1 Filipiny HDI 114 World Economic Freedom 89 (97)

Filipiny
HDI
114
World Economic Freedom
89 (97)
World Press Freedom
147
Global Competivness
59 na 144
Foreign Direct Investment
64
received
Doing Business 2014
108 (133)
Global Innovation Index
90 (95)
Gini
42 ( 42.8 pkt)
Gender Gap
5 (8)
Produkcja rolna
Ryż, orzechy kokosowe i kukurydza. Trzoda chlewna i drób
Produkcja przemysłowa
Tekstylia i ubrania, przemysł elektroniczny, akcesoria
PBK per capita
i
części samochodowe
4,413 $ (162 na 262)
1. Wprowadzenie
W sercu południowej Azji znajduje się barwny kraj wyróżniający się unikalną kulturą. Można
odnaleźć w niej elementy zarówno malajo-polinezyjskie jak i hiszpańskie, chińskie, indyjskie,
japońskie oraz amerykańskie, osadzone na gruncie wartości rzymskokatolickich. Filipiny – bo o nich
mowa – przyciągają perspektywą prowadzenia pełnego estetycznych wrażeń, pogodzonego w
harmonii z przyrodą, życia. Intrygują zarówno sferą obyczajowości jak i pełną zwrotów historią. To
kraj głębokich kontrastów, w którym demokracja nie narodziła się w znaczeniu rozumianym przez
świat Zachodu. Filipiny to również państwo z aspiracjami - od 2010 systematycznie wdrażane zmiany
przez rząd są bardzo pozytywnie oceniane przez ekonomistów oraz polityków. Cel stanowi między
innymi uzyskanie zaufania zagranicznych inwestorów oraz przyciągnięcie zagranicznego kapitału,
który umożliwi dalszy, stabilny rozwój kraju.
Republika Filipin składa się z archipelagu 7107 wysp otoczonych od zachodu Morzem
Południowo Chińskim, a od wschodu Morzem Filipińskim. Republika dzielona jest na trzy główne
jednostki: Luzon, Visayas i Mindanao, które z kolei składają się z 17 regionów i 81 prowincji. Stolicą
kraju jest Manila. Filipiny położone są w strefie klimatu równikowego, blisko pacyficznego
pierścienia ognia. Ze względu na zwrotnikowo-monsunowy klimat, można wyróżnić trzy pory roku.
Od listopada do grudnia monsun północno wschodni przynosi ochłodzenie (średnie temperatury 25
1
stopni). W okresie od marca do maja wieje monsun południowo - zachodni. Wówczas średnie
temperatury sięgają 37 stopni. Od czerwca do października panuje pora deszczowa. Opady roczne są
zróżnicowane ze względu na region i wynoszą od 965 mm po 5000 mm. Klimat oraz żyzne grunty
przyczyniły się do rozwoju rolnictwa. Ziemia uprawna stanowi 30% całego obszaru, lasy 25%.
Państwo posiada liczne zasoby mineralne takie jak miedź, kobalt, nikiel, złoto, srebro, chromit, gips,
gaz ziemny, ropa naftowa, sól, siarka, ołów, rtęć, molibden, cynk i boksyty. Ze względu na położenie
geograficzne kraj często nawiedzany jest przez tajfuny oraz trzęsienia ziemi. W listopadzie 2013
potężny tajfun "Haiyan" uderzył w dwie wyspy, przyczyniając się do śmierci 10 tysięcy ludzi.
92 milionów mieszkańców zapewnia Filipinom 12 miejsce pod względem zaludnienia na
Świecie. Wyspy charakteryzują się dużym zróżnicowaniem kulturowym. Spostrzec można wpływ
hinduski, islamski, chiński a przede wszystkim hiszpański i amerykański. Dominującą religią na
Filipinach jest religia katolicka, którą wyznaje ok. 83% ludności. Sama nazwa
"Filipiny"
pochodzi od imienia króla Hiszpanii Filipa II Habsburga. w 1543 roku odkrywca Ruy López de
Villalobos nazwał tak dwie wyspy na cześć króla. Koniec XIX wieku to okres buntów wymierzonych
w Hiszpanów, które pośrednio przyczyniły się do przejęcia kontroli w rejonie przez Amerykanów. W
czasie II Wojny Światowej Filipiny znalazły się pod okupacją Japońską, która trwała do wyparcia
wojsk japońskich przez amerykanów w lipcu 1945 roku. W 1946 proklamowano niepodległość
Republiki Filipin. Niepodlegle państwo zmagało się z konfliktami wewnętrznymi. Do osłabienia
gospodarki kraju przyczyniła się dyktatura Ferdinanda Marcosa, która trwała do 1986 roku. Słabość
państwa pokazała rewolucja EDSA z 2001 roku. Dopiero sukces w 2010 Benigno Aquino III w
ostatnich wyborach prezydenckich pozwolił na rozpoczęcie aktywnej polityki gospodarczej
skoncentrowanej na poprawie warunków pracy, sukcesywnemu zmniejszaniu bezrobocia i rozwoju
gospodarczego.
