Ulotka informacyjna o Programie Spraw Precedensowych

www.hfhr.org.pl/precedens
„Program Spraw Precedensowych wypełnił dotkliwą lukę w młodej polskiej demokracji. Ma on
znaczenie nie tylko dla demokracji, dla państwa prawa i kultury prawnej, ale również dla społeczeństwa obywatelskiego w Polsce”
prof. Wiktor Osiatyński
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
O PSP
W ramach Programu Spraw Precedensowych Helsińska Fundacja Praw Człowieka inicjuje strategicznie ważne
postępowania sądowe i administracyjne lub przystępuje do już toczących się.
Poprzez swoje uczestnictwo w tych postępowaniach PSP dąży do uzyskania przełomowych wyroków zmieniających praktykę stosowania prawa lub przepisy prawne w konkretnych kwestiach prawnych budzących poważne
wątpliwości z punktu widzenia ochrony praw człowieka.
Działalność PSP polega w szczególności na:
•obserwowaniu rozpraw;
•składaniu opinii przyjaciela sądu – opinii Fundacji, w których przedstawiamy dany problem istotny
z punktu widzenia praw człowieka w świetle konstytucyjnym i prawnoporównawczym, nie odnosząc się
bezpośrednio do stanu faktycznego sprawy;
•uczestniczeniu w postępowaniach sądowych na prawach tzw. trzeciej strony – oznacza to,
że w trakcie rozprawy reprezentanci Fundacji mają prawo wypowiadania się i składania wniosków
oraz oświadczeń;
• współpracy z kancelariami prawnymi oraz indywidualnymi prawnikami i zapewnianiu z ich strony reprezentacji sądowej i pomocy prawnej na zasadzie pro bono.
Zespół PSP
Maciej Bernatt – koordynator PSP, magister prawa i stosunków
międzynarodowych UW, doktorant w Zakładzie Europejskiego
Prawa Gospodarczego Wydziału Zarządzania UW;
Artur Pietryka – prawnik w PSP, magister prawa na Wydziale
Prawa i Administracji UW;
Barbara Grabowska – prawnik w PSP, studentka V roku prawa
Wydziału Prawa i Administracji UW;
dr Adam Bodnar – sekretarz Zarządu Fundacji, adiunkt w Zakładzie Praw Człowieka Wydziału Prawa i Administracji UW; jako
szef działu prawnego Fundacji sprawuje merytoryczny nadzór nad
działalnością PSP.
Rada Programowa PSP
Sprawy objęte PSP są wynikiem starannej selekcji. Decyzja o włączeniu danej sprawy do prac PSP podejmowana
jest przez Radę Programową.
W skład Rady Programowej wchodzą:
prof. Jan Barcz, prof. Grzegorz Janusz, prof. Wiktor Osiatyński, prof. Roman Wieruszewski, prof. Fryderyk Zoll,
dr Agnieszka Graff, dr Piotr Kładoczny, dr Wiesław Staśkiewicz, Filip Wejman.
W posiedzeniach Rady biorą udział:
Danuta Przywara i dr Adam Bodnar jako przedstawiciele Zarządu Fundacji.
W przeszłości członkami Rady byli również:
adw. Wojciech Hermeliński, prof. Zbigniew Hołda oraz prof. Andrzej Rzepliński.
Program Spraw Precedensowych
Działalność PSP
Działalność PSP dotyczy szeroko rozumianych praw człowieka, zarówno w relacjach pomiędzy jednostką a państwem, jak i pomiędzy podmiotami prywatnymi. Prowadzimy m.in. sprawy dotyczące dyskryminacji, wolności
słowa, praw pracowniczych, wolności osobistej, prawa do sądu, wolności zgromadzeń oraz zrzeszania się.
Pomoc w konkretnej sprawie jest udzielana o ile dzięki jej poprowadzeniu możliwa jest zmiana negatywnej praktyki z zakresu praw człowieka na szeroką skalę (wykraczająca poza jednostkowy przypadek).
PSP wydaje co miesiąc biuletyn informacyjny, który rozsyłany jest do sądów, bibliotek, kancelarii oraz innych
instytucji. Jest on dostępny również w wersji elektronicznej na stronie: www.hfhrpol.waw.pl/precedens/biuletyny.
W 2009 r. aż trzech prawników współpracujących z PSP było nominowanych do tytułu Prawnik Pro Bono corocznie przyznawanego przez Fundację Uniwersyteckich Poradni Prawnych. Ostatecznie nagroda ta została przyznana prof. Zbigniewowi Hołdzie, który został uhonorowany także „Złotym Paragrafem” - nagrodą dla najlepszego
adwokata, przyznawaną przez „Gazetę Prawną”.
Wybrane, przełomowe sprawy, w których uczestniczyliśmy
• wymiar sprawiedliwości – wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 października 2007 r. (SK 7/06), dotyczący
niezgodności z Konstytucją regulacji asesora sądowego w polskim prawie (skarga konstytucyjna rozpoznana
przez TK wspólnie ze skargą wniesioną przez adw. Wojciecha Koncewicza);
• prawa więźniów - wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 26 maja 2008 r. (SK 25/07), w którym Trybunał uznał,
że przepisy legalizujące przeludnienie polskich więzień naruszają Konstytucję (opinia przyjaciela sądu);
• wolność zgromadzeń – wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 3 maja 2007 r. w sprawie zakazu Parady
Równości w Warszawie w 2005 r. (sprawa Bączkowski i inni przeciwko Polsce, nr 1543/06; przygotowanie skargi);
• prawa pracownicze – wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 16 lipca 2007 r. w sprawie Bożeny Łopackiej
przyznający jej odszkodowanie za przepracowane nadgodziny w supermarkecie Biedronka (udział w postępowaniu jako organizacja społeczna);
• wolność słowa – wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 12 maja 2008 r. (SK 43/05), zmieniający zasady odpowiedzialności dziennikarza za zniesławienie oraz wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 23 kwietnia 2008 r.
(SK 16/07) rozszerzający zakres dozwolonej krytyki w zawodzie lekarza;
• wolność osobista – wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2007 r. (SK 50/06) stwierdzający niezgodność
z Konstytucją regulacji stosowania obserwacji psychiatrycznych w procesie karnym (skarga konstytucyjna);
• prawa kobiet – wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 20 marca 2007 r. w sprawie Tysiąc przeciwko
Polsce, dotyczącej dostępu do przewidzianej polskim prawem aborcji (skarga nr 5410/03; opinia przyjaciela sądu);
• dyskryminacja – wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 23 listopada 2009 r. w sprawie nosicielstwa wirusa HIV jako
negatywnej przesłanki wykonywania zawodu policjanta (P 61/08, zapewnienie policjantowi reprezentacji pro bono).
Sposób zgłaszania spraw do PSP
Przesłanie drogą pocztową lub faksem opisu sprawy. Opis sprawy powinien zawierać wyłącznie najważniejsze
fakty i nie być dłuższy niż dwie strony. Do opisu sprawy należy dołączyć kserokopie podstawowych dokumentów,
w szczególności wyroków sądowych, decyzji administracyjnych oraz dokładny kontakt adresowy i telefoniczny.
Każda sprawa wpływająca do PSP jest dokładnie analizowana przez prawnika PSP, w celu przedstawienia jej Radzie Programowej. Rada podejmuje decyzję o zakwalifikowaniu sprawy do PSP biorąc pod uwagę czy może ona
istotnie wpłynąć na zmiany społeczne (przepisów prawnych, ich interpretacji lub praktyki orzeczniczej) w określonych dziedzinach. Rada Programowa PSP zbiera się raz na 2-3 miesiące. Zatwierdzenie sprawy przez Radę
Programową jest równoznaczne z przyjęciem jej do PSP.
Rada Fundacji
Halina Bortnowska-Dąbrowska
Janusz Grzelak
Michał Nawrocki
Marek Antoni Nowicki
Stefan Starczewski
Zarząd Fundacji
Danuta Przywara, Prezes
Jerzy Ciemniewski, Wiceprezes
Adam Bodnar, Sekretarz
Elżbieta Czyż, Skarbnik
Janina A. Kłosowska, Członek Zarządu
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Program Spraw Precedensowych
ul. Zgoda 11, pok. 410
00-018 Warszawa
telefon: 022 556 44 71
faks: 022 556 44 75
e-mail: [email protected]
www.hfhr.org.pl/precedens
Partnerami głównymi PSP są kancelarie:
Partnerami wspierającymi PSP są kancelarie:
Sponsor programu: