Diagnoza i potencjał sektora kreatywnego w aglomeracji warszawskiej

Diagnoza i potencjał sektora
kreatywnego w
Aglomeracji Warszawskiej
dr hab. Rafał Kasprzak
Instytut Zarządzania
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
charakter
produktu …
„stary” czy
„nowy”
sektor?
charakter
procesu
produkcyjnego
…
przemysły
kreatywne
– dylematy
kultury, czasu
wolnego,
przeżyć,
kreatywne …
Sfera usług społecznych obejmującą obszary aktywności
gospodarczej ukierunkowanej na tworzenie i komercjalizację
produktów kultury, która obejmuje różne formy organizacyjne
prowadzenia działalności gospodarczej w następujących
podsektorach:
sztuk i rzemiosł, obejmującym: sztuki wizualne, sztuki
performatywne oraz dziedzictwo narodowe, biblioteki archiwa
produkcji kreatywnej, obejmującym: programowanie,
działalność wydawniczą, produkcję filmową i telewizyjną oraz
produkcję radiową i muzyczną
usług kreatywnych, obejmującym: modę i wzornictwo, reklamę i
działalność pokrewną oraz architekturę i projektowanie wnętrz
Sztuki wizualne (74.20.Z; 90.03.Z; 47.78.Z)
Sektor przemysłów kreatywnych
Podsektor sztuk i
rzemiosł
Sztuki performatywne (90.01.Z; 90.02.Z; 90.04.Z)
Dziedzictwo narodowe, biblioteki i archiwa (91.01.A;
91.01.B; 91.02.Z)
Programowanie (58.21.Z)
Podsektor produkcji
kreatywnej
Podsektor usług
kreatywnych
Działalność wydawnicza (58.11.Z, 58.13.Z; 58.14.Z;
58.19.Z)
Produkcja filmowa i telewizyjna (59.11.Z; 59.13.Z;
59.14.Z)
Produkcja radiowa i muzyczna (59.20.Z; 60.10.Z;
60.20.Z)
Moda i wzornictwo (74.10.Z)
Reklama i działalność pokrewna (73.11.Z; 73.12.A;
73.12.B; 73.12.C; 73.12.D)
Architektura i projektowanie wnętrz (71.11.Z)
PL ogółem \stan na dzień
podsektor sztuk i rzemiosł
sztuki wizualne
sztuki performatywne
dziedzictwo narodowe, biblioteki i
archiwa
podsektor produkcji kreatywnej
programowanie
działalność wydawnicza
produkcja filmowa i telewizyjna
produkcja radiowa i muzyczna
podsektor usług kreatwnych
moda i wzornictwo
reklama i działalność pokrewna
architektura i projektowanie wnętrz
31.12.2009 30.06.2010 31.12.2010 30.06.2011 31.12.2011 30.06.2012 31.12.2012 30.06.2013 31.12.2013
60654
60367
60494
58893
56542
55871
55192
55753
55302
47768
47142
46959
45369
43322
42701
42069
42415
41937
9824
10154
10475
10480
10199
10134
10075
10268
10292
Źródło: Rejestr REGON, GUS
3062
20113
165
10486
7462
2000
54572
5359
31232
17981
3071
21115
229
10939
7795
2152
58792
6187
32521
20084
3060
21596
282
11190
7842
2282
61952
7006
33648
21298
3044
21611
321
11056
7962
2272
63583
7470
34176
21937
3021
20984
329
10868
7512
2275
64271
7639
34443
22189
3036
20885
342
10753
7527
2263
64979
7928
34698
22353
3048
20774
374
10765
7391
2244
65909
8249
35244
22416
3070
20812
404
10599
7574
2235
66820
8766
35505
22549
3073
20809
418
10605
7526
2260
68125
9322
36145
22658
średnie
tempo
zmian
98,85
98,39
100,58
100,04
100,43
112,32
100,14
100,11
101,54
102,81
107,17
101,84
102,93
obszar \stan na dzień
31.12.
2009
30.06.
2010
31.12.
2010
30.06.
2011
31.12.
2011
30.06.
2012
31.12.
2012
30.06.
2013
31.12.
2013
Polska
135339 140274 144042 144087 141797 141735 141875 143385 144236
województwo:
dolnośląskie
10000
10453
10776
10888
10866
10896
10983
11002
11054
kujawsko-Pomorskie
5663
5771
5851
5862
5747
5741
5691
5735
5807
lubelskie
5252
5426
5483
5425
5216
5225
5139
5293
5283
lubuskie
2930
3036
3086
3061
2956
2947
2885
2862
2852
łódzkie
7673
7952
8307
8265
8114
8204
8171
8258
8216
małopolskie
12015
12601
13002
13185
13029
13051
13116
13244
13219
mazowieckie
34481
35567
36289
36028
36015
35991
36384
36759
37456
opolskie
3259
3369
3510
3448
3321
3240
3182
3260
3214
podkarpackie
4096
4350
4523
4637
4481
4527
4458
4554
4580
podlaskie
2827
2898
2976
3042
2995
3021
2987
3040
2981
pomorskie
7902
8232
8416
8457
8266
8275
8249
8356
8422
14122
14725
15331
15267
14891
14841
14832
14936
14977
świętokrzyskie
3054
3148
3199
3213
3095
3080
3082
3101
3036
warmińsko-Mazurskie
3226
3367
3449
3458
3302
3274
3245
3310
3299
12627
12930
13316
13293
13229
13255
13409
13541
13688
6212
6449
6528
6558
6274
6167
6062
6134
6152
śląskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
Źródło: Rejestr REGON, GUS
powiat \stan na dzień
31.12.2009 30.06.2010
POLSKA
135339
140274
Razem Aglomeracja
30248
31147
% w stosunku do PL
22,35
22,20
POWIAT GRODZISKI
484
494
POWIAT GRÓJECKI
198
201
POWIAT LEGIONOWSKI
610
646
POWIAT M. ST.
23036
23611
WARSZAWA
POWIAT MIŃSKI
431
444
POWIAT
227
241
NOWODWORSKI
POWIAT OTWOCKI
604
644
POWIAT PIASECZYŃSKI
1197
1253
POWIAT PRUSZKOWSKI
1096
1151
POWIAT
284
288
SOCHACZEWSKI
POWIAT WARSZAWSKI
720
761
ZACHODNI
POWIAT WOŁOMIŃSKI
889
940
POWIAT WYSZKOWSKI
162
159
POWIAT ŻYRARDOWSKI
310
314
Źródło: Rejestr REGON, GUS
CCI ogółem
średnie
31.12.2010 30.06.2011 31.12.2011 30.06.2012 31.12.2012 30.06.2013 31.12.2013 tempo
144042
144087
141797
141735
141875
143385
144236 100,80
31770
31528
31616
31642
32034
32375
33035 101,11
22,06
21,88
22,30
22,32
22,58
22,58
22,90
511
514
502
497
501
519
533 101,2
199
194
185
184
194
194
185
99,2
644
639
635
654
656
673
681 101,4
24121
23867
23980
24056
24431
24740
25285
101,2
454
455
465
454
456
453
443
100,3
233
238
228
220
214
220
217
99,4
643
1286
1186
633
1301
1189
627
1333
1171
608
1306
1174
597
1318
1185
611
1312
1170
607
1360
1192
100,1
101,6
101,1
295
303
289
309
293
293
282
99,9
781
772
770
784
785
785
812
101,5
943
161
313
951
169
303
961
172
298
943
172
281
951
173
280
963
170
272
992
176
270
101,4
101,0
98,3
Tworzenie miejsc pracy (stałych lub czasowych) oraz wynikające z tego
oddziaływanie mnożnikowe
Komplementarność wobec innych obszarów aktywności gospodarczej
Wpływy do budżetu (podatki)
Czynnik promocji
Czynnik wzmacniający atrakcyjność lokalizacyjną
Czynnik aktywizujący i socjalizujący
Czynnik rewitalizujący lokalną tkankę miejską
Internationalization
Availability
IDEA
Entrepreneurship
Źródło: Kasprzak R (2013) Przemysły kreatywne w Polsce - uwarunkowania i perspektywy.
Demand
Umiędzynarodowienie jest ważnym czynnikiem rozwoju sektora kreatywnego,
którego podaż produktów bardzo często przekracza potencjał lokalnego (lub
krajowego) rynku.
Rozwój sektora kreatywnego wymaga umiejętnego wspierania jego uczestników
w zakresie internacjonalizacji jego produktów, a wsparcie to powinno
obejmować obszary:
•
•
•
•
ochrony własności intelektualnej
eksportu produktów sektora kreatywnego
promocji produktów sektora kreatywnego na rynkach zagranicznych
budowania sieci międzynarodowych powiązań kooperacyjnych
Instytucje odpowiedzialne za politykę wspierania tego sektora powinny nie tylko
zadbać o zbudowanie tego typu oferty, bardzo ważne jest także wskazanie
podmiotowi sektora kreatywnego możliwości i zasad pozyskiwania takiego
wsparcia oraz stworzenie zachęt do korzystania z tych instrumentów
Popyt jest
kreatywnego.
drugim
czynnikiem
wzrostu
sektora
Oznacza działania ukierunkowane na pobudzanie popytu na
produkty przemysłów kreatywnych wśród jego odbiorców.
Jak stymulować popyt?
• działania krótkookresowe, czyli uruchamianie różnych programów zakupu
produktów sektora kreatywnego (mecenat)
• ważnym rozwiązaniem powinno być także stymulowanie popytu wśród
przedsiębiorstw z innych dziedzin gospodarki (rozwiązania stosowane w
Wlk. Brytanii)
• działania długookresowe, czyli rozwojem edukacji kulturalnej, która ma
bezpośredni wpływ na poziom i jakość konsumpcji usług kultury
Przedsiębiorczość jest trzecim czynnikiem wsparcia sektora kreatywnego.
Sektor kreatywny, bazując na unikalnej i indywidualnej pracy twórczej oraz
będący obszarem o relatywnie niskich barierach wejścia wymaga stworzenia
jednolitych ram funkcjonowania, które będą sprzyjać jego rozwojowi.
Ważnymi czynnikami są obszary:
• efektywnego zakładania działalności gospodarczej,
• wielkości obciążeń podatkowych oraz zobowiązań podmiotu wobec ubezpieczeń społecznych.
• niezbędne wydaje się także stymulowanie powstawania nowych przedsiębiorstw oraz budowanie
ducha przedsiębiorczości pośród osób, które mogą funkcjonować w tym sektorze.
Osiągalność jest czwartym czynnikiem sprzyjającym budowaniu sektora
kreatywnego na określonym obszarze.
W kontekście tego czynnika należy wyodrębnić trzy podstawowe grupy
zasobów niezbędne do rozwoju podmiotu z sektora kreatywnego:
• kapitał – dostęp do kapitału ze względu na wysokie ryzyko rynkowe funkcjonowania
podmiotów w tym sektorze oraz brak powszechnie akceptowanych zabezpieczeń przez jego
członków jest ważną barierą wzrostu. Budowanie dostępu do kapitału powinno się
koncentrować na tworzeniu mechanizmów umożliwiających dostęp nie tylko do kapitału
obcego (pożyczki, kredyty), lecz także do kapitału inwestycyjnego (fundusze inwestycyjne)
• zasoby ludzkie – są niezbędnie dla rozwoju sektora kreatywnego są zasoby ludzkie, zatem
budowanie strategii wsparcia tego sektora powinno uwzględniać działania sprzyjające
przyciąganiu i rozwojowi zasobów kapitału ludzkiego oraz tworzyć warunki do elastycznego
jego zatrudnienia. Drugim aspektem silnie związanym z dostępnością kapitału ludzkiego jest
poziom jego kwalifikacji i inwestowanie w instytucje kształcenia zarówno formalnego, jak i
poza formalnego
• wiedza - dostęp do wiedzy jest ostatnim aspektem czynnika osiągalność, częstym
problemem sektora kreatywnego jest bowiem brak wiedzy związanej z prowadzeniem
działalności gospodarczej oraz niska kultura prawna. Poza wiedzą związaną z prowadzeniem
działalności gospodarczej dla sektora kreatywnego niezbędna jest także wiedza
merytoryczna, która pozwoli na podwyższanie kwalifikacji niezbędnych do dalszego
funkcjonowania w tym sektorze
Dylematy i tezy do dyskusji
CCI koncentruje się w obszarach metropolitalnych
Obszar Warszawy „wygrywa” w skali kraju, ale jak to wygląda w
skali Europy / Świata
Czy CCI może zastąpić utratę tradycyjnych przemysłów i
sektorów
Wysoka mobilność klasy kreatywnej i konkurencja o tę klasę w
ramach regionów
Wysoka mobilność CCI i możliwość ich utrzymania w regionie
oraz problem „wyciekania” dochodów z CCI
Bibliografia:
Portal http://ekonomiawkulturze.pl/
Kasprzak R (2015) Creative industries in the Polish economy [W:] Quaestiones Geographicae,
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 34(2)/2015, Poznań.
Kasprzak R (2014) Przemysły kreatywne na obszarze miasta stołecznego Warszawy, ekspertyza na
zlecenie Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy.
Kasprzak R (2013) Przemysły kreatywne w Polsce - uwarunkowania i perspektywy, Wydawnictwo
Kamon Consulting, Warszawa.
Kasprzak R, Skalska T (2012) The Economic Impact of Cultural Institutions on the Local Economy
Współautor: T.Skalska (50%) [W:] Journal of Management and Financial Sciences Vol. 5 Issue 9
(September 2012) Warszawa.
Szultka S (ed) (2012) Klastry w sektorach kreatywnych – motory rozwoju miast i regionów (Clusters in
Creative Sectors – Engines of Development in Cities and Regions). Polish Agency for Enterprise
Development, Warsaw.
UN-UNCTAD (2010) Creative Economy Report 2010: A Feasible Development Option. UN–UNCTAD,
New York–Geneva.
UN-UNCTAD (2008) Creative Economy Report 2008: The Challenge of Assessing the Creative
Economy. UN–UNCTAD, New York–Geneva.
Dziękuję za uwagę!
dr hab. Rafał Kasprzak
[email protected]
Tel. 502 057 838
Instytut Zarządzania
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie