INFORMACJA z kontroli prawidłowości funkcjonowania placówek

1
INFORMACJA
z kontroli prawidłowości funkcjonowania placówek
gastronomicznych typu „fast-food”
Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Poznaniu
przeprowadził w I kwartale 2009 r. na terenie województwa
wielkopolskiego 15 kontroli w placówkach gastronomicznych .
Celem kontroli było sprawdzenie przestrzegania obowiązujących
przepisów w zakresie funkcjonowania placówek gastronomicznych
należących do dużych sieci, legalności i rzetelności działania, jakości
oferowanych wyrobów kulinarnych i napojów, przestrzegania przepisów
regulujących zasady obrotu towarowego oraz przepisów dotyczących
ochrony interesów konsumentów.
W wyniku podjętych działań kontrolnych nieprawidłowości
stwierdzono w 11 placówkach (73% objętych kontrolą).
Ustalenia kontroli w zakresie poszczególnych zagadnień przedstawiają
się następująco :
1. Jakość surowców półproduktów, potraw i napojów.
• ocena świeżości potraw, surowców i półproduktów służących do
przygotowywania potraw
W powyższym zakresie oceniono 66 partii wartości 3168 zł takich
jak : warzywa, owoce, pieczywo do hamburgerów i hot – dogów, surówki,
wędliny do pizzy, elementy mięsa drobiowego, elementy mięsa
wieprzowego, kebab.
2
Nie stwierdzono zanieczyszczeń, oznak śluzowacenia, zeschnięć,
pleśni, niewłaściwej barwy, zapachu świadczącego o rozpoczynającym
się procesie psucia.
W powyższym zakresie nieprawidłowości nie stwierdzono.
•
ocena
surowców i półproduktów pod kątem obecności
niedozwolonych
substancji dodatkowych, na podstawie
oznakowania opakowań
W powyższym zakresie oceniono 45 partii wartości 3.600,- zł
półproduktów i surowców stosowanych do przygotowywania potraw.
Sprawdzono m.in. : sos pomidorowy, majonezowy, śmietanowo –
grzybowy, filety śledziowe – korzenne, przyprawa Vegeta, hamburgery,
produkty mleczno – tłuszczowe, zaprawa cytrynowa do napojów,
ketchupy, napoje, kostki rosołowe, jabłka prażone,
Wszystkie oceniane surowce i półprodukty zawierały w swoim
składzie substancje dodatkowe wymienione w rozporządzeniu Ministra
Zdrowia z dnia 18.09.2008r. w/s dozwolonych substancji dodatkowych
(Dz.U. Nr 177, poz. 1094).
• ocena tłuszczu smażalniczego
W kontrolowanych placówkach stosowano tłuszcz smażalniczy do
przygotowania potraw.
Oceniane tłuszcze posiadały jasną barwę oraz świeży zapach i były
pozbawione pozostałości surowców wcześniej smażonych.
• ocena jakości półproduktów, potraw i napojów poprzez zbadanie
cech organoleptycznych i fizykochemicznych w laboratorium
W 1 zakładzie gastronomicznym ( tj.6,7% ) tj. barze (nazwa) w
miejscowości (-) pobrano do badań laboratoryjnych przygotowane
wcześniej surówki :
 3 próbki surówki a` 100g z kukurydzy z partii 20 porcji
3
 3 próbki surówki a` 100g z kapusty pekińskiej z patii 10 porcji
Badane próbki surówek odpowiadały
organoleptycznych deklaracji producenta .
pod
względem
cech
2. Rzetelność obsługi.
Tylko w 1 placówce w barze (nazwa) w miejscowości (-)
przygotowano i wcześniej porcjowano potrawy- surówki.
Nie przeważono kontrolnie potraw, za wyjątkiem surówek, których
masę ustalono w laboratorium UOKIK w Poznaniu, nie stwierdzając
nieprawidłowości.
Dania
w placówkach
gastronomicznych typu fast-food są
sporządzone bezpośrednio po złożeniu zamówienia przez klienta.
W każdym w zakładzie
gastronomicznym sprawdzono, czy
przedsiębiorcy nie dokonują podmiany asortymentowej.
Nieprawidłowości stwierdzono w 3 placówkach :
1) Pizzeria (nazwa) w jadłospisie wyszczególniono składniki pizzy, które
nie występowały na stanie placówki - ser żółty, szynka, bekon,
anchois, ser (nazwa) zamiast w/w składników stwierdzono ich
zamienniki takie jak: produkt mleczno - tłuszczowy do pizzy, kiełbasa
szynkowa, wędzonka ogonówka, filety śledziowe solone, ser sałatkowo
kanapkowy (nazwa).