2. Uwarunkowania kulturowe i etykieta biznesowa
Przedsiębiorca zainteresowany prowadzeniem biznesu na Filipinach, abstrahując od
znajomości potencjału określonych sektorów branżowych w gospodarce oraz jej ogólnej kondycji,
powinien być zaznajomiony przede wszystkim z uwarunkowaniami kultowymi. Warto, bowiem
wspomnieć, że normy i obyczajowe posiadają znaczący wpływ na etykietę biznesową, która różni się
od etykiety Zachodniej. Filipińczycy wyznają zasadę, którą można zawrzeć w jednym słowie. Termin
"pakikisama" odnosi się do ich wyjątkowo przyjaznej natury. To ludzie na wyraz serdeczni,
wykazujący umiarkowane w swoim zachowaniu. Cechuje ich skromność, dlatego próżno zyskać
szacunek Filipińczyka będąc nadmiernie pewnym siebie lub zbyt wylewnym szczególnie w kwestiach
osobistych. Kluczową wartość stanowi rodzina. Filipińczycy cechują się konserwatyzmem i mimo
okazywania na zewnątrz swojej serdeczności, zazwyczaj są nieufni wobec cudzoziemców. Od
przyszłych potencjalnych kontrahentów oczekuje się respektu wobec filipińskiej kultury oraz
2
katolickiej religii. Znajomość ich zasad oraz uznanie wobec religii pozwoli zbudować solidne
podstawy relacji. Cudzoziemiec zainteresowany nawet koleżeńską znajomością z Filipinką, musi
liczyć się z powściągliwym zachowaniem ze strony jej ojca. Panny z bardziej konserwatywnych
domów mają wręcz zabronione przebywanie o późnych porach z mężczyznami, szczególnie
cudzoziemcami.
Kolejnym istotnym elementem w procesie budowania relacji z Filipińczykiem są drobne
podarunki. Mimo zmagań kraju ze zjawiskiem korupcji, na porządku dziennym są prezenty. Dary
można mimochodem przekazać na pierwszym spotkaniu, uznając je jako gest podziękowania za
pomyślne zakończenie etapu rozmów. Warto, aby podarunek był ładnie zapakowany, aczkolwiek
istnieje spore prawdopodobieństwo, że zostanie wyjęty po spotkaniu. Filipińczycy, szczególnie
przedstawiciele przedsiębiorstw, co najmniej dobrze posługują się językiem angielskim. Zdarza się,
choć nie jest to już regułą, że napotkamy osobę mówiącą biegle po hiszpańsku. Ze względu na
wyspiarski charakter kraju, istnieje rozmaita ilość dialektów, które nie sposób przyswoić. Bezpiecznie
jest posługiwać się językiem angielskim. W skrajnych przypadkach skorzystać można z pomocy
tłumacza - taką osobę można wynająć z polecenia lub odnaleźć za pośrednictwem internetu
korzystając przykładowo ze strony www.jobopenings.ph czy www.onlinejobs.ph. Choć negocjacje
mogą zostać rozłożone na kilka spotkań, nie warto tracić optymizmu. Każde kolejne zaproponowane
spotkanie przybliża nas do sukcesy. Na pierwszym spotkaniu pierwsi wręczamy wizytówkę. Pierwsze
kilkanaście minut stanowić będzie rozmowę wstępną dotyczącą błahych kwestii niezwiązanych z
przedsięwzięciem. Istotne jest, aby nie przyśpieszać całego procesy i nie wprowadzać nerwowej
atmosfery. Dla Filipińczyków czas ujmowany jest inaczej niż dla ludzi Zachodu - to na wszystko jest
odpowiedni czas i miejsce, pewnych etapów nie można przyśpieszyć.
Gdy chcemy umówić się na spotkanie z interesującym nas kontrahentem, warto uzgodnić
dogodny termin nawet trzy tygodnie przed datą spotkania. Przed rozmową, powinniśmy podesłać
konkretną prezentację dotyczącą naszego przedsięwzięcia. Ze względu na przenikliwy oraz nieufny
charakter Filipińczyków, doradza się unikać przesadnego optymizmu odnośnie własnych
przedsięwzięć. Nierealne obietnice szybko zostaną źle ocenione. Na spotkanie powinniśmy ubrać się
elegancko aczkolwiek skromnie. Krzykliwe kolory nawet najbardziej wyszukanego garnituru mogą
sprawić złe wrażenie a my zostaniemy odebrani jako człowiek niepoważny. Istotną kwestią jest
pojmowanie przez Filipińczyków czasu. Jest ono najbardziej zbliżone do podejścia hiszpańskiego.
Niestety istnieje możliwość, że nasz kontrahent się spóźni. Prawdopodobieństwo zwiększa się z jego
wiekiem. Nie oznacza to oczywiście, że w tym przypadku powinniśmy zachowywać się tak samo. Dla
Filipińczyka osoba spóźniająca się na spotkanie pokazuje brak szacunku. Przemawia za tym duże
poczucie dumy. Nie ma bowiem nic gorszego niż pozwolić by w towarzystwie , ktoś nie pokazał
respektu. Drugą najgorszą możliwą ujmą jest brak możliwości zapewnienia rodzinie godziwego życia.
Wstyd to znany Filipińczykom termin "Hiya", który powodować może silne załamanie psychiczne,
poczucie niskiej wartości oraz bezsilności. Unikalnie wstydu jest motorem działań niemal każdego
3
mężczyzny. Stanowi również silne narzędzie kontroli. Istotne jest jak dana osoba jest odbierana przez
innych, czy jest w stanie wzbudzić szacunek. Dylematy znane mieszkańcom Zachodu, na Filipinach
przybierają na sile. Zyskują wymiar niemal egzystencjalny.
Społeczeństwo jest hierarchiczne, aczkolwiek nie jest to źródłem konfliktów społecznych.
Ogólna skłonność ludności do protestów jest raczej niska. Ostatni duży protest zgromadził w Manilii
60 tysięcy osób. Oburzenie wywołała defraudacja środków z Funduszu Rozwojowego o wartości 236
milionów dolarów.
Potomkowie Hiszpanów często znajdują się na szczycie piramidy klasowej. Istnieje również
klasa średnia, niższa. Na samym dole drabiny znajduje się służba. Gosposie i pomoc domową możemy
często spotkać w domach przedstawicieli już klasy średniej. Służba, podobnie jak w Indiach, wyjęta
jest z życia społecznego. Hierarchię powinniśmy uwzględnić przy witaniu się z kontrahentami.
Rola kobiet na Filipinach jest wyjątkowo istotna. W rankingu Gender Gap kraj zajmuje 5
miejsce globalnie. Stanowi to najwyższy wynik w regionie. Gender gap odnosi się do edukacji,
warunków pracy oraz polityki. Kobieta postrzega jest jako zaradna i silna gospodyni, która z łatwością
wykonuje tą samą pracę, co mężczyzna. Warto mieć to na uwadze podczas spotkań biznesowych jeżeli wśród reprezentantów spółki znajduje się kobieta, powinniśmy traktować ją jako równoważnego
kontrahenta. Ponieważ najpopularniejszą formę spółek na Filipinach stanowią spółki rodzinne, bardzo
często to właśnie panie podejmują ostateczne decyzje.
3. Gospodarka
W rankingu największych gospodarek Międzynarodowego Funduszu Walutowego Filipiny
zajmują 40 miejsce. Dług publiczny w pierwszym kwartale 2013 roku został oszacowany na 48,9%
PKB. Filipińska gospodarka odnotowała w latach 2008-2013 r. dodatni wzrost gospodarczy. Tym
samym gospodarka Filipin osiągnęła jedna z najlepszych wyników w regionie. Za największych
partnerów handlowych uznaje się Japonię, USA, Chiny, Singapur, Koreę Południową, Tajwan,
Tajlandie, Arabię Saudyjską, Malezję i Indonezję. Sektor rolniczy wytwarza 12 % PKB a zatrudnienie
w nim znajduje 33% Filipińczyków. Sektor przemysłowy wytwarza 31,3% PBK a usługowy 56%.
Na czym zarabia się na Filipinach? Najbogatsi działają w branży handlowej, deweloperskiej,
FMCG. Szacuje się, że majątek Henry Sy z rodziną wynosi 12 miliardów dolarów. Henry Sy jest
właścicielem centrów handlowych SM Investments. Prowadzi również działalność bankową. Lucio
Tan z kolei wzbogacił się na firmach Asia Brewery i Philip Morris. Do niego należy 80% rynku
papierosów w kraju.
Ze względu na eksport Filipiny znajdują się wśród liderów w przypadku kokosów, ananasów i
cukru. Na uwagę zasługuje również prowadzenie usług outsourcingowych, przede wszystkim call
center. Przedstawiciele firmy IBM w raporcie Global Location Trends Annual Report stwierdzili, że
Filipiny w 2010 roku osiągnęły wyniki lepsze niż Indie stając się liderem usług outsourcingowych w
4
dziedzinie call center1. W 2012 roku podliczono, że zatrudnionych w tym sektorze jest 700 tysięcy
pracowników2. Do roku 2016 prognozowany jest wzrost dochodów z tego sektora do wysokości 27
mld dolarów rocznie. Łączny dochód z tej działalności w 2011 roku wyniósł 11 mld dolarów.
Najwięcej filii mieści się w Manili oraz Cebu. Eksportowana jest głównie elektronika (57%), meble
oraz drewno, ubrania, metalowe komponenty, części konstrukcji samolotów oraz statków.
Importowane są z kolei produkty elektroniczne (27%), paliwa mineralne (23%), maszyny
przemysłowe, sprzęt transportowy, plastik. W przypadku Państw ASEAN na szczególną uwagę
zasługuje Singapur (38% z Państw ASEAN) oraz Tajlandia (26%). W przypadku Unii Europejskiej
najlepsze handlowe relacje Filipiny posiadają z Niemcami (34% wśród Państw UE). Wysoką pozycję
zajmuje Holandia (17%) oraz Francja (12%).
Wykres 3.1 Główni partnerzy handlowi Filipin.
Główni partnerzy handlowi eksport
8,20%
Inne kraje
8,80%
Japonia
12,80%
37,10%
USA
Główni partnerzy handlowi import
15,30%
Singapur
17,80%
USA
10,30%
Japonia
51,80%
Chiny
Hong Hong
Inne kraje
7,60%
7,80%
Chiny
11,10%
11,40%
Republika
Korei
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Foreign Trade Statistics of the Philippines,
Październik 2012,
www.census.gov.ph/content/foreign-trade-statistics-philippines-first-semester-
2012, dostęp: 5 marca 2014.
Tabela 3.1 Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne.
Wskaźnik
Ostatni okres
Okres porównawczy
Rok temu
Wzrost PKB
6.5 (4Q2013)
6.9 (3Q2013)
7.1 (4Q2012)
Eksport
4,599 mln USD
4,294 mln USD
3,971 mln USD
( XII. 2013)
(XI. 2013)
(XII. 2012)
5,294 mln USD
5,236 mln USD
5,300 mln USD
(XII. 2013)
( XI. 2013)
( XII. 2013)
Import
1
2
IBM Global Business Services. (October 2010). Global Location Trends – 2010 Annual Report.
Źródło: IT-BPO revenue reached $11B in 2011 | Inquirer Business
5
Inflacja
3.2 ( II. 2014)
3.2 ( XII. 2013)
3.2 (II.2013)
Bezrobocie
6,5% ( XII.2013)
7.3% (VII. 2013)
6,8% (X. 2012)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ze strony National Economic and Development
Authority (NEDA) (www.neda.gov.ph; dostęp 8 marca 2014).
Na wzrost PKB wpływ mają dobre wyniki w sektorach: produkcji przemysłowej,
budownictwa i handlu zagranicznego, a od strony popytowej: dzięki konsumpcji prywatnej, a
następnie eksportowi i inwestycjom budowlanym. Szacuje się, że dodatkowy napływ kapitału
pochodzi od 10 mln Filipińczyków pracujących za granicą. Gospodarka Filipin mimo kryzysu w 2008
rozwijała się dobrze. W 2010 r. PKB Filipin wzrosło o 7,3% a w 2011 r. o 3,7%. Ze względu na
wysokie zapotrzebowanie na pracowników w sektorze rolniczym, poziom bezrobocia jest relatywnie
niski i systematycznie spada. Inflacja od dłuższego czasu nie przekracza 4%, utrzymując się od 2012
roku na stałym poziomie 3,2%.
Gospodarczy potencjał kraju doceniają ekonomiści i politycy. Motoo Konishi, dyrektor
oddziału na Filipinach Banku Światowego, podsumowując Forum Rozwoju Filipin w 2013
pozytywnie ocenił kierunek rozwoju kraju, doceniając stabilną sytuację finansową, malejący poziom
korupcji, systematycznie ułatwianie procedur w ramach prowadzenia działalności. Aktywne
zaangażowanie rządu w reformy prawne stanowiło jeden z czynników sukcesu Filipin w rankingu
Doing Business 2014. Kraj osiągnął 108 miejsce, osiągając wynik o 30 punktów lepszy w porównaniu
z poprzednim rokiem.
Walutą Filipin jest filipińskie peso (PHP), na dzień 8 marca 2014 o wartości 0,022535 USD.
Jedno peso posiada nominalną wartość 100 sentimo. PHP charakteryzuje się niestabilnością kursu. Od
wielu lat jest pod presją utrzymującego się deficytu handlowego. Wysoki poziom rezerw waluty
sprawia, że wahania kursu walutu nie stanowią większego zagrożenia dla gospodarki.
6
Wykres 3.2 Kurs Peso względem dolara oraz euro.
Źródło: www.stooq.pl, dostęp: 8 marca 2014.
4. Stosunki międzynarodowe
Filipiny są członkiem organizacji polityczno-gospodarczej ASEAN – Stowarzyszenia Narodów Azji
Południowo-Wschodniej. Organizacja powstała 8 sierpnia 1967 w Bangkoku. Jej siedzibą jest
Dżakarta. Do organizacji należą również: Indonezja, Malezja, Singapur, Tajlandia, Brunei, Wietnam,
Laos i Mjanma oraz Kambodża. Celem ASEAN jest przyśpieszenie wzrostu gospodarczego w
regionie, rozwoju kulturowego oraz socjalnego. W październiku 2003 r. liderzy dziesięciu państw
Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej podpisali układ w sprawie utworzenia w 2015
r. wspólnoty gospodarczej na wzór Unii Europejskiej.
Pozostałe organizacje, do których należą Filipiny:
Światowa Organizacja Handlu (WTO),
Międzynarodowy Banku Odbudowy i Rozwoju (IBRD) - Bank Światowy,
Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF),
7
Azjatycki Banku Rozwoju (ADB),
Forum Współpracy Gospodarczej Azji i Pacyfiku (APEC),
Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO),
Porozumienie Inwestycyjne Krajów ASEAN (AIA),
Porozumienie o Współpracy Przemysłowej Krajów ASEAN (AICO),
Międzyregionalny Dialog Azja-Europa (ASEM),
Międzynarodowa Korporacja Finansowa (IFC),
Mędzynarodowa Organizacja Pracy (ILO),
Forum Dialogu Międzyregionalnego Azja Wschodnia-Ameryka Łacińska (EALAF),
Asia Cooperation Dialogue (ACD),
Dialog Azja – Bliski Wschód (The Asia-Middle East Dialogue - AMED),
Forum Współpracy Azja Wschodnia – Ameryka Łacińska (Forum for East Asia –
Latin America Cooperation - FEALAC).
Unia Europejska należy do partnerów gospodarczych Filipin, zarówno w zakresie współpracy
handlowej, inwestycyjnej jak i rozwojowej. Eksport do krajów UE stanowi około 20% filipińskiego
eksportu (wartość oscyluje wokół 5,5 mld euro). Około 18% eksportu korzysta z preferencji GSP a
dalsze 70% jest objęte zwolnione z obciążeń celnych
dzięki Klauzuli Największego
Uprzywilejowania (MFN). Pomoc finansowa jest udzielana Filipinom w ramach priorytetów
zawartych w dokumencie EC-Philippines Strategy Paper 2007-2013. Projekty pomocowe z udziałem
funduszy UE mają na celu wsparcie rozwoju gospodarczego Republiki, osiągnięcie Celów
Milenijnych jak i stworzenie warunków do rozwoju współpracy gospodarczej między innymi poprzez
podnoszenie wiedzy wśród środowiska biznesowego i administracji rządowej na temat regulacji,
procedur i zasad funkcjonowania poszczególnych sektorów gospodarki w UE. W chwili obecnej
Filipiny nie negocjują dwustronnej umowy o wolnym handlu z UE.
5. Praktyczne uwagi dotyczące prowadzenia działalności na Filipinach
Filipiny zajmują 108 miejsce na 189 ogółem w rankingu Doing Business 20143. W ciągu roku kraj
poprawił swój wynik o 25 pozycji, osiągając jeden z lepszych progresów w zestawieniu. Analizując
części składowe rankingu, kraj poprawił swój ranking w kategorii „Uzyskanie kredytu” – obecnie 86
miejsce, poprzednio 126. Słabe strony stanowi ochrona przedsiębiorców, strategia biznesu
oraz
zarejestrowanie spółki. Procedura założenia przedsiębiorstwa jest relatywnie długa: trwa minimum 35
dni, składa się z 15 etapów. W regionie najlepszy wynik w kategorii „Procedura zakładania
przedsiębiorstwa” uzyskała Malezja (16 miejsce w rankingu). W rankingu World Economic Freedom
Index 2014 państwo uzyskało 89 miejsce (poprawa o 7 punktów względem 2013 roku). W ciągu
Źródło: Doing Business 2014, www.doingbusiness.org/data/exploreeconomies/philippines/, dostęp: 8 marca
2014.
3
8
dziesięciu lat Filipiny zrobiły znaczący postęp w rankingu w dziedzinie wolności handlowej, wolności
od korupcji czy wolności inwestycyjnej. Walka z korupcją stanowi jeden z kluczowych celów
obecnego rządu. W sierpniu 2013 roku 60 tysięcy osób protestowało domagając się rozwiązania
funduszu rozwojowego, z którego 236 milionów dolarów zasiliło prywatne portfele. Demonstracje
miały raczej łagodny przebieg4. Analizując wyniki zestawienia Global Competitiveness Report 2013,
uwidacznia się problem ze słabą infrastrukturą kraju. Przykładowo Malezja w kategorii "Ogólna
kondycja infrastruktury" osiągnęła 29 miejsce, Filipiny 98. Źle oceniony został transport powietrzny
oraz morski oraz dostarczenie prądu. Cena litra paliwa w marcu 2014 roku wynosiła średnio 1, 17$.
System podatkowy nie stanowi atutu kraju na tle państw w regionie, aczkolwiek z punktu
widzenia obywatela UE może być postrzegany jako atrakcyjny. Największa indywidualna stawka
podatku dochodowego wynosi 32 procent, a najwyższa stawka podatku od prowadzenia działalności
gospodarczej wynosi 30 procent. VAT wynosi 12%5. Istotnym aspektem z punktu widzenia dostępu
do rynku Filipińskiego są opłaty celne oraz środki taryfowe. UE posiada status MFN (Most Favoured
Nation). Filipińskie stawki na towary pochodzenia roślinnego i zwierzęcego wahają się w graniach
20% - 45%, przy czym najwyższe stawki dotyczą linii taryfowych związanych z cukrem i wyrobami z
cukru (80%). Średnia opłat taryfowych dla zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego wynosi
dla krajów MFN 21% . Na zboża i produkty zbożowe średnie stawki związane wynoszą 37,7%, a
stosowane dla MFN – 10,9% (maksymalnie 50%). Na
maszyny nie-elektryczne średnie stawki
związane wynoszą 19%, stosowane 6,7%. Na maszyny i urządzenia elektryczne: średnie stawki
związane 18,1%, a stosowane 3,8%. Urządzenia do transportu: średnie stawki
związane 19,1%
(maksymalnie 50%), a stosowane 9% (maksymalnie 30%).
5.1 Zatrudnienie pracowników
Filipińczycy nie są postrzegani przez międzynarodowych pracodawców jako społeczeństwo
pracowite. Z przeprowadzonych rozmów wynika, że przeciętna produktywność jest poniżej
przeciętnej europejskiej. Genezą takiej sytuacji jest wpływ kultury hiszpańskiej, w szczególności
dotyczy to aspektu celebracji wolnego czasu oraz stawiania rodziny, nie kariery, w centrum uwagi.
Wypłatę w postaci czeków Filipińczycy dostają dwa raz w miesiącu, co przekłada się na ich sposób
prowadzenia oszczędności. Niestety często wypłata nie wystarcza na pozostawienie środków wolnych.
Państwo chroni rynek pracy przed napływem cudzoziemców za pomocą odpowiednich
instrumentów. Stopa bezrobocia wynosiła w czwartym kwartale 2013 roku 6,5% co z punktu widzenia
krajów Europy Wschodniej i Stanów Zjednoczonych można mylnie odebrać jako dobry wynik. Na tle
krajów w rejonie oraz państwa należących do ASEAN Filipiny osiągają jeden z gorszych wyników.
Przyczyn należy szukać między innymi w nadmiernej biurokracji przy zakładaniu działalności, braku
4
http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871,14495110,Skandal_finansowy_na_Filipinach__Deputowani_
236_mln.html
5
Więcej informacji : http://www.bir.gov.ph/taxinfo/tax_vat.htm
9
efektywnych mechanizmów wspierających pracowników na rynku pracy
oraz nierównomiernym
rozwoju poszczególnych sektorów gospodarki.
Przedsiębiorca musi uzyskać zgodę w przypadku zatrudnienia osoby nie posiadającej
obywatelstwa filipińskiego. Pozwolenia na pracę wydaje Ministerstwo Pracy i Zatrudnienia (DOLE) –
jest ważne rok od daty wystawienia. Istnienie możliwość jego przedłużenia po upływie terminu. By
uzyskać zgodę, pracodawca musi udowodnić, że dana osoba posiada unikalne kwalifikacje.
Dodatkowo, w zamian za zgodę wydaną od DOLE, pracodawca musi zobowiązać się do zapewnienia
przedszkola dla dzieci co najmniej dwóch pracowników pochodzenia filipińskiego. Prawo dotyczące
inwestycji zagranicznych (Foreign Investment Act) jasno precyzuje listę działalności, które mogą być
wykonywane przez obcokrajowców oraz ogranicza ich udział poprzez listy negatywne. Listy
negatywne A
dotyczą zawodów, które są zastrzeżone wyłącznie dla obywateli Filipin jak
przykładowo dziennikarze, lekarze, prawnicy czy osoby zatrudnione na specjalistycznych
stanowiskach w branży handlu detalicznego i spółdzielczości. Branże, w których udział
cudzoziemców jest ograniczony to branża reklamowa, działalność operacyjna, energetyczna,
telekomunikacyjna. Na listach B znajdują się dziedziny związane z obronnością kraju, hazardem oraz
zdrowiem. W przypadku usług bankowych maksymalny udział cudzoziemców wynosi 60%.
Firmy zagraniczne, które chcą nabyć nieruchomość lub ziemię na Filipinach muszą posiadać
minimalny udział kapitału krajowego 60%. Nie ma natomiast ograniczeń w przypadku wynajmu
nieruchomości.
5.2 Akty prawne i podatki
Głównym aktem prawnym regulującym inwestycje zagraniczne na Filipinach jest Republic
Act No. 7042, June 13, 1991 znany też jako: Foreign Investment Act of 1991. Warto się z nim
zapoznać ponieważ opisuje procedury niezbędne dla firm zagranicznych w przypadku zakładania
działalności oraz jej prowadzenia. Republic Act No.8179 precyzuje z kolei
zakres działalności
gospodarczej dozwolonej dla obcokrajowców, czyli wspomniane negatywne listy A i B. Kwestie
podatkowe reguluje ustawa Nr 8424 “TAX REFORM ACT OF 1997”
indywidualnych (PIT), dochodów z
działalności gospodarczej (CIT),
dotycząca: dochodów
nieruchomości, darowizn,
wartości dodanej (VAT), akcyzy, pozostałych podatków i opłat skarbowych. Podatek dochodowy z
tytułu prowadzenia działalności gospodarczej wynosi zawsze 32%. Ulgowo traktowane są szpitale
oraz regionalne biura operacyjne firm zagranicznych (Regional Operating Headquarters) - podatek w
obu przypadkach wynosi 10%. Podatek VAT wynosi 12%. Dywidendy podlegają opodatkowaniu w
wysokości 10%. Odsetki bankowe na 20%. Depozyty długoterminowe powyżej pięciu lat są wolne od
podatku. Podatek dochodowy naliczany od zbycia akcji wynosi od 5% do 10% w zależności od
wartości akcji. Podatek z tytułu zbycia nieruchomości wynosi 6%.
10
6. Podsumowanie i perspektywy rozwoju
Polityka prowadzona przez Benigno Aquino III od 2011 przynosi korzystne dla kraju
rezultaty. W ramach planu rozwoju na lata 2011- 2016 kluczowe kwestie stanowią zrównoważony
rozwój kraju, poprawa jakości życia, walka z ubóstwem oraz korupcją. Sektorem wymagającym
szczególnej uwagi jest infrastruktura. Dużym kłopotem, z którym boryka się kraj jest rozwarstwienie
społeczne. Bank Światowy szacuje, że 76% PKB jest skoncentrowane w obrębie czterdziestu
najbogatszych obywateli.
Stabilną polityką rządową, Filipiny zyskały zaufanie inwestorów. Agencja ratingowa Fitch
oceniła kraj jako cechujący się stabilną perspektywą. W ostatnim czasie rating podniosła również
agencja Standard & Poor's. W związku z rosnącym zainteresowaniem inwestorów zagranicznych Bank
Centralny BSP zmuszony jest do obrony PHP. Dynamiczny rozwój Filipin oraz dobre wskaźniki
makroekonomiczne przekładają się na dobre rekomendacje HSBC oraz Goldman Sachs, którzy widzą
kraj w pierwszej 15 największych gospodarek świata do 2050 roku z możliwością pokonania nawet
Malezji.
Ze względu na obecnie występujące bariery w prowadzeniu działalności, rekomenduje
umiarkowany optymizm z bardzo dobrą perspektywą w długim okresie. Rok 2016 będzie kluczowy
dla Filipin - kolejne władze mogą reformy kontynuować lub podjąć próbę wprowadzenia polityki
opartej na innych priorytetach. Warto zainteresować się prowadzeniem przedsiębiorstwa w sektorze
handlowym czy turystycznym. Pomocna może okazać się zaprzyjaźniona osoba, która zarekomenduje
naszą osobę miejscowym przedsiębiorcom.
Tabela 6.1Analiza SWOT
Mocne strony
Słabe strony
Żyzne gleby
Korupcja na każdym szczeblu
Dobra
sytuacja
makroekonomiczna
mimo
kryzysu
Bezrobocie - jedno z najwyższych w regionie
gospodarczego - dobre wyniki na tle regionu
Słaba edukacja
Zaufanie inwestorów zagranicznych
Nierówności społeczne
Agencja Fitch - "stabilna perspektywa".
60% ludzi żyje na krawędzi ubóstwa
Hossa na giełdzie - PSEi, szansa szybkiego wzbogacenia się
Najpopularniejsza
Tania siła robocza
cudzoziemcy rzadko są zatrudniani.
Barwna kultura
Bariery formalne przy zakładaniu przedsiębiorstwa
Język angielski urzędowy - łatwa komunikacja
Bariery przy zatrudnianiu obcokrajowców, wykupie ziemi.
Stabilny rozwój, plan na lata 2011- 2016
Słaba infrastruktura
Dobrze oceniana polityka obecnego rządu
Słaby poziom dostarczenia energii
Cena surowców oraz paliwa
Brak wystarczającego wsparcia prawnego przedsiębiorców
Wykwalifikowana kadra zarządzająca
Polityka celna
Lider usług Call Center
Wiza (obecnie standardowa wydawana jest na okres 30 dni)
Dobra sytuacja kobiet na rynku pracy
Wahania waluty
Systematyczna poprawa warunków życia
Niski poziom opieki zdrowotnej - niski poziom HDI
Duże zainteresowanie sektorem turystycznym
Wiele firm nie posiada wizytówek internetowych, dostęp do
forma
spółek
-
spółki
rodzinne,
11
nich jest utrudniony
Niski poziom innowacyjności - raczej outsourcing
Niski poziom wolności prasy
Kłopoty z rebeliantami Islamskiego Frontu Wyzwolenia
Moro
Rosnące zanieczyszczenie powietrza
Szanse
Zagrożenia
Zrealizowanie planów rozwojowych w ramach ASEAN
Klęski żywiołowe
Polepszenie relacji z USA i Unią Europejską, współpraca
Zmniejszanie poziomu konkurencyjności względem Malezji
handlowa
oraz Tajlandii
Pozyskanie kapitału zagranicznego na rozwój inwestycji
Konkurencyjna polityka pozostałych krajów regionu
przemysłowych
Trudne położenie geopolityczne - Chiny, Tajwan
Zmniejszanie cyfrowego wykluczenia ( obecnie 33%
populacji ma dostęp do internetu)
12
BIBLIOGRAFIA
Balisacan, Arsenio; Hal Hill, The Philippine Economy: Development, Policies, and
Challenges. New York: Oxford University Press, 2003.
Francia, L. H, Passport the Philippines: Your Pocket Guide to Philippine Business, Customs
& Etiquett, World Trade Press, 2008.
Kang, David C., Crony Capitalism – Corruption and Development in South Korea and the
Philippines. Cambridge University Press, 2002.
Tech Meng Tan, Aik Meng Low , Business Opportunities in the Philippines, Prentice Hall;
1st edition, 1995.
Philippine Development Plan 2011-2016, National Economic and Development Authority,
2011.
STRONY INTERNETOWE:
Philippine Institute for Development Studies (PIDS)- www.pids.gov.ph
Raport Doing Business 2014 http://www.doingbusiness.org/reports/subnationalreports/~/media/giawb/doing%20business/documents/profiles/country/PHL.pdf
World Economic Freedom Index 2014 - http://www.heritage.org/index
EC-Philippines Strategy Paper 2007-2013 - http://bit.ly/1rwzI6j
Global Competitiveness Report 2013, WEF - http://www.weforum.org/reports/globalcompetitiveness-report-2013-2014
Bureau of Internation Revenue http://www.bir.gov.ph/taxinfo/tax_vat.htm
IBM Global Business Services, Global Location Trends – 2010 Annual Report, 2010.
Narodowe Biuro Statystyczne www.census.gov.ph
Ministerstwo Spraw Zagranicznych (Polska) msz.gov.pl
Strona rządowa http://www.gov.ph
Statystyki http://data.gov.ph
Ambasada Filipin w Stanach Zjednoczonych http://www.philippineembassy-usa.org
Turystyka http://www.tourism.gov.ph/pages/default.aspx
Wiadomości www.reuters.com
Blog podróżniczy http://wazji.pl/
13