niemcy 92 716 422 24,7 76 434 708 12,3 169 151 130 18,8 16 281 714 2 Holandia 8 653 065 33,6 59 500 012 19,7 68 153 077 21,3 -50 846 947 3 Wielka Brytania 14 559 882 28,8 44 125 108 13,8 58 684 990 17,2 -29 565 226 4 Francja 22 079 538 28,8 29 996 854 8,5 52 076 392 16,2 -7 917 316 5 Włochy 17 586 441 25,5 33 697 705 8,2 51 284 146 13,6 -16 111 264 6 Belgia 10 137 601 29,4 18 974 293 32,7 29 111 894 31,5 -8 836 692 7 Hiszpania 7 556 372 21,3 19 721 651 8,5 27 278 023 11,8 -12 165 279 8 Szwecja 7 135 252 20,9 6 566 841 15,0 13 702 093 18,0 568 411 9 Polska 2 048 576 20,8 10 940 624 15,9 12 989 200 16,7 -8 892 048 10 Finlandia 4 542 957 12,7 6 640 847 20,8 11 183 804 17,3 -2 097 890 11 Czechy 2 319 053 34,6 7 669 444 7,7 9 988 497 12,9 -5 350 391 12 Dania 2 813 389 6,3 6 447 309 24,3 9 260 698 18,3 -3 633 920 13 Węgry 2 452 098 11,6 6 806 571 4,4 9 258 669 6,2 -4 354 473 14 Austria 4 761 691 12,5 2 225 736 20,0 6 987 427 14,8 2 535 955 15 Słowacja 3 457 300 93,1 2 512 208 28,2 5 969 508 59,2 945 092 16 Irlandia 3 702 709 8,6 2 165 995 8,7 5 868 704 8,6 1 536 714 17 Rumunia 948 094 25,5 3 453 852 14,9 4 401 946 17,0 -2 505 758 18 Grecja 353 872 -9,1 3 949 746 -0,2 4 303 618 -1,0 -3 595 874 19 Portugalia 1 162 502 54,1 2 801 430 11,5 3 963 932 21,3 -1 638 928 20 Malta 851 728 49,7 2 329 765 26,3 3 181 493 31,8 -1 478 037 21 Luksemburg 309 241 19,9 1 595 051 61,5 1 904 292 52,9 -1 285 810 22 Słowenia 202 042 14,4 1 675 936 20,9 1 877 978 20,2 -1 473 894 23 Bułgaria 460 445 42,6 1 005 613 52,2 1 466 058 49,0 -545 168 24 Litwa 87 595 107,3 1 335 239 35,9 1 422 834 38,9 -1 247 644 25 Cypr 26 261 52,6 1 123 613 -16,6 1 149 874 -15,8 -1 097 352 26 Estonia 205 419 16,0 1 130 806 67,1 1 336 225 56,5 -925 387 27 Łotwa 63 436 64,4 1 192 873 50,2 1 256 309 50,8 -1 129 437 8 2. Współpraca gospodarcza Polski z Chińską Republiką Ludową Chińska Republika Ludowa (ChRL, 中 华 人 民 共 和 国 „ Państwo Środka”) obejmuje swym obszarem 9,6 mln km2. Zajmuje 4 miejsce na świecie pod względem powierzchni, po Rosji, Kanadzie i USA. Chiny zamieszkuje 1,3 mld ludności. W Chinach obowiązuje socjalistyczna gospodarka rynkowa, która w praktyce nosi znamiona państwowego kapitalizmu. Ze względu na wielkość i potencjał gospodarczy, Chiny są liderem w świecie pod względem wzrostu PKB, który w 2011 r. osiągnął wielkość prawie 7 bln USD, a wartość obrotów handlowych wyniosła ponad 3,6 bln USD. Najwięcej eksportuje się maszyn, urządzeń, paliw oraz samochodów. Za nimi plasują się tekstylia i ubrania, obuwie, zabawki, sprzęt sportowy. Na podstawie danych Głównego Urzędu Celnego ChRL, wymiana handlowa między Polską a Chinami wyniosła w 2011 roku ponad 12,9 mld USD, z czego Polski eksport do Chin osiągnął wartość 2,05 mld USD a import 10,94 mld USD. Oznacza to wzrost obrotów o ponad 16,6% w porównaniu do roku poprzedniego. Stan ten wynika ze znacznego zwiększenia się wartości polskiego eksportu do Chin o ponad 20% w stosunku do 2010 roku i eksportu z ChRL do Polski o ponad 15%. Według polskich danych, eksport do Chin wyniósł 1,86 mld USD, a import do Polski ok. 18,38 mld USD. Bilans hz dla Polski był ujemny i wyniósł 16,5 mld USD. DuŜe róŜnice w statystyce obrotów handlowych wynikają z importu pośredniego pewnych towarów do krajów UE, które statystyki chińskie zaliczają np. eksport do Niemiec, a które potem trafiają do Polski zgodnie z świadectwem pochodzenia jako towary importowane z Chin. Polska jest największym partnerem gospodarczym Chin w Europie Centralnej zarówno pod względem obrotów i importu. Import z Chin do Polski stanowi 3,07% całości chińskiego eksportu do krajów UE. Natomiast eksport z Polski stanowi 0,97% wartości eksportu wszystkich krajów UE do Chin. Udział eksportu do Chin w całości eksportu z Polski wyniósł 0,98%. Chiny znajdują się na 21 miejscu pod względem wielkości polskiego eksportu. Natomiast udział importu z Chin w stosunku do całości importu do Polski wyniósł 8,8%, co stawia Chiny na 3 miejscu pod względem wysokości importu do Polski. Pod względem wysokości ujemnego salda Chiny zajmują 2 miejsce wśród wszystkich partnerów handlowych Polski. Podobnie jak rok wcześniej, połowę importu do Polski stanowią wyroby przemysłu elektromaszynowego. Do waŜnych grup towarowych naleŜą teŜ wyroby przemysłu lekkiego oraz wyroby metalurgiczne. Na liście najwaŜniejszych towarów w polskim imporcie z Chin czołowe miejsca zajmują wyroby przemysłu elektronicznego i urządzenia dla telekomunikacji. Według tych samych danych, w polskim eksporcie największy udział mają wyroby metalurgiczne oraz wyroby przemysłu elektromaszynowego i chemicznego. Trzy wymienione kategorie stanowią łącznie ponad 85% eksportu z Polski. Na liście najwaŜniejszych towarów w naszym eksporcie do Chin pierwsze miejsce zajmuje miedź. WaŜne miejsce zajmują związki chemiczne, maszyny specjalistyczne oraz statki powietrzne. UWAGA: Dane statystyczne dot. wymiany towarowej Polski z Chinami publikowane są takŜe na stronach www.shanghai.trade,gov.pl i www.beijing.tade.gov.pl oraz www.mg.gov.pl 9 Tabela: Obroty handlowe Polski z Chinami w latach 2007 – 2011 Według statystyk polskich (w mln USD) 2007 Eksport z Polski 2008 2009 2010 2011 986,5 1 269,450 1 469,61 1 630,75 1 862,68 +29,4% +28,68% +15,76% +10,96% +14,45% 11 639,1 16 797,900 13 914,394 16 460,483 18 380,397 +50,9% +44,32% -17,17% +18,29% +10,04% Obroty 12 625,6 18 067,350 15 384,004 18 091,233 20 243,079 Zmiana % r/r +48,97% +43,1% -14,85% 17,59% 10,43% Saldo -10 652,6 -15 528,450 -12 444,784 - 14 829,733 - 16 517,715 Dynamika wzrostu Import do Polski Zmiana % r/r Według statystyk chińskich (w mln USD) 2007 2008 2009 1 112,250 1 392,564 1 504,734 1 695,744 2 048,575 Dynamika wzrostu +66,71% +25,2% +8,05% +12,69% +20,80% Import do Polski 6 552,93 9 036,746 7 561,767 9 439,383 10 940,623 Zmiana % r/r +63,64% +37,9% -16,32% +24,83% +15,90% Obroty 7 665,18 10 429,310 9 066,501 11 135,127 12 989,199 Zmiana % r/r +64,08% +36,1% -13,07% +22,82% +16,65% Saldo -5 440,68 - 7 644,182 -6 057,033 -7 743,639 -8 892,048 Eksport z Polski 2010 2011 10 Struktura towarowa polskiego eksportu do Chin w 2011 r. Pojazdy, samoloty, sprzęt transportowy 2% Maszyny i urządzenia 21% Pozostałe sekcje 12% Wyroby metalurgiczne 48% Wyroby przemysłu chemicznego 17% Źródło: Opracowanie na podstawie danych z Ministerstwa Gospodarki Struktura towarowa polskiego importu z Chin w 2011 r. Tworzywa sztuczne 3% Produkty przemysłu chemicznego 3% Pozostałe sekcje 14% Przyrządy optyczne, precyzyjne 2% Maszyny i urządzenia 51% Wyroby włókiennicze, tekstylia 13% Wyroby róŜne, meble 7% Wyroby metalurgiczne 7% Źródło: Opracowanie na podstawie danych z Ministerstwa Gospodarki 11 2.1 Eksport z Polski w rozbiciu na poszczególne prowincje Chin (dane chińskie, I-XII 2011) Eksport z Polski Udział w Eksport z Polski Udział w w 2011r eksporcie w 2010r eksporcie Chiny ogółem 2 048 575 620 100,00% 1 695 744 019 100% 577 081 277 398 921 295 Shanghai 28,17% 23,52% 305 124 476 257 108 699 Jiangsu 14,89% 15,16% 215 063 027 106 837 569 Guangdong 10,50% 6,30% 202 229 607 233 786 243 Pekin 9,87% 13,79% 189 143 374 182 118 954 Zhejiang 9,23% 10,74% 169 246 560 150 918 036 Shandong 8,26% 8,90% 141 949 983 124 421 916 Fujian 6,93% 7,34% 60 893 395 38 029 569 Jilin 2,97% 2,24% 36 987 247 22 303 456 Liaoning 1,81% 1,32% 28 802 099 25 537 305 Tianjin 1,41% 1,51% 24 903 818 11 606 672 Hubei 1,22% 0,68% 17 873 772 8 738 519 Guangxi 0,87% 0,52% 15 225 420 11 983 311 Chongqing 0,74% 0,71% 13 257 857 14 190 175 Henan 0,65% 0,84% 9 148 028 12 858 999 Hebei 0,45% 0,76% 8 057 205 4 516 140 Hunan 0,39% 0,27% 7 056 142 4 946 178 Anhui 0,34% 0,29% 7 022 625 6 679 622 Shaanxi 0,34% 0,39% 5 831 577 6 877 497 Jiangxi 0,28% 0,41% 5 821 283 1 362 218 Heilongjiang 0,28% 0,08% 2 915 289 2 681 736 Sichuan 0,14% 0,16% 2 236 772 4 916 476 Gansu 0,11% 0,29% 2 049 491 815 638 Hainan 0,10% 0,05% 356 819 4 273 Mongolia Wewnętrzna 0,02% 0,00% 112 253 159 552 Shanxi 0,01% 0,01% 69 394 49 819 Yunnan 0,00% 0,00% 53 597 12 180 Xinjiang 0,00% 0,00% 46 681 63 344 159 Ningxia 0,00% 3,74% 16 552 16 533 Qinghai 0,00% 0,00% 1 280 Guizhou 0,00% 0,00% 0 Neimenggu 0,00% 0,00% 0 Qinhuangdao 0,00% 0,00% 0 Shenyang 0,00% 0,00% Prowincja (waluta: USD) Zmiana 352 831 601 178 159 982 48 015 777 108 225 458 -31 556 636 7 024 420 18 328 524 17 528 067 22 863 826 14 683 791 3 264 794 13 297 146 9 135 253 3 242 109 -932 318 -3 710 971 3 541 065 2 109 964 343 003 -1 045 920 4 459 065 233 553 -2 679 704 1 233 853 352 546 -47 299 19 575 41 417 -63 297 478 19 -1 280 - 12 2.2. Import z Chin w rozbiciu na poszczególne prowincje Chin (dane chińskie, I-XII 2011) Prowincja Chiny ogółem Guangdong Jiangsu Zhejiang Shandong Shanghai Fujian Hebei Tianjin Liaoning Pekin Anhui Hubei Henan Chongqing Jiangxi Sichuan Hunan Shanxi Guangxi Yunnan Mogolia Wewnęczna Shaanxi Heilongjiang Jilin Xinjiang Hainan Gansu Qinghai Guizhou Ningxia Shenyang Neimenggu Qinhuangdao Import do Polski w 2011r 10 940 623 958 2 623 177 103 2 248 064 111 2 242 335 254 991 053 082 843 463 500 619 413 148 201 851 201 191 659 018 171 265 699 152 374 970 114 069 496 104 235 168 64 769 313 62 289 660 54 304 066 48 369 015 43 290 554 30 232 422 28 745 809 16 070 253 15 206 665 14 754 441 12 498 293 11 924 389 11 326 321 9 185 389 8 304 677 2 811 410 2 441 692 1 137 839 - (waluta: USD) Udział w imporcie 100% 23,98% 20,55% 20,50% 9,06% 7,71% 5,66% 1,84% 1,75% 1,57% 1,39% 1,04% 0,95% 0,59% 0,57% 0,50% 0,44% 0,40% 0,28% 0,26% 0,15% 0,14% 0,13% 0,11% 0,11% 0,10% 0,08% 0,08% 0,03% 0,02% 0,01% 0,00% 0,00% 0,00% Import do Polski w 2010r 9 439 383 249 2 261 349 584 2 367 427 820 1 773 002 185 739 769 930 791 708 408 453 880 960 121 602 113 176 601 600 110 102 743 135 064 828 73 682 639 55 981 068 55 857 287 43 384 754 36 600 506 50 299 736 31 214 776 16 995 264 26 001 221 18 341 260 10 115 127 16 142 528 9 818 696 14 184 149 11 072 612 13 898 017 226 550 1 940 411 1 324 939 11 352 973 10 189 329 249 236 Udział w Zmiana imporcie 100% 1 501 240 709 23,96% 361 827 519 25,08% -119 363 709 18,78% 469 333 069 251 283 152 7,84% 51 755 092 8,39% 165 532 188 4,81% 80 249 088 1,29% 15 057 418 1,87% 61 162 956 1,17% 17 310 142 1,43% 40 386 857 0,78% 48 254 100 0,59% 8 912 026 0,59% 18 904 906 0,46% 17 703 560 0,39% -1 930 721 0,53% 12 075 778 0,33% 13 237 158 0,18% 2 744 588 0,28% -2 271 007 0,19% 15 206 665 0,00% 4 639 314 0,11% -3 644 235 0,17% 2 105 693 0,10% -2 857 828 0,15% -1 887 223 0,12% -5 593 340 0,15% 2 584 860 0,00% 501 281 0,02% -187 100 0,01% -11 352 973 0,12% -10 189 329 0,11% -249 236 0,00% 13 2.3. Udział poszczególnych prowincji Chin w obrotach handlu zagranicznego z Polską (dane chińskie, I-XII 2011) (waluta: USD) Udział w obrotach Saldo w 2011r Udział w obrotach 20,21% -2 620 940 331 19,66% -1 942 939 635 18,72% -2 053 191 880 10,94% -266 382 223 8,93% -821 806 522 4,89% -604 187 728 49 854 637 2,73% 1,88% 186 317 218 1,70% -162 856 919 1,62% -192 703 173 1,60% -134 278 452 1,16% 133 645 306 -79 331 350 0,99% 0,88% -114 069 496 -51 511 456 0,60% 48 969 006 0,56% -55 233 518 0,53% -48 472 489 0,46% -35 233 349 0,40% -45 453 726 0,39% -30 120 169 0,23% -7 731 816 0,17% 15 432 080 0,16% -6 677 010 0,14% -16 000 859 0,12% Obroty w 2010r 11 135 127 268 2 368 187 153 2 624 536 519 1 955 121 139 1 190 629 703 890 687 966 578 302 876 368 851 071 34 739 740 202 138 905 134 461 112 132 406 199 18 814 493 67 587 740 78 628 817 70 047 462 47 848 265 55 368 065 43 478 003 35 730 916 52 981 472 17 154 816 16 794 749 1 941 691 17 504 746 18 391 079 Prowincja Obroty w 2011r Chiny ogółem 12 989 199 578 100% -8 892 048 338 Guangdong Jiangsu Zhejiang Shanghai Shandong Fujian Pekin Guangxi Tianjin Hebei Liaoning Gansu Hubei Anhui Henan Jilin Chongqing Jiangxi Hunan Sichuan Shanxi Shaanxi Guizhou Heilongjiang Yunnan Mogolia Wewnęczna Xinjiang Hainan Qinghai Ningxia Shenyang Neimenggu Qinhuangdao 2 625 413 875 2 553 188 587 2 431 478 628 1 420 544 777 1 160 299 642 634 638 568 354 604 577 243 808 836 220 461 117 210 999 229 208 252 946 150 254 660 129 138 986 114 069 496 78 027 170 72 817 784 69 345 802 60 135 643 51 347 759 51 284 304 30 344 675 21 777 066 20 315 464 18 319 576 16 139 647 Saldo w 2010r 100% -7 743 639 230 21,27% -2 154 512 015 23,57% -2 110 319 121 17,56% -1 590 883 231 10,69% -392 787 113 8,00% -588 851 894 5,19% -329 459 044 98 721 415 3,31% -17 262 702 0,31% 1,82% -151 064 295 1,21% -108 743 114 -87 799 287 1,19% -8 981 541 0,17% -44 374 396 0,61% -68 736 461 0,71% -41 667 112 0,63% 28 210 873 0,43% -31 401 443 0,50% -29 723 009 0,39% -26 698 636 0,32% -47 618 000 0,48% -16 835 712 0,15% -3 435 505 0,15% -1 939 131 0,02% -14 780 310 0,16% -18 291 441 0,17% 15 563 484 0,12% -14 849 846 4 273 0,00% 4 273 11 379 918 11 234 880 2 827 962 1 184 520 - 0,09% 0,09% 0,02% 0,01% 0,00% 0,00% 0,00% -11 272 724 -7 135 898 -2 794 858 -1 091 158 - 14 196 329 11 888 250 243 083 64 669 098 11 352 973 10 189 329 249 236 0,13% 0,11% 0,00% 0,58% 0,10% 0,09% 0,00% -14 171 969 -10 256 974 -210 017 62 019 220 -11 352 973 -10 189 329 -249 236 14 Obroty handlowe w podziale na regiony w 2011 r. Chiny Północne 6% Chiny Północno- Chiny PołudniowoZachodnie Wschodnie 1% 2% Chiny PółnocnoZachodnie 1% Chiny ŚrodkowoPołudniowe 25% Chiny Wschodnie 65% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych China Customs Statistics 15 2.4 Struktura towarowa wymiany Polska – Chiny (dane polskie, szacunkowe I – XII 2011 r.) Waluta: mln USD 2011r. [USD] Kod Sekcje CN Eksport Import 0 OGÓŁEM 1 862,68 18 380,40 49,193 212,203 -163,010 25,936 211,566 3,524 122,480 -118,957 4,800 0,027 1,610 -1,583 6,312 108,166 27,186 I II III IV V ZWIERZĘTA śYWE; PRODUKTY POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO PRODUKTY POCHODZENIA ROSLINNEGO TŁUSZCZE, OLEJE POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO I ROSLINNEGO; PROD. ICH ROZKŁADU GOTOWE ARTYKUŁY SPOś.; NAPOJE BEZALKOHOL., ALKOHOL I OCET; TYTOŃ PRODUKTY MINERALNE PRODUKTY PRZEMYSŁU VI CHEMICZNEGO I PRZEMYSŁÓW POKREWNYCH TWORZYWA SZTUCZNE I VII WYROBY Z NICH; KAUCZUK I WYROBY Z KAUCZUKU SKÓRY; WYROBY Z NICH; ART. VIII PODRÓśNE,TORBY ,POJEMNIKI DREWNO I WYROBY Z NIEGO; IX WYROBY Z KORKA, SŁOMY, ESPARTO; WYR. KOSZYKARSKIE SCIER DRZEWNY LUB Z INNEGO WŁÓKNISTEGO MAT. X CELULOZOWEGO; PAPIER I TEKTURA MATERIAŁY I WYROBY XI WŁÓKIENNICZE OBUWIE, NAKRYCIA GLOWY, XII PARASOLE, LASKI, PIÓRA, SZTUCZNE KWIATY WYROBY Z KAMIENI GIPSU, XIII CEMENTU, AZBESTU, MIKI ITP; WYROBY CERAMICZNE,SZKŁO PERŁY; METALE I KAMIENIE XIV SZLACHETNE I PÓŁSZLACHETNE; SZTUCZNA BIśUTERIA WYROBY NIESZLACHETNE I XV WYROBY Z METALI NIESZLACHETNYCH URZĄDZENIA MECHANICZNE I XVI ELEKTRYCZNE; DO REJESTRACJI I ODBIORU DśWIĘKU POJAZDY, STATKI POWIETRZNE, XVII JEDNOSTKI PŁYWAJĄCE I WSPÓŁDZIAŁ. URZĄDZENIA PRZYRZĄDY, APARATY OPTYCZNE, XVIII KINEMATOGRAF.,POMIAROWE,M EDYCZNE,ZEGARKI,IN BROŃ I AMUNICJA; CZĘSCI I XIX AKCESORIA XX WYROBY RÓśNE XXI DZIEŁA SZTUKI, PRZEDMIOTY KOLEKCJONERSKIE XXII POZOSTAŁE XXIII PCN NIEZNANE LUB BŁĘDNE Dynamika [%] 2010r. [USD] Saldo Eksport -16 517,71 1 627,49 Import Saldo 16 703,35 -15 075,86 Ek. Udział [%] Ek. 2011r Im. Ek. Im. Im. 2010r. 2011r. 2010r. 114 110 100 100 100 100 -185,630 190 100 2,64 1,59 1,15 1,27 100,956 -96,156 73 121 0,19 0,29 0,67 0,6 0,050 0,637 -0,587 55 253 0 0 0,01 0 -101,855 5,863 97,437 -91,574 108 111 0,34 0,36 0,59 0,58 97,202 -70,016 26,234 63,821 -37,587 104 152 1,46 1,61 0,53 0,38 227,159 504,382 -277,223 222,003 379,626 -157,623 102 133 12,2 13,64 2,74 2,27 94,543 513,036 -418,493 79,261 424,103 -344,842 119 121 5,08 4,87 2,79 2,54 4,627 286,886 -282,259 5,118 269,724 -264,607 90 106 0,25 0,31 1,56 1,61 4,435 91,926 -87,491 4,164 86,697 -82,534 107 106 0,24 0,26 0,5 0,52 8,997 101,438 -92,441 11,692 91,629 -79,937 77 111 0,48 0,72 0,55 0,55 7,224 2 398,923 -2 391,699 5,169 2 126,112 -2 120,943 140 113 0,39 0,32 13,05 12,73 0,090 632,965 -632,875 0,037 531,794 -531,757 244 119 0 0 3,44 3,18 21,204 352,719 -331,515 17,402 319,772 -302,370 122 110 1,14 1,07 1,92 1,91 0,623 77,217 -76,594 0,680 71,381 -70,701 92 108 0,03 0,04 0,42 0,43 886,914 1 259,817 -372,903 661,491 942,585 -281,094 134 134 47,61 40,64 6,85 5,64 368,337 9 526,307 -9 157,970 351,760 9 278,791 -8 927,031 105 103 19,77 21,61 51,83 55,55 43,948 390,385 -346,436 113,971 313,770 -199,799 39 124 2,36 7 2,12 1,88 23,400 441,008 -417,608 29,322 355,898 -326,575 80 124 1,26 1,8 2,4 2,13 0,000 7,901 -7,901 0,000 4,327 -4,327 0 183 0 0 0,04 0,03 84,885 1 253,325 -1 168,440 60,979 1 032,030 -971,051 139 121 4,56 3,75 6,82 6,18 0,013 0,377 -0,365 1,555 0,688 0,867 1 55 0 0,1 0 0 0,041 0,122 -0,081 0,002 0,000 0,002 1 867 0 0 0 0 0 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0 0 0 0 0 0 16 3. MoŜliwości eksportowe branŜ i towarów W polskim eksporcie największy udział miały wyroby metalurgiczne oraz wyroby przemysłu elektromaszynowego i chemicznego. Na liście najwaŜniejszych towarów w naszym eksporcie do Chin pierwsze miejsce zajmuje miedź. WaŜne miejsce zajmują produkty przemysłu chemicznego oraz maszyny specjalistyczne. Z tych samych danych wynika, Ŝe Polska prowadzi handel głównie z prowincjami najlepiej rozwiniętego pasa nadmorskiego Chin Wschodnich (prawie 2/3 handlu polsko – chińskiego). Dalsze miejsca zajmują Chiny Środkowo-Południowe oraz Chiny Północne. Z punktu widzenia wielkości polskiego eksportu największym odbiorcą polskich towarów jest Shanghai (ok. 28%) i Jiangsu (ok. 15%). Obszar, na którym działa WPHI w Pekinie generuje około 70% polskiego eksportu do ChRL. Polska jest największym partnerem gospodarczym Chin w Europie Centralnej zarówno pod względem obrotów, eksportu oraz importu. DuŜy popyt Chin występuje w zakresie surowców naturalnych (miedź), komponentów, maszyn i urządzeń (przemysł wydobywczy, przemysł lotniczy). Częściowo wpływ na wzrost zainteresowania polską ofertą eksportową miało przystąpienie Polski do UE, dzięki czemu polskie towary zaczęły być postrzegane w Chinach, jako wyroby o wysokiej, europejskiej jakości, lecz jednocześnie tańsze niŜ ich odpowiedniki z Europy Zachodniej i USA. Specyfikację rynkową regionu rzeki Jangcy i moŜliwości eksportu w ten rejon ChRL opisano szerzej w publikacji „Delta rzeki Jangcy – Głowa Gospodarczego Smoka” zamieszczonej na www.shanghai.trade.gov.pl 3.1 Perspektywiczne branŜe eksportowe do Chin: - - - Górnictwo: maszyny i urządzenia górnicze oraz urządzenia bezpieczeństwa pracy w górnictwie; vide polsko-chińskie j.v. w prowincji Shandong produkujące obudowy ścianowe do kopalń, Przemysł metalurgiczny: miedź, maszyny flotacyjne, Przemysł lotniczy: lekkie samoloty rolnicze i transportowe oraz śmigłowce. Wielce obiecujący jest takŜe rynek lekkich samolotów osobowych Przemysł chemiczny: chemia nieorganiczna i organiczna, surowce i komponenty chemiczne, technologie, chemia dla budownictwa; Ochrona środowiska: w szczególności realizacja kompletnych projektów inwestycyjnych, jak oczyszczalnie ścieków, stacje uzdatniania wody, stacje utylizacji odpadów stałych, filtry Energetyka: technologie wytwarzania, urządzenia dla elektrowni, kable energetyczne i odgromniki Przemysł rolno – spoŜywczy: Obejmuje to sprzedaŜ towarów masowych (zboŜa, rzepak), półprodukty dla przemysłu spoŜywczego (chmiel, słód jęczmienny, kazeina), gotową Ŝywność (mięso i przetwory mięsne i drób, słodycze, napoje typu instant, alkohole, mleko w proszku, przetwory mleczarskie i komponenty), kompletne linie produkcyjne np. zakłady masarskie, mleczarnie, piekarnie, browary itp. Urządzenia medyczne: wyposaŜenie szpitali; Budownictwo: (materiały budowlane, jak stolarka budowlana do wykończenia wnętrz); Przemysł papierniczy: papier i wyroby Produkty luksusowe: w tym biŜuteria srebrna oraz wyroby z bursztynu, kosmetyki, luksusowe samochody, konie hodowlane, jachty. Inne: komponenty elektroniczne, specjalistyczne maszyny i urządzenia, w tym software. 17 3.2 Lista 50 pozycji towarowych dominujących w polskim eksporcie do Chin (dane polskie 2011r.) .Lp Kod 1 2 '7403 '2933 3 '9403 4 '8536 5 '9401 6 '8544 7 '8708 8 '2917 9 10 '2905 '7404 11 12 13 '8537 '2929 '4016 14 '8517 15 16 '0404 '2607 17 '4002 18 '8411 19 '8403 20 '3926 21 '0504 22 '8545 CN OGÓŁEM KRAJ MIEDŹ RAFINOWANA I STOPY MIEDZI, NIEOBROBIONE PLASTYCZNIE ZWIĄZKI HETEROCYKLICZNE TYLKO Z HETEROATOMEM(-AMI) AZOTU MEBLE NIE OBJĘTE POZ.9401 I 9402 I ICH CZĘŚCI (TJ. OGÓLNEGO UśYTKU I MEBLE SPECJALNEGO ZASTOSOWANIA) APARATURA ELEKTR. DO PRZEŁĄCZANIA I ZABEZP. OBWODÓW ELEKTR.(NP. WYŁĄCZNIKI, PRZEŁĄCZNIKI, BEZPIECZNIKI, ODGROMNIKI, OGRANICZNIKI NAPIĘCIA, OCHRONNIKI PRZEPIĘCIOWE, WTYKI, GNIAZDA WTYKOWE, OPRAWKI LAMPOWE, SKRZYNKI PRZYŁĄCZOWE), DO MEBLE DO SIEDZENIA (INNE NIś TE OBJĘTE POZYCJĄ 9402), NAWET PRZEKSZTAŁCALNE W MIEJSCA DO SPANIA, ORAZ ICH CZĘŚCI DRUT IZOLOWANY, KABLE I POZOST. IZOLOWANE PRZEWODY ELEKTR., NAWET WYPOSAśONE W ZŁĄCZKI; PRZEWODY Z WŁÓKIEN OPTYCZ., ZŁOśONE Z INDYWIDUALNIE OSŁONIĘTYCH WŁÓKIEN, NAWET POŁĄCZONE Z PRZEWODNIKAMI PRĄDU ELEKTRYCZNEGO LUB WYPOSAśONE W CZĘŚCI I AKCESORIA DO POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH OBJĘTYCH POZYCJAMI OD 8701 DO 8705 KWASY POLIKARBOKSYLOWE, ICH BEZWODNIKI, HALOGENKI, NADTLENKI I NADTLENOKWASY; ICH FLUOROWCOWANE, SULFONOWANE, NITROWANE LUB NITROZOWANE POCHODNE ALKOHOLE ALIFATYCZNE I ICH FLUOROWCOWANE, SULFONOWANE, NITROWANE LUB NITROZOWANE POCHODNE ODPADY MIEDZI I ZŁOM TABLICE, PANELE, KONSOLE, PULPITY, SZAFY I POZOSTAŁE UKŁADY WSPORNIKOWE, WYPOSAśONE PRZYNAJMNIEJ W DWIE LUB WIĘCEJ APARATUR OBJĘTYCH POZ. 8535 LUB 8536, SŁUśĄCE DO ELEKTR. STEROWANIA LUB ROZDZIAŁU ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZWIĄZKI Z INNĄ AZOTOWĄ GRUPĄ FUNKCYJNĄ POZOSTAŁE ARTYKUŁY Z GUMY, INNEJ NIś EBONIT APARATURA DO TELEFONII I TELEGRAFII PRZEWODOWEJ, WŁĄCZAJĄC PRZEWODOWE APARATY TELEFONICZNE ZE SŁUCHAWKĄ BEZPRZEWODOWĄ ORAZ APARATURA TELEKOMUNIKACYJNA DO SYSTEMÓW PRZEWODOWYCH NA PRĄD NOŚNY LUB DO SYSTEMÓW PRZEWODOWYCH CYFROWYCH, SERWATKA, NAWET ZAGĘSZCZONA LUB ZAWIERAJĄCA DODATEK CUKRU, LUB INNEGO ŚRODKA SŁODZĄCEGO; PRODUKTY SKŁADAJĄCE SIĘ ZE SKŁADNIKÓW NATURALNEGO MLEKA, NAWET ZAWIERAJĄCE DODATEK CUKRU LUB INNEGO ŚRODKA SŁODZĄCEGO, GDZIE INDZIEJ NIEWYMIE RUDY I KONCENTRATY OŁOWIU KAUCZUK SYNTET. I FAKTYSA POCHODZĄCA Z OLEJÓW, W FORMACH PODST. LUB W PŁYTACH, ARKUSZACH LUB TAŚMACH; MIESZANINY DOWOLNEGO PRODUKTU OBJĘTEGO POZYCJĄ 4001 Z DOWOLNYM PRODUKTEM OBJĘTYM TĄ POZYCJĄ, W FORMACH PODST. LUB W PŁYTACH, ARK SILNIKI TURBOODRZUTOWE, TURBOŚMIGŁOWE ORAZ INNE TURBINY GAZOWE KOTŁY CENTRALNEGO OGRZEWANIA, INNE NIś TE OBJĘTE POZYCJĄ 8402 POZOSTAŁE ARTYKUŁY Z TWORZYW SZTUCZNYCH ORAZ ARTYKUŁY Z POZOSTAŁYCH MATERIAŁÓW, OBJĘTYCH POZYCJAMI OD 3901 DO 3914 JELITA, PĘCHERZE I śOŁĄDKI ZWIERZĄT ( Z WYJĄTKIEM RYBICH), CAŁE I W KAWAŁKACH, ŚWIEśE, SCHŁODZONE, ZAMROśONE, SOLONE, W SOLANCE, SUSZONE LUB WĘDZONE ELEKTRODY WĘGLOWE, SZCZOTKI WĘGLOWE, WĘGLE DO LAMP, WĘGIEL DO BATERII ORAZ INNE ARTYKUŁY Z GRAFITU LUB INNEGO RODZAJU WĘGLA, Z METALEM LUB BEZ, W RODZAJU STOSOWANYCH 2011r. Udział [mln USD]* [%] Eksport 1 862,68 803,031 110,579 100 43,11 5,94 46,087 2,47 33,92 1,82 31,938 1,71 30,661 1,65 29,718 1,6 29,468 1,58 25,155 23,955 1,35 1,29 23,351 22,162 21,656 1,25 1,19 1,16 21,605 1,16 21,192 17,202 1,14 0,92 17,056 0,92 15,698 0,84 15,496 0,83 15,205 0,82 15,037 0,81 14,197 0,76 18 23 '8473 24 '8547 25 '8539 26 27 '8529 '3915 28 '3818 29 '8212 30 '7225 31 '2710 32 '8483 33 '8471 34 '6902 35 '9032 36 '8439 37 '8421 38 39 40 '8430 '2907 '4011 41 '7308 42 '7007 43 '8417 44 '8503 45 46 '3917 '0511 W ELEKTROTECHNICE CZĘŚCI I AKCESORIA (INNE NIś POKROWCE, FUTERAŁY I TYM PODOBNE) NADAJĄCE SIĘ DO STOSOWANIA WYŁĄCZNIE LUB GŁÓWNIE DO MASZYN OBJĘTYCH POZYCJAMI OD 8469 DO 8472 ELEMENTY IZOLACYJNE DO MASZYN, URZĄDZEŃ LUB SPRZĘTU ELEKTROTECHNICZNEGO, WYK. CAŁKOWICIE Z MATERIAŁU IZOLACYJNEGO LUB ZAWIERAJĄCE CZĘŚCI METALOWE (NP. GNIAZDA Z GWINTEM WEW.), INNE NIś IZOLATORY OBJ. POZ. 8546; RURKI KABLOWE ORAZ śARÓWKI LUB LAMPY WYŁADOWCZE, WŁĄCZAJĄC ZESPOŁY NIEROZBIERALNYCH WKŁADÓW REFLEKTORÓW ORAZ PROMIENNIKI LAMPOWE NADFIOLETU LUB PODCZERWIENI; LAMPY ŁUKOWE CZĘŚCI NADAJĄCE SIĘ WYŁĄCZNIE LUB GŁÓWNIE DO APARATURY OBJĘTEJ POZYCJAMI OD 8525 DO 8528 ODPADY, ŚCINKI I BRAKI, Z TWORZYW SZTUCZNYCH PIERWIASTKI CHEMICZNE DOMIESZKOWANE DO STOSOWANIA W ELEKTRONICE, W POSTACI KRĄśKÓW, PŁYTEK I FORM PODOBNYCH; ZWIĄZKI CHEMICZNE DOMIESZKOWANE, DO STOSOWANIA W ELEKTRONICE BRZYTWY, MASZYNKI DO GOLENIA I śYLETKI (WŁĄCZAJĄC PÓŁPRODUKTY śYLETEK W TAŚMACH) WYROBY WALCOWANE PŁASKIE Z POZOSTAŁEJ STALI STOPOWEJ, O SZEROKOŚCI 600 MM LUB WIĘKSZEJ OLEJE ROPY NAFTOWEJ I Z MINERAŁÓW BITUMICZNYCH, NIE SUROWE; PREPARATY NIE WYMIENIONE ANI NIE WŁĄCZONE, ZAWIERAJĄCE 70% LUB WIĘCEJ MASY OLEJÓW ROPY NAFTOWEJ LUB Z MINERAŁÓW BITUMICZNYCH, KTÓRYCH TE OLEJE STANOWIĄ SKŁADNIKI ZASADNIC WAŁY NAPĘDOWE I KORBY; OBUDOWY ŁOśYSK I ŁOśYSKA ŚLIZGOWE; MECHANIZMY I PRZEKŁADNIE ZĘBATE; MECHANIZMY ŚRUBOWO-KULKOWE LUB ŚRUBOWO-WAŁECZKOWE; SKRZYNIE PRZEKŁAD. I POZOST. UKŁADY ZMIEN. PRĘDKOŚĆ, WŁ. PRZEMIENNIKI MOMENTU OBROTOWEGO MASZYNY DO AUTOMAT. PRZETW. DANYCH I URZĄDZ. DO TYCH MASZYN; CZYTNIKI MAGNET. LUB OPTYCZNE, MASZYNY DO ZAPISYWANIA ZAKODOWANYCH DANYCH NA NOŚNIKACH DANYCH ORAZ MASZYNY DO PRZETWARZANIA TAKICH DANYCH, GDZIE IN. NIEWYM. CEGŁY, PŁYTY, BLOKI I PODOBNE WYROBY CERAMICZNE KONSTRUKCYJNE, OGNIOTRWAŁE, INNE NIś Z KRZEMIONKOWYCH SKAŁ KOPALNYCH LUB PODOBNYCH ZIEM KRZEMIONKOWYCH PRZYRZĄDY I APARATURA, DO AUTOMATYCZNEJ REGULACJI LUB KONTROLI URZĄDZENIA DO WYTWARZANIA MASY WŁÓKNISTEGO MATERIAŁU CELULOZOWEGO LUB DO WYTWARZANIA, LUB OBRÓBKI WYKAŃCZAJĄCEJ PAPIERU LUB TEKTURY WIRÓWKI, WŁĄCZAJĄC SUSZARKI WIRÓWKOWE; URZĄDZENIA I APARATURA DO FILTROWANIA LUB OCZYSZCZANIA CIECZY LUB GAZÓW POZOSTAŁE MASZYNY DO PRZEMIESZCZANIA, RÓWNANIA, NIWELOWANIA, ZGARNIANIA, KOPANIA, UBIJANIA, ZAGĘSZCZANIA, WYBIERANIA LUB WIERCENIA ZIEMI, MINERAŁÓW LUB RUD; URZĄDZENIA DO WBIJANIA LUB WYCIĄGANIA PALI; PŁUGI ODŚNIEśAJĄCE LEMIESZOWE FENOLE; FENOLOALKOHOLE OPONY PNEUMATYCZNE, NOWE, GUMOWE KONSTRUKCJE (Z WYŁ. BUD. PREFABR. OBJ. POZ. 9406) I CZĘŚCI KONSTRUKCJI (NP. MOSTY I CZĘŚCI MOSTÓW, WROTA ŚLUZ, WIEśE, MASZTY KRATOWE, DACHY, SZKIELETY DACHÓW, DRZWI I OKNA, RAMY DO NICH, PROGI, OKIENNICE, BALUSTRADY, FILARY I KOLU SZKŁO BEZPIECZNE, ZŁOśONE ZE SZKŁA HARTOWANEGO (TEMPEROWANEGO) LUB WARSTWOWEGO PIECE I PALENISKA PRZEMYSŁOWE LUB LABORATORYJNE, WŁĄCZAJĄC PIECE DO SPOPIELANIA, NIEELEKTRYCZNE CZĘŚCI NADAJĄCE SIĘ WYŁĄCZNIE LUB ZASADNICZO DO MASZYN OBJĘTYCH POZYCJĄ 8501 LUB 8502 RURY, PRZEWODY I WĘśE ORAZ ICH WYPOSAśENIE (NA PRZYKŁAD ZŁĄCZA, KOLANKA, KOŁNIERZE), Z TWORZYW SZTUCZNYCH PRODUKTY POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO, GDZIE INDZIEJ 13,177 0,71 12,282 0,66 12,117 0,65 12,01 10,845 0,64 0,58 10,706 0,57 10,696 0,57 10,268 0,55 9,687 0,52 9,295 0,5 8,645 0,46 8,142 0,44 7,987 0,43 7,947 0,43 7,538 0,4 7,371 6,856 6,719 0,4 0,37 0,36 6,638 0,36 6,179 0,33 5,985 0,32 5,957 0,32 5,937 5,633 0,32 0,3 19 47 '8431 48 '8438 49 '4804 50 '8481 NIEWYMIENIONE ANI NIEWŁĄCZONE; MARTWE ZWIERZĘTA OBJĘTE DZIAŁAMI 1 LUB 3, NIENADAJĄCE SIĘ DO SPOśYCIA PRZEZ LUDZI CZĘŚCI NADAJĄCE SIĘ DO STOSOWANIA WYŁĄCZNIE LUB GŁÓWNIE DO URZĄDZEŃ OBJĘTYCH POZYCJAMI OD 8425 DO 8430 MASZYNY, NIEWYMIENIONE ANI NIEWŁĄCZONE GDZIE INDZIEJ W NINIEJSZYM DZIALE, DO PRZEMYSŁOWEGO PRZYGOTOWANIA LUB PRODUKCJI śYWNOŚCI, NAPOJÓW, INNE NIś MASZYNY DO OTRZYMYWANIA LUB PRZYRZĄDZANIA TŁUSZCZÓW, OLEJÓW ZWIERZĘCYCH LUB ROŚLINN PAPIER I TEKTURA SIARCZANOWE, NIEPOWLECZONE, W ZWOJACH LUB ARKUSZACH, INNE NIś OBJĘTE POZYCJĄ 4802 LUB 4803 KRANY, KURKI, ZAWORY I PODOBNA ARMATURA DO RUR, PŁASZCZY KOTŁÓW, ZBIORNIKÓW, KADZI LUB PODOBNYCH, WŁĄCZAJĄC ZAWORY REDUKCYJNE I ZAWORY STEROWANE TERMOSTATYCZNIE 5,583 0,3 5,406 0,29 5,144 0,28 5,117 0,27 3.3 Lista 50 pozycji towarowych dominujących w polskim imporcie z Chin (dane polskie 2011r.) Lp. Kod 1 '8529 2 '8471 3 '8473 4 '8517 5 '8504 6 '9503 7 '6204 8 '8443 9 '9405 10 '4202 11 '6110 12 '8708 CN OGÓŁEM KRAJ CZĘŚCI NADAJĄCE SIĘ WYŁĄCZNIE LUB GŁÓWNIE DO APARATURY OBJĘTEJ POZYCJAMI OD 8525 DO 8528 MASZYNY DO AUTOMAT. PRZETW. DANYCH I URZĄDZ. DO TYCH MASZYN; CZYTNIKI MAGNET. LUB OPTYCZNE, MASZYNY DO ZAPISYWANIA ZAKODOWANYCH DANYCH NA NOŚNIKACH DANYCH ORAZ MASZYNY DO PRZETWARZANIA TAKICH DANYCH, GDZIE IN. NIEWYM. CZĘŚCI I AKCESORIA (INNE NIś POKROWCE, FUTERAŁY I TYM PODOBNE) NADAJĄCE SIĘ DO STOSOWANIA WYŁĄCZNIE LUB GŁÓWNIE DO MASZYN OBJĘTYCH POZYCJAMI OD 8469 DO 8472 APARATURA DO TELEFONII I TELEGRAFII PRZEWODOWEJ, WŁĄCZAJĄC PRZEWODOWE APARATY TELEFONICZNE ZE SŁUCHAWKĄ BEZPRZEWODOWĄ ORAZ APARATURA TELEKOMUNIKACYJNA DO SYSTEMÓW PRZEWODOWYCH NA PRĄD NOŚNY LUB DO SYSTEMÓW PRZEWODOWYCH CYFROWYCH, TRANSFORMATORY ELEKTRYCZNE, PRZEKSZTAŁTNIKI (NA PRZYKŁAD PROSTOWNIKI) ORAZ WZBUDNIKI POZOSTAŁE ZABAWKI; MODELE REDUKCYJNE (ZMNIEJSZONE W SKALI) I PODOBNE MODELE SŁUśĄCE DO ZABAWY, Z NAPĘDEM LUB BEZ; UKŁADANKI DOWOLNEGO TYPU ZESTAWY UBRANIOWE, ZESTAWY ODZIEśOWE, śAKIETY, BLEZERY, SUKNIE, SPÓDNICE, SPÓDNICO-SPODNIE, SPODNIE, SPODNIE TYPU "OGRODNICZKI", BRYCZESY I SZORTY (INNE NIś STRÓJ KĄPIELOWY), DAMSKIE LUB DZIEWCZĘCE MASZYNY DRUKARSKIE, STOSOW.DO DRUK. ZA POMOCĄ CZCIONEK, KLISZ, PŁYT, CYLINDRÓW DRUKOWYCH ORAZ POZOST. ELEMENTÓW DRUK., OBJ. POZ. 8442; MASZYNY DRUKARSKIE STRUMIENIOWE, INNE NIś OBJĘTE POZYCJĄ 8471; MASZYNY DO PRAC POMOCNICZYCH PRZ LAMPY I OPRAWY OŚWIETL., WŁĄCZ. REFLEKTORY POSZUKIWAWCZE I PUNKTOWE, ORAZ ICH CZĘŚCI; REKLAMY ŚWIETLNE, PODŚWIETLANE TABLICE I ZNAKI INFORM.I PODOBNE, ZE ŹRÓDŁEM ŚWIATŁA ZAMONTOWANYM NA STAŁE, ORAZ ICH CZĘŚCI, GDZIE INDZIEJ NIEWYM KUFRY, WALIZY, SASZETKI, TECZKI, FUTERAŁY; TORBY PODRÓśNE, TORBY NA ARTYKUŁY śYWNOŚCIOWE LUB NAPOJE, KOSMETYCZKI, PLECAKI, TOREBKI, TORBY NA ZAKUPY, PORTFELE, PORTMONETKI, TORBY NA NARZĘDZIA, TORBY SPORTOWE ZE SKÓRY WYPR. LUB SKÓR BLUZY, PULOWERY, SWETRY ROZPINANE, KAMIZELKI I PODOBNE ARTYKUŁY, Z DZIANIN CZĘŚCI I AKCESORIA DO POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH OBJĘTYCH POZYCJAMI OD 8701 DO 8705 2011r. Udział [mln USD]* [%] Import 18 380,40 100 1 427,90 7,77 1 304,85 7,1 1 142,74 6,22 1 130,46 6,15 395,56 2,15 324,96 1,77 320,37 1,74 296,88 1,62 282,38 1,54 246,20 1,34 228,55 1,24 213,20 1,16 20 13 '6202 14 '6402 15 '8516 16 '8544 17 '8507 18 '8467 19 '8481 20 21 '8302 '8534 22 '8539 23 '8528 24 '8525 25 '9401 26 '8518 27 '3926 28 '7210 29 '6203 30 '0304 31 '8536 32 '8501 33 '9403 34 '8415 PALTA, KURTKI 3/4, PELERYNY, SKAFANDRY "ANORAKI" (WŁĄCZNIE Z NARCIARSKIMI), WIATRÓWKI, KURTKI OD WIATRU I PODOBNE ARTYKUŁY, DAMSKIE LUB DZIEWCZĘCE, INNE NIś TE OBJĘTE POZYCJĄ 6204 POZOSTAŁE OBUWIE Z PODESZWAMI ZEWNĘTRZNYMI I CHOLEWKAMI Z GUMY LUB TWORZYW SZTUCZNYCH PODGRZEW. DO WODY, ELEKTR.; APARATURA DO OGRZEW. GLEBY I POMIESZCZEŃ, ELEKTR.; PRZYRZĄDY FRYZJERSKIE, SUSZARKI DO RĄK, ELEKTROTERM.; śELAZKA DO PRASOW. ELEKTR.; URZĄDZ. ELEKTROTERM., DO UśYTKU DOM.; OPOROWE ELEMENTY GRZEJNE, ELEKT DRUT IZOLOWANY, KABLE I POZOST. IZOLOWANE PRZEWODY ELEKTR., NAWET WYPOSAśONE W ZŁĄCZKI; PRZEWODY Z WŁÓKIEN OPTYCZ., ZŁOśONE Z INDYWIDUALNIE OSŁONIĘTYCH WŁÓKIEN, NAWET POŁĄCZONE Z PRZEWODNIKAMI PRĄDU ELEKTRYCZNEGO LUB WYPOSAśONE W AKUMULATORY ELEKTRYCZNE, WŁĄCZNIE Z SEPARATORAMI, NAWET PROSTOKĄTNYMI (WŁĄCZAJĄC KWADRATOWE) NARZĘDZIA RĘCZNE, PNEUMATYCZNE, HYDRAULICZNE LUB Z SAMODZIELNYM SILNIKIEM ELEKTRYCZNYM LUB NIEELEKTRYCZNYM KRANY, KURKI, ZAWORY I PODOBNA ARMATURA DO RUR, PŁASZCZY KOTŁÓW, ZBIORNIKÓW, KADZI LUB PODOBNYCH, WŁĄCZAJĄC ZAWORY REDUKCYJNE I ZAWORY STEROWANE TERMOSTATYCZNIE OPRAWY, OKUCIA, NADAJĄCE SIĘ DO MEBLI, DRZWI, SCHODÓW, OKIEN, śALUZJI, NADWOZI POJAZDÓW, WYR. RYMAR., WALIZ, KUFRÓW, KASETEK; WIESZAKI, PODPÓRKI , UCHWYTY; KÓŁKA SAMONASTAWNE, Z ZAMOCOW.; AUTOMAT. URZ. DO ZAMYKANIA DRZWI; Z METALU OBWODY DRUKOWANE śARÓWKI LUB LAMPY WYŁADOWCZE, WŁĄCZAJĄC ZESPOŁY NIEROZBIERALNYCH WKŁADÓW REFLEKTORÓW ORAZ PROMIENNIKI LAMPOWE NADFIOLETU LUB PODCZERWIENI; LAMPY ŁUKOWE APARATURA ODBIORCZA DLA TELEWIZJI, NAWET ZAWIERAJĄCA ODBIORNIKI RADIOWE LUB APARATURĘ DO ZAPISU, LUB ODTWARZANIA DŹWIĘKU LUB OBRAZU; MONITORY I PROJEKTORY WIDEO APARATURA NADAWCZA DO RADIOTELEFONII, RADIOTELEGRAFII, RADIOFONII LUB TELEWIZJI; KAMERY TELEWIZYJNE; KAMERY WIDEO ZE STOP-KLATKĄ I POZOSTAŁE KAMERY WIDEO REJESTRUJĄCE; KAMERY CYFROWE MEBLE DO SIEDZENIA (INNE NIś TE OBJĘTE POZYCJĄ 9402), NAWET PRZEKSZTAŁCALNE W MIEJSCA DO SPANIA, ORAZ ICH CZĘŚCI MIKROFONY I ICH STOJAKI; GŁOŚNIKI, NAWET W OBUDOWACH; SŁUCHAWKI NAGŁOWNE I DOUSZNE; WZMACNIACZE CZĘSTOTLIWOŚCI AKUSTYCZNYCH, ELEKTRYCZNE; APARATURA WZMACNIAJĄCA SYGNAŁY DŹWIĘKOWE, ELEKTRYCZNE POZOSTAŁE ARTYKUŁY Z TWORZYW SZTUCZNYCH ORAZ ARTYKUŁY Z POZOSTAŁYCH MATERIAŁÓW, OBJĘTYCH POZYCJAMI OD 3901 DO 3914 WYROBY WALCOWANE PŁASKIE Z śELIWA LUB ZE STALI NIESTOPOWEJ, O SZEROKOŚCI 600 MM LUB WIĘKSZEJ, PLATEROWANE, POWLECZONE LUB POKRYTE ZESTAWY UBRANIOWE, ZESTAWY ODZIEśOWE, MARYNARKI, BLEZERY, SPODNIE, SPODNIE TYPU "OGRODNICZKI", BRYCZESY I SZORTY (INNE NIś STRÓJ KĄPIELOWY), MĘSKIE LUB CHŁOPIĘCE FILETY RYBNE I POZOSTAŁE MIĘSO RYBIE (NAWET ROZDROBNIONE), ŚWIEśE, SCHŁODZONE LUB ZAMROśONE APARATURA ELEKTR. DO PRZEŁĄCZANIA I ZABEZP. OBWODÓW ELEKTR.(NP. WYŁĄCZNIKI, PRZEŁĄCZNIKI, BEZPIECZNIKI, ODGROMNIKI, OGRANICZNIKI NAPIĘCIA, OCHRONNIKI PRZEPIĘCIOWE, WTYKI, GNIAZDA WTYKOWE, OPRAWKI LAMPOWE, SKRZYNKI PRZYŁĄCZOWE), DO SILNIKI ELEKTRYCZNE I PRĄDNICE (Z WYŁĄCZENIEM ZESPOŁÓW PRĄDOTWÓRCZYCH) MEBLE NIE OBJĘTE POZ.9401 I 9402 I ICH CZĘŚCI (TJ. OGÓLNEGO UśYTKU I MEBLE SPECJALNEGO ZASTOSOWANIA) KLIMATYZATORY, ZAWIERAJĄCE WENTYLATOR NAPĘDZANY SILNIKIEM ORAZ ELEMENTY SŁUśĄCE DO ZMIANY TEMPERATURY I WILGOTNOŚCI, WŁĄCZAJĄC KLIMATYZATORY NIEPOSIADAJĄCE 207,36 1,13 193,27 1,05 193,25 1,05 181,52 0,99 180,87 0,98 174,01 0,95 172,22 0,94 163,55 160,09 0,89 0,87 155,85 0,85 154,86 0,84 145,94 0,79 143,03 0,78 141,26 0,77 135,90 0,74 134,23 0,73 129,71 0,71 128,42 0,7 125,21 0,68 120,68 0,66 118,33 0,64 105,31 0,57 21 35 '6403 36 '8543 37 '8414 38 '9506 39 '6404 40 41 '6201 '6405 42 43 '8541 '6109 44 '6104 45 '8413 46 47 '5105 '6116 48 '7323 49 '8521 50 '7318 MOśLIWOŚCI ODDZIELNEJ REGULACJI WILGOTNOŚCI OBUWIE O PODESZWACH ZEWNĘTRZNYCH Z GUMY, TWORZYW SZTUCZNYCH, SKÓRY WYPRAWIONEJ LUB SKÓRY WTÓRNEJ I CHOLEWKACH ZE SKÓRY MASZYNY I APARATURA, ELEKTRYCZNE, WYKONUJĄCE INDYWIDUALNE FUNKCJE, NIEWYMIENIONE ANI NIEWŁĄCZONE GDZIE INDZIEJ W NINIEJSZYM DZIALE POMPY POWIETRZNE LUB PRÓśNIOWE, SPRĘśARKI I WENTYLATORY POWIETRZA LUB INNYCH GAZÓW; OKAPY WENTYLACYJNE LUB RECYRKULACYJNE Z WBUDOWANYM WENTYLATOREM, NAWET Z FILTRAMI ARTYKUŁY I SPRZĘT DO OGÓLNYCH ĆWICZEŃ FIZYCZNYCH, GIMNAST., LEKKOATLETYCZNYCH I DO UPRAWIANIA POZOST. SPORTÓW (WŁ. DO TENISA STOŁOWEGO) LUB GIER NA ŚWIEśYM POWIETRZU, NIEWYM. ANI NIEWŁ. GDZIE INDZIEJ W NINIEJSZYM DZIALE; BASENY KĄ OBUWIE O PODESZWACH ZEWNĘTRZNYCH Z GUMY, TWORZYW SZTUCZNYCH, SKÓRY WYPRAWIONEJ LUB SKÓRY WTÓRNEJ I CHOLEWKACH Z MATERIAŁÓW WŁÓKIENNICZYCH PALTA, KURTKI 3/4, PELERYNY, SKAFANDRY "ANORAKI" (WŁĄCZNIE Z NARCIARSKIMI), WIATRÓWKI, KURTKI OD WIATRU I PODOBNE ARTYKUŁY, MĘSKIE LUB CHŁOPIĘCE, INNE NIś TE OBJĘTE POZYCJĄ 6203 POZOSTAŁE OBUWIE Z DZIAŁU 64, DOTĄD NIE WYMIENIONE DIODY, TRANZYSTORY I PODOBNE URZĄDZENIA PÓŁPRZEWODNIKOWE; ŚWIATŁOCZUŁE URZĄDZENIA PÓŁPRZEWODNIKOWE, WŁĄCZAJĄC FOTOOGNIWA, NAWET ZMONTOWANE W MODUŁY LUB TWORZĄCE PANELE; DIODY ŚWIECĄCE (ELEKTROLUMINESCENCYJNE); KRYSZTAŁY PIEZOELEKT T-SHIRTS, KOSZULKI TRYKOTOWE I POZOSTAŁE TRYKOTY, Z DZIANIN ZESTAWY UBRANIOWE, ZESTAWY ODZIEśOWE, śAKIETY, BLEZERY, SUKNIE, SPÓDNICE, SPÓDNICO-SPODNIE, SPODNIE, SPODNIE TYPU "OGRODNICZKI", BRYCZESY I SZORTY (INNE NIś STRÓJ KĄPIELOWY), DAMSKIE LUB DZIEWCZĘCE, Z DZIANIN POMPY DO CIECZY, NAWET WYPOSAśONE W URZĄDZENIA POMIAROWE; PODNOŚNIKI DO CIECZY WEŁNA I CIENKA LUB GRUBA SIERŚĆ ZWIERZĘCA, ZGRZEBNA LUB CZESANA (WŁĄCZNIE Z CZESANKĄ WEŁNIANĄ WE FRAGMENTACH) RĘKAWICZKI, MITENKI I RĘKAWICE Z JEDNYM PALCEM, Z DZIANIN STOŁOWE, KUCHENNE LUB POZOSTAŁE ARTYKUŁY GOSPODARSTWA DOMOWEGO I ICH CZĘŚCI, Z śELIWA LUB STALI; WEŁNA STALOWA; ZMYWAKI DO CZYSZCZENIA, SZOROWANIA LUB POLEROWANIA NACZYŃ, RĘKAWICE I PODOBNE ARTYKUŁY, Z śELIWA LUB STALI APARATURA WIDEO DO ZAPISU I ODTWARZANIA OBRAZU I DŹWIĘKU, NAWET WYPOSAśONE W URZĄDZENIE DO ODBIORU SYGNAŁÓW WIZYJNYCH I DŹWIĘKOWYCH (TUNERY WIDEO) WKRĘTY, ŚRUBY, NAKRĘTKI, WKRĘTY DO PODKŁADÓW, HAKI GWINTOWANE, NITY, ZAWLECZKI, PRZETYCZKI, PODKŁADKI (WŁĄCZNIE Z PODKŁADKAMI SPRĘśYSTYMI) ORAZ WYROBY PODOBNE, Z śELIWA LUB ZE STALI 101,03 0,55 99,95 0,54 98,80 0,54 98,66 0,54 96,22 0,52 96,05 93,41 0,52 0,51 93,28 87,84 0,51 0,48 84,35 0,46 80,61 0,44 79,09 73,87 0,43 0,4 72,95 0,4 65,36 0,36 63,30 0,34 4. Bariery wejścia na rynek chiński Wejście na rynek chiński jest przedsięwzięciem trudnym, czasochłonnym i kosztownym. Na przeszkodzie stają bariery w dostępie do rynku chińskiego. Ich istnienie bynajmniej nie wynika tylko z róŜnic kulturowych, językowych czy teŜ odmienności systemu prawnego oraz praktyk i specyfiki prowadzenia działalności gospodarczej. Podstaw głównych barier w dostępie do rynku chińskiego upatrywać naleŜy przede wszystkim w konsekwencjach polityki rozwoju gospodarczego. W skrócie, cele tej polityki moŜna określić jako dąŜenie rozwoju rodzimych zdolności wytwórczych przy wykorzystaniu zagranicznych technologii, surowców i kapitału. Ponadto, określa się branŜe traktowane priorytetowo, jak np. przemysł samochodowy, gdzie inwestor zagraniczny nie moŜe posiadać większości kapitału lub sektor budowlany, w którym trzeba wykazać się długoletnim doświadczeniem na rynku by móc ubiegać się o realizację projektów. Konsekwencją tego są przykładowo wyŜsze wymogi przy zakładaniu firm handlowych z kapitałem zagranicznym, 22 czasochłonne procedury certyfikacji wyrobów przemysłowych czy teŜ zakazy importu szeregu artykułów rolno - spoŜywczych. Za to duŜo łatwiej jest kupić gotowe wyroby przemysłowe, sprzedać surowce, a nawet dostarczyć technologię. Spośród róŜnorodnych barier w dostępie do rynku chińskiego, największe znaczenie z punktu widzenia polskiego potencjału eksportowego mają: A. Bariery taryfowe (taryfa celna, procedury celne); B. Bariery pozataryfowe: • • • • • • • • Kwoty i licencje; Nieprzejrzystość regulacji prawnych; Postępowania ochronne, antydumping; Zasady konkurencji; Zamówienia rządowe; Reguły standaryzacji, certyfikacji i norm technicznych; Wymagania finansowe dla zagranicznych inwestorów; Wysokie koszty akwizycji i reklamy; C. Bariera językowa i kulturowa 5. Przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego w Chinach Wejście na rynek chiński jest przedsięwzięciem trudnym, czasochłonnym i kosztownym, obfitującym w szereg barier. Ich istnienie wynika miedzy innymi z róŜnic kulturowych, językowych czy teŜ odmienności systemu prawnego, praktyk i specyfiki prowadzenia działalności gospodarczej . Centralnie planowana gospodarka z elementami socjalistycznej gospodarki rynkowej w oparciu o kapitalistyczne, wolnorynkowe metody produkcji i handlu, przyniosły nadspodziewanie dobre wyniki ekonomiczne. Chiny od kilkudziesięciu lat przeŜywają, dynamiczny wzrost gospodarczy stając się obecnie 2-gą gospodarką świata lub inaczej „fabryką świata”. DąŜenie do rozwoju rodzimych zdolności wytwórczych przy wykorzystaniu technologii, surowców i kapitału własnego, stworzenie wielu regulacji prawnych, faworyzujących np. tworzenie spółek z udziałem kapitału zagranicznego w formie joint venture, lokowanie w Chinach najnowoczesniejszych technologii, spowodowało stworzenie potegi gospodarczej od której produkcji uzaleŜniony jest cały świat PoniŜej przedstawiono dostępne formy prowadzenia działalnosci gospodarczej z udziałem kapitału zagranicznego w Chinach. 5.1. Biuro Przedstawicielskie Jednym z popularnych i zarazem najtańszych, w fazie zakładania, sposobów prowadzenia działalności przez cudzoziemców w Chinach jest załoŜenie biura przedstawicielskiego. (Representative Offices – RO). Biura te często zajmują się np. badaniem miejscowego rynku, nawiązywaniem kontaktów biznesowych czy kontrolą kontrahentów. Forma ta nie wymaga znacznych nakładów początkowych np. w postaci zainwestowanego kapitału załozycielskiego, jednakŜe wiąŜe się ona z szeregiem ograniczeń. RO nie posiada osobowości prawnej, nie ma zatem moŜliwości dochodzenia roszczeń przed sądem. Występuje tu takŜe brak moŜliwości bezpośredniego zaangaŜowania w działalność generującą dochód, a co za tym idzie, konieczność fakturowania klientów przez przedsiębiorstwo macierzyste. Jak wynika z powyŜszych uwag, biuro przedstawicielskie moŜe istnieć jedynie w przypadku funkcjonowania przedsiębiorstwa macierzystego np. w Europie, co w niektórych przypadkach jest utrudnieniem. Innym elementem charakterystycznym jest fakt, iŜ przedstawicielstwo handlowe opodatkowywane jest na bazie ponoszonych kosztów, a nie na podstawie przychodów. 23 W większości wypadków podatek ten wynosi 10% z ogólnej sumy poniesionych kosztów. Ponadto biuro przedstawicielskie nie moŜe samodzielnie zatrudniać miejscowych pracowników, a jedynie poprzez autoryzowane chińskie agencje pośrednictwa pracy. Pierwszym krokiem przy załoŜeniu biura przedstawicielskiego (RO) jest zatwierdzenie proponowanego opisu projektu przez właściwe władze. Następnie naleŜy zarejestrować się w lokalnym oddziale Państwowej Administracji ds. Przemysłu i Handlu, (State Administration of Industry and Commerce – SAIC; przydatne adresy internetowe administracji państwowej, stowarzyszeń, izb i chińskich organizacji gospodarczych znajdują sie na końcu broszury). Wydanie certyfikatu zatwierdzającego powinno nastąpić w ciągu 30 dni od daty złoŜenia wniosku. Następnie naleŜy wystąpić o sporządzenie oficjalnych pieczęci firmowych oraz rejestrację w lokalnym Biurze Bezpieczeństwa Publicznego (PSB). Kolejnymi krokami są: wystąpienie do lokalnego Biura Nadzoru Jakościowego i Technicznego w celu uzyskania tzw. Enterprise Code, rejestracja w lokalnym urzędzie podatkowym oraz w Centralnym Urzędzie Podatkowym, wystąpienie o otwarcie rachunku bankowego, a takŜe rejestracja w lokalnym urzędzie Foreign Service Ltd. Dla uzyskania zezwolenia na rozpoczęcie naboru lokalnych pracowników kieruje się wniosek do Urzędu Pracy i Ubezpieczeń Socjalnych. W celu otrzymania kart pobytu (residence permit) oraz wiz dla zagranicznego personelu naleŜy skierować wniosek do Biura Bezpieczeństwa Publicznego. Cały proces rejestracji Przedstawicielstwa zajmuje od 2 do 3 miesięcy. Certyfikat zatwierdzający (Approval Certificate) jest waŜny przez okres trzech lat. Rejestracja RO jest waŜna przez 1 rok i kaŜdorazowo wymaga odnowienia. 5.2. Spółka Joint Venture Inną formą prowadzenia działalności gospodarczej przez cudzoziemców w Chinach jest zrejestrowanie spółki Joint Venture. Spółka ta zakładana jest zazwyczaj przez jednego lub większą liczbę partnerów chińskich wraz z jednym lub większą liczbą partnerów zagranicznych. W Chinach wyróŜnia się dwa główne typy spółek joint venture dostępnych dla cudzoziemców. Pierwszą z nich jest kontraktowa spółka joint venture (Contractual Joint Venture), drugą kapitałowa spółka joint venture (Equity Joint Venture). Zasadnicza róŜnica między tymi formami polega na podziale zysków oraz partycypacji w ponoszeniu ryzyka i strat. W przypadku spółki kontraktowej podział ten następuje zgodnie z zapisami kontraktu wiąŜącego obie strony. W przypadku spółki kapitałowej podział następuje w relacji do procentu zainwestowanego kapitału początkowego. Kapitałowe spółki joint venture posiadają osobowość prawną w Chinach, mogą być właścicielami aktywów, posiadają moŜliwość dochodzenia swoich praw przed sądem. Majątek wspólników oddzielony jest od majątku spółki, czyli generalnie rzecz ujmując, odpowiedzialność ograniczona jest w większości przypadków do wielkości udziałów. Rozwiązanie to wykazuje zatem podobieństwa do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Polsce. Inną istotną cechą jest fakt, Ŝe inwestor zagraniczny powinien posiadać co najmniej 25% udziałów w spółce. W uzasadnionych przypadkach Ministerstwo Handlu ChRL moŜe wydać zezwolenie na załoŜenie społki joint venture, gdzie udział inwestora zagranicznego będzie mniejszy niŜ 25%. W przypadku kapitałowej spółki joint venture nie ma moŜliwości wycofania zainwestowanego przez cudzoziemca kapitału początkowego do momentu wygaśnięcia jej istnienia. Dla porównania, cudzoziemcy zakładający kontraktowe joint venture nie mają konieczności wnoszenia minimalnego wkładu początkowego. Posiadają oni takŜe wybór i moŜliwość zakupu praw do statusu osoby prawnej. Prowadzenie działalności gospodarczej przez cudzoziemców w Chinach jako spółki joint venture jest formą szczególnie wspieraną przez rząd chiński. Wynika to między innymi z ewentualnych korzyści dla lokalnej gospodarki (moŜliwość transferu nowych technologii, wykształcenie kadr, zdobycie nowych doświadczeń). Zazwyczaj prowadzenie tego rodzaju działalności gospodarczej ograniczone jest czasowo na okres od 30 do 50 lat. W niektórych okolicznościach warunek ten moŜe zostać zniesiony szczególnie w przypadku transferu bardzo nowoczesnych technologii. Rozwiązanie typu joint venture jest w przypadku pewnych branŜ jedyną dostępną formą prowadzenia przedsiębiorstwa dla cudzoziemców. Na przykład joint venture jest jedynym dostępnym sposobem dla prowadzenia 24 przedsiębiorstwa budowlanego, firmy oferującej usługi gastronomiczne, produkcji samochodów, czy produkcji kosmetyków. W tabeli 1 przedstawiono wysokość koniecznego kapitału załoŜycielskiego w spółkach joint venture z udziałem zagranicznym dla wybranych rodzajów działalności gospodarczej. Tabela 1. Rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej Minimalny kapitał załoŜycielski ( w RMB) SprzedaŜ detaliczna 50.000 30.000 – w części centralnej i zachodnich rejonach Chin SprzedaŜ hurtowa 80.000 Działalność bankowa 300.000.000 Usługi finansowe 200.000.000 Usługi turystyczne 1.500.000 Działalność produkcyjna 1.000.000 Usługi konsultingowe 10.000 Handel zagraniczny 30.000 – 500.000 W tabeli 2 zaprezentowano limit czasowy dla wpłaty kapitału załoŜycielskiego w przedsiębiorstwach z udziałem kapitału zagranicznego. Tabela 2. Zarejestrowany kapitał Limit czasowy Do 500.000 USD Rok od daty wydania business certificate 500.000 USD – 1.000.000 USD 1,5 roku od daty wydania business certificate 1.000.000 USD – 3.000.000 USD W ciągu 2 lat od daty wydania business certificate 3.000.000 USD – 10.000.000 USD W ciągu 3 lat od daty wydania business certificate PowyŜej 10.000.000 USD Zatwierdzany przez właściwe władzy na podstawie indywidualnego przypadku W praktyce wystepują pewne udogodnienia prowincji i rodzaju działalności obrotu kapitału zaloŜycielskiego, w zaleŜności od 5.3. Przedsiębiorstwo ze 100% kapitałem zagranicznym Innym modelem prowadzenia działalności gospodarczej w Chinach jest załoŜenie przedsiębiorstwa, które w całości naleŜy do zagranicznego właściciela. Rozwiązanie to znane jest w Chinach jako WFOE czyli Wholly Foreign Owned Enterprise. Oferuje ono najwięcej swobód w prowadzeniu, jednakŜe załoŜenie wymaga znacznych nakładów finansowych. Dla przykładu, przedsiębiorca moŜe 25 osiągać dochód z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie Chin oraz wystawiać tu faktury. W ten sposób moze przyjmować zapłatę na terenie Chin w Yuanach (RMB), co ułatwia działalność związaną z eksportem produktów i usług do Chin. W tabeli 3 przedstawiono rodzaje przedsiębiorstw zakładanych jako przedsiębiorstwa ze 100% udziałem kapitału zagranicznego wraz ze wskazaniem na minimalny kapitał zakładowy potrzebny na ich załoŜenie. Tabela 3*). Rodzaj prowadzonej działalności Minimalna kwota kapitału zakładowego Przedsiębiorstwo konsultingowe (Consulting WFOE) RMB 100,000 ~ RMB 500,000 Przedsiębiorstwo usługowe (Service WFOE) RMB 100,000 ~ RMB 500,000 Przedsiębiorstwo technologiczne (Hi-Tech WFOE) RMB 100,000 ~ RMB 500,000 Przedsiębiorstwo handlowe (Trading WFOE / FICE) RMB 500,000 ~ RMB 1 million Firma z branŜy spoŜywczej Food & Beverage WFOE RMB 500,000 ~ RMB 1 million Przedsiębiorstwo produkcyjne Manufacturing WFOE RMB 1 million or USD 140,000 Kwoty kapitału przedstawione w tabeli potwierdzają, Ŝe zagraniczni przedsiębiorcy zamierzający załoŜyć działalność gospodarczą w ChRL z wyłącznie własnym udziałem, powinnni dysponować znacznymi środkami na wpłatę kapitału zakładowego. Podane w tabeli sumy kwot minimalnych to kwoty niezbędnego kapitału załoŜycielskiego dla danego przedsiębiorstwa. UzaleŜnione są one od lokalizacji, w której prowadzona będzie działalność gospodarcza. System ten, jako element polityki gospoddarczej chińskiej administracji, pozwala między innymi na planowanie i koordynowanie rozwoju poszczególnych chińskich prowincji oraz miast. *) UWAGA: Liczby podane w tabelach odnoszą się do danych z 2010 roku, sugerujemy wcześniej upewnić się jakie są aktualne warunki. 6. Spółki z udziałem kapitału zagranicznego Procedury oraz wymagane dokumenty dla załoŜenia działalności gospodarczej w formie spółek joint venture oraz przedsiębiorstw ze 100% udziałem kapitału zagranicznego (WOFE) są zbliŜone. Na początku wymagany jest list intencyjny lub Porozumienie (Memorandum of Understanding). Etap ten obowiązuje wyłącznie inwestorów pragnących załoŜyć spółkę joint venture. Dokumenty te powinny zawierać opis projektu, planowane rozłoŜenie udziałów pomiędzy przyszłymi partnerami oraz sumę planowanej kapitalizacji spółki. Umowa wstępna powinna zostac dołączona do propozycji projektu i dostarczona przez partnera lub partnerów chińskich do rozpatrzenia przez odpowiednie władze. W zaleŜności od rozmiarów i zakresu projektu jest to: Ministerstwo Handlu ChRL lub np. w przypadku Szanghaju, Szanghajska Komisja Planowania i Rozwoju. (Shanghai Development and Planning Commision), Szanghajska Komisja 26 Współpracy Zagranicznej i Handlu (Shanghai Foreign Economic Relations and Trade Commission (SMERT) lub Szanghajska Komisja Inwestycji Zagranicznych (Shanghai Foreign Investment Board). Kolejnym krokiem w procesie tworzenia spółki joint venture jest dostarczenie propozycji projektu dla wstępnego rozpatrzenia. Krok ten jest pierwszym ruchem w przypadku zakładania przedsiebiorstw ze 100% udziałem kapitału zagranicznego (WOFE). Inwestor zagraniczny moŜe wyznaczyć lokalnego pełnomocnika do kontaktów z władzami. Po otrzymaniu zatwierdzenia propozycji projektu naleŜy wystąpić o rejestrację nazwy przedsiębiorstwa. Następnym krokiem jest przedstawienie studium wykonalności przedsięwzięcia w przypadku spółki jv oraz umowy najmu w przypadku WOFE. Dla joint venture kolejnym etapem jest przygotowanie umowy spółki, zobowiązań działania oraz wniosku o oficjalne zatwierdzenie działalności gospodarczej. Kontrakt musi spełnić oczywiście warunki chińskiego prawa o spółkach joint venture lub prawa o przedsiębiorstwach. Studium wykonalności oraz dokument o wstępnym zatwierdzeniu projektu powinny zostać załączone do umowy i przedstawione do oficjalnego zatwierdzenia. NaleŜy mieć świadomość, iŜ finalizacja niejednokrotnie trudnych negocjacji z chińskimi patnerami, mające na celu ustalenie warunków przyszłej współpracy, to dopiero pierwszy etap powoływania spółki do Ŝycia. O faktycznym podjęciu działalności gospodarczej moŜna mówić dopiero po uzyskaniu wszelkich zgód i dokonaniu formalności z chińskimi urzędami. Nierzadko w związku z brakiem formalnej zgody trzeba powtórnie powrócić do negocjacyjnego stołu. Dlatego warto o tym wiedzieć na etapie rozpoczynania rozmów z partnerami chińskimi. W przypadku WOFE nie mamy do czynienia z umową wiąŜącą obie strony. Do niezbędnych dokumentów wymaganych w celu utworzenia spółki naleŜą: pisemny wniosek o utworzenie WOFE, studium wykonalności, zobowiązanie działania, lista zarządu, pełnomocnictwo przedstawicieli prawnych, certyfikat załoŜenia przedsiębiorstwa inwestora zagranicznego, dowód zdolności kredytowej, a takŜe pisemne zatwierdzenie propozycji projektu oraz pozostałe wymagane dokumenty. Na tej podstawie wydawany jest przez odpowiedni Urząd certyfikat (Approval Certificate). Ponadto naleŜy zarejestrować się w Urzędzie Celnym oraz Urzędzie Skarbowym, a takŜe w Urzędzie Wymiany Walutowej oraz w Biurze Bezpieczeństwa Publicznego, a takŜe w Urzędzie Pracy i Opieki Społecznej, Na tym etapie następuje otwarcie rachunku bankowego. Po dokonaniu tych wszystkich czynności moŜna rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej na terenie Chin. Reasumując naleŜy stwierdzić, Ŝe załoŜenie podmiotu gospodarczego w Chinach jest stosunkowo skomplikowanym i czasochłonnym procesem. Wynika to zarówno z szeregu wymogów formalnoprawnych jak teŜ z bariery językowej (np. wszystkie dokumenty muszą byc sporządzone w języku chińskim). Pomocne na tym etapie mogą być kancelarie prawne bądź lokalne przedsiębiorstwa konsultingowe, które oferują kompleksową obsługę i przeprowadzenie całej procedury rejestracyjnej w urzędach. Na rynku działają takŜe agencje autoryzowane przez lokalne władze, czyli przez Komisję d/s Współpracy Gospodarczej i Handlu z Zagranicą (Foreign Economic Relations and Trade Commission). Agencje te oferują równieŜ wsparcie w procesie rejestracji przedsiębiorstwa w Chinach. Ponadto firmy te oferują przedsiębiorcy dostarczenie podstawowych informacji o potencjalnych partnerach biznesowych, co jest przydatne np. przy wyborze właściwego partnera w celu utworzenia spółki joint venture. Kancelarie prawne dostarczają informacji o numerze rejestracyjnym firmy, dacie rejestracji, jej siedzibie, składzie zarządu, itd. MoŜna takŜe zapoznać się z sytuacją partnera z okresu rejestracji: np. otrzymać informację o kapitale załoŜycielskim, zakresie i rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej, okresie wygaśnięcia jej waŜności, przynaleŜności do stowarzyszeń i zrzeszeń, zmianach w kapitale zakładowym, a takŜe informacji znajdujących się w obligatoryjnych raportach okresowych. Czas oczekiwania na powyŜsze dane to zazwyczaj 5 dni roboczych. W ofercie firm prawniczych znajduje się takŜe pomoc w sprawach dotyczących prawa własności, reprezentacja klientów w negocjacjach, sporządzanie opinii prawnych oraz przeprowadzanie audytów przedsięwzięć gospodarczych. Firmy te oferują pomoc prawną w sprawach sądowych oraz zastępstwo w sporach przed komisjami arbitraŜowymi. Firmy prawniczne pobierają wynagrodzenie według kosztów sprawy. Opłaty te regulują przepisy o wynagrodzeniach prawników, w tym przypadku dokument „Implementation Measures on Administration of Legal Service Fee of Lawyers”. Na 27 przykład przy sprawach o wartości do 100 tysięcy RMB wynagrodzenie kancelarii wynosi od 8% do 12% . Dla spraw powyŜej 100 tysięcy RMB od 5% do 7% wartości sprawy. Od 1 miliona RMB do 10 milionów RMB od 3% do5 %. Od 10 milionów RMB do 100 milionów RMB od 1 do 3%. PowyŜej 100 milionów RMB od 0,5 do 1%. Firmy konsultingowe z kolei specjalizują się zazwyczaj w opracowywaniu wszelkich analiz, w tym analiz technicznych, raportów na temat poszczególnych branŜ i rynków, planów marketingowych, a takŜe studiów wykonalności, opracowań specjalistycznych itp. Oferują one takŜe pomoc i przejęcie wszelkich formalności związanych z rejestracją przedsiębiorstwa w Chinach. Uproszczony system rejestracji działalności gospodarczej i otwierania firm moŜliwy jest w Hong Kongu – Specjalnej strefie autonomicznej. Procedura rejestracji firmy jest duzo prostsza i szybka. Firmy zarejestrowane w HK mogą prowadzić działalność na terytorium ChRL. W ChRL podejmuje działalność coraz więcej kancelarii prawniczych, firm doradczych i konsultingowych. JednakŜe ze względu na zawiłość przepisów, bariery językowe, czasochłonność procedur itd. warto mieć nie tylko sprawdzonego partnera w biznesie, ale i wiarygodną firmę doradczą. 7. Zamówienia publiczne Zamówienia publiczne w ChRL reguluje obecnie ustawa Prawo Zamówień Publicznych, obowiązująca od 1 stycznia 2000 r. Jej treść (w jęz. angielskim) zamieszczona jest na stronach http://beijing.trade.gov.pl oraz http://shanghai.trade.gov.pl w zakładce „Przewodnik po rynku”. Dodatkowo, ustawę uzupełniają liczne akty wykonawcze, normujące postępowanie nawet dla poszczególnych sektorów przemysłu. NaleŜy nadmienić, Ŝe tylko największe firmy zagraniczne, ztrudniające własnych prawników chińskich, przystępują do przetargów samodzielnie. Podobnie jak w Polsce firmy chińskie wynajmują kancelarie prawnicze w celu zapewnienia poprawności formalnej wniosków, w Chinach – chcąc uniknąć błędów proceduralnych – równieŜ sugeruje się korzystanie z usług lokalnych firm prawniczych. O ile część ogłoszeń dotyczących przetargów publicznych w Chinach posiada wersję angielską, o tyle dokumentacje przetargowe a takŜe obowiązujące formularze w większości są tylko po chińsku. Ogranicza to w zdecydowany sposób – choć nie eliminuje – udział zagranicznych podmiotów w zamówieniach publicznych. W praktyce mało jest firm zagranicznych zaangaŜowanych projekty infrastrukturalne w Chinach. Zamierzając przystąpić do przetargów, z powodu trudności komunikacyjnych i kulturowych, najlepiej jest korzystać z kancelarii prawniczo- konsultingowych wyspecjalizowanych w obsłudze przedsiębiorców zagranicznych. Więcej informacji dotyczących zamówień publicznych moŜna znaleźć na stronach internetowych, m.in. www.lehmanlaw.com czy www.chinabidding.com 8. System finansowy i podatkowy w Chinach Chiński system finansowy jest w duŜym stopniu regulowany administracyjnie przez państwo, natomiast podlega on stopniowym reformom związanym zarówno z koniecznością obsługi coraz większej liczby inwestycji zagranicznych lokowanych w ChRL, jak i rozwojem rynku kapitałowego. Bankiem centralnym ChRL jest People’s Bank of China. Inne najwaŜniejsze i największe banki chińskie to: Bank of China Ltd., China Development Bank, Agricultural Bank of China, Industrial and Commercial Bank of China i China Construction Bank. Znaczny rozwój notuje rynek giełdowy, z giełdami w Szanghaju i Shenzhen. Giełda nadzorowana jest przez China Securities Regulatory Commission. Chińska waluta to renminbi (RMB), inaczej yuan. RMB dzieli się na 100 fenów lub 10 jiao. Pieniądz ChRL emitowany jest przez People’s Bank of China. Kurs wymiany określany jest równieŜ przez Bank Centralny, a publikowany przez State Administration of Foreign Exchange. 28 Szybki rozwój gospodarki chińskiej w ostatnich latach spowodował istotny wzrost rezerw kapitałowych państwa, jak i przyczynił się do zainteresowania chińskich podmiotów gospodarczych podejmowaniem inwestycji za granicą. TakŜe chiński system podatkowy podlegał w ostatnich latach istotnym zmianom, czemu sprzyjała coraz większa liczba inwestycji z udziałem przedsiębiorców zagranicznych. Reformy przyniosły ujednolicenie stawek celnych dla firm z kapitałem zagranicznym i firm chińskich, jak teŜ stopniowo przybliŜają chiński system podatkowy do międzynarodowych standardów. Dwie instytucje regulujące system podatkowy Chin to: State Administration of Taxation (SAT) i Ministry of Finance (MOF). Chiny stosują system dwóch poziomów podatkowych, tj. system podatków centralnych (np. VAT, podatek dochodowy od firm z kapitałem zagranicznym) i podatki lokalne ( podatki od osób fizycznych). 8.1. Główne podatki, które dotyczą firm z kapitałem zagranicznym: a/ Business Tax (BT) – od 3% do 20% b/ Value Added Tax (VAT) (małe/średnie przedsiębiorstwa – 6%; Commercial Business Enterprise – 4%; prywatna osoba – 17%) c/ podatek od dochodów firm (EIT) – 25% d/ podatek od towarów luksusowych (CT) – dotyczy sprzedaŜy, czy importu takich artykułów, jak wyroby tytoniowe, alkohole, kosmetyki, biŜuteria, produkty petrochemiczne, luksusowe zegarki itp. – od 3% do 5% Od 1 lipca 2011 roku w Chinach weszło w Ŝycie nowe prawo ubezpieczeń społecznych. Regulacje mają charakter powszechny, system obejmie wszystkie grupy zatrudnionych, włączając sezonowych robotników migracyjnych a takŜe obcokrajowców pracujących w Chinach. Według szacunków zachodnich ekspertów, zaleŜnie od realnego stopnia implementacji systemu ubezpieczeń, spodziewać się moŜna wzrostu kosztów produkcji chińskich towarów. 9. Ochrona własności intelektualnej Ochrona własności intelektualnej (IPR – Intellectual Property Rights) to jedno z głównych zobowiązań ChRL w momencie przystąpienia do Organizacji Światowego Handlu (WTO). Chodzi głównie o dostosowanie prawa w zakresie patentów, praw autorskich i znaków handlowych do wymogów dokumentu WTO pod nazwą TRIPS Agreement (Agreement on Trade Related Aspect of Intellectual Property Rights). Ochrona własności intelektualnej to jedno z najwaŜniejszych wyzwań dla przedsiębiorców podejmujących działalność w Chinach. Jak wskazują doświadczenia, często brak odpowiednich zabezpieczeń i znajomości przepisów prawnych jest źródłem wielu problemów. Dla otrzymania ochrony IPR naleŜy zarejestrować znak, patent lub prawa autorskie w jednej z poniŜszych organizacji: Znaki handlowe – Trademark Office of the State Administration for Industry and Commerce (SAIC) Patenty – State Intellectual Property Office (SIPO) Prawa autorskie – National Copyright Administration (NCA) WaŜne, by zarejestrować patent bądź znak handlowy pod nazwą swojej firmy, natomiast w zapisach kontraktowych z podmiotami współpracującymi w ChRL naleŜy wpisywać klauzule odnoszące się do wymogow ochrony IPR. W przypadku inwestorów podejmujących produkcję w ChRL wyrobów nowoczesnej technologii wskazane jest, by część komponentów „wraŜliwych” na skopiowanie, produkowana była poza Chinami. 29 9.1. Rejestracja znaku towarowego Za rejestrację znaków towarowych odpowiada Urząd Patentowy ChRL (State Intellectual Property Office of the People’s Republic of China). Urząd ten posiada swoich Rzeczników Patentowych w róŜnych większych miastach Chin, a prowincjonalne komórki zajmują się sprawami związanymi ze znakami towarowymi, ich ochroną, prawami wynikającymi z ich stosowania oraz rozwiązują problemy związane z ich naruszaniem. Stosowany w Chinach system rejestracji jest zgodny z International Classification System i obejmuje 34 kategorie produktów i 8 kategorii usług. W formularzu zgłoszeniowym naleŜy opisać towar zgodnie z obowiązującymi międzynarodowymi standardami. KaŜdy obcokrajowiec lub zagraniczna firma moŜe wnioskować o rejestrację znaku towarowego, zgodnego z odpowiednimi umowami zawartymi pomiędzy krajem, który reprezentuje a Chinami oraz zgodnego z odpowiednimi międzynarodowymi umowami (traktatami) podpisanymi przez oba kraje a takŜe na zasadzie wzajemności. Zagraniczny inwestor moŜe wnioskować o rejestrację znaku towarowego samodzielnie lub za pośrednictwem licencjonowanego agenta. Przy rejestracji znaku towarowego naleŜy przedłoŜyć następujące dokumenty: - wniosek o rejestrację (Application for Trademark Registration), - prawomocne upowaŜnienie, - 10 kopii (reprodukcji) znaku towarowego (kolorowych, jeŜeli takie są wymagane), - 1 kopię czarno-białą. Kopie znaku towarowego muszą być wyraźne, zrobione na jasnym trwałym papierze lub zastąpione fotografiami o wymiarach nie większych niŜ 10 cm i nie mniejszych niŜ 5 cm. Składany przez cudzoziemca lub zagraniczne przedsiębiorstwo wniosek musi byś sporządzony w języku chińskim (kaŜdy dokument obcojęzyczny musi mieć autoryzowane chińskie tłumaczenie). Dodatkowo: - przy rejestracji wyrobów farmaceutycznych przeznaczonych dla ludzi wymagany jest certyfikat zezwalający na produkcję i dystrybucję wystawiony przez miejscowy departament zdrowia, - przy rejestracji papierosów, cygar i tytoniu wymagany jest certyfikat producenta wystawiony przez odpowiednie władze lub właściwy urząd centralny zajmujący się tą dziedziną, - przy rejestracji gazet, wydawnictw i magazynów prasowych wymagany jest certyfikat rejestracyjny z kodem CN przydzielonym przez centralny urząd prasy i publikacji (State Press and Publication Administration). Wnioski dotyczące znaków towarowych są rozpatrywane pod kątem zgodności z prawem (Trademark Law) przez miejscowy Urząd d/s Ochrony i Rejestracji znaków towarowych (Trademark Office). Wątpliwości lub dodatkowe wyjaśnienia naleŜy uzupełnić w ciągu 15 dni od dnia otrzymania pisemnej informacji w tej sprawie. Po wstępnym zaakceptowaniu wniosku, znak towarowy jest publikowany. W ciągu trzech miesięcy od daty opublikowania znaku towarowego moŜna wnieść do urzędu d/s ochrony i rejestracji znaków towarowych zastrzeŜenie. Na jego rozpatrzenie urząd ma 30 dni. Gdy nie ma przeciwwskazań Urząd d/s Ochrony i Rejestracji Znaków Towarowych (UOiRZT) rejestruje znak towarowy. Prawo pierwszeństwa znaków towarowych rozpatrywane jest zgodnie z Konwencją Paryską. Okres waŜności znaków towarowych wynosi 10 lat od daty rejestracji. Wniosek o przedłuŜenie waŜności znaku powinien być złoŜony na 6 miesięcy przed upływem terminu waŜności do (Trademark Office). Do wniosku (Application for Renewal of Trademark Registration) naleŜy załączyć 5 kopii znaku. PrzedłuŜenie waŜności znaku dokonywane jest na następne 10 lat. UŜywanie znaku towarowego przez inne osoby moŜe odbywać się jedynie za zgodą jego właściciela, wyraŜoną w kontrakcie. Licencjodawca i licencjobiorca zobowiązani są do prezentacji kopii kontraktu we władzach powiatowych w ciągu trzech miesięcy od dnia podpisania tego dokumentu. Licencjodawca zobowiązany jest takŜe do przedłoŜenia kopii kontraktu w UOiRZT (Trademark Office), w celach rejestracyjnych i ogłoszenia tego faktu do publicznej wiadomości. 30 W przypadku zagubienia lub uszkodzenia certyfikatu znaku towarowego, naleŜy w UOiRZT przedłoŜyć odpowiedni wniosek (Application for Re-issuance of Certificate of Trademark Registration) wraz z pięcioma kopiami zarejestrowanego znaku towarowego. W przypadku zagubienia certyfikatu, dodatkowo naleŜy złoŜyć odpowiednie oświadczenie w prasie (Trademark Gazette). Dobrze znane znaki towarowe są chronione przez UOiRZ. Wszelkie nazwy innych towarów kojarzące się z znanymi zarejestrowanymi markami nie zostaną zarejestrowane przez Trademark Office. 9.2. Wnioski patentowe w ChRL Zagraniczni inwestorzy mogą składać aplikacje patentowe (jedynie w języku chińskim) do biur patentowych w poszczególnych prowincjach bezpośrednio lub za pośrednictwem agentów. JeŜeli firma składa więcej niŜ dwa wnioski patentowe i nie ma agenta, wówczas powinna do załatwiania spraw wyznaczyć swojego przedstawiciela. JednakŜe, wnioski patentowe w sprawie wynalazków i wzorów uŜytkowych powinny być ograniczone do jednego. Dwa lub więcej wynalazków lub wzorów uŜytkowych, wywodzących się z jednego ogólnego pomysłu, powinny być włączone do jednej aplikacji patentowej. Składający aplikację patentową dla wynalazku lub wzoru uŜytkowego (w dwóch egzemplarzach) musi załączyć następujące dokumenty: - podanie obejmujące: nazwę wynalazku lub wzoru uŜytkowego, nazwisko wynalazcy, nazwisko i adres wnioskodawcy oraz inne informacje związane z wynalazkiem, - opis i wyciąg z opisu oddający obraz wynalazku lub wzoru uŜytkowego napisany w sposób zrozumiały dla czytającego. JeŜeli zrozumienie tematu wymaga odpowiednich rysunków to naleŜy je załączyć, - twierdzenia wraz z opisem powinny obejmować zakres ochrony patentowej. Mogą one zawierać formuły chemiczne i matematyczne bez przykładów. - wymagane dokumenty do aplikacji patentowej dotyczącej projektów (w dwóch egzemplarzach). Podanie opisujące projekt i jego klasyfikację musi zawierać: - rysunki lub fotografie projektu, o wymiarach nie mniejszych niŜ 3 cm x 8 cm i nie większych niŜ 15 cm x 22 cm, - krótki opis projektu, - prototyp lub model projektu, jeŜeli to konieczne. Po wstępnej analizie wynalazku i sprawdzeniu jego zgodności z prawem, Urząd Patentowy publikuje stosowną informację po upływie 18 miesięcy od dnia złoŜenia aplikacji. Na Ŝyczenie wnioskodawcy okres ten moŜe ulec skróceniu. W ciągu trzech lat od daty złoŜenia wniosku Urząd Patentowy bada gruntownie wynalazek. JeŜeli w tym okresie nie ma przeciwwskazań, Urząd Patentowy wydaje decyzję o przyznaniu patentu, wystawia certyfikat wynalazku, rejestruje go i podaje do publicznej wiadomości. Prawo do patentu wchodzi w Ŝycie z dniem jego publikacji. W przypadku patentu na wzór uŜytkowy, Urząd Patentowy dokonuje jego wstępnej analizy i jeśli nie ma przeciwwskazań do odmowy, podejmuje decyzję o udzieleniu patentu. Jednocześnie wystawia certyfikat wzoru, rejestruje go i fakt ten podaje do publicznej wiadomości. Prawo do patentu wzoru uŜytkowego wchodzi w Ŝycie z dniem jego publikacji. Prawa do patentu wynalazca moŜe wykorzystywać sam lub autoryzować do tego celu inną osobę. Korzystanie z patentu moŜe mieć charakter dobrowolny lub obowiązkowy (przymusowy). Dobrowolne korzystanie z patentu następuje w wyniku negocjacji. Wynalazca (licencjodawca) moŜe podpisać kontrakt licencyjny z drugą stroną (licencjobiorcą) na korzystanie z wynalazku w określony sposób, na określony czas i na określonym terytorium. Kontrakt powinien mieć formę pisemną i po podpisaniu przez obie strony powinien być dostarczony w ciągu trzech miesięcy do Urzędu Patentowego. Obowiązkowe korzystanie z patentu moŜe mieć miejsce gdy: - jednostka posiada odpowiednią wiedzę do wykorzystywania wynalazku lub wzoru uŜytkowego i podejmowane przez nią próby uzyskania autoryzacji do jego prawa nie odnoszą sukcesu. 31 Wówczas Urząd Patentowy po trzech latach od przyznania praw patentowych, moŜe na wniosek tej jednostki udzielić jej obowiązkowej licencji. - w wyjątkowych przypadkach dotyczących spraw wagi państwowej i wymagających zabezpieczenia interesu publicznego, Urząd Patentowy moŜe udzielić obowiązkowej licencji na wykorzystywanie patentu na wynalazek lub wzór uŜytkowy. Gdy wynalazek lub wzór uŜytkowy są bardziej zaawansowane technicznie od poprzedniego wynalazku lub wzoru uŜytkowego, od których wykorzystania zaleŜy ich działanie (wdroŜenie), wówczas Urząd Patentowy moŜe na wniosek zainteresowanego wynalazcy udzielić mu obowiązkowej licencji. Jednostka, która otrzymuje moŜliwość do obowiązkowego korzystania z patentu nie ma do niego praw wyłączności. Płaci ona właścicielowi patentu opłatę eksploatacyjną. W przypadku braku porozumienia między stronami co do wysokości opłaty, decyzję w tej sprawie podejmuje Urząd Patentowy. JeŜeli strony nie są usatysfakcjonowane decyzją Urzędu Patentowego, mogą w ciągu trzech miesięcy od otrzymania takiej decyzji odwołać się do właściwego sądu cywilnego. Wynalazki chronione są prawem patentowym przez okres 20 lat, a wzory uŜytkowe przez okres 10 lat, licząc od dnia złoŜenia wniosku patentowego. 9.3. Ochrona praw własności intelektualnej Prawa własności intelektualnej są chronione w ChRL przed ich naruszaniem zarówno środkami administracyjnymi, jak i na drodze postępowania sądowego. Chiny zaadoptowały podwójną ścieŜkę ochrony przed naruszaniem praw własności intelektualnej. Pierwszą jest rozwiązanie spornej sprawy na szczeblu właściwego powiatu a drugą wykorzystanie do tego celu agenta patentowego. Zgodnie z chińskim prawem patentowym, agent moŜe pełnić funkcję mediatora. W przypadku naruszenia praw własności intelektualnej, właściciel takiego prawa moŜe wystąpić z powództwem do właściwego sądu cywilnego, który w ChRL jest pierwszą instancją w tych sprawach. W przypadkach nadzwyczajnych zainteresowana strona moŜe prosić sąd o zamroŜenie aktywów pozwanego. 10. Regulacje celne i dostęp do rynku ChRL Po przystąpieniu do Światowej Organizacji Handlu (WTO) w grudniu 2001 roku, ChRL podjęła wysiłki dla stopniowego wypełnienia zobowiązań wynikających z tego faktu. Odnosi się to do takich kwestii jak: obniŜenie taryf przywozowych, usuwanie barier pozataryfowych, zwiększenie dostępu do rynku dla firm zagranicznych, poprawa stanu ochrony własności intelektualnej, dostosowanie prawa do wymogów międzynarodowych i poprawa transparentności w gospodarce. Rozwiązania w zakresie chińskiego systemu taryfowy w imporcie opierają się na regulacjach HSCC (Harmonised System of Classification Codes). W praktyce obowiązują stawki taryfowe dla dostawców z państw objętych klauzulą uprzwilejowania (Most Favoured Nation – MFN) i stawki ogólne (General Rates). Taryfy celne zaleŜą od typu produktu, stosowanych składników i komponentów, jak teŜ jego zastosowania. Większość stawek celnych kalkulowana jest ad valorem jako procent od wartość towaru określonej na bazie CIF. Średni poziom stawek celnych został zredukowany w ostatnich latach do poziomu 9,8%, w tym produkty pochodzenia rolniczego podlegają średniej stawce 15,3%, a produkty przemysłowe – 8,95%. Chiny stosują takŜe politykę zwolnień z naliczania cła w przypadku wybranych importowanych towarów, takich jak sprzęt i wyposaŜenie, które sprzyja postępowi technologicznemu, rozbudowie sektora badawczo – rozwojowego i inwestycjom w branŜach nowoczesnych technologii. Zagraniczni eksporterzy podkreślają często sporą niekonsekwencję lokalnych urzędów celnych w stosowaniu właściwej klasyfikacji dla danego towaru i w efekcie, w naliczaniu opłaty celnej. 32 10.1. Certyfikaty i inne wymogi w dostępie do rynku Władze chińskie stosują szereg wymogów dotyczących zgód na import, certyfikacji, etykietowania czy zasad w zakresie pakowania towarów. Bardzo waŜną sprawą jest zaznajomienie się ze szczegółowymi regulacjami odnoszącymi się do poszczególnych produktów, by uniknąć kategorycznej odmowy lub znacznego opóźnienia we wprowadzeniu towaru na obszar celny ChRL. Główne trudności to czasochłonna procedura w uzyskaniu certyfikatu dopuszczenia konkretnego produktu na rynek i niekonsekwencje urzędow w definiowaniu wymogów co do konkretnej grupy towarowej. W ChRL sprawami certyfikacji produktow, inspekcją i kwarantanną zajmuje się General Administration for Quality Supervision and Quarantine (AQSIQ). Uzyskanie znaku CCC (China Compulsory Certification) jest wymogiem w przypadku eksportu bądź produkcji i sprzedaŜy w ChRL większości produktów z takich branŜ jak przemysł elektryczny i elektroniczny, motoryzacyjny, jak i większości produktów związanych z konsumpcją i bezpieczeństwem. Spośród wymogów koniecznych do spełnienia przez polskie przedsiębiorstwa, pragnące eksportować towary objęte powyŜszymi kategoriami do Chin, istnieje konieczność wysłania przez te podmioty specyfikacji technicznych oraz próbek produktów do China Quality Certification Center (CQC). Następnie, po wstępnym zatwierdzeniu specyfikacji i próbek będzie miała miejsce obligatoryjna wizyta chińskich specjalistów w rodzimych zakładach produkcyjnym w Polsce. Po uzyskaniu certyfikatu (China Compulsory Certificate), umoŜliwiającego eksport do Chin, z reguły corocznie, przeprowadzana jest dodatkowa inspekcja w zakładach produkcyjnych. Wszelkie koszty wskazanych działań i wizyt pokrywają polskie przedsiębiorstwa, pragnące uzyskać certyfikat. Prowadzona jest takŜe certyfikacja dla wybranych grup produktów, np. eksporterzy kosmetyków muszą otrzymać świadectwo wydawane przez chińskie Ministerstwo Zdrowia. Szczegółowe prodecury obowiązują teŜ w przypadku towarów spoŜywczych czy farmaceutyków. Świadectwo fitosanitarne wymagane jest w eksporcie do ChRL roślin i produktów roślinnych. Chiny stosują wymogi dotyczące etykietowania towarów, głównie spoŜywczych, przestrzeganie zasad w tym względzie nadzoruje China Entry - Exit Quarantine and Inspection (CIQ). Napisy na opakowaniach w języku chińskim (znaki chińskie w tzw. „simplified Chinese”) muszą odpowiadać szczegółowym wymogom określonym dla poszczególnych grup towarowych, w niektórych przypadkach wymagane jest, by etykiety były dwujęzyczne (j. chiński i j. angielski). Koniecznym warunkiem jest, by etykiety spełniające wszystkie wymogi formalne, umieszczone zostały na towarze przed jego wysyłką do Chin. Biorąc pod uwagę konieczność klarownego sprecyzowania wymogów, co do etykietowania konkretnego towaru (w tym precyzja w opisie w języku chińskim), eksporterzy powinni wymagać współpracy w tym względzie ze strony chińskiego importera / agenta. Od 2006 roku Chiny odstąpiły od zasady zatwierdzania etykiet przed wprowadzeniem towaru do obrotu – obecnie jeśli w trakcie kontroli w urzędzie celnym, okaŜe się, Ŝe towar nie jest opisany zgodnie z wymogami, kierowany jest do magazynu, jako nie – kwalifikujący się do wprowadzenia do obrotu i eksporter ponosi wszelkie przewidziane w takim przypadku koszty. np. opakowania drewniane muszą być zabezpieczone i certyfikowane zgodnie z miedzynarodową normą ISPM 15. 10.2. Badanie towarów w obrocie towarowym ChRL z zagranicą i ich kwarantanna W ramach zobowiązań podjętych przez ChRL wobec Światowej Organizacji Handlu (WTO), od dnia 1 października 2002 r. obowiązują nowe zasady przeprowadzania badań towarów będących przedmiotem wymiany handlowej z zagranicą. Katalog towarów podlegających badaniom i kwarantannie obejmuje listę 4.113 róŜnych towarów podzielonych na 21 kategorii. Katalog ten określa równieŜ zakres badań i kwarantanny, jakim powinny podlegać poszczególne towary. Techniczne normy (standardy) przeprowadzania badań i inspekcji obejmują chińskie standardy, standardy międzynarodowe i standardy krajów wysokorozwiniętych. W Chinach występują następujące normy: - normy krajowe, - normy branŜowe (w przypadku braku norm krajowych), - normy zakładowe (w przypadku braku norm branŜowych i zakładowych) 33 Kryteria przeprowadzanych badań określają centralne władze sanitarne (AQSIQ Administration of Quality Supervision, Inspection and Quarantine). Badania przeprowadzane są zgodnie z obowiązującymi normami krajowymi, branŜowymi i innymi obowiązującymi przepisami. W przypadku braku ww. norm badanie towaru jest przeprowadzane w zgodności z kontraktem, w oparciu o wcześniej pobrane próbki (wzory) towaru. JeŜeli normy jakościowe są mniej wymagające w stosunku do wymagań kontraktowych, zastosowanie mają wymagania określone w kontrakcie. W przypadku, gdy normy dotyczące badań nie są określone i nie ma ich w zwartym kontrakcie (lub są niejasne), stosuje się standardy międzynarodowe lub AQSIQ. 10.3. Nadzór i badania artykułów Ŝywnościowych W katalogu towarów (Catalogue of Commodities Subject to Inspection and Quarantine) wymieniono około tysiąca rodzajów Ŝywności importowanej oraz tyle samo rodzajów Ŝywności eksportowanej, które podlegają badaniom i kwarantannie. 10.3.1. Badanie Ŝywności importowanej Cała importowana Ŝywność w tym: napoje, alkohole i cukier, konserwanty spoŜywcze, opakowania, materiały do pakowania i przerabiania Ŝywności podlegają zgłoszeniu do władz sanitarnych w celu przeprowadzenia stosownych badań dla określonego rodzaju Ŝywności. Tylko Ŝywność spełniająca naleŜne wymagania moŜe być wpuszczona na obszar celny ChRL. 10.3.2. Badanie Ŝywności eksportowanej Cała Ŝywność będąca przedmiotem eksportu (w tym m.in. wyroby gotowe, surowce do produkcji Ŝywności i potrawy przygotowywane tradycyjnymi metodami zawierające składniki lecznicze). śywność nie badana lub nie odpowiadająca normom nie moŜe być przedmiotem eksportu. 10.3.3. Wykaz importowanych towarów, zwierząt i roślin AQSIQ odpowiada za prowadzenie, dokonywanie korekt i publikowanie katalogu importowanej i eksportowanej Ŝywności, zwierząt i roślin mających wpływ na ludzkie zdrowie. Katalog zawiera wykaz przetworzonej Ŝywności do bezpośredniego spoŜycia (np. Ŝywność w puszkach, napoje alkoholowe) oraz wykaz półproduktów i surowców (np. mięso, owoce morza i warzywa). Zagraniczni producenci mogą składać aplikacje o rejestrację swych wyrobów w AQSIQ za pośrednictwem władz higieniczno-sanitarnych w swoich krajach. Wszyscy, których produkty odpowiadają wymaganiom AQSIQ, będą figurować w wykazie AQSIQ jako mający dopuszczenie swych produktów do sprzedaŜy na chińskim rynku. KaŜdy dopuszczony w ten sposób wyrób ma swój własny kod rejestracyjny. 10.3.4. Rejestracja Ŝywności eksportowanej, zwierząt i roślin Wszystkie przedsiębiorstwa w ChRL zajmujące się przetwarzaniem i przechowywaniem Ŝywności przeznaczonej na eksport, w tym ubojem zwierząt na eksport, muszą posiadać licencję wydaną przez lokalny wydział zdrowia oraz odpowiedni certyfikat (Registration Certificate) wydany przez centralne władze sanitarne. W przypadkach, gdy zachodzi potrzeba wydania certyfikatu dla zagranicznego odbiorcy towaru, eksporter powinien wystąpić z odpowiednim wnioskiem do AQSIQ. 34 10.4. Nadzór nad badaniami produktów mechanicznych i elektronicznych Dla AQSIQ podstawą do badań i kontroli produktów jest “Statistical Handbook on the Import and Export of Mechanical and Electronic Products” opracowany przez chińskie Ministerstwo Handlu i Współpracy Gospodarczej z Zagranicą z 1999 r. 10.4.1. Wyroby mechaniczne i elektroniczne przeznaczone na eksport Władze sanitarne nadzorują eksporterów biorąc pod uwagę jakość produktów i jakość zarządzania przedsiębiorstwem. Z przeprowadzania badań zwolnione są przedsiębiorstwa posiadające pozwolenie na eksport (Exemption Certificate). Produkty mechaniczne i elektroniczne podlegają obowiązkowym badaniom pod względem wymogów bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska. Ich jakość nie moŜe odbiegać od norm państwowych. Dla innych produktów normy ustalane są w kontraktach handlowych. Dla ułatwienia eksportu produktów, AQSIQ wprowadził tymczasowy system badań certyfikacyjnych produktów przeznaczonych na eksport. AQSIQ promuje przedsiębiorstwa, które pragną uzyskać certyfikaty ISO 9000, ISO 14000 oraz inne dotyczące jakości produkowanych przez siebie produktów. Przedsiębiorstwa, które posiadają certyfikat zaaprobowany przez Chinese National Accreditation Board są zwalniane z badań i klasyfikowane w odpowiedniej kategorii przedsiębiorstw. W Chinach popierane są przedsiębiorstwa produkujące na eksport produkty finalne. Jednocześnie przedsiębiorstwa te zobowiązane są do rejestracji swoich wyrobów w lokalnych władzach certyfikacyjnych. Badania te wykonywane są bezpłatnie, jako pomoc dla przedsiębiorstw podejmujących produkcję odpowiadającą wymaganiom i standardom międzynarodowym. 10.4.2. Wyroby mechaniczne i elektroniczne pochodzące z importu Chiny opublikowały wykaz towarów, które podlegają badaniom jakościowym oraz związanych z bezpieczeństwem (Catalouge of Import Commodities Subject to the Safety and Quality Licensing System). Towary nie odpowiadające wymogom nie są wpuszczane na obszar celny ChRL. Zabroniony jest takŜe import uŜywanych wyrobów mechanicznych i elektronicznych. Wyjątkowo moŜna importować towary uŜywane tylko dla celów specjalnych. Mając na uwadze bezpieczeństwo narodowe, ochronę środowiska i zdrowia, przedsiębiorstwa dokonujące takiego importu zobowiązane są do przeprowadzenia odpowiednich badań w kraju eksportera, co powinno być zapisane w kontrakcie. Importer zobowiązany jest do zgłoszenia importu do władz sanitarnych w miejscu przekroczenia towaru przez granicę. Do towaru muszą być dołączone poświadczone kopie zezwoleń importowych, dokumenty handlowe i deklaracja celna towaru. Po odprawie celnej towaru, importer zobowiązany jest poinformować władze sanitarne o miejscu i okresie uŜytkowania towaru i przedstawić faktury handlowe, specyfikację towaru, konosamenty i inne niezbędne dokumenty do inspekcji. 10.5. Nadzór nad badaniami leków 10.5.1. Leki z importu Przed wejściem na rynek chiński, kaŜdy lek z importu musi otrzymać certyfikat rejestracyjny z Państwowego Urzędu Leków (State Drug Administration – SDA). Zgłoszony do rejestracji lek z importu musi posiadać dopuszczenie do obrotu w kraju jego produkcji oraz przejść badania w laboratorium autoryzowanym przez State Drug Administration, w miejscu przekroczenia granicy. Zobowiązani do zgłoszenia leku do rejestracji są chińskie biura lub agenci zagranicznych producentów leków. W tym celu powinni oni przedłoŜyć wniosek na formularzu “Imported Drug Registration Certificate Application Form” do kontroli i aprobaty wraz z innymi 35 dokumentami wymaganymi przez SDA. Biura i agenci, muszą legitymować się dokumentami autoryzowanymi przez State Administration for Industry and Commerce (SAIC). Po zakończeniu badań klinicznych, SDA wystawia certyfikat “Imported Drug Registration Certificate”, który stanowi podstawę do rejestracji leku, jego importu i dystrybucji w Chinach. Leki z importu mogą być wwoŜone do ChRL jedynie poprzez wyznaczone punkty graniczne. Przesyłka leków musi być zgłoszona w Urzędzie ds. Leków znajdującym się w punkcie granicznym. Importer leku jest zobowiązany do wypełnienia formularza “Imported Drug Inspection Form” i przedłoŜenia go w autoryzowanym laboratorium we wskazanym punkcie granicznym wraz z oryginałem lub kopią certyfikatu “Drug Registration Certificate”. Laboratorium sporządza protokół badań (Imported Drug Inspection Report) i jeśli wyniki przeprowadzonych badań są pozytywnych, wystawia certyfikat (Imported Drug Customs Note). W przypadku negatywnych wyników badań, moŜna odwołać się w ciągu 30 dni do laboratorium w celu przeprowadzenia badań ponownie. Gdy odwołanie jest nieskuteczne, moŜna skorzystać z arbitraŜu oraz odwołania do Państwowego Instytutu Kontroli Wyrobów Farmaceutycznych i Biologicznych (National Institute for the Control of Pharmaceutical and Biological Products) w ciągu 30 dni. 10.5.2. Leki eksportowane W ChRL producenci leków muszą posiadać licencję na ich produkcję wystawioną przez lokalne władze sanitarne. Licencja jest podstawą do rejestracji w State Administration for Industry and Commerce (SAIC) Producenci leków są zobowiązani do produkcji leków zgodnych z wymaganiami jakościowymi określonymi przez State Drug Administration (SDA). SDA jest jednocześnie instytucją certyfikującą leki oraz nadzorują przestrzeganie wymagań jakościowych przez producentów leków. JeŜeli przedsiębiorstwo zamierza eksportować określony lek to musi wystąpić do odpowiedniego laboratorium wyznaczonego przez Ministra Zdrowia ChRL z wnioskiem o przeprowadzenie badań leku. Kryteria badań wyznaczone są kontraktem eksportowym. 10.6. Przeprowadzania badań i kwarantanny towarów importowanych i eksportowanych Agentami uprawnionymi do przeprowadzania badań i kontroli towarów eksportowanych oraz towarów importowane są firmy, które: - posiadają licencję do prowadzenia działalności gospodarczej (Corporate Business Licence) - są zarejestrowane w State Administration for Industry and Commerce (SAIC) - są zarejestrowane w lokalnych władzach sanitarnych i posiadają świadectwo “Agent Registration Certificate” Agenci odpowiadają za kontakty z władzami sanitarnymi, ustalają terminy przeprowadzania badań, koordynują prace instytucji zaangaŜowanych w proces przeprowadzania badań oraz dokonują opłat w imieniu swoich klientów. 11. Rozstrzyganie sporów, windykacja naleŜności KaŜdą transakcję z partnerem chińskim naleŜy poprzedzić podpisaniem umowy / kontraktu, w którym zawarte będą zapisy na temat postępowania reklamacyjnego oraz sposobu rozstrzygania sporów. NaleŜy równieŜ wspólnie ustalić język, w którym umowa będzie sporządzona. W zdecydowanej większości sytuacji Chińczycy umów (w tym handlowych) dotrzymują. Jeśli strony chcą prowadzić interesy ze sobą w długim okresie czasu, to ewentualne spory rostrzygane są polubownie, poprzez wspólnie wypracowane rozwiązania. NaleŜy pamiętać, iŜ zmuszanie Chińczyków do czegokolwiek w biznesie (szczególnie, jeśli chodzi o kwestie finansowe), stawianie ich w sytuacji „bez wyjścia”, brak dobrej woli strony poszkodowanej do zgodnego rozstrzygnięcia sprawy, nie spowoduje zakończenia sporu – wręcz przeciwnie – zaogni 36 konflikt. Skierowanie sprawy do sądu powszechnego lub arbitraŜowego – w Chinach – wiąŜe się z długotrwałym i kosztownym procesem, wymagającym angaŜowania lokalnych kancelarii prawnych, tłumaczy itd. Pozwy z sądów zagranicznych – strona chińska najczęściej ignoruje, ew. markuje dobrą wolę rozwiązania konfliktu, ale tylko przed sądem chińskim. To samo dotyczy windykacji naleŜności. W przypadkach, które udokumentowane są niepodwaŜalnymi dowodami, oraz odpowiedniej kwocie naleŜności (znacznie przewyŜszającej koszty obsługi prawnej), kancelarie prawnicze (w tym międzynarodowe) w Chinach notują sukcesy. Jest to jednak procedura bardzo kosztowna i długotrwała. Z tego powodu zaleca się polubowne rozstrzyganie konfliktów, aŜ do chwili wyczerpania wszelkich opcji rozwiązania sporu. 12. Lista wybranych kancelarii prawniczych i doradczych z siedzibą w Chinach Company 1. EU SME Centre in China Address Room 910, Sunflower Tower No. 37 Maizidian West Street Chaoyang District 100125 Beijing, P.R.China. T: +86 10 85275300 F: +86 10 85275093 Business scope The EU SME Centre provides a comprehensive range of handson support services to European Small and Medium-sized Enterprises (SMEs), assisting them to establish, develop and maintain commercial activities in the Chinese market. email: [email protected] www.eusmecentre.org.cn By offering support through the provision of information, confidential advice, networking events and training, the Centre focuses on the crucial early stages of SMEs’ market penetration strategy. The Centre also acts as a platform facilitating coordination amongst Member State and European public and private sector service providers to EU SMEs. Team of experts provide free practical advice and support services to assist SMEs’ business development needs, empowering them with the real knowledge and tools required to facilitate market access and increase competitiveness in the Chinese market. Range of free services cover: Business Development – provision of market information, business development and marketing advice Legal – legal information, ‘ask the expert’ initial consultations and practical manuals Standards – standards and conformity requirements when exporting to China, search tool for standard databases and guidelines on conformity assessment HR and Training – industry and horizontal training programme, database on available training courses, advice on HR issues Access to a service providers directory and information databases Hot-desking – free, temporary office space in the EU SME Centre to explore local business opportunities Any other practical, hands-on support services to EU SMEs wishing to export to or invest in China and directing SMEs to other specialised service providers 2. Lehman, Lee & Xu 6th Fl. Dongwai Diplomatic Office Legal advisory, commercial China Lawyers, Patent & Building, 23 Dongzhimenwai Dajie, disputes, market research Trademark Agents Beijing 100600 China tel. /+86 10/ 85321919 fax. /+86 10/ 85321999, 65323877 Suite 5107, Plaza 66, 1266 West Nanjing Road, Shanghai 200040, China tel. /+86 21/ 63758240 37 Company Address Business scope fax: /+86 21/ 63758705 http://www.lehmanlaw.com 3. LehmanBrown 7/F, Dongwai Diplomatic Building; 23 International accounting, business Donzhimenwai Dajie, 100600 Beijing, advisory, professional services, China system solutions, assisting in tel. /+86 10/ 85321720 setting up offices or companies, fax. /+86 10/ 65323270 tax strategies, market entry http://www.lehmanbrown.com strategies, financial consulting. [email protected] The company has offices in Mr. Dickson Leung Beijing, Shanghai, Shenzhen, [email protected] Tianjin and Hong Kong, Makao, Mongolia 4. Lovells Level 2 Office Tower C2 The Towers, Various professional law services Oriental Plaza No.1 East Chang An Avenue,Beijing 100738 tel. /+86 10/ 85184000 fax. /+86 10/ 85181656 direct tel. /+86 10/ 85187169 http://www.lovells.com Mr.Paul Saydak(speaks Polish) Email [email protected] 5. Sunfaith Ltd. Beijing Branch Market research company with the Rm. 910, Tower B, COFCO Plaza, No. 8 headquarters in Shanghai and Jianguomennei Avenue, 100005 Beijing offices in Beijing, Tokyo and tel. /+86 10/ 85110562 Cambridge. The company is fax. /+86010/ 85110577 engaged in market surveys, credit e-mail: [email protected] reporting, business intelligence and [email protected] intellectual property protecting www.sunfaith.com service. Contact: Mr. Frank Wang, Ms. Jane Wu 6. Sinotrust Business Information 7/F, C&W Mansion, No. 14 Company profile reports, business and Consulting Ltd. Jiuxiangqiao Road, Chaoyang District, credit reports, competitor 100016 Beijing, China investigation reports, in-depth tel. /+86 10/ 58671888 investigation reports, industry fax. /+86 10/ 58671866 analysis reports www.sbd.com.cn www.sinotrust.cn [email protected] [email protected] Contact: Ms. Ivy Peng, Account Manager 38 Company 7. Beijing Dequan Law Firm Address tel. /+86 10/ 65081195 Business scope Various professional law services fax. /+86 10/ 65019465, 65535556 Ms. Xie Hua [email protected] www.dequan110.com 8. Suite 701, East Tower Twin Towers Tax consultancy, accounting B-12 Jinaguomenwai Avanue services, legal and tax structuring, Beijing, 100022, China as well as business registration and Tel: +86 10 6566 0088 licensing. The company has offices Fax: +86 10 6566 0288 in Beijing, Shanghai, Shenzhen www.dezshira.com and Hong Kong Beijing HanYa Investment tel./fax. /+86 10/ 64663366-1122/1123 Services for foreign ventured Consultant Co., Ltd. e-mail: [email protected] investment, for professional Dezan Shira & Associates China Law & Tax Structuring 9. www.cninvest.org www.hanya.info lawyers, for professional accountants and for website construction 10. United China Consultants Ltd. Unit 808, No.2 Building, Beautiful Asia Market research and analysis, (UCC) Holiday Garden, No.8 Xinglong Xijie, Strategy development and Taipingzhuang, Chaoyang District, actualisation, Regulatory and Beijing 100025, P.R.China political risk assessment, Tel. +8610 857 69 651 Competitive intelligence and Fax.: +8610 857 69 654 Mr.Thomas Yin & analysis, Opportunity identification & capture (including sourcing and outsourcing), Solutions to Mr.Michal Bojusz problems, Recommendation and E-Mail: [email protected] implementation of solutions, Web site: www.ucc-beijing.com Partnering & negotiation advice for FDIs, mergers, acquisitions, restructuring and takeovers, Participatory management advice. 11. MQM Consulting Ltd. Suite 4C, Regal Int'l East Asia Hotel, Quality management, industrial 516 Heng Shan Road, 200030 Shanghai, sourcing (including inspection China before shipment and surveillance tel. /+86 21/ 64456718-103 of manufacturing), creation of fax. /+86 21/ 64660813 http://www.mqm2001.com 12. enterprises and representative offices China Trademark & Patent tel. /+86 10/ 68528686 Advisory services, domestic and Law Office fax. /+86 10/ 68575680 (znaki international trademark services, towarowe), 68575836 (sprawy patents 39 Company Address Business scope patentowe) www.cntrademark.com 13. Tianjin Int’l Labor & Suite 305, Jinding Building, No. 1 Commercial information, Technique Services Co. Yingkou Road, Heping District, 300040 consulting services on law, Tianjin, China feasibility study, assistance in tel. /+86 22/ 23136452, 23136375 registering companies, assistance fax. /+86 22/ 23300602, 27318709 in purchasing facilities, advertising products, agent for foreign companies 14. China Social Economy A-15, Wanshou Road, Haidian District, Services for foreign companies Investigation & Research 100036 Beijing including business credit reports, Center (CSEIRC) tel. /+86 10/ 51989122-808 competitor studies, industry fax. /+86 10/ 51986060 research analysis http://www.cseirc.org 15. Beijing King & Bond Rm 2003, Tower A CITIC Building No. M&A in China and abroad, development Department 19 Jianguomenwai Street, Chaoyang Corporate advisory counsel, District, Beijing 100004, China Corporate securities, Corporate www.kingandbond.com restructuring and M&A, Corporate financing, Banking and insurance, Real estate and constuction, Intellectual property, Marital and fmly affairs, Media and culture, Criminal defence and agency, FDI, Anti-monopoly investigation, Equity issuance and listing, Int'l trade and investment, Int'l financing, Transnational IP protection, Debt recovery 16. Guangdong Shunhua Law Firm 1008, Guangzhou Exchange Square, No. Standard services for foreign 268, Dongfeng Mid-Road clients: Guangzhou, Guangdong, China 510030 Tel. +86 20 8333 6711-213 Fax: +86 20 8335 2213 Email: [email protected] Mr. Forest Liao - j.v ‘s and WFOE’s (advising on China strategic planning, negotiating and drafting jv’s or WFOE’s, agreements and associated docs., identifying and qualifying jv partners); - providing ongoing representation to jv’s, foreign investors and WFOE’s; 40 Company Address Business scope - company merging and acquisition; - civil and commercial law; - intl. Trade, Chinese trade, customs regulations; - intellectual property and ecommerce; - intl. taxation; - intl. Dispute settlement / litigation / arbitration - set up oversea company and offshore company 17. Grupa Strategia Strategia China Ltd. Shenzhen Representative Office 17/F, Seaview Plaza, Taizi Rd 18 Shekou, Shenzhen, China 518067 www.strategiachina.com email: [email protected] tel: +86 755 26858775 - business consulting - start-up - launching companies and products on the Chinese market - representation of the foreign companies fax: +86 755 26858776 - project management Mr. Łukasz Dudziec - trade negotiations (service provided in Polish, Chinese and - quality control of merchandise English) - accountancy - translation 18. G&K Asia Invest (HK) Ltd. Flat 9L, 9/F 151 Hollywood Rd., Central Trade, Investment & Consulting District Hong Kong SAR China Tel. Company. Support companies +852 3711 3055 Fax: +852 3711 3288 setting up business in HK, China Email: [email protected] Contact and Poland person: Mr. Andrzej Konarski, Managing Director 19. China International Electronic No.1 Zhong He Street, Beijing Business Advisory, Companies Economic – Technologicla Development Commerce Center, MOFCOM Reports and Analisys Area, Beijing 100176, China National Credit www.ec.com.cn www.sinocredit.net www.sinocredit.com.cn 20. China Talent Group Floor 12, Gemdale-Plaza Tower A China Talent Group helps No.91 Jianguo Road, Chaoyang District businesses grow in China by Beijing, China 100022 leveraging Human Resources 41 Company Address Tel: (86 10) 5869 8880 ext. 6313 Business scope Outsourcing services. Fax: (86 10) 8589 3010 www.en.ctghr.com Core services: Human Resources services, recruitment, staffing, payroll & benefits administration, solving labor disputes, compliance with China Labor Law 13. Lista wybranych kancelarii prawniczych i doradczych z siedzibą w Polsce Company 21. Cancelaria.pl Address Business scope Cancelaria.pl sp. z o.o. Business law firm provides 80, Marszałkowska Str complete service for companies, 00-517 Warsaw both Polish and Chinese, entering email: [email protected] these two market. fax: +48 22 211 1252 Contact person: Mr. Maciej Andruch, CEO 22. Domański Zakrzewski Palinka Rondo ONZ 1 00-124 Warszawa, Polska Business law firm provides Tel. (+48) 22 557 76 00 Fax. (+48) 22 complete service for companies, 557 76 01 Email: [email protected] both Polish and Chinese, entering person: Dr. Marek Świątkowski, these two markets. Attorney at Law, 23. Gessel Kancelaria Prawna Ul. Sienna 39, oo-121 Warszawa, Polska Business law firm provides Tel. (+48) 22318 69 01 Fax. (+48) complete service for companies, 22 318 69 31 Email: [email protected] both Polish and Chinese, entering www.gessel.com.pl these two markets. 24. Kancelaria Adwokacka Sójka & Maciak ul. Litewska 3/1 60-605 Poznań tel. +48 61 848 19 09 tel. +48 61 848 15 39 fax +48 61 847 99 06 email: [email protected] ul. Nowogrodzka 50 00-695 Warszawa tel. 022 891 04 05 email: [email protected] Corporate services, Capital Markets Law, Mergers and Acquisitions Energy law and environmental protection Business insurance law Intelectual property law, competition law Pharmaceutical law 42 Lista w całości publikowana jest na stronach http://beijing.trade.gov.pl oraz http://shanghai.trade.gov.pl, w zakładkach „Przewodnik po rynku”. Jest ona na bieŜąco aktualizowana i zawiera wykaz kancelarii prawniczych i konsultingowych, głównie pekińskich i szanghajskich, które zajmują się tego typu usługami dla firm. Ogólnie, zaleca się stosować praktykę „dobrych zasad kupieckich”, zasadę ograniczonego zaufania, zwłaszcza w stosunku do nowych lub nieznanych partnerów chińskich, zdecydowanie unikać tzw. „okazji” do szybkiego i łatwego zarobku, nie korzystać z ofert chińskich sklepów internetowych i sprzedaŜy wysyłkowej, w tym z najpopularniejszych chińskich portali typu b2b ( business to business). 14. Zwyczaje handlowe. Etyka biznesowa w Chinach 14.1. Hierarchia i godność osobista Przestrzeganie zasad hierarchii jest ogromnie waŜne we wszystkich kontaktach z Chińczykami, w trakcie negocjacji i spotkań o charakterze nieformalnym. Niezachowanie etykiety wynikającej z hierarchii jest postrzegane jako próba poniŜenia godności partnera chińskiego, zwłaszcza jeśli ma to miejsce w obecności osób trzecich. Chińczycy są szczególnie wraŜliwi na „utratę twarzy” w oczach podwładnych lub osób na tym samym szczeblu. Powiedzenie czegokolwiek lub zrobienie czegokolwiek, co powoduje „utratę twarzy” przez partnera chińskiego moŜe negatywnie wpłynąć na relacje i planowane przedsięwzięcia. Nie naleŜy krytykować Chińczyka w obecności innych osób, zwłaszcza Chińczyków. Nie naleŜy teŜ Ŝartować z Chińczyków w ich obecności. Nie traktuj Chińczyka w sposób, który koliduje z jego miejscem w drabinie hierarchii słuŜbowej w jego firmie. 14.2. Przywitanie i przedstawianie się Uścisk dłoni, nawet długi, jest akceptowaną formą przywitania się. Nie naleŜy dłoni ściskać mocno i naleŜy stronie chińskiej pozostawić inicjatywę w zakresie wyciągnięcia ręki, gdyŜ nie wszyscy stosują tę formę. W trakcie powitania dobrze jest nieco spuścić wzrok. Patrzenie prosto w oczy partnerowi moŜe spowodować jego zakłopotanie. Typowym przywitaniem po chińsku jest ni hao odpowiednik dzień dobry Wymiana kart wizytowych to istotny element etykiety w relacjach z Chińczykami. Wręcza się je obiema rękami. Otrzymawszy wizytówkę od Chińczyka naleŜy zapoznać się z jej treścią, trzymając ją w obu dłoniach. Dopiero po dłuŜszej chwili moŜna ją odłoŜyć lub schować. Przed spotkaniami lub wyjazdem biznesowym naleŜy zadbać o wystarczająco duŜy zapas wizytówek. Najlepiej, gdy wizytówka zadrukowana jest dwustronnie - jedna strona z tekstem w jęz. angielskim, druga – po chińsku. Konieczne jest podanie na wizytówce zajmowanego stanowiska. Dla Chińczyków procedura wymiany wizytówek jest waŜna równieŜ dlatego, Ŝe pozwala im określić rangę poszczególnych osób i ich wpływ na podejmowanie decyzji. Jeśli firma, którą reprezentujemy wyróŜnia się w jakiś wyjątkowy sposób (np. wielkością, rangą itp.), naleŜy o tym napisać na wizytówce. W Chinach jako pierwsze podaje się nazwisko a dopiero potem imię. Zwracając się w celach biznesowych do np. dr Zhang Tan, zawsze uŜywa się formuły Mr. Zhang lub Dr Zhang. Jeśli przykładowy dr Zhang jest prezesem firmy, naleŜy to szczególnie uszanować, zwracając się do niego przy kaŜdej okazji w formie „Chairman Zhang”. Nie naleŜy zbyt łatwo przechodzić na formę zwracania się po imieniu, ani nie nalegać, aby chiński partner zwracał się do nas w ten sposób. Nasza wizyta w firmie, fabryce, szkole itp. moŜe być nagrodzona oklaskami, jako znakiem powitania. NaleŜy je odwzajemnić oklaskami. Chińczycy są bardzo oszczędni w wyraŜaniu swych emocji. 43 14.3. Spotkania Spóźnienie na umówione spotkanie jest uwaŜane w Chinach za zachowanie obraźliwe.UwaŜa się, Ŝe najlepsze okresy w roku do spotkań to kwiecień-czerwiec oraz wrzesień-październik.W Chinach pracuje się 6 dni w tygodniu t.j. od poniedziałku do soboty. JednakŜe w duŜych miastach coraz popularniejszy staje się 5 dniowy tydzień pracy, od poniedziałku do piątku. Urzędowe i biznesowe godziny pracy trwają od 8.00 do 17.00. Większość pracowników w Chinach przestrzega przerwy obiadowej w godz. od 12.00 do 14.00. Z reguły spotkania rozpoczynane są od mowy powitalnej ze strony chińskich gospodarzy. Przemawia szef delegacji, zwracając się do swego odpowiednika wśród gości. Później oczekuje się analogicznego zachowania się drugiej strony. Rozmowa najpierw koncentruje się na tematach zastępczych , aby wytworzyć przyjazną atmosferę i ” rozluźnić” gości. 14.4. Ubiory Obecnie styl ubierania się w Chinach zmienia się bardzo szybko i istnieje pod tym względem duŜa dowolność. Niemniej jednak pewien kanon ubioru biznesowego istnieje nadal. Jest to styl konserwatywny – w ciemnych kolorach, zarówno garnitury i krawaty dla męŜczyzn jak i suknie i kostiumy (takŜe ze spodniami) dla kobiet. Wykluczone są szorty, krótkie spódniczki (nad kolana), duŜe dekolty i ostentacyjna biŜuteria. Najbardziej preferowana wysokość obuwia dla kobiet to płaski lub niewysoki obcas. W lecie męŜczyźni nie muszą wkładać marynarek i krawatów. Wystarczą ciemne spodnie i koszula z rozpiętym kołnierzykiem. DŜinsy uwaŜane są przez Chińczyków obu płci za strój nieformalny. 14.5. Negocjacje Negocjacje w Chinach zawsze prowadzone są przez szefów delegacji. śeby zapewnić sobie obecność w trakcie negocjacji wysokiej rangi przedstawicieli strony chińskiej naleŜy zadbać o udział osób odpowiedniej rangi w delegacji gości. Szef delegacji powinien wkraczać do sali, gdzie odbywają się negocjacje, jako pierwszy. Powinny być przestrzegane zasady hierarchii. NaleŜy uwaŜać, aby członkowie delegacji nie wyraŜali sądów krytycznych na temat ich chińskich partnerów, aby nie spowodować przez nich „utraty twarzy” oraz opinii sprzecznych z wypowiedziami szefa delegacji. Na spotkanie dobrze udać się w obecności własnego tłumacza. NaleŜy pamiętać, Ŝe znajomość jęz. angielskiego wśród Chińczyków (choć z roku na rok wzrasta dynamicznie), nie jest powszechna. Dotyczy to w szczególności osób starszych.Często waŜniejsze niŜ fakty, są dla Chińczyków subiektywne opinie i doświadczenia, które stanowią podstawę do formułowania opinii i podejmowania decyzji. Warunkiem udanych negocjacji jest nawiązanie dobrych osobistych relacji pomiędzy obu stronami. Umowa ustna zawarta pomiędzy partnerami ma dla Chińczyków większe znaczenie niŜ dokument w formie pisemnej. Dlatego często zdarzają się sytuacje, gdy juŜ po podpisaniu umowy strona chińska zgłasza do niej kolejne uwagi. NaleŜy nastawić się, Ŝe negocjacje będą trwały długo i a ich wynik moŜe być niepewny. NaleŜy poddać się rytmowi narzuconemu przez Chińczyków, zachować spokój, optymizm, nie kierować się emocjami. NaleŜy pamiętać, Ŝe Chińczycy bardzo rzadko w trakcie negocjacji będą wypowiadać wprost swe negatywne stanowisko wobec zgłaszanych im propozycji. Najczęściej usłyszeć wówczas moŜna, Ŝe „ do propozycji wrócimy później”, „propozycja jest dobra ale wymaga analizy”, „być moŜe”, ”zobaczymy” itp.. Takie sformułowania w ustach Chińczyków mogą oznaczać po prostu „nie”. Chińczycy nie lubią, jak się wyznacza ostateczne terminy zakończenia spraw, dlatego ramy czasowe negocjacji naleŜy planować realistycznie. NaleŜy unikać tematów politycznych i religijnych. Podpisanie wynegocjowanego kontraktu w niektórych przypadkach nie jest traktowane jako formy ostatecznej, ale w kaŜdym momencie moŜe być zmieniane, ku zdziwieniu polskiej strony. 44 14.6. Podejmowanie gości Właściwe podejmowanie gości jest bardzo istotne dla powodzenia interesów w Chinach. Niektóre spotkania biznesowe mogą mieć miejsce w restauracjach i rozpoczynają się w porze obiadu (ok. 12.00) lub kolacji (ok. godz.18) Spotkania takie mogą trwać do dwóch godzin. Powitanie gości następuje zwykle przy wejściu do restauracji. Pierwsza wchodzi osoba najwyŜsza rangą wśród gości i zajmuje przy stole honorowe miejsce, naprzeciwko lub obok najwyŜszego rangą przedstawiciela strony chińskiej. NaleŜy zajmować miejsca zgodnie z instrukcjami gospodarza. Gospodarz zazwyczaj daje sygnał do rozpoczęcia konsumpcji Zwyczajowo, gospodarz zamawia potrawy w ilości znacznie przekraczającej moŜliwości konsumpcji osób przy stole. Chodzi bowiem o to, aby powstało wraŜenie obfitości, tak aby duŜo jedzenia pozostało po posiłku. W trakcie posiłku zwykle serwuje się ok. 10 – 20 dań. KaŜdego z nich naleŜy skosztować. Goście sami nakładają sobie na talerze. Warto pochwalić smakowitość potraw. Chińczycy traktują obfitość i smakowitość dań na stole jako sposób na przekazanie gościom przez gospodarza spotkania najlepszych Ŝyczeń. Gospodarze na pewno docenią, jeśli goście potrafią posługiwać się pałeczkami, nie jest to jednak konieczne. NaleŜy pamiętać, aby po zakończeniu jedzenia ułoŜyć pałeczki obok talerza (na specjalnej podpórce). Nie naleŜy pozostawiać ich ułoŜonych równolegle na talerzu/miseczce, gdyŜ – jak uwaŜa się – to moŜe przynieść nieszczęście. Sygnałem do zakończenia kolacji jest zazwyczaj podanie owoców. Obecnie coraz częściej kolacje biznesowe mają przebieg duŜo mniej formalny, niŜ opisano wyŜej. Pozwala to uczestnikom przy stole czuć się bardziej swobodnie. 14.7. Wręczanie upominków Wzajemne wręczanie upominków odgrywa w kulturze chińskiej rolę w budowaniu długotrwałych, przyjaznych relacji. Dlatego warto przywiązywać wagę do wyboru i zasad ich wręczania. NaleŜy jednak wziąć pod uwage ewentualność, Ŝe kontrahent moŜe nie być przygotowany na tego rodzaju okoliczność i poczuć się skrępowany w przypadku niemoŜności odwzajemnienia się. JeŜeli juŜ dojdzie do wręczenia upominku, warto zwrócić uwagę, Ŝeby był on zapakowany. Najbezpieczniejszym kolorem do opakowania jest kolor czerwony. Dobry jest równieŜ kolor złoty, srebrny i róŜowy. NaleŜy unikać kolorów czarnego i białego. Zazwyczaj osoba obdarowywana początkowo odmawia przyjęcia. Po zaakceptowaniu prezentu osoba obdarowana wyraŜa swoją wdzięczność. Zegary, parasole, chusteczki do nosa, białe kwiaty, czy ostre przedmioty jak i jakiekolwiek przedmioty np. w zestawach po 4 sztuki, nie powinny być wręczane ze względow kulturowych. Dla przykładu liczba 4 uwaŜana jest przez Chińczyków za przynoszącą nieszczęście. JeŜeli zdarzy się wizyta w domu chińskiego partnera, moŜna przekazać upominek charakterystyczny dla Polski: dla gospodarza np. drobne upominki rękodzieło artystyczne, nagrania muzyczne ( muzyka Chopina) lub alkohol, a dla jego Ŝony np. drobna bizuteria (wyroby z bursztynu), czekoladki lub inne słodycze. Prezenty wręczamy w końcowej części przyjęcia. 45 15. Przedsięwzięcia targowo-wystawiennicze w 2012 r. Zestawienie wybranych imprez targowych w 2012r, w których Wydział Promocji Handlu i Inwestycji w Pekinie będzie miał swoje stoiska wystawiennicze. Exhibition City Period Ulan Bator 28-30.03.2012 Xi’an 23-25.03.2012 2 The 11th West China Intl. Coal and New Energy Industry Expo www.cicmchina.com.cn Chongqing 17-20.05.2012 3 The 15th China Chongqing International Investment and Global Sourcing Fair (CCISF) http://www.ccisf.com/ The 15th SME’s Product, Service and Technology Fair Ulan Bator 11-15.06.2012 China Harbin International Economic and Trade Fair http://www.ichtf.com/ Harbin 15-19.06.2012 Ulan Bator 05-07.09.2012 Chengdu 20-25.09.2012 Kanton 22-25.09.2012 The 10th China Intl. Meat Industry Exhibition (CIMIE) www.cimie.com Pekin 11-13.10.2012 China Overseas Investment Fair (COIF) www.coifair.org Pekin 12-13.11.2012 Hong Kong 06-08.12.2012 LP. 1 4 5 6 7 8 9 10 11 Mining Tech Expo Mining Mongolia / Building and Construction Mongolia 2012 The 13th Western China International Fair (WCIF) http://www.wcif.cn/ China Intl. SME Fair www.cismef.com.cn World SME Expo Dodatkowe informacje o programach imprez moŜna uzyskać na stronach organizatorów, m.in: www.shanghaimart.com , www.sniec.net , www.westernchinafair.org , www.fhcchina.com , www.chtf.com , www.cantonfair.org.cn 46 16. WaŜne adresy i linki 16.1. Polskie Instytucje i linki gospodarcze - Ministerstwo Gospodarki RP http://www.mg.gov.pl - Ministerstwo Spraw Zagranicznych http://www.msz.gov.pl - Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych http://www.paiz.gov.pl - Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości http://www.parp.gov.pl - Portal Promocji Eksportu http://www.eksporter.gov.pl - Portal Centrum Obsługi Inwestora i Eksportera COIE http://coie.gov.pl 16.2. Chińskie Instytucje i linki gospodarcze - Ministerstwo Handlu ChRL (MOFCOM), http://english.mofcom.gov.cn/organization.shtml Link zawiera wykaz ministerstw, najwaŜniejszych komisji i departamentów ChRL - Chińska Rada Promocji Handlu Międzynarodowego CCPIT http://www.bizchinanow.com/ - Administracja Nadzoru Jakości, Inspekcji i Kwarantanny AQSIQ http://aqsiq.net/ - Państwowa Administracja Podatkowa http://www.chinatax.gov.cn - Państwowa Administracja Przemysłu i Handlu SAIC http://www.saic.gov.cn - Państwowe Biuro ds. Własności Intelektualnej SIPO http://www.sipo.gov.cn - Narodowa Administracja Prawami Autorskimi NCA http:/ www.ncac.gov.cn - Państwowa Administracja śywności i Leków SFDA http://eng.sfda.gov.cn - Administracja Certyfikacji i Akredytacji ChRL CNCA http://www.cnca.gov.cn - Chińskie Międzynarodowe Stowarzyszenie Kontrahentów CICA http://www.chinca.org - Chińskie Stowarzyszenie Mięsa CMA http://chinameat.org - Portale biznesowy http://alibaba.com, http://www.madeinchina.com , http://globalsources.com 16.3. Placówki dyplomatyczne, biura reprezentacyjne Ambasada RP w Pekinie: Add: 1 Ritan Road, Jianguomenwai, Beijing 100600 建国门外日坛路光华路口波兰大使馆 E-mail: [email protected], [email protected] Tel.: 0086 10 65321235, fax: 0086 10 65321745 http://www.pekin.polemb.net Konsulat Generalny RP w Szanghaju Add: 618 Jianguo Xi Lu, Szanghaj 200031 e-mail: [email protected] http://www.szanghajkg.polemb.net Konsulat Generalny RP w Kantonie Add: 63 Shamian Dajie, Guangzhou 510130 E-mail: [email protected] Strona: www.kantonkg.polemb.net Konsulat Generalny RP w Hongkongu Add: 3505-6, Hopewell Center, 183 Queen’s Road East e-mail: [email protected] http://www.hongkongkg.polemb.net 47 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Konsulatu Generalnego RP w Szanghaju Add: 100 Zunyi Road, Changning Rooms 1906-1907, Tower B, City Center of Shanghai 200051 e-mail: [email protected] http://shanghai.trade.gov.pl Delegacja Unii Europejskiej w ChRL: Add: 15 Dongzhimenwai Dajie, Chaoyang District, Beijing 100600 e-mail: [email protected] http://www.eu-in-china.com, www.delchn.ec.europa.eu Izba Handlowa Uni Europejskiej w Chinach Add: Beijing Lufthansa Center, Office C412, 50 Liangmaqiao Road, Beijing, 100125 e-mail: [email protected] EU SME Centre Add.: Rm 910, Beijing Sunflower Tower, 37 Maizidian West St., Chaoyang District, Beijing 100125 Tel. 0086 10 852 75300 ext. 337 Director: Mr. David Lavorel, [email protected] China IPR SME HelpDesk Add.: Rm 900, Beijing Sunflower Tower, 37 Maizidian West St., Chaoyang District, Beijing 100125 Email: [email protected] Tel: +86 (10) 8527 6922 Fax: +86 (10) 8527 6923 http://www.china-iprhelpdesk.eu/pl/ Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych Biuro Reprezentacyjne w Shanghaiu Add: Nanjing West Road 993/1406 Shanghai Tel: 0086 15859210097 Polish Logistic Center (Polskie Centrum Logistyczno –Wystawiennicze w Shanghaiu) Nr Pawilonu 32, Shanghai, Xijiao International Agricultural Product Trade Center Add: NO.3833, Huaxu Highway Huaxin Town,Qingpu District, Shanghai, 200335 [email protected] tel: 0086 13917079947 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Pekinie: Add: 1 Ritan Road, Jianguomenwai, Beijing 100600 e-mail:[email protected], http://beijing.trade.gov.pl tel.: 0086 10 65321235 w. 319, 65321888 fax: 0086 10 65324958 48 17. Lista polskich zakładów mleczarskich dopuszczonych na rynek chiński 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. PPHU "A-LIMA-BIS" Sp. z o. o. Proszkownia Mleka w Piotrkowie Kujawskim Sp. z o. o. ROTR Spółdzielnia Mleczarska w Rypinie „BACHA” Sp. z o. o. Zakład Produkcyjny Głogowie/k Torunia Przedsiębiorstwo Handlu Zakład Produkcyjny Toruń Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Krasnystaw Spółdzielnia Mleczarska MICHOWIANKA w Michowie Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Opolu Spółdzielcza Mleczarnia SPOMLEK Spółdzielnia Mleczarska Ryki OSM Krasnystaw Zakład Produkcyjny w Zamościu Roln. Spółdz. Mlecz. ROLMLECZ Zakł. w Gorzowie Wielkop.- Proszkownia Mleka BAKOMA NOVA Sp. z o. o. GEO-POLAND Sp. z o. o. w Poznaniu Zakład Produkcyjny w Kutnie Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Łowiczu Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Radomsku Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska WART-MILK LACTECO Sp. z o. o. Zakład Mieszanek Mlecznych Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Skierniewicach Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Miechowie Oddział Produkcyjny w Charsznicy ZM "LAKTOPOL- A” Łosice SM" Ostrołęka" Hochland Polska Sp. z o .o. Zakład Mleczarski w Baranowie MSM "OSTROWIA” BEL POLSKA” Sp. z o. o. Spółdzielnia Mleczarska "MAZOWSZE” Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Siedlcach Chłodnie Warszawskie Morspol S.A. SERWAR Sp. z o. o. AGUS INNOVATION Sp. z o. o. HOCHLAND POLSKA Sp. z o. o. Zakład Mleczarski w Węgrowie EUROSERUM Sp. z o. o. RSM "ROLMLECZ" Radom Zakład Mleczarski w Zwoleniu Rzeszowska Spółdzielnia Mleczarska "RESMLECZ" Alima- Gerber S.A. Warszawa Zakład Produkcyjny w Rzeszowie Spółdzielnia Mleczarska w Łapach MLEKOVITA Sp. z o. o. Spółdz. Mlecz. "MLEKPOL" w Grajewie Zakład Produkcji Mleczarskiej w Grajewie Spółdz. Mlecz. "Mlekpol" w Grajewie Zakład Prod. Mleczarskiej Kurpianka w Kolnie Moniecka Spółdzielnia Mleczarska Spółdz. Mlecz. "Mlekpol" w Grajewie, Zakład Produkcji Mlecz. SejnMlek w Sejnach Spółdzielnia Mleczarska 'Mlekovita'' Spółdz. Mlecz."Mlekpol" w Grajewie, Zakład Produkcji Mleczarskiej w Zambrowie P.P.H.U. "LAKTOPOL" Sp. z o. o. Zakład Produkcyjny nr 1 w Suwałkach Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Nowym Dworze Gd. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Rokitnianka Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Końskich Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska we Włoszczowie Pasłek ICC Ltd/Sery ICC Pasłęk Sp. z o. o. Bartex” Sp. z o. o. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w GiŜycku POLMLEK Sp. z o.o. Zakład Mleczarski w Lidzbarku Warmińskim Spółdzielnia Mleczarska "MLEKPOL” Zakład Produkcji Mleczarskiej w Mrągowie 49 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Olecku „LACTIMA” Sp. z o. o. OSM Czarnków Zakład produkcyjny w ChodzieŜy Spółdzielnia Mleczarska w Gostyniu Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kole HOCHLAND Polska Sp. z o. o. Mleczarnia "Turek" Sp. z o. o. ARLA FOODS S.A. Zakład Tychowo STARCO Spółdzielnia Mleczarska Stargard Szczeciński 18. Lista polskich zakładów drobiarskich dopuszczonych na rynek chiński Firmy dopuszczone na rynek od 2011r. 1. 2. 3. 4. 5. Hamrol www.storteboom.pl Prosper www.prosper.biz.pl ZMB www.zmb.pl Superdrob www.superdrob.pl Nestle Polska www.nestle.pl Firmy, których dopuszczenie na rynek oczekiwane jest w najbliŜszym okresie. 6. 7. 8. Pago www.pago.net.pl ZD „Koziegłowy” www.zd-kozieglowy.pl Indykpol www.indykpol.pl 19. Lista polskich zakładów mięsnych dopuszczonych na rynek chiński z wieprzowiną. 1. 2. 3 4 5 6 7 Z.M.SKIBA Andrzej Skiba Ubojnia “SOKOŁÓW” S.A. Oddział w Jarosławiu Grupa ANIMEX Spółka Akcyjna Oddział w Starachowicach "PINI POLONIA " Sp. z o.o. PAGO SP.Z O.O.(chłodnia 1) PAGO SP.Z O.O.(chłodnia 2) INDYKPOL S.A.(w trakcie) 50 20. Słowniczek polsko – chiński PODSTAWOWE ZWROTY POLSKI 1. Witaj / Dzień dobry 2. Jak się masz? 3. Nazywam się …. 4. Jak się nazywasz? 5. Czy mówisz po Angielsku? 6. Nie mówię po Chińsku 7. Tak / Jest 8. Nie / Nie jest 9. Gdzie jest? 10. Ja 11. Ty 12. On, ona, ono 13. My / Wy / Oni 14. Chłopak / MęŜczyzna 15. Dziewczyna / Kobieta 16. DuŜy 17. Mały 18. To 19. Tamto 20. Czy zrozumiałeś? 21. Nie rozumiem 22. Zrozumiałem 23. Do widzenia 24. Proszę 25. Dziękuję 26. Nie ma za co 27. Przepraszam 28. MoŜna, OK 29. Nie moŜna 30. Nie ma sprawy 31. Wszystko jedno 32. Zapomnij, daj spokój 33. Mam, ma 34. Nie mam, nie ma 35. Masz czy nie masz? 36. Chcieć, chcę 37. Nie chcieć, nie chcę 38. Chcę, 39. Nie dosłyszałem 40. Proszę mówić wolniej 41. Proszę powtórzyć 42. Proszę poczekać 43. Zapisać 44. Jak się czyta ten znak? 45. Pisać 46. Dom 47. Chodźmy do domu PIN YIN Ni hao Ni hao ma? Wo jiao… Ni jiao shen me ming zi? Ni hui shuo ying wen ma? Wo bu hui shuo zhong wen Shi Bu shi ... zai nar ? Wo Ni Ta Wo men, ni men, ta men Nan Nǚ Da Xiao Zhe Na Ting dong le ma? Ting bu dong Ting dong le Zai jian Qing Xie xie Bu ke qi Qing wen / Dui bu qi Ke yi (xing) Bu ke yi (bu xing) Mei guan xi /Mei wen xi Wu suo wei Suan le ba You Mei you You mei you…? Yao Bu yao Wo yao… Wo ting bu jian Man yi dian shuo Zai shuo yi ci Qing deng yi deng Xie xia lai Zhe ge zi zen me nian Xie Jia Wo men hui jia 汉字 你好 你好吗? 我叫。。。 你叫什么名字? 你会说英文吗? 我不会说中文 是 不是 ...在哪? 我 你 他,她,它 我们,你们,他们 男 女 大 小 这 那 听懂了吗? 听不懂 听懂了 再见 请 谢谢 不客气 请问 / 对不起 可以(行) 不可以(不行) 没关系 /没问题 无所谓 算了吧 有 没有 有没有。。。? 要 不要 我要。。。 我听不见 慢一点说 再说一次 等一会 写下来 这个字怎么念? 写 家 我们回家 51 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. Patrzeć / widzieć Myśleć Słyszeć Mówić Iść / Jechać Ćwiczyć Przyjść Szybko Wolno Nad Pod Obok I / Oraz Albo / lub Oprócz / bez Razem Osobno TakŜe Potrzebuję pomocy Oszukujesz mnie O której jest otwarte? O której jest zamknięte? Kan Xiang Ting Shuo Qu Duan lian Lai Kuai Man Shang Xia Pang bian He Huo zhe Chu le Yi qi Fen kai Ye Wo xu yao bang zhu Ni pian wo Ni ji dian kai men Ni ji dian guan men 看 想 听 说 去 锻炼 来 快 慢 上 下 旁边 和 或者 除了 一起 分开 也 我需要帮助 你骗我 你几点开门 你几点关门 BIZNES POLSKI 70. Biznes 71. Gdzie jest twoje biuro 72. O której moŜemy się spotkać 73. Jakie oferujecie produkty? 74. Ile czasu, aby wyprodukować jeden? 75. Ile osób zatrudniacie? 76. 77. 78. 79. 80. 81. Czy mogę zobaczyć?... … próbki … projekt … fabryka … dokumenty eksportowe Czy moŜecie zorganizować fracht? 82. W jakich godzinach pracujecie? PIN YIN Shang ye Ni de ban gong shi zai nar ? Ji dian wo men jian mian ne ? Ni men you xie shen me chan pin Zuo yi ge yao duo chang shi jian Ni men you duo shao gong ren Wo ke yi kan kan …ma ? … yang pin … she ji … gong chang … chu kou wen jian Neng dai ban yun shu ma ? 汉字 商业 你的办公室在哪? 几点我们见面呢? 你们有些什么产品? 做一个要多长时间? 你们有多少工人 我可以看看。。。吗? 。。。样品 。。。设计 。。。工厂 。。。出口文件 能代办运输吗? Yi tian gong zuo duo shao xiao shi 一天工作多少小时? Cai dan Ying wen cai dan You tu pian de cai dan Jie zhang Mai dan Fa piao 菜单 英文菜单 有图片的菜单 结账 买单 发票 JEDZENIE 83. 84. 85. 86. 87. 88. Menu Menu po angielsku Menu ze zdjęciami potraw Rachunek Rachunek Faktura 52 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95. 96. 97. 98. 99. 100. 101. 102. 103. 104. 105. 106. 107. 108. 109. 110. 111. 112. 113. 114. 115. 116. 117. 118. 119. 120. 121. 122. 123. 124. 125. 126. 127. 128. 129. 130. 131. 132. 133. 134. 135. 136. 137. 138. Kelner / Kelnerka Co to jest? Ostre Nie chcę ostrego Mało ostre Słodkie Kwaśne Słone Widelec ŁyŜka NóŜ Pałeczki Pałeczk 1 razowe Serwetki Sól Pieprz Ryba Mięso … Wołowina Wieprzowina Kurczak Baranina Szaszłyki RyŜ Bułka na parze Pierogi na parze Pierogi Kaczka po pekińsku Kurczak słodko kwaśny Kurczak w cieście z ananasem Wołowina z brokułami Makaron smaŜony w ostrym sosie Zupa wołowa z makar. Sałatka ogórkowa Smarzony ryŜ Zupa rybna Kapusta podsmaŜana Ziemniak ostro-kwaśny Ziemniak smaŜony BakłaŜan, ziemniak, papryka Pomidor Kukurydza Cebula Czosnek Grzyby Jabłko Banan Arbuz Truskawka Orzeszki ziemne Wu fu yuan Zhe shi shen me La de Wo bu yao la de Wei la Tian de Suan de Xian de Cha zi Shao zi Dao zi Kuai zi Yi ci xing kuai zi Can jin zhi Yan La jiao Yu Rou Niu rou Zhu rou Ji rou Yang rou Rou chuan Mi fan Man tou Bao zi Jizo zi Bei jing kao ya Tang cu ji rou Bo luo ji rou Xi lan hua chao niu rou Lao gan ma chao mian 服务员 这是什么 辣的 我不要辣的 微辣 甜的 酸的 咸的 叉子 勺子 刀子 筷子 一次性筷子 餐巾纸 盐 辣椒 鱼 肉 牛肉 猪肉 鸡肉 羊肉 肉串 米饭 馒头 包子 饺子 北京烤鸭 糖醋鸡肉 菠萝鸡肉 西兰花炒牛肉 老干妈炒面 Hong shao niu rou mian Pai huang gua Chao mi fan Yu tang Chao bai cai Suan la tu dou si Chao tu dou si Su san xian Xi hong shi Yu mi Yang cong Suan Mo gu Ping guo Xiang jiao Xi gua Cao mei Hua sheng 红烧牛肉面 拍黄瓜 炒米饭 鱼汤 炒白菜 酸辣土豆丝 炒土豆丝 素三鲜 西红柿 玉米 洋葱 蒜 磨菇 苹果 香蕉 西瓜 草莓 花生 53 NAPOJE 139. 140. 141. 142. 143. 144. 145. 146. 147. 148. 149. 150. 151. 152. 153. 154. 155. 156. 157. 158. 159. 160. 161. 162. 163. 164. 165. 166. 167. 168. 169. 170. 171. 172. POLSKI Piwo Napój Gotowana woda Woda butelkowana Wódka Kawa Coca Cola Sok … sok Gorąca czekolada Mleko Woda mineralna Pepsi Drinki Mleko sojowe Sprite Woda Wino ryŜowe Czerwone wino Białe wino Jogurt Milk Shake Zimne piwo Lód Bez lodu Herbata Czerwona Herbata Herbata chryzantemowa Herbata 8 skarbów Zielona herbata Herbata jaśminowa Herbata cytrynowa Herbata Puer Herbata Oolong 汉字 PIN YIN Pi jiu Yin liao Kai shui Ping zhuang shui Bai jiu Ka fei Ke kou ke le Guo zhi …zhi Re qiao ke li Niu nai Kuang quan shui Bai shi ke le Qi shui Dou jiang Xue bi shui Mi jiu Hong pu tao jiu Bai pu tao jiu Suan nai Suan nai xi Bing pi jiu Bing kuai Bu jia bing kuai Cha Hong cha Ju hua cha Ba bao cha Lu cha Mo li hua cha Ning meng cha Pu er cha Wu long cha 啤酒 饮料 开水 瓶装水 白酒 咖啡 可口可乐 果汁 。。。汁 热巧克力 牛奶 矿泉水 百事可乐 汽水 豆浆 雪碧 水 米酒 红葡萄酒 白葡萄酒 酸奶 酸奶昔 冰啤酒 冰块 不加冰块 茶 红茶 菊花茶 八宝茶 绿茶 茉莉花茶 柠檬茶 普洱茶 乌龙茶 Duo shao qian Hao Bu hao Wo xiang mai Li pin Shou zhuo Lian yi qun Niu zai ku Chen shan Wei jin Mao zi Ci xiu 多少钱 好 不好 我想买 礼品 手镯 连衣裙 牛仔库 衬衫 围巾 帽子 刺绣 ZAKUPY 173. 174. 175. 176. 177. 178. 179. 180. 181. 182. 183. 184. Ile kosztuje Dobrze, zgadzam się Nie dobrze, nie zgadzam… Chciałbym kupić … Prezent Bransoletka Sukienka Jeansy Koszula Szalik, chustka Czapka, kapelusz BiŜuteria 54 185. 186. 187. 188. 189. 190. 191. 192. 193. 194. 195. 196. 197. 198. 199. 200. 201. 202. 203. 204. 205. 206. 207. 208. 209. 210. 211. 212. 213. 214. 215. 216. 217. 218. 219. 220. 221. 222. 223. 224. 225. 226. Malowidło chińskie Rękodzieło Krawat jedwabny Chodźmy na miasto Sklep z ubraniami Supermarket Rynek Czy mogę to obejrzeć Chciałbym to kupić Jaki rozmiar Mały rozmiar (S) Średni rozmiar (M) DuŜy rozmiar (L) XL Czy mogę przymierzyć Czy macie większy rozm. Czy są inne kolory? Nie pasuje Pasuje b. dobrze Czy mogę Ci pomóc? Czy moŜesz mi pomóc? Czy są inne? Ten kolor jest za jasny Przepiękny Chcę tylko obejrzeć Nie ma za co Czy obniŜysz cenę Trochę taniej Czy dostanę zniŜkę? ZniŜka, dyskont 10 proc. 20 proc. Chcę to ubranie Nie chcę Czy macie opakowanie? Czy moŜna zapakować? Zapakować oddzielnie Chciałbym zwrócić Tutaj jest defect Jaka to jest materiał? Wełna Jedwab Shui mo hua Shou gong yi pin Zhen si ling dai Shang jie zhuan yi zhuan Bai huo shang dian Zi xuan shang chang Ji shi Ba zhe ge gei wo kan kan Wo xiang mai zhe ge Duo da hao Xiao hao Zhong hao Da hao Te da hao Wo ke yi shi yi xia ma You da hao ma You qi ta yan se ma Bu he shi Chuan qi lai hen he shi Wo neng bang ni ma Bang yi xia mang You qi ta de ma ? Yan se tai yan le Hao piao liang / Tai mei le Wo zhi shi kan kan Bu xie Jia ge ke yi shao dian ma ? Pian yi yi dian Ke yi da zhe ma ? Da zhe Jiu zhe Ba zhe Wo yao zhe jian Wo bu yao You he zi zhuang ma ? Ke yi bao yi xia ma Fen kai bao Wo yao tui huo Zhe li huai le Zhe shi shen me liao zi de ? Mian bu Si 水墨画 手工艺品 真丝领带 上街转一转 百货商店 自选商场 集市 把这个给我看看? 我想买这个 多大号 小号 中号 大号 特大号 我可以试一下吗? 有大号吗 有其它颜色吗? 不合适 穿起来很合适 我能帮你吗? 帮一下忙 有其它的吗? 颜色太艳了 好漂亮 /太美了 我只是看看 不谢 价格可以少点吗? 便宜一点 可以打折吗? 打折 九折 八折 我要这件 我不要 由盒子装妈 可以包一下吗? 分开包 我要退货 这里坏了 这是什么料子的? 棉布 丝 PIN YIN Fang jian Dan ren fang Shuang ren fang Biao zhun fang Hao hua fang Bin guan, jiu dian , fan dian 汉字 房间 单人房 双人房 标准房 豪华房 宾馆,酒店,饭店 HOTEL 227. 228. 229. 230. 231. 232. POLSKI Pokój Jednoosobowy pokój Dwuosobowy pokój Standardowy pokój Luksusowy pokój Hotel 55 233. Ile za pokój standardowy za noc? 234. 235. 236. 237. 238. 239. 240. Czy pokój ma?... Klimatyzacja Wiatrak Ładny widok Śniadanie wliczone Chcę zostać na 2 noce Proszę obudzić o (6ej) 241. 242. 243. 244. Suite Depozyt Klucz Czy mogę zapłacić kartą? 245. 246. 247. 248. Chcę się wymeldować Chciałbym zmienić pokój Co powinienem zrobić? Ile nocy chcesz zostać? Biao jian duo shao qian yi wan ? Fang jian li you … Kong tiao Dian feng shan Hao feng jing Mian fei zao can Wo xiang zhu liang wan Ming tian zao chen (liu dian ) jiao xing wo Tao fang Ya jin Yao shi Wo neng yong xin yong ka ma ? Wo yao tui fang Wo xiang huan ge fang jian Zen me ban Ni yao zhu ji wan ? 标间多少钱一晚? 房间里有。。。 空调 电风扇 好风景 免费早餐 我想住两晚 明天早晨(六点) 叫醒我 套房 押金 钥匙 我能用信用卡吗? 我要退房 我想换个房间 怎么办? 你要住几晚? CZAS 249. 250. 251. 252. 253. 254. 255. 256. 257. 258. 259. 260. 261. 262. 263. 264. POLSKI …. Godzina … Sekundy …. Minuta Godzina Dzień Tydzień Miesiąc Rok Dzisiaj Jutro Wczoraj Pojutrze Przedwczoraj Za tydzień Potem Przyjdę jutro PIN YIN 汉字 … Dian … Miao … Fen zhong Xiao shi Tian Xing qi, li bai Yue Nian Jin tian Ming tian Zuo tian Hou tian Qian tian Yi zhou hou Ran hou Wo ming tian lai …点 …秒 … 分钟 小时 天 星期,礼拜 月 年 今天 明天 昨天 后天 前天 一周后 然后 我明天来 Gong an Jing cha Jiao jing cha Zei Xiao tou An quan Bao xian xiang Hui lu, fu bai Da shi guan Ling shi guan 公安 警察 叫警察 贼 小偷 安全 保险箱 贿赂,腐败 大使馆 领事馆 BEZPIECZEŃSTWO 265. 266. 267. 268. 269. 270. 271. 272. 273. 274. Policja Policjant Wezwać policję Złodziej Kieszonkowiec Bezpieczny Depozyt Korupcja Ambasada Konsulat 56 275. Paszport 276. Wiza 277. Chciałbym przedłuŜyć moją wizę KOMUNIKACJA POLSKI 278. Prosto / do przodu 279. Lewo 280. Prawo 281. Do tyłu 282. Północ 283. Południe 284. Wschód 285. Zachód 286. Stop 287. Początek 288. Koniec 289. Telefon komórkowy 290. Chciałbym kupić … 291. Karta prepaidowa 292. Jaki jest nr. telefonu? 293. China Telecom 294. China Mobile 295. China Unicom 296. Komputer 297. Internet 298. Email 299. Kafejka internetowa 300. Ile za godzinę? 301. Wydrukować 302. Skserować 303. Ubezpieczenie 304. Interesujące 305. Toaleta 306. Papier toaletowy 307. Poczta 308. Lotnisko 309. Terminal 310. Metro 311. Pociąg 312. Taksówka 313. Paragon Hu zhao Qian zheng Wo xu yao yan chang wo de qian zheng PIN YIN 护照 签证 我需要延长我的签 证 汉字 Zhi zou Zuo You Hou Bei Nan Dong Xi Ting Kai shi Jie shu Yi dong dian hua, shou ji Wo xiang mai… Yu fu fei dian hua ke Dian hua hao ma Zhong guo dian xin Zhong guo yi dong Zhong guo lian tong Dian nao Yin te wang Dian zi you jian Wang ba Yi xiao shi duo shao qian Da yin Ying yin, fu yin Bao xian You yi si Wei sheng jian Wei sheng zhi You ju Fei Ji Chang Deng Ji Lou Di Tie Huo Che Chu Zu Che Fa Piao 直走 左 右 后 北 南 东 西 停 开始 结束 移动电话,手机 我想买。。。 预付费电话卡 电话号码 中国电信 中国移动 中国联通 电脑 因特网 电子邮件 网吧 一小时多少钱 打印 影印,复印 保险 有意思 卫生间 卫生纸 邮局 飞机场 登机楼 地铁 火车 出租车 发票 Ao da li ya Ao di li Bi li shi Jia na da Jie ke 澳大利亚 奥地利 比利时 加拿大 捷克 PRZYKŁADOWE KRAJE 314. 315. 316. 317. 318. Australia Austria Belgia Kanada Czechy 57 319. 320. 321. 322. 323. 324. 325. 326. 327. 328. 329. 330. 331. 332. 333. Chiny Francja Niemcy Węgry Japonia Korea Płd. Anglia Polska Rosja Słowacja Hiszpania Szwecja Szwajcaria Ukraina USA Zhon guo Fa guo De guo Xiong ya li Ri ben Han guo Ying guo Bo lan E luo si Si luo fa ke Xi ban ya Rui dian Rui shi Wu ke lan Mei guo 中国 法国 德国 匈牙利 日本 韩国 英国 波兰 俄罗斯 斯洛伐克 西班牙 瑞典 瑞士 乌克兰 美国 Ling Yi Er / liang San Si Wu Liu Qi Ba Jiu Shi Shi yi Shi er Er shi San shi yi Si shi er Wu shi san Liu shi si Qi shi wu Ba shi liu Jiu shi qi Yi bai Liang bai Yi qian Liang qian Yi wan Liang wan Shi wan Er shi wan Wu shi wan Yi bai wan Yi yi Shi yi 零 一 二 三 四 五 六 七 八 九 十 十一 十二 二十 三十一 四十二 五十三 六十四 七十五 八十六 九十七 一百 二百 一千 两千 一万 两万 十万 二十万 五十万 一百万 一亿 十亿 LICZBY 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 20 31 42 53 64 75 86 97 100 200 1000 2000 10,000 20,000 100,000 200,000 500,000 1,000,000 100,000,000 1miliard 58 Matariał przygotowany wspólnie przez Wydziały Promocji Handlu i Inwestycji w Pekinie i Szanghaju. Rozdział I przygotowany wspólnie z Wydziałem Ekonomicznym Ambasady RP w Chinach. 59 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Pekinie Add: 1 Ritan Road, Jianguomenwai, Beijing 100600 E-mail: [email protected] , http://beijing.trade.gov.pl Tel. +86 10 6532 1235 w.319, 6532 1888 Fax: +86 10 65324958 波兰驻华大使馆贸易和投资促进处 地址:北京市建国门外日坛路 1 号 E-mail: [email protected] , http://beijing.trade.gov.pl 电话 +86 10 6532 1235 - 319, 6532 1888 传真 +86 10 65324958 60