Scenariusz lekcji języka polskiego

Scenariusz lekcji języka polskiego
Temat: Cóż to za dziwna proza! – awangarda w twórczości Brunona Schulza.
Celelekcji:
1. Poznanie najważniejszych faktów z życiorysu B. Schulza.
2. Uchwycenie istoty sztuki awangardowej I poł. XX wieku (w oparciu o prozę B. Schulza i
malarstwo M. Chagalla).
3. Poznanie oryginalnej sztuki słowa B. Schulza jako odmiany awangardy w prozie XX wieku.
4. Samodzielnapraca z tekstem .
5. Wypowiadanie się na temat twórczości artysty.
6. Uświadomienie rangi twórczości B. Schulza w literaturze XX wieku.
Czas trwania – 2 h
Metody pracy: praca z książką, wykład, pokaz
Forma pracy: indywidualna, zbiorowa
Pomoce dydaktyczne: oryginalne fragmenty tekstów prozy B. Schulza ( „Sklepy cynamonowe,
opowiadanie „Zmierzch” i Z. Nałkowskiej, „Granica”), ilustracje rysunków B. Schulza i obrazów
Chagalla, prezentacja o B. Schulzu.
Przebieglekcji:
1. Czynności organizacyjne, wprowadzenie do tematu.
2. Multimedialna prezentacja o życiu B. Schulza.Zaakcentowaniefaktu, żedziękipoparciu
Z. Nałkowskiej (autorki Granicy) debiutował cyklem opowiadao pt. Sklepy cynamonowe.
Podkreślenie, że proza Z. Nałkowskiej różniła się od prozy Bruna.
3. Wykonanie tabeli cytatów z „Granicy Z. Nałkowskiej i „Sklepów Cynamonowych” B. Schulza.
Granica
Sklepycynamonowe (opowiadanieZmierzch)
Opis domu i ogrodu.
„Zenon poznał już wtedy w mieście dom pani
Kolichowskiej, ciężką, brzydka , trzypiętrową
kamienicę z żelaznymi balkonami, przy ulicy
Staszica (która dawniej nazywała się Zielona), i
ogród za domem, miejsce wiosennej udręki.
Drzewa owocowe były tam pomieszane z
rabatami irysów, z bzami i Jasminami – nie jak w
Boleborzy, gdzie sad był osobno”.
Chora pani Kolichowska.
„Przy łóżku pani Kolichowskiej stały obie jej
Opis miasta
„Już wówczas miasto nasze popadało coraz
bardziej w chroniczną szarośd zmierzchu,
porastało na krawędziach liszajem cienia,
puszystą pleśnią i mchem koloru żelaza”.
Chory ojciec.
„W tym czasie ojciec mój zaczął zapadad na
laski, oparte o szafkę nocną. Stały tam,
oznaczając niejako, że w każdej chwili może
zdrowiu. Bywało już w pierwszych tygodniach tej
wczesnej zimy, że spędzał całe dnie w łóżku,
powrócid do zdrowia, może wstad i chodzid z
nimi po mieszkaniu. Jednak mijały tygodnie , a
stan jej się nie poprawiał”.
otoczony flaszkami, pigułkami i księgami
handlowymi, które mu przynoszono z kontuaru.
Gorzki zapach choroby osiadał na dnie pokoju,
którego tapety gęstwiały ciemniejszym splotem
arabesek”.
4. Po porównaniu fragmentów prozy Nałkowskiej i Schulza uczniowie wyprowadzają wniosek:
Proza Zofii Nałkowskiej jest jasna i zrozumiała.
Bruno Schulz przechodzi od tego, co jasne i zrozumiałe do niezrozumiałego, nierzeczywistego,
poetyckiego. Języktakiejprozybrzmijakbyzaziemsko.
5.
Analiza owego „przechodzenia” w niejasnośd.
Miasto porastało (liszajem cienia, puszystą pleśnią).
Tapety gęstwiały ( ciemniejszym splotem arabesek).
6. Uczniowie samodzielnie szukają innych przykładów i wypisują je, np.:
Przestrzeo obrastała (pulsującą gęstwiną tapet).
Dzieo przechylał się (w niskie bursztynowe popołudnie).
Dzieo schodził (pod wielokrotne, rozczłonkowane (…) sklepienia).
Podsumowanie: Zmienia się świat, materia, kształty, a więc nie o fabułę chodzi w tym
opowiadaniu, ale o możliwośd stwarzania nowych światów.
7. Wskazanie, że tytuł opowiadania także nawiązuje do aktu twórczego.
Nawiedzenie (słownik języka polskiego) – obdarzad łaską, zsyład natchnienie , szaleostwem
wstąpid w kogoś. Nawiedzony wróżbita. Ktoś nawiedzony przez diabła.
Nawiedzony w opowiadaniu jest oczywiście ojciec.
8. Rozmowa na temat korzeni sztuki B. Schulza.
Uświadomienie uczniom, że pisarstwo Bruna jest sztuką awangardową I połowy XX wieku,
która stała w opozycji do sztuki realistycznej – przedstawiającej. Sztuka ta dążyła do zacierania
granic między światem rzeczywistym a fantastycznym. Twórczośd Schulza sięga korzeniami do
ekspresjonistycznego modernizmu, którego gł. przedstawicielami są: R.M. Rilke, F. Kafka i R.
Musil. Cechą charakterystyczna dla tego nurtu, który skupiał bardzo różne indywidualności
pisarskie, była próba ujęcia problemów egzystencjalnych za pomocą języka mitów i symboliki,
która odwoływała się do podświadomości.
Prace Schulza łączy się też z surrealizmem i psychoanalizą oraz z kreacjonizmem.
Cechy prozy B. Schulza: fantastyka, baśniowośd, groteska, archetypy, symbole, nieokreślona
przestrzeo, czas , wpływ psychoanalizy, alogicznośd, z jednej strony uwznioślenie codzienności,
z drugiej degradacja wzniosłości i patosu, kreacjonizm, wizjonerstwo, poetyka snu, oniryzm.
Trudno określid gatunek utworów B. Schulza.
Przykłady sztuki awangardowej w malarstwie – M.Chagall – także twory snu i fantazji.
PannamłodaNadmiastem
9. Nauczyciel podkreśla, że utwory B. Schulza zostały wydane w wielu językach obcych (powstał
także film pt. „Sanatorium pod Klepsydrą” w oparciu o wątki prozy Schulza),a sam autor
zajmuje wybitne miejsce w literaturze XX wieku.
10. Uczniowie samodzielnie redagują notatkę z lekcji.
11. Powtórzenie i utrwalenie materiału – losowanie pytao lub krzyżówka.
12. Praca domowa: Obejrzyj poniższerysunki B. Schulza. Zastanów się nad ich cechami.
UNDULA NA SPACERZE, ołówek, 1919 r.
BRUNO SCHULZ: "SPOTKANIE" [RYSUNEK OŁÓWKIEM]
Bruno Schulz, Radośd z szabatu.
--------------------------------------------------------------------------------Źródłaliterackie:
 Red. R. Łąkowski, Literatura polska.
Przewodnikencyklopedyczny.
 B. Stworowa, Scenariusze lekcji języka polskiego. Klasa III
szkołyśredniej.
 M. Marzec, Droga do prozy Brunona Schulza. „Polonistyka”
1985 nr 6
 Internet
Źródłazdjęd i fotografii: Internet
Ewa Gładka : modyfikacja konspektu lekcji z książki B. Stworowej pt. Scenariuszelekcjijęzykapolskiego.