2) Punkt małej gastronomii (nazwa) w miejscowości (-) – w jadłospisie,
jako składnik zapiekanek i cheseburgerów wyszczególniono ser żółty,
którego nie posiadano na stanie placówki.
Zamiast sera żółtego stwierdzono stosowanie wyrobu seropodobnego
z tłuszczem roślinnym
i aromatem sera Gouda.
4
3) Bar w miejscowości (-) gdzie stwierdzono, że w jadłospisie
uwidoczniono następujące potrawy : pita z żółtym serem, pita
z pieczarkami i żółtym serem, tost z pieczarkami i żółtym serem.
Natomiast na stanie placówki znajdował się produkt mleczno tłuszczowy EDEN.
Właściciele zakładów gastronomicznych wprowadzili zmiany
w jadłospisach deklarując jako składnik potraw wyroby będące na stanie
placówki.
Oferowanie produktów w skład których wchodzą surowce nie
będące na stanie placówki i nie będące odpowiednikami składu wyrobów
gotowych noszą znamiona zafałszowania i stanowią sankcje wynikające
z ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów rolno –
spożywczych.
3. Prawidłowość uwidaczniania cen w świetle
przepisów
Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10.06.2002r. w sprawie
szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów i usług oraz
sposobu oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaży
(Dz. U. Nr 99, poz. 894 ze zm.)
Nieprawidłowości
w powyższym
w 8 placówkach tj. 53 % kontrolowanych :
zakresie
stwierdzono
- Pizzeria (nazwa) i w barze w miejscowości (-) brak uwidocznionych
ilości nominalnych potraw i napojów oraz daty wystawienia cennika,
- Bar (-) w miejscowości (-) do dyspozycji konsumentów umieszczone
były cenniki w formie ulotek, w których nie uwidoczniono ilości
nominalnej potraw i napojów oraz daty wystawienia cennika.
- Zakład gastronomiczny w miejscowości (-) nie uwidoczniono ilości
nominalnych potraw,
- Zakład gastronomiczny (nazwa) w miejscowości (-) nie uwidoczniono
w cennikach ilości nominalnych potraw,
- Zakład gastronomiczny (nazwa) w miejscowości (-) nie uwidoczniono
w cenniku informacji o ilości nominalnej potraw i napojów,
- Pizzernia (nazwa) w miejscowości (-) nie podano ilości nominalnej
dla 7 p. potraw i napojów, nie odnotowano daty wystawienia cennika,
- Bar w miejscowości (-) w cenniku na 19 p. potraw i napojów nie
podano ilości nominalnej i daty wystawienia cennika,
5
- Bistro (nazwa) w miejscowości (-) na wywieszkach cenowych przy
towarach handlowych nie uwidoczniono informacji dotyczących
nazwy towaru gramatur oraz ceny jednostkowej.
Właścicieli
zobowiązano
do
uzupełnienia
cenników
o wymagane informacje oraz do przekazywania konsumentom
jednoznacznych i aktualnych informacji o poziomie cen i dacie
wystawienia cenników.
W pizzerii (nazwa) oferowano sosy : pomidorowy i czosnkowy do
pizzy gratis. Informacja o sosach bez dodatkowej opłaty znajdowała się
w cenniku.
4. Prawidłowość oznakowania towarów w odniesieniu do przepisów :
- rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007r.
w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz.U. Nr 137, poz. 966)
- ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów rolno –
spożywczych (Dz.U. z 2001r. Nr 5 , poz. 44 ze zm.)
- ustawy z dnia 7 października 1999r. o języku polskim (Dz.U. Nr 90, poz. 999
ze zm.)
Ogółem w powyższym zakresie zbadano 101 partii wartości 7.381 zł.
Z powodu niewłaściwego oznakowania zakwestionowano 1 partię
wartości
42,- zł, tj. napój herbaciany niegazowany o smaku
brzoskwiniowym (nazwa) a 500 ml, producent (nazwa firmy)
miejscowość (-).
W oznakowaniu w/w środka spożywczego nie podano ilościowej
zawartości składnika tj. ekstraktu herbaty, podczas gdy nazwa tego
składnika występowała w nazwie środka spożywczego, co jest niezgodne
z § 9 art. 1 pkt 1 rozporządzenia MRiGŻ w/s znakowania środków
spożywczych.
Do producenta napoju przesłano pismo wskazujące na zawarte
w przepisach uregulowania oraz zwrócono się o dostosowanie
oznakowania wskazanego produktu do wymagań obowiązujących
przepisów.
6
5. Prawidłowość magazynowania.
We wszystkich kontrolowanych zakładach środki spożywcze
przechowywane były zgodnie zaleceniami producenta. Liczba i stan
techniczny
pomieszczeń i urządzeń
zapewniał przechowywanie
w wymaganych warunkach.
Środki spożywcze , surowce do produkcji i wyroby kulinarne były
przechowywane zgodnie z wymogami ogólnymi Rozporządzenia (EW)
Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia
2004r. w higieny środków spożywczych ( Dz. U. L. 139 z 30.04.2004r.
str.1-54).
Nie
stwierdzono
przechowywania
surowców
razem
z przetworzonymi produktami lub towarami nie będącymi żywnością oraz
takimi środkami spożywczymi, które mogą na siebie oddziaływać
powodując zmianę smaku lub zapachu.
6. Przestrzeganie okresów przechowywania żywności .
W każdej kontrolowanej placówce sprawdzono przestrzeganie
terminów przydatności do spożycia i dat minimalnej trwałości poddając
oględzinom łącznie 101 partii produktów wartości 7.381 zł.
Zakwestionowano w 1 placówce 1 partię wartości 10,60 zł tj. 0,99%
ilości i 0,14 % wartości zbadanych produktów.
Powyższe
ustalono w zakładzie
gastronomicznym (nazwa) w
miejscowości (-) a dotyczyło 1 opakowania (1,4 kg) parówek (nazwa)
24 dni po okresie minimalnej trwałości ).
Przedsiębiorca wycofał z obrotu w/w parówki i przeznaczył na
cele pozakonsumpcyjne.
O powyższym powiadomiono właściwy terenowo organ sanitarny.
7
7. Legalność prowadzonej działalności .
• zgodność wykonywanej działalności z zakresem i miejscem wpisanym
do ewidencji działalności gospodarczej w świetle ustawy z dnia 2 lipca
2004r. o swobodzie działalności gospodarczej ( Dz.U. Nr 173, poz.
1807 ze zm.)
Kontrolowani przedsiębiorcy prowadzili działalność gospodarczą po
uzyskaniu wpisu do Ewidencji Działalności Gospodarczej lub wpisu do
Krajowego Rejestru Sądowego.
Na tę okoliczność kontrolującym przedłożono stosowne dokumenty
wydane przez organy ewidencyjne.
Prowadzona przez przedsiębiorców działalność gospodarcza była
zgodna z danymi zawartymi w
przedłożonych dokumentach
ewidencyjnych
za wyjątkiem działalności prowadzonej przez
przedsiębiorcę (imię nazwisko) w zakładzie gastronomicznym bar
w miejscowości (-).
W przedłożonym zaświadczeniu o wpisie do ewidencji działalności
gospodarczej określono przedmiot zgodnie z Polską Klasyfikacją
Działalności – „55.40. Bary”, która to podklasa nie obejmowała
prowadzonej w
lokalu sprzedaży posiłków wraz z
napojami
sklasyfikowanej w 55.30. A i 55.30.B
W związku z powyższym przedsiębiorca
zgłosił organowi
ewidencyjnemu zmiany stanu wykonywanej działalności w tym zakresie
i otrzymał prawidłowe zaświadczenie .
• posiadanie aktualnych badań lekarskich zgodnie z przepisami art. 59
ust. 4 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności
i żywienia (Dz. U. Nr 171, poz. 1225 ) dot. przechowywania przez
przedsiębiorcę i udostępnienia na żądanie organów urzędowej kontroli
żywności orzeczeń lekarskich wydawanych do celów sanitarno –
epidemiologicznych osobom bezpośrednio stykającym się z żywnością.
8
Wszystkie osoby zatrudnione w kontrolowanych placówkach
posiadały zaświadczenia lekarskie i pracownicze książeczki zdrowia
z aktualnymi badaniami lekarskimi.
• prawidłowość oznakowania stosowanych
naczyń jednorazowego
użytku zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1935/2004 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie
materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością
oraz uchylającym dyrektywy 80 /590/EWG i 89/109/EWG (D. U. L
338 z 13.11.2004 r. str.4).
Naczynia jednorazowego użytku stosowano w 14 zakładach
gastronomicznych. Sprawdzono oznakowanie 51 partii naczyń
plastikowych.
Oznakowanie wyrobów takich jak : kubki, widelce, noże, łyżki,
talerzyki pojemniki były oznaczone symbolem materiału z którego
wykonano dany wyrób oraz informację w formie napisu „do kontaktu
z żywnością” lub symbolami. Na opakowaniach podano też nazwę i adres
producenta wyrobów.
• aktualność i czytelność cech legalizacji przyrządów pomiarowych
zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 maja 2001r.
„Prawo
o miarach” ( Nr 36 , poz. 636 ze zm.)
W 12 placówkach ( 80%) znajdowały się przyrządy pomiarowe
(wagi). Nieprawidłowości stwierdzono
w 4 placówkach ( 33%
badanych).
Natomiast w 4 placówkach ( 44,4% ) znajdowały się
z nieaktualnymi cechami legalizacji i bez cech legalizacji :
wagi
 Bar w miejscowości (-) – waga elektroniczna z cechą legalizacji „03” ,
 Bar (nazwa) w miejscowości (-) waga elektroniczna
z cechą
legalizacji „99”
 Restauracja (nazwa) w miejscowości (-) - waga elektroniczna z cechą
legalizacji „ III. 06”,
 Bar (nazwa) w miejscowości (-) – waga bez cechy legalizacji.
9
W czasie kontroli w/w wagi zostały wycofane z użycia a po
uaktualnieniu cech legalizacji ponownie je wprowadzono do stosowania
w tych placówkach.
• przestrzeganie postanowień ustawy z dnia 9.11.1995r. o ochronie
zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych
(Dz.U. z 1996 Nr 10 poz. 55 ze zm.)
W 11 kontrolowanych placówkach obowiązywał całkowity zakaz
palenia tytoniu. W pozostałych 4 zakładach gastronomicznych były
wyznaczone miejsca dla osób palących.
• przestrzeganie przepisów Ustawy z dnia 26 października 1982r.
o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U.
Nr 35 , poz. 230 ze zm.).
W 7 kontrolowanych placówkach (46%) prowadzona była
sprzedaż napojów alkoholowych.
W miejscu sprzedaży uwidoczniono informację o szkodliwości
spożywania alkoholu.
Sprzedaż odbywała się w oparciu o ważne zezwolenia.
Nie stwierdzono w czasie kontroli sprzedaży napojów alkoholowych
osobom nieletnim oraz nietrzeźwym, sprzedaży alkoholu na kredyt lub pod
zastaw.
Wykorzystanie ustaleń kontroli :
Ustalenia kontroli dały podstawę do :
• nałożenia 11 mandatów karnych z Kw., art. 137 § 1 Kw., art. 26 ust. 1
pkt. 2 ustawy z dnia 11.05.2001r. „Prawo o miarach”, art. 100 ust. 1
pkt. 1 Ustawy z dnia 25.08.2006r. o bezpieczeństwie żywności i
żywienia, art. 60` § 2, 3 Kw.
• przesłania 1 informacji do organów nadzoru sanitarnego
• powiadomienia w 2 sprawach Urzędu Miar.
10
Podsumowani e
Przeprowadzone kontrole funkcjonowania usług gastronomicznych
w placówkach typu Fast Food wykazały szereg nieprawidłowości
w funkcjonowaniu tych placówek.
Nieprawidłowości
skontrolowanych (73%).
ujawniono
w
8
placówkach
na
15
Najwięcej uchybień dotyczyło sfery ochrony interesów konsumentów
a w szczególności niedopełnienia obowiązku uwidaczniania informacji
w jadłospisach dotyczących ilości nominalnej potraw i napojów,
daty wystawienia
cennikach wymaganych przepisami § 5 ust. 4
rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 czerwca w sprawie
szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów i usług oraz sposobu
oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaży – co stwierdzono
w 8 placówkach (78,6 %)
W 4 placówkach (26,7%) stwierdzono narzędzia
z wygasłymi cechami lub bez cech legalizacji.
W 1 placówkach (6,7%) znajdowały się
z przekroczoną datą ważności.
pomiarowe
artykuły spożywcze
Przyczyną powyższych nieprawidłowości była pobieżna znajomość
obowiązujących przepisów prawa przez kontrolowanych przedsiębiorców
a także niedbalstwo z ich strony. W czasie kontroli przedsiębiorcy podjęli
działania zmierzające do usunięcia stwierdzonych uchybień.
W świetle opisanych ustaleń Inspektorat proponuje kontynuowanie
w następnych latach działań kontrolnych w tego typu placówkach.