prof. dr hab. Zbigniew Ścibiorek

•
Profesor nadzwyczajny Akademii Podlaskiej (Siedlce), kierownik Katedry
Kierowania Organizacją, od 2003 roku Katedry Systemów Zarządzania: 20002005;
•
Profesor zwyczajny AON - Prodziekan Wydziału Dowódczo - Sztabowego
AON realizującego studia na kierunku Zarządzanie i Dowodzenie: 1996-2004;
•
Profesor
zwyczajny
Akademii
Świętokrzyskiej,
kierownika
Zakładu
Zarządzania Zasobami Ludzkimi, Wydziału Zarządzania i Administracji:
2005-2008;
•
Profesor zwyczajny Katedry Zarządzania Międzynarodowego Wyższej Szkoły
Finansów i Zarządzania w Białymstoku: 2008-2010;
•
Kierownik Międzynarodowych Studiów Doktoranckich w ORGMASZ-u w
Warszawie: 2009-2010;
•
Profesor zwyczajny Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie: od 2010 roku.
4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o
stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.
U. nr 65, poz. 595 ze zm.):
Tytuł: Motywowanie w organizacjach publicznych, ISBN 978-7462-374-2, Szczytno,
Wyd. WSPol, 2014
Autor: Zbigniew Scibiorek
Cel zasadniczy podjętego trudu badawczego sprowadzał się do wykazania możliwości
motywowania w organizacjach publicznych i uzasadnienie specyfiki stosowanych rozwiązań.
To kontynuacja problematyki kwestii ludzkich, która została zapoczątkowana w monografii
nt: Personel w organizacjach zhierarchizowanych (2012).
Przedmiotem moich badań był złożony proces oddziaływania na personel. Dlatego
podczas rozwiązywania problemów, zasadniczo mieszczących się w polu badawczym nauk
humanistycznych
i
społecznych,
wykorzystywałem
również
dorobek
teoretyczny
i
instrumentarium innych dyscyplin.
Prezentacja wyników badań w publikacji Motywowanie w organizacjach publicznych,
została poprzedzona kwestiami terminologicznymi bowiem w tym zakresie nie ma
jednolitości, ta rozbieżność prowadzi z kolei do różnej interpretacji wielu zagadnień
dotyczących podmiotów naszego życia gospodarczego i społecznego. Organizacje publiczne
są firmami (instytucjami) wyróżniającymi się spośród innych podmiotów gospodarczych.
Wśród teoretyków i praktyków nie ma jednak jednomyślności co do mechanizmów
oddziaływania zarówno na personel, jak i opracowywanych systemów motywacyjnych oraz
stosowania motywatorów w tego typu firmach czy instytucjach. Jest zgodność w zakresie
potrzeby, niekiedy wręcz konieczności, dążenia do zapewnienie poszczególnym osobom oraz
zespołom zadaniowym (pracowniczym) optymalnych warunków do realizacji powierzonych
im zadań.
Organizacje publiczne nie są podmiotami gospodarczymi wytwarzającymi dochód, są
firmami (instytucjami) nieprodukcyjnymi. To one działają na korzyść społeczeństwa
(społeczności lokalnych), jego bezpieczeństwa i stanu środowiska naturalnego. Z reguły
organizacje publiczne posiadają sformalizowaną strukturę organizacyjną, a menedżerowie,
kierownicy, dowódcy mają mniejszą autonomię w zakresie podejmowanych decyzji, a
rozwiązywanie problemów ma - z reguły - określone procedury postępowania.
Przybliżenie tych kwestii gwarantowało skupienie wysiłku badawczego na ukazanie
różnego rodzaju implikacji uwarunkowań funkcjonowania organizacji publicznych. To wynik
analizy szeregu materiałów ze spotkań naukowych i publikacji zwartych. Następstwa tych
czynników
są
rozmaite.
Wyniki
przeprowadzonych
badań
dowodzą,
że
charakter
realizowanych zadań stawia przed personelem szczególne wymagania; wskazują nie tylko na
konieczność posiadania dużych kompetencji, ale także na potrzebę ich nieustannego
doskonalenia. W wielu przypadkach przedstawiciele analizowanych organizacji muszą
charakteryzować się dużą odpornością psychiczną, zwłaszcza gdy przychodzi im realizować
zadania w warunkach narażenia zdrowia czy życia. Do tego, co wykonują, muszą podchodzić
profesjonalnie i muszą być w pełni zmotywowani; powinni być przekonani, że czynią coś
dobrego (pożytecznego) dla innych. W wielu przypadkach posłannictwo
społeczne,
świadomość czynienia czegoś, działania dla kogoś, musi być kategorią nadrzędną.
Fakty te
mechanizmów
skutkują potrzebą nieustannego monitorowanie problemów ludzkich i
oddziaływania na personel
organizacji publicznych,
bowiem
poziom
zaangażowania, efektywności działania zespołowego nie jest czymś trwałym. To samo odnosi
się do prezentowanych przez nich wartości i stosunku do pracy (działania); tego co czynią
oraz jak i gdzie to robią.
Problemem ciągle nierozwiązanym pozostaje kwestia jak oddziaływać na personel w
sytuacjach stresogennych, podczas wykonywania zadań związanych z zagrożeniem zdrowia i
życia, np. ratowników czy funkcjonariuszy (żołnierzy). Wyniki badań wskazują na
konieczność
indywidualnego podejścia do każdej osoby i stosowania zróżnicowanych
motywatorów, które powinni wykorzystywać przełożeni, zwłaszcza bezpośredni. Przy czym
3
trzeba czasu i konsekwencji w działaniu, aby osiągnąć zadowalający stan zaangażowania w
realizację zadań, zwłaszcza niebezpiecznych oraz pełną identyfikację z wykonywanym
zawodem przez poszczególne osoby.
Monografia adresowana jest przede wszystkim do przedstawicieli służb mundurowych,
zwłaszcza osób funkcyjnych czy tez sprawujących funkcje dowódcze (kierownicze). Jestem
przekonany,
że
publikacja
okaże
się
przydatna
także
dla
przedstawicieli
władz
samorządowych czy placówek zdrowia.
5. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowych - badawczych
Konsekwencją zawodową ukończenia wyższej szkoły oficerskiej było wykonywanie
obowiązków
służbowych jako
oficer. Piastowałem
szereg stanowisk dowódczych i
sztabowych, rozstrzygając szereg problemów z obszaru dowodzenia (zarządzania). Musiałem
planować, organizować, motywować i kontrolować. Fakty te sprawiły, że jeszcze w latach
siedemdziesiątych ubiegłego wieku zacząłem interesować się problemami z dziedziny nauk o
zarządzaniu. Pracując z zespołami ludzkimi dążyłem do efektywnego oddziaływania na nich,
co zrodziło potrzebę zainteresowania się kwestiami związanymi z wpływaniem na postawy i
zachowania, tak indywidualnych osób, jak i grup.
Po pomyślnym sfinalizowaniu studiów drugiego stopnia, zostałem nauczycielem
akademickim uczelni wojskowej, to z kolei implikowało obszar moich zainteresowań
naukowych, byłem
doświadczenia
„skazany” na problematykę militarną.
zawodowego
i
osiągnięciu
wyższego
Z
czasem, po zdobyciu
poziomu
swych
kompetencji
społecznych, zacząłem interesować się kwestiami ludzkimi w różnego rodzaju organizacjach.
Efektami łączenia służby wojskowej i pracy cywilnego nauczyciela akademickiego było dość
częste zabieranie głosu na spotkaniach naukowych i wykazywanie bliskości rozwiązań
stosowanych na uczelniach publicznych z tym co obowiązuje czy też jest praktykowane w
organizacjach silnie zhierarchizowanych. Akcentowałem potrzebę, wręcz konieczność, nieco
innego stosunku (podejścia) do podwładnych, których w sytuacjach ekstremalnych, jak np. w
działaniach bojowych, trzeba traktować także jako partnera - towarzysza doli i niedoli.
Wspomniane wystąpienia i publikacje na ten temat nie zawsze były przyjmowane ze
zrozumieniem przez moich przełożonych w mundurach. Nie zrażało to mnie, a wprost
przeciwnie — stanowiło impuls do jeszcze większej aktywności na linii: dowodzenie a
zarządzanie. W praktyce oznaczało to, że musiałem łączyć ówczesne nauki wojskowe z tym
co wynikało z teorii organizacji i zarządzania.
4
Jako żołnierz zawodowy nie miałem sprzyjającego klimatu do rozwoju naukowego w
uczelniach cywilnych. W tej sytuacji stopniowo zdobywałem stopnie naukowe w naukach
wojskowych. Uwieńczeniem intelektualnych zmagań w środowisku wojskowym było
otrzymanie tytułu naukowego profesora w grudniu 1994 roku.
Swego rodzaju podsumowaniem i zamknięciem kwestii związanych z naukami
wojskowymi była książka Wojna czy pokój? (ISBN 8304644900, Wrocław-WarszawaKraków
1999,
Ossolineum).
Od
tamtego
roku
moje
zainteresowania
naukowe
i
publicystyczne stopniowo przemieszczały się do nauk o zarządzaniu. Zapowiedzią tego
przeorientowania była książka Kierownik w organizacji, (ISBN 83-7174-690-3, Toruń 2000),
monografia która znajduje się w wielu bibliotekach akademickich. Kolejna publikacja zwarta
dotyczyła kwestii dokonywania rozstrzygnięć - Podejmowanie decyzji, (ISBN 8387226645,
Warszawa 2003), gdzie wskazałem na fakt, że decyzje pola walki oparte są na ogólnej teorii
podejmowania decyzji.
Okres transformacji ustrojowej związany był, między innymi, z przeobrażeniami w wielu
dziedzinach funkcjonowania państwa. Przeprowadzanie zmian dotyczyło wielu organizacji,
łącznie ze służbami mundurowymi. Fakt ten był zasadniczym powodem zainteresowania się
kwestiami przeprowadzania zmian w organizacji oraz podejścia do ludzi (personelu) w tym
działaniu. W orbicie mego naukowego zainteresowania znalazły się więc zagadnienia
dotyczące procesu dokonywania przekształceń, określanych także jako reorganizacja czy
restrukturyzacja. Wymiernym rezultatem tej dociekliwości naukowej są publikacje zwarte,
między innymi: Ludzie podczas zmian w organizacji, (ISBN 8374410345, Toruń 2005),
Inwestowanie w personel, (ISBN 8374413980, Toruń 2006), Zmiany w organizacji
—
moda
czy konieczność, (ISBN 9788374415774, Toruń 2007), Dylematy rozwoju zawodowego,
(ISBN 9788392421573, wyd. Polskie Towarzystwo Menedżerskie, Warszawa 2009).
Procesy globalizacyjne i umiędzynarodowianie wielu sfer naszego życia były powodem,
że uwagę skierowałem na wpływ tych procesów podczas dokonywania przeobrażeń w
organizacjach. W trakcie opracowywania monografii Uwarunkowania zmian w czasach
globalizacji, (ISBN 978-83-65009-02-9, Warszawa 2014), zapoznałem się z publikacjami
autorów z Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej. Identyfikuję się z wieloma
tezami głoszonymi przez profesorów tej Uczelni, co dostrzec można w treści wspomnianej
publikacji. To było także przesłanką, aby Wydział Zarządzania Politechniki Częstochowskiej
wskazać jako jednostkę organizacyjną do przeprowadzenia postępowania habilitacyjnego.
Problematyka zmian i personelu była również przedmiotem mych wystąpień na
spotkaniach naukowych, jak np. Prakseologiczne aspekty zarządzania we współczesnych
5
organizacjach publicznych, (Warszawa 2009, 2010, 2011), czy też dorocznych konferencji z
cyklu Public Management (2012, 2013, 2014), z udziałem min. prof. W. Kieżuna. Kwestie
zmian poruszałem także w szeregu innych placówkach naukowych, jak np. w Katolickim
Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II, gdzie podczas konferencji: Przedsiębiorstwo X X I
wieku. Szanse i zagrożenia wygłosiłem referat Zmiany determinantem rozwoju współczesnej
organizacji. Z kolei artykuł pt: Nieodzowny warunek rozwoju — zarządzanie zmianą, został
opublikowany w Przedsiębiorstwo Przyszłości, Kwartalnik Uczelni Techniczno- Handlowej
im. Heleny Chodkowskiej w kwietniu 2014.
Podczas inauguracji roku akademickiego 2011/2012 w Wyższej Szkole Policji w
Szczytnie, z udziałem Prezydenta RP i szefa BBN, wygłosiłem wykład nt: Zarządzanie:
narzędzie, nauka czy sztuka? Tekst tego wystąpienia został opublikowany w Kwartalniku
Kadry Kierowniczej Policji, nr 3/2011.
Kwestie ludzkie pozostają na pierwszym miejscu w mojej pracy naukowej. W 2012 roku
opublikowałem monografię pt: Personel w organizacjach zhierarchizowanych (ISBN 978-837462-8, 296 s.), Motywowanie w organizacjach publicznych (2014, ISBN 978-83-7462-2, 204
s.), Odziaływanie na personel w służbach mundurowych (2014, 978-83-61949-25-1; red.
naukowa, wkład własny szacuję na 30%, 206 s.).
Jestem nauczycielem akademickim Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie prowadzę
zajęcia związane
z
zarządzaniem:
Zarządzanie
Zasobami Ludzkimi w
instytucjach
odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wewnętrzne, Organizacja i Zarządzanie, Zachowania
organizacyjne, Zarządzanie zmianą. W tej sytuacji posiadanie stopnia naukowego doktora
habilitowanego w naukach o zarządzaniu zaświadczałoby o formalnych uprawnieniach do
prowadzenia tego rodzaju zajęć. Ponadto legitymizowałoby szereg działań związanych z
nadawaniem stopnia doktora przez Wydział Bezpieczeństwa Wewnętrznego, którego jestem
pracownikiem.
Pomyślnie sfinalizowałem dwa projekty badawcze, tzw. granty. Obecnie jestem
kierownikiem
projektu
psychostymulatora
Nr
O
treningowego
ROB
dla
0005
Policji,
0001
Opracowanie
dotyczącego
interaktywnego
kwestii
związanych
z
przygotowaniem i stanem psychicznym przedstawicieli służb mundurowych do wykonywania
zadań, głównie w ramach zarządzania kryzysowego. Celem projektu jest opracowanie
systemu,
który
będzie
umożliwiał
ocenę
sprawności
procesów
poznawczych
i
psychomotorycznych funkcjonariuszy Policji. Dodatkową funkcją systemu będzie moduł
psychofizjologiczny, przeznaczony do treningu radzenia sobie ze stresem oraz zaawansowany
system
umożliwiający
krótką i efektywna
ocenę
sprawności
funkcji
psychicznych
6
funkcjonariuszy
przed
podjęciem
zadań
szczególnie
trudnych
i
niebezpiecznych.
Przewidywane zakończenie prac przypada na grudzień 2015 roku.
Byłem organizatorem ponad dwudziestu różnego rodzaju spotkań naukowych w
wymiarze krajowym i międzynarodowym. Od 2009 roku jestem aktywnym uczestnikiem
konferencji Public Management z udziałem i pod patronatem profesora W. Kieżuna.
Uczestniczę w seminariach organizowanych przez Akademię Leona Koźmińskiego w ramach
cyklu Krytyczna Teoria Organizacji. Biorę również udział w spotkaniach naukowych
profesorów
reprezentujących
dyscyplinę nauk
o zarządzaniu
organizowanych przez
profesorów W. Kowalczewskiego i B.R. Kuca.
Po doktoracie opracowałem około 150 artykułów, z czego większość poruszała
zagadnienie dotyczące zarządzania, a pewna ich część dotyczyła dowodzenia i (lub)
zarządzania i dowodzenia. Ponadto spora liczba artykułów
była niejawna. W tym czasie
opublikowałem 14 książek, 12 samodzielnie, tylko w 2 przypadkach byłem współautorem. W
odniesieniu do 13 monografii ich problematyka dotyczyła zarządzania. Oprócz dorobku
wyspecyfikowanego w Wykazie opublikowanych prac naukowych lub twórczych prac
zawodowych .... , mam bardzo bogaty dorobek w dziedzinie nauk wojskowych, które obecnie
mieszczą się w dziedzinie nauk społecznych, jako
dyscypliny naukowe:
nauki o
bezpieczeństwie i nauki o obronności.
Wypromowałem 18 doktorów, z których dwóch to już profesorowie, a czterech jest
doktorami habilitowanymi. Aktualnie zbliżam się do zakończenia kolejnej rozprawy
doktorskiej. Ponadto pod moim kierownictwem naukowym opracowano kilka setek prac
dyplomowych.
Recenzowałem 5 postępowań kwalifikacyjnych związanych z otrzymaniem tytułu
naukowego. W 9 przypadkach opiniowałem potencjalnych kandydatów do stopnia naukowego
doktora habilitowanego.
Za dotychczasowe osiągnięcia naukowe i dydaktyczne byłem wielokrotnie wyróżniany.
Do najistotniejszych wyróżnień zaliczam otrzymanie Krzyża Kawalerskiego Odrodzenia
Polski, otrzymanie - od Rektora Akademii Świętokrzyskiej - nagrody indywidualnej
pierwszego stopnia za wyróżniające osiągnięcia naukowe w roku akademickim 2006/2007,
nagrody dla nauczyciela akademickiego przyznanej przez ministra spraw wewnętrznych i
administracji w 2011 roku.
7