Voytek Gallery

I decided to become an artist…
Voytek
Just the sound of this phrase is slightly contemptuous, but they
won’t treat us seriously until we surprise the world with composition, color, sound. Most people do not consider art as an indispensable value, yet, of course, everybody confers its boon on an
everyday basis without a second thought. Just the same, colloquially an “artist” is an irresponsible character, an alcoholic most
frequently, a nagger with dirty thoughts, financial pain in the
butt, womanizer, daydreamer, father of misbegotten children,
prodigal son, magnanimous goof, and sickly bag of bones on
twisted legs… This is the world I leapt into, head first, one day.
To be perfectly honest, I had not the slightest idea what I was
getting into. I only intuited that there was no way I would be
able to work under any command. I had been designed for solitude, self-determination and making mistakes at my own
expense. I wanted to be independent.
To Maria, Elżbieta & Kamila
1
Editorial information jestem bogaty, i
każdego poranka proszę dobrego Boga
o jedną przysługę - obym tylko nie miał
mniej...Przez lata całe czyniłem zabiegi
mające na celu oszołomienie publiczności.
Siliłem się na akcje, od których sam
dostawałem torsji! Jak choćby ta, kiedy
przytargałem do pracowni rysunku w
2
To be yourself = to be somebody
3
To be yourself = to be somebody
A cave in Lascaux. A man is painting buffalo and another one – observing the process – sighs heavily:
- Oh, those artists! They are everywhere, and in the meantime we need engineers! This is a favorite picture
of Voytek Glinkowski – a painter. It also renders the sketch of his character – sensitive, but taunting.
` There are things in life which are infinitely more important than art. We can live without it. The world can
easily do without artists. Once we have everything else,
we’d use some art. And – to make it clear – art is not
what one likes! It is not beautiful what one likes! I utterly protest against such attitude! You can trick all for
a moment, you can trick some forever, but you cannot
trick everyone forever!
Once upon a time, a few specialists took off for
different parts of the world and, what follows, for diverse cultures, in search for and a wish to determine the
synonym of beauty.
What came of that? In each of the studied regions of
the world the canon of beauty has been the same and is
contained within one thing – symmetry.
In art it means balance, equipoise. In painting
– to make it more concrete – it means for example
the search for quantity and quality of color red in the
right corner which should counterbalance the patch of
purple which exists in the left corner. And all this must
be included in the four corners of canvass, meaning in
a new universe created by an artist. There is nothing
beyond the four corners of canvass.
4
When he was still a student in a sports elementary school he
decided to become world champion in cycling. When this
dream disappeared in vacuum as he ended up in hospital with
over thirty stitches, the idea of his own self did so as well.
Therefore, he decided to go to the high school his mother
had chosen for him – the Communication Technology High
School with specialty in Electronics.
` I am convinced that I was the worst student in the
history of that school –Voytek laughs. I was interested
in the Polish language and history, and all else was a
nightmare. I don’t know why, but in grade III I took up
Art History the school did not have in its curriculum. I
read all there was about it.
He read effectively – he won a voivodeship-wide Art History
Olympics and was distinguished in an all-Poland finale. He
never confided in anyone those interests and victories, and
in order to join the finals in Warsaw he played truant in his
school. During the end-of-year ceremony the principal read
a letter from the Minister for National Education, congratulating the parents for a son and school principal for such an
eminent and gifted student.
5
` Convinced that it was a joke, my school friends burst
out laughing and my mom poked me and asked in scared
whisper what I was up to this time. And the principal
had no choice but to acknowledge that the Minister is
always right. This is how I became the so-called “holy
cow” a function which was a very convenient one.
Full of disbelief in his own self he applied to the National
College of Fine Arts in Lodz (ASP today). And he got in.
The first two-and-a-half years he had this constant feeling of
uncertainty, but in the following years he felt more and more
solid ground underneath his feet. He owes it to a few of his
professors: Stanisław Łabęcki, Jacek Bigoszewski, Stanisław
Łobodziński and Norbert Zawisza.
He is the only one of a class of fourteen (this is how many
graduated from the Department of Painting and Graphics of
the school in Lodz) who makes a living off of painting.
` In those days we were very lucky in Poland to have
true artists as our professors. And it does not matter
that some had the red party membership books and became Chancellors, because there were artists behind the
red covers of those books. In America, a man who cannot make it on the market becomes a tenured professor,
because those who do make it have no time for school
monotony.
I myself – when I finally scored the best of my
luck and started making a living painting – did it for
eighteen hours a day. Seven large galleries were begging
for paintings. I began to search for reasons to let me get
away from this madness for a while at least.
Then, a school appeared. I had to leave my workroom for one day in a week. My students sometimes
leave the classroom crying that they don’t understand
6
what I’m talking about or what I’m showing. And I don’t
tell them anything else but what I had learnt and what I
had received from my professors. I remember composition classes with Professor Łobodziński – a great man.
Over twenty years ago he was telling us simple things
and we sat there, bug-eyed, because we could not understand what he meant…
History repeats itself. You cannot teach a person
to paint. You can only teach this person to look and see,
because art is an ability to observe. It is in your mind,
not in your hands! People think they have a white wall
in front of their eyes, but there are so many colors in
there! I show it with my finger and they still push the
information that is there away from them! To look is to
direct your sight in search for whatever is there. And to
see means to notice this very thing. And to accept it.
A dozen or so years ago he took part in the Top Ships’ Races.
He landed in New York, went ashore to take a closer look at
the city, and stayed. He decided to make a living off of painting. Or to return.
` One has to be stubborn. When a person is young, arrogance appears simultaneously or instead of stubbornness – now it’s my turn! Maybe it’s good this way.
7
– oh how afraid I was – that if I had left my profession,
if I had found just any job which would give me shelter and food every day, I would have drowned in this
petty feeling of security and would have been even more
afraid of losing it, which would lead to not returning to
painting.
Weeks later, International Art Fairs, called Art Expo, took
place in New York’s Javits Center. That same gallery exhibited
five of his works, and during the course of the fairs, it accepted orders for... thirty paintings by Voytek Glinkowski. Orders
flowed in from a few locations in California, from DC, Boston. Suddenly, money appeared and lost of work.
` My paintings were accepted just as they were, no
questions asked, no demands. Art, galleries, are not just
spiritual and aesthetic experiences – it’s tough, down-toearth business. Galleries must pay their bills, very high
sometimes, so they demand what their clients demand.
I am in this lucky position that I do not have to bend,
conform, that they take what I come up with. I got my
whips from life many a time, but I can also easily say
that I am a lucky fellow. Today I have just as much as I
need, enough that means. I have nothing to complain
against. I pray to the Highest one for it not to change.
Light, meaning color, is the reason for the paintings of Voytek
(that is how he signs his works) to come to life. He uses various forms in order to present color – landscapes, flowers,
trees, figures, still life.
Until one day, one of the galleries accepted two paintings.
It was not so easy, manna doesn’t fall from heaven, and gallery
doors were not wide open for an artist from Poland. But the
artist from Poland went win-or-lose.
` I painted, painted and painted. I went from gallery
to gallery. Month by month. Day by day. No success.
Finally, I was penniless. For over half a year I was homeless with all the consequences of this situation. It was
not that I could not find a job. I could. But I was afraid
8
` If I were to find support from theatrical nomenclature – scene is the canvass within frames, scenography is
form, and actors are light, color. Most of the paintings
I did took shape because I wanted to verify and reveal
certain color patterns.
In our history there are situations which harrow
me. People live as long as we remember them. I want to
remember about those slaughtered in Katyń. It is one of
few paintings in case of which a theme, not color and
composition formed fundamental background. I was
wondering, however, how to keep the memory of those
people on canvass, but without erecting a monument,
without exaggerating, without “taking too far” such an
important and painful matter. I know one thing – the
less, the more.
Feeling obligated to keep the historical truth alive he looked
through a few tens of pictures from the areas of Katyń. He
painted the basin of Dniepr – half a kilometer from those excamps and about a kilometer from the tombs of Katyń.
` I was wondering how to fill, how to compose more
than two-and-a-half square meters of square-shaped
canvass in order for the composition to retain its dynamics and dramaturgy. In order not to create a static composition we escape from geometric area center
which we work with. But in this case I decided to cross
away from the center, balancing its aggression with a
yellow spot which would attract out sight to the left part
of the painting.
Voytek Glinkowski’s painting, entitled “For the Victims of
Katyń” was presented as one of his paintings and drawings
during one of recent exhibitions, entitled “Figures and Flowers” in Glencoe.
Two, maybe three years ago, during an auction of works
donated by the artists of Chicago for the cause of Joanna
Dajnowiec (late Joanna Dajnowiec today) which took place
in the Main Hall of the Polish Museum of America, my attention was attracted to a large canvass donned in dream-like
colors. I asked whose work it was. The answer was: Voytek’s.
Soon later I saw a man whose hair looked like salt mixed
with pepper, and with enormous blue eyes, wearing a long,
black coat, scrutinizing works of others. When I wanted to
start a conversation I noticed he had left. A year passed. Art
Gallery Kafe, I already don’t remember whose exhibition it
was, next to the wall full of paintings or photos I noticed the
black coat on top of which there was... salt and pepper.
` I am dreaming about the Polish Art Salon. I am ready
to combat mediocrity using any weapons available. We
need to educate audience – not beguile it.
9
When it comes to art he is ruthless. He can return money to
a student and refuse him or her to participate in the next class
if he feels “bread cannot be baked from this flour.”
Auction for the cause of Anna Wuszter was fast approaching. I phoned him with a question whether he would
join. – Come over, - he said, because I can’t leave my easels
– light is still good (he only paints in daylight). I came to
pick up one of the paintings. I left… with three. – What use
one painting is for you, since the girl needs loads of cash for
surgery? Salt and pepper.
After more than twenty years he returned to dreams
connected with cycling, but also skiing, tennis. He practices
like a professional. He records the way masters act to then
replay it slow-mo many times and peek at how the best ones
operate. And so he became Vice-Champion for the State of
Illinois (cat.4), took 2nd place in American Championships
in the Downers Grove criterion (cat. 30+), bronze medal in
ABR Team World Championships in cycling (open cat.).
Voytek writes, too – stories, epigrams, he also has a
screenplay in his repertoire.
About the wolf [translator’s interpretation]
They say at length is the fox
brought to the furrier,
but time now just shows
that fox is the courier.
Fox now retorts, not quite so prim
that he ate them all –
no one takes him.
` My grandma used to say: - it’s best to just be yourself.
But, my dear, if you want to be yourself, you’d better be
somebody.
Until one day, one of the galleries accepted two paintings.
Ewa Uszpolewicz
Until one day, one of the galleries accepted two paintings.
10
11
Voytek
Shows and exhibitions 2000  2009

Atlas Galleries, Chicago
H.Marion Gallery, Willmette

Triada Galleries, Gdańsk, Poland
Atlas Galleries, Chicago
Signature of Art Gallery

Atlas Gallery, Chicago
Signature of Art Gallery
J. H. Marion Gallery

Discovery Galleries, Bethesda
Atlas Gallery, Chicago
Signature of art, Chicago

Toronto Art Expo, Canada
Atlas Gallery, Chicago, four artist show
art new york, Javicts Center, New York
Contemporary and Classic, Chicago, Navy Pier

Art Expo, New York
Expo Florida, Palm Beach
Las Vegas Expo Art Show
Signature of Art Gallery, Glencoe

Stricoff Fine Art Gallery, New York
Art Expo, New York, Javits Center
Discovery Galleries, Boca Raton, Florida

Dance and Music Academy, Chicago
Maple Avenue Gallery, Evanston
Art Expo Atlanta, Georgia
Art Expo New York

Stricoff Fine Art Gallery, New York
Art Expo Las Vegas
Art Expo New York
Discovery Galleries, Bethesda, Washington
Stricoff Fine Art, New York

12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
Upstream
I
decided to become an artist…
Just the sound of this phrase is slightly contemptuous, but
they won’t treat us seriously until we surprise the world with
composition, color, sound. Most people do not consider art
as an indispensable value, yet, of course, everybody confers
its boon on an everyday basis without a second thought. Just
the same, colloquially an “artist” is an irresponsible character,
an alcoholic most frequently, a nagger with dirty thoughts,
financial pain in the butt, womanizer, daydreamer, father of
misbegotten children, prodigal son, magnanimous goof, and
sickly bag of bones on twisted legs… This is the world I leapt
into, head first, one day. To be perfectly honest, I had not the
slightest idea what I was getting into. I only intuited that there
was no way I would be able to work under any command. I
had been designed for solitude, self-determination and making mistakes at my own expense. I wanted to be independent.
Until recently it seemed to me that the price I had paid for all
this was high and that I took upon myself a little bit too much
of a status of martyr… Why until recently? Well, because I
was completely cured during one winter gathering of cyclists
in a hall of one of the suburban schools near Chicago. As
we were setting up our equipment, an acquaintance of ours
from Bosnia came up to us and assessed our profligacy within
the frame of the most modern race cycling technologies with
disgust, concluding his remark with a suspicion that we were
probably much richer than he. Immediately, I confided in
him my six-month homelessness during the process of artistic
maturation claiming that now I fully deserve compensation.
– Cut that crap about homelessness! – Bisi retorted immediately. – I would prefer to be a fucking bum! And he unbuttoned
his shirt. Three ample scars shone on his thin torso... – I spent
three years with my wife in the mountains. They were shooting at us almost every day, but they hit me only three times.
24
He turned away and left. I stood there, flexed, with my
eyes wide open. I felt terribly ashamed. I felt like a wall-eyed
chameleon trying to “shoot” a drunk fly standing three centimeters from his snout, and missing (it must be analogous to
the most shabby feeling of helplessness). My life in comparison to this man’s was almost like a fairy-tale. And on top of it
all I am a lucky beggar. Yes, I have to admit I’ve had a lot of
luck. If it is a sort of a reward from God and Powers of Nature
then I take it with gratitude and solemnly swear I won’t sniffle
anymore.
Doing the job of an artist enabled me to perambulate
emotional spheres which are inaccessible to many. It handed
me a certificate for doing experiments for which one usually
gets locked up in the so-called loony bin. I do not have a fat
checking account, but I am rich, and each morning I ask good
God for one favor only – not to have less...
For years on end I have been making attempts to stagger my audience. I forced myself to do things I myself retched
from! Like when I brought a dead cat, run down by a car, to
the drawing workshop of the Academy in order to perform an
autopsy within the frame of the absurd exercise of a drawing
lesson, entitled “A car.” Oh great Jacek Bigoszewski who called
me a half-baked idiot! Thanks for your generosity! And – I am
sorry.
For the next several years I had this drive for otherness,
for eeriness, for a one-of-a-kind type of an expression. All this
is seemingly proper. But I was plowing a wrong field. After all,
you can trick everyone for some time or some forever, but you
cannot trick everyone forever!
It simply proved that less means more. It proved that
the idea lies in working on small plots. But this work must be
perfect, without fallow and thoughtless sowing – some might
think, then, that I was thrown out of the Academy of Agriculture or something. Nothing of the sort. It was my intuition
alone that has brought about this farmer metaphor – as a sign
of unity with a need to satiate fundamental needs.
It proved tiny nuances in color temperature make a difference between art and… lack of it. It proved that shifting the
composition by a few degrees or centimeters makes art. Not
explosions, freaks of nature, caricatures, screams, bare asses
and tits on keyboards… Delicate, subtle sounds and a breath
of color which makes such emotions we had not suspected
ourselves of having even a moment ago, leap. Just like Sztautynger wrote: “The shortest erotic is such… – it is a touch…”
The subject of the story is not important. It’s just a carrier
of an idea into color and composition. The way the “watcher”
perceives art is manipulated by the so-called Artist, with the
use of the only valor of art – composition of color and form.
Of course I change “carriers” occasionally in order not to get
bored. This is why you will not find in my works, my dear art
critic, or bureaucrat of art, what you cannot breathe without…
Oneness (monotony) of activities which would enable you to
create a portfolio with a seal. Zip!
I hope that on my way I transformed from a pseudocomplicated boy into a canvas-dauber who feels and enjoys
wider than average horizons. I stopped ensconcing that I just
adore Gregorian Choirs for their thick monumentality, Alanis
Morisette for childish simplicity and honesty, “Pod Budą” for
reflective hope, Młynarski for wisdom and cogency, Vivaldi
and Mozart in envy of their talent, Franz Hals for joy, Master
Pavarotti for timeless magnitude even jealousy has no relation
to, because it is unattainable – a genius of sound. And, most
of all, I adore Maria and Elżbieta for their simple love.
This is precisely what I am composed of and these are my
work “tools.” I cannot not use them on canvas, in selecting
color and composition.
Is it not so that simple feelings and words become more
complicated? As a result of an uncomplicated structure they
are bare and we have nothing to hide behind…
There is no way to flee from this simplicity, there is no way to
stretch and pervert it. That’s how it is and that’s all.
25
26
27
A year...
W
Until one day, one of the galleries accepted two paintings.
28
eird weather conditions function perfectly as the Friday happy hour cocktail. The hailstorm came when he
was sitting in his arm-chair, holding a cigarette, late into the
evening. He took a metal helmet from the coffer. He pulled it
deep onto his ears. He couldn’t hear anything. The first shrapnel burst after a while. Then one more, and yet another…
Drums rattled with various intensity. After a while he began
to distinguish the sounds. A ship horn uttered a low sound.
The thrill of excitement concussed his body. He had many
questions, but he did not know whom to ask. After all, no
matter what the answers would be, he would not change his
plans anyway. The storm took on various shades of grey. Occasionally, black holes indicated the rhythm. – Santa Claus
fell from a few-storey height. – Too bad, he was admired. Oh,
come on, don’t worry, it was so nice for a moment… – Yes…
as a matter of fact all this is a comedy; it’s just that the game
turns serious at points.
– For a Jester a jest has a dimension of seriousness. – And for
a Puritan? He giggled. He overwhelmed the hailstorm with
sound and resonated, entirely, with laughter. An exceptionally large, egg-shaped hail stone swiped the top surface of his
helmet. White beads and a few coruscations whirled in front
of his eyes. In a bland, short-lasting moment of light he noticed a figure running, multiplying itself over and over.
– Wait a moment, hold on… Don’t let them beset you.
The window-frame position, kind of pre-situated, was a prefect fit for an observation point. He gazed at the figures running all the way to the horizon. They performed many an activity. He knew they were all aiming at a single target – taking
possession of his body, soul and all organs. Occasionally, the
figures met in nooks, discussed the plan and then scattered
around again. He speculated for a moment on whether he
should annihilate them or not. He pondered ways… Thick
hail swooped from underneath the ceiling. Everything turned
white and it became cold. He descried the persecutors. The
hailstorm ceased as unexpectedly as it occurred. Bits of ice
melted quickly on the warm floor. The little figures disappeared. Large bubbles detached themselves from the thin
layer of water. They glided throughout the room and nudged
the furniture. They were warm, colorful and promising… The
world contained within them seemed to be happy and calm.
He entered these bubbles, permeated with joy. He lost the
feeling of time and the world. – But why not… ? After all,
this world is also real. – Well… maybe less so… Suddenly, he
became overwhelmed by fright. What will happen when the
bubbles burst? – This is also possible… He tried to come to
terms with this fact. Unfortunately, some other part of his
soul did not agree to it. Sudden bursts followed one another.
Well, it happened… – He did bang against the floor. – I was
lucky anyway – he thought – after all, the bubble could have
spattered just under the ceiling. He collected himself painfully
from the floor. An adroit hand with a long forearm jutted out
from behind a furniture piece. It patted his head, delicately
squeezed his arm. He had no idea to whom it belonged. Despite the gentleness, its movements betrayed strength and decisiveness. It could as easily have punished. – No – he thought,
I have to grow immediately. He closed his eyes. He grew with
all his might. In a flash, he remembered all his actual and
imagined victories. Something soughed in his head, lungs,
knees… He opened his eyes. There was not a single trace left
after the hailstorm. The midday sun poured warm ambiance
into the room. He stood upright in the armchair. Tea flowed
in thin streamlet along the carpet. A vestige of a once wet
hand glistened on the window frame… – What now? – What
do you mean? You’ll brush your teeth, wash your face and
leave. ¬– Where to? ¬– No ordinary place, where you’ve been
many times already – Yeah...I know I’ll do it, just like I know
it will snow again, it will rain again, and… nothing extraordinary will happen. – Only the span of your arms demarcates
the threshold of joy and sadness.
29
30
31
Until one day, one of the galleries accepted two paintings.
Until one day, one of the galleries accepted two paintings.
32
Until one day, one of the galleries accepted two paintings.
33
They
T
here was not much traffic. It’s strange, but a city with a
population of as much as a million becomes a desert just
as soon as evening comes on. I loitered about aimlessly. Dirty
windows of numerous watering holes hid my likes. Pedestrian
street lights flickered stolidly and rhythmically. It directed the
traffic of ghosts.
Staring into the changing lights I walked, step by step. I wonder what color I will hit – I thought. This idiotic game actually
pleased me... Red?! – No... Wait a moment. About a hundredand-twenty steps. That means four minutes. Prompt calculations resulted in green. I closed my eyes to make it even more
difficult.
– One hundred and sixteen, one hundred and seventeen, one
hundred and… - I fell flat on my face. The sidewalk ended on
step number one hundred and seventeen. I lied stretched on
the “zebra.”
– Not too bad, – I thought. – I got it. This is when I noticed
the light was actually red.
– So my calculations were wrong.
I collected myself from the asphalt distressed.
– Hey, you!!! – I heard just above my head.
I looked around, with uncertainty. I was alone.
– Hey, you, yeah, I’m talking to you! – The voice repeated.
I was up on my feet already. I still hadn’t seen a single living
soul except for my own reflection in a show window. I laughed
34
to myself. Well, indeed there are two of us.
– Are you deaf or what?! – It yawped.
At this moment, a man came out from a dark recess in a wall.
His face betrayed minacity. He stared at my face astutely.
– Have you drunk? – He asked.
– Indeed, – I replied. – We drank three days ago with uncle
Andrzej, but why are you asking?
– It is me who is asking questions now, not the other way
around! – He bridled up.
I took another look around; I was still alone… Who else is
he talking to…? Oh, maybe it is even better if there is more
of us...
– You have to show respect – he continued. If you don’t know
how to drink, then don’t drink at all. You are a public nuisance and it is hooliganism.
– Most certainly one who is a public nuisance is a hooligan,
– I answered. – But my wife and I never had...
– Oh, you little joker! Well...
Now, I just couldn’t get it. One of us was a joker, or a joker
surfaced from within us; or maybe from among us... What the
hell?! I began to look around anxiously. Except for me there
was still not a single soul there.
– What?! Do you want to make your getaway?! – he shouted.
– God! – I replied, despaired – others, maybe yes, but definitely not me.
Suddenly, no one knows where from, but the second man appeared.
Uh-huh – I thought appeased – it seems that very first one
still spoke to us. Well, now the new one will talk – I felt kind
of weary of the whole situation. Meanwhile, the “new one”
whispered something to my to-date interlocutor’s ear.
– Mhm! – They cleared their throats as if they were a choir.
– You were crossing the street on the red light...
– Stop that babble! – The new one said. – Let’s go!!!
Thank goodness – I thought, and added loud:
– Oh, but please, feel free, go! It was very nice to… When
I came back to senses, I was lying on a wooden bench. My
forehead hurt unbelievably. I touched it with my hand. Thick
bandage swathed half of my head. What’s going on?
Suddenly, some hand tugged me brutally. A small room… A
few people sitting with their backs against the wall.
– Martin Prestoni, citizen of Italy. For disrupting public order,
active and passive disparagement of the authorities, the misdemeanor court is hereby sentencing you to hours of public
work. Do you understand the sentence or do you need an
interpreter?
– No, – I replied. – I studied the language in Rome.
– If yes, then please pay the mulct and leave...
leave me alone
35
Until one day, one of the galleries accepted two paintings.
Until one day, one of the galleries accepted two paintings.
36of the galleries accepted two paintings.
Until one day, one
37
38
39
40
41
42
43
44
45
Three on three...
S
ailors can’t make it on a motorboat longer than is necesThe chill of the ocean-side morning woke him up. All
sary. Max sold a motor titan and purchased another, old, sore, he ran to the pier. His father was not there. He spent his
twenty eight-foot sailboat. In its virgin cruise he returned
last few bucks on breakfast. He ate it, and began to obstinatehome to New Jersey, embarked his son, Max Junior, and after
ly repeat the ritual of the previous day – he checked, hourly,
a few days they were back in Shinackok.
the place by the pier. He spent the next night in the sand he
As usual, the door to “Captain Norm” was convivially
had already gotten to know. Rain woke him up the next day.
open, and while Max Senior was delving into the viscera of He dried his clothes in “Norm” and powered up with coffee
his new lover, Max Junior was already behind the bar. A lady, “on the house.” No father, no yacht. Concerned, he told the
sitting nearby, did not really look like Cindy Crawford, yet
story to the “brothers.” – People here have heard about cases
she managed to awake prurience somewhere within Junior. A like this one, – the fishermen said. – All’s well with your dad,
shot followed a shot and soon the couple began to feel warmly
and until he returns, you can sleep on our cutter. They gave
toward each other. Max Senior sat on the other side. Junior in- Junior food and drink. On the third day the familiar shape
troduced the lady to his father. Maritime stories flowing from
appeared in the port basin. Nibbling his lips, Junior waited at
the captain’s mouth excited feminine imagination.
the quay.The lady jumped off board without paying attention
– I’ve never been on a yacht before in my life, – she exclaimed. to Junior.She kissed Max on his cheek and ran towards the
Max’s imagination caught the gleam...
village, oaring. – I am sorry, son, – said Max. – It proved that
– I would just love to see and learn – she added.
the lady was interested in much more serious matters than
This time, something radiated in Max’s head...
maneuvering with sails. It took us slightly more time, because
– My dear son, – he said to Junior. – Wait for me for three
she was very, very inquisitive…
hours or so and I will show the lady around the yacht and
Junior entered the cabin and pulled out bread and cans
acquaint her with the art of sailing. And so they sailed away.
from the galley. Falling asleep, he made a solemn promise to
Junior sat at the bar for three, four, five hours… Dark
himself that it was the last journey he would take with his
night crept over Shinackok. The bar was abandoned, fisher- father, and that certainly he would not introduce him to anymen returned to their wives. It was already past midnight
one...
when Max Junior went for a walk. He kept coming back to
Three hours or three days, there is no difference in the seathe pier every hour, hoping to go to sleep in his berth. No
faring clock. The day when the above digressions about time
way. His father was gone. Tired, he found a patch of soft sand, stop puzzling you will be the day you will be able to begin to
buried himself in reeds and fell asleep.
call yourself “sea dog..”
46
47
48
49
Introduction
to a collection of stories, entitled
Stories of the Sea and More
Sailors are dreamers. You don’t really need to complete a voyage to the Cape of Good Hope or even to the waters of the
Baltic Sea to become member of the seafaring folk. If you
only dream – you are a sailor! You are a traveler and discoverer.
A discoverer of your own adventure! Sooner or later you will
set out on a voyage and paint your life with impressions – it’s
just a question of time.
If you dream, none of the ideas in your head are unreal.
The world is ready, still ready for your bow. What you truly
need to do is to want and to find a place you tickle it at. It will
then smile and sets you free from the so-called life. You will
then jump head-first into that space and sail toward your aim,
to your place.
The world of seafaring folk is different from widely accepted and politically correct views. The world of sailors, mariners, lighthouse operators, fishermen and those who sit on
the bank, staring into the horizon, is always incomplete.
It is hovering, open and sincere, a bit lost; it is able to love all
the way and hate for just a second. It suffers nostalgically and
50
fastidiously happy. It is able to endow one without expecting
anything in return, but it is also able to punish mercilessly.
This world is most certainly not a creeping one. To be
perfectly honest, the sea world of XXI century is not much
different from that a few hundred years ago – when it comes
to customs, mentality and experiencing. It’s a good, old world
where you will never be duped. Once someone joins it, it’s
done for good, and it becomes “transferable” onto others.
The adventures described above took place mainly in North
America, but they might as well have taken place anywhere on
the globe.
I won’t swear up and down that all situations are absolutely real, but I won’t say that I trumped it all up, either… They
are at least probable. The stories of the sea do not demand
notary seals, and so – my dear Dreamer-Sailor, you know…
Non-dreamer, you will believe – you’ll begin to dream, and if
you don’t believe –
ok.
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
Być sobą = być kimś
Grota w Lascaux. Jakiś człowiek maluje bizony, a drugi –
przyglądając się temu procesowi – ciężko wzdycha: - ech, artyści,
wszędzie artyści, a nam przecież inżynierów trzeba!
To ulubiony rysunek Voytka Glinkowskiego. Artysty malarza.
On także oddaje rys jego charakteru – wrażliwego, ale zaprawionego kpiną.
` Są w życiu rzeczy stokrotnie ważniejsze niż sztuka.
Możemy bez niej żyć. Świat bez artystów spokojnie może
się obyć. Jeśli mamy już wszystko inne, wtedy przydałaby
się sztuka.
I – żeby jasność była – sztuką nie jest to, co się komu
podoba! Piękne nie jest to, co się komu podoba! Stanowczo protestuję przeciwko takiemu podejściu!
Można przez chwilę nabrać wszystkich, można zawsze
nabierać niektórych, ale zawsze i wszystkich nigdy się nie
nabierze!
Swego czasu kilkoro fachowców rozjechało się w
różne części świata, i co za tym idzie, różne kultury, w poszukiwaniu i chęci określenia synonimu piękna. I cóż się
okazało? W każdym badanym rejonie świata kanon piękna
był i jest ten sam, i zawiera się w jednym – SYMETRIA. W
sztuce oznacza to balans, równowagę. A w malarstwie
– żeby jeszcze bardziej ukonkretnić – na przykład poszukiwanie ilości i jakości czerwieni, która w prawym rogu musi
zrównoważyć wystepującą w lewym rogu plamę fioletu.
A wszystko to musi być zawarte w czterech narożnikach
płótna, czyli nowego wszechświata tworzonego przez
artystę. Poza narożnikami płótna nie ma już nic.
Kiedy był uczniem sportowej szkoły podstawowej postanowił
zostać mistrzem świata w kolarstwie. Kiedy to marzenie
odeszło w siną dal wraz z pobytem w szpitalu i założeniem
ponad trzydziestu szwów, odszedł też w siną dal pomysł na
siebie. Poszedł więc do wybranej przez mamę szkoły średniej
- łódzkiego Technikum Łączności, kierunek elektronika.
92
` Jestem przekonany, że byłem najgorszym uczniem w
historii tej szkoły – śmieje się Voytek. Interesował mnie
język polski i historia, natomiast reszta była koszmarem.
Nie wiedzieć czemu w III klasie wziąłem się za historię sztuki, której w tej szkole przecież nie było. Czytałem co się
tylko dało.
Skutecznie czytał – wygrał wojewódzką olimpiadę historii
sztuki, na ogólnopolskim finale dostał wyróżnienie. Nikomu
się ani z tych zainteresowań ani z wygranych nie zwierzył,
a żeby pojechać na finały do Warszawy zwiał ze szkoły. Na
wieńczącym zakończenie roku szkolnego apelu, dyrektor
przeczytał list z Ministerstwa Edukacji Narodowej, gratulujący
rodzicom syna, a dyrekcji technikum tak wybitnego i zdolnego ucznia.
`Moi szkolni koledzy w przekonaniu, że to żart, gruchnęli
śmiechem, mama szturchnęła mnie i przerażonym szeptem zapytała, co znowu wymyśliłem.
A dyrektorowi nie pozostało nic innego jak uznanie, że
minister ma zawsze rację. I zostałem tak zwaną „świętą
krową”, co było bardzo wygodne.
Pełen niewiary w siebie złożył wymagane dokumenty do
Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Łodzi (dzisiaj ASP). I dostał się.
Pierwsze dwa i pół roku miał ciagłe poczucie niepewności,
następne lata to stąpanie po coraz twardszym gruncie. Zawdzięcza to kilku swoim profesorom: Stanisławowi
Łabęckiemu, Jackowi Bigoszewskiemu, Stanisławowi
Łobodzińskiemu i Norbertowi Zawiszy.
Jest jedynym z czternastoosobowego roku, bo tyle osób
wyszło wówczas z Wydziału Malarstwa i Grafiki łódzkiej szkoły,
który z malarstwa żyje.
`W tamtych czasach mieliśmy w Polsce wielkie szczęście,
że naszymi profesorami byli prawdziwi artyści. I nieważne,
że niektórzy z nich mieli legitymacje partyjne i zostawali
rektorami, bo za tą dość wstydliwą legitymacją ciągle
stał artysta. W Ameryce etatowym nauczycielem zostaje
człowiek, który nie radzi sobie na rynku, bo ten, który sobie
radzi nie ma czasu na szkolną codzienność.
Ja sam – kiedy juz złapałem mojego Pana Boga za
nogawkę i zacząłem tutaj z malarstwa żyć – malowałem
po osiemnaście godzin dziennie. Siedem dużych galerii
wołało o obrazy. Zacząłem szukać pretekstu, który pozwoli
mi choć na trochę odejść od tego szaleństwa. I pojawiła
się szkoła. Na jeden dzień w tygodniu musiałem opuścić
pracownię.
Moi studenci czasami wyskakują z zajęć płacząc, bo nie
rozumieją co mówię i co pokazuję. A ja nie mówię nic
innego niż to, czego sam się nauczyłem i co dostałem
od moich profesorów. Pamiętam zajęcia z profesorem
Łobodzińskim od kompozycji, cudowny człowiek,
ponad dwadzieścia lat temu mówił rzeczy proste, a my
siedzieliśmy z wytrzeszczem oczu, bo nie rozumieliśmy, o
czym on do nas...
Historia zatacza koło.
Nie można nauczyć człowieka malować. Można tylko
nauczyć go patrzeć i widzieć, bo sztuka to umiejetność
obserwacji. Jest w głowie a nie w rękach!
Ludzie myślą, że mają przed sobą białą ścianę, a przecież
tam jest tyle kolorów! Pokazuję paluchem, a oni ciągle
odpychają od siebie informację, która tam jest! Patrzeć, to
skierować wzrok w poszukiwaniu tego co jest.
A widzieć, to to coś zobaczyć. I przyjąć.
Kilkanaście lat temu wziął udział w Operacji Żagiel. Przypłynął
do Nowego Jorku, zszedł z jachtu, żeby przyjrzeć się miastu. I
został.Postanowił żyć z malarstwa. Albo wracać.
`Trzeba być upartym. Kiedy człowiek młody, obok albo
zamiast uporu pojawia się arogancja – teraz ja! Może to
i dobrze.
Nie było łatwo, manna nie spadała z nieba, a drzwi galerii
nie stały otworem przed artystą z Polski. Ale artysta z Polski
postawił wszystko na jedną kartę.
` Malowałem, malowałem i malowałem. Chodziłem od
galerii do galerii. Miesiącami. Dzień w dzień. Bez skutku.
Wreszcie zabrakło mi środków do życia. Ponad pół roku
byłem bezdomny z wszystkimi tego stanu konsekwencjami. I przecież nie było tak, że nie mogłem znaleźć pracy.
Mogłem. Ale bałem się, jakże ja się bałem, że jeżeli odejdę
od zawodu, znajdę sobie jakąkolwiek pracę, która da mi
dach nad głową i codzienne jedzenie, to utonę w tym
drobnym poczuciu bezpieczeństwa i bedę się jeszcze
bardziej bał stracić je, więc do malarstwa już nigdy nie
wrócę.
Aż któregoś dnia jedna z galerii – po kolejnej w niej bytności
– przyjęła dwie prace. Kilka tygodni później odbywały się
Międzynarodowe Targi Sztuki Art Expo w Javits Center w
Nowym Jorku, na których ta sama galeria wystawiła już pięć
jego prac, a w trakcie trwania targów przyjęła zamówienia
na... trzydzieści obrazów autorstwa Voytka Glinkowskiego.
Zamówienia popłynęły z kilku miejsc w Kalifornii, z Waszyngtonu, Bostonu.
Nagle pojawiły się pieniądze i mnóstwo pracy.
`Zastanawiałem się, jak zagospodarować, jak
zakomponować ponad dwa i pół metra kwadratowego płótna, żeby kompozycja miała swoją dynamikę i
dramaturgię. Żeby nie stworzyć kompozycji statycznej
uciekamy od geometrycznego środka powierzchni, na
której pracujemy. Ale w tym przypadku postanowiłem
jednak wyjść od centrum krzyżem, balansując jego
agresywność żółtą plamą, która ściąga nasze widzenie na
lewą stronę obrazu.
` Zaakceptowano moje malarstwo takie, jakie było, bez
żądań. Sztuka, galerie, to nie tylko duchowe i estetyczne
przeżycia, to twardy interes. Galerie muszą płacić rachunki, często bardzo wysokie, więc wymagają tego, czego
wymagają ich klienci. Jestem w tej szczęśliwej sytuacji, że
nie muszę naginać się, podporządkowywać, że biorą to,
co ja wymyślę. Wiele razy brałem od życia w skórę, ale też
mogę spokojnie powiedzieć, że jestem szczęściarzem. Dzisiaj mam dokładnie tyle, ile mieć potrzebuję, wystarczająco.
Nie mam na co narzekać. Modlę się do Najwyższego, żeby
to się nie zmieniło.
Obraz Voytka Glinkowskiego zatytułowany „Ofiarom Katynia”
został zaprezentowany, wśród innych jego prac malarskich i
rysunków, na niedawnej wystawie „Figury i Kwiaty” w Glencoe.
Powodem powstawania obrazów Voytka (tak pisanym imieniem podpisuje swoje prace) jest światło, czyli kolor. Do
przedstawienia koloru używa różnych form – pejzaże, kwiaty,
drzewa, figury, martwa natura.
` Gdyby chcieć wesprzeć się teatralną nomenklaturą –
scena to płótno zawarte w ramach, forma to scenografia,
aktorzy zaś to światło, kolor.
Lwia część obrazów, które namalowałem wzieła się z chęci
sprawdzenia i pokazania pewnych układów kolorystycznych.
W naszej historii są sprawy, które mną wstrząsają. Ludzie
żyją tak długo, jak długo zachowujemy o nich pamięć.
Chcę pamiętać o ofiarach rzezi katyńskiej. To jeden z niewielu obrazów, których pierwotnym podłożem jest temat a
nie kolor i kompozycja. Zastanawiałem się jak zachować
na płótnie pamięć o tamtych ludziach, żeby nie stawiać
pomnika, nie przesadzić, nie „przegadać” tak ważnej i bolesnej sprawy. Wiedziałem jedno – im mniej tym więcej.
Dwa, może trzy lata temu, na aukcji prac ofiarowanych przez
chicagowskich artystów na rzecz Joanny Dajnowiec (dzisiaj
już ś.p.), która odbywała się w Sali Głównej Muzeum Polskiego
w Ameryce, zwróciło moją uwagę duże płótno obleczone w
kolory jak ze snu. Zapytałam, czyja to praca.
Odpowiedziano: - Voytka. Niedługo później zobaczyłam
człowieka z włosami niczym przemieszana sól z pieprzem
i wielkimi błękitnymi oczami, w długim czarnym płaszczu,
przyglądającego się pracom innych. Kiedy chciałam zagadać,
jego już nie było. Minął rok. Art Gallery Kafe, nie pamiętam już
czyja wystawa, pod ścianą obrazów czy zdjęć czarny płaszcz,
na którego szczycie... sól z pieprzem.
` Marzy mi się Salon Sztuki Polskiej. Jestem gotów
walczyć wszystkimi dostępnymi środkami z bylejakością.
Publiczność trzeba kształcić a nie mamić.
Jest bezwzględny jeżeli chodzi o sztukę. Potrafi zwrócić studentowi pieniądze i podziękować za udział w następnych
zajęciach, jeżeli czuje, że „z tej mąki chleba nie będzie”.
Zbliżała się aukcja na rzecz Anny Wuszter. Zadzwoniłam z pytaniem, czy włączy się. – Przyjedź - powiedział, bo nie mogę
odejść od sztalugi - światło jeszcze dobre (maluje tylko przy
dziennym świetle).
Przyjechałam po jeden obraz. Wyszłam z... trzema. – Co ci
po jednym, skoro dziewczyna musi mnóstwo pieniędzy na
operację zebrać?
Sól z pieprzem.
Po ponad dwudziestu latach wrócił do marzeń związanych z
kolarstwem. Także z nartami, tenisem. Trenuje jak zawodowiec. Nagrywa działania mistrzów, by później odtwarzać je
wielokrotnie w zwolnionym tempie i podpatrywać, jak
działają najlepsi.
I został wicemistrzem stanu Illinois (cat.4), zajął II miejsce
w Mistrzostwach Ameryki w kryterium Downers Grove
(cat.30+), brązowy medal w Drużynowych Mistrzostwach
Świata ABR w kolarstwie (cat.open).
Voytek też pisze – opowiadania, fraszki, ma także na swoim
koncie scenariusz.
O wilku
Powiadają o wilku,
że niósł razy kilka
i teraz jest pora,
by inny niósł wilka.
Wilk na to ze śmiechem
tę poprawkę wnosi,
że wszystkich już zaniósł
nie ma kto go nosić.
`Moja babcia mawiała: - w życiu najlepiej jest być sobą.
Ale, kochaniutki, jeśli chcesz być sobą, to lepiej bądź
kimś.
Ewa Uszpolewicz
W poczuciu obowiązku zachowania prawdy historycznej
przejrzał kilkadziesiąt zdjęć okolic Katynia. Namalował dorzecze Dniepru - pół kilometra od jednego z tamtejszych dawnych
obozów, i około kilometr od katyńskich grobów.
93
Krótkie opowiadania
Pod prąd
Postanowiłem zostać artystą…
Samo nawet brzmienie tego słowa jest po trosze pogardliwe.
Oczywiście dopóty dopóki nie zadziwimy świata kompozycją,
kolorem, brzmieniem, nie traktują nas poważnie. Większość
ludzi nie uważa sztuki za wartość niezbędną. Oczywiście
wszyscy, bez problemu, korzystają z jej dobrodziejstw na co
dzień, tym niemniej “artysta”, to w potocznym znaczeniu: osobnik nieodpowiedzialny, najczęściej pijak, maruda wypełniona
szczerbatymi myślami, finansowa pierdoła, kobieciarz,
Dyzio-marzyciel, ojciec nieślubnych dzieci,syn marnotrawny,
wielkoduszny głupek i chorowity chudzielec na krzywych
nóżkach…
W taki oto świat rzuciłem się pewnego dnia głową
do przodu. Szczerze mówiąc nie miałem większego pojęcia,
w co się pakuję. Przeczuwałem jedynie, że nie ma mowy
żebym był w stanie pracować pod jakimkolwiek nadzorem.
Zostałem stworzony
do samotności, samostanowienia i popełniania pomyłek na
własny rachunek. Chciałem być niezależny.
Do niedawna jeszcze wydawało mi się, że cena jaką za to
zapłaciłem była wysoka i przyjąłem na swój grzbiet trochę ze
statusu męczennika…Dlaczego do niedawna? Otóż zostałem
doszczętnie wyleczony w czasie zimowego spotkania rowerzystów, w sali jednej
z podmiejskich (podchicagowskich) szkół.
Kiedy rozstawiliśmy swój sprzęt, podszedł do nas znajomy
Bośniak i z niesmakiem ocenił naszą rozrzutność w obrębie
najnowszych wyścigowo-kolarskich technologii, kwitując
swoją uwagę podejrzeniem, że jesteśmy prawdopodobnie
dużo bogatsi od niego. Na co ja natychmiast zwierzyłem się
ze swojej sześciomiesięcznej bezdomności w procesie dorastania artystycznego, uważając, że teraz w pełni zasługuję na
rekompensatę.
- Co mi tu pierdolisz o bezdomności! - natychmiast odpalił
Bisi. - Ja, kurwa, wolałbym być bezdomny!
I rozpiął koszulę. Na jego chudym torsie widniały trzy pokaźne
blizny...
- Trzy lata spędziłem w górach ze swoją żoną, strzelali
do nas prawie codziennie, ale trafili mnie tylko trzy razy.
Odwrócił się i odszedł. Stałem wyprężony z szeroko otwartymi oczami. Było mi potwornie wstyd. Czułem się jak
94
pudłujący, zezowaty kameleon “strzelający” pijaną muchę
stojącą o trzy centymetry od jego pyska (to musi być odpowiednik najpodlejszego poczucia bezradności). W stosunku
do życia tego człowieka, moje to prawie bajka. I do tego jestem szczęściarzem. Tak, muszę przyznać, że miałem wiele
szczęścia. Jeżeli jest to forma nagrody od Boga i Sił Natury,
to przyjmuję ją
z wdzięcznością i solennie obiecuję już więcej nie biadolić.
Uprawianie zawodu artysty pozwoliło mi zwiedzać obszary
emocjonalne niedostępne dla wielu. Podarowało mi certyfikat
na czynienie eksperymentów, za które normalnie zamykają w
tak zwanym „wariatkowie”.
Nie posiadam pokaźnego konta w banku a jestem bogaty, i
każdego poranka proszę dobrego Boga o jedną przysługę obym tylko nie miał mniej...
Przez lata całe czyniłem zabiegi mające na celu oszołomienie
publiczności. Siliłem się na akcje,
od których sam dostawałem torsji! Jak choćby ta, kiedy
przytargałem do pracowni rysunku w Akademii nieżywego,
przejechanego kota, w celu dokonania sekcji zwłok w ramach
absurdalnej aranżacji ćwiczenia pt.”Samochód”. O, wielki Jacku
Bigoszewski, który nie wyzwałeś mnie od durniów niedorobionych! Dzięki za wielkoduszność! I - przepraszam.
Przez kolejnych wiele lat miałem ciągle ten sam pęd
do inności, do niesamowitości, do jedynej w swoim rodzaju
wypowiedzi. Wszystko pozornie właściwe.
Z tym tylko, że obrabiałem niewłaściwe pole. Można bowiem
nabierać wszystkich przez czas jakiś albo można nabierać
niektórych zawsze, jednakże wszystkich
i zawsze nabrać się nie uda!
Okazało się po prostu, ze mniej jest więcej. Okazało się, że
pomysł leży w obrabianiu małych poletek. Ale należy obrabiać
je perfekcyjnie, bez ugorów i nierozumnych zasiewów - jeszcze by ktoś pomyślał, że wyrzucili mnie po drodze z Akademii
Rolniczej. Nic takiego. To tylko intuicja podpowiedziała mi
ową farmerską metaforę
- na znak jedności z potrzebą zaspokajania potrzeb podstawowych.
Okazało się, że drobniutkie niuanse w temperaturze koloru
czynią różnicę pomiędzy sztuką a jej... brakiem. Okazało się, że
przemieszczenie kompozycji o kilka stopni lub centymetrów
czyni sztukę. Nie eksplozje, dziwolągi, karykatury, wrzask, gołe
dupy i cycki na klawiaturze…Delikatne, subtelne dźwięki
i oddech koloru wzbijający emocje, o które jeszcze
przed chwilą siebie nie podejrzewaliśmy. Tak jak
u Sztaudyngera: “Najkrótszy erotyk - dotyk…”.
Temat historyjki nie ma znaczenia. To tylko nośnik pomysłu na
kolor i kompozycję. Sposób, w jaki “oglądacz” odbiera sztukę
jest manipulowany przez
tak zwanego Artystę, za pomocą jedynych walorów sztuki kompozycją koloru i formy. Oczywiście, żeby się nie znudzić,
zmieniam “nośniki”. Dlatego nie znajdziesz u mnie, drogi krytyku sztuki, czyli sztukobiurokrato, tego bez czego żyć nie
możesz…
Czyli jedności (jednostajności) działań, które pozwoliłyby Ci
zmontować teczuszkę z plombą.
Figa z makiem!
Mam nadzieję, że po drodze przekształciłem się z pseudo
skomplikowanego chłopca w czującego płótnomaza
o horyzontach szerszych od przeciętnych.
Przestałem ukrywać, że uwielbiam Gregoriańskie Chóry za
ich gęstą monumentalność, Allanis Morisette za dziecinną
prostotę i uczciwość, “Pod Budą”
za refleksyjną nadzieję, Młynarskiego za mądrość
i celność, Vivaldiego i Mozarta z zazdrości o talent, Franza Halsa za radość, Mistrza Pavarottiego za wielkość ponadczasową,
do której nawet zazdrość ma się nijak, gdyż jest nieosiągalna.
Geniusz dzwięku.
I przede wszystkim, Marię i Elżbietę - za ich prostą miłość.
Z tego właśnie jestem poskładany i to są moje “narzędzia”
pracy. Nie mogę ich nie używać na płótnie, w wyborze koloru
i kompozycji.
Czy to nie jest tak, że PROSTE uczucia i słowa stają się najtrudniejsze? W wyniku nieskomplikowanej struktury są obnażone
i nie mamy już za czym się schować…
Nie ma jak umknąć od tej prostoty, nie ma jak jej naciągnąć i
przeinaczyć. Tak już jest i koniec.
Akrobata
Skulony, oparty o mur starzec patrzył przed siebie.
Dokoła leżały torby pełne kolorowych reklam. Miał w nich
cały dobytek potrzebny do przetrwania następnego dnia,
może tygodnia. Wyblakłe oczy nie zauważały
w otaczającym go krajobrazie żadnego przedmiotu.
Patrzył w przeszłość. Uśmiechał się czasami.
Na sygnale przejechał policyjny samochód. Za nim następny.
I jeszcze jeden. Robiły hałas, jakby nadchodził koniec świata
albo – co gorsza – jak gdyby właśnie przyjechał do miasta
bardzo ważny prezydent, żeby wystawić kolejną szopkę pod
tytułem „głosujcie na mnie”!
Tłum ludzi płynął ulicą. Nikt nie zwracał uwagi
na bliźniego, a już najmniej na brudnego, śmierdzącego starca
opartego o mur witryny banku. Była piąta po południu.
Godzina, kiedy ludzie biznesu wylegają z biur
i biegną do stacji metra. Sekretarki w nieskazitelnych mundurkach, krótkich spódniczkach i adidasach,
z torebkami, których lwią część zajmują markowe szpileczki, z
ulgą zdjęte na koniec dnia pracy. Menedżerowie, dyrektorzy,
prezesi i inni ważni kreatorzy dobrobytu, z rozwiązanymi
krawatami i marynarkami przerzuconymi przez ramię. Do
domu... Jak najszybciej
do domu, byle zdążyć odpocząć przed kolejnym dniem
pełnym gier i gierek w mniej lub bardziej wirtualne dolary,
funty, jeny.
Starzec wciąż siedział nieruchomo, wpatrzony
w niewidoczne dla kogokolwiek obrazy. Uśmiechnął się
ponownie. Nieuważni przechodnie potrącali jego dobytek.
Inni, pogrążeni w swoich problemach, odskakiwali jak oparzeni, zauważając w ostatniej chwili podkurczone kolana w
podartych spodniach nieokreślonego koloru, który równie
dobrze mógł być kiedyś zielony co biały czy niebieski.
A materiał i fason, hmm, może nawet od Armaniego – dlaczego by nie.
Albert skręcił w 57. ulicę. Niewiele już miał dzisiaj
do roboty. Dzień wstąpił w fazę epilogu. Szedł znacznie
wolniej niż reszta obywateli tego miasta. Z zadartą
głową przyglądał się gzymsom i oknom wyższych
kondygnacji budynków po obu stronach ulicy.
Przypomniał sobie prawidło architektoniczne
sprzed wielu lat – urok miasta zawarty jest
w jego dachach. Cały wysiłek architekta
jest skoncentrowany na wyższych
kondygnacjach, bo to one są widoczne z możliwie największej ilości
perspektyw.
Na nieszczęście tubylcy, zainteresowani i zaaferowani jedynie
końcem własnego nosa, nie
zauważają tych niuansów sztuki
budowania. Albert zauważał i
ciągle zadziwiał się bogactwem
swiata konstrukcji ponad pietrami
handlowymi. Uświadomił sobie, że
gdyby pokazano mu zdjęcie piątego
piętra budynku, który mijał kilka razy
dziennie, mógłby go umiejscowić
na przykład na... Wyspach Wielkanocnych. Uśmiechnął się do tej myśli. W tym
samym momencie zawadził o coś, zachwiał
się, uchwycił się parapetu okna z niebiesko-białą
reklamą Citybank, i dopiero spojrzał pod nogi. Spod zmierzwionej czupryny brudnych włosów przyglądały mu się spokojnie wyblakłe oczy starca, o którego nogę zawadził, wysypując
przy okazji moniaki
z kubka od kawy z czerwonym serduszkiem i napisem:
„I love NY”. W zakłopotaniu szukał odpowiednich słów przeprosin, równolegle grzebiąc w kieszeni.
- Przepraszam – powiedział – ale nie mam drobnych.
Starzec uśmiechnął się: - A kto cię, kurwa, prosi o drobne???
Albert gruchnął śmiechem. Starzec odwrócił głowę wracając
do swojego niewidzialnego świata. Starzec? – Albert przyjrzał
się mu uważnie. Ten człowiek mógł mieć trzydzieści kilka lat!
Ubranie, zarost, brud i kontrast
z otoczeniem podwajały jego wiek. Przestraszył się. Pospiesznie
ruszył w kierunku Park Avenue. Zdał sobie sprawę, że od takiej
sytuacji dzieli go ledwie kilka tysięcy chwiejnych dolarów
leżących na koncie w banku, pod którego witryną odbyło się
to niezwykłe spotkanie. Ta myśl nie chciała go opuścić. Bezwiednie skręcił w stronę irlandzkiego baru, do którego zwykł
był przed laty chodzić w przerwach obiadowych. Bob, barman, ciągle tam był,
ale nie poznał Alberta. Usiadł w rogu przy oknie, na swoim
starym miejscu. Zamówił Krwawą Mary. Sączył ją powoli
usiłując przegonić natrętną, nieprzyjemną myśl.
Rozejrzał się po barze – zatrzymał wzrok na stołku po przeciwnej stronie lady, na którym wtedy - właśnie wtedy, kiedy
zdyszany i spóźniony ponad godzinę przybiegł na spotkanie
– siedziała Joan.
Drzwi otworzyły się z hukiem – sześciu młodych chłopaków w
żołnierskich charakterystycznych buciorach, ale
w ciuchach zupełnie cywilnych, dopadło do baru.
- Sześć razy kamikadze, szefie.
Przyglądał się im i usiłował zgadnąć, jakież to ważne powody
kazały im iść w kamasze z własnej woli...
Inne, na pewno inne niż w jego przypadku.
- Navy? Air Force? – rozległo się tuż koło niego.
- Prooszę?
- Pytamy, gdzie służyłeś?
- W Europie – odpowiedział odruchowo. – Ale nie służyłem
– dodał szybko. – Byłem tylko chwilę. I tak za długo.
- Napijesz się z nami? Jak jest na chwilę w Europie?
Zamówiwszy następną kolejkę kamikadze, obsiedli go
dookoła. Zastanawiał się jak opowiedzieć światu,
w którym do armii idzie się z własnej woli,
o świecie, w którym do armii idzie się z przymusu...
Już nabierał powietrza, żeby zacząć od starożytnego Rzymu,
kiedy uświadomił sobie, że armia to armia, gdziekolwiek jest...
95
Przed nim stała szklanka świeżo nalanej Krwawej Mary, upił
łyk i...
- Właściwie to wybrałem się tam na własne życzenie. Jeszcze
dwunastego grudnia zastanawiałem się, czy nie emigrować
na Zachód. Wróciłem. Trzeciego stycznia znalazłem się w
Grudziądzu, w OSIERODECZKU SZKOLENIA SŁUŻBY KWATERMISTRZOWSKIEJ,
jako szeregowiec podchorąży. O mieście wiedziałem niewiele. Zapamiętałem kilka szczegółów z lekcji historii oraz z
radosnej prozy przełomu wieków. Tuż przed wyjazdem lepiej
poinformowani przekazali co następuje:
w Grudziądzu, jeżeli rzucisz za siebie kamieniem, trafisz
w kurwę lub w oficera (pozostała część armii w koszarach
czyści krawężniki). Co do rezultatu trafienia twierdzili,
że to zupełnie obojętne, ponieważ w obu wypadkach siły
medyczne mają dużo pracy. Tak też było. Rozklekotanym
Citroenem przeniosłem się w nowy czas i w nowe życie.
OSIERODECZEK był za murkiem, za drucikiem, cały
z CZERWONEJ cegiełki, no i oczywiście upstrzony dookoła
tajemniczymi znakami z przekreślonym fotoaparatem.
To oznaczało, że opisywany obiekt był niedostrzegalny dla
obcego!, wrogiego!, wstrętnego!... satelity, i jedyna możliwość
umieszczenia go w fotograficznej kartotece bardzo obcego
wywiadu, to fota z krzaków aparatem marki „ZUCH”. Tuż za
bramą poczułem wszechobecny nimb mocy, jakości i jedności
w jakości do jedności... Pierwsze napotkane przyczółki dały
mi do zrozumienia, że jeszcze tylko mojej osoby brakuje do
osłabienia wspomnianej już wstrętnej, krwiożerczej, przeciwnej moralności... Przytłoczony ciężarem zaszczytnego
obowiązku
poddałem się bezwolnie tłokom maszyny, które kolejno
przepompowywały materię oficerską od stolika do stolika,
do szatni, do łaźni, do fryzjera, i... i już byłem prawie łysy, czyli
zewnętrznie wszystko było w porządku; wyglądaliśmy identycznie - idiotycznie. Nawet przez głowę nam wówczas nie
przeszło, jak radosną stanie się unifikacja poglądów. Wieczorem, gdy już podzielono wszystką materię na przedszkolne
grupki, czyli związki taktyczne, spotkał nas zaszczyt rozmowy
grupowej z samym „najpierwszym”... Czekaliśmy na niego
grzecznie, w ławeczkach - ponad godzinę. Jest! Krokiem energicznej kaczki wtoczyła się do sali mała, arogancka kulka
w stopniu pułkownika. Zmierzyła nas strasznym wzrokiem...
wstrzymaliśmy oddechy... przemówiła.
- Noo!... UWAŻAJTA!!!... BO JA jezdem niezły psycholog! – i
wyszedł.
Od tego momentu naprawdę uważaliśmy. Uważaliśmy
96
dosłownie na wszystko: na gesty, na słowa, na chmurki,
na dziurki... Uważałem do tego stopnia, że następnego dnia
nie zauważyłem sygnału na pobudkę.
- Aaa WY COOOO?!... KURWA!!! - oznajmił swoje przybycie o
godzinie 6minut35 plutonowy.
- A ja... ja jeszcze nic... kurwa - o 6minut40.
- JAJA SOBIE ROBITA?! MĄDRALO!!!- wywrzeszczał plutonowy
o 6minut42.
- JA was WYREGULUJE!
Od tego momentu faktycznie rozpoczął systematyczne regulowanie mojego fatalnie rozstrojonego organizmu, który
marzył o tym, żeby pospać, poodpoczywać, po...
Następny dzień okazał się być świętem edukacji.
Na inaugurację roku akademickiego przewidziana została
lekcja polityki. Pułkownik - polityk okazał się być wielkim przyjacielem i wielbicielem młodzieży akademickiej.
Jak sam powiedział - znał te sprawy bardzo dobrze, jako że
sam skończył studia niedawno... i to pedagogiczne. Ponieważ
większość studentów aktualnej akademii była absolwentami SGPiS oraz handlu z „zagranicznymi”, nie licząc marginalnej grupy bezproduktywnych artystów, tematem stała się
działalność RWPG. Grupy taktyczne,
na które pułkownik podzielił pluton tematyczny, ochoczo
zabrały się do realizacji podtaktotematów.
- Wielkim osiągnięciem- przedsięwzięciem gospodarczym
bloku wschodniego... itd. - referat studenta podchorążego
gnał nawałnicą poprzez ławki, odbijał się echem o ściany
bloku wschodniego i zachodniego. Pułkownik z bardzo
poważną miną śledził zgrabne słówka, układające się
w naszyjniczek perełek ekonomicznych.
– Zgodnie z badaniami amerykańskiego ekonomisty
Moora należałoby... itd. Tym razem pułkownik drgnął. Przez
chwilę grzebał energicznie w rozumie. Mina, którą przybrał
wskazywała na wykwit złego ziarenka.
– W celu przeprowadzenia reform założono biura unilateralne...- kontynuował student.
Ziarenko puściło korzonki...
– Następnym etapem stały się biura bilateralne...
Oczy pułkownika rozbiegły się po ścianach, lasach i niebie
ciągle szukając związku procesów elektrochemicznych, tzw.
„szarych komórek” z rzeczywistością.
– Następnie... – student nie miał już szans.
– Cooo?! Cooo... następnie... ???!!! – syczał pułkownik.
– Jaja sobie robita... KURWA..., co mnie tam jakieś fidrymyły
jebane opowiadacie o Murach... Na co nam te amerykańskie
mądrale?! Mamy swoich wielkich uczonych
o tym... Sadzikowski..., ten... no... Lange... jeszcze... ten... – BRONIEWSKI! – podpowiedziałem.
– No tak... – złapał pułkownik. Zaciął się gwałtownie... Zmierzył
mnie od stóp wystających spod ławeczki do czubka... Twarz
natężyła mu się jak guma balonowa
o smaku wiśniowym... Zrobiłem głupią minę i udawałem,
że nie wiem o co chodzi.
– Noooo...!!!... Filozofiki jebane, JAAA was zaajebię!!! Nooo... –
pułkownik fruwał. – Ekonomiki jakieś... mundrole – tłukł pięścią
w stół. – BACZNOŚĆ!!! ... SIAAADAĆ!!!... BAAACZNOŚĆ!!!...
WOOON!!!!!!
Mimo że ostatnia komenda brzmiała nieregulaminowo,
ochoczo ją wykonaliśmy wybiegając na korytarz i podwórze,
ciągle poszukując rozumu pułkownika, który być może gdzieś
się zawieruszył w drodze na wykład...
Szukaliśmy do samego końca - niestety bez rezultatu.
WYGLĄD KADRY OFICERSKIEJ- WIZYTÓWKĄ ARMII!!!
Z takim przeświadczeniem rozpoczęliśmy zwiedzanie magazynów mundurowych. Bardzo chciałem wyglądać
jak ostatnia sierota, licząc na to, że patałach ma święty spokój.
Ubrałem się w za duże spodnie, które po ściśnięciu paskiem
przypominały worek na kartofle. Marynareczka też wisiała
na mnie jak płaszcz przeciwdeszczowy na kiju. Zadowolony
z mojego GALOWEGO ubranka, zmierzałem po czapeczkę...
– HEJ! WY... no wy, wy. – sierżant kiwał
w moją stronę tłustym paluszkiem. – Kurwa! Ochujeliście,
cooo...? Co wyście założyli na siebie?!!!
– Jak zakładałem było dobrze! – melduję!
– Chuja tam, niedobre. Won nazad.!!
Zrobiłem WON NAZAD w tył zwrot i wszedłem do magazynu.
Ani myślałem wymieniać moje ulubione ubranko na bardziej
dopasowane. Zaszyłem się w kącie
i obserwowałem sierżanta.Ten jednak ani na chwilę nie
odstępował od drzwi. Zrezygnowany wróciłem do kantora
magazynu i poprosiłem o nieco mniejszy mundurek.
– Ni chuja, nima – odparł magazynier – trza było brać naraz,
tera już pochowałem i kwity wypisane, a poza tym idę na
obiad. I poszedł. Wyszedłem. Sierżant już czekał.
– NI CHUJA! – zameldowałem – magazynier poszedł na obiad! Sierżant zrozumiał natychmiast. Podrapał się po głowie.
– No dobra – powiedział – ale żebym was jutro
w tym nie widział – poszedł też na obiad. Pobiegłem po
czapeczkę. Magazynier – czapkarz popatrzył na mnie pogardliwie i rzucił pudełeczko. O takiej marzyłem. Wchodziła
jedynie na czubek głowy.
– CO, KURWA? ZA MAŁA!!!
– Chyba tak- odparłem- kurwa!
Druga i trzecia też nie wchodziły...
– Ale wy macie ten łeb- zniecierpliwiony magazynier szukał
centymetra. Zmierzył mi głowę i rzucił się w stos nakryć galowych. Po kilku minutach wrócił wściekły.
– Nie ma, kurwa, nie ma i koniec! Ja bym wam ten łeb
opierdolił... mhm... i już!
Wszystko jasne; NIE CZAPKA DO GŁOWY, TYLKO GŁOWA DO
CZAPKI. Zrozumiałem natychmiast, byłem zachwycony. Mój
wygląd obrażał wszelkie pomysły estetyczne, no i wiem o co
chodzi „a’propos” dokładności... Poszedłem na obiad.
Od kilku dni ktoś koniecznie chciał mi wręczyć karabin
maszynowy produkcji sowieckiej, pod tytułem: KBKAK. Ten
kawał żelastwa napawał mnie obrzydzeniem, głównie
ze względu na to, że podobno trzeba o niego dbać „jak
o własne jaja, i czyścić”- tak mówił sierżant, a ja jemu
wierzyłem. Robiłem uniki. Jednak czwartego dnia dopadł
mnie plutonowy-REGULATOR.
– Ale już do magazynu broni marsz! – rozkazał. Postanowiłem
zaryzykować.
– Melduję, że nie!
Plutonowy zbaraniał. Najwyraźniej szukał śrubki regulacyjnej.
– NOOOooo!- zawył - macie przejebane... itd.
Gdy już wyraził do końca swoje refleksje na powyższy
i kilka innych tematów, popędził do budynku sztabowego.
Czekałem. Mniej więcej po godzinie zadzwonił telefon.
– Podchorąży Glinkowski dooo doowódcy!!! – ryczał
przerażony dyżurny.
To już klapa – pomyślałem, i leniwie ruszyłem.
Dowódca kompanii, pułkownik, wcale nie był niemiły. Wręcz
przeciwnie, uśmiechał się i częstował herbatą. Węszyłem
podstęp... Nic z tego.
– No i co? – zagadał - nie chcecie broni?
– Nigdy nie strzelałem, nie strzelam i nie będę strzelał –
odpaliłem – melduję – dodałem.
– Świadek Jehowy! Co?! – mruknął pułkownik.
– Nie - odparłem.
- Aahaa... to... to pacyfikacja?!
– Jeżeli to się tak nazywa, to niech będę pacyfistą – odparłem
zrezygnowany.
– No... ale... ale wiecie - głos pułkownika był łagodny
i ciepły - to nie może tak być, żeby wyjątki, to jest zespół, no...
no...
– Nie może być, to racja - odparłem - zeby pokojowo nastawiona armia ćwiczyła się w mordowaniu - wystrzeliłem z
dużo za grubego działa.
– Wyjśśść!- syknął pułkownik.
Po kilku dniach rozdano zebrane wcześniej książeczki wojskowe. Na stronie przeznaczonej dla identyfikacji broni
widniał numer przydzielonego dla mnie KBKAK oraz sentencja stwierdzająca, że przysięgę dotyczącą broni złożyłem
i... nawet ją PODPISAŁEM!!!
Do końca pobytu w OSIEROTECZKU karabinku nie dostałem
do ręki ani razu...
Uznałem, że najwyższa pora opuścić tę oazę szczęścia.
Wybrałem się do lekarza. Oczywiście zostałem wpisany formalnie w rejestr i po odczekaniu w kolejce mniej więcej
dziesięciu minut, pacjentów było trzydziestu, wszedłem.
Naczelny lekarz „osierotka” był... ginekologiem. Miałem jednak
nadzieję, że przy piwie wymieniał czasem uwagi
z kolegami o innych specjalnościach. Oznajmiłem, że po pierwsze to ja mam krótszą nogę - jedną od drugiej, po drugie
– nadciśnienie, i tak w ogóle to nienajlepiej się czuję. – Dobra...dobra – odparł - nie pierdolita.
Wyjął słuchaweczki i zajrzał mi w gardło.
– Zdrowi jesteśta jak bydlę jakieś i jak macie jaja to na pewno
wam nic nie dolega - zawyrokował.
Po tym wystąpieniu wypełnił książeczkę i okazało się, że jestem zwolniony... z zajęć wychowania fizycznego.
Nie dałem za wygraną. Wizytowałem ginekologa regularnie,
niczym ciężarna kobieta.
– O Jezu!- wołał od progu na mój widok - to znowu wy. Czy
urwało wam jaja? Nie! No to już mówiłem, że wszystko z wami
w porządku.
Przywiązanie majora - ginekologa do moich genitaliów
uznałem za objaw choroby zawodowej i bez urazy
kontynuowałem wizyty. Po kilku następnych dniach
uzyskałem dodatkowo zwolnienie z porannej zaprawy fizycznej. Wyglądało to tak, że podczas gdy inni spacerowali czwórkami po dużym okręgu, ja chodziłem samopas wewnątrz.
Pomimo takich „luzów” codziennie byłem
w gabinecie. Najwidoczniej nadwyrężyłem jego anielską
cierpliwość, gdyż pewnego dnia zzieleniał i zaryczał na mój
widok:
- KURWA! Wypierdolę was na tę komisję, ale jak się okaże, że
nic wam nie jest, to was zajebię!!!
Dokładnie nie rozumiałem co chciał przez to wyrazić, ale
zgodziłem się na ewentualne skutki i przyjąłem skierowanie.
W oznaczonym dniu stawiłem się w rejonowym szpitalu
w Grudziądzu - oczywiście wojskowym - i przystąpiłem do
badań. Najpierw dostałem kwit półmetrowej długości,
na którym widniały wszystkie możliwe specjalności. Ponieważ
nie bardzo wiedziałem jak dokonać sztuki skrócenia nogi i
zachorowania na nadciśnienie w ciągu godziny, usiadłem
w zacisznym kącie i obmyślałem... Wszedłem do ubikacji,
przestałem oddychać i wykonałem trzydzieści błyskawicznych
pompek. Serce podskoczyło mi do nosa, a białe piaciorki
zawirowały przed oczami. Uznałem, że to jeszcze nie wystarczy i wykonałem kilkanaście przysiadów na takich samych
warunkach. Ledwie żywy, słaniając się na nogach, wpełzłem
do internisty.
97
- A wam co? - zawołał na mój widok.
– Trochę źle się czuję - odparłem.
– Nooo... tacy, co się źle czują tutaj nie przychodzą, wszyscy
prawie umieracie... No chodźcie, zobaczymy ile jeszcze
pożyjecie.
Zbadał mnie i zmierzył ciśnienie.
– Czy wy zawsze tak macie?!- zapytał.
– Tak, albo bardzo często - odparłem.
– No dobra, zobaczymy - przyglądał mi się badawczo.
Zrobiłem minę jakbym miał zejść z tego świata.
– Idźcie teraz do okulisty, a potem wróćcie do mnie. Poszedłem.
Okulista zmian nie stwierdził, mimo że zapewniałem o tym,
że prawie nie widzę. Internista popatrzył, pokiwał głową,
pomyślał i napisał: OBJAWY CHOROBY NADCIŚNIENIOWEJ NA
TLE EMOCJONALNYM! Czułem się trochę raźniej. Być może
major mnie nie zajebie.
O ile pompki i przysiady mogły zaburzyć ciśnienie mojej
krwi, o tyle zupełnie nie miałem pojęcia jak zmienić wymiary
moich kości. Żadnych szans? Pielęgniarka wprowadziła mnie
do pomieszczenia rentgenowskiego. Ustawiła na maszynie
w pozycji pionowej, po czym wyszła unikając napromieniowania. Zdesperowany szukałem sposobu... Pomoc medyczna
podglądała przez pancerne okienko i manipulowała przedpotopowym sprzętem.
– Teraz będziemy fotografować - oznajmiła.
Stanąłem lewą nogą na palcach, prawą piętę docisnąłem do
podestu - pstryk!- znów przybrałem normalną pozycję.
– Już po wszystkim, przyjdźcie za godzinę po zdjęcie.
Przejęty do szpiku obydwu kończyn czekałem na korytarzu.
Po godzinie odebrałem zdjęcie z opisem i... PRZESUNIĘCIE
STAWU BIODROWEGO LEWEGO
O 4 cm. Popędziłem z powrotem do komisyjnego pokoju, oddając materiały dowodowe. Po następnej godzinie
wręczono mi werdykt: OBJAWY CHOROBY NADCIŚNIENIOWEJ
I SKRÓCENIE PRAWEJ KOŃCZYNY DOLNEJ O 4 cm, paragraf,
paragraf. KATEGORIA A-3-ZDOLNY DO SŁUŻBY.
Wprawdzie wtedy jeszcze nie przypuszczałem jak dramatycznie, komicznie i owocnie rozwinie się wkrótce moja
współpraca z wojskową siłą medyczną, tym niemniej wówczas nie uległem ZAJEBANIU przez majora - ginekologa...
- Jeszcze jedną rundę? – zapytał Bob wyrywając Alberta
z ramion armijnej przeszłości. Spojrzał na zegarek – dochodziła
siódma.
- Och... Nie, dziękuję – odpowiedział.
Wstał i wyszedł, zostawiwszy chłopaków w żołnierskich buciorach kompletnie oniemiałych.
98
Na ulicy buchnął w niego wilgotny, gorący wiatr pachnący
potem mieszkańców Nowego Jorku.
Nowojorskie lato jest koszmarne. Przez kilka tygodni temperatura osiąga poziom trzydziestu kilku stopni Celsjusza w cieniu,
a wilgotność powietrza waha się pomiędzy dziewięćdziesiąt
pięć a sto procent. Krótko mówiąc, jeżeli staniesz w zacienionym miejscu, nawet zupełnie nagusieńki, to bądź pewien,
że po kilkunastu sekundach będziesz mokry od potu, który
zaleje cię od stóp do glów. Jedynym sposobem ocalenia jest
przemykanie się od sklepu do sklepu – one mają doskonałą
klimatyzację.
Albert poszedł w stronę najbliższej stacji metra. Lunął gorący
deszcz. Przyspieszył kroku. Wbiegł na Lexington Avenue. Po
przeciwnej stronie ulicy szedł, ciągnąc za sobą foliowe torby,
starzec. Albert zatrzymał się. Za chwilę znowu ruszył w stronę
metra. I znowu stanął. Zawrócił
i poszedł za starcem. Tak, to ten sam, o którego kolano potknął
się przed biurem. Stary mężczyzna szedł bardzo powoli, Albert zatrzymywał się co chwilę przed witrynami sklepów,
żeby nie nastąpić mu na pięty. Starzec skręcił
w stronę tunelu przebiegającego pod East River i zniknął
w zawiłościach jego konstrukcji. Albert zatrzymał się na rogu
drugiej alei. Dlaczego szedł za tym człowiekiem?! Odczuwał
wobec niego jakiś rodzaj współczucia
i jednocześnie... bał się. Jeżeli kilka godzin wcześniej było
to jedynie przypadkowe zderzenie przechodniów na ulicy,
to teraz pojawiła się już wspólna historia. Znał jego drogę
do domu. Wiedział o tym człowieku więcej niż
o którymkolwiek z pozostałych dziesięciu milionów
mieszkańców miasta. Wiedział więcej, ale wciąż prawie nic.
Poczuł wstyd – to jak gdyby wszedł do czyjegoś domu bez
zaproszenia.
Drzwi metra zamknęły się sycząc jak hipopotam chory na
gruźlicę. Motorniczy wybełkotał nazwę nastepnej stacji
i pociąg ruszył. Albert rozejrzał sie po wagonie. Zmęczone
twarze wszystkich możliwych narodowości mieszkających
na ziemi unikały wzajemnych spojrzeń. W rogu wagonu jakis
wariat z rastamańską czupryną gadał do siebie, przeklinając
trzy na cztery wypowiadane słowa, i machał rękami przed
nosem swojego niewidzialnego rozmówcy. Portorykańczyk
z czwórką kilkuletnich dzieci i ciężarną żoną dygotał w rytm
gorącej muzyki płynącej ze słuchawek walkmana. Żona
dłubała w nosie, a dzieciarnia biegała po wagonie strzelając
do siebie z wyimaginowanych pistoletów. Z sąsiedniego
wagonu wszedł żebrak.
- Panie! Panowie! – wywrzeszczał. – Przepraszam za zakłócanie
waszego spokoju, ale pozwólcie mi...
I tu opowiedział krótką historię swojego nieszczęśliwego
żywota: żonę rozerwał granat na księżycu, dzieci pożarł
Ku-Klux-Klan, a jemu odpadnie lewa noga, jeżeli pasażerowie
natychmiast nie złożą na jego korzyść donacji
w postaci ćwierćdolarówki.
Albert siegnął do kieszeni. W końcu to zupełnie przystępna
cena za takie przedstawienie teatralne!
Pociąg dojechał do stacji przeładunkowej masy ludzkiej
na rogatkach miasta. Teraz tylko kilkanaście minut czekania na
srebrną kolejkę jadącą w głąb wyspy. Stęsknił się za domem.
Lubił swoje niewielkie – jak na amerykańską skalę – miasteczko na środku Long Island. Zawsze było w nim spokojnie. A
gdyby nie było, mógł uciec nad zatokę
do ulubionej przystani jachtowej, i siedzieć i wgapiać się
w horyzont. Uciekał tam najczęściej z dwóch skrajnych powodów: cierpieć porażki i celebrować zwycięstwa.
Nawet jeśli bardzo nie chciał brać udziału w zawodach
pod nazwą życie, i tak przynajmniej raz w miesiącu
dopadała go jakaś konkurencja. „Wszedłeś między wrony, mu-
sisz krakać jak i one”.
Niestety nie mógł być Bogiem i organizować spraw tak, jakby sobie życzył. Kto inny rozdawał karty, a on mógł jedynie
rozegrać partię z jak najlepszym dla siebie pożytkiem lub
minimalną stratą. Czasami blefował. Czasami?! Dużo częściej
niż powinien! Brakowało mu cierpliwości. Był przekonany, że
wraz z upływem czasu nabierze spokoju, zwolni bieg i zbuduje solidną organizację czasu, pracy i rozrywki, która zapewni
mu relatywne szczęście. Nic z tego! Jedyne, co było solidne,
to upór
i konsekwencja w podejmowaniu akrobatycznokarkołomnych przedsięwzięć, w których teraz, po latach praktyki, czuł się jak ryba w oceanie. Kiedyś drażniła go opinia jaką
inni mieli na jego temat. Opinia zbudowana
na tytułach podejmowanych przez niego akcji. Znajomi zawsze uważali, że prowadzi barwne, ekscytujące życie. Mhm...
Teraz zrozumiał, że tak naprawdę chodzi o to,
że on nie boi się spróbować tego, o czym oni też skrycie
marzą. A kiedy na niego napadają, to sami sobie pięści
do nosa przykładają. Uderzając w niego dają upust złości na
- tak naprawdę - swoje niemożności i niedorajdztwo.
Kiedyś kłocił się zajdle. I cierpiał. Minęło. Dzisiaj było mu ich
żal. Być może większość jego znajomych ma zaplanowane
życie na kilka lat naprzód, ale też i ciągle ma tyle samo bólu
niespełnienia. Nikt nie jest lepszy ani gorszy. Może co najwyżej
głupszy lub kompletnie głupi, jeżeli
z zadziorną zawziętością twierdzi, że nigdy nie pojechałby
zimą na Alaskę, nie popłynął jachtem przez Atlantyk
czy nie spędził roku wśród kanibali z Borneo...
Własna matka uważała, że nie wszystkie klepki
w jego głowie znajdują się na właściwym miejscu.
Rodzina, z protekcjonalną pobłażliwością, machała na niego
ręką, wygłaszając ciagle ten sam, uniwersalny komentarz:
- Taak, artysta...
Kiedyś postanowił – w proteście wobec niezrozumienia
jego bólu eksploracji życia - zacierpieć się na śmierć. Miał
czternaście lat. Było późne popołudnie. Matka siedziała
w sąsiednim pokoju odpoczywając po kolejnym dniu pracy
za półdarmo. Siostra u jej stóp przebierała w szmacianych
lalkach. Babcia w swoim ulubionym fotelu, ojciec na ulubionej wersalce – oglądali telewizję. Albert cierpiał - ból rósł i
rósł w jego smarkatej duszy. Około dziewiętnastej wyszedł
na podwórko. – Lekcje odrobione?! – zapytali standardowo
troskliwi rodzice. – Tak, tak – skłamał.
Nawet nie sprawdzili. Poszedł do delikatesów na głównej
ulicy. Lał deszcz. Smutna, tłusta sprzedawczyni nawet nie
mrugnęła okiem, kiedy poprosił o pół litra wiśniówki. Wszyscy
tutaj kupowali wódkę. Starcy, ciężarne kobiety, kalecy, dyrektorzy, milicjanci i dzieciaki. Wódka była jak bułeczki. Standard i
rozrywka. Z półlitrówką za pazuchą wrócił do domu. Zamknął
się w pokoju i cierpiał.
Cierpiał popijając z flaszki słodką i lepką wódkę. Reszta rodziny, z przejęciem lub bez, oglądała w sąsiednim pokoju jakiś
niezwykle głęboki i przejmujący dramat społeczny,
z którego na końcu oczywiście musiało wyniknąć, jak należy
postępować w nowoczesnym społeczeństwie lub też jakich
kar należy się spodziewać za wypaczenia przeciwko ustrojowi. Albert pił i rozmyślał o bezsensie życia i tym podobnych
dyrdymałach, absolutnie na miarę czternastoