Pobierz pełną wersję czasopisma
Transkrypt
Pobierz pełną wersję czasopisma
ADRES REDAKCJI: Instytut In¿ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników, Oddzia³ Farb i Tworzyw ul. Chorzowska 50 A, 44-100 Gliwice ) (32) 231-90-41, fax (32) 231-26-74, * [email protected] REDAKTOR NACZELNA: Dr in¿. Anna Œlusarczyk ) (32) 231-90-41 wew. 47 SEKRETARZ REDAKCJI: Ilona ¯mijowska ) (32) 231-90-41 wew. 41 ZESPÓ£ REDAKCYJNY: Kinga Czernecka, Izabela Gajlewicz, Edyta Gibas, Gra¿yna Kamiñska-Bach, Katarzyna Krawiec, Ewa Langer, Katarzyna Mrowiec, Marzena Nowicka-Nowak, Anna Paj¹k, Teresa Stareczek, Genowefa Toczko, Ma³gorzata Zubielewicz RADA PROGRAMOWA: Przewodnicz¹cy: Prof. dr Ryszard Koz³owski – Instytut In¿ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników, Toruñ Cz³onkowie: Prof. Gianni Camino, Politecnico di Torino, W³ochy Prof. dr hab. in¿. Krystyna Czaja – Uniwersytet Opolski Prof. Oleg Figovsky, R&D International Nanotechnology Research Center „Polymate”, Izrael Mgr in¿. Stanis³aw Gorzkowski – Instytut Mechaniki Precyzyjnej, Warszawa Dr in¿. Katarzyna Jaszcz – Politechnika Œl¹ska, Gliwice Dr in¿. Janusz Kozakiewicz, profesor IChP – Instytut Chemii Przemys³owej, Warszawa Dr in¿. Stefan Kubica – Instytut In¿ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników, Toruñ Mgr in¿. Helena Kuczyñska – Instytut In¿ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników, Oddzia³ Farb i Tworzyw, Gliwice Cezary Malski – Fabryka Farb i Lakierów MALCHEM, Su³kowice Prof. dr hab. in¿. Jan £ukaszczyk – Politechnika Œl¹ska, Gliwice Claudio Pagella, Consortio PROCOAT, W³ochy Mgr in¿. Kajetan Pyrzyñski – PIW Delta, Œrem Dr in¿. Maciej Umiñski – Omya Sp. z o.o., Warszawa Prof. Gennady Zaikov – N.M. Emanuel Institute of Biochemical Physics Russian Academy of Sciences, Moskwa Dr hab. Maria Zielecka – profesor IChP – Instytut Chemii Przemys³owej, Warszawa Dr in¿. Ma³gorzata Zubielewicz – Instytut In¿ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników, Oddzia³ Farb i Tworzyw Gliwice WYDAWCA: Instytut In¿ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników ul. M. Sk³odowskiej-Curie 55, 87-100 Toruñ Internet: www.impib.pl Cena za numer: 45 z³ + 5% VAT Prace publikowane w czasopiœmie s¹ recenzowane przez specjalistów. PL ISSN 1230-3321 Farby i Lakiery PaintsandVarnishes CzasopismoNaukowo-Techniczne Nr 4/2013 Lipiec–Sierpieñ n Spis treœci n Artyku³y Naukowo-Techniczne Pure and chemical resistant copper, gold and champagne colors for powder coatings· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 3 Innovative use of ultrasound in the manufacture of paints and coatings · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 8 Microbial control of your various components in aqueous phase by quantitative ATP-metry · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 13 Antimicrobial additional functionalization of surfaces using nano-silver technology· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 17 Wyró¿nienia i Nagrody Technologia wytwarzania wyk³adzin i kitów chemoodpornych z zastosowaniem odpadowego szk³a kineskopowego · · · · 24 Rynek wyrobów lakierowych Œl¹ski Klaster Multimedialny aran¿uje wspó³pracê firm z naukowcami · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 26 PPG rozszerza dzia³alnoœæ w Chinach · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 26 Wacker uruchamia now¹ instalacjê produkcyjn¹ dla dyspersji w Chinach · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 27 Malvern Instruments i Netsch podpisa³y umowê · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 27 Przegl¹d wiadomoœci z Unii – obawy o dzia³anie rakotwórcze mog¹ doprowadziæ do zakazu stosowania chemikaliów u¿ywanych przez przemys³ farb i lakierów · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 27 Wzrost rynku farb w Indiach · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 28 Ocena zachowania wyrobów lakierowych dla budownictwa poddanych oddzia³ywaniu warunków atmosferycznych · · · 28 Brenntag Specialties Europe i Evonik poszerzaj¹ wspó³pracê · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 29 JPLC Europe – nowe czasopismo o na rynku europejskim· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 29 Bayer Material Science sprzedaje dzia³alnoœæ biznesow¹ ¿ywic poliestrowych· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 30 Statystyka produkcyjna dla farb i lakierów w Niemczech · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 30 Pow³oki utwardzane radiacyjnie – skromny wzrost w Europie i Ameryce Pó³nocnej· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 31 Clariant rozpoczyna budowê nowej instalacji w Polsce · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 32 Wszystko o farbach drukarskich · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 32 Brenntag otwiera nowe laboratorium w Budapeszcie · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 32 Profil rosyjskiego rynku farbiarskiego · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 33 Raport dotycz¹cy samodzielnych robót budowlanych i remontowych · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 34 Studium Freedonii o polimerach emulsyjnych · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 34 Wzrost przemys³u farb i pow³ok w rejonie Afryki Po³udniowej · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 35 Nowe wyroby i technologie System farb do renowacji ³opat wirnikowych podwy¿szaj¹cy efektywnoœæ si³owni wiatrowych · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 36 Wodny specjalny grunt do drewna · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 36 Synergia w jakoœci tuszy wodorozcieñczalnych · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 36 BASF prezentuje innowacyjne surowce dla pow³ok na meble i pod³ogi · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 36 Uniepalnicze firmy Clariant uznane przez UE · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 37 Bayer Material science opracowuje utwardzacze · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 38 Clariant wprowadza kolorowe dyspensery POS· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 38 Zale¿noœæ pomiêdzy twardoœci¹ mierzona przy pomocy wahad³a a gruboœci¹ pow³oki · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 38 Solvay Novecare przedstawia nowe œrodki odpieniaj¹ce do farb i tuszy pozbawione VOC oraz o niskiej zawartoœci VOC 39 DSM otwiera now¹ liniê produkcyjn¹ pow³ok przeciwodblaskowych · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 39 Porównanie ochrony antykorozyjnej zapewnianej przez epoksydowe i poliuretanowe pow³oki · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 39 PPG wprowadza na rynek wysokojakoœciowy, przeciwporostowy wyrób lakierowy na statki – SIGMA SYLADVANCE® 700 40 AkzoNobel tworzy technologie przysz³oœci dziêki algom · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 40 Bakterie inspiracj¹ do przeciwdzia³ania powstawaniu zjawiska „krêgów kawy” · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 40 Odporne na dzia³anie ciep³a farby uretanowo-siloksanowe wykazuj¹ w³aœciwoœci antykorozyjne · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 41 Otrzymywanie dyspersji o wysokiej zawartoœci pigmentów · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 41 Pigmenty i œrodki dysperguj¹ce dla farb samochodowych · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 42 Produkt na wszystkie okazje· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 42 MCLLC prezentuje Ecocare ASA, œrodek dysperguj¹cy do farb pochodzenia organicznego · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 42 Rozwój pigmentów ultramarynowych poprzez projekt Nanopigmy · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 43 Nowa grupa testerów adhezji · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 43 Hempel patentuje pow³oki ochronne o niskiej zawartoœci rozpuszczalnika · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 43 Heubach wprowadza nowy czerwony pigment · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 44 Nowe ¿ó³cienie i pomarañcze firmy Shepherd Color · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 44 Nowe oprogramowanie analityczne BYK-Gardner· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 44 Szczegó³owe obrazy 3D · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 44 Wielofazowa emulsja akrylowa o doskona³ych w³aœciwoœciach czyszcz¹cych · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 45 Modyfikatory powierzchni od firmy Michelman · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 45 Profesjonalne po³yskomierze firmy TQC · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 45 Cortec wprowadza na rynek wodn¹ emaliê o wysokim po³ysku · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 46 Nowy dodatek do farb i pow³ok otrzymywany z materia³ów roœlinnych · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 46 Opisy bibliograficzne · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 47 Imprezy krajowe i zagraniczne · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 57 2 Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n ¢ Artyku³y Naukowo-Techniczne Kerstin Ahne, Roland Albert, Dr. Pär Winkelmann ECKART GmbH, Güntersthal 4, 91235 Hartenstein, Deutschland [email protected] PURE AND CHEMICAL RESISTANT COPPER, GOLD AND CHAMPAGNE COLORS FOR POWDER COATINGS Abstract. Areas that are exposed to weathering are highly interesting and important fields for applications of metallic effect pigments for powder coatings. Of course, an ideal chemical and weather resistance of pigment incorporated powder coatings are of first priority. Various technologies for the surface protection of pigments are used in order to adequately meet these high requirements. At the same time, great importance is attached to impressive optical characteristics, like for example metallic gloss, colour purity and hiding powder. For aluminium pigments there are pigments on the market that meet these requirements in combination with an optimal powder coating formulation well. To realize the much-asked-forgold, copper or champagne colour tones in high performance applications, mica pigments (pearlescent pigments) have been used, so far. Mica pigments allow gold shades for powder coatings together with the necessary functional properties. However, the disadvantages of mica in this application field are their lower metallic effect and the poor hiding power, which strongly restrict the desired colour spectrum. ECKART has now developed aspecial pigment coating process that provides a solution to this problem. With this advanced technology, functional and attractive pigments for powder coatings in gold, champagne and copper shades are for the first time available. In addition to their elegant appearance, they convince with ideal characteristics regarding corrosion and chemical resistance as well as a strong hiding power. 1. Background In the 1960’s an ecologic and economic alternative to liquid coatings was developed. The uniqueness of this technology is that the coating is solvent free and consists of a powderous solid polymer/hardener mixture that is free of solvents [1]. The application of the powder onto a substrate is done by electrostatic application with the ability to obtain single layers with a thickness of up to 80μm. During curing in the oven the powder melts to create a coating film. At the same time the curing reaction starts and after 5-10 minutes at 130 to 200°C the cured film is finished. Besides the ecologic aspect to be solvent free and the high layer thickness there is another advantage that make powder coatings so attractive for the coating industry which is the coating material that passes the substrate (so called „overspray”) during application can be collected an applied again. Reclaiming the valuable raw materials by up to 100% makes the use of powder coatings very cost effective. New formulations and technologies in the field of powder coatings also leads to the improvement of the levelling which is one of the biggest visual differences between powder and liquid coatings, because of the simultaneous melting and curing in the oven [2]. Typically powder coatings are applied e.g. on office or garden furniture, appliances, window frames, exterior facades, and bikes. 2. Powder Coatings and Effect Pigments The usual preparation of powder coatings is to blend all solid ingredients like polymers, Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 3 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n Fig. 1: SEM- picture of metal effect pigment flakes hardener, fillers, additives and pigments in a container mixer, extrude the blend and grind it to a finished powder coating. This process is used for unicolor powder coatings or clear coats. For coatings with a creative appearance often a color is combined with a special effect. The effect might be a metallic grey with physical light scattering (sparkle) or a mirror-like surface. Such an effect can be achieved by using platelet pigments consisting of metal or other platelet materials like mica or glass. For metal effect pigments often aluminum for silver appearance, brass for gold appearance or steel or copper are used depending on the desired color. Using these flake shaped pigments in powder coatings require a change in the powder coating production process. Due to the high shear conditions in the extruder and grinder, the flakes have a high tendency to break and except for colors that are dark grey, a color with a strong effect would not be achieved. Therefore, to protect the effect pigments they are added to the finished powder coating by blending in a container mixer (dry-blend) or by bonding. Bonding describes a process in which the polymer particle is heated up to glass temperature and the effect pigment is attached to the surface of the polymer particle giving the overspray of a bonded powder coatings a better advantage to be recycled than a dry-blend, because the reuse of a dry- blend could show a shift in color due to change of polymer/pigment ratio. Besides color, the stability of the effect pigments containing powder coatings is important. As mentioned powder coatings are also 4 used for high performance applications like appliances, facades, garden furniture that have to resist chemical damage e.g. cleaning fluids, humidity, acids, bases, mortar, etc. This means that the color and the effect have to be protected from corrosive influences. As it is well known metals corrode in different ways e.g. rusting of iron. Because of this property of metals and the high surface area special technologies are required to avoid corrosion of the effect pigments. Usually the corrosion of effect pigments lead to a loss of effect or a color shift. Some examples of corrosion of metal pigments [3, 4]: — Aluminum can oxidize in the presence of water, creating aluminum oxide. — Aluminum can dissolve in acids and bases, because it is an amphoteric material. — Brass and copper often oxidize during curing of a powder coating in the oven due to high temperatures, creating black copper oxide visible in a shift to a dark color. — Brass for golden appearance can corrode by dissolving zinc of the alloy which could lead to a color shift. To keep the colors of powder coatings in the above mentioned applications (e.g. appliances, facades, etc) several testing procedures were established in the industry. For long term applications like facades, powder coatings are certified by different institutions to ensure a high color resistance (www.voa.de/qualicoat, www.gsb.de, www.aamanet.org). 3. Resistant Effect Pigments Today, modern polymer systems and good formulation knowledge lead to high and super durable powder coatings to hit the requirements of chemically damaged substrates. These polymer systems hinder the diffusion of water and ions into the coating systems and protect to a certain point an effect pigment against corrosion. Further improvements of the stability are gained by surface modification of the mentioned effect pigments [4]. Established technologies to protect the pigment are the use of phosphorous compounds, silica and polymer encapsulations or multiple layer en- Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n ways a layer of oxide with a boehmite structure present. For over 50 years it is very well known that the hydroxy groups of aluminum link very well to silica. 4. Resistant Gold and Copper Color Pigments Fig. 2: cross cut of silica modified aluminum pigment (above) and cross cut of silica and polymer treated pigment capsulations by combinations of these. For aluminum pigments, in powder coatings silica and/or polymer encapsulations or combinations of these are established for high performance applications. Figure 2 shows the smooth surface of a sol-gel silica encapsulation of an aluminum pigment [5] in a cross cut. This pigment has an acceptable stability against acids, but a poor stability against bases, because under basic conditions silica can be dissolved. To gain barrier properties against bases a polymer layer is built up on the aluminum pigment (figure 2 right picture). This combination leads to a high stability aluminum pigment which can be used in powder coatings for e.g. facades. The advantage of using aluminum for this technology is the bright metallic shine and a surface that suits very well for surface modifications by silica. On the surface of aluminum there is al- To transfer the double layer technology on brass or copper pigments to get a higher variety of metal effect pigments that can be used in high performance applications is a challenge. The surface of copper or brass does not link easily to silica and the danger of color shift due to chemical reactions because of presence of zinc in the alloy of brass is high. By improving the process a double coated silica/polymer layer with excellent adhesion was achieved with copper and brass pigments. This patented process (Eckart GmbH) led the way to pigments with outstanding appearance and excellent chemical resistance. Figures 3 show the appearance of double coated copper and brass pigments. The metallic character of the pigments and the characteristic gloss is not lost, even if the surface modification conditions via a wet process including water, acids or bases could have caused corrosion. Gold and copper shades in high performance qualities are very interesting for the powder coating market. Often mica pigments are used to create golden or copper colors for Fig. 3: Double layer surface modified copper (left) and brass (right) pigment Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 5 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n Fig. 4: Comparison of hiding power between 10% mica (left) and 10% brass pigment (right) containing powder coatings on black/white panels high performance applications, because of their excellent stability. But mica is a transparent substrate and achieving pure gold shades with good hiding power is not easy to achieve. On the other hand a 40 μm brass pigment has better hiding power and outstanding gloss in comparison to mica pigment (figure 4). Figure 4 demonstrates that the use of mica in a powder coating needs additional formulation skills to create a pure golden color together with a good metallic gloss. The mica pigment scatters a part of the light in golden color. The other part of the light goes through the transparent mica and makes the substrate visible. Because metal is opaque this property is not observable on the right panel. To test the chemical resistance of metal effect pigments there are several test procedures like mortar, humidity, chemical resistance, weathering, salt spray etc. All these test systems and their results should help to classify the quality of the metal effect pigment containing coating system in general. A good reproducible test procedure is the chemical resistance test. In this test 10% hydrochloric acid and 4% sodium hydroxide solution are dropped on the panel (spot test) and tested from 15 minutes to 3 hours. After that time the panel is washed and the darkness of the spots are visually rated. This procedure is usually done in clear coats and black bases which provide significant information about stability. Due to the high chemical resistance of this pigment the application area of metal effect pigment containing powder coatings for golden and copper shades can be extended to application with high chemical damage. 5. Resistant Champagne Color The formulation of champagne color in powder coatings is usually done by blending certain mica and aluminum pigments. The re- Fig. 5: testing procedure for chemical resistance test, tests of 5% brass (left) and copper (right) containing clear coats show no corrosion. 6 Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n sult is a metallic, yellowish color that is comparable to stainless steel or RAL 1035. The attractive color finds many applications for elegant appliances, shelving or exterior building parts. A disadvantage of these blends is that during spraying more metal effect pigment or more mica pigment remains on the substrate, meaning the metal/mica-pigment ratio of the reused overspray is changed. This leads to continuous color shifts in the spraying line. Sometimes, if there is a substrate with a complicated 3-dimensional structure, color shifts on one substrate are observed. This means that the front part contains more of one pigment than the other and at the side there is a higher amount of the other pigment. The solution to this problem is to get the champagne color by formulating with one pigment. This pigment is oxidized via a special, Fig. 6: Appearance of aluminum pigment (left) and specially oxidized pigment (right) patented process which leads to the color. There are no pigments or dyes involved. Figure 6 compares the appearance of an aluminum pigment against the oxidized pigment with the champagne color. This material can be used with a low probability of color shifts. The innovation of this pigment is the modification to achieve the color. A double layer modification leads to excellent chemical resistance (figure 7). Fig. 7: Chemical resistance drop test on champagne color pigment with double layer surface modification. tion knowledge and polymer technologies. Because of their economic and ecologic applications there is a large application field. An interesting application area is the use of creative colors combined with effect pigments in high qualities that resist humidity or chemically caused corrosion. To provide new, brilliant styling options for formulators, very resistant gold, copper and champagne colors based on metal effect pigments were developed via new processes. These new pigments make it possible to close the gap between color, metallic character, excellent chemical resistance and hiding power. References [1] Pietschmann, Industrielle Pulverbeschichtung, JOT-Fachbuch, 3. Auflage, 2010; Brock, Groteklaes, Mischke, Lehrbuch der Lacktechnologie, Farbe und Lack Edition 2009 [2] Gillis de Lange, Powder Coatings Chemistry and Technology, Vincentz Verlag, 2004 [3] Vargel, Corrosion of Aluminum, Elsevier, 2004 [4] R. Heidersbach, Corrosion 24, 1968, 38; Horton, Corrosion 26, 1970 160; Jagodzinksy et al., J. Alloy Compd, 2000, 256 6. Conclusion [5] Kiehl, Greiwe, Prog. Org. Coatings 37, 1999, 179 Powder coatings are a growing technology with significant progress regarding formula- Referat zosta³ wyg³oszony na kongresie FATIPEC 2012 Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 7 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n K. HIELSCHER Hielscher Ultrasonics GmbH, Warthestr. 21, 14513 Teltow, Germany. www.hielscher.com, E-mail: [email protected] INNOVATIVE USE OF ULTRASOUND IN THE MANUFACTURE OF PAINTS AND COATINGS Abstract. Particularly for substances in the range of a few nanometers to a few micrometers, the use of high power ultrasound have been proven as a highly efficient and effective means to destroy the agglomerates, aggregates and even primary particles. Due to the high intensity interparticular collision, the van der Waals forces in agglomerates and even in the primary particles becomes broken. Functionalization of particle surfaces using ultrasound: if the particles are dispersed, they are usually surrounded by a boundary layer of molecules that are attracted to the particles. During the production of new functional groups on the particle surface, the boundary layer must be broken or replaced.The resulting pressure supports the decline of the bounding forces and transports functional molecules onto the particle surface. For the color, paint and coating industry, these nanomaterials are of particular interest, as by the addition of nano-sized particles may be prepared paints, varnishes and coatings with special decorative and functional properties. Color and gloss characteristics are numbered among the decorative aspects; conductivity, microbial inactivation or antistatic properties are numbered to the functional aspects. By addition of nanoparticles, also the protective functions of paints and coatings, such as scratch resistance and UV stability can be improved. In the production of novel color and coating formulations, special nano-sized metal oxides, such as TiO2 and ZnO or alumina, ceria, silica, and nano-sized pigments, have been proven to be extremely promising components. Conventional devices such as high shear or shear mixer, high-pressure homogenizers or colloid and disk mills do not deliver sufficient power to separate nanomaterial into its individual particles. Particularly for substances in the range of a few nanometers to a few micrometers, the use of high power ultrasound have been proven as a highly efficient and effective means to destroy the agglomerates, aggregates and even primary particles. During the preparation of highly concentrated batches, through the liquid jets, generated by ultrasonic cavitation, interparticle collision is caused. These particles collide with each other at speeds of up to 400 mph. Due to the high intensity interparticular collision, the van der Waals forces in 8 agglomerates and even in the primary particles becomes broken. Nanomaterials in the coating industry Nanomaterials are defined by its size of less than 100 nm. Since a fairly long time they are part of the innovative materials for industry and research. Therefore, they are in the focus of research and development. In formulations of paints, coatings, inks and coatings increases the use of nanomaterials rapidly. Nanomaterials can be differentiated into three categories: metal oxides, nanoclays and carbon nanotubes. The metal oxide nanoparticles include nano-sized zinc oxide, titanium oxide, iron oxide, zirconium oxide and cerium oxide, as well as mixed metal compounds, such as indium tin oxide, zirconium and titanium. For the color, paint and coating industry, these nanomaterials are of particular interest, as by the addition of nano-sized particles may be prepared paints, varnishes and coatings with special decorative and functional properties. Color and gloss characteristics are numbered among the decorative aspects; conductivity, microbial inactivation or antistatic properties are numbered to the functional aspects. By addition of nanoparticles, also the protective functions of paints and coatings, such as scratch resistance and UV stability can be improved. In the production of novel color and coating formulations, special nano-sized metal oxides, such as Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n TiO2 and ZnO or alumina, ceria, silica, and nano-sized pigments, have been proven to be extremely promising components. Materials in the nano-sized range are very interesting as additives in formulations since they are changing its material properties: When changing the size of these materials, also the material properties are changing, such as the color, the interaction with other substances and the chemical reactivity. This change in material properties results from a change in the electronic properties. By particle size reduction the total surface of the material is increased. Thereby, a higher percentage of atoms can interact with other substances, e.g. with the matrix of epoxy resins. Accordingly, an increased surface activity is given. However, if particles agglomerate or aggregate, the surfaces are blocked and the interaction with other substances is prevented or reduced. Only with well-dispersed and individually dispersed particles exploit the potential of nanomaterials can be fully exploited [6]. The better the particles are dispersed, the higher the amount of active nanomaterial, which causes the desired effects in the final product. Consequently, the consumption of necessary nanomaterial is reduced. Since most nanomaterials are very cost-intensive, the required amount is a major economic factor in the marketing of product formulations. The conventional production of nanomaterials happens in dry processing. For preparation of formulations, the nanoparticles have to be introduced into a liquid medium. As soon as nanoparticles are wet, they tend mostly to strong agglomeration, so that the surface activity and the specific properties become reduced or even lost. In particular, carbon nanotubes (CNTs) offer high cohesion, which makes it difficult to produce a good dispersion from the nanoparticles and a liquid medium, such as water, oil, ethanol, polymer or epoxy resins. Mixing and dispersion of the agglomerates of nanoparticles Conventional devices such as high shear or shear mixer, high-pressure homogenizers or colloid and disk mills do not deliver sufficient power to separate nanomaterial into its individual particles. Particularly for substances in the range of a few nanometers to a few micrometers, the use of high power ultrasound have been proven as a highly efficient and effective means to destroy the agglomerates, aggregates and even primary particles. During the preparation of highly concentrated batches, through the liquid jets, generated by ultrasonic cavitation, interparticle collision is caused. These particles collide with each other at speeds of up to 400 mph. Due to the high intensity interparticular collision, the van der Waals forces in agglomerates and even in the primary particles becomes broken. The effect of ultrasound As highly intensive ultrasound waves are inserted into fluids, ultrasound cavitation is generated. By the sound waves, alternating high-pressure phases (compression) and low-pressure phases (rarefaction) are created. During the low-pressure phases vacuum bubbles are generated by the ultrasonic waves, which grow and, once they absorb no more energy, implode in a high-pressure phase. During such an implosion, in the so-called hot spots very high temperatures (4500°C) and very high pressures (approx. 2000 bar) are achieved [5]. Also high-speed liquid jets of up to 1000 km/h are achieved in the liquid. This phenomenon is called cavitation (Fig. 1). The enormous generated forces turn ultrasound into a powerful technology of mixing and grinding for many applications in research, development and production: This high-energy liquid jets break up droplets and agglomerates and let collide the particles with each other, so they are reduced. When mixing of powders into liquids, e.g. in the manufacture of paints, varnishes, coatings, as well as cosmetics, medicines and food, agglomerates are broken up and the particles are dispersed into the liquid medium evenly. This application is also practicable in media with high viscosity, such as in epoxy resins. In wet milling and micro grinding processes hard particles, such as ceramic, alumina tri- Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 9 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n this effect is used to enhance the performance of dispersed catalysts. Paint and Coating Quality – depending on de-agglomeration and dispersion Titanium dioxide and silica are among the most frequently used additives in paint and coating formulations. The special properties of the materials should improve the product formulation. For such quality enhancements of coatings, particle size and particle distribution are decisive. Ultrasound is a suitable method because of the outstanding cavitational forces outstanding results in de-agglomeration and dispersion of particles can be achieved. Below, the advantages of ultrasonic deagglomeration and dispersing of TiO2 and silica are demonstrated. TiO2 decorative effects for optical and UV resistance Fig. 1: Ultrasonic cavitation hydrate or metal oxides, are broken due to interparticle collision caused by ultrasonic cavitation, hence it is possible to produce very fine, even highly concentrated slurries. Especially in processing nanomaterials, the high shear forces of ultrasound have shown as a considerable advantage, as nanoparticles in liquids tend to strong agglomeration. Functionalization of particle surfaces using ultrasound In order to turn nanomaterials into suitable fillers in high performance coatings, a functionalization of the particle surface is necessary. To functionalize the entire surface of each particle, an effective dispersion method is needed [4]. If the particles are dispersed, they are usually surrounded by a boundary layer of molecules that are attracted to the particles. The production of new functional groups on the particle surface, the boundary layer must be broken or replaced. The liquid jets, which are generated by the cavitational forces, can reach speeds of up to 1000 km/h. The resulting pressure supports the abolition of the bounding forces and transports functional molecules onto the particle surface. In sonochemistry, 10 Titanium dioxide is a chemically very inert, light-resistant and inexpensive material. TiO2 is mainly known as white pigment (so-called titanium white) and is valued for its brightening effects, and its dirt-repellent properties. Therefore, TiO2 is often frequented as an additive for coating formulations. TiO2 particles are used in the coatings industry because of its strong color, high opacity, and to improve the light resistance and dirt resistance of a formulation. However, in order to achieve the desired effects the TiO2 particles must be finely grinded and dispersed very evenly into the formulation. Due to the enormous cavitational forces, which are generated by ultrasound, the ultrasonic technology is the appropriate technique to reduce the particle size of TiO2 effectively. Figure 2 shows the reduction curves of TiO2 before sonication (red curve) and after sonication (green curve). One of the main advantage compared to high-speed mixers and mills is the equal treatment of all particles. At the ultrasound-asisted particle size reduction in the continuous flow mode, all particles have to follow a predetermined path, and thus all particles are treated with the same intensity of caviation in the flow cell. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n Fig. 2: Particle size reduction of TiO2 in water before and after dispersing by a 1 kW ultrasonic processor With silica coatings become scratch-resistant There exists a wide variety of hydrophilic and hydrophobic types of silica, which are mostly used with very small particle diameters, in order to achieve the maximum effect. After wetting, silica is hard to disperse. During the dispersing process, a large number of micro bubbles attain into the product formulation. In most applications, this affects quality and property of formulations negatively. If silica is used in coatings and paints to increase the scratch resistance, especially a uniform dispersion is important. The silica parti- cles must be small enough so that they do not interfere with the visible light. Only by a high qualit y of dispersion, cloudiness can be avoided and transparency can be achieved. Therefore, for most coatings nano-sized silica that is less than 40 nm, is needed as it only can fulfill these requirements. The high tendency of silica particles to agglomerate with each other makes it difficult to assure that every single silica particles can react with the surrounding medium. The reaction of the individual particles with the medium is important for many applications in order to achieve the desired results. Fig. 3: Particle size distribution of silica fume before and after sonication with an 1 kW ultrasonic processor Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 11 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n Compared with other high shear mixing technologies, ultrasound-assisted processing shows a more effective method for dispersing of silica. Figure 3 shows a typical result that is achieved by ultrasonic dispersion silica fumes in water. Particle size reduction starts (green curve) at an agglomerated particle size of greater than 200 microns (D50), most particles are reduced to less than 200 nanometers. The significant tailing of the curve to the right results from the material composition (agglomerates and larger primaries). While agglomerates can be reduced quickly and easily, it takes longer processing to grind down larger primary particle. Pohl and Schubert compared the process efficiency of ultrasonic dispersion of silica with other high shear mixing technologies, such with an Ultra-Turrax. Pohl [2] investigated the particle size reduction of Aerosil 90 (2% wt) in water by means of rotor-stator and ultrasonic system. He compared an Ultra-Turrax (rotor-stator system) at various settings with those of a 1 kW ultrasonic processor in flow mode. The Figure 4 shows the results. Pohl sums in his studies up that ultrasound with a consistent specific energy EV is more effective than the rotor-stator system. Accordingly to the applied ultrasonic frequency in the range of 20 kHz up to 30 kHz, there can no greater effect on the dispersion Fig. 5: Spray freesze silica: above – before sonication, below – after sonication [2] process be measured. Figure 5 shows the results that Pohl has achieved by sonication of spray freeze silica. References [1] Gedanken, A.: Using sonochemistry for the fabrication of nanomaterials, Ultrasonic Sonochemistry Invited Contributions, Elsevier B.V. 2004. [2] Pohl, M.; Schubert, H.: Dispersion and de-agglomeration of nanoparticles in aqueous solutions, International Congress for Particle Technology Partec, Nürnberg 2004. [3] Sauter, C.; Emin, M. A.; Schuchmann, H.P.; Tavman, S.: Influence of hydrostatic pressure and sound amplitude on the ultrasound induced dispersion and de-agglomeration of nanoparticles, in: Ultrasonics Sonochemistry 15/2008, 517-523. [4] Sawitowski, T.: Nanoadditives. The smart way to improved coating performance, in: Pitture e Vernici – European Coatings 14/2005, 52-55. [5] Suslick, K. S.: Kirk-Othmer Encyclopedia of Chemical Technology; 4th Ed. J. Wiley & Sons: New York, 1998, vol. 26, 517-541. Fig. 4: Particle size reduction: comparison of a rotor stator mixer and high performance ultrasound – relation of energy and particle size of Aerosil90 [2] 12 Referat zosta³ wyg³oszony na konferencji Advances in Coatings Technology 2012 Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n Marc RAYMOND Aqua-tools, Aubergenville, France [email protected] MICROBIAL CONTROL OF YOUR VARIOUS COMPONENTS IN AQUEOUS PHASE BY QUANTITATIVE ATP-METRY Abstract. Microbial contamination in chemical industry products can be a major issue. Without monitoring of the installations, microbial growth in raw materials and intermediate products can damage manufacturing process performances and equipment operations. Also, if maintenance of the equipment is not satisfying, microbial drifts can impact final product quality. Both, the addition of antimicrobial preservatives and preservation treatments require a constant biological monitoring activity, because the sooner the problem is detected, the easier the estimation of defective products and preservation efficiency. Preservative Products Protecting the quality of raw materials, intermediate products or final products thanks to real-time microbiological monitoring Microbial contamination in chemical industry products can be a major issue. Without monitoring of the installations, microbial growth in raw materials and intermediate products can damage manufacturing process performances and equipment operations. Also, if maintenance of the equipment is not satisfying, microbial driftscan impact final product quality. Both, the addition of antimicrobial preservatives and preservation treatments require a constant biological monitoring activity, because the sooner the problem is detected, the easier the estimation of defective products and preservation efficiency. The best solution for chemical industry is the fast and early detection of biological contamination, and the setting up of proactive actions instead of corrective treatments. Innovative Biological Monitoring Technologies to water or organic fluid management application focuses on the rapid measurement of active microorganisms through detection of a molecule called Adenosine Triphosphate, or ATP. Introduction – technology basics What is ATP and how does ATP monitoring work? ATP (Adenosine Triphosphate) is the main energy carrier for all living organisms. The measurement of ATP concentration in a sample provides an assessment of living biomass concentration: ATP is a biological Indicator within this technology. Intracellular ATP is quantified after cell lysis, through a Luciferin/Luciferase reaction, which is the principal of the bioluminescence singularity in some insects, i.e. firefly. ++ / luciferase ATP + O2 + luciferin ¾Mg ¾¾ ¾¾® AMP + + PPi + oxyluciferin + light During the performance of this photon-producing reaction, light is measured by a luminometer and reported as Relative Light Units (RLU). The amount of light produced is directly proportional to the amount of ATP present in the sample. What are the advances in quantitative ATP monitoring methods? Historically, methods based on the detection of ATP were susceptible to interferences caused by various components in a water sample. A patented portfolio of Second Generation ATP test methods were designed specifically to minimize various types of interferences including sample color, suspended solids, dissolved solids, heavy metals, biocides and organics. This is accomplished using chemical treatment and/or separation to isolate microorganisms from interfering material. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 13 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n In order to get an accurate ATP reading, it is critical that ATP from all cells in a sample is recovered. The second generation extraction reagent used is strong enough to completely lyse all microorganisms present in arepresentative sample (test sample volumes) and extract 99% of intracellular ATP, while not being too strong such that it inhibits the luciferase enzyme. When intracellular ATP is extracted from biomass, it readily binds to various molecules and cell debris or degrades, making it unavailable to react with the luciferase enzyme. During the test method, available ATP is stabilized for maximum recovery. Importantly, primary RLUresults are converted and delivered either in picograms of ATP/ml or Microbial Equivalents/ml, which means that final results are quantitative and comparable. ATP monitoring with Second Generation ATP test methods has a number of benefits: — Prompt and complete results, which are obtained in mere minutes (not days, as it is the case for culture tests), yielding an assessment of total biomass (rather than the small fraction that will grow on culture media). — Broad applicability, three optimized portable test kits are available for preservative product applications. — Reliable, accurate and quantitative results: • Optimized methods ensure minimal interferences regardless matrix complexity, • Significantly enhanced sensitivity (two additional orders of magnitude), • Superior chemistry achieves complete recovery of total ATP (tATP), • From extracted ATP, both ‘bound’ as well as free ATP (Dissolved ATP ordATP) are measured, • Liquid-stable ATP standard checking Luminase activity, allows the conversion of primary RLU results to quantitative data (biomass concentration): either in pg of ATP/ml or in Microbial Equivalents/ml. ATP tests are complementarity of culture tests Culture tests, such as the common Heterotrophic Plate Count (HPC), are the most widely used tools to test for microbial activity. These microbiological measurements focus on the ability to grow or culture microorganisms so they can be physically counted. While culture tests only measure culturable organisms (Colony Forming Units = CFU), ATP testing measures all microorganisms within a sample. For example, cells that are living but not viable or damaged will not grow on plates but will be measured through ATP testing. As a consequence, CFU/ml counts are generally only 0.1 to 1% of the total microorganism nd Table 1. Comparison of 2 Generation ATP Monitoring and Microbiological Tests Basis Culture Tests Microscope ATP Tests What is detected in this test? Only culturable organisms, Colony Forming Units, CFU/ml (~0.1-1% of total flora). Total OR specific microorganisms Total microorganisms – culturable&nonculturable, pg ATP/ml or ME/ml*. Result type Subjective Objective Subjective How long does it take to get results? 2 days for Aerobic Bacteria, 5 days for Fungi 1 or more hours 10 min Can give results during a day site visit? No Yes Yes What types of samples can be tested? Water; solids that must be resuspended in water Any sample Any sample – water, emulsions, polymers, and solids What do the results show? Differentiate species Live/dead; differentiate species Total biological activity (limited differentiation) -12 * Picograms (10 grams) of ATP/ml or Microbial Equivalents/ml. 14 Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n counted in a sample, while ATP testing accounts for all cells: culturable and viable but non-culturable (VBNC) and microorganisms which are damaged and/or are difficult to grow. Microbes with generation times of more than 4 hours will not be seen until after 5 days of incubation (it takes ~30 generations to get enough cells to make a colony visible to the naked eye), since most tests stop at 3 days of incubation. Therefore, under any one set of growth conditions, ~1 cell per 1,000 is counted as a colony. By using single culture tests, there is a greater risk of missing Table 1. While ATP testing has several advantages over culture tests, it has some limitations in that it can only measure total living biomass, while culture tests can differentiate and identify species of microorganisms within a sample. For this reason, 2nd Generation ATP testing is most valuable when used in complementary conjunction with culture tests and other conventional analyses. Aqua-tools quantitative ATP-metry kits ATP test kits are tailored to specific applications and contain all of the consumable materials required to run their specified number of tests. To use these kits, the following equipment is recommend The Quench-Gone Aqueous (QGA™) test kit is based on the measurement of ATP and is de- signed for low-solids water-based samples. Using single analysis, QGA gives a quick measure of microbiological concentration in any water sample with a wide detection range and a minimum of assay inhibition. Applications: Fresh & Salt Water – Drinking Water – Sanitary Water – Cooling Water – Process Water – Ballast water – Oilfield Waters – Re-use water QGA test kit uses filtration to separate biomass from the sample. Filtration makes it possible to concentrate the active biomass and to separate the extracellular ATP and 90 to 95% of the inhibitors present in the sample. Ultra-Lyse™ makes it possible to lyse the bacteria retained on the filter and subsequently extract the intracellular ATP (cATP™). This parameter is an indicator of total microbiological load in the water. UltraLyse has been optimized to maximize ATP extraction and has been shown to extract more than 3 times the ATP recovered by other commercial extraction agents. QG21S kits are designed for the real-time microbial monitoring of non-filterable industrial & consumer products requiring preservation, including slurries, paints and other coatings. Applications: Paints – Coatings – Latex – Slurries – Resins – Concrete mixtures QG21 test kits are designed for non-filterable and high-solids water applications and are based on the use of dilution during the analytical process. Two analyses are carried out dur- Figure 3. Interpreting contamination level for total biomass (including bacteria, yeast and mold) with culture and ATP tests. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 15 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n ing the use of QG21 test kits: measurement of total ATP (tATP™), measurement of extracellular ATP (dATP™) i.e. all the extracellular For these measurements, the following monitoring parameters are calculated: Intracellular ATP (cATP™) – is the ATP contained within living microorganisms, directly linked to their concentration 16 The interpretation of ATP test results (cATP/ml) versus culture test results (CFU/ml) is illustrated above. * QGA, QG21S, UltraCheck are LuminUltra Trademark Referat zosta³ wyg³oszony na kongresie FATIPEC 2012 Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n Dipl.-Chem. Helmut SCHMID Fraunhofer-Institute for Chemical Technology (ICT), Box 1240, 76318 Pfinztal, Germany (Web: www.ict.fhg.de) Phone: +49 721 4640 709, Mail: [email protected] ANTIMICROBIAL ADDITIONAL FUNCTIONALIZATION OF SURFACES USING NANO-SILVER TECHNOLOGY Abstract. For some technical and medical applications additional functionalizations of surfaces in order to achieve antimicrobial effects are useful and desirable. According to state of the art standard biocides like thiazolinones are used as active ingredients. Disadvantages are toxicity and lack of sustainability of effect. A new approach, avoiding the mentioned disadvantages, is the use of nano-silver as active substance. With this technology, cost-effective solutions are possible, because the required drug concentrations can be kept small. Even the concept of action is fundamentally different: There is no drug-release, but only provision of the active substance on the surface in the extended sense of a catalyst. In technical applications mold-formation can be prevented. In medical applications dangerous bacteria and even multi-resistant germs like MRSA are killed. This leads to a general improvement of hygiene. The risk of resistance formation is the smaller, the more numerous the response mechanisms are. The product safety throughout the life cycle is guaranteed by a combination of nanotechnology and polymer technology. The nano-particles are chemisorbed in the polymer via dipole interactions. The paper explains main steps of product development and gives examples of applications. Keywords: Antimicrobial Coatings, Nano-Silver Technology, Prevention of Fungal Growth, Hygiene Improvement Introduction Nanotechnology is a particle technology where the active ingredients are in a size range from 1 to 100 nm (at least in one dimension) – and the desired properties are dominated by size and not by chemistry. This technology enables suprising new volume-, surface- and quantum-effects which also can be used for surface functionalization of polymers. Within the above-mentioned topics, Fraunhofer-Institute of Chemical Technology (ICT) is working on the following areas: production, stabilization, characterization and system integration of inorganic nanoparticles, especially transition metals and transition metal oxides [1–14]. By means of nano-silver technology surfaces can be equipped with antimicrobial, electrically conductive and heat reflective properties. For commercialization the focus however is on antimicrobial applications. Already at this point nano-safety should be addressed. The nanoparticles are embedded in the polymer by dipole interactions, so an uncontrolled release of single species is prohi- bited. This was analytically checked by trace analysis. Furthermore the risk of resistance formation must be discussed. For nano-silver is acting simultaneously according to several mechanisms, the risk of resistance formation is not increased. General advantage of this new technology is the evidence of an effective and sustainable surface-catalysis, where tons of toxic standard-biocides can be replaced. Tasks and Objectives The task is to make theses nano-silver particles available and usable for antimicrobial additive functionalization of polymer surfaces. At current level the aim is to develop products to improve hygiene in consumer applications, hospitals and in the food industry. Methodology From nanoparticle synthesis to nano products always the same procedures have to be performed. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 17 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n Nano-Particle Synthesis Analysis / Characterization Transformation in Liquid Phase Technical Application System-Integration Polymer-Technology Medical Application Stabilization Figure 1: Overview of the main steps to get nano products out of nanoparticles. First step is nano-particle synthesis which can be done top-down or bottom-up. Derived from experiments, nano-particles in the order of magnitude around 10 nm show the best effectiveness in nanomedicine. The synthetic methods should be optimized in this respect. For thermodynamic reasons, nano-particles tend to re-agglomerate, which weakens the intended effects. To prevent this, a nano-stabilization by chemical additives is required, imprinting resulting surface charges. The selection of suitable additives is carried out with potential calculations based on Poisson-Boltzmann differential equation (1). Ñ 2 U (h, q) = Of importance is constant B, which correlates with Hamaker constant of Van-der-Waals interaction. Only such additives are suitable, capable of minimizing these interactions. The next step is to characterize the particles with selected nano-analytical-methods e.g. scanning electron microscopy, x-ray fluorescence, x-ray diffraction, photon correlation spectroscopy and atomic emission spectroscopy. The application of the last method is essential to ensure nano-safety. To provide an interface to various applications and to enable system-integration (Figure 1), the combination of nanotechnology with (cosh h - cos q)2 ¶ 2 U (cosh h - cos q)2 ¶ 2 U sin h × (cosh h - cos q) ¶U × 2 + × 2 × + ¶q B2 ¶h B2 ¶h B2 æ (cosh h - cos q)2 ö 1 ¶U +çç - (cosh h - cos q) × sin q ÷÷ × 2 × = sinh(U (h, q)) tan q è ø B ¶q U: Reduced Electrostatic Potential, B: Constant in Bispheric System of Coordinates Morphology: SEM TEM(IKP) Transmission e - M. STM Scanning Tunnel M. AFM Atomic Force M. X-Ray Fluorescence Particle Size Distribution: PCS Analytical Methods AES – ICP Atom Emission Spectroscopy Photon Correlation Spectroscopy Low Surface Energy of Dispersion-Media improves Wettability. Chem. / Structure: X-Ray Diffraction Figure 2: Overview of the nano-analytical methods used for characterization. 18 Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 (1) n Artyku³y Naukowo-Techniczne n polymer technology is needed, with particular emphasis on biocompatible polymers. In this way stable nano-suspensions are available and ready for use. Results and Discussion As previously mentioned, for nanoparticle synthesis both top-down and bottom-up methods can be used, leading to intermediates that have a mean particle size of approx. 50 nm. This is demonstrated by the examples of nano-silver, where the images of Scanning Electron Microscopy show very clearly particle-size, distribution, morphology and topography. Enabling antimicrobial interaction particles with an average size of about 10 nm show the best effect, in this case a post-processing is required. Optimization of processing parameters lead to a single-step synthesis. These methods of chemical nanotechnology are particularly suitable for the synthesis of inorganic nanopar- Figure 3: SEM-Record of Nano-Ag-Particles. A stable suspension was applied to an Al-plate and investigated after drying. Particle size is approx. 50 nm. ticles, enabling high production rates and an economic, cost-effective process control. Even more specifically, we prefer a synt hesis method directly in liquid, because the handling of powders is avoided, which means a tremendous safety advantage. Furthermore, the prodistribution(s) % in class 60 40 20 50 100 Diameter (nm) 5 Size (nm) % Intensity Size (nm) % Intensity 500 1000 Size (nm) % Intensity 12.1 63.3 30.8 0.0 78.2 1.2 13.6 15.3 17.2 19.3 13.8 0.0 0.0 0.0 34.6 38.9 43.7 49.0 0.0 0.0 0.0 0.0 87.8 98.7 110.9 124.6 13.6 8.1 0.0 0.0 21.7 0.0 55.1 0.0 140.0 0.0 24.4 0.0 61.9 0.0 157.3 0.0 27.4 0.0 69.6 0.0 176.8 0.0 Figure 4: Particle size distribution results of PCS-Analysis of Nano-Ag, 1 vol.-% suspension in H2O (CAg00103). Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 19 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n Cry Size 170 160 Ag 150 140 130 120 Cry Size [nm] 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 20 60 100 140 180 220 260 300 340 380 420 460 500 540 580 620 660 700 740 780 820 860 900 T [°C] Figure 5: Temperature-resolved X-Ray Diffraction to determine average particle size of Nano- Ag sample. duction of nanosuspension, which serves as an interface to polymer combination and system integration, is facilitated. For further production it is crucial, to determine the particle size distribution in suspension. This is done using photon correlation spectroscopy (PCS), based on the measurement of Brownian movement of particles. The resulting diagram (Figure 4) shows the maxi- mum of distribution function at a particle diameter of 12,1 [nm]. This value will be more credible if it is possible to achieve the same or a similar result with a completely independent method. In this case X-ray diffraction is used, which is also very suitable, to estimate the primary particle sizes of starting materials. The result of this method (Figure 5) shows an average particle size of 10 [nm], which can be con- Wt% At% CK 41.08 78.57 OK 06.71 09.64 NaK 00.86 00.85 AgL 51.35 10.94 Element Figure 6: Quantitative Ag-Analysis in Sample BAg00105 with X-Ray Fluorescence. 20 Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n Zero Sample Bio00101 1:10 Positive Control 1:10 Zero Sample Bio00101 1:100 Positive Control 1:100 BAg00501 1:10 BAg00601 1:10 BAg00501 1:100 BAg00601 1:100 Figure 7: Result of incubated diluted crop-out of the samples. No fungal attack on treated samples BAg00601. Figure 8: Nano-Ag in addition is very efficient against bacteria. Example of a Nano-Ag-coated Silicon-Polymer (on the right) compared to an untreated sample (on the left) with colonies of Staphylococcus Aureus. A reduction rate of factor 100 was detected based on the applied Nano-Ag-content (Test-setup: Spray-test). Depending on Nano-Ag-content, reduction rates of 99,999 % (5 log-levels) are possible. sidered as a sophisticated correlation. Applying this method temperature-resolved, the additional interesting question can be answered – to what extend nano stabilization works. In our case we see a trend to re-agglomerate starting from 300 °C, but this is for the intended application fortunately without relevance. Very close to the application the quality of surface coating must be checked especially related to the homogeneous distribution of active ingredients. In this case the combination of methods may increase substantially the power of tools. SEM and EDX combinations allow estimation of morphology as well as a quantitative chemical analysis (Figure 6). As a next point it is necessary to describe the principle working mechanism in our coating system. Opposite to known principles of standard biocides we focus not on drug release of nano-silver but on surface catalysis. This is advantageous related to sustainability, safety and environmental effects. In brief – the partial charge of Nano-Ag out of the lattice interacts with structure proteins of cell walls and kills the microorganism. This dominating reaction mechanism is accompanied by various other working principles, so that the risk of resistance formation is not increased. After sample preparation efficiency of antimicrobial effect on surface must be proofed. A small selection of German and International Standards is listed below: — Direktbeschickung, Pharm. Eu. 1997 — (Konservierungs-) Belastungstest — Quantitativer Suspensionsversuch — Suspensionstest, EN 1275, 1997 — Beschichtungstest — Test der Oberflächenwirksamkeit, JIS Z 2801 — ASTM E2180-01 -VdL-RL 06 / Nov. 1998, Beständigkeit gegen Pilzbefall These nano-silver systems are suitable to produce antimicrobial surfaces that have numerous medical applications, e.g. in hospitals, medical devices, implants, etc. Currently the commercially most successful products are dispersion paints for hygiene improvement in hospitals that can kill even dangerous germs like MRSA. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 21 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n Figure 9: Al Wasl Hospital, Dubai, U.A.E., where the nano-silver coating system is applied. Figure 10: Al Wasl Hospital (2), Dubai, U.A.E., with nano-silver coatings against MRSA. Summary and Conclusion For some technical and medical applications additional functionalizations of surfaces in order to achieve antimicrobial effects are useful and desirable /1/ – /14/. According to state of the art standard biocides like thiazolinones are used as active ingredients. Disadvantages are toxicity and lack of sustainability of effect. 22 A new approach, avoiding the mentioned disadvantages, is the use of nano-silver as active substance. With this technology, cost-effective solutions are possible, because the required drug concentrations can be kept small. Even the concept of action is fundamentally different: There is no drug-release, but only provision of the active substance on the surface in the extended sense of a catalyst. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Artyku³y Naukowo-Techniczne n In technical applications mold-formation can be prevented. In medical applications dangerous bacteria and even multi-resistant germs like MRSA are killed. This leads to a general improvement of hygiene. The risk of resistance formation is the smaller, the more numerous the response mechanisms are. The product safety throughout the life cycle is guaranteed by a combination of nanotechnology and polymer technology. The nano-particles are chemisorbed in the polymer via dipole interactions. The paper explains main steps of product development and gives examples of applications. German Federal Environmental Agency, Berlin, 14.-16.05.07 5. Schmid, H.; „Nano-Analysis as an Important Step of Nano-Product-Development”, Lecture at JETRO and Research Park, Tokyo and Kyoto, Japan, 09.-15.06.07 6. Schmid, H.; “Selected Applications of Nano-Particles for Health, Safety and Convenience”, Lecture at International Conference on Nanomedicine, Porto Carras, Greece, 09.-11.09.2007 7. Schmid, H.; “Nano-Silber zur Schimmelvermeidung und zur Verbesserung der Innenraumhygiene”, Lecture at 1. Internationaler Brenntag „Wassertag“, Murten-Meyriez, Switzerland, 13.11.2007 8. Schmid, H.; „Verbesserung der Hygiene mit nicht-humantoxischen Nano-Silber-Systemen“, Lecture at Institut für Pharmakologie und Toxikologie der Bundeswehr, München, 05.12.2007 Outlook 9. Schmid, H., „Nano-Particles in Plastics to Reach Antimicrobial Functionality and System Improvements“, • New technical nano-products will come to market soon (Nano-siver wall-paper „Microna“ was already successfully produced by Dresden Papier GmbH). • Numerous promising systems are still under development. • Nanomedicine is identified as an outstanding field of further applications. • Recognizing the overall benefit, investments in this technology makes sense. Fraunhofer- ICT therefore is looking for international cooperations. Lecture at International Conference on Biocides and Plastics, Brussels, Belgium, 26.-27.02. 2008 10. Schmid, H.; „Synthesis and Characterization of Selected Nanoparticles under Consideration of Medical Applications“, Lecture at 1st European Conference for Clinical Nanomedicine, Basel, Switzerland, 19.-21.05. 2008 11. Schmid, H.; “Improvements on Health, Safety and Functionality by Nano-Particle-Applications”, Lecture at Symposium “Nano Coating Days”, Zürich, Switzerland, 27.05.2008 12. Schmid, H.; “Nano-Silber zur Schimmelvermeidung und zur Verbesserung der Innenraumhygiene”, Lec- References ture at Architektenkammer NRW, Gelsenkirchen, 1. Schmid, H.; „NANO-Technologies, From Basics to 03.-04.11.2008 Selected Applications in Buildings“, ICT-Presentation 13. Schmid, H.; „Antimicrobial Effects of Nano-Silver: by Invitation of Ministry of Construction Dubai, Theory, Analysis, Application, Modelling and Safety 27.09.2005 Aspects”, Lecture at Symposium “4. Moskauer 2. Schmid, H.; „Schutz vor mikrobieller Material- Wirtschaftstage”, Düsseldorf, 05.11.2008 zerstörung durch biozid wirksame Ag-Nano-Partikel“, 14. Schmid, H. et al.; “Antimykotische, antibiotische und ICTPresentation by Invitation of DECHEMA Working flammhemmende Nanofunktionalisierung von Mehr- Group „Mikrobielle Materialzerstörung und Material- schicht-Monofilamenten für die Anwendung im schutz“, Frankfurt a.M., 31.01.2006. Wachstumsmarkt Sport- und Freizeitrasen sowie 3. Schmid, H.; „Selected Applications of Nanostructured Materials in Buildings“, Materials Science & Techno- Landscaping”, Presentation at WING-nano conference, Ulm, 01.-03.04.2009 logy 2006 Conference & Exhibition, Cincinnati, Convention Center, Ohio, USA, October 15-19, 2006. 4. Schmid, H.; “Wirkprinzipien und Sicherheitsaspekte der Nano-Silber-Technologie”, ICT-Presentation at Referat zosta³ wyg³oszony na konferencji Advances in Coatings Technology 2012 Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 23 n Wyró¿nienia i Nagrody n ¢ Wyró¿nienia i Nagrody TECHNOLOGIA WYTWARZANIA WYK£ADZIN I KITÓW CHEMOODPORNYCH Z ZASTOSOWANIEM ODPADOWEGO SZK£A KINESKOPOWEGO Przedsiêbiorstwo Wielobran¿owe EKOTOP z Czêstochowy, jest firm¹ której podstaw¹ dzia³alnoœci jest kompleksowa gospodarka odpadami przemys³owymi. P.W. EKOTOP zajmuje siê zbieraniem, magazynowaniem i transportem materia³ów odpadowych niebezpiecznych i innych ni¿ niebezpieczne. Wykonuje us³ugi zwi¹zane z odzyskiem i recyklingiem odpadów. W 2010 r. P.W. Ekotop Renata Kazibudzka podj¹³ wspó³pracê badawczo-rozwojow¹ z Oddzia³em Farb i Tworzyw Instytutu In¿ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników. Wynikiem prac prowadzonych w ramach projektu celowego ROW-III-075/2010 pt. „Opracowanie i wdro¿enie technologii wytwarzania chemoodpornych wyk³adzin i kitów z wykorzystaniem odpadowego szk³a oraz szlamów pogalwanicznych” by³o opracowanie technologii produkcji wyk³adzin, kitów i mas chemoodpornych, s³u¿¹cych do wykonywania posadzek kwasoodpornych oraz chemoodpornych. Podstawowym wype³niaczem wykorzystywanym do otrzymania tych produktów jest odpadowe szk³o powstaj¹ce w wyniku utylizacji zu¿ytych kineskopów telewizorów i monitorów. Iloœæ przestarza³ego sprzêtu elektronicznego roœnie w zwi¹zku z szybkim postêpem oraz wprowadzaniem nowych technologii. Wycofane z eksploatacji telewizory i monitory komputerowe z jednej strony stanowi¹ spore zagro¿enie dla œrodowiska, a z drugiej – przy zastosowaniu odpowiednich metod rozdzia³u i uzdatniania – mog¹ byæ Ÿród³em poszukiwanych surowców. Recykling kineskopów koncentruje siê na odzysku luminoforu oraz szk³a kineskopowego i metalu. Po rozdzieleniu czêœci ekranowej i szyjki balonu, szk³o podlega rozdrobnieniu i separacji, w wyniku której oddzie- 24 la siê czêœci metalowe. Krytycznym elementem w recyklingu kineskopów jest rynek zbytu dla szk³a. Stosowane w praktyce metody recyklingu szk³a kineskopowego opiera³y siê g³ównie na zwracaniu go jako surowca do produkcji nowych kineskopów, obecnie jednak ta metoda recyklingu straci³a na znaczeniu, w zwi¹zku z wejœciem w ¿ycie nowoczesnych technologii telewizorów plazmowych i ciek³okrystalicznych. Dodatkowym aspektem, dla którego konieczne jest podjêcie dzia³añ w zakresie opracowania metod recyklingu tego typu odpadu, jest koniecznoœæ spe³nienia wymogów prawnych narzucanych miêdzy innymi przez Dyrektywê WEEE, która w polskim prawodawstwie narzuca okreœlone poziomy zarówno odzysku jak i recyklingu materia³ów odpadowych pochodz¹cych ze zu¿ytego sprzêtu elektronicznego i elektrycznego. St³uczka szklana pochodz¹ca z kineskopów uznawana jest za materia³ odpadowy ze wzglêdu na zawartoœæ w swym sk³adzie metali ciê¿kich, w szczególnoœci o³owiu, jednak¿e w kompozycji z pozosta³ymi sk³adnikami spoiwowymi i domieszkami stanowi pe³nowartoœciowy surowiec do wytwarzania wyk³adzin i kitów chemoodpornych. Innowacyjnoœci¹ opracowanej i wdro¿onej w ramach projektu celowego technologii wytwarzania kitów i wyk³adzin chemoodpornych by³o zagospodarowanie st³uczki szklanej z wycofywanych z eksploatacji telewizorów i monitorów komputerowych do produkcji wyk³adzin chemoodpornych, w którym jako spoiwo stosowany jest uk³ad polimerowy. Dotychczas proponowane rozwi¹zania technologiczne w zakresie utylizacji i recyklingu szk³a kineskopowego opiera³y siê g³ównie na procesach wysokotemperaturowych w szczególnoœci jako domieszki do wyrobu cegie³ czy innych materia- Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Wyró¿nienia i Nagrody n ³ów budowlanych, tego typu technologie przewidywa³y jednak udzia³ co najwy¿ej 30 % materia³u odpadowego w masie wyrobu. Opracowana Przez Instytut In¿ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników oraz firmê P.W. Ekotop Renata Kazibudzka technologia pozwala na stosowanie szk³a kineskopowego w iloœci do 90% masy produktu gotowego. Odpowiednio dobrane sk³adniki spoiwowe pozwalaj¹ na otrzymanie bezpiecznych i nieuci¹¿liwych dla œrodowiska produktów, których skutecznoœæ potwierdzaj¹ testy laboratoryjne wykonywane zarówno pod k¹tem po¿¹danych cech wytrzyma³oœciowych i u¿ytkowych jak i pod wzglêdem ochrony œrodowiska. G³ównym celem projektu by³o otrzymanie wyrobu gotowego przy zastosowaniu jak najwiêkszego udzia³u materia³u odpadowego w postaci st³uczki kineskopowej, przy zapewnieniu jednoczesnego ograniczenia wymywalnoœci jonów metali poprzez polimerowy uk³ad spoiwowy. Tabela 1. W³asciwosci kompozytu Acidglass W³aœciwoœci AcidGlass Wytrzyma³oœæ mechaniczna na œciskanie [MPa] 44,1 Nasi¹kliwoœæ [%] 2,0 Odpornoœæ na chemikalia Odporne na kwasy 3 Gêstoœæ [kg/dm ] 2,1-2,6 UniGlass – jest kompozycj¹, która powstaje na bazie dwusk³adnikowego spoiwa poliuretanowego oraz nape³niacza szklanego. Wysoka wytrzyma³oœæ na œciskanie (tabela 2) oraz odpornoœæ na dzia³anie kwasów i zasad, to podstawowe zalety tego kompozytu zapewniaj¹ce jego uniwersalnoœæ. Zastosowanie jako nape³niacza materia³u odpadowego stanowi¹cego st³uczkê szklan¹ kineskopow¹ zawieraj¹c¹ metale ciê¿kie pozwoli³o na otrzymanie konkurencyjnego ekonomicznie materia³u w stosunku do obecnych na rynku materia³ów chemoodpornych. Tabela 2. W³aœciwoœci kompozytu Uniglass W³aœciwoœæ UniGlass Wytrzyma³oœæ na zginanie [MPa] 37,4 Wytrzyma³oœæ na œciskanie [MPa 42,5 Wytrzyma³oœæ na œciskanie [MPa] po ekspozycji na 18-tygodniowe dzia³anie 10 % kwasu solnego 57,9 5 % wodorotlenku sodu 33,8 wody destylowanej 43,8 Nasi¹kliwoœæ [%] Chemoodpornoœæ 0,04 odpornoœæ na kwasy i zasady 3 Gêstoœæ [kg/dm ] 2,1-2,3 W wyniku prac badawczych opracowano dwa rodzaje wyrobów: AcidGlass – wyk³adziny kwasoodporne powsta³e w oparciu o ¿ywicê fenolowo-formaldehydow¹ z odpadow¹ st³uczk¹ szklan¹ jako nape³niaczem. Wytwarzanie produktu finalnego opiera siê na procesie termicznego utwardzania co zapobiega zmianie barwy kompozytu. W 2012 roku opracowana technologia wytwarzania wyk³adzin i kitów chemoodpornych ze szk³a kineskopowego zyska³a uznanie Regionalnej Izby Przemys³owo-Handlowej w Czêstochowie oraz Jury konkursu „JURAJSKI PRODUKT ROKU 2012”, w którym firma P.W. Ekotop Renata Kazibudzka otrzyma³a wyró¿nienie w kategorii produkt w dziedzinie ekologii, ochrony œrodowiska, odnawialnych Ÿróde³ energii. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 25 n Rynek wyrobów lakierowych n ¢ Rynek wyrobów lakierowych Œl¹ski Klaster Multimedialny aran¿uje wspó³pracê firm z naukowcami Serwis Nauka w Polsce – www.naukawpolsce.pap.pl.13.06.2013 Powo³any w styczniu i licz¹cy dot¹d ok. 30 partnerów Œl¹ski Klaster Multimedialny zachêca firmy do wspó³pracy m.in. pod k¹tem nowych œrodków unijnych. Przedsiêwziêcie ma aran¿owaæ wspó³pracê niewielkich firm z naukowcami i wspieraæ je we wdra¿aniu innowacji. Klaster – prócz m.in. comiesiêcznych spotkañ uczestników – w ostatnich miesi¹cach rozpocz¹³ wspó³pracê z podobnymi organizacjami z krajów uznawanych za najbardziej innowacyjne w Europie – Szwecji i Danii. Obecna wersja opracowywanego ci¹gle Regionalnego Programu Operacyjnego Woj. Œl¹skiego na lata 2014–2020 zak³ada, ¿e projekty bêd¹ finansowane w ramach jego czterech pierwszych tzw. priorytetów. Nadano im nazwy: Nowoczesna gospodarka, Cyfrowe Œl¹skie, Wzmocnienie konkurencyjnoœci ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw oraz Efektywnoœæ energetyczna, odnawialne Ÿród³a energii i gospodarka niskoemisyjna. Wed³ug obecnego projektu RPO w ramach Nowoczesnej gospodarki finansowane maj¹ byæ infrastruktura badawcza i badania, innowacje w przedsiêbiorstwach, zakupy wyników prac badawczych czy licencji, tworzenie struktur badawczo-rozwojowych, komercjalizacja badañ czy wspieranie instytucji otoczenia biznesu w zakresie profesjonalizacji us³ug. Cyfrowe Œl¹skie ma wspieraæ dzia³ania na rzecz e-us³ug publicznych i digitalizacji istniej¹cych treœci, a tak¿e rozwoju e-biznesu oraz e-handlu. Wzmocnienie konkurencyjnoœci ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw ma obejmowaæ m.in. zakupy innowacji, promocjê eksportu, uzbrajanie terenów zdegradowanych i poprze- 26 mys³owych, wspieranie przedsiêbiorstw z bran¿y turystycznej, wspieranie mikroprzedsiêbiorstw, rozwój us³ug instytucji otoczenia biznesu czy rozwój klastrów. Z kolei dzia³ania priorytetu Efektywnoœæ energetyczna maj¹ obejmowaæ projekty likwidacji Ÿróde³ niskiej emisji, wykorzystania odnawialnych Ÿróde³ energii i ograniczania zanieczyszczeñ generowanych przez transport. Projekty z bran¿y technologii informacyjno-komunikacyjnych maj¹ byæ realizowane w ramach Nowoczesnej gospodarki i Cyfrowego Œl¹skiego. Ogó³em na oba te priorytety trafiæ ma 13,5 proc. œrodków ca³ego RPO. Obecna wartoœæ Programu, która jeszcze mo¿e siê zmieniaæ, okreœlana jest na 3,012 mld euro. W ramach Œl¹skiego Klastra Multimedialnego wspó³pracuj¹ m.in. Uniwersytet Œl¹ski, Rudzki Inkubator Przedsiêbiorczoœci, zarz¹dzaj¹ca licz¹c¹ 1,6 tys. km sieci¹ œwiat³owodow¹ grupa 3S oraz powo³ana przez gliwicki samorz¹d spó³ka Œl¹ska Sieæ Metropolitalna. Informacje o bie¿¹cej dzia³alnoœci Klastra mo¿na znaleŸæ na stronie hubclub.pl. red. PPG rozszerza dzia³alnoœæ w Chinach PPG expands on the Chineese market Farbe Lack 6/2013 Firma PPG Industries uruchomi³a podczas uroczystej ceremonii, w miejscowoœci Tianjin w Chinach, nowe Centrum Rozwoju i Zastosowañ dla farb do seryjnego malowania samochodów. Instalacja jest pierwsz¹ tego rodzaju w tym okrêgu i nastawiona jest na rozwój farb do seryjnego malowania samochodów. Dodatkowo PPG Coatings (Tianjin) uruchomi³a instalacjê produkcyjn¹ dla wodnych systemów farb. Fabryka w Tianjin jest obecnie najwiêkszym w skali œwiatowej przedsiêbiorstwem i powoduje w znaczny sposób podwy¿szenie zdolnoœ- Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Rynek wyrobów lakierowych n ci produkcyjnej farb wodnych. Wed³ug kierownictwa PPG chiñski przemys³ samochodowy prze¿ywa obecnie olbrzymi wzrost. Ze wzglêdu na nowe trendy zwi¹zane z ochron¹ œrodowiska, roœnie zapotrzebowanie na korzystne dla œrodowiska, wodne farby do seryjnego malowania samochodów, czemu ekspansja firmy wychodzi naprzeciw. T.S. Wacker uruchamia now¹ instalacjê produkcyjn¹ dla dyspersji w Chinach Wackers new production facility in China Farbe Lack 6/2013 Koncern Wacker Chemie AG uruchomi³ oficjalnie, w miejscowoœci Nanjing w Chinach, now¹ instalacjê do produkcji dyspersji kopolimerowej octan winylu-etylen (OW-E). Dziêki zdolnoœciom produkcy jnym dr ugiej linii (60.000 ton/rok), zdolnoœæ produkcyjna dyspersji OW-E uleg³a podwojeniu do 120.000 ton na rok. Kompleks instalacji jest tym samym jednym z najwiêkszych tego rodzaju w Chinach. Równoczeœnie koncern buduje w fabryce w Nanjing now¹ instalacjê do produkcji ¿ywicy z octanu winylu o zdolnoœci produkcyjnej 20.000 ton/rok. Uruchomienie tej instalacji planowane jest na koniec 2013 roku. Koszt obydwu inwestycji ma wynosiæ oko³o 40 milionów EUR. T.S. Malvern Instruments i Netsch podpisa³y umowê Malvern Instruments and Netsch sign agreement Polym Paint Col J.4584/2013 Malvern Instruments Ltd. z Wielkiej Brytanii, zajmuj¹ca siê charakterystyk¹ w³aœciwoœci biofizycznych materia³ów oraz Netsch Gringing&Dispersing z Selb w Niemczech, œwiatowy producent przemys³owych urz¹dzeñ do mielenia na mokro i sucho, mieszania i dyspergowania, podpisa³y operacyjn¹ umowê marketingow¹. Oba przedsiêbiorstwa obs³uguj¹ sze- roki zakres sektorów rynku od farmaceutycznego, ceramicznego, nanotechnologicznego, aplikacyjnego, ¿ywieniowego i pow³okowego a¿ po górnictwo minera³ów i metali. Porozumienie zawarto pocz¹tkowo na 3 lata. Zgodnie z warunkami umowy Netsch bêdzie przeprowadza³ standardyzacjê na sprzêcie do pomiaru wielkoœci cz¹stek i charakteryzacji firmy Malvern, na pocz¹tku zastosowany zostanie Mastersizer 3000 – dyfrakcyjny laserowy analizator cz¹stek. Klienci ka¿dej z firm zyskaj¹ dostêp do rozszerzonej wiedzy na temat mielenia z zespo³u Netsch oraz pomiaru wielkoœci cz¹stek firmy Malvern Instruments. Takie podejœcie wspomo¿e dalsze opracowywanie rozwi¹zañ i obs³ugi, by sprostaæ wzrastaj¹cym specyficznym indywidualnym potrzebom klientów. Pocz¹tkowo, system Malvern Mastersizer 3000 zostanie zainstalowany w testowych laboratoriach Netsch w kluczowych rejonach: Niemiec, USA, Brazylii, Chin, Korei, Indii, Rosji. K.M. Przegl¹d wiadomoœci z Unii – obawy o dzia³anie rakotwórcze mog¹ doprowadziæ do zakazu stosowania chemikaliów u¿ywanych przez przemys³ farb i lakierów Eu round up – coating chemicals face potential ban over cancern concerns Polym Paint Col J.4584/2013 W przysz³oœci restrykcje Unii Europejskiej mog¹ obj¹æ trzy chemikalia stosowane w europejskim sektorze farb i pow³ok ze wzglêdu na obawy, ¿e mog¹ one byæ kancerogenne, mutagenne lub wykazywaæ szkodliwe dzia³anie na rozrodczoœæ. Toluen, tlenek etylenu i fosforan tributylu (TBP) zosta³y ocenione w ramach wspólnotowego krocz¹cego planu dzia³añ (CoRAP), który jest czêœci¹ europejskiego systemu kontroli chemikaliów REACH. Europejska Agencja ds. Chemikaliów (ECHA) powiedzia³a ¿e wobec podejrzanych chemikaliów zosta³ osi¹gniêty konsenus i teraz trzeba wypracowaæ decyzjê nad zastosowaniem restrykcji. Toluen, rozpuszczalnik szeroko stosowany w przemyœle pow³okowym, zosta³ okreœlony jako potencjalnie toksyczny przez cz³onków Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 27 n Rynek wyrobów lakierowych n UE. Istniej¹ obawy o nara¿eniu konsumentów na sk³adnik farb i rozcieñczalników – tlenek etylenu. Równie¿ rozpuszczalnik do farb – fosforan tributylu (TBP) by³ przedmiotem specjalnej uwagi ze wzglêdu na toksycznoœæ dla pewnych organów. Dla wszystkich trzech substancji ECHA podkreœli³a ich wysoki ³¹czny tona¿ u¿ycia w Europie. Cz³onkowie UE nadal oceniaj¹ potencjalne niebezpieczeñstwo 32 innych sk³adników chemicznych zgodnie ze schematem CoRAP. Utworzono nowy komitet naukowy przy ECHA aby wspomóc operowanie regulacjami UE w sprawie produktów biobójczych, które wchodz¹ w ¿ycie 1 wrzeœnia. Komitet ds. Produktów Biobójczych bêdzie doradza³ ECHA i Komisji Europejskiej czy sk³adniki aktywne biocydów s¹ bezpieczne – zarówno te w produktach istniej¹cych jak i nowych. Przedsiêbiorstwa bêd¹ równie¿ mog³y zwróciæ siê do komisji o orzeczenie nad bezpieczeñstwem produktów biobójczych, których nale¿y szukaæ w unijnych pozwoleniach rynkowych. Tymczasem Komisja Europejska rozpoczê³a szczegó³owe sondowanie konkurencji do planowanego przejêcia przez szwedzki Nynas rafinerii w Niemczech z Shell Deutschland Oil. Bruksela obawia siê ewentualnych obaw o konkurencjê ze scalonymi przedsiêbiorstwami maj¹cymi du¿e udzia³y w rynku na polu naftenowych olejów bazowych, przetwarzania olejów naftenowych i olejów transformatorowych stosowanych do wyrobu klejów i farb drukarskich. Komisja mo¿e zablokowaæ sprzeda¿ lub narzuciæ warunki jej zatwierdzenia. Bruksela wyjaœni³a planowany zakup niemieckiego holdingu Haltermann (w posiadaniu amerykañskiego HIG Europe Capital Partners) przez brytyjskie przedsiêbiorstwo Petrochem Carless Holding Limited. Joint Research Centre (JRC) z zadowoleniem przyj¹³ do realizacji projekt Nanodevice finansowany przez UE, w ramach którego ma powstaæ siedem nowych detektorów nanocz¹steczek. Bêd¹ one mog³y oceniaæ czy pracownicy fabryk s¹ nara¿eni na ekspozycjê na nanocz¹steczki stosowane przy produkcji farb, pow³ok i innych dóbr konsumenckich. http:// www.nano-device.eu/ 28 Amerykañska Federalna Komisja ds. Handlu (FTC) zakaza³a firmom Sherwin-Williams Co oraz PPG Architectural Finishes Inc podawanie „fa³szywych i bezpodstawnych twierdzeñ, ¿e niektóre z ich wyrobów pigmentowanych zawieraj¹ zerow¹ zawartoœæ lotnych zwi¹zków organicznych (VOC)”. Produktami objêtymi postêpowaniem s¹ farby do wymalowañ wewnêtrznych Dutch Boy Refresh (produkcji Sherwin-Williams Co) oraz Pure Performance (produkcji PPG). K.M. Wzrost rynku farb w Indiach Increase of the Indian paint market Farbe Lack 6/2013 Rynek farb i lakierów w Indiach ma w latach 2013 do 2016 osi¹gn¹æ roczny wzrost œrednio o 16,2%. Wed³ug aktualnego studium „Booming Paint Industry in India” badaj¹cej rynek firmy RNCOS, przyczyn¹ tego wzrostu jest rozwój klasy œredniej i rosn¹ca infrastruktura. Jako dalszy pozytywny efekt eksperci wymieniaj¹ coraz silniejsz¹ tendencjê m³odszej generacji do konsumpcjonizmu. Studium obejmuje zarówno farby dekoracyjne jak i farby przemys³owe. Rozwój rynku farb poci¹ga za sob¹ równie¿ wzrost na rynku surowców. Z tego wzglêdu w studium zawarto równie¿ analizê rynku surowców, k³ad¹c nacisk na takie bran¿e jak pigmenty, rozpuszczalniki, spoiwa i œrodki pomocnicze. T.S. Ocena zachowania wyrobów lakierowych dla budownictwa poddanych oddzia³ywaniu warunków atmosferycznych Evaluating weathering performance of architectural coatings EC Newsletter, www.european-coatings.com, 03.05.2013 Nowa, zaproponowana przez ASTM norma, bêdzie przewodnikiem dla chemików recepturuj¹cych wyroby lakierowe przeznaczone na drewno stosowane w budownictwie. Znajd¹ Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Rynek wyrobów lakierowych n siê w niej wskazówki dotycz¹ce doboru rodzaju drewna do badañ zachowania wyrobów lakierowych (do zastosowañ zewnêtrznych, farb podk³adowych a tak¿e farb pok³adowych) poddanych oddzia³ywaniu warunków atmosferycznych Propozycjê nowej normy ASTM WK32654, ‘Metoda Wyboru Pod³o¿y Drewnianych Stosowanych do Badañ Wyrobów Lakierowych dla Budownictwa w Warunkach Atmosferycznych” opracowuje podkomitet D01.42 Wyrobów Lakierowych dla Budownictwa, bêd¹cy czêœci¹ Miêdzynarodowego komitetu ASTM D01 Farb i podobnych Pow³ok, Materia³ów i Zastosowañ. Wed³ug Marka Gnatowskiego, cz³onka podkomitetu D01, pojawienie siê propozycji nowej normy wynika z coraz wiêkszej z³o¿onoœci materia³ów drewnianych oraz drewnopochodnych wykorzystywanych w budownictwie, stosowanych technik wykañczalniczych oraz zapotrzebowania na wysokiej jakoœci wyroby lakierowe przeznaczone na ró¿ne rodzaje pod³o¿y drewnianych/drewnopochodnych. Aby sprostaæ wymaganiom rynku do u¿ytku wprowadzono kompozyty drewniane, takie jak: drewno klejone, ró¿norodne p³yty wiórowe czy siding na mikrowczepy. Nowa norma bêdzie pomocna przy opracowywaniu materia³ów lakierowych przeznaczonych dla pod³o¿y drewnianych i drewnopochodnych stosowanych w budownictwie. Ponadto umo¿liwi ona porównywanie ich w³aœciwoœci. A.Œ. Brenntag Specialties Europe i Evonik poszerzaj¹ wspó³pracê Brenntag Specialties Europe and Evonik expand cooperation EC Newsletter, www.european-coatings.com, 06.05.2013 Firma Evonik oraz Brenntag Specialties Europe (dystrybutor odpowiedzialny za sprzeda¿ na terenie Europy produkowanych przez Evonik polimerów) poda³y do wiadomoœci decyzjê o przekazaniu firmie Brenntag dystrybucji kolejnej grupy produktów firmy Evonik – „Vesta- midu”, „Vestamidu HT Plus”, „Trogamidu”, „Vestoduru” oraz „Vestameltu” w Skandynawii. Dziêki temu posuniêciu dzia³alnoœæ firmy Brenntag, w zakresie sprzeda¿y polimerów firmy Evonik, obejmuje obecnie obszar ca³ej Europy, z wyj¹tkiem W³och. Brenntag Specialties Europe jest obecnie dystrybutorem takich produktów z portfolio Evonik jak poliamid 12, transparentny poliamid, poliftalamid, tereftalan polibutylenu oraz kopoliamid, przeznaczonych dla klejów termoplastycznych. A.Œ. JPLC Europe – nowe czasopismo o na rynku europejskim Coming Soon – JPCL Europe: The Digital Journal on Protective and Marine Coatings www.jpcleurope.com Od lipca tego roku, istniej¹ce od trzech dekad na rynku amerykañskim czasopismo Journal of Protective Coatings & Linings, bêdzie mia³o swoj¹ europejsk¹ edycjê. JPLC bêdzie dostarcza³ najnowsze informacje dotycz¹ce pow³ok ochronnych oraz przeznaczonych dla okrêtownictwa. Poruszane w czasopiœmie zagadnienia bêd¹ obejmowa³y zarówno dane ekonomiczne jak i technologiczne (rodzaje wyrobów lakierowych, przygotowanie powierzchni, metody nanoszenia pow³ok, kontrola jakoœci wyrobów oraz pow³ok), a tak¿e problematykê dotycz¹c¹ bezpieczeñstwa i ekologii. Informacje zamieszczane w europejskiej edycji Journal of Protective Coatings & Linings bêd¹ odnosiæ siê do rynków: europejskiego oraz pó³nocno- i œrodkowowschodnioafrykañskiego. Czasopismo bêdzie ukazywa³o siê w wersji elektronicznej jako miesiêcznik. Podobnie jak w przypadku jego amerykañskiego odpowiednika, wydanie europejskie bêdzie kierowane do in¿ynierów i specjalistów z bran¿y pow³ok ochronnych oraz dla okrêtownictwa, do w³aœcicieli firm, dostawców oraz wykonawców. W czasopiœmie bêd¹ omawiane zagadnienia zawi¹zane ze stosowaniem pow³ok ochronnych w bardzo ró¿nych ga³êziach przemys³u – od ochrony mostów, po stosowanie pow³ok Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 29 n Rynek wyrobów lakierowych n ochronnych w wodoci¹gach oraz kanalizacji, przez przemys³ papierniczy, zak³ady chemiczne, rafinerie, platformy wiertnicze, elektrownie wiatrowe, elektrownie konwencjonalne oraz atomowe, wagony kolejowe oraz ruroci¹gi. A.Œ. Stanach Zjednoczonych, sprzeda¿y ciek³ych ¿ywic poliestrowych na rzecz firmy Stepan Company of Northfield z Illinois. Sprzeda¿ ma zostaæ zakoñczona do 1 czerwca 2013 roku. Nowy w³aœciciel zachowa dotychczasow¹ nazwê handlow¹ ¿ywic – „Desmophen”. A.Œ. Bayer Material Science sprzedaje dzia³alnoœæ biznesow¹ ¿ywic poliestrowych Statystyka produkcyjna dla farb i lakierów w Niemczech Bayer Material Science to sell polyester resins businesses Statistics on paint production in Germany in 2012 EC Newsletter, www.european-coatings.com, 09.05.2013 Firma Bayer Material Science LLC podjê³a decyzjê o sprzeda¿y dzia³alnoœci biznesowej ¿ywic poliestrowych oraz, zlokalizowanej w Farbe Lack 5/2013 W 2012 r. produkcja farb i lakierów w Niemczech spad³a w porównaniu z rokiem poprzednim o 0,5%. Iloœæ wyprodukowanych rozpuszczalnikowych wyrobów lakierowych zmniejszy³a siê o 2,7%, z 493.432 na 480.345 ton. Statystyka produkcyjna dla farb i lakierów w Niemczech (rok 2012) iloœæ produkcji (t) rodzaj wyrobu 2011 2012 farby alkidowe, schn¹ce na powietrzu 70.677 64.920 farby alkidowe piecowe 12.410 farby olejne zmiany (%) wartoœæ produkcji (euro) zmiany (%) 2011 2012 -8,1 244.352 242.881 -0,6 12.192 -1,8 46.897 42.132 -10,2 8.324 7.989 -4,0 65.545 62.495 -4,7 farby nitrocelulozowe 15.651 19.599 25,2 52.780 60.328 14,3 farby bitumiczne i zawieraj¹ce smo³ê 8.081 7.029 -13,0 25.911 23.341 -9,9 farby na bazie szelaku 3.366 3.718 10,5 9.486 9.737 2,6 farby fenolowe, mocznikowe, melaminowe 13.583 11.789 -13,2 29.310 25.804 -12,0 farby poliestrowe 76.632 78.036 1,8 317.100 339.595 7,1 farby epoksydowe 68.843 63.904 -7,2 238.375 241.082 1,1 farby poliuretanowe 63.804 58.167 -8,8 357.721 337.898 -5,5 polistyrenowe i poliwinylowe 21.763 28.136 29,3 83.447 88.778 6,4 farby na bazie polimerów akrylowych 43.917 44.484 1,3 195.755 204.829 4,6 inne farby na bazie syntet. polimerów 41.409 38.147 -7,9 206.032 189.089 -8,2 farby typu „high solid” 44.972 42.235 -6,1 162.093 162.748 0,4 493.432 480.345 -2,7 farby proszkowe 63.634 62.123 -2,4 286.872 288.476 0,6 farby dyspersyjne do wnêtrz 612.428 630.512 3,0 592.384 628.747 6,1 farby dyspersyjne fasadowe 139.753 149.173 6,7 203.528 233.603 14,8 grunty, pokrycia 80.715 80.926 0,3 149.317 148.909 -0,3 tynki na bazie ¿ywic 145.936 134.099 -8,1 154.073 142.216 -7,7 suma farb rozpuszczalnikowych 30 2.034.804 2.030.737 Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 -0,2 n Rynek wyrobów lakierowych n iloœæ produkcji (t) rodzaj wyrobu 2011 2012 pokrycia alkilowe i farby wodne 30.102 32.630 farby silikatowe 34.691 tynki silikatowe zmiany (%) wartoœæ produkcji (euro) zmiany (%) 2011 2012 8,4 115.935 131.873 13,7 29.010 -16,4 67.930 60.787 -10,5 43.567 40.281 -7,5 34.399 32.953 -4,2 farby dyspersyjne 122.902 114.694 -6,7 318.891 339.603 6,5 farby elektroforetyczne i inne wodne 14.226 14.150 -0,5 34.791 33.882 -2,6 wodne farby fenolowe, mocznikowe, melaminowe 1.073 7.997 645,3 5.180 24.407 371,2 179.015 170.467 -4,8 136.821 141.344 3,3 farby silikonowe 8.490 8.813 3,8 31.866 33.717 5,8 tynki silikonowe 32.194 33.345 3,6 39.941 40.202 0,7 inne farby na bazie syntet. polimerów 86.722 89.692 3,4 388.935 437.452 12,5 inne farby na bazie natural. polimerów 2.779 2.470 -11,1 13.378 12.754 -4,7 szpachlówki suma dyspersji, tynków, farb wodnych 1.534.593 1.538.259 0,2 2.287.369 2.442.449 6,8 farby ogó³em 2.091.659 2.080.727 -0,5 4.609.045 4.761.662 3,3 rozcieñczalniki na bazie octanu butylu 14.638 27.030 84,7 46.419 60.620 30,6 rozcieñczalniki na bazie innych rozpuszczalników organicznych 167.790 167.861 0,0 271.255 283.450 4,5 wynik ca³kowity 2.274.087 2.275.618 0,1 4.926.719 5.105.732 3,6 T.S. Pow³oki utwardzane radiacyjnie – skromny wzrost w Europie i Ameryce Pó³nocnej Radiation-cured coatings: modest growth in Europe and North America EC Newsletter, 15.05.2013 Œwiatowe zu¿ycie wyrobów lakierowych utwardzanych radiacyjnie, tuszy oraz klejów wynosi³o w 2012 roku 868 mln funtów (394 ton o wartoœci 4,495 mln USD). Wed³ug opublikowanego niedawno studium rynkowego „The Global Radiation – Cured Products Industry” firmy konsultingowej Kusumgar, Nerlfi & Growney, wyroby lakierowe do drewna i nadrukowañ (overprint) dominuj¹ na rynku odbiorców koñcowych, stanowi¹c blisko 3/4 pod wzglêdem iloœciowym i 60% pod wzglêdem wartoœci. Rynek farb drukarskich w 2012 roku zu¿y³ 18% produkowanych wyrobów lakierowych utwardzanych radiacyjnie (stanowi³y one 35% ca³ego rynku pod wzglêdem wartoœci). Wœród farb drukarskich najszybszy wzrost dotyczy farb stosowanych w druku laserowym. Przewidywania mówi¹ o co najmniej podwojeniu wielkoœci tego w³aœnie obszaru rynku drukarskiego do 2017 roku. W 2012 roku pod wzglêdem zu¿ycia stanowi³ on zaledwie 3% i a¿ 11% ca³ego rynku pod wzglêdem wartoœci. Udzia³ wyrobów utwardzanych radiacyjnie w przemyœle klejów w 2012 roku stanowi³ 4% pod wzglêdem zu¿ycia i 7% pod wzglêdem wartoœci. Region Azji i Pacyfiku przoduje w zu¿yciu wyrobów utwardzanych radiacyjnie z konsumpcj¹ stanowi¹c¹ 35% wartoœci œwiatowego rynku tych wyrobów w 2012 roku. Jest to najszybciej rosn¹cy rynek, o wzroœcie 10% rocznie, i przewiduje siê, ¿e jego udzia³ w wielkoœci zu¿ycia produktów utwardzanych radiacyjnie na rynku œwiatowym wzroœnie z 40% w 2012 roku do 47% w 2017. Europa oraz Ameryka Pó³noc- Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 31 n Rynek wyrobów lakierowych n na ka¿da maj¹ 35% udzia³ w rynku œwiatowym pod wzglêdem wartoœci zu¿ywanych wyrobów. Pod wzglêdem zu¿ycia w 2012 roku wartoœci te wynosi³y odpowiednio 31% dla Europy i 26% dla Ameryki Pó³nocnej. Dla obu tych regionów przewiduje siê wzrost 3 do 4% rocznie. A.Œ. Clariant rozpoczyna budowê nowej instalacji w Polsce Clariant to build new production facility in Poland Farbe Lack 5/2013 Firma Clariant symbolicznie wbudowa³a kamieñ wêgielny pod budowê nowej fabryki w Konstantynowie £ódzkim. Nowy kompleks budynków zawieraæ bêdzie na powierzchni 6.800 m2 – instalacjê produkcyjn¹, laboratoria, magazyny jak i biura. Inwestycja o wartoœci 11,3 milionów franków szwajcarskich (1 CHF = 0,82 EUR) przyniesie firmie podwojenie zdolnoœci produkcyjnej koncentratów barwnych i pozwoli uzyskaæ dodatkowe miejsca pracy. Wed³ug dyrekcji firmy, Europa Centralna jest wiele obiecuj¹cym rynkiem a Polska jako du¿y i dynamicznie rozwijaj¹cy siê kraj w regionie jest predysponowana do dalszych inwestycji. Kierownictwo firmy jest przekonane, ¿e zaanga¿owanie przy tworzeniu nowego przedsiêbiorstwa w Konstantynowie oka¿e siê bardzo korzystne dla firmy Clariant i dla regionu £odzi. T.S. Wszystko o farbach drukarskich The ins and outs of inks Polym. Paint Col. J., 2013 vol. 202, nr 4581 Europejskie Stowarzyszenie Producentów Farb Drukarskich (EuPIA) wskaza³o kilka skomplikowanych czynników, które wp³ywa³y na œwiatowy przemys³ farb drukarskich – 15% podwy¿ka cen surowców w 2010 roku i kolejna podwy¿ka o 15% w 2011 roku. Tendencja taka utrzymywa³a siê w pierwszej po³owie 2012 roku daj¹c zwy¿kê cen surowców o 5% wraz ze 32 spodziewanym spowolnieniem wzrostu jesieni¹ 2012. Kolejne podwy¿ki, na które cierpia³ przemys³, zainicjowane by³y przez spadek gospodarczy w 2009 roku zmuszaj¹c producentów surowców do usprawnienia wydajnoœci produkcji poprzez zamykanie zak³adów. Jednoczeœnie rynek chiñski i indyjski zwiêksza³ swoje zapotrzebowanie na surowce, w szczególnoœci jeœli chodzi o pigmenty organiczne, dwutlenek tytanu i sadze. Ka¿de póŸniejsze o¿ywienie w dojrza³ej gospodarce zachodniej okaza³o siê zatem gor¹ce dla sektora surowców powoduj¹c ¿e ceny stawa³y siê coraz wy¿sze. Sytuacjê nadal pogarsza ogólna niechêæ przemys³u do inwestowania w nowe zak³ady produkcyjne, szczególnie w Europie, gdzie wzrost jest niepewny. Ka¿dy zamys³ dotycz¹cy doraŸnej poprawy sytuacji dla przemys³u farb drukarskich jest teraz niczym wiêcej ni¿ mrzonk¹. Inne dane zebrane przez EuPIA wskazuj¹, ¿e europejski rynek farb drukarskich osi¹gn¹³ milion ton w 2011, a jego wartoœæ szacowana jest na 3,2 miliardy euro. Zarówno pod wzglêdem iloœci jak i wartoœci farby drukarskie na bazie olejów stanowi¹ najwiêkszy segment, nastêpnie ciek³e farby typu rozpuszczalnikowego stanowi¹cy 37% udzia³u. Farby drukarskie wodorozcieñczalne stanowi³y jedynie oko³o 12% iloœci i 13% wartoœci rynku. K.M. Brenntag otwiera nowe laboratorium w Budapeszcie Brenntag opens applications laboratory in Budapest Polym Paint Col J, 2013, vol 203, nr 4582 Brenntag, dziêki nowemu centrum technicznemu w Budapeszcie na Wêgrzech, powiêkszy³ swoje portfolio us³ug dla przemys³u budownictwa i przemys³u pow³okowego. Nowe laboratorium prowadzi prace w zakresie technologii i oferuje urz¹dzenia do badañ dyspersji polimerowych stosowanych jako spoiwa w farbach architektonicznych do wnêtrz. Rozwój dzia³alnoœci firmy sprzyja opracowywaniu nowych, indywidualnych produktów nie tylko przez swoich lokalnych kontrahentów na Wêg- Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Rynek wyrobów lakierowych n rzech, ale tak¿e przez kontrahentów w Austrii, Rumunii, S³owenii, Chorwacji i Serbii. Laboratorium zachêca tak¿e do wymiany doœwiadczeñ zawodowych i promuje miêdzynarodowe standardy jakoœci w regionie. „Nasze nowe laboratorium jest kolejnym dowodem na to, ¿e firma Brenntag jest czymœ wiêcej ni¿ tylko dostawc¹ produktów chemicznych dla swoich klientów”, podsumowa³ Helmut Struger, prezes Brenntag CEE. K.C. Profil rosyjskiego rynku farbiarskiego Profile of the Russian paint industry Polym. Paint Col. J., 2013 vol. 202 IRL udostêpni³ now¹ edycjê informatora na temat rosyjskiego przemys³u farbiarskiego, który zawiera dane rynkowe dla 2011 roku oraz prognozy do roku 2016. Rynek farb dekoracyjnych Rosji szacowany jest na 850 000 t a pow³ok przemys³owych 610 000 t. Przysz³y wzrost w sektorze farb dekoracyjnych bêdzie napêdzany przez ca³oœciowy rozwój gospodarki narodowej, wzrastaj¹c¹ si³ê nabywcz¹ konsumentów oraz wzrastaj¹cy popyt sektora budowlanego. Sektor pow³ok przemys³owych, zw³aszcza OEM oraz pow³ok proszkowych doœwiadcza wysokiego wzrostu od momentu poprawy sytuacji po kryzysie finansowym w 2009 roku. Przewiduje siê liniowy wzrost sektora o 6% rocznie na podstawie wzrostu iloœci koñcowych odbiorców i ponownego zwiêkszenia si³y nabywczej konsumentów. Wzrastaj¹ca œwiadomoœæ odbiorców koñcowych o wp³ywie farb i lakierów na œrodowisko jest jednym z kluczowych motorów rosyjskiego rynku farb dekoracyjnych, pomimo tego ¿e brak jest odpowiednich uwarunkowañ prawnych w tym zakresie. W Rosji z coraz wiêksz¹ trosk¹ podchodzi siê do aspektów zdrowia, bezpieczeñstwa i kwestii œrodowiskowych, które przyczyniaj¹ siê do wzrostu popularnoœci po pierwsze farb o niskiej zawartoœci sk³adników lotnych jak i farb wodnych. Segment ekonomicznych farb dekoracyjnych o niskiej jakoœci utrzymuje najwiêksze udzia³y w rynku wraz z rosn¹cym super ekonomicznym segmentem, który zawiera tak istotne zastosowania farb jak remonty domków letnich (daczy). Rosyjski rynek farb dekoracyjnych dzieli siê g³ownie pomiêdzy zastosowania DIY oraz profesjonalne, przy czym te ostatnie wykazuj¹ szybszy wzrost. Jedn¹ z kluczowych œrednioterminowych mo¿liwoœci marketingowych dla rosyjskiego rynku farb bêdzie organizacja Zimowej Olimpiady w rosyjskim Sochi w 2014. Nowe projekty budowlane i infrastruktura, wymagane dla presti¿owych wydarzeñ sportowych, stwarzaj¹ dodatkowe wymagania dla farb budowlanych, ochronnych, przemys³owych. Rynek farb przemys³owych jest gotowy do wzrostu w nadchodz¹cym okresie, z najwiêkszym wzrostem spodziewanym w segmencie farb morskich i pow³ok na mosty i tunele. Przez kolejne 5 lat, przewidywana jest dobra szybkoœæ wzrostu dla ró¿nych rosyjskich zak³adów przemys³u przetwórczego w tym przemys³u meblarskiego, elektroniki u¿ytkowej, samochodowego, budowy dróg, statków, ¿aglówek i innych. IRL prognozuje, ¿e ca³kowity rynek farb w Rosji powinien wzrosn¹æ z ca³kowitej liczby 1,475 miliardów ton w 2011 do 1,1881 miliardów ton w 2016 roku a segment OEM biznes-konsument bêdzie przedstawia³ mo¿liwoœci wzrostu wraz z dalszym wzrostem si³y nabywczej. Przed rosyjskim przemys³em farbiarskim stoi kilka wyzwañ w zakresie jego bilansu handlowego. Trwaj¹ce wnikanie zachodnich producentów farb na rosyjski rynek jest dobre zarówno dla popytu jak i technologii, producenci lokalni nie s¹ w stanie efektywnie konkurowaæ z rynkami miêdzynarodowymi. Rosyjscy producenci farb eksportuj¹cy na rynek europejski musz¹ wzi¹æ pod uwagê rosn¹ca konkurencjê na rynkach europejskich dostawców farb jak i zmierzyæ siê z wymaganiami dyrektywy REACH. Wynikiem tego jest kierowanie strumienia eksportowego rosyjskich farb do s¹siaduj¹cych krajów z Wspólnoty Niepodleg³ych Pañstw (CIS). Ostatni raport IRL na temat rosyjskiego sektora farb i pow³ok oferuje kompleksowy przegl¹d przemys³u jak i rynku, zawieraj¹c ostatnie statystyki produkcji farb, analizy sprzeda¿y miêdzynarodowej oraz wgl¹d w dziewiêæ g³ównych segmentów pow³okowych. K.M. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 33 n Rynek wyrobów lakierowych n Raport dotycz¹cy samodzielnych robót budowlanych i remontowych Fishing for facts on DIY Polym Paint Col J, 2013, vol 203, nr 4582 Firma Kingfisher przedstawi³a pierwszy obszerny raport dotycz¹cy badañ obejmuj¹cych podejœcie swoich klientów do wykonywania samodzielnych prac remontowych (tzw. DIY – Do it yourself). Firma przeprowadzi³a badania wœród 15 000 klientów z oœmiu krajów, w których prowadzi sprzeda¿ swoich wyrobów, tj. w: Wielkiej Brytanii, Irlandii, Francji, Niemczech, Hiszpanii, Polsce, Rosji i Turcji. Ogólne statystyki przedstawiaj¹, ¿e a¿ 49% majsterkowiczów ma w planach w 2013 roku malowanie lub dekorowanie mieszkañ. Inne projekty s¹ zwi¹zane z pracami remontowymi kuchni i ³azienek, wyposa¿eniem domów czy ulepszeniami w ogrodach. Najwiêkszy procent osób deklaruj¹cych samodzielne prace jest w Wielkiej Brytanii i Irlandii – a¿ 82%. Drudzy na liœcie s¹ Niemcy (80%), a nastêpnie Polacy (71%) i Turcy (44%). Do przeprowadzenia samodzielnych prac przyczyni³y siê w g³ównej mierze chêci do poprawy jakoœci i komfortu ¿ycia. Jedynie w Turcji adaptacja wnêtrz podporz¹dkowana jest zmieniaj¹cym siê potrzebom rodzinnym. Konsumenci zapytani o wykonywanie projektów energooszczêdnych, przedstawili wiele ró¿nych stanowisk. Chêci do podjêcia ekologicznych usprawnieñ kszta³towa³y siê ró¿nie w poszczególnych krajach i by³y zwi¹zane z wiekiem. Bior¹c pod uwagê produkty z punktu widzenia ochrony œrodowiska zwi¹zane one by³y z odnawialnymi Ÿród³ami energii, solarami, redukcj¹ odpadów i ich ponownym u¿yciem. Badania wykaza³y, ¿e w zwi¹zku ze zmieniaj¹cym siê charakterem handlu detalicznego, Internet odgrywa wa¿n¹ rolê w projekcie DIY. Oko³o po³owa wszystkich ankietowanych, korzysta³a z Internetu w celu zebrania informacji o projektach, 35% korzysta³o z zakupów online, 66% konsumentów poszukiwa³o w Internecie produktów i porównywa³o ich ceny. K.C. 34 Studium Freedonii o polimerach emulsyjnych Emulsion polymer study from Freedonia Surface Coatings Internat96/1/2013 Prognozuje siê ze œwiatowy popyt na polimery emulsyjne wzroœnie o 5,1% rocznie do 13,3 milionów metrów szeœciennych (w stanie suchym) w 2016 roku. Postêp bêdzie napêdzany przez rosn¹c¹ produkcjê farb wodnych, pow³ok, klejów, które zajmuj¹ miejsce uk³adów rozpuszczalnikowych w praktycznie wszystkich czêœciach œwiata. W rozwijaj¹cym siê œwiecie, gdzie rynek polimerów emulsyjnych jest coraz bardziej dojrza³y, zyski bêd¹ pochodziæ g³ownie z o¿ywienia w wydatkach budowlanych oraz dzia³alnoœci produkcyjnej, podobnie jak adaptowania bardziej rygorystycznych regulacji œrodowiskowych skupiaj¹cych siê na emisji lotnych zwi¹zków organicznych (VOC). W krajach rozwijaj¹cych siê takich jak Chiny czy Indie, popyt na polimery emulsyjne bêdzie czerpa³ z silnego wzrostu ekonomicznego oraz wzrastaj¹cego przenikania technologii ekologicznych produktów wodnych do przemys³u farb i klejów. Prognozuje siê, ¿e wartoœæ œwiatowego rynku polimerów emulsyjnych bêdzie wzrastaæ o 6,9% rocznie do roku 2016 osi¹gaj¹c wartoœæ 36,4 miliardów dolarów, czerpi¹c zysk z przeniesienia w produktach mieszanych w kierunku dro¿szych emulsji szczególnie akrylowych. Œwiatowy rynek emulsji polimerowych pozostanie œciœle zwi¹zany z relatywnie w¹ska grup¹ produktów, najbardziej widocznych segmentów farb wodnych, przemys³u papierniczego, farb na tekturê oraz klejów ogólnego stosowania. Najszybciej osi¹galne zyski do 2016 roku pochodziæ bêd¹ z sektora farb i pow³ok, gdzie formulacje wodne zdobywaj¹ coraz wiêkszy udzia³ w rynku. Nawet w zindustrializowanych regionach takich jak Ameryka Pó³nocna i Europa Zachodnia, gdzie formulacje wodne s¹ dominuj¹ce w sektorze budowlanym istnieje wiele mo¿liwoœci dla polimerów emulsyjnych na rynku pow³ok przemys³owych i specjalnego przeznaczenia. Bardziej umiarkowane zyski w popycie spodziewane s¹ na rynku klejów, gdzie polimery emulsyjne musz¹ Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Rynek wyrobów lakierowych n konkurowaæ z technologiami o niskiej emisji VOC takimi jak kleje na gor¹co. Prognozuje siê, ¿e poni¿ej œredniej w popycie na polimery emulsyjne znajdowaæ siê bêdzie dojrza³y i powoli rozwijaj¹cy siê rynek farb dla sektora papierniczego i tekturowego. Akrylany pozostan¹ najwiêkszym i najszybciej rosn¹cym typem polimerów emulsyjnych a¿ do 2016, kiedy to osi¹gn¹ 40% udzia³ w rynku œwiatowym. Popyt na akrylany bêdzie zyskiwa³ dziêki szybkiemu wzrostowi na rynku farb i pow³ok, gdzie polimery akrylowe s¹ cenione za swoj¹ trwa³oœæ i szeroki zakres zastosowañ. Popyt na emulsje octanu winylu równie¿ bêdzie wzrasta³ ze wzglêdu na korzystne mo¿liwoœci oczekiwane przy zastosowaniu kopolimeru etylenu z octanem winylu (VAE) w klejach i pow³okach. Najwolniejszy wzrost spoœród g³ównych grup produktów oczekiwany jest po lateksie styrenowo-butadienowym. K.M. Wzrost przemys³u farb i pow³ok w rejonie Afryki Po³udniowej South Africa’s paint industry recovers from painful recession Polym Paint Col J, 2013, vol, 203, nr 4582 Przewiduje siê, ¿e po zaistnia³ym w 2008 roku kryzysie finansowym rynek farb i pow³ok Afryki Po³udniowej wzroœnie do roku 2016 z 560,0 do 712,47 miliona dolarów. Rozwój rynku, który coraz bardziej rozszerza siê na pozosta³e tereny Afryki, spowalniany jest przez ograniczenia w ruchu granicznym oraz sztywne kursy wymiany walut. Kolejnym problemem jest import du¿ej iloœci surowców do produkcji farb i pow³ok, co znacznie zawy¿a koszty. Do rozwoju rynku farb i pow³ok przyczyniaj¹ siê znajduj¹ce siê na terenie RPA stabilne i dobrze prosperuj¹ce firmy, takie jak: Plascon, Dulux czy Prominent Paints. Firma Plascon, obecnie po³¹czona z firm¹ Kansai, zosta³a og³oszona w 2012 firm¹ roku farb i pow³ok. Jednym z priorytetów tej firmy jest produkcja tzw. zielonych farb. Przyk³adem jest seria przyjaznych dla œrodowiska farb Professional Evolution nie zawieraj¹cych rozpuszczalników i lotnych zwi¹zków organicznych. Kolejnym osi¹gniêciem firmy jest produkcja lakieru odbijaj¹cego promieniowanie podczerwone. Taka w³aœciwoœæ farby pozwala na obni¿enie temperatur w pomieszczeniach o 8°C przez co zmniejsza siê zu¿ycie energii. Wa¿nym elementem przyczyniaj¹cym siê do wzrostu rynku jest rozbudowa infrastruktury przez rz¹d i prywatnych inwestorów oraz rozwój produkcji zielonej energii stwarzaj¹cej nowe mo¿liwoœci dla producentów pow³ok przemys³owych. K.C. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 35 n Nowe wyroby i technologie n ¢ Nowe wyroby i technologie System farb do renowacji ³opat wirnikowych podwy¿szaj¹cy efektywnoœæ si³owni wiatrowych naniesieniu powierzchnia jest gotowa do nak³adania warstwy nawierzchniowej. T.S. New coatings system developed for renovation of rotor blades enhances effectivness of wind power plants Synergia w jakoœci tuszy wodorozcieñczalnych Farbe Lack 6/2013 W przysz³ych dziesiêciu latach gwa³townie wzroœnie w Wielkiej Brytanii iloœæ si³owni wiatrowych. Wa¿na pod wzglêdem ekonomicznym jest d³ugowiecznoœæ ³opat wirnikowych. Koncern BASF razem z firm¹ Pexa opracowa³ w Wielkiej Brytanii system do renowacji ³opat wirnikowych „Relest Wind RepKit”. Produkt naprawia uszkodzenia powsta³e w czasie produkcji lub eksploatacji. W ten sposób ³opaty wirnikowe mog¹ trwale pracowaæ i osi¹gn¹æ czas eksploatacji a¿ do 20 lat. W sk³ad systemu wchodz¹ produkty o najwy¿szej odpornoœci na wp³ywy atmosferyczne i na korozjê jak i o doskona³ej trwa³oœci i odpornoœci na wyd³u¿enie przy rozci¹ganiu. T.S. Wodny specjalny grunt do drewna Waterbased specialty putty for wood Farbe Lack 6/2013 Firma Remmers Baustofftechnik przedstawia szybkoschn¹cy specjalny grunt o nazwie „Renovier-Grund”, s³u¿¹cy do rozjaœniania drewnianych os³on, przybudówek, drewnianych altan, okien i wielu innych zniszczonych, elementów konstrukcyjnych z drewna liœciastego i iglastego. Dziêki zdolnoœci do regulacji wilgoci i dziêki odpornoœci na promieniowanie UV, produkt na bazie akrylanów stanowi optymaln¹ ochronê przed wp³ywami atmosferycznymi. Wodny grunt oznacza siê wysokim kryciem i szybko schnie. Ju¿ trzy godziny po 36 Synergy in quality water-based inks Polym Paint Col J.4583/2013 Ekspert w dziedzinie farb drukarskich hubergroup oraz specjalista w dziedzinie pigmentów Heubach po³¹czy³y si³y w strategicznym projekcie partnerskim maj¹cym na celu otrzymanie wodorozcieñczalnych farb drukarskich. Heubach wyprodukowa³ opracowany wspólnie z hubergroup pigment przeznaczony do baz wodnych, który cechuje doskona³a si³a barwienia, po³ysk oraz stabilnoœæ. Gama produktów Hydro-X GA/MGA – modularny system u¿ytkownika do produkcji farb drukarskich dla przemys³u opakowaniowego oferuje maksimum jakoœci oraz efektywnoœci ekonomicznej. Jest dostêpny w dwóch wersjach: GA dla produkcji zgodnej z GMP oraz MGA oferuj¹cej maksimum niezawodnoœci w zakresie migracji, dla opakowañ maj¹cych bezpoœredni¹ stycznoœæ z ¿ywnoœci¹. K.M. BASF prezentuje innowacyjne surowce dla pow³ok na meble i pod³ogi BASF unveils innovative raw materials for furniture and flooring coatings Polym Paint Col J.4583/2013 W przemyœle meblarskim i pod³ogowym, pow³oki s¹ stosowane do ochrony i zapewnienia efektów wizualnych mebli drewnianych kuchennych, ³azienkowych, salonowych, sypialnianych oraz wielu ró¿nych typów pod³óg takich jak PVC, laminowanych lub luksuso- Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Nowe wyroby i technologie n wych parkietów. Wzrost wymagañ na globaln¹ redukcjê VOC napêdza przeniesienie produkcji z pow³ok rozpuszczalnikowych do bazuj¹cych na wodzie lecz bez obni¿ania w³aœciwoœci produktów. W wyniku tej tendencji, surowce stosowane do pow³ok musz¹ spe³niaæ okreœlone wymagania takie jak obni¿ona zawartoœæ lub ca³kowity brak emisji VOC z równoczesn¹ szybkoœci¹ w schniêciu, twardoœci¹ oraz wysok¹ odpornoœci¹ na zadrapania i œcieranie. Laromer UA9095 jest najnowszym dodatkiem BASF do dyspersji wodnych utwardzanych promieniowaniem UV. Jest odpowiedni do wielu aplikacji ale w szczególnoœci jest odpowiedni jako podk³ad lub topcoat stosowany w przemyœle meblarskim czy pod³ogowym. Wysoka transparentnoœæ oraz dobre wzmocnienie s³ojów czyni z niego idealny produkt wzmacniaj¹cy naturalne bogactwo kolorów drewna. Cechuje go równie¿ wysoka odpornoœæ chemiczna, dobra adhezja do powierzchni pod³ogowych szczególnie PVC, dobra odpornoœæ na œcieranie, niska zdolnoœæ do ¿ó³kniêcia oraz doskona³a klarownoœæ w pow³okach matowych. Poza tymi zaletami Laromer UA9095 jest doskonale kompatybilny z wieloma barwnikami i jest doskona³ym spoiwem do bejc utwardzanych promieniowaniem UV. BASF oferuje kompletny zakres wysokowydajnych pigmentów zarówno do PVC jak i pod³óg laminowanych. Preparacje pigmentowe Microlith s¹ szczególnie odpowiednie do stosowania w pow³okach na pod³ogi z PVC jako ze sk³adaj¹ siê z pigmentów organicznych i nieorganicznych kapsu³kowanych w noœniku ¿ywicznym o bardzo ma³ej wielkoœci ziarna. Produkty takie s¹ ³atwe do w³¹czenia do procesu produkcji pow³ok, czyni¹c je idealnymi do zastosowania zarówno w pow³okach wodnych, rozpuszczalnikowych jak i utwardzanych promieniowaniem UV. Pigmenty i barwniki BASF s¹ dostêpne w wielu kolorach i odcieniach, mo¿liwe jest wiêc stworzenie ca³ego szeregu po¿¹danych kolorów i efektów dla mebli i pod³óg w³¹cznie z imitacjami rzadkich egzotycznych typów drewna lub o wygl¹dzie kamienia naturalnego. Barwniki Orasol produkcji BASF i pigmenty Microlith s¹ stosowane do stworzenia wysoko- wydajnych bejc do drewna o wysokiej jasnoœci i doskona³ych w³aœciwoœciach kolorystycznych. Transparentne tlenki ¿elaza i sadzy z gamy Xfast, Luconyl NG i Sicoflush zapewniaj¹ doskona³e rozwi¹zanie dla rynku pow³ok na drewno. BASF wprowadzi³ równie¿ Dispex Ultra PX 4575 polimerowy œrodek dysperguj¹cy dla systemów wodnych dla odniesienia wydajnoœci z pigmentami nieorganicznymi. Istnieje równie¿ komplementarny produkt Dispex Ultra PX 4585 – dodatek dysperguj¹cy dla systemów wodnych stosowanych z pigmentami organicznymi i sadz¹. K.M. Uniepalnicze firmy Clariant uznane przez UE Clariant flame retardants receive EU recognition Polym Paint Col J.4584/2013 Zlecone przez UE studium na temat uniepalniaczy do smartfonów, laptopów, i innych urz¹dzeñ elektrycznych i elektronicznych uzna³o zalety œrodowiskowe i zdrowotne niehalogenowych uniepalniaczy Exolit firmy Clariant. Technologia, okreœlaj¹ca nowe standardy niehalogenowych uniepalniaczy oferuj¹ca wyj¹tkowe w³aœciwoœci ekologiczne, toksykologiczne i wydajnoœæ zosta³a wyró¿niona w projekcie badawczym UE prowadzonym w zakresie mo¿liwoœci zast¹pienia bromowanych uniepalniaczy (BFR). Trzyletnie studium wykonalnoœci zatytu³owane „Life Cycle Assesment of Enviromentally Compatible Flame Retardants” (ENFIRO) zaanga¿owa³o 12 partnerów i dotyczy³o 15 dostêpnych komercyjnie niehalogenowych uniepalniaczy stosowanych w ró¿nych kompozycjach i aplikacjach. Uniepalniacze niehalogenowe (HFFR) takie jak Exolit OP lub Exolit AP oparte na polifosforanie amonu, oferuj¹ podobn¹ charakterystykê ogniow¹ i mo¿liwoœci zastosowañ technicznych jak BFR, ale wytwarzaj¹ mniej dymu i mniej niepo¿¹danych sk³adników w dymie. W przypadku obwodów drukowanych, HFFR by³y równie dobre lub lepsze w porównaniu do obwodów drukowanych wyprodukowanych z zastosowaniem BFR. Wyniki podkreœlaj¹ realne mo¿liwoœci wytwarzania wyrafinowanych sk³adników, Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 37 n Nowe wyroby i technologie n które musz¹ zapewniaæ wysokie bezpieczeñstwo i wymagania dotycz¹ce palnoœci bez stosowania halogenowych uniepalniaczy. Dodatkowo Clariant by³ jednym z nominowanych finalistów presti¿owej niemieckiej nagrody innowacyjny biznes „Innovationpreis der Deutshen Wirtschaft 2012/2013” za swoje niehalogenowe uniepalniacze Exolit OP. Jury z³o¿one z czo³owych reprezentantów nauki i biznesu przyzna³o wk³ad pionierskiej technologii uniepalniaczy fosforowych Clariant w poprawê profilu œrodowiskowego i zdrowotnego uniepalniaczy stosowanych w aplikacjach elektrycznych i elektronicznych. 275 przedsiêbiorstw wziê³o udzia³ w tegorocznym konkursie, w którym nagradzano w 4 kategoriach odnosz¹cych siê do najbardziej znacz¹cych naukowych, technicznych, biznesowych i intelektualnych innowacji. Clariant by³ jednym z piêciu finalistów w kategorii przemys³owej. K.M. Bayer Material science opracowuje utwardzacze Bayer Material Science develops crosslinker Polym Paint Col J. 4584/2013 Bayer Material Science opracowa³ wraz z dyspersj¹ poliuretanow¹ Imprafix 2794 XP wysokowydajny utwardzacz do powlekania w³ókien tekstylnych wra¿liwych na temperaturê. Œrodek blokuj¹cy w dyspersji umo¿liwia opracowanie formulacji o ekstremalnie d³ugim czasie ¿elowania, co oznacza ¿e mog¹ one byæ przechowywane prawie na czas nieokreœlony przed u¿yciem. Odblokowanie i rozpoczêcie procesu sieciowania mo¿e nast¹piæ jedynie w temperaturach w okolicy 125°C. „Tradycyjnie zablokowane utwardzacze wymagaj¹ temperatur powy¿ej 150°C, w których takie w³ókna tekstylne doœwiadczaj¹ utraty elastycznoœci.” t³umaczy Thomas Michaelis ekspert ds. pow³ok tekstylnych w Bayer Material Science. Imprafix 2794XP jest równie¿ alternatyw¹ dla innych utwardzaczy poliizocyjanianowych pow³ok piecowych stosowanych w pow³okach OEM w bran¿y samochodowej. Formulacje bazuj¹ce na utwardzaczu mog¹ byæ aplikowane 38 jak wype³niacz i oferowaæ dobr¹ ochronê przeciw obci¹¿eniom mechanicznym i st³uczeniom spowodowanymi kamieniami. K.M. Clariant wprowadza kolorowe dyspensery POS Clariant introduces POS colour dispenser machines Polym Paint Col J.4584/2013 Clariant wprowadzi³ pierwszy kompaktowy Color Dispenser do ci¹g³ego dozowania do 6 kolorów jednoczeœnie. Urz¹dzenie Clariant’a jest jednym z dwóch innowacyjnych prototypów oferuj¹cych korzyœci z wydajnoœci i produktywnoœci dla swoich odbiorców. Color Dispenser IQ-S16 jest jednym z najbardziej kompaktowych urz¹dzeñ dostêpnych obecnie na rynku z trybem ci¹g³ego dozowania koloru. Rozmiar 0,53 m3 pozwala na oszczêdnoœæ miejsca bez utraty wydajnoœci czy dok³adnoœci. Technologia dozowania Clariant pozwala na dozowanie z prêdkoœci¹ 1,1 l/min z dok³adnoœci¹ do 1/384 f l oz. £atwe w obs³udze urz¹dzenie oferuje niskie koszty u¿ytkowania i nabycia. Dozowanie koloranta bezpoœrednio do farby bez koniecznoœci stosowania rur, pozwala zachowaæ minimalny czas obs³ugi i koszt. Color Dispenser CD3001 jest zaprojektowany do obs³ugi sklepów farbiarskich, które poszukuj¹ dobrego designu i ceny. Oferuje on taka sam¹ wydajnoœæ produktywnoœæ jak IQ-S16. K.M. Zale¿noœæ pomiêdzy twardoœci¹ mierzona przy pomocy wahad³a a gruboœci¹ pow³oki Relation between pendulum hardness and coating thickness analysed EC Newsletter, 22.05.2013 Twardoœæ pow³ok, mierzona przy pomocy wahad³a, szeroko stosowana w charakteryzowaniu pow³ok organicznych, jest zale¿na od Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Nowe wyroby i technologie n gruboœci badanej pow³oki. Jednak¿e do tej pory nie jest jasne czy istniej¹ca zale¿noœæ ma charakter jakoœciowy czy iloœciowy. W nowym badaniu mierzono twardoœci pow³ok akrylowych o ró¿nych gruboœciach stosuj¹c wahad³o Koeniga. Otrzymane wyniki wskazuj¹, ¿e twardoœæ pow³ok akrylowych, mierzona przy pomocy wahad³a, maleje stopniowo ze wzrostem gruboœci pow³oki, a od temperatury zeszklenia pow³oki zale¿y jak silna jest to zale¿noœæ. Matematyczny opis tej zale¿noœci zosta³ przedstawiony w postaci równania, które podaje zale¿noœæ pomiêdzy dekrementem logarytmicznym t³umienia oscylacji wahad³a a gruboœci¹ pow³oki i które umo¿liwia wydzielenie wp³ywu substratu oraz pow³oki na dekrement logarytmiczny. Przeprowadzone badania pokazuj¹, ¿e twardoœæ zmierzona przy pomocy wahad³a to wartoœæ charakterystyczna dla ca³ego uk³adu, jakim s¹ pod³o¿e oraz pow³oka. Wyniki badañ zosta³y opublikowane w Journal of Coatings Technology and Research”, Vol. 10, No. 3 2013. A.Œ. Solvay Novecare przedstawia nowe œrodki odpieniaj¹ce do farb i tuszy pozbawione VOC oraz o niskiej zawartoœci VOC Solvay Novecare Unveils Low- to Zero-VOC Range of Defoamers for Inks & Coatings SpecialChem – 20.05.2013 Specjaliœci firmy Solvay Novecare opracowali nowatorsk¹ grupê odpieniaczy pozbawionych ca³kowicie VOC oraz o bardzo niskich wartoœciach VOC. Nowoopracowane produkty rozwi¹zuj¹ problemy zwi¹zane z pienieniem zarówno podczas recepturowania wyrobów jak i w czasie ich aplikacji. Nowa technologia jest przeznaczona do wyrobów lakierowych dla budownictwa, wodnych farb przemys³owych oraz dla farb drukarskich oraz lateksowych. Rhodoline® 621, nowy biodegradowalny odpieniacz na bazie oleju roœlinnego oraz Rhodoline® 688, mineralny odpieniacz, oferuj¹ znakomit¹ wydajnoœæ oraz trwa³oœæ dzia³ania w recepturach matowych oraz pó³matowych wyrobów lakierowych ca³kowicie pozba- wionych VOC lub o niskiej zawartoœci VOC. Rhodoline® 635 jest, ca³kowicie pozbawionym VOC, odpieniaczem, przeznaczonym do lateksów. Natomiast Rhodoline® 635 jest zalecany do wyrobów winylowych oraz akrylowych. A.Œ. DSM otwiera now¹ liniê produkcyjn¹ pow³ok przeciwodblaskowych DSM opens new manufacturing plant for anti-reflective coating EC Newsletter, www.european-coatings.com, 03.05.2013 Firma DSM rozpoczê³a produkcjê wyrobu lakierowego o nazwie „KhepriCoat”, w nowo wybudowanej linii zlokalizowanej w Chemelot w Geleen (Holandia). Nowa linia produkcyjna powsta³a w odpowiedzi na zwiêkszone zapotrzebowanie rynku na pow³oki przeciwodblaskowe, generowane przez szybko rozwijaj¹cy siê rynek zwi¹zany z energi¹ s³oneczn¹. Wytwarzana w Chemelot pow³oka to cienka, nanoporowata warstwa o gruboœci w przybli¿eniu 100–150 nm, nak³adana na szk³o tworz¹ce modu³y s³oneczne, która silnie redukuje odbijanie promieniowania s³onecznego. A.Œ. Porównanie ochrony antykorozyjnej zapewnianej przez epoksydowe i poliuretanowe pow³oki Comparing corrosion protection of epoxy and polyurethane based coatings EC Newsletter, www.european-coatings.com, 07.05.2013 Brazylijscy naukowcy przeprowadzili badania pow³ok organicznych na bazie epoksydów oraz poliuretanów, które zawiera³y anilinê domieszkowan¹ kwasem dodecylobenzenosulfonowym (Pani-DBSA). Przygotowane farby naniesiono na p³ytki ze stali wêglowej (SAE 1020). Nastêpnie otrzymane pow³oki poddano testom w komorze solnej przez okres 30 dni, aby oceniæ ich w³aœciwoœci ochronne. Naukowcy oceniali w³aœciwoœci pow³ok w funkcji cza- Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 39 n Nowe wyroby i technologie n su metod¹ spektroskopowej impedancji elektrochemicznej, potencja³u stacjonarnego, mikroskopii optycznej oraz spektroskopii ramanowskiej. Otrzymane wyniki wskaza³y na spadek odpornoœci elektrycznej, wzrost pojemnoœci elektrycznej i spadek potencja³u stacjonarnego. Zdaniem naukowców dodatni wp³yw domieszki Pani-DBSA na w³aœciwoœci pow³ok zaobserwowano w przypadku pow³ok epoksydowych, natomiast w przypadku pow³ok poliuretanowych zaobserwowano dzia³anie odwrotne. Wyniki badañ przeprowadzonych przy pomocy spektroskopii ramanowskiej wykaza³y, ¿e pow³oki epoksydowe mia³y tendencjê do chlorowania po 30 dniach w komorze solnej. Pe³na wersja artyku³u „A comparative study of epoxy and polyurethane based coatings containing polyaniline-DBSA pigments for corrosion protection on mild steel” zosta³a opublikowana w czasopiœmie Progress in Organic Coatings, Vol. 76, Issue 5, 2013, pp. 912-916. A.Œ. PPG wprowadza na rynek wysokojakoœciowy, przeciwporostowy wyrób lakierowy na statki – SIGMA SYLADVANCE® 700 PPG Launches SIGMA SYLADVANCE® 700, a High-performance Antifouling Coating for Ships SpecialChem – May 17, 2013 PPG Industries wprowadza na rynek wysokojakoœciowy, przeciwporostowy wyrób lakierowy na statki – SIGMA SYLADVANCE® 700. Zosta³ on opracowany z myœl¹ o statkach pracuj¹cych w trudnych warunkach eksploatacyjnych i poruszaj¹cych siê ze znacznymi prêdkoœciami. SIGMA SYLADVANCE 700 zosta³ stworzony w oparciu o opatentowan¹ technologiê, wykorzystuj¹c¹ polimery akrylowe zawieraj¹ce sililowe grupy funkcyjne. Zapewnia nie tylko znakomit¹ ochronê przeciwporostow¹ ale tak¿e ma w³aœciwoœci samowyg³adzaj¹ce. SIGMA SYLADVANCE 700 mo¿e byæ wykorzystywany podczas prac w suchym doku oraz podczas prac naprawczych. Przewidywalna wartoœæ wskaŸnika polerowalnoœci pozwala uzyskaæ 40 rozwi¹zanie dopasowane do indywidualnych potrzeb ka¿dego statku (jego kszta³tu oraz sposobów ¿eglugi). W rezultacie mo¿na oczekiwaæ, ¿e stosowanie SIGMA SYLADVANCE 700 pozwala osi¹gn¹æ kontrolowane w³aœciwoœci utrzymuj¹ce siê do 60 miesiêcy. A.Œ. AkzoNobel tworzy technologie przysz³oœci dziêki algom AkzoNobel Formulates Future with Algae D+D News, [email protected], 21.05.2013 Firma AkzoNobel wspólnie z dostawc¹ bioproduktów Solazyme Inc. prowadz¹ prace badawcze nad technologi¹ otrzymywania ekologicznych farb i lakierów powsta³ych na bazie olejów uzyskanych z alg. Oleje te maj¹ byæ zamiennikiem produktów pochodzenia petrochemicznego. Zak³ad produkcyjny firmy Solazyme Bunge Renewable Oils Joint Venture zlokalizowany w Brazylii bêdzie odpowiedzialny za dostawy oleju otrzymanego z alg (w iloœci kilku tysiêcy ton). Technologia otrzymywania oleju z alg oraz jego w³aœciwoœci bêd¹ opracowywane tak, aby by³y kompatybilne ze œrodkami pomocniczymi oraz farbami i lakierami firmy AkzoNobel. Prace nad nowymi produktami rozpoczn¹ siê w drugiej po³owie 2013 roku, a ich wprowadzenie na rynek zaplanowano na 2014 rok. A.Œ. Bakterie inspiracj¹ do przeciwdzia³ania powstawaniu zjawiska „krêgów kawy” Bacterium inspires researchers to counteract the coffee ring effect EC Newsletter, 22.05.2013 Naukowcy z Wydzia³u In¿ynierii Chemicznej i Chemii z KU Leuven, zainspirowani przez bakteriê, znaleŸli remedium na zjawisko „krêgu kawy”. Kiedy plama kawy wysycha jej brzegi staja siê wyraŸnie ciemniejsze i grubsze, ni¿ pozosta³y obszar plamy. Dzieje siê tak dlatego, Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Nowe wyroby i technologie n ¿e cz¹steczki kawy przemieszczaj¹ siê w kierunku obrze¿a plamy w miarê odparowywania wody. Na poziomie mikroskopowym, takie samo zjawisko mo¿na zaobserwowaæ dla cieczy zawieraj¹cych cz¹steczki innych materia³ów, takich jak tworzywa czy drewno. Zjawisko „krêgu kawy” nastrêcza wielu problemów m.in. w przemyœle np. podczas nak³adania równomiernych warstw farby lub lakieru. Naukowcy od dawna poszukiwali sposobów na przeciwdzia³anie temu zjawisku. Raf De Dier oraz Wouter Sempels z KU Leuven przeprowadzili badania oraz obliczenia na nanomateria³ach jak te¿ na szczególnie obiecuj¹cej bakterii – Pseudomonas aeruginosa. Pseudomonas aeruginosa jest niebezpieczn¹ bakteri¹, która powoduje zaka¿enia otwartych ran. Kolonizuj¹c ranê bakteria ta, aby unikn¹æ nadmiernej koncentracji komórek na brzegach rany wytwarza substancje wp³ywaj¹ce na napiêcie powierzchniowe, które zapobiegaj¹ powstawaniu efektu „krêgu kawy”. Obserwacje poczynione dla Pseudomonas aeruginosa odnosz¹ siê tak¿e do innych bakterii. Dla sektora biomedycznego badania te pozwalaj¹ poznaæ i lepiej zrozumieæ uk³ady biologiczne. Natomiast je¿eli wzi¹æ pod uwagê, ¿e surfaktanty mog¹ byæ dodawane do nanomateria³ów, badania te s¹ interesuj¹ce dla przemys³u. A.Œ. Odporne na dzia³anie ciep³a farby uretanowo-siloksanowe wykazuj¹ w³aœciwoœci antykorozyjne Heat-resistant urethane siloxane paints show anticorrosional properties EC Newsletter, 16.05.2013 Badacze ze State Key Laboratory of Chemical Resource Engineering oraz Key Laboratory of Beijing City on Preparation and Processing of Novel Polymer Material (Beijing University of Chemical Technology) opracowali trzy dwuwarstwowe, antykorozyjne, odporne na dzia³anie temperatury farby na bazie spoiwa uretanowo siloksanowego, w których zastosowano tradycyjne pigmenty antykorozyjne jak mikowy tlenek ¿elaza, fosforan cynku oraz tlenek alu- minium. Wytypowane do badañ pigmenty dominuj¹ w wyrobach lakierowych stosowanych jako farby podk³adowe oraz w farbach nawierzchniowych. Natomiast takie pigmenty odporne na dzia³anie temperatury jak azotek krzemu oraz kulki szklane s¹ stosowane w wyrobach lakierowych nawierzchniowych. Analiza termograwimetryczna farb wykaza³a, ¿e receptury z fosforanem cynku jako dominuj¹cym sk³adnikiem wyrobu lakierowego podk³adowego charakteryzuj¹ siê najwy¿sz¹ odpornoœci¹ na dzia³anie temperatury oraz maj¹ najwy¿sz¹ stabilnoœæ w gazie inertnym oraz atmosferze tlenu. Farby, w których zastosowano kombinacjê mikowego tlenku ¿elaza i fosforanu cynku, charakteryzowa³a najwy¿sza twardoœæ oraz najlepsze w³aœciwoœci ochronne i antykorozyjne, co stwierdzono na podstawie elektrochemicznej spektroskopii impedancyjnej. Wydaje siê, ¿e w³aœnie w tej farbie wyst¹pi³ maksymalny efekt synergistyczny pigmentów. Morfologiê powierzchni farby zbadano elektronowym mikroskopem skaningowym. Ogrzewana do ró¿nych temperatur przez kilka godzin, farba z dodatkiem mikowego tlenku ¿elaza jako dominuj¹cego pigmentu w farbie podk³adowej charakteryzowa³a siê najlepszymi w³aœciwoœciami mechanicznymi oraz adhezyjnymi. Artyku³ opisuj¹cy badania ukaza³ siê w Journal of Coatings Technology and Research, Volume 10, Issue 3, pp 381-396. A.Œ. Otrzymywanie dyspersji o wysokiej zawartoœci pigmentów Dispersion with high pigment content Farbe Lack 5/2013 Clariant wprowadza na rynek nowy œrodek dysperguj¹cy dla wodnych preparatów pigmentowych o nazwie „Dispersogen PL 30/40”. Opracowane dla pigmentów organicznych i sadzy, nowe œrodki dysperguj¹ce umo¿liwiaj¹, ze wzglêdu na wysok¹ pigmentacjê, otrzymanie pow³ok o szczególnej czystoœci barwy. Zwi¹zki polimerowe umo¿liwiaj¹ otrzymywanie dyspersji o zawartoœci powy¿ej 50% pigmentów. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 41 n Nowe wyroby i technologie n Jest to mo¿liwe za pomoc¹ nowego typu Dispersogenu, bez pogorszenia rozlewnoœci. Lepkoœæ preparatów pigmentowych le¿y w zakresie od 50 do 500 mPa·s. Œrodki dysperguj¹ce nie wymagaj¹ znakowania wed³ug zarz¹dzenia CLP, EU (2008/1272/EC) i zawieraj¹ niewielkie iloœci VOC. T.S. Pigmenty i œrodki dysperguj¹ce dla farb samochodowych Pigments and dispersants for automotive coatings Farbe Lack 5/2013 Koncern BASF rozszerzy³ swoj¹ paletê produktów dla farb samochodowych o nowe pigmenty barwne i z efektem specjalnym. Umo¿liwiaj¹ one otrzymywanie b³yszcz¹cych karoserii o efektach specjalnych. Rodzina pigmentów o nazwie „Lumina Royal” sk³ada siê z granatowego, wodnego, fioletowego i miedziowego spektrum barw. Przy czym mniejsze iloœci tych pigmentów mog¹ byæ stosowane w znormalizowanych odcieniach barw z efektem specjalnym. Poprawiaj¹ w ten sposób profil w³aœciwoœciowy farby bez wp³ywu na efekt interferencyjny. Przedsiêbiorstwo opracowa³o równie¿ za pomoc¹ kontrolowanej rodnikowej technologii polimeryzacyjnej, dysperguj¹ce œrodki pomocnicze dla wodnych systemów farb. Za pomoc¹ œrodka „Dispex Ultra PX 4585” mo¿na otrzymywaæ czarne odcienie barwy o bardzo wysokiej g³êbi barwy. Produkt stabilizuje trudne do zdyspergowania sadze pigmentowe lub pigmenty organiczne i mo¿e byæ stosowany razem z ró¿nymi wodnymi ¿ywicami i pigmentami. T.S. Produkt na wszystkie okazje All-purpose product Farbe Lack 5/2013 Firma Adler prezentuje now¹ farbê, nadaj¹c¹ siê do wielu zastosowañ. „Adler Varicolor” to korzystna dla œrodowiska wodna farba, na- 42 daj¹ca siê nawet na zabawki. Barwna farba jest przyczepna do wszystkich pod³o¿y. Mo¿e byæ stosowana do drzwi, na okna drewniane i z twardego PVC, na meble i nawet na grzejniki i inne metale do wnêtrz i na zewn¹trz. Obok farb o ró¿nych odcieniach barwy produkt mo¿na otrzymaæ równie¿ w formie bezbarwnej – w postaci matowej, jak wariant barwny i w formie b³yszcz¹cej. Z tego rodzaju warstw¹ kryj¹c¹ mo¿na otrzymywaæ równie¿ wszystkie barwne b³yszcz¹ce powierzchnie. Przy czym wystarczaj¹ dwa wymalowania bez gruntowania. Farba dobrze siê rozprowadza, obojêtnie czy w trakcie malowania, wa³kowania lub natryskiwania, przy bardzo dobrym rozp³ywaniu. T.S. MCLLC prezentuje Ecocare ASA, œrodek dysperguj¹cy do farb pochodzenia organicznego MCLLC unveils Ecocare ASA, a biobased paint dispersing agent Polym Paint Col J. 4581/2013 Manufacturers Chemicals LLC (MCLLC) opracowa³ œrodek dysperguj¹cy/przeciwsedymentacyjny który mo¿e byæ stosowany w formulacjach farb wodnych lub innych dyspersjach. Pochodz¹cy ca³kowicie z materia³ów organicznych pochodz¹cych z warzyw, Ecocare ASA jest skutecznym œrodkiem stosowanym przy ucieraniu i dyspergowaniu farb. Ecocare ASA mo¿e oddzia³ywaæ równie¿ jako œrodek antysedymentacyjny który u³atwia ponowne mieszanie farby. Unikalna struktura chemiczna t³umi pojawiaj¹c¹ siê pianê i eliminuje koniecznoœæ dodatkowego stosowania œrodków odpieniaj¹cych w niektórych formulacjach. Œrodek oddzia³uje równie¿ jako surfaktant u³atwiaj¹c rozprzestrzenianie i penetracjê na suchej nawierzchni. Brak lotnych sk³adników organicznych (VOC) oraz szkodliwych i niebezpiecznych sk³adników, sprawia ¿e dodatek ten jest najczêœciej stosowany do grupy produktów EcoCare pochodz¹cych z surowców stworzonych w oparciu o materia³y organiczne, w szczególnoœci pochodz¹cych od roœlin i warzyw. MCLLC opracowa³o odpowiednie meto- Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Nowe wyroby i technologie n dy otrzymywania œrodków chemicznych z warzyw i pozosta³oœci zwierzêcych. Wiele z tych produktów nosi nazwê handlow¹ EcoCare ze wzglêdu na swój potencja³ w zast¹pieniu ostrzejszych syntetycznych chemikaliów. K.M. Rozwój pigmentów ultramarynowych poprzez projekt Nanopigmy Nanopigmy project to develop Ultramarine pigment Polym Paint Col J. 4581/2013 Nubiola wraz z Tekniker – centrum technologicznym z Baskonii w Hiszpanii prowadzi projekt Nanopigmy finansowany w ramach 7 Programu Ramowego Wspólnot Europejskich. Utworzony w 2012 roku projekt bêdzie trwa³ 3 lata i zamiarem jest opracowanie technologii do wytwarzania op³acalnych i multifunkcyjnych pigmentów ceramicznych. Produkty otrzymane poprzez zastosowanie pigmentów opartych na nanotechnologii, bazuj¹cych na strukturze pigmentu – b³êkitu ultramarynowego o wiêkszej funkcjonalnoœci ni¿ tylko kolorystyczna maj¹ zapewniæ materia³om motoryzacyjnym i konstrukcyjnym (tworzywa, pow³oki zaprawy) wymagan¹ u¿ytecznoœæ. Projekt rozwija siê w czterech kierunkach w celu osi¹gniêcia: wydajnoœci energetycznej i zdrowia ludzkiego, wydajnoœci energetycznej i wyd³u¿enia czasu ¿ycia materia³u, wydajnoœci energetycznej i redukcji stosowania materia³ów niebezpiecznych, POP, zdrowia i wyd³u¿enia czasu ¿ycia materia³u. K.M. Nowa grupa testerów adhezji New range of adhesion testers Polym Paint Col J. 4581/2013 Elcometer uruchomi³ now¹ gamê testerów przyczepnoœci pow³ok malarskich metod¹ pull-off – Elcometer 506. Ten lekki przenoœny i ³atwy w u¿yciu miernik adhezji jest dostêpny w wersji analogowej oraz cyfrowej i jest odpowiedni do mierzenia adhezji pow³ok metod¹ pull-off do 50 MPa (7250 psi) zarówno u Klienta jak i w laboratorium. Projekt urz¹dzenia zapewnia ³atwe aplikowanie jednorodnego rozk³adu si³y poprzez ³agodnie obracaj¹c¹ siê korbê urz¹dzenia, zapewniaj¹c¹ powtarzalnoœæ wyników z dok³adnoœci¹ do ±1%. Szybko montowalne proste przystawki œrednicy 14.2 mm, 20 mm, 50 mm, które pozwalaj¹ na prowadzenie pomiaru przyczepnoœci na p³askich, pofalowanych cienkich i grubych pod³o¿ach. K.M. Hempel patentuje pow³oki ochronne o niskiej zawartoœci rozpuszczalnika Hempel patents low-solvent protective coating Surface Coatings Internat 96/1/2013 UHSS, unikalny dwukomponentowy ochronny system pow³okowy firmy Hempel, dedykowany dla œrodowisk korozy jnych typu C5-Moraz C4, uzyska³ w ostatnim czasie patent z europejskiego biura Patentowego. UHSS jest klasyfikowany jako szybki system pow³okowy typu ultra high solid. Jest on odpowiedni dla lakierni czêœci stalowych wytwarzanych dla rafinerii, przemys³u chemicznego, elektrowni, projektów infrastrukturalnych oraz turbin wiatrowych. W odró¿nieniu od standardowych systemów, zawieraj¹cych trzy pow³oki, UHSS zawiera jedynie dwie pow³oki daj¹c ochronê podk³adow¹, galwaniczn¹ oraz przed promieniowaniem UV. Dziêki temu UHSS, w zale¿noœci od systemu mo¿e redukowaæ emisje VOC a¿ do 70% w porównaniu do standardowych trójwarstwowych systemów pow³okowych. „Opracowaliœmy UHSS dla producentów, którzy chc¹ zwiêkszyæ wielkoœæ produkcji bez zwiêkszania emisji VOC” powiedzia³ Anders Voldsgaard Clausen, menad¿er marketingowy Hempel. „Schnie w 3,5 godziny, czyli mniej ni¿ po³owa zmiany, i do 6 razy szybciej ni¿ standardowy trójwarstwowy system pow³okowy. Skraca to czas produkcji, co prowadzi do zwiêkszenia wydajnoœci i obni¿enia kosztów dla producenta”. System pow³okowy UHSS firmy Hempel jest dostêpny na ca³ym œwiecie. K.M. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 43 n Nowe wyroby i technologie n Heubach wprowadza nowy czerwony pigment Heubach launches new red pigment Surface Coatings Internat 96/1/2013 Heubach wprowadzi³ ostatnio na rynek Monolite Red 301901, wysokowydajny fioletowy pigment (PV19) o doskona³ej stabilnoœci œwietlnej oraz na warunki atmosferyczne do gamy stabilnych produktów dla przemys³u farb i pow³ok. Pigment jest doskona³y do stosowania w bran¿y automotive i aplikacjach przemys³owych dziêki bardzo drobnemu rozk³adowi ziaren oraz bardzo intensywnemu kolorowi. K.M. Nowe ¿ó³cienie i pomarañcze firmy Shepherd Color New yellow and orange from Shepherd Color Surface Coatings Internat 96/1/2013 Shepherd Color zaprezentowa³ nowoopracowane pigmenty oferuj¹ce bezkompromisowoœæ pomiêdzy doskona³¹ trwa³oœci¹, wysok¹ nieprzezroczystoœci¹ oraz jasn¹, czyst¹ ¿ó³t¹ barw¹. Niobium Tin Pyrochlore (NTP) Yellow jest innowacyjnym pigmentem nieorganicznym rozszerzaj¹cym wachlarz trwa³ych kolorów. Stanowi most pomiêdzy pigmentami organicznymi wysokiej chromatycznoœci oraz trwa³oœci i nieprzezroczystoœci pigmentów nieorganicznych. NTP Yellow jest now¹ klas¹ kompleksowych barwnych pigmentów nieorganicznych (CIIP) oznaczanym jako Pigment Yellow 227 i potwierdzonym szeregiem patentów na ca³ym œwiecie. NTP Yellow 10P150 jest zaprojektowany specjalnie dla stosowania w tworzywach podczas gdy NTP Yellow 10C151 jest przeznaczony dla farb i pow³ok. Shepherd Color polepszy³ równie¿ obecn¹ liniê produktów wprowadzaj¹c do oferty pomarañczowe pigment y cynowo-cynkowe (RTZ). RTZ Orange 10P340 przeznaczony jest do tworzyw sztucznych natomiast RTZ 10C341 dla pow³ok oferuj¹c zwiêkszona czerwonoœæ, wy¿sz¹ stabilnoœæ termiczn¹ oraz doskona³¹ 44 odpornoœæ na warunki atmosferyczne w porównaniu do oferowanych obecnie na rynku pigmentów. K.M. Nowe oprogramowanie analityczne BYK-Gardner New analitycal software from BYK-Gardner Surface Coatings Internat 96/1/2013 BYK-Gardner zaprezentowa³ najnowsze oprogramowanie smart-lab do analizy barwy i efektów w skali laboratoryjnej. Kontrola barwy i efektów w laboratorium wymaga, z jednej strony otwartej i elastycznej analizy danych a z drugiej strony wydajnego przechowywania wyników w du¿ych bazach danych. Oprogramowanie smart-lab analizuje wszystkie dane mierzone przez BYK-mac: szeœciok¹tn¹ barwê, iskrzenie, ziarnistoœæ. Pomiary mog¹ byæ zbierane w trybie on-line i natychmiast wyœwietlane po pomiarze lub mog¹ byæ otrzymane z bazy danych zapisanej w formacie sdf – dla wydajnej analizy wielkich zestawów danych. Wyniki s¹ automatycznie pokazywane w tabeli i na wykresie. Opieraj¹c siê tolerancjach pomiarowych ustawionych przez u¿ytkownika, wartoœci s¹ oznaczone jako czerwone, ¿ó³te lub zielone w œwietle akceptacji b¹dŸ odrzucenia wyniku analizy. Dodatkowo dane mog¹ byæ pokazane na wykresach rozproszenia, wykresach liniowych, lub wykresach zmiany koloru. Wartoœci spektralne s¹ grupowane po rodzaju próbki lub wartoœci k¹ta. K.M. Szczegó³owe obrazy 3D Detailed 3D images Polym Paint Col J, 2013, vol 203, nr 4582 Naukowcy z Centrum Nanotechnologii w Londynie opracowali now¹ technikê do obserwacji pow³ok antykorozyjnych na kad³ubach statków. Opracowana we wspó³pracy z firm¹ AkzoNobel nowa technika wizualizacji 3D oparta jest na wykorzystaniu promieniowania rentgenowskiego. Pozwala ona na automatycz- Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Nowe wyroby i technologie n n¹ identyfikacjê takich elementów jak: cz¹stki aluminium, talk czy pigment oraz pozosta³e wype³niacze. Szczegó³owe zdjêcia 3D przedstawiaj¹ w jaki sposób dzia³aj¹ pow³oki antykorozyjne. Przede wszystkim blokuj¹ one ruch jonów, który le¿y u podstaw korozji. Z analizy zdjêæ zaobserwowano, ¿e w kierunku prostopad³ym do pod³o¿a przep³yw jonów jest bardzo s³aby, a dodatkowo ograniczaj¹ go p³ytkowe struktury aluminiowe obecne w pow³oce. Dziêki temu korozja na tak zabezpieczonym pod³o¿u rozwija siê du¿o gorzej ni¿ na elemencie bez ochrony antykorozyjnej. K.C. Wielofazowa emulsja akrylowa o doskona³ych w³aœciwoœciach czyszcz¹cych Multiphase acrylic emulsion with excellent cleaning properties Polym Paint Col J, 2013, vol 203, nr 4582 Alberdingk Boley wprowadzi³ na rynek now¹ dwufazow¹ dyspersjê akrylow¹. Produkt opracowany jest specjalnie do odpornych na szorowanie systemów pow³okowych stosowanych w miejscach szczególnie czêsto uczêszczanych i nara¿onych na zabrudzenia. Alberdingk AC 2025 VP cechuje doskona³a odpornoœæ na szorowanie na mokro (klasa 1 wg DIN EN 13 300) i bardzo dobra odpornoœæ chemiczna, zw³aszcza na œrodki dezynfekuj¹ce. Unikalna struktura polimeru umo¿liwia tworzenie bezrozpuszczalnikowych systemów pow³okowych o bardzo dobrych w³aœciwoœciach antyblokuj¹cych. VP AC 2025 optymalnie stabilizowany w znacznie wiêkszym stopniu ³¹czy siê z pigmentem ni¿ pozosta³e emulsje wielofazowe. Promotory adhezji, kopolimeryzowane podczas procesu produkcji, umo¿liwiaj¹ otrzymanie spoiwa o doskona³ych w³aœciwoœciach adhezyjnych u³atwiaj¹cych nanoszenie farby na ró¿ne pod³o¿a np. takie jak zwietrza³e pow³oki farby. Wielofazow¹ emulsjê akrylow¹ oprócz stosowania w miejscach szczególnie nara¿onych na zabrudzenia, takich jak: szko³y, biura, supermarkety czy hotele, mo¿na tak¿e wykorzystaæ w pomieszczeniach o podwy¿szonych wymaganiach higienicznych, np. w szpitalach czy placówkach medycznych. K.C. Modyfikatory powierzchni od firmy Michelman Surface modifiers from Michelman Polym Paint Col J, 2013, vol 203, nr 4582 Michelman, na ostatnich targach European Coatings Show, zaprezentowa³ swoje nowe, udoskonalone modyfikatory powierzchni. Do przedstawionych wyrobów nale¿¹: Michem Wood Coating 75, markowy preparat anionowy, zapewniaj¹cy lakierom do drewna doskona³¹ odpornoœæ na wodê. Nowy modyfikator o niskiej zawartoœci VOC tworzy pow³okê hydrofobow¹, która zapobiega pêcznieniu drewna w obecnoœci wody. Ponadto na targach przedstawiono modyfikator Michem Guard 349, niejonow¹ dyspersjê polietylenow¹. Produkt dodany do wodnych farb, lakierów i farb drukarskich zwiêksza ich odpornoœæ na œcieranie, nie powoduje sklejania siê ze sob¹ pomalowanych powierzchni i nadaje im w³aœciwoœci matuj¹ce. K.C. Profesjonalne po³yskomierze firmy TQC Professional gloss meters from TQC Polym Paint Col J, 2013, vol 203, nr 4582 Nowy po³yskomierz firmy TQC mierzy po³ysk ³atwo, szybko i dok³adnie na ka¿dym p³askim materiale, a tak¿e na bardzo ma³ych i zakrzywionych powierzchniach. Urz¹dzenie jest bardzo proste w obs³udze. Wystarczy umieœciæ po³yskomierz na badanej powierzchni, uruchomiæ pomiar poprzez naciœniêcie jednego przycisku i odczytaæ wartoœæ. Aparat mo¿e mierzyæ po³ysk papierowych kartek, pow³ok farb, tworzyw sztucznych, tkanin, drewna lub innych materia³ów. Firma oferuje trzy modele po³yskomierzy: SoloGloss – o wbudowanym jednym k¹cie pomiarowym – 60° do pomiaru pow³ok pó³mato- Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 45 n Nowe wyroby i technologie n wych. Aparat nadaje siê do oznaczania po³ysku na wiêkszoœci powierzchni. ród³o œwiat³a i detektor umieszczone s¹ w urz¹dzeniu pod k¹tem 60° w stosunku do powierzchni mierzonej. DuoGloss – wszechstronne narzêdzie mierz¹ce po³ysk pod dwoma k¹tami pomiarowymi 20° i 60°. K¹t 20° jest idealny do pomiarów wysokiego po³ysku, natomiast k¹t 60° do pó³matowych pow³ok. PolyGloss – najlepszy z po³yskomierzy, oprócz mo¿liwoœci pomiaru przy k¹cie 20° i 60°, mo¿e tak¿e wykonaæ pomiar przy k¹cie 85°. K¹t ten jest odpowiedni do mierzenia powierzchni matowych. K¹t 60° mo¿e byæ u¿ywany do ka¿dego rodzaju powierzchni, dla uzyskania lepszych wyników k¹t 20° zaleca siê do materia³ów o wysokim po³ysku, a do matowych k¹t 85°. K.C. Cortec wprowadza na rynek wodn¹ emaliê o wysokim po³ysku Cortec launches a water reducible high gloss enamel Polym Paint Col J, 2013, vol 203, nr 4582 Cortec wprowadzi³ na rynek nowy produkt VpCI-390, wodn¹ emaliê o wysokim po³ysku zapewniaj¹c¹ doskona³¹ przyczepnoœæ i trwa³oœæ. Emalia przeznaczona jest do konserwacji i renowacji produktów koñcowych. Nie zawiera ona szkodliwych czy drogich rozpuszczalników i jednoczeœnie charakteryzuje siê takim samym po³yskiem oraz odpornoœci¹ na zarysowanie, œcieranie i wodê jak tradycyjne emalie alkidowe. VpCI-390 jest zgodny z normami LZO i nie zawiera niebezpiecznych sk³adników powoduj¹cych zanieczyszczenie powietrza (HAPs), co czyni go bardziej bezpiecznym od tradycyjnych emalii alkidowych. Emalia schnie na powietrzu i w lekko podwy¿szonej temperaturze. Produkt dostêpny jest w ró¿nych kolorach i przeznaczony jest do malowania maszyn budowlanych i rolniczych, zaworów oraz czêœci samochodowych. Emalia mo¿e byæ nak³adana tradycyjnym lub hydrodynamicznym natrys- 46 kiem na czyste lub zagruntowane powierzchnie metalowe maszyn przemys³owych, rega³ów, dŸwigów, butli gazowych, przyczep i pojemników metalowych. Aby uzyskaæ najlepsze pow³oki na takich pod³o¿ach jak: aluminium, stal ocynkowana czy nierdzewna nale¿y przed lakierowaniem zastosowaæ podk³ad np. Cortec’s VpCI-373. K.C. Nowy dodatek do farb i pow³ok otrzymywany z materia³ów roœlinnych High-performance cellulose technology Polym Paint Col J, 2013, vol 203, nr 4582 Pracownicy firmy CelluComp LTD, dwaj szkoccy naukowcy, dr David Hepworth i dr Eric Whale opracowali innowacyjny materia³ celulozowy otrzymywany z warzyw. Materia³ Curran, to nowe biow³ókno stanowi¹ce dodatek do farb i pow³ok charakteryzuj¹ce siê znacznie lepszymi w³aœciwoœciami ni¿ pozosta³e materia³y celulozowe. Ze wzglêdu na ogromn¹ potencjaln¹ wszechstronnoœæ tego produktu firma CelluComp opracowuje szereg modyfikacji tego materia³u do wykorzystywania w ró¿nych produktach malarskich. Cz¹steczki materia³u maj¹ bardzo dobre w³asnoœci wzmacniaj¹ce, dziêki czemu nadaj¹ wiêksz¹ twardoœæ systemom polimerowym. Dodatek 1-5% powoduje, ¿e farba ma mniejsz¹ tendencjê do pêkania podczas schniêcia i utwardzania, ma lepsze w³aœciwoœci mechaniczne i nie wymaga du¿ej iloœci rozpuszczalnika by osi¹gn¹æ odpowiedni¹ lepkoœæ. Preparat powoduje, ¿e nie tworz¹ siê zacieki. Ponadto, materia³y te mog¹ byæ stosowane w szerokim zakresie pH, i mog¹ byæ z powodzeniem wykorzystywane do zagêszczania preparatów epoksydowych na bazie wody, które nie zawieraj¹ asocjacyjnego zagêszczacza. Ze wzglêdu na wielofunkcyjnoœæ i dobre w³aœciwoœci preparatu mo¿na jednoczeœnie zwiêkszyæ wydajnoœæ farb i zmniejszyæ ich koszty poprzez zast¹pienie nim innych dodatków. K.C. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Opisy bibliograficzne n ¢ Opisy bibliograficzne Dzia³ zawiera opisy bibliograficzne artyku³ów z dziedziny farb i lakierów opracowane na podstawie znajduj¹cych siê w IMPiB Oddz. Gliwice fachowych czasopism krajowych i zagranicznych oraz materia³ów konferencyjnych — stanowi wiêc informacjê o dokumentach pierwotnych oraz ich treœci. Informacje te u³o¿one s¹ w oparciu o klasyfikacjê i skorowidz zagadnieñ tematycznych i dotycz¹ ostatnich osi¹gniêæ nauki, techniki, wynalazczoœci, bezpieczeñstwa i higieny pracy oraz zagadnieñ ekonomiczno-organizacyjnych i rynkowych. Dane bibliograficzne wy¿ej wymienionych materia³ów obejmuj¹ w kolejnoœci: tytu³ artyku³u w jêzyku polskim, tytu³ artyku³u w jêzyku oryginalnym, nazwisko autora, skrót nazwy czasopisma, rok, tom i numer strony, liczbê rysunków, tabel i pozycji bibliograficznych. WYKAZ REFEROWANYCH CZASOPISM I ICH SKRÓTÓW 1. Coatings World – Coatings World 2. European Coatings Journal – Europe Coatings J 3. Farbe und Lack – Farbe Lack 4. Journal of Coatings Technology – JCT Coatings Tech 5. Journal of Coatings Technology and Research – J Coat Tech and Research 6. Polymers Paint Colour Journal – Polym Paint Col J 7. Surface Coatings International Journal of the Oil & Colour Chemists’ Association – Surface Coatings Internat 8. Progress in Organic Coatings – Progr. Org. Coat. KLASYFIKACJA ZAGADNIEÑ w WYDAWNICTWACH ZINT INSTYTUTU IN¯YNIERII MATERIA£ÓW POLIMEROWYCH i BARWNIKÓW 1. 1.1. 1.2. 1.3. 1.3.1. 1.3.2. 1.3.2.1. 1.3.2.2. 1.3.2.3. 1.3.2.4. 1.3.2.5. 1.3.2.6. 1.3.3. 1.3.3.1. 1.3.3.2. 1.3.4. 1.3.5. 1.3.6. SUROWCE LAKIERNICZE Oleje i woski ¯ywice naturalne — szelak, kalafonia, kopalne i inne ¯ywice syntetyczne Polimery wêglowodorowe Polimery zawieraj¹ce tlen ¯ywice alkidowe Nasycone ¿ywice poliestrowe Nienasycone ¿ywice poliestrowe ¯ywice epoksydowe ¯ywice akrylowe ¯ywice fenolowe Polimery zawieraj¹ce azot Poliuretany — poliizocyjaniany ¯ywice aminowe — amidowe, aminowe, imidowe, melaminowe i inne Polimery chlorowcowane ¯ywice zawieraj¹ce krzem i inne heteropierwiastki Polimery celulozowe 1.3.7. 1.3.7.1. 1.3.7.2. 1.3.8. 1.3.9. 1.3.10. 1.3.11. 1.4. 1.5. 1.5.1. 1.5.1.1. 1.5.1.2. 1.5.1.3. 1.5.1.4. 1.5.1.5. Polimery wodorozcieñczalne Polikondensacyjne Dyspersyjne i emulsyjne Spoiwa nieorganiczne Polimery o specjalnych w³aœciwoœciach — ognioodporne, termoodporne Kauczuki — naturalne, syntetyczne, chlorowane i inne Substancje bitumiczne — bitumy, asfalty, smo³y, paki itp. Rozpuszczalniki, rozcieñczalniki, plastyfikatory Pigmenty Pigmenty nieorganiczne Pigmenty bia³e Pigmenty barwne Pigmenty czarne Pigmenty z efektami specjalnymi (metaliczne, per³owe, interferencyjne) Pigmenty œwiec¹ce (fluoroscencyjne, fosforoscencyjne) Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 47 n Opisy bibliograficzne n 1.5.2. 1.5.2.1. 1.5.2.2. 1.5.2.3. 1.5.2.4. 1.5.3. 1.6. 1.7. 1.8. 2. 2.1. 2.1.1. 2.1.2. 2.1.3. 2.1.4. 2.1.5. 2.1.6. 2.1.7. 2.1.8. 2.1.9. 2.1.10. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7. 2.8. 3. 3.1. 3.2. 3.2.1. 3.2.2. 3.2.3. 3.2.4. 48 Pigmenty organiczne Pigmenty barwne Pigmenty czarne Pigmenty z efektami specjalnymi Pigmenty œwiec¹ce Pigmenty specjalne: antykorozyjne, uniepalniaj¹ce, otoczkowane i inne Wype³niacze Pasty pigmentowe, mieszalniki farb Œrodki pomocnicze — sykatywy, œrodki przeciw ko¿uszeniu, matuj¹ce, truj¹ce, absorbuj¹ce UV i inne WYROBY LAKIEROWE Rozpuszczalnikowe wyroby lakierowe — pigmentowane Wyroby lakierowe dla motoryzacji Wyroby lakierowe dla budownictwa ogólnego Wyroby lakierowe na drewno — na meble, drewno i materia³y drewnopochodne Wyroby lakierowe dla œrodków transportu Wyroby lakierowe dla okrêtownictwa (farby okrêtowe) i gospodarki morskiej Wyroby lakierowe dla przemys³u elektrotechnicznego — elektroizolacyjne i inne Wyroby lakierowe dla opakowañ — do puszek konserwowych i inne m.in. dla przemys³u spo¿ywczego Wyroby lakierowe antykorozyjne — podk³ady, grunty i inne Farby graficzne Farby specjalne — ognioodporne, niepalne, m³otkowe, wielobarwne, matowe, chemoodporne, tiksotropowe, pr¹doprzewodz¹ce, odblaskowe, daj¹ce pow³oki zdzieralne, przeciwœlizgowe i inne Wyroby lakierowe wodorozcieñczalne Wyroby lakierowe bezrozpuszczalnikowe Farby proszkowe Wyroby lakierowe utwardzane radiacyjnie (UV, EBC) Wyroby o du¿ej zawartoœci czêœci sta³ych (high solids) Kity, szpachlówki — kity szpachlowe, masy dŸwiêkoch³onne, mastyki i inne Plastizole i organozole STOSOWANIE WYROBÓW LAKIEROWYCH Przygotowanie powierzchni do malowania Nak³adanie pow³ok — techniki malowania Malowanie zanurzeniowe Natrysk pneumatyczny Malowanie bezpowietrzne Polewanie wielostrumieniowe 3.2.5. 3.2.6. 3.2.7. 3.2.8. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7. 3.8. 4. 4.1. 4.2. 4.2.1. 4.2.2. 4.2.3. 4.3. 4.4. 4.5. 4.6. 4.6.1. 4.6.2. 4.6.3. 4.7. 4.8. 4.9. 5. 5.1. 5.2. 5.3. Natrysk elektrostatyczny Malowanie elektroforetyczne Ci¹g³e powlekanie blach (coil coating) Malowanie walcami i rolkami Aparaty i urz¹dzenia do malowania — malarnie i lakiernie oraz ich wyposa¿enie Utwardzanie pow³ok — suszenie, sieciowanie fizyczne, chemiczne, radiacyjne, urz¹dzenia i aparaty do suszenia i inne Pow³oki lakierowe i inne organiczne — charakterystyka, badanie w³aœciwoœci Usuwanie pow³ok — techniki, zmywacze i inne Higienicznoœæ oraz warunki stosowania i eksploatacji Informacje praktyczne dla stosuj¹cych wyroby lakierowe ZAGADNIENIA NAUKOWO-BADAWCZE I PRZEMYS£OWE Korozja — problematyka korozji, ochrona przed korozj¹, przetwarzacze rdzy, itp. Zagadnienia organizacyjno-ekonomiczne Organizacja, ekonomika — organizacja pracy, produkcja, planowanie, prognozowanie, tendencje rozwojowe i inne Magazynowanie, opakowanie, transport Informacja, dokumentacja, normalizacja, szkolenie, konferencje, sympozja, targi Postêp techniczny — wynalazczoœæ, racjonalizacja, prace naukowo-badawcze, automatyzacja Projektowanie — prace projektowo-konstrukcyjne z zakresu malarni, zak³adów produkcyjnych Technologia i aparatura — technologia produkcji, recepturowanie, in¿ynieria chemiczna, aparatura przemys³owa Zagadnienia badawczo-analityczne — badania, analizy chemiczne, aparatura kontrolno-pomiarowa itp. Badania terenowe — stacje klimatyczne Badania przyspieszone Nowe: techniki, sprzêt i rozwi¹zania badawczo-analityczne Nowe idee w wyrobach lakierowych Bezpieczeñstwo i higiena pracy — bhp i ppo¿., ochrona œrodowiska, socjologia przemys³owa Barwa — kolorystyka, dynamika i pomiar barwy, pigmentacja itp. RYNEK Rynek surowców lakierniczych Rynek wyrobów lakierowych Nowoœci Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Opisy bibliograficzne n FiL–4/2013/ 1.5.1 2300 lat czerwieni. Pigmenty z tlenków ¿elaza dla d³ugotrwa³ej przysz³oœci 2300 Jahre Rot. Eisenoxidpigmente für eine nachhaltige Zukunft V. Schneider, J. Kischkewitz Farbe Lack 2013 (nr 6, s. 22-26, rys. 6, tab. 1) Z rocznym zapotrzebowaniem rzêdu miliona ton, pigmenty z tlenków ¿elaza stanowi¹ najwa¿niejsz¹ grupê wœród pigmentów nieorganicznych. Oko³o 43% z tej iloœci przypada na czerwieñ ¿elazow¹, znan¹ ju¿ od ponad 2000 lat. Przedstawiono cztery przemys³owe metody otrzymywania czerwieni ¿elazowej – metoda Lauxa, metoda wytr¹cania, metoda Coppera i najczêœciej u¿ywana metoda Pennimana. Sposób otrzymywania wp³ywa w znacz¹cy sposób na w³aœciwoœci czerwieni ¿elazowej. Przede wszystkim odpornoœæ na temperaturê, stabilnoœæ przy ucieraniu i sposób flokulacji w bezpoœredni sposób zwi¹zane s¹ z metod¹ otrzymywania. Porównano stabilnoœæ termiczn¹ czerwieni ¿elazowej oraz zakres barwy w zale¿noœci od sposobu otrzymywania oraz wybór metody w zale¿noœci od wymaganego odcienia barwy. T.S. FiL–4/2013/ 1.8 Problem struktury. Dysperguj¹ce œrodki pomocnicze na bazie wysoko rozga³êzionych struktur typu rdzeñ-pow³oka stabilizuj¹ pigmenty Eine Frage der Struktur. Dispergieradditive auf Basis hochverzweigter Kern-Schale-Strukturen stabilisieren Pigmente A. Rudolfi, M. Krohnen, F. Piestert, S. Mößmer Farbe Lack 2013 (nr 5, s. 24-29, rys. 9, tab. 1, poz. bibl. 3) Efektywna stabilizacja pigmentów w rozpuszczalnikowych i bezrozpuszczalnikowych reaktywnych systemach farb stanowi du¿e wyzwanie dla stosowanych dysperguj¹cych œrodków pomocniczych. Konieczne dla sta³ej adsorpcji na powierzchni pigmentów aminowe powinowate do pigmentów grupy mog¹ prowadziæ do niekorzystnego oddzia³ywania z tymi reaktywnymi systemami. Przedstawione nowoczesne dysperguj¹ce œrodki pomocnicze na bazie wysoko rozga³êzionych struktur typu rdzeñ–pow³oka, umo¿liwiaj¹ wysoko efektywn¹ stabilizacjê ró¿nych typów pigmentów, bez opisanych, niepo¿¹danych oddzia³ywañ z reaktywnymi systemami farb. Dziêki temu œrodki te stanowi¹ postêp w porównaniu z liniowymi kopolimerami z wolnymi, przyczepnymi grupami aminowymi jak i z polimerami z przestrzennie przeszkadzaj¹cymi aminowymi przyczepnymi grupami. T.S. FiL–4/2013/ 1.8 Nowe modyfikatory reologii NSAT zapewniaj¹ce dobre w³aœciwoœci aplikacyjne Tailoring performance of water-based, quality decorative paints H. Vonhögen, A. Schaeffer, J. Dijksman, W. H. Hill, A. Cephas, C. Usher, H. Esselbrugle Polym Paint Col J, 2013, vol 203, nr 4582 (s.23-27, rys. 8, tab 2) Badania nad nowymi produktami coraz bardziej koncentruj¹ siê na opracowaniu wodorozcieñczalnych farb architektonicznych na bazie nowych ulepszonych spoiw. Wymogiem przy produkcji takich farb jest zapewnienie niskiej zawartoœci lotnych zwi¹zków organicznych. W praktyce ogromn¹ trudnoœæ sprawia otrzymanie produktów, które jednoczeœnie charakteryzuj¹ siê dobrymi w³aœciwoœciami aplikacyjnymi oraz dobrymi w³aœciwoœciami pow³ok po ich wyschniêciu i utwardzeniu. W artykule przedstawiono wyniki badañ dotycz¹cych farb zawieraj¹cych niejonowe syntetyczne zagêszczacze asocjacyjne (NSATs – nonionic synthetic associative thickeners) typu HM-PAPE, (hydrophobically-modified polyacetal-polyether) – hydrofobowo modyfikowanych uk³adów poliacetal-polieter. Przeprowadzono badania lepkoœci, rozlewnoœci oraz odpornoœci na zacieki farb zawieraj¹cych ró¿ny sk³ad i stê¿enie omawianych modyfikatorów, a tak¿e badano ich w³aœciwoœci aplikacyjne. Suche pow³oki i ich przekroje analizowano przy u¿yciu elektronowego mikroskopu skaningowego oraz okreœlano ich po³ysk i krycie. Badania wykaza³y, ¿e wykorzystuj¹c odpowiednio dobrane kombinacje nowo opracowanych modyfikatorów reologii, uzyskuje siê farby o bardzo dobrych w³aœciwoœciach. Optymalne w³aœciwoœci Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 49 n Opisy bibliograficzne n farby uzyskiwane s¹ dziêki tworz¹cym siê miêdzy cz¹steczkami zagêszczacza a spoiwem hydrofobowych oddzia³ywañ. Produkty zawieraj¹ce zagêszczacze typu HM-PAPE charakteryzuj¹ siê dobr¹ rozlewnoœci¹, ³atwoœci¹ w nanoszeniu pêdzlem i s¹ odporne na tworzenie siê zacieków, a otrzymane suche pow³oki maj¹ wysoki po³ysk i bardzo dobre krycie. K.C. FiL–4/2013/ 2.1.3. Ró¿ne wymogi dla ró¿norodnych bejc NA na rynku Diverse demands in a diverse NA wood stain market C. A Challener Polym. Paint Col. J., 2013 (vol. 203, nr 4583, s.10, tab. 2) Bejce do drewna znajduj¹ zastosowanie w szerokim zakresie aplikacji, od mebli typu OEM i produkcji szafek, do zastosowañ specjalnych na ¿yczenie klienta oraz odeskowañ i mebli dla majsterkowiczów. Konsumenci wymagaj¹ wzrostu wydajnoœci i w wielu przypadkach zwiêkszonej trwa³oœci bejc, ale czêsto nie s¹ sk³onni p³aciæ za to dodatkowo. Producenci ¿ywic i bejc staj¹ zatem przed wyzwaniem spe³nienia rosn¹cych oczekiwañ Klientów oraz osi¹gniêcia akceptowalnych cen. Zgodnie z badaniami r ynku fir my Kusugumar, Ner fli&Growney (KNG) rynek bejc do drewna dla przemys³u budowlanego o wielkoœci 46 M galonów i wartoœci 665 M dolarów w 2012 roku, w 87% pod wzglêdem wielkoœci produkcji (85% pod wzglêdem wartoœci) by³ przeznaczony do zastosowañ zewnêtrznych. Segment ten wzrós³ o 1% w skali roku, podczas gdy zapotrzebowanie na bejce do zastosowañ wewnêtrznych pozosta³o na tym samym poziomie. G³ówny typ wyrobów do zastosowañ zarówno zewnêtrznych jak i wewnêtrznych stanowi¹ bejce na bazie wodnej, przy czym udzia³ wodnych bejc do zastosowañ wewnêtrznych to 80% a zewnêtrznych 60%. Zapotrzebowanie na bejce na bazie wodnej wzrasta w obu sektorach, podczas gdy systemy rozpuszczalnikowe zanikaj¹ zastosowaniach do wewn¹trz oraz pozostaj¹ na niezmiennym poziomie w zastosowaniach na zewn¹trz. Najczêœciej stosowanymi ¿ywicami bez wzglêdu na aplikacje s¹ ¿ywice alkidowe. 50 Stosowane s¹ równie¿ ¿ywice akrylowe i alkidowe do zastosowañ szczególnie zewnêtrznych. Problemy z wydajnoœci¹ cechuje ka¿dy z tych rodzajów ¿ywic. Akrylany cierpi¹ na ³uszczenie, natomiast ¿ywice alkidowe s¹ podatne na erozjê i nie mog¹ byæ poddawane dzia³aniu promieniowania UV. Cytec Coating Resins opracowa³ hybrydowe systemy ³¹cz¹ce sk³adniki alkidowe i akrylowe oraz trybrydowe zawieraj¹ce alkidowe, akrylowe i uretanowe segmenty. ¯ywice na bazie wodnej penetruj¹ g³êboko jak alkidy i zapewniaj¹ ochronê jak akryle ale nie ³uszcz¹ siê. Dziêki temu ¿e s¹ szybkoschn¹ce, dwie pow³oki mog¹ byæ na³o¿one jednego dnia. Ze wzglêdu na fakt, ¿e s¹ to ¿ywice na bazie wodnej, s¹ ³atwe do czyszczenia i maj¹ niski próg emisji zapachu. Druga generacja ¿ywic podejmuje problem usuwania brudu. Innym obszarem, który formulatorzy mog¹ poprawiæ, a na który producenci ¿ywic maj¹ ma³y wp³yw jest wodopodobny charakter bejc. Bejce do drewna zawieraj¹ g³ównie tylko 0,5-5,0% czêœci nielotnych poniewa¿ s¹ zaprojektowane by chroniæ podkreœlaj¹c jednak s³oje drewna. Systemy ¿ywic Cytec pomagaj¹ producentom farb i pow³ok opracowywaæ bejce o bardziej pó³przeŸroczystych kolorach. Ci¹g³ym wyzwaniem jest poprawa wydajnoœci bez dramatycznego zwiêkszania cen. Jednym z podejœæ do tego problemu jest opracowanie bejc do drewna na bazie wodnej które nie wymagaj¹ tylu dodatków jak obecnie stosowane. Amerykañski rynek bejc do drewna stosowanych na meble jest mniejszy, zgodnie z danymi KNG osi¹ga 7,5M galonów o wartoœci oko³o 71M dolarów. W tym przypadku dominuj¹ systemy rozpuszczalnikowe i stanowi¹ 87% objêtoœci produkcyjnej i 92% wartoœci tego segmentu. Rynek ten ucierpia³ znacznie 10-15 lat temu, kiedy produkcja zosta³a przeniesiona do krajów o ni¿szych kosztach produkcji np. Chin czy Meksyku. Meble kuchenne by³y g³ównym segmentem, który nie zosta³ przeniesiony. Segment ten stanowi 58% wszystkich pow³ok w tym bejc, w segmencie OEM. K.M. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Opisy bibliograficzne n FiL–4/2013/ 2.1.8 Badania reologiczne dwusk³adnikowych grubopow³okowych wysokojakoœciowych epoksydowych i poliuretanowych wyrobów lakierowych Rheological studies of two component high build epoxy and polyurethane based high performance coatings A. Deka, N. Dey J. Coat. Tech. and Research, 2013 (vol. 10, nr 3, str. 305-315, rys. 13, tabl. 6, poz. bibl. 14) Prace przedstawione w artykule dotycz¹ badañ profili reometrycznych kilku dodatków reologicznych stosowanych w dwusk³adnikowych (2K) grubopow³okowych podk³adach epoksydowych z dodatkiem fosforanu cynku oraz w dwusk³adnikowych (2K) grubo pow³okowych alifatycznych poliuretanowych lakierach nawierzchniowych. Przy u¿yciu reometru Physica MCR 301 Rheometer of Anton Paar wyznaczono profil lepkoœci oraz zachowanie tiksotropowe przy ró¿nych szybkoœciach œcinania. Cenne informacje uzyskane na podstawie tych pomiarów umo¿liwi³y lepsze zrozumienie wp³ywu badanych dodatków reologicznych na wa¿ne w³aœciwoœci wyrobów lakierowych, takie jak na przyk³ad sp³ywanie, rozlewnoœæ, œciekalnoœæ, zachowanie w czasie magazynowania. Wyniki badañ reologicznych zosta³y równie¿ porównane z wynikami uzyskanymi w czasie aplikacji badanych farb na panele stalowe. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, ¿e œrodki zagêszczaj¹ce na bazie powierzchniowo modyfikowanej glinki i organicznie modyfikowanych pochodnych oleju rycynowego s¹ odpowiednie do zastosowania w podk³adzie epoksydowo-cynkowym, podczas gdy œrodki zagêszczaj¹ce na bazie polimocznika daj¹ lepsze rezultaty w stosunku do pozosta³ych dodatków reologicznych w dwusk³adnikowym systemie poliuretanowym. Pomiary lepkoœci ró¿nych zagêszczaczy przy niskich i wysokich szybkoœciach œcinania u³atwiaj¹ przewidywanie zachowania podczas przechowywania i w czasie stosowania wyrobów lakierowych, co potwierdzono w rzeczywistych obserwacjach. G. K-B. FiL–4/2013/ 2.1.8 Na bazie wody przeciw rdzy. Nowa silanowa substancja b³onotwórcza dla farb z py³em cynkowym Wasserbasiert gegen Rost. Neues Silanbindemittel für Zinkstaubfarben P. Albert Farbe Lack 2013 (nr 6, s. 17-19, rys. 3, tab. 1, poz. bibl. 6) Farby z py³em cynkowym s¹ od lat stosowane do ochrony przed korozj¹. Dotychczas stosowane spoiwa zawiera³y rozpuszczalniki organiczne. Opracowano now¹ wodn¹ substancjê b³onotwórcz¹ o charakterze organiczno-nieorganicznym, na bazie krzemowodoru typu ¿el-zol dla dwusk³adnikowych farb z py³em cynkowym i innymi pigmentami. Nowe spoiwo mo¿e znaleŸæ ró¿ne zastosowania, i oznacza siê interesuj¹cymi w³aœciwoœciami: na bazie wody (wolne od VOC), utwardzane ju¿ w temperaturze 5°C, mo¿liwoœæ otrzymywania suchych pow³ok o gruboœci od 20 do 70 μm przy jednorazowym nak³adaniu, lepsza odpornoœæ na wysokie temperatury w porównaniu z spoiwami organicznymi. T.S. FiL–4/2013/ 2.1.8 Rozwój antykorozyjnych ¿aroodpornych farb uretanowo-siloksanowych Development of heat-resistant anticorrosion urethane siloxane paints M. Tamboura, A. M. Mikhailova, M. Q. Jia J. Coat. Tech. and Research, 2013 (vol. 10, nr 3, str. 381-396, rys. 11, tabl. 10, poz. bibl. 66) Przygotowano trzy dwupow³okowe, antykorozyjne farby stosuj¹c spoiwo uretanowo-siloksanowe i tradycyjne antykorozyjne pigmenty, jak mikowy tlenek ¿elaza (MIO), fosforan cynku (ZP) i tlenek glinu. Pigmenty te stanowi³y g³ówne sk³adniki ró¿nych podk³adów i farb nawierzchniowych. Pigmenty termoodporne takie jak azotek krzemu i szklane sfery by³y stosowane do farb nawierzchniowych. Analiza termograwimetryczna farb wykaza³a, ¿e farba z fosforanem cynku, jako g³ównym sk³adnikiem podk³adu ma najwy¿sz¹ odpornoœæ na wysok¹ temperaturê i stabilnoœæ w atmosferze gazu obojêtnego i tlenu. Farba zawieraj¹ca mieszaninê MIO i ZP ma najlepsz¹ twardoœæ oraz najlepsze w³aœciwoœci ochronne i an- Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 51 n Opisy bibliograficzne n tykorozyjne (badane technik¹ elektrochemicznej spektroskopii impedancyjnej). Powy¿sze w³aœciwoœci wskazuj¹ na to, ¿e w tej farbie wystêpuje zjawisko maksymalnego dzia³ania synergicznego w³aœciwoœci poszczególnych pigmentów obecnych w farbie. Morfologiê powierzchni farb badano za pomoc¹ skaningowej mikroskopii elektronowej. Stwierdzono ponadto, ¿e spoœród badanych farb poddanych ogrzewaniu w ró¿nych temperaturach w ci¹gu kilku godzin, najlepsze w³aœciwoœci mechaniczne i przyczepnoœæ ma podk³ad zawieraj¹cy mikowy pigment tlenku ¿elaza jako g³ówny sk³adnik. G. K-B. FiL–4/2013/ 3.5 Zale¿noœæ odpornoœci na zabrudzenia nawierzchniowych pow³ok lakierowych na pod³o¿ach stalowych od ich charakterystyki powierzchni Dependence of dirt resistance of steel topcoats on their surface characteristics S. Li, G. Gu, S. Zhou, L. Wu J. Coat. Tech. and Research, 2013 (vol. 10, nr 3, str. 339-346, rys. 7, tabl. 1, poz. bibl. 16) Brudzenie siê zewnêtrznych pow³ok lakierowych stanowi istotny problem w mocno zanieczyszczonych œrodowiskach. W celu skorelowania odpornoœci na zabrudzenia zewnêtrznych pow³ok z ich w³aœciwoœciami powierzchniowymi (zwil¿alnoœæ, chropowatoœæ i sk³ad) badaniom poddano ró¿ne nawierzchniowe pow³oki lakierowe na pod³o¿ach stalowych. Gama farb obejmowa³a farby PVDF o ró¿nych katach zwil¿ania, farby poliuretanowe, farby polisiloksanowe oraz dwusk³adnikowe farby fluorowêglowe. Przeprowadzono badanie zabrudzenia pow³ok wed³ug chiñskich norm krajowych (GB/T 9757-2001). Pow³oki poddano równie¿ ekspozycji w warunkach naturalnych w Szanghaju w Chinach. Wyniki uzyskane obiema metodami by³y odmienne. Na podstawie wyników uzyskanych po ekspozycji w warunkach naturalnych stwierdzono, ¿e hydrofilowe farby PVDF maj¹ doskona³e w³aœciwoœci samooczyszczania siê i tym samym wykazuj¹ doskona³¹ odpornoœæ na brudzenie siê. Natomiast hydrofobowe farby PVDF pocz¹tkowo wykazuj¹ w³aœciwoœci samooczyszczania siê, 52 ale ze wzglêdu na nagromadzanie siê py³u zawieszonego PM 2.5 staj¹ siê brudne. Farby PVDF maj¹ce k¹t zwil¿ania w zakresie 85°–125°, farby poliuretanowe, farby polisiloksanowe oraz dwusk³adnikowe farby fluorowêglowe eksponowane w warunkach naturalnych wykazuj¹ s³ab¹ odpornoœæ na brudzenie siê. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, ¿e odpornoœæ na brudzenie siê zale¿y raczej od zwil¿alnoœci powierzchni i w³aœciwoœci zanieczyszczeñ ni¿ od chropowatoœci i sk³adu powierzchni. G. K-B. FiL–4/2013/ 3.5 Skutecznoœæ przeciwporostowych z³o¿onych wyrobów lakierowych na bazie elastomeru silikonowego i barwnego proszku fosforu wobec gatunku okrzemek Navicula The effectiveness of an antifouling compound coating based on a silicone elastomer and colored phosphor powder against Navicula species diatom S. Cao, J. Wang, Y. Zhang, D. Chen J. Coat. Tech. and Research, 2013 (vol. 10, nr 3, str. 397-406, rys. 4, tabl. 3, poz. bibl. 57) Elastomerowe silikonowe wyroby lakierowe maj¹ zdolnoœæ spowalniania wzrostu organizmów porastaj¹cych powierzchniê pow³oki lakierowej. A artykule opisano badania nad okreœleniem gêstoœci kolonizacji i przyczepnoœci okrzemek Naviclua na pow³okach lakierowych na bazie elastomeru silikonowego i ró¿nokolorowych proszków fosforu mieni¹cych siê w ciemnoœci. Okrzemki odgrywaj¹ kluczow¹ rolê w pocz¹tkowym etapie porastania powierzchni organicznych. Tworz¹ one biowarstwê, do której u³atwiona jest adhezja mikroorganizmów. Na podstawie przeprowadzonych badañ, stwierdzono, ¿e porastanie próbek zawieraj¹cych fosfor jest znacznie mniejsze ni¿ próbek bez fosforu – powierzchnia pokryta przez okrzemki w ci¹gu 7 dni trwania badania wynosi odpowiednio oko³o 30 % i 60%. Ponadto barwny fosfor ma istotny wp³yw na aktywnoœæ porastania okrzemek. Zjawiska te zosta³y czêœciowo wyjaœnione poprzez powi¹zanie ich z charakterystyk¹ powierzchni pow³oki oraz we wczeœniej opisanych badaniach dotycz¹cych zale¿noœci miêdzy koloni- Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Opisy bibliograficzne n zacj¹ okrzemek a oœwietleniem. Podsumowuj¹c, mo¿na stwierdziæ, ¿e badane w ramach niniejszego artyku³u z³o¿one pow³oki lakierowe (z elastomeru silikonowego i fosforu) mog¹ ograniczyæ porastanie powierzchni okrzemkami, a dziêki temu wykazuj¹ w³aœciwoœci przeciwporostowe. G. K-B. FiL–4/2013/ 3.5 Zale¿noœæ struktury dyspersji TiO2 stabilizowanych polimerem od prêdkoœci œcinania Shear rate-dependent structure of polymer-stabilized TiO2 dispersions A. Van Dyk, A. Nakatani J. Coat. Tech. and Research, 2013 (vol. 10, nr 3, str. 297-303, rys. 14, tabl. 3, poz. bibl. 7) Od jakoœci dyspersji pigmentu zale¿y wiele w³aœciwoœci farb, takich jak krycie, po³ysk, stabilnoœæ, zgodnoœæ barwy i inne. W artykule opisano badania zale¿noœci struktury wodnej dyspersji dwutlenku tytanu (TiO2) stabilizowanej handlowymi dyspergatorami od szybkoœci œcinania. Badania prowadzono dla dwóch dyspergatorów polikwasowych (o ró¿nym ciê¿arze cz¹steczkowym) i dwóch kopolimerów akrylowych (o ró¿nym ciê¿arze cz¹steczkowym). Badania wykonano w Centrum Badañ Neutronowych NIST (National Insitute of Standards and Technology). Pomiary wykonano na dyfraktometrze o ultra-wysokiej rozdzielczoœci ma³ych k¹tów rozpraszania neutronów (USANS – Ultra-Small-Angle Neutron Scattering). Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, ¿e w przypadku niektórych dyspergatorów œcinanie powoduje wystêpowanie zjawiska dysocjacji, a dla pozosta³ych dyspergatorów œcinanie wywo³uje asocjacjê klasterów TiO2. Dlatego te¿ wa¿ne jest ponowne rozwa¿enie wyboru œrodków dysperguj¹cych w celu zapewnienia dobrej jakoœci dyspersji pigmentu. G. K-B. FiL–4/2013/ 4.7 Poliuretanowe wyroby anty-graffiti zawieraj¹ce polimetylosiloksan szczepiony bocznymi ³añcuchami fluorowêglowymi Antigraffiti polyurethane coating containing fluorocarbon side chains grafted polymethylsiloxane H. Liu, B. Fu, Y. Li, Q. Shang, G. Xiao J. Coat. Tech. and Research, 2013 (vol. 10, nr 3, str. 361-369, rys. 6, tabl. 6, poz. bibl. 23) W artykule opisano sposób otrzymywania nowatorskiego polimetylosiloksanu szczepionego bocznymi ³añcuchami fluorowêglowymi wykorzystuj¹cy reakcjê hydrosililowania polimetylohydrosiloksanu (PMHS) akrylanem 2,2,3,4,4,4-heksafluorobutylu (HFBA) w obecnoœci katalizatora Karstedta. Przy wykorzystaniu metody projektowania ortogonalnego badano takie parametry reakcji jak temperatura, czas, iloœæ katalizatora, iloœæ rozpuszczalnika, stosunek molowy substratów. W optymalnych warunkach uzyskano stosunek szczepienia HFBA do PMHS wynosz¹cy 91,6%. Strukturê szczepionego polimeru charakteryzowano przy u¿yciu widm FTIR i 1H NMR. Nastêpnie zsyntezowany polimer zosta³ w³¹czony do receptury dwusk³adnikowej poliuretanowej farby jako dodatek umo¿liwiaj¹cy uzyskanie pow³ok anty-graffiti. Po utwardzeniu pow³oki przeprowadzono pomiary k¹ta zwil¿ania, a wyniki wykaza³y, ¿e wartoœæ swobodnej energii powierzchniowej pow³oki znacz¹co zmala³a z 30,7 na 21,4 mJ/m2. Tusz trwa³ych markerów nie równomiernie nak³ada³ siê na pow³okê lakierow¹ i dawa³a siê ³atwo usuwaæ, co potwierdza, ¿e dodatek zsyntezowanego polimeru nada³ pow³oce bardzo dobre w³asnoœci anty-graffiti. Analiza XPS wykaza³a, ¿e stê¿enie atomowe krzemu i fluoru w pobli¿u powierzchni (oko³o 10 nm) jest du¿o wy¿sze ni¿ w g³êbszych warstwach pow³oki (oko³o 100 nm). Fakt ten sugeruje, ¿e oba te elementy maj¹ du¿¹ tendencjê do migracji w kierunku granicy faz pow³oka – powietrze. Pomiary AFM ujawni³y ponadto, ¿e w³¹czenie zsyntezowanego polimeru po receptury nie wp³ywa na chropowatoœæ powierzchni utworzonej pow³oki. G. K-B. FiL–4/2013/ 4.7 Otrzymywanie, charakterystyka i aktywnoœæ antybakteryjna fotoutwardzalnych ¿ywic akrylowych domieszkowanych tymolem Preparation, characterization, and antibacterial activity of photocured thymol-doped acrylic resins Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 53 n Opisy bibliograficzne n M. D. Esposti, F. Pilati, M. Bondi, S. de Niederhäusern, R. Iseppi, M. Toselli J. Coat. Tech. and Research, 2013 (vol. 10, nr 3, str. 371-379, rys. 8, tabl. 1, poz. bibl. 33) W artykule opisano otrzymywanie ¿ywic akrylowych domieszkowanych tymolem w wyniku reakcji fotopolimeryzacji roztworu tymolu w monomerze diakrylowym glikolu trójpropylenowego. Metoda ta umo¿liwia otrzymywanie w prosty, energooszczêdny i ekologiczny sposób antybakteryjnych tworzyw sztucznych (spe³niaj¹cych w wiêkszoœci wymagania ekologiczne). Wykazano, ¿e tymol mo¿e byæ zawarty w ¿ywicy nawet w wysokich stê¿eniach (wynosz¹cych do 28,6%) bez wywierania niekorzystnego wp³ywu na reakcjê fotoutwardzania oraz na utratê przeŸroczystoœci. Temperatura zeszklenia domieszkowanej ¿ywicy zmniejsza siê wraz ze wzrostem zawartoœci tymolu, co œwiadczy o tym, ¿e tymol zachowuje siê jak plastyfikator w stosunku do ¿ywicy akrylowej. Na podstawie analizy HPLC stwierdzono, ¿e tymol mo¿e byæ uwalniany do ciek³ych mediów z szybkoœci¹ zale¿n¹ od charakteru chemicznego cieczy. Wykonane testy agarowe potwierdzi³y dzia³anie antybakteryjne ¿ywic akrylowych domieszkowanych tymolem w stosunku do Gram-ujemnych i Gram-dodatnich bakterii (Staphylococcus aureus, Listeria monocytogenes i Escherichia coli). G. K-B. FiL–4/2013/ 4.7 Wysokojakoœciowe sieciuj¹ce pod wp³ywem wilgoci poli(eter-uretan)amidowe wyroby lakierowe na bazie surowców odnawialnych (oleju bawe³nianego) High performance moisture cured poly(ether-urethane)amide coatings based on renewable resource (cottonseed oil) P. D. Meshram, R. G. Puri, A. L. Patil, V. V. Gite J. Coat. Tech. and Research, 2013 (vol. 10, nr 3, str. 331-338, rys. 5, tabl. 3, poz. bibl. 27) ¯ywicê polieteroamidow¹ zsyntezowano stosuj¹c metodê polimeryzacji kondensacyjnej N,N-bis(2-hydroksyetylo)amidu oleju bawe³nianego (HECOFA) z bisfenolem-A. Nastêpnie poddano j¹ modyfikacji 2,4-diizocyjanianem toluenu w iloœci 10-30% w stosunku do ¿ywicy 54 polieteroamidowej w celu opracowania serii sieciuj¹cych pod wp³ywem wilgoci polieteroamidowych ¿ywic modyfikowanych uretanem (UMCOPEtA). Zsyntezowan¹ ¿ywicê charakteryzowano stosuj¹c spektroskopiê 1H NMR, 13C NMR i FTIR oraz testy rozpuszczalnoœci w ró¿nych rozpuszczalnikach organicznych w temperaturze pokojowej. W³aœciwoœci termiczne i zachowanie podczas utwardzania badano za pomoc¹ analizy termograwimetrycznej oraz technik skaningowej kalorymetrii ró¿nicowej. W³aœciwoœci fizyko-chemiczne, takie jak: liczba hydroksylowa, liczba jodowa, ciê¿ar w³aœciwy oraz w³aœciwoœci mechaniczne, takie jak: twardoœæ o³ówkowa, udarnoœæ, elastycznoœæ badano wed³ug standardowych metod laboratoryjnych. Pow³oki UMCOPEtA przygotowano na panelach stalowych i oceniano odpornoœæ chemiczn¹ pow³ok na kwasy, zasady, wodê i ksylen. Na podstawie przeprowadzonych badañ stwierdzono, ¿e nowo opracowane pow³oki charakteryzuj¹ siê zwiêkszon¹ twardoœci¹, udarnoœci¹, po³yskiem oraz odpornoœci¹ chemiczn¹ w stosunku do niemodyfikowanych pow³ok na bazie ¿ywic polieteroamidowych. Dlatego mo¿na je zakwalifikowaæ jako wysokojakoœciowy materia³ pow³okowy. G. K-B. FiL–4/2013/ 4.8 Czyste powietrze – efektywnie i z zyskiem. Amortyzuj¹ce siê metody oczyszczenia w malarniach Saubere Luft – effektiv und mit Profit. Amortisierbare Reinigungsverfahren von Lösemittelemissionen in der Beschichtungsindustrie U. Rohr, R. Rafflenbeul Farbe Lack 2013 (nr 6, s. 28-32, rys. 7, poz. bibl. 4) Instalacje oczyszczania powietrza odlotowego, wed³ug obecnego stanu techniki, zwi¹zane s¹ czêsto z wysokimi kosztami, gdy¿ nie dzia³aj¹ w sposób auto termiczny. Opisano zastosowanie technologii Duplex do oczyszczania powietrza odlotowego z przedsiêbiorstw, zajmuj¹cych siê lakiernictwem. Technologia ta bazuje na systemie ³¹cz¹cym sta³¹ p³ytê z sit molekularnych z rotacyjnym adsorberem, czêsto w po³¹czeniu z ma³¹ instalacj¹ dopalaj¹c¹. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Opisy bibliograficzne n Technologia ta umo¿liwia nie tylko przeprowadzenie auto termicznych procesów oczyszczania powietrza odlotowego, lecz w du¿ym zakresie odzyskanie energii. Powietrze odlotowe staje siê dziêki temu op³acalnym Ÿród³em energii do napêdzania maszyn, ogrzewania lub ch³odzenia hal produkcyjnych i dla otrzymywania pr¹du. T.S. FiL–4/2013/ 5.1 Przegl¹d materia³ów pochodz¹cych ze Ÿróde³ odnawialnych Surveing the natural world T. Knowless Polym. Paint Col. J., 2013 (vol. 203, nr 4583, s.12) Coraz czêœciej w materia³ach informacyjnych firm pojawiaj¹ siê wzmianki o surowcach i produktach bioodnawialnych, co jest wynikiem prac zmierzaj¹cych do osi¹gniêcia niezale¿noœci od surowców petrochemicznych. Ostatnie doniesienia prasowe zawieraj¹ wzmianki o farbach drukarskich formu³owanych na bazie sk³adników bioodnawialnych (Flint Group), dwóch wspólnych europejskich przedsiêwziêciach wyprodukowania b i o p o c h o d n e g o k w a s u b u r s z t y n owe g o (BASF/Purac oraz DSM/Roquette Freres) oraz innych firmach stosuj¹cych pochodne z produkcji guaru (Solvay) – polimeru produkowanego z fasoli rosn¹cej w Indiach i Pakistanie. Materia³y bioodnawialne powstaj¹ zarówno na potrzeby przemys³u chemicznego jak i jego konsumentów. Biopochodne chemikalia s¹ obecnie wyraŸnie rosn¹cym obszarem, który zdaje siê dzieliæ na dwie rosn¹ce klasy. Pierwsza to surowce otrzymywane z kukurydzy, nasion oleistych i cukru trzcinowego, dostarczaj¹ce alternatywy dla chemikaliów pochodz¹cych ze Ÿróde³ petrochemicznych. Biochemikalia drugiego typu okreœlane s¹ jako „platform biorenewable chemicals” (PBCs) i zawieraj¹ zwi¹zki takie jak gliceryna czy kwas mlekowy. PBC s¹ podatne na przemiany chemiczne w polimery, przemys³owe kwasy organiczne, które nazywane s¹ poœrednimi chemikaliami bioodnawialnymi (IBCs). IBC s¹ zwi¹zane w produktach takich jak np. farby czy pow³oki, kleje, rozpuszczalniki, zmywacze. Wczeœniejsze doniesienia na ten temat publikowane w 2010 wyró¿ni³y dwa szczególne obszary do opracowania: a) biopochodny kwas bursztynowy oraz b) polihydroksyalkaniany (w tym pochodne kwasu mlekowego), które by³y stosowane do syntezy biopochodnych tworzyw. Oryginalne prognozy pokazuj¹ ¿e do 2015 roku oko³o 2/3 œwiatowego rynku chemikaliów bioodnawialnych bêdzie zajêta przez kwas bursztynowy. autorzy raportu stwierdzaj¹ ¿e 30% zu¿ycia kwasu bursztynowego le¿y w sektorze farb i pigmentów. W listopadzie Freedonia opublikowa³a raport na temat amerykañskiego rynku polimerów naturalnych – Natural Polymers to 2016, raport obejmuje ró¿norodne etery celulozy, skrobie, produkty fermentacji, gumy naturalne oraz proteiny. Etery celulozy s¹ najpotê¿niejsz¹ grup¹ polimerów naturalnych licz¹c¹ ponad 1/3 udzia³u rynku. Metyloceluloza jest szeroko u¿ywana w licznych materia³ach konstrukcyjnych takich jak fugi, zaprawy, tynki i sztukaterie a odbudowuj¹cy siê sektor budowlany w USA wró¿y dobrze dla ich konsumpcji. Metyloceluloza jest liderem w klasie eterów celulozy jednak istnieje równie¿ du¿e zapotrzebowanie na celulozê mikrokrystaliczn¹ (MCC), karboksymetylocelulozê (CMC) i hydroksyetylocelulozê (HEC). Hydroksyetyloceluloza, która jest stosowana g³ównie jako zagêszczacz dla farb na bazie wodnej równie¿ bêdzie przynosi³a zyski równolegle z odbudow¹ sektora budowlanego w USA. Chocia¿ sektory farb i chemikaliów dla przemys³u budowlanego s¹ oczywiœcie najbardziej znacz¹ce w napêdzaniu rynku polimerów naturalnych, kierunek tego rozwoju jest równie¿ skierowany w stronê stosowania naturalnych sk³adników w ¿ywnoœci i bran¿y napojów. Podczas gdy zapotrzebowanie na gumê guarow¹ jest napêdzane przez inne sektory ni¿ farbiarski i budowlany scenariusz wydaje siê byæ taki sam. Przemys³ dostrzeg³ ró¿norodne alternatywy ale s¹ one ma³o dostêpne. Jedn¹ z g³ównych trudnoœci dla takiego rynku jest dok³adne okreœlenie biodostêpnoœci materia³u, gdy¿ s¹ Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 55 n Opisy bibliograficzne n one dostêpne w naturze tylko w niektórych pañstwach w ten sposób zwiêksza siê zale¿noœæ od importu w czasach zbioru roœlin. Podsumowuj¹c, ca³kowite zapotrzebowanie USA na polimery naturalne powinno wzrosn¹æ o oko³o 6,9% rocznie do osi¹gniêcia wartoœci 4,6 bln dolarów w 2016 co jest równowartoœci¹ 1,7 lbs produktów. Studium na temat klejów i uszczelniaczy na bazie naturalnych materia³ów zawierajacym u¿yteczne prognozy jest The Futreof Green adhesives and Sealants for industrial Applications – Market Forecasts to 2017 udostêpnione zosta³o dziêki uprzejmoœci Pira International. Pira International zdefiniowa³a „zielone” kleje i uszczelniacze jako materia³y o niskiej emisji VOC i przyjaznej œrodowisku metodzie produkcji oraz u¿yciu trwa³ych surowców. Dokonano oceny ostatnich technologii i czynników kszta³tuj¹cych przysz³oœæ przemys³u, z prognozami przysz³ych rynków podzielonych ze wzglêdu na typ kleju, odbiorców koñcowych oraz regiony geograficzne. Zakres analizowanych materia³ów chemicznych obejmuje skrobie, celulozê, proteiny, oleje, ¿ywice drzewne i gumy, biopolimery w tym polilaktyd (kwas L-polimlekowy), poliestry bakteryjne oraz inne polimery bakteryjne. K.M. 56 FiL–4/2013/ 5.2 Dobre widoki rozwojowe. Wschodnioeuropejski rynek farb jest zdominowany przez Rosjê i Turcjê Gute Wachstumsaussichten. Der osteuropäische Lackmarkt wird von Russland und Türkei dominiert Z. Charuskina Farbe Lack 2013 (nr 5, s. 6-7, rys. 2, tab. 1) Przedstawiono przegl¹d i prognozy dla wschodnioeuropejskiego rynku farb, obejmuj¹cego 10 pañstw regionu – Armeniê, Bia³oruœ, Estoniê, Gruzjê, £otwê, Litwê, Republikê Mo³dawii, Rosjê, Turcjê i Ukrainê. Popyt na farby w tych krajach szacowany jest na 2,7 miliona ton z rocznym wzrostem rzêdu 5,8%. Podano wielkoœæ rynków w poszczególnych krajach i prognozy na rok 2016 oraz w rozbiciu na rodzaje farb. Najwiêksze zu¿ycie na g³owê mieszkañca zanotowano w Turcji i Rosji, najwiêkszym wzrostem rynku mo¿e poszczyciæ siê Turcja. Dalsze du¿e rynki zbytu farb to Ukraina i Bia³oruœ z zapotrzebowaniem rzêdu 230.000 ton i oko³o po³owy tej iloœci. Zapotrzebowanie na farby przemys³owe jest pokrywane w krajach wschodnioeuropejskich przez import z Europy Zachodniej. T.S. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Imprezy krajowe i zagraniczne n ¢ Imprezy krajowe i zagraniczne u XII Sympozjum OCHRONA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH PRZED WILGOCI¥, KOROZJ¥ BIOLOGICZN¥ I OGNIEM 12-14.09.2013 Wroc³aw-£agów/Polska Sympozjum Kontakt: Polskie Stowarzyszenie Mykologów Budownictwa tel./fax+48 71 344 80 12 [email protected] u 7. Miêdzynarodowa Warszawska Wystawa Wynalazków IWIS 2013 8 – 10 paŸdziernika 2013 Warszawa/Polska Wystawa Kontakt: tel.: +48 22 633 84 82 e-mail: [email protected] u 7. Targi Zabezpieczeñ Powierzchni SURFPROTECT 2013 5 – 6 listopada 2013 Sosnowiec/Polska Targi Kontakt: Micha³ Wadowski – Mened¿er Projektu +48 32 788 75 27 [email protected] u Protective coatings 12 – 13.09.2013 Düsseldorf/Niemcy Konferencja Kontakt: Project Manager Events Kristin Roubinek +49 511 9910-274 [email protected] u Turkcoat Coatings Show Eurasia 2013 12-14.09.2013 Istambu³/Turcja Wystawa Kontakt: Artkim Fuarcýlýk Tic. Ltd. Þti +90 212 324 00 00 [email protected] u Smart and Functional Coatings – European Conference 26-27.09.2013 Turyn/W³ochy Konferencja Kontakt: Claudio Pagella +39 0131 229317 [email protected] u IENA International Trade Fair Ideas Inventions New Products 30.10-03.11.2013 Norymberga/Niemcy Targi Kontakt: Henning Könicke Lydia Zetl tel.: +49.911.98833-570 fax: +49.911.98833-579 [email protected] u RadTech Europe 2013 15-17.10.2013 Bazylea/Szwajcaria Konferencja/Wystawa Kontakt: Project Manager Events Kristin Roubinek +49 511 9910-274 [email protected] u Façade coatings and plasters 29 – 30.10.2013 Düsseldorf/Niemcy Konferencja Kontakt: Project Manager Events Kristin Roubinek Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 57 n Imprezy krajowe i zagraniczne n +49 511 9910-274 [email protected] u Brussels Innova The world Exibition of Inventions, Research and New Technologies 14-16.11.2013 Bruksela/Belgia Targi Kontakt: Laurence Verbruggen +32 (0)2 808 41 62 [email protected] Elise Goffin +32 (0)2 808 41 63 [email protected] u Automotive coatings 12 – 13.11.2013 Düsseldorf/Niemcy Konferencja Kontakt: Project Manager Events Kristin Roubinek +49 511 9910-274 [email protected] u Eurocoat 2013 International Exhibition and Congress 22 – 24.11.2013 Piacenza/W³ochy Kongres/Wystawa Kontakt: Cyril Ladet + 33 (0)1 77 92 96 84 [email protected] 58 u Waterborne coatings 03 – 04.12.2013 Düsseldorf/Niemcy Konferencja Kontakt: Project Manager Events Kristin Roubinek +49 511 9910-274 [email protected] u PRIMUS: INTERFARBA 2014 21-24.01.2014 Kijów/Ukraina Wystawa Kontakt: Project Manager Alyona Biryukova +380 44 537 6999 [email protected] u FATIPEC Congress 03-05.09.2014 Kolonia/Niemcy Kongres Kontakt: +33142634591 [email protected] u Advances in Coatings Technology, ACT’14 paŸdziernik 2014 Sosnowiec/Polska Konferencja Kontakt: Anna Paj¹k +4832 231 90 43 [email protected] Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Imprezy krajowe i zagraniczne n www.sfcconference.eu TURIN 26/27 SEPTEMBER 2013 Marek Urban Serge Bourbigot Department of Materials Science and Engineering, Clemson University USA UMET Ecole nationale Supérieure de Chimie de Lille (ENSCL) France A Materials Genome Approach; From Stimuli-Responsive Building Blocks to Self-Healing Polymeric Systems Intumescent coating: a versatile method for reaction and resistance to fire Jamil Baghdachi Coatings Research Institute, Eastern Michigan University USA Emerging Technologies in Polymers and Coatings Roberta Bongiovanni Politecnico di Torino Hybrid Coatings A poster session will take place throughout the duration of the conference GALA DINNER AT THE VALENTINO CASTLE Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 59 n Imprezy krajowe i zagraniczne n www.sfcconference.eu TURIN 26/27 SEPTEMBER 2013 Smart & Functional coatings FUNCTIONAL A coating is traditionally meant for protection of a substrate from the environment and for decoration. Functional coatings are able to have functions which are innovative and unusual, however very different from the normal ones (sensing, thermal insulation, ….) they have special properties (electronic, bulk or surface), can be sensitive to environmental changes and can permanently answer to a stimulus. VENUE SCIENTIFIC COMMITTEE PRICE TOPICS SUBMIT ABSTRACT The conference fee includes participation, welcome reception on the evening of 25th, refreshments, lunches and banquet. REGISTRATION FEE Standard 400 + 21% vat Early bird (30 june 2013) 300 + 21% vat Students 100 + 21% vat Speaker 250 + 21% vat Discount Procoat / PRA / Tecnalia IMPiB / CoRI members: 10 % CONFERENCE SECRETARIAT CONSORZIO PROCOAT Tel. (+39) 0131 229317 [email protected] LOCAL ORGANIZING COMMITTEE Claudio Pagella coordinator [email protected] Giuseppe Gozzelino Politecnico di Torino [email protected] Giancarlo Baldi [email protected] Procoat Stefano Turri coordinator Roberta Bongiovanni Michela Cagliani Flavio Deflorian Daria Fumi Izaskun Garmendia Jean-Francois Gerard Ryszard Kozlowski Anders Larsson Maria de Fátima Montemor Marcel Piens Monika Pilz Klaus Rose David Sykes Flavio Visioli Politecnico di Milano Politecnico di Torino PPG, Milano Università di Trento Università Cattolica del Sacro Cuore, Piacenza Tecnalia, Azpeitia INSA, Lyon IMPiB, Gliwice YKI, Stockholm Instituto Superior Técnico, Lisboa CoRI, Bruxelles SINTEF, Oslo Fraunhofer Institut, Würzburg PRA, Hampton Consorzio Procoat, Alessandria SUBMISSION OF ABSTRACTS IS INVITED A 2 page extended abstract is requested (format on website). All abstracts will be reviewed by the Scientific Committee and rated for oral or poster presentation. All accepted extended abstracts and presentations will be made available to delegates for download on the conference website. Authors of accepted abstracts will be invited to submit, if they want, a full paper. The best selected papers will be submitted to Progress in Organic Coatings for publication. SEND ABSTRACT $EVWUDFW'HDGOLQH6XEPLVVLRQ )HEUXDU\ 1RWLILFDWLRQRI$FFHSWDQFH5HMHFWLRQRI$EVWUDFW 0D\ 6XEPLVVLRQRI)XOO3DSHU 6HSWHPEHU Smart and Functional Coatings will be held in Turin, organized by Procoat Consortium and hosted by Politecnico di Torino. Turin is one of the most beautiful Italian cities. The first capital of Italy and the birthplace of the Italian economic engine, it has a very rich architectural heritage. With more than 150 years of history, Politecnico di Torino is one of the leading Italian and European schools of engineering. 60 SMART A smart coating is a system able to react to a stimulus based on predefined functionalities but providing a smart feedback. In other words, an active coating sensitive to an external stimulus changing its physical or chemical properties, preferably in a reversible way, and able to work as a sensor and/or actuator. Examples are coatings switching from hydrophilic to hydrophobic according to the environmental humidity or supplying a mechanism of damage prevention which is activated in response to environmental conditions. www.sfcconference.eu COMPOSITES, NANO AND HYBRID, MATERIALS Organic-inorganic hybrid, nanocomposites, bio/inorganic, bio/hybrid, sol-gel, self-assembly, Diels-Alder, sensors. SURFACE Self-cleaning, easy cleaning, superhydrophobicity, superhydrophilicity, anti-fingerprint, antifogging, anti-icing, reduced friction surface, aerodynamic. PHYSICAL AND MECHANICAL Self-healing, crack sensing, crack mitigation, release coatings, scratch resistant, abrasion resistant, low-friction, self-polishing, mar resistance. Flame retardant, fire barrier and intumescent coatings. BIOACTIVE Antimicrobial, antifouling, hygienic coatings, antifungal, antioxidant, scavenger coating. Food contact safety, risk assessment and sensory impact. BIOTECH AND BIOBASED Biosensing, microarray, molecular recognition, biomimetic. Raw biobased materials, binders from renewable resources, surfactants from natural resources. CHEMISTRY, ELECTROCHEMISTRY AND THERMODYNAMICS Active anticorrosion, corrosion inhibition and inhibitors, metallisation, photocatalytic, autostratification. Conductive coatings, anti-static coatings, dielectric coatings, ferroelectric/piezoelectric coatings, electro-magnetic shielding/absorbing. ENERGY, RADIATION AND OPTICAL Photovoltaic, cool coatings, luminescent concentrators, oxide layers for interconnectors, surface coatings for supercapacitors, photochromic, thermochromic, anti-reflection. TOOLS Scanning Vibrating Electrode Technique, Scanning Ion-selective Electrode Technique, Localized Electrochemical Impedance Spectroscopy, Scanning ElectroChemical Microscopy, Atomic Force Microscopy. Turin is located in the hearth of Piemonte. It is well situated and easily accessible by train and motorway from Turin Caselle and Milan Malpensa airports. Landing in Turin (TRN) or Milan Malpensa (MXP) are both suitable ways to reach the conference. Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 Italian motorways: Milan airports: Turin airport: Italian railways: Turin city: www.autostrade.it www.sea-aeroportimilano.it www.aeroportoditorino.it www.trenitalia.it www.comune.torino.it n Imprezy krajowe i zagraniczne n TURIN 26/27 SEPTEMBER 2013 CONFERENCE PROGRAM Thursday 26th September 2013 8:00-9:00 Registration 9:00-9:15 Welcome 9:15-10:00 Plenary lecture A Materials Genome Approach; From Stimuli-Responsive Building Blocks to Self-Healing Polymeric Systems Marek Urban - Department of Materials Science and Engineering, Clemson University USA 10:00-10:30 Coffee break and poster session Thematic session Bioactive and Green Coatings 10:30 Not leaching crosslinked coatings with antibacterial properties Lisanti C.- Politecnico di Torino 10:50 Claim and Benefit-Based Approaches to Assessing the Antimicrobial Performance of Hygienic and Antimicrobial Coatings and Related Systems Askew P. - Industrial Microbiological Services Ltd (IMSL) 11:10 Inorganic and biological surface modification of Ti-cp and Ti6Al4V for bone integration Spriano S. - Politecnico di Torino 11:30 Contact active antifouling by entrapped biocide Berglin M. - SP Technical Research Institute of Sweden 11:50 Multi-purpose antibacterial coatings: sputtered silver nanocluster-silica composite layers Ferraris M. - Politecnico di Torino 12:10 Interaction between epoxy functionalized vegetable oil and lignin model substances Olsson S. - SP Technical Research Institute of Sweden 12:30 Functional textile substrates for the gradual release of agents Neto R. - CeNTI Portugal 12:50 Preparation and characterization of polysaccharides/PVA blend nanofibrous membranes prepared by electrospinning Santos C. - CeNTI Portugal 13:10 Bacterial biosurfactants inhibit candida albicans biofilm formation on medical grade silicone Ceresa C. - Università del Piemonte Orientale 13:30-14:30 Lunch break 14:30-15:00 Keynote lecture Intumescent coating: a versatile method for reaction and resistance to fire Serge Bourbigot - UMET Ecole nationale Supérieure de Chimie de Lille (ENSCL) France Thematic session Coatings for Harsh Environments 15:00 Localized electrochemistry applied to the development of smart coatings for corrosion protection Montemor MF. - Technical University of Lisbon 15:20 Nanostructured intumescent coatings for protection of steel and structurale composites Fina A. - Politecnico di Torino 15:40 Fire retardancy of polymers using intumescent coatings Jimenez M. - UMET 16:00 Intumescent fire barrier coatings and behavior of this fire and napalm conditions Kozlowski R. - Institute for Engineering of Polymer Materials and Dyes 16:30-17:00 Coffee break and poster session Thematic session Coatings for Harsh Environments 17:00 Layer by layer assembly of flame retardant coatings Carosio F. - Politecnico di Torino 17:20 Novel composite coating technology in primary and conversion industry applications Goodarzi A. - Harvard University 17:40 Organic coatings containing PANI and cerium oxide nanoparticles for corrosion protection Deflorian F. - Università di Trento 18:00 Temporary protection of electrogalvanized steel by nanofilms of mercaptopropyltrimethoxysilane Serè PR. - CIDEPINT Argentina 20:00-24:00 Social Dinner Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 61 n Imprezy krajowe i zagraniczne n CONFERENCE PROGRAM Friday 27th September 2013 9:15-10:00 Plenary lecture Development of self-stratyfing polymers and coatings Jamil Baghdachi - Coatings Research Institute, Eastern Michigan University USA 10:00-10:30 Coffee break and poster session Thematic session Coatings for Energy 10:30 Transparent and conductive graphene-oxide PEG diacrylate coatings obtained by photopolymerization Marchi S. - Politecnico di Torino 10:50 Crosslinked fluorinated polymer coatings as innovative host matrices for organic-based luminescent solar concentrators Griffini G. - Politecnico di Milano 11:10 Flexible and transparent multibarrier coating for solar cells Rossi G. - University of salerno 11:30 New inorganic functional fillers for coatings with enhanced thermal insulation and working properties Taxiarchou M. - School of Mining and Metallurgical Engineering 11:50 Fabrication and coating to form smart and functional semiconductive tannin based foams Trey S. - SP Technical Research Institute of Sweden 12:10 Novel superhydrophobic coatings on gas diffusion layers for PEM fuel cells Latorrata S. - Politecnico di Milano 12:30 Cu and Mn oxides as protective coatings for metallic interconnects in solid oxide fuel cells Piccardo P. - Università di Genova 12:50 New formulation of paint aimed to improve reflection of infrared radiation for energy efficiency of building Cozza E.S. - Università di Genova/Boero Bartolomeo S.p.A. 13:10-14:00 Lunch break 14:00-14:30 Keynote lecture Hybrid Coatings Roberta Bongiovanni - Politecnico di Torino Thematic session Hybrid Coatings and Surface Properties 14:30 Hyperbranched inorganic/organic hybrid polymers as multifunctional building blocks Pilz M. - SINTEF 14:50 Self-cleaning and photocatalytic lithography in hydrophobic/oleophobic nanotitania layers Soliveri G. - Università di Milano 15:10 A self-healing polymer network based on thermoreversible Diels-Alder reaction Postiglione G. - Politecnico di Milano 15:30 Effect of CeIII and CeIV ions in the corrosion properties of sol-gel hybrid coatings applied on clad AA 2024-T3 Hernandez RPB. - University of Sao Paulo 16:00-16:30 Coffee break and poster session Thematic session Hybrid Coatings and Surface Properties 16:30 Polyelectrolytes and polyelectrolyte complexes as smart and functional coatings Schwarz S. - Leibniz Institute fur Polymerforschung 16:50 Superhydrophobic organic/inorganic coatings: preparation and characterization Fourmentin A. - INSA Lyon 17:10 Scratch resistance of photopolymerizable coatings for thermoplastic substrates Prandato E. - INSA Lyon 17:30 Superhydrophobic composite coatings for stone conservation Cappelletti G. - Università di Milano Closing remarks 62 Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Imprezy krajowe i zagraniczne n POSTER SESSION Posters will be displayed during the coffee breaks Plasma assisted coating for highly hydrophobic surfaces Rombaldoni F. - CNR Biella High speed fluorosurfactants with short, branched fluorocarbon chains Jonschker G. - Merck KGaA Siloxane based UV cured coatings Vitale A. - Politecnico di Torino Alkaline and acid polysaccharides blend nanofibrous membranes prepared by electrospinning Santos C. - CeNTI Portugal Natural biocides from agro-food industry byproducts: preliminary results of antimicrobial activity of phenolic compounds in hygienic coatings Fumi MD. - Università Cattolica Energysaver: new pigment which improves the energy saving Grotto D. - Nuova Eurocolori Silane as pretreatment for the protection of steel Pisesale J. - CIDEPINT Argentina Sol gel coatings to prevent fungus growth on bricks Bellotti N. - CIDEPINT Argentina Use of thin inorganic coatings via atomic layer deposition for the limitation of metal release of brass Boccaleri E. - Università del Piemonte Orientale Energy saving and heat generating coatings Visioli F. - Sestriere Vernici Photoactive fluorocarbon-inorganic hybrid coatings Piccinini F. - Politecnico di Milano Active barrier coating for solar cells Rossi G. - Università del Salento Why superhydrophobic surfaces are smart? A method to prepare a type of SHS and how to test them Malavasi I. - Università di Bergamo Carbon black incorporation and its effect on cotton fabrics Silva JF. - CeNTI Portugal Finishing of leather substrates by sol-gel process Periolatto M. - Politecnico di Torino Sustainable coatings from biobased waterborne alkyds and polyester Trombetta T. - Benasedo Innovative luminescent vitreus enameled coatings Rossi S. - Università di Trento Perfluoropolyether thin coatings for silicon wafers Vitale A. - Politecnico di Torino New microporous layer formulation for PEM fuel cells by using a fluorinated polyurethane Balzarotti R. - Politecnico di Milano Microbiologically induced defects of weathered clearcoat protected coatings Stephan I. - BAM Bundesanstalt für Materialforschung und - prüfung Wednesday 25th September 2013 Thursday 26th - Friday 27th September 2013 Thursday 26th September 2013 Welcome Reception (18:00 - 20:00) Lingotto Building Politecnico di Torino Via Nizza, 230 Torino Conference Aula Magna Lingotto del Politecnico di Torino Via Nizza, 230 Torino Social dinner (20:00 - 24:00) Sala delle Colonne - Castello del Valentino Viale Mattioli, 39 Torino Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 63 n Imprezy krajowe i zagraniczne n ORAL PRESENTATIONS P. Askew Industrial Microbiological Services Ltd (IMSL), UK M. Berglin1, E. Pinori1 and H. Elwing2 1SP Technical Research 2Gothenburg University G. Cappelletti, P. Fermo, A. Piazzalunga F. Carosio, J. Alongi, G. Malucelli C. Ceresa1, F. Tessarolo2, I. Caola3, F. Piccoli3, M. Cavallo1, G. Allegrone1, L. Fracchia1 E.S. Cozza1,2, S. Vicini1, M.C. Pasi2, G. Di Tanna2, F. Milella2 F. Deflorian, L.G Ecco, M. Fedel Università di Milano Politecnico di Torino 1Università del Piemonte Orientale, 2University of Trento, 3Azienda Provinciale per i Servizi Sanitari di Trento Superhydrophobic composite coatings for stone conservation Layer by layer assembly of flame retardant coatings Bacterial biosurfactants inhibit candida albicans biofilm formation on medical grade silicone 1Università di Genova, 2Boero Bartolomeo S.p.A. New formulation of paint aimed to improve reflection of infrared radiation for energy efficiency of building Organic coatings containing PANI and cerium oxide nanoparticles for corrosion protection Multi-purpose antibacterial coatings: sputtered silver nanocluster-silica composite layers Institute of Sweden, Università di Trento M. Ferraris1, S. Perero1, S. Ferraris1, M. Miola1, F. Baino1, C. Balagna1, A. Battiato2, C. Manfredotti2, E. Vittone2 and E. Vernèa1 A. Fina1, P. Vollaro2, G. Camino1, E. Milella2 A. Fourmentin, J. Galy, A. Charlot, J.-F. Gérard A. Goodarzi, H. Taylor 1Politecnico di Torino, 2University of Torino G. Griffini, M. Levi, S. Turri Politecnico di Milano R. P.B. Hernández1, V. R. Capelossi1,2, M. Magnani3, M.-E. Druart2, M. Olivier2, H.G. de Melo1 M. Jimenez, S. Duquesne, S. Bourbigot R. Koz owski1, K. Pyrzy ski2, L. Idziak2, K. Majewski3 1University of São Paulo-Brazil, 2University of Mons- Belgium, 3Brazilian Nanothecnology National Nanostructured intumescent coatings for protection of steel and structurale composites Superhydrophobic organic/inorganic coatings: preparation and characterization 1Politecnico di Torino, 2IMAST scarl INSA Lyon Harvard University M.F. Montemor Technical University of Lisbon R. Neto1, N.F. Durães1, A.S. Ribeiro1, G. Bonifácio4, R.A. Sousa3,2, A.L. Oliveira3,2,5, R.L. Reis3,2, C. Silva1 S. Olsson1, M. Johansson2, M. Westin3, S. Trey1,4, E. Östmark1 1CeNTI, 2ICVS/3B's, 33B’s Research Group, 4CITEVE, 5Department of Health Sciences - Portugal G. Postiglione, S. Turri, M. Levi, B. Di Credico E. Prandato1, M. Melas2, E. Fleury1, F. Méchin1 G. Rossi, C. Altavilla, P. Scarfato, P. Ciambelli, L. Incarnato C. Santos1, C. J. Silva1, Z. Büttel2, R. Guimarães2, P. Tamagnimi2,3, A. Zille2,4 S. Schwarz1, M. Mihai2 , M. Mende1, G. Petzold1, S. Genest1, F. Simon1, R. Frenzel1 P.R. Seré1,2, W.A. Egli1, C.I. Elsner1,2, A.R. Di Sarli1, C. Deya1,2 G. Soliveri, D. Meroni, G. Cappelletti, S. Ardizzone S. Spriano1,2, M. Miola, S. Ferraris1, 2 M.Taxiarchou3, T.Karalis1, K.Papakonstantinou3, F. Visioli2, I.Paspaliaris3 S. Trey1,2, G. Tondi3, M. Johansson2 64 Novel composite coating technology in primary and conversion industry applications Crosslinked fluorinated polymer coatings as innovative host matrices for organic-based luminescent solar concentrators Effect of CeIII and CeIV ions in the corrosion properties of sol-gel hybrid coatings applied on clad AA 2024-T3 Laboratory École Nationale Supérieure de Chimie de Lille Fire retardancy of polymers using intumescent coatings 1Institute for Engineering of Polymer Materials and Dyes- Intumescent fire barrier coatings and behavior of this fire and napalm conditions Poland, 2Delta Innovative Company, 3Military Institute of Chemistry and Radiometry-Poland Politecnico di Milano Novel superhydrophobic coatings on gas diffusion layers for PEM fuel cells S. Latorrata, P. Gallo Stampino, M. Guilizzoni, L. Zampori, C. Cristiani, G. Dotelli C. Lisanti1, G. Gozzelino1, S. Beneventi2 1Politecnico di Torino, 2Ecobioqual Lab. S. Marchi, M. Sangermano Politecnico di Torino P. Piccardo1,2, R. Spotorno1,2, S. Valente1, F. Perrozzi2, M. Viviani2, D. Soysal3 M. Pilz1, F. Männle1, T.-A. Nguyen2 Claim and Benefit-Based Approaches to Assessing the Antimicrobial Performance of Hygienic and Antimicrobial Coatings and Related Systems Contact active antifouling by entrapped biocide Not leaching crosslinked coatings with antibacterial properties Transparent and conductive graphene-oxide PEG diacrylate coatings obtained by photopolymerization Localized electrochemistry applied to the development of smart coatings for corrosion protection Functional textile substrates for the gradual release of agents 1SP Technical Research Institute of Sweden, 2KTH Royal Institute of Technology, 3SP Technical Research Institute of Sweden, 4Wallenberg Wood Science Centre (WWSC) 1Università degli Studi di Genova, 2CNR Genova, 3German Aerospace Center 1SINTEF Materials and Chemistry-Norway, 2Department of Chemical Engineering-Norway Politecnico di Milano Interaction between epoxy functionalized vegetable oil and lignin model substances 1Université de Lyon, 2Arkema, Centre de Recherche Scratch resistance of photopolymerizable coatings for thermoplastic substrates de l'Oise University of Salerno 1CeNTI, 2IMBC, 3Universidade 4Universidade do Minho Flexible and transparent multibarrier coating for solar cells do Porto, 1Leibniz-Institut für Polymerforschung Dresden e.V.,, 2„Petru Poni“ Institute of Macromolecular Chemistry 1CIDEPINT, 2Engineering School, National University of La Plata Università di Milano 1Politecnico Cu and Mn oxides as protective coatings for metallic interconnects in solid oxide fuel cells Hyperbranched inorganic/organic hybrid polymers as multifunctional building blocks A self-healing polymer network based on thermoreversible Diels-Alder reaction di Torino, 2Bionica Tech 1S&B Industrial Minerals-Greece, 2Sestriere VerniciItaly, 3School of Mining and Metallurgical Engineering Preparation and characterization of polysaccharides/PVA blend nanofibrous membranes prepared by electrospinning Polyelectrolytes and polyelectrolyte complexes as smart and functional coatings Temporary protection of electrogalvanized steel by nanofilms of mercaptopropyltrimethoxysilane Self-cleaning and photocatalytic lithography in hydrophobic/oleophobic nanotitania layers Inorganic and biological surface modification of Ti-cp and Ti6Al4V for bone integration New inorganic functional fillers for coatings with enhanced thermal insulation and working properties NTUA-Greece 1SP Technical Research Institute of Sweden, 2Wallenberg Wood Science Centre, 3Department of Wood Technology, University Salzburg Fabrication and coating to form smart and functional semiconductive tannin based foams Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Imprezy krajowe i zagraniczne n POSTERS R. Balzarotti, S. Latorrata, P. Gallo Stampino, L. Zampori, C. Cristiani and G. Dotelli Politecnico di Milano New microporous layer formulation for PEM fuel cells by using a fluorinated polyurethane N. Bellotti1,2, R. Romagnoli1,2, B. del Amo1, C. Deyá1,2 1CONICET-CIC CIDEPINT, 2University of La Plata - Argentina Sol gel coatings to prevent fungus growth on bricks E. Boccaleri1,2, V. Gianotti1, G. Rombolà1,2, D. Ugues3, V. Toson1 1Università del Piemonte 3Politecnico di Torino Use of thin inorganic coatings via atomic layer deposition for the limitation of metal release of brass MD. Fumi, G.Spigno, D.M. De Faveri Università Cattolica del Sacro Cuore - Piacenza Natural biocides from agro-food industry byproducts: preliminary results of antimicrobial activity of phenolic compounds in hygienic coatings D. Grotto, C. Scarpetta Nuova Eurocolori Energysaver: new pigment which improves the energy saving G. Jonschker, J. Pahnke, R. Friedrich, S. Schellenberger Merck KGaA - Germany High speed fluorosurfactants with short, branched fluorocarbon chains I. Malavasi, I. Bernagozzi, F. Villa, M. Marengo Università di Bergamo Why superhydrophobic surfaces are smart? A method to prepare a type of SHS and how to test them M. Periolatto, F. Ferrero Politecnico di Torino Finishing of leather substrates by sol-gel process F. Piccinini, M. Levi, S. Turri Politecnico di Milano Photoactive fluorocarbon-inorganic hybrid coatings J. Pisesale1, C. Deyá1,2 1CONICET-CIC CIDEPINT, 2University of La Plata - Argentina Silane as pretreatment for the protection of steel F.Rombaldoni1, A. Aluigi1, G. Mazzuchetti1, Z. Linghui2, A. Ferri2 1CNR Biella, 2Politecnico Torino Plasma assisted coating for highly hydrophobic surfaces G. Rossi, E. Avallone, M.R. Galdi, P. Scarfato, L. Incarnato University of Salerno Active barrier coating for solar cells Orientale, 2Nova Res s.r.l., S. Rossi, A. Quaranta, L. Tavella Università di Trento Innovative luminescent vitreus enameled coatings C. Santos1, C. J. Silva1, Z. Büttel2, R. Guimarães2, P. Tamagnimi2,3, A. Zille2,4 1CeNTI Portugal, 2,3Universidade do Porto, 4Universidade do Minho Alkaline and acid polysaccharides blend nanofibrous membranes prepared by electrospinning J. F. Silva1, B. Jarrais1, C. J. Silva1, C. Freire2, M.F.R. Pereira3 1CeNTI Portugal, 2,3Universidade do Carbon black incorporation and its effect on cotton fabrics I. Stephan, V. Wachtendorf, A. Geburtig, U. Schulz BAM Bundesanstalt für Materialforschung und-prüfung, Microbiologically induced defects of weathered clearcoat protected coatings Germany T. Trombetta, M. Beggiora, C. Tunice, G. Bottinelli N. Benasedo Porto Sustainable coatings from biobased waterborne alkyds and polyester F. Visioli Sestriere Vernici Energy saving and heat generating coatings A.Vitale1, S.Turri2, R.Bongiovanni1 1Politecnico Siloxane based UV cured coatings A. Vitale1, A.Pollicino2, E.Bernardi3, R.Bongiovanni1 1Politecnico di Torino, 2Università di Catania, 3 I.N.RI.M. TO di Torino, 2Politecnico di Milano Perfluoropolyether thin coatings for silicon wafers Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 65 n Imprezy krajowe i zagraniczne n ^WKE^KZ^,/WKWWKZdhE/d/^ tŚLJƐƉŽŶƐŽƌ͍ dŚĞϭƐƚƵƌŽƉĞĂŶĐŽŶĨĞƌĞŶĐĞŽŶ^ŵĂƌƚĂŶĚ&ƵŶĐƚŝŽŶĂůŽĂƚŝŶŐƐǁŝůůďĞĂƵŶŝƋƵĞŽƉƉŽƌƚƵŶŝƚLJƚŽŵĞĞƚĂƐƉĞĐŝĂůŝnjĞĚ ĐŽŵŵƵŶŝƚLJĂƚƚŚĞĨŽƌĞĨƌŽŶƚŽĨƚŚĞĐŽĂƚŝŶŐƐƐĐŝĞŶĐĞ͘ƉƌŝǀŝůĞĚŐĞĚĨŽƌƵŵĨŽƌĂĐĂĚĞŵŝĐĂŶĚŝŶĚƵƐƚƌŝĂůƌĞƐĞĂƌĐŚĞƌƐƚŽ ƐŚŽǁĐĂƐĞƚŚĞŵŽƐƚďƌŝůůŝĂŶƚŶĞǁŝĚĞĂƐĨŽƌĨƵƚƵƌĞĚĞǀĞůŽƉŵĞŶƚƐŝŶĐŽĂƚŝŶŐƐƐĐŝĞŶĐĞĂŶĚǀĞƌŝĨLJƚŚĞĨĞĂƐŝďŝůŝƚLJŽĨ ďƌĞĂŬƚŚƌŽƵŐŚŝŶĚƵƐƚƌŝĂůŝŶŶŽǀĂƚŝŽŶƐ͘ ĞŝŶŐƉĂƌƚŶĞƌŽĨƚŚŝƐĞǀĞŶƚ͗ ͘WƌŽŵŽƚĞLJŽƵƌĐŽŵƉĂŶLJĚƵƌŝŶŐƚŚĞŐĂůĂĚŝŶŶĞƌ dŚĞƐƉŽŶƐŽƌĐĂŶŽĨĨĞƌƚŚĞŐĂůĂĚŝŶŶĞƌĂƚƚŚĞsĂůĞŶƚŝŶŽĂƐƚůĞ͕ĂƉƌŝŵĞůŽĐĂƚŝŽŶŝŶdŽƌŝŶŽ͘dŚĞƐƉŽŶƐŽƌǁŝůůŚĂǀĞ ƚŚĞƉŽƐƐŝďŝůŝƚLJƚŽĚŝƐƉůĂLJĂĚǀĞƌƚŝƐŝŶŐŵĂƚĞƌŝĂůƐŽƌĞƌĞĐƚĂƐŵĂůůƐƚĂŶĚ;ĂƚƚŚĞƐƉŽŶƐŽƌ͛ƐĞdžƉĞŶƐĞƐͿ͕ŽŶĞƐƉŽŶƐŽƌ ƌĞƉƌĞƐĞŶƚĂƚŝǀĞǁŝůůŐŝǀĞĂďƌŝĞĨǁĞůĐŽŵĞƐƉĞĞĐŚ͘ƉƌĞƐĞŶƚĂƐĂůŽŶŐͲƚĞƌŵƌĞŵŝŶĚĞƌ;ƉƌŽǀŝĚĞĚĂƚƚŚĞƐƉŽŶƐŽƌ͛Ɛ ĞdžƉĞŶƐĞƐͿĐĂŶďĞĚŝƐƚƌŝďƵƚĞĚĂƚƚŚĞĚŝŶŶĞƌŽƌŽŶƚŚĞƚĂďůĞƐ͘dŚĞĚŝŶŶĞƌƉƌŽŐƌĂŵĨůLJĞƌǁŝƚŚƐƉŽŶƐŽƌůŽŐŽǁŝůůďĞ ŝŶĐůƵĚĞĚŝŶƚŚĞĐŽŶĨĞƌĞŶĐĞďĂŐ͘^ƉŽŶƐŽƌůŽŐŽƐŽŶĐŽŶĨĞƌĞŶĐĞďĂŐĂŶĚϮĨƌĞĞĞŶƚƌŝĞƐĨŽƌƚŚĞĚŝŶŶĞƌĂƌĞŝŶĐůƵĚĞĚ͘ WƌŝĐĞ͗ϱϬϬϬΦ ͘WƌŽŵŽƚĞLJŽƵƌĐŽŵƉĂŶLJĚƵƌŝŶŐƚŚĞĐŽĨĨĞĞďƌĞĂŬ dŚĞƐƉŽŶƐŽƌǁŝůůŚĂǀĞƚŚĞŽƉƉŽƌƚƵŶŝƚLJƚŽƉƌŽŵŽƚĞƚŚĞŝƌĐŽŵƉĂŶLJĚƵƌŝŶŐƚŚĞĐŽĨĨĞĞďƌĞĂŬĚŝƐƉůĂLJŝŶŐĂĚǀĞƌƚŝƐŝŶŐ ŵĂƚĞƌŝĂůƐŝŶĂŐŝǀĞŶĂƌĞĂĚƵƌŝŶŐŽŶĞŽĨƚŚĞĐŽĨĨĞĞďƌĞĂŬƐ͘ WƌŝĐĞ͗ϴϬϬΦ ͘tĂůůĞƚ/ŶĐůƵƐŝŽŶ dŚĞƐƉŽŶƐŽƌĐĂŶƉƌŽŵŽƚĞƚŚĞŝƌĐŽŵƉĂŶLJŝŶĐůƵĚŝŶŐĂĨůLJĞƌŽƌůŝƚĞƌĂƚƵƌĞ;ŵĂdžϭƐŚĞĞƚƐŵĂdžϰƐŝnjĞͿĂŶĚͬŽƌĂŶLJ ĂĚǀĞƌƚŝƐŝŶŐĂĐĐĞƐƐŽƌŝĞƐ;ƉĞŶƐ͕ƉĞŶĐŝůƐ͕ƉĂƉĞƌďůŽĐŬƐ͙ͿŝŶƚŚĞĚĞůĞŐĂƚĞďĂŐ͘DĂƚĞƌŝĂůƐĂƚƚŚĞƐƉŽŶƐŽƌ͛ƐĞdžƉĞŶƐĞƐ͘ WƌŝĐĞ͗ϱϬϬΦ ͘>ŽŐŽƉƌŝŶƚĞĚŽŶƚŚĞEĞĐŬ>ĂŶLJĂƌĚƐ ůƚĞƌŶĂƚŝǀĞůLJƚŚĞƐƉŽŶƐŽƌĐĂŶƉƌŽǀŝĚĞƚŚĞƐĞŝƚĞŵƐ;ƐƵďũĞĐƚƚŽĂƉƉƌŽǀĂůͿ WƌŝĐĞ͗ϱϬϬΦ ͘>ŽŐŽƉƌŝŶƚĞĚŽŶƚŚĞŽŶĨĞƌĞŶĐĞďĂŐ ůƚĞƌŶĂƚŝǀĞůLJƚŚĞƐƉŽŶƐŽƌĐĂŶƉƌŽǀŝĚĞƚŚĞƐĞŝƚĞŵƐ;ƐƵďũĞĐƚƚŽĂƉƉƌŽǀĂůͿ WƌŝĐĞ͗ϭϬϬϬΦ 66 Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 n Imprezy krajowe i zagraniczne n &͘džŚŝďŝƚǁŝƚŚĂƌŽůůͲƵƉ tĞŽĨĨĞƌƚŚĞŽƉƉŽƌƚƵŶŝƚLJƚŽĚŝƐƉůĂLJĂƌŽůůͲƵƉŽƌƉŽƐƚĞƌŝŶƚŚĞĐŽŶĨĞƌĞŶĐĞůŽďďLJŝŶĨƌŽŶƚŽĨƚŚĞĐŽŶĨĞƌĞŶĐĞŚĂůů ;ŵĂƚĞƌŝĂůƐƉƌŽǀŝĚĞĚďLJƐƉŽŶƐŽƌͿ WƌŝĐĞ͗ϯϬϬΦ '͘džŚŝďŝƚǁŝƚŚĂƚĂďůĞ tĞŽĨĨĞƌĂƚĂďůĞůŽĐĂƚĞĚŝŶƚŚĞĐŽŶĨĞƌĞŶĐĞůŽďďLJŝŶĨƌŽŶƚŽĨƚŚĞĐŽŶĨĞƌĞŶĐĞŚĂůůĨŽƌĐŽŵƉĂŶŝĞƐǁŝƐŚŝŶŐƚŽĞdžŚŝďŝƚ ĂƚƚŚĞĞǀĞŶƚ͘ϭƚĂďůĞнĐŚĂŝƌŝŶĐůƵĚĞĚ͕ƐƉĂĐĞĂǀĂŝůĂďůĞĂƐŝĚĞƚŚĞƚĂďůĞƚŽĚŝƐƉůĂLJĂĚǀĞƌƚŝƐŝŶŐŵĂƚĞƌŝĂů;ƉƌŽǀŝĚĞĚďLJ ƐƉŽŶƐŽƌͿ͘/ŶƐƚĂůůĂƚŝŽŶ͕ĚŝƐŵĂŶƚůŝŶŐĂŶĚĐůĞĂŶŝŶŐŝŶĐůƵĚĞĚ͘ WƌŝĐĞ͗ϲϱϬΦ͕ϭĚĞůĞŐĂƚĞƚŝĐŬĞƚĨŽƌƚŚĞŽŶĨĞƌĞŶĐĞĂŶĚĚŝŶŶĞƌĂǀĂŝůĂďůĞĂƚƐƉĞĂŬĞƌ͛ƐƌĂƚĞ;ϮϱϬΦͿ ,͘džŚŝďŝƚǁŝƚŚĂƚŚ ϲŽƌϵŵϸƐƉĂĐĞĐĂŶďĞƌĞƐĞƌǀĞĚƚŽĞdžŚŝďŝƚĂƚƚŚĞĞǀĞŶƚ͘^ƚĂŶĚĞƌĞĐƚŝŽŶĂŶĚĚƌĞƐƐŝŶŐ͕ĨƵƌŶŝƚƵƌĞĂŶĚĚŝƐƉůĂLJƐĂƚ ƚŚĞƐƉŽŶƐŽƌ͛ƐĞdžƉĞŶƐĞƐ͕ĞůĞĐƚƌŝĐĂůƉŽǁĞƌƉƌŽǀŝĚĞĚ͘^ƉĞĐŝĨŝĐĐŽŶĚŝƚŝŽŶƐƚŽďĞŶĞŐŽƚŝĂƚĞĚ͕ƐƵďũĞĐƚƚŽĂǀĂŝůĂďŝůŝƚLJ ĂŶĚĨĂĐŝůŝƚLJŵĂŶĂŐĞƌĂƉƉƌŽǀĂů͘;ĂŶŽĨĨĞƌĨŽƌĂĨƵůůLJĚƌĞƐƐĞĚƐƚĂŶĚĐĂŶďĞƉƌŽǀŝĚĞĚƐĞƉĂƌĂƚĞůLJƵƉŽŶƌĞƋƵĞƐƚͿ͘ /ŶĐůƵĚĞĚ͗ϭĚĞůĞŐĂƚĞƚŝĐŬĞƚĨŽƌƚŚĞŽŶĨĞƌĞŶĐĞ͕ϮƚŝĐŬĞƚƐĨŽƌƚŚĞŽŶĨĞƌĞŶĐĞĚŝŶŶĞƌ WƌŝĐĞ͗ϭϬϬϬ͕ϭϱϬϬΦ WƌĞƐĞŶĐĞŽĨƐƉŽŶƐŽƌ͛ƐŶĂŵĞƐĂŶĚůŽŐŽƐ͗ ŽŵƉĂŶLJŶĂŵĞĂŶĚůŽŐŽŽŶ͗ - ͲZKDŽƌh^ƐƚŝĐŬŽĨƚŚĞĐŽŶĨĞƌĞŶĐĞƉƌŽĐĞĞĚŝŶŐƐ - ŽŶĨĞƌĞŶĐĞǁĞďƐŝƚĞ;ǁŝƚŚůŝŶŬƚŽƐƉŽŶƐŽƌǁĞďƐŝƚĞͿ - KŶƐĐƌĞĞŶďĞĨŽƌĞƐĞƐƐŝŽŶƐ WĂLJŵĞŶƚƚĞƌŵƐĂŶĚĐŽŶĚŝƚŝŽŶƐ /ŶǀŽŝĐĞ;ŝŶĐůƵĚŝŶŐsdĨŽƌ/ƚĂůŝĂŶƌĞƐŝĚĞŶƚƐͿǁŝůůďĞŝƐƐƵĞĚƵƉŽŶƐŝŐŶĂƚƵƌĞŽĨƚŚĞƐƉŽŶƐŽƌƐŚŝƉĂŐƌĞĞŵĞŶƚ͘ WĂLJŵĞŶƚƐǁŝůůďĞĚƵĞŝŶƚǁŽŝŶƐƚĂůůŵĞŶƚƐ͗ ĚǀĂŶĐĞϲϬйƵƉŽŶŝŶǀŽŝĐĞ ĂůĂŶĐĞďĞĨŽƌĞϯϭ:ƵůLJϮϬϭϯ͘ KEddh^͗ ^ŝŵŽŶĂĂƌŝŽŐůŝŽ KE&ZE^ZdZ/d KE^KZ/KWZKKd dĞů͘;нϯϵͿϬϭϯϭϮϮϵϯϭϳ &Ădž;нϯϵͿϬϭϯϭϮϮϵϯϵϵ ŝŶĨŽΛƐĨĐĐŽŶĨĞƌĞŶĐĞ͘ĞƵ ǁǁǁ͘ƐĨĐĐŽŶĨĞƌĞŶĐĞ͘ĞƵ Farby i Lakiery (Paints and Varnishes) 4/2013 67 n Wskazówki dla Autorów n „Farby i Lakiery” to dwumiesiêcznik naukowo-techniczny, w którym publikowane s¹ artyku³y z oryginalnych prac badawczych, naukowych oraz artyku³y referowane, przegl¹dowe z dziedziny farb i lakierów. W czasopiœmie zamieszczane s¹ zagadnienia zwi¹zane z przemys³em wyrobów lakierowych dotycz¹cych nowych surowców, produktów oraz technologii, jak te¿ informacje rynkowe, ekonomiczne oraz normalizacyjne. Dwumiesiêcznik prezentuje równie¿ wytwórców oraz charakter ich produkcji uwzglêdniaj¹c wytwarzane przez nich wyroby. Zawartoœæ i treœæ Treœci przedstawione w artykule zg³oszonym do opublikowania w czasopiœmie powinny odpowiadaæ wspó³czesnemu stanowi wiedzy; artyku³ winien byæ zwarty i przejrzysty. Przes³any do opublikowania materia³ powinien byæ oryginalny ze szczególnym uwzglêdnieniem jasnego i logicznego uporz¹dkowania, z zachowaniem odpowiedniego poziomu naukowego po³¹czonego z przystêpnym przedstawieniem treœci. Nie mo¿e on naruszaæ ustawy o prawie autorskim i przepisów pokrewnych, ustawy o prawie w³asnoœci przemys³owej a tak¿e dobrych obyczajów. Pojêcia i terminy stosowane w publikacji powinny odpowiadaæ standardom poprawnoœci terminologicznej a stosowane jednostki byæ zgodne z uk³adem SI (Systeme International d’Unités). Przeznaczony do publikacji artyku³ powinien sk³adaæ siê z: • pe³nego imienia i nazwiska Autora (lub Autorów), informacji o miejscu jego (ich) pracy oraz kontaktowego adresu poczty elektronicznej, pierwszy z wymienionych Autorów traktowany jest jako Autor g³ówny, • tytu³u w jêzyku polskim oraz w jêzyku angielskim, • streszczenia w jêzyku polskim i w jêzyku angielskim (nie przekraczaj¹cego 150 s³ów), • tekstu artyku³u, • ilustracji w formie rysunków, schematów, wykresów lub fotografii, • wykazu literatury cytowanej w publikacji. Wymagania formalne Autor/Autorzy dostarcza/dostarczaj¹ artyku³ do Redakcji w formie tradycyjnej (w postaci maszynopisu) i w formie elektronicznej, to jest poprzez pocztê elektroniczn¹ lub poprzez pocztê tradycyjn¹ na p³ycie kompaktowej. W obu przypadkach nale¿y przes³aæ równie¿ imiê i nazwisko Autora oraz jego adres kontaktowy. W przypadku wiêkszej liczby autorów nale¿y podaæ imiê i nazwisko oraz adres kontaktowy Autora g³ównego. Tekst artyku³u powinien byæ wykonany w formacie „doc” lub „rtf” i napisany czcionk¹ Times New Roman o rozmiarze 12 na formacie A4 z interlini¹ 1,5. Tekst nale¿y wyjustowaæ czyli wyrównaæ z lewej i prawej strony przyjmuj¹c marginesy: prawy 1 cm, lewy 3 cm. Objêtoœæ pojedynczego artyku³u nie powinna przekraczaæ 10 stron. Je¿eli artyku³ jest d³u¿szy ni¿ 10 stron dopuszcza siê jego podzia³ na czêœci drukowane w kolejnych zeszytach Farb i Lakierów. Zaleca siê podzia³ artyku³u na czêœci opatrzone podtytu³ami. Poszczególne akapity nale¿y rozpocz¹æ wciêciem na 1,25 cm. W tekœcie nie nale¿y stosowaæ podkreœleñ, wyrazów o zwiêkszonej odleg³oœci miêdzy literami (tzw. „rozstrzelony druk”) ani innej czcionki. Zastosowany w tekœcie skrót lub skrótowiec, je¿eli nie jest oczywisty, powinien byæ rozwiniêty w nawiasie. Wzory, równania, ilustracje i tabele umieszcza siê w tekœcie zgodnie z nastêpuj¹cymi zasadami: • Wzory matematyczne mo¿na zamieszczaæ z u¿yciem edytora równañ kompatybilnym z formatem dokumentu (nie dopuszcza siê wstawiania równañ matematycznych w postaci tzw. „obrazków”), pod wzorem matematycznym nale¿y ka¿dorazowo podaæ wyjaœnienie zastosowanych symboli. • Wzory i równania chemiczne zaleca siê wykonywaæ z u¿yciem odpowiedniego edytora kompatybilnego z formatem dokumentu. Zarówno wzory matematyczne, jak i chemiczne powinny byæ oznaczane kolejn¹ liczb¹ arabsk¹ w nawiasie okr¹g³ym z prawej strony wzoru. Dopuszcza siê stosowanie alfabetu greckiego we wzorach matematycznych i chemicznych. • Rysunki, schematy, wykresy oraz fotografie nale¿y podpisywaæ jako „Rys.” oraz oznaczaæ kolejn¹ liczb¹ arabsk¹. Powinny one byæ w takich rozmiarach aby by³y czytel- ne, nie mniejsze ni¿ 300×420 pikseli w formacie „jpg”, „bmp” lub „png”, mog¹ byæ monochromatyczne lub kolorowe w standardzie RGB. Powinny byæ w tekœcie oznaczone w nawiasach kolejnymi liczbami arabskimi, dodatkowo wyprowadzonymi na lewy margines. Wymagane jest do³¹czenie tych rysunków w postaci osobnych plików do przes³anego w elektronicznej formie artyku³u. W przypadku wykresów dopuszcza siê je w formacie kompatybilnym z formatem dokumentu, jak i w formacie odpowiadaj¹cym rysunkom („jpg”, „bmp”, „png”) W drugim przypadku nale¿y podaæ nazwê programu, z u¿yciem którego zosta³y przygotowane. • Tabele nale¿y podpisywaæ nad nimi jako „Tab.” wraz z kolejn¹ porz¹dkow¹ liczb¹ arabsk¹. Na osobnych stronach nale¿y do³¹czyæ do artyku³u spis rysunków i spis tabel z podaniem numerów porz¹dkowych, tytu³ów rysunków i tabel oraz informacji o ich Ÿródle, je¿eli zosta³y zaczerpniête z innych Ÿróde³. Artyku³ zg³oszony do druku powinien byæ zakoñczony ponumerowanym wykazem literatury wykorzystanej i cytowanej w artykule w kolejnoœci wystêpowania w tekœcie. Numery przytaczanych tekstów nale¿y umieœciæ w nawiasach kwadratowych np. [2, 4, 8] lub [3÷9]. Przy cytowaniach z ksi¹¿ek podaæ nale¿y kolejno: • nazwisko autora (nazwiska autorów), inicja³ imienia (inicja³y imion), a w przypadku pracy zbiorowej nale¿y podaæ nazwisko redaktora, inicja³ imienia, informacjê „Praca zbiorowa pod red. ... ”, • pe³ny tytu³ dzie³a w oryginale (czcionk¹ pochylon¹), • nazwê wydawnictwa, miejsce i rok wydania, numer strony (numery stron), na których znajduje siê cytowana informacja. W przypadkach cytowania z czasopism nale¿y podaæ kolejno: • nazwisko autora g³ównego, inicja³ imienia autora g³ównego, wspó³autorów lub dopisek „i inni” w przypadku wiêkszej liczby autorów ni¿ trzy, • tytu³ artyku³u w oryginale (czcionk¹ pochylon¹), • tytu³ czasopisma i rok wydania, nr woluminu, nr zeszytu, numery stron, na których znajduje siê artyku³. W przypadku cytowania patentu nale¿y podaæ kolejno: • nazwisko twórcy (nazwiska wspó³twórców), inicja³ (inicja³y) imienia (imion), • s³owo „patent” lub „zg³oszenie patentowe”, tytu³ patentu w oryginale (czcionk¹ pochylon¹) lub zg³oszenia patentowego • kraj oraz numer patentu lub numer zg³oszenia patentowego, rok zg³oszenia lub udzielenia ochrony. W przypadku cytowania artyku³u ze stron internetowych nale¿y podaæ kolejno: • nazwisko autora (nazwiska autorów), inicja³ imienia (inicja³y imion), • tytu³ artyku³u w oryginale (czcionk¹ pochylon¹), • adres stron internetowych, na których znajduje siê artyku³, datê (dzieñ, miesi¹c i rok) skorzystania z artyku³u. Materia³ów i informacji reklamowych lub o charakterze reklamowym nie nale¿y traktowaæ jako Ÿróde³ literaturowych. Uwagi ogólne Przesy³aj¹c artyku³ do opublikowania Autor oœwiadcza tym samym, ¿e nie by³ on i nie bêdzie w tej samej postaci publikowany w innym czasopiœmie. Autor odpowiada za treœæ merytoryczn¹ zg³oszonego artyku³u oraz za jego oryginalnoœæ. Przesy³aj¹c artyku³ do opublikowania Autor jednoczeœnie oœwiadcza tym samym, ¿e artyku³ nie narusza praw autorskich i praw w³asnoœci intelektualnej osób trzecich. Autor g³ówny oœwiadcza ponadto, ¿e s¹ respektowane prawa wspó³autorów artyku³u. Ka¿dy artyku³ jest poddawany recenzji i uzyskanie pozytywnej opinii Recenzenta lub Recenzentów jest niezbêdne do publikowania. Uwagi Recenzenta s¹ przekazywane autorowi, który jest proszony o ustosunkowanie siê do nich. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowañ redakcyjnych nades³anych tekstów, dokonywania skrótów, wprowadzania niezbêdnych zmian terminologicznych oraz korekty b³êdów oczywistych.