ROK C Okres zwykły 11 niedziela

C - 11. niedz. zw. – Łk 7,36-50 (8,3)
(…) miecz nie oddali się od domu twojego na wieki, albowiem Mnie zlekceważyłeś (…)
Dawid rzekł do Natana: Zgrzeszyłem wobec Pana.
Natan odrzekł Dawidowi: Pan odpuszcza ci też twój grzech - nie umrzesz.
z I czyt. 2 Sm 12,1.7-10.13
KONTEKST: Tekst wskazuje wiele podobieństw do sceny namaszczenia JX w Betanii w Ew.
synoptycznych (Mt 26,6-13; Mk 14,3-9) i w Ew. Jana (J 12,1-8).
- jest to ilustracja problemów poruszanych w ww. 7,28-30.34 – tzn. w jaki sposób grzesznicy
wchodzą na drogę nawrócenia a faryzeusze odrzucają zbawczy plan Boży. Łk potwierdza,
że JX jest „przyjacielem celników i grzeszników” odrzucając zarzuty, że jest On „żarłokiem
i pijakiem”, co widać w zachowaniu dobrych obyczajów i gościny.
- jest to obraz miłości Boga do grzeszników i analiza postawy religijnego samozadowolenia
- główni bohaterowie to: JX, kobieta grzeszna i faryzeusz Szymon – lecz zasadniczy dialog
rozgrywa się między JX a faryzeuszem. Kobieta nie wypowiada ani słowa – ona wypowiada
się w gestach.
- Łk podkreśla, że JX jest zbawcą uwalniającym czł. od zła moralnego (grzechu) → ten temat
jest tu obecny.
w. 36
JX – „żarłok i pijak” (w. 34) nie odrzuca biesiady ze „sprawiedliwymi” (rodzaj grzesznika)
- zaproszenie do swego domy nauczyciela było szlachetnym uczynkiem (wynikało to
z wymogu gościnności) – szczególnie jeśli pochodził z innego miasta
- Faryzeusz – w. 30 jeden z tych, którzy udaremnili zamiar Boży względem siebie nie
przyjmując chrztu
→ „sprawiedliwy” Łk 18,9n – tzn. kupujący Bożą miłość sprawiedliwością (kupczy
dobrymi uczynkami…) → przestrzega Prawo ale nie kocha
! nie zdaje sobie sprawy ze swojego grzechu (w. 30)
- zajął miejsce κατεκλίθη (κατακλίνω) - dosł., pozycję leżącą - w kulturze helleńskiej
biesiadnicy spoczywali na niskiej sofie opierając się lewym łokciem, bose stopy były
„poza stołem, oddalone od stołu” → jeżeli JX „położył się” a nie usiadł tzn. że faryzeusz
zaprosił Go na wystawną ucztę (zwyczajnie Żydzi zasiadali na stołkach przy wyższym
stole)
w. 37-38
na starożytnym Wschodzie uroczyste uczty miały charakter widowiska → wg zwyczajów
na ucztę mogli przybyć goście, widzowie, nadstawić ucha, docenić hojność gospodarza
a i z niej skorzystać
- i oto dochodzi do skandalu: kobieta – grzesznica, tzn. dobrze znana (prostytutka - nie
jest to jednoznaczne)
- alabastrowy olejek – świadczy o zamożności ale i hojności, ofiarności (alabaster –
flakonik, b. drogi; olejek – to nie zwykła oliwa ale wonny olejek, b. drogi)
* stanęła za Nim – „u stóp”
- namaszczanie głowy – nawiązuje do namaszczenia królewskiego, prorockiego
i kapłańskiego; jest to również znak radości
- namaszczanie stóp – wyraz miłości i wdzięczności (w. 47)
→ gest wycierania włosami może wywoływać konsternację i oburzenie (rozwiązanie
włosów w obecności mężczyzn było czymś nieprzyzwoitym – mogło być nawet
powodem rozwodu)
→ całowanie stóp – wyraz pokory i największego szacunku
→ płacz - wyraz bólu i wyrzutów sumienia lub słodki, będący znakiem radości
! JX nie sprzeciwia się temu co ona czyni → przyjmuje ten wyraz wdzięczności i pokory
w. 39
zachowanie JX wywołuje zgorszenie faryzeusza → opinia o JX!
- nie jest prorokiem ale jest sprawiedliwy… → bo gdyby był prorokiem… rozpoznałby
prawdziwą tożsamość kobiety (dotykając jej zaciąga nieczystość)
! zgorszenie płynie nie stąd, że ona to czyni lecz że JX na to pozwala – jako prorok
winien troszczyć się o wierność Prawu Bożemu
→ dzieje się to w myślach Szymona – być może dlatego by nie obrazić zaproszonego
gościa
w. 40-43
JX odpowiada na skryte myśli → jednak prorok
JX jakby wychodzi naprzeciw aby wyjawić „kim jest” - on Szymon → chce coś powiedzieć
jemu osobiście (Szymon jest 1-szą osobą, w której w Ew. Łk JX zwraca się po imieniu Marta 10,41; Zacheusz 19,5; Szymon Piotr 22,31)
- Powiedz, Nauczycielu! - wyraz szacunku w nzw. JX Nauczycielem
„historia pospolita” – zaskakuje jedynie szczegół: wierzyciel każdemu z nich dług darował
! całkowite anulowanie a nie odroczenie
* darował ἐχαρίσατο (χαρίζομαι) – dosł. darzyć kogoś względami, łaskawie czymś
obdarować → „okazał łaskawość”
→ postawa niecodzienna
(wierzyciel = Bóg; dłużnicy = grzesznicy; Bóg każdemu okazuje łaskę)
- bardziej miłował ἀγαπήσει (ἀγαπάω) – ani j. hebr. ani j. aram. nie mają osobnego
słowa na określenie wdzięczności lub podziękowania za doznaną przysługę → pojawia
się termin kochać
* miłował ἀγαπήσει (ἀγαπάω) – odpowiedź czł. na postawę Boga
→ postawa Boga charakteryzuje się darowaniem win grzesznikom
→ dar Boga (przebaczenie) winien owocować miłością
! przebaczenie poprzedza miłość
→ odpowiedź:
kobieta kocha bardziej niż faryzeusz ponieważ poczuła się „bardziej
kochana” (w. 42)
- przebaczenie to dar a nie dług do spłacenia!
większy dar → większa miłość
! potrzeba postawy grzesznika → sprawiedliwy nie przyjmuje żadnego daru jako daru
lecz instynktownie uważa go za dług, który trzeba spłacać dobrymi uczynkami
! grzesznik – kto takim się uznaje ma jakby większą możliwość poznawania, odkrywania
Boga
→ większy dług → większe przebaczenie → większe poczucie miłowania → większa miłość
jako odpowiedź
TAKA MIŁOŚĆ JEST OWOCEM I ZARAZEM POWODEM PRZEBACZANIA
- miłość i przebaczenie podsycają się nawzajem
- czyny kobiety są wyrazem wiary w przebaczenie JX (odpowiedzią miłości) → kobiety
która zgadza się na bycie kochaną (ona pozwala się ogarnąć Bożej łasce)
* podejrzewam ὑπολαμβάνω (ὑπολαμβάνω) - sądzę, przypuszczam
! odpowiedź na pytanie JX jest przecież oczywista
→ widać tu ogromne wewn. zmaganie ale i pokorę w byciu uczniem i uznanie w JX
Nauczyciela, który odkrywa Prawdę
w. 44-46
dopiero teraz JX zwraca się w kierunku kobiety, koncentruje się na niej, ale mówi do
Szymona → jest to jakby ton nagany, reprymenda – jest ona dotkliwa, bo następuje tu
porównanie jego braku czynów z czynami grzesznicy.
- JX nie mówi tu o podstawowych zasadach gościnności (umycie rąk, brak napojów czy
jedzenia) lecz o gestach dodatkowych
→ umycie nóg po podróży (by zasiąść do stołu)
→ powitanie pocałunkiem (pozdrowienie z szacunkiem i uczuciem)
→ namaszczenie głowy (wysuszona skóra głowy)
! JX nie zarzuca uchybień w gościnności, ale usiłuje uświadomić, że zabrakło mu czynów,
które są symbolem przyjaźni, wyróżnienia i szczególnego szacunku wobec
zaproszonego
- wszystkie gesty koncentrują się na stopach JX – nikt nie jest zbyt mały ani zbyt wielki
na ziemi by dosięgnąć stóp – wyjątek: ten który ma problemy i nie może się pochylić
kobieta grzeszna jest większa od faryzeusza bo ponad prawo kieruje się miłością
w. 47-48
- widać tu zależność: przebaczenie – miłość (te 2 rzeczywistości przenikają się)
- zgodnie z opowiadaniem o dłużnikach (w. 41-43) można oczekiwać słów mówiących, że
miłość jest owocem przebaczenia
! a tu jest mowa, że przebaczenie jest owocem miłości
* ponieważ ὅτι –
1.
wskazuje na przyczynę jakiegoś skutku (przebaczenie skutkiem miłości)
2.
wskazuje na znaczenie skutkowe (miłość skutkiem przebaczenia)
3.
sens logiczny: źródło poznania czegoś zakrytego oczom ludzkim, zmysłom –
tzn.: kobieta uświadomiła sobie, że w jej wnętrzu dokonała się radykalna
przemiana, która całkowicie → zmieniła jej relację z Bogiem → serce napełniło się
miłością i kobieta okazała to publicznie
→ są jej odpuszczone ἀφέωνται αἱ ἁμαρτίαι
– w j. gr. jest to perfectum – wskazanie na stan będący skutkiem jakiejś czynności
wykonanej w przeszłości
– ale jest to też tzw. strona bierna teologiczna, w której podmiotem dokonującym
jest Bóg i JX ujawnia to czego wcześniej dokonał Bóg – tzn. że ona jest wolna od
licznych grzechów (już w czasie tego wydarzenia, uczty)
w. 49-50
głos mają świadkowie wydarzenia
* kim On jest? – w słowach i czynach JX dostrzegają moc przynależną samemu Bogu
→ to pytanie jest inspiracja do szukania odpowiedzi (odkryć prawdę)
* twoja wiara cię ocaliła – to, co kobieta uczyniła względem JX jest wyrazem jej wiary.
! jest to wiara w JX, która zbawia!
- sprawiedliwy wierzy tylko w samego siebie
→ identyczne zdanie przy uzdrowieniach (Mt 9,22; Mk 5,34; 10,52; Łk 8,48; 17.19;
18,4)
! odpuszczenie grzechów JX traktuje jak duchowe uzdrowienie
* ocaliła σέσωκέν (σῴζω) – dosł. zbawiła (słowo nie o uzdrowieniu fizycznym)
* idź w pokoju – otrzymała od Boga pokój – stan bezpieczeństwa, dobrobytu,
pomyślności.
Łk 7,36-50
skrutacja
w. 36
Łk 7,34
Łk 11,37
Łk 14,1
w. 37-38
Łk 5,30
Łk 18,13
Łk 19,7
Mt 21,31
Rz 5,8
1 Tm 1,15
Ps 38,19
Ps 51,19
Ps 126,5-6
Jl 2,12
2 Kor 7,10-11
Jk 4,9
Koh 9,8
Łk 5,32
Łk 6,21
Ezd 10,1
Ps 6,7-9
Iz 61,3
Jer 31,18-20
Za 12,10
Rdz 18,4
J 13,4-5
w. 39
Mk 7,21-22
J 7,40-41
J 7,47-52
Mt 21,28-31
Łk 3,8
Łk 15,2
Łk 15,28-30
Łk 18,9-14
Mt 9,12-13
Mt 20,16
w. 40-43
Łk 5,22
Ml 1,6
J 15,22-24
Rz 3,23-24
1 J 1,8-10
Ps 49,8
Ps 32,1-6
Ps 51,3-5
Iz 43,25
Kol 3,13
1 Kor 15,9-10
1 Tm 1,12-16
Ps 116,16-17
Łk 5,31
Ez 33,31
J 3,2
Łk 11,4
Łk 13,4
Łk 12,48
Rz 5,6
Ps 103,3
Iz 44,22
Jer 31,33-34
Rz 4,7-8
Ef 1,7
w. 44-46
1 Sm 25,41
2 Sm 15,5
Rz 16,16
Rt 3,3
Ps 23,5
Koh 9,8
Ps 23,6
w. 47-48
Iz 1,18
Ez 16,62-63
Mi 7,19
J 21,15-17
1 J 3,18
1 J 4,19
1 J 5,3
Mt 9,2
Wj 34,6-7
Iz 55,7
Ez 36,29-33
Rz 5,20
1 Kor 6,9-11
1 Tm 1,14
1 J 1,7
Gal 5,6
w. 49-50
Łk 5,20-21
Mk 2,7
Łk 18,42
Ha 2,4
Mt 9,22
Jk 2,14-16.26
Mt 9,3
Łk 8,18
Ef 2,8-10