Portugalski sektor systemów energii słonecznej i fotowoltaicznych

Portugalski sektor systemów energii
słonecznej i fotowoltaicznych aktualna sytuacja
2014-01-31 00:14:28
2
Według danych z APISOLAR - Associação Portuguesa de Indústria Solar (Portugalskie Stowarzyszenie Przemysłu
Słonecznego) w 2010 roku sektor energii słonecznej w Portugalii, fotowoltaiczny i cieplny, reprezentował obroty
w wysokości 320 mln euro, co odpowiada zainstalowanej mocy ok. 660 megawatów. Sektor ten był również
odpowiedzialny za zatrudnienie około 50 tys. osób, z których 25-30 % posiadało wyższe wykształcenie.
Według danych z APISOLAR - Associação Portuguesa de Indústria Solar (Portugalskie Stowarzyszenie Przemysłu
Słonecznego) w 2010 roku sektor energii słonecznej w Portugalii, fotowoltaiczny i cieplny, reprezentował obroty
w wysokości 320 mln euro, co odpowiada zainstalowanej mocy ok. 660 megawatów. Sektor ten był również
odpowiedzialny za zatrudnienie około 50 tys. osób, z których 25-30 % posiadało wyższe wykształcenie.
W 2010 roku istniało w Portugalii ponad 180 tys. m2 zainstalowanych cieplnych systemów słonecznych, przy
czym przewiduje się, że w 2011 r. (brak do tej pory oficjalnych danych) ilość ta nie przekroczy 100 tys. m2.
Porównując dane od roku 2003 r. możliwy jest do zaobserwowania duży wzrost w tym zakresie, szczególnie, gdy
weźmie się pod uwagę, iż w 2003 r. było zainstalowanych jedynie 10 tys. m2.
Całkowita moc zainstalowana na koniec 2011 r. wyniosła około 850 tys. m2 (595 MWth). Pomimo faktu, iż
Portugalia należy do krajów europejskich o najmniejszej jak dotychczas rocznie zainstalowanej mocy (< 200 000
m2), to pod względem wyłapywania energii przewyższa średnią europejską: 52 Wth/mieszkańca Portugalii - 47,6
Wth/mieszkańca Europy. Średnia roczna liczba słonecznych godzin dla Portugalii wynosi od 2200 do 3000 na
kontynencie, natomiast na wyspach Azory i Madera od 1700 do 2200.
W sektorze energii foltowoltaicznej zdolność zainstalowana w Portugalii pod koniec 2011 r. wyniosła 172 MW, z
których 59 MW zostało zrealizowane pomiędzy 2008 a 2011 rokiem w zakresie mikrogeneracji. Należy
zaznaczyć, że w Portugalii istnieje około 16 tys. mikroproducentów. Wartości te wskazują na wysoką skuteczność
wdrażania 14,25 MW/rocznie wobec 11,4 MW /rocznie w zakresie produkcji w trybie specjalnym.
Panujący obecnie kryzys gospodarczy, zwiększenie podatku VAT z 13% na 23% oraz zlikwidowanie przez rząd
portugalski korzyści podatkowych dla konsumentów chcących oszczędzać energię za pomocą instalacji paneli
słonecznych zmuszają przedsiębiorców portugalskich z branży do szukania nowych możliwości na rynkach
zagranicznych. Portugalskie firmy zaznaczają, że głównymi konkurentami na rynku światowym są Chiny największy producent modułów słonecznych na świecie, Niemcy - największy producent w Europie systemów
fotowoltaicznych oraz Hiszpania - posiadająca silnie rozwinięty przemysł słoneczny. Z krajów, gdzie Portugalia
stara się zdobyć swoją pozycję, wiele firm stawia na rozwój inwestycji w tych, gdzie Portugalia posiada przewagę
komparatywną, jak np. w Angoli, Mozambiku i Brazylii.
Portugalskie firmy z branży paneli słonecznych wykazują swoje zaniepokojenie negatywnym wpływem, jakie
może mieć zwiększenie przez rząd portugalski podatku VAT z 13% na 23%. Budżet Państwa na rok 2012
przewidział maksymalne opodatkowanie sektora energii odnawialnych, co wzbudziło duże niezadowolenie jego
reprezentantów, jako że oznacza to jednoczesną podwyżkę cen wobec konsumentów prywatnych.
Dodatkowo do stagnacji sektora może doprowadzić duże ograniczenie i trudności w kwestii udostępniania
kredytu firmom w celu finansowania prowadzonej działalności. Firmy przewidują, iż rok 2012 przyniesie znaczący
spadek sprzedaży i już obecnie zauważalne jest ich odchodzenie od rynku konsumentów prywatnych i
przestawianie się na rynek niemieszkalny (przesiębiorstwa) oferując rozwiązania pozwalające na sprzedaż
3
elektryczności do sieci energetycznej, przy wykorzystaniu linii wsparcia finansowego w zakresie Narodowych
Strategicznych Ram Odniesienia (Quadro de Referencia Estrategica Nacional - QREN).
Należy również rozróżnić sektor energii słonecznej i fotowoltaicznej. W przypadku kolektorów słonecznych
przemysł dzieli się na mieszkalny i niemieszkalny. W przypadku pierwszego nie istnieją żadne zachęty
inwestycyjne ani ulgi podatkowe, a dodatkowo stagnacja w przemyśle budowlanym oznacza zmniejszone
zdolności instalacyjne ze względu na uregulowania dotyczące charakterystyki energetycznej budynków i zmusza
firmy do koncentrowania się na już istniejących budynkach, w których potencjał instalacyjny jest niewielki. W
tym segmencie, atrakcyjność inwestycyjna wiąże się ze wzrostem cen energii dla odbiorców końcowych, co
samo w sobie może jednak nie być wystarczające by utrzymać odpowiedni poziomu popytu.
W sektorze niemieszkalnym, regulacja dot. charakterystyki energetycznej budynków może pozytywnie
przyczynić się do wzrostu popytu na większe prac remontowe i wdrażanie planów racjonalizacji zużycia energii.
Niemieszkalny rynek energii słonecznej może również być przedmiotem racjonalizacji energetycznej w ramach
programu COMPETE dzięki bezpośredniej dotacji inwestycyjnej, podobnie jak to ma miejsce w przypadku QREN.
Zachęty te będą ważne dla utrzymania rynku budynków w sektorze usługowym i otwarcia rynków niszowego w
sektorze przemysłowym, gdzie włączenie technologii słonecznej w celu zapewnienia energii cieplnej może być
atrakcyjne.
W obliczu ciągle rosnących cen elektryczności, zarówno dla konsumenta prywatnego, jak i firm, wzrosło
zainteresowanie mikrogeneracją. Mikrogeneracja lub mikroprodukcja polega na produkcji energii elektrycznej
celem sprzedaży największemu portugalskiemu przedsiębiorstwu energetycznemu EDP, dzięki instalacjom
niskiego napięcia i niskiej mocy jak panele fotowoltaiczne, mikroturbiny oraz inne technologie.
Instalacje mikroprodukcji o taryfie subsydiowanej mogą wykorzystywać systemy produkcji energii elektrycznej
dzięki technologii słonecznej, wiatrowej, wodnej lub kogeneracji z biomasy. Mimo to najbardziej opłacalnym
rozwiązaniem jest technologia słoneczna fotowoltaiczna, jako że wyprodukowana z tych paneli energia jest
sprzedawana po niemal trzykrotnie wyższej cenie zużycia energii elektrycznej. Systemy te wykorzystują panele
fotowoltaiczne do bezpośredniego przetwarzania promieniowania słonecznego na energię elektryczną. Istnieje
również technologia paneli słonecznych, które zamieniają promieniowanie słoneczne bezpośrednio w energię
cieplną do ogrzewania wody i innych celów. Ci, którzy przystąpią do tej technologii mogą odnotować nawet 70%ową redukcję swojego miesięcznego rachunku.
Ze względu na cięcia rządu portugalskiego dotyczące rocznych limitów mocy, dopuszczalna roczna moc
zainstalowana wynosi 10 MW (wcześniej 25 MW, zmniejszenie o 60%). Liderzy z branży zaapelowali do Dyrekcji
Generalnej ds. Energii i Geologii (DGEG-Direcção-Geral de Energia e Geologia) o jego zwiększenie o 3,7 MW.
Działanie to ma na celu złagodzenie spadku w instalacji systemów, które według APISOLAR zredukuje się 7.150
systemów zainstalowanych w 2011 roku do około 2.850, w roku bieżącym. Sprzedaż natomiast poniesie straty
rzędu 60%. Gdyby rząd jednak zgodził się na przetransferowanie 3,7 MW energii APISOLAR szacuje, że
przewidziane w roku 2012 r. obroty w wysokości 28,5 mln EUR mogłyby wzrosnąć do kwoty 37 mln EUR a
instalacja o ponad 3700 systemów.
Postanowienie DGEG z dnia 27 marca 2012 r. (opublikowane 29 marca) określa udział zainstalowanej mocy
przyznany w 2012 roku, ustalając jednocześnie czasowy rozkład tej alokacji. Zasadniczo, na mocy ww.
4
Postanowienia zostało przeniesione 2,5 MW niezainstalowanej mocy w roku 2011 na rok 2012, dzięki czemu
udział całkowity wyniósł 12,5 MW.
Dzięki 20% wzrostowi w porównaniu z przewidywaniami dla roku 2012, popyt, jak na dzień dzisiejszy, jest
całkowicie pokryty przez istniejącą podaż (zarejestrowanych 11,5 MW i 12,5MW licencji). Można jednakże
przypuszczać, iż do końca roku popyt będzie przewyższał podaż. Ma to głównie związek z traktowaniem przez
wiele firm i osób prywatnych mikrogeneracji jako rozwiązania w obliczu kolejnych podwyżek cen energii
elektrycznej - 1 stycznia br. cena elektryczności wzrosła o 4%, dotykając 4,7 mln gospodarstw domowych.
Firmy działające w tym segmencie, zapewniają swoim klientom wysoką rentowność, zwłaszcza, iż nakłady
inwestycyjne nie są duże. Ze sprzedaży energii do sieci, system mikrogeneracji ma średnio wewnętrzną stopę
zwrotu od 10% do 15%. Należy jednak zauważyć, że wszystkie wartości zależą od obszaru kraju, ponieważ
istnieje różnica około 15% w promieniowaniu słonecznym pomiędzy północną a południową Portugalią. Inne
zalety: to niewątpliwie korzyści dla środowiska naturalnego, zwiększona efektywność energetyczna oraz korzyści
płynące z subsydiowanego trybu sprzedaży elektryczności po wcześniej ustalonej cenie, która obecnie wynosi
0,336 euro/ kWh podczas pierwszych ośmiu lat i 0,185n euro/kWh w następnych 7 latach.
Oprócz mikrogeneracji, od ubiegłego roku istnieje także opcja minigeneracji, która umożliwia produkcję energii i
jej sprzedaż do sieci w większych ilościach niż te, które były możliwe do tej pory, o maksymalnej mocy 250 kW,
około 1800 m2), gdzie taryfa odniesienia dla roku 2011 wynosiła 250 euro za MWh.
Najważniejsze firmy portugalskie z branży systemów słonecznych i fotowolaticznych: EDP (lider na
rynku portugalskim), Martifer Solar, MCG Solar, Sunergetic, Selfenergy, Sinergiae, WS Energia, Sotecnisol
Energia, Hemera Energy, Inenergi, Enerwise.
Oprac.
Elżbieta Siuta Correia
Ekspert POIG, WPHI Lizbona
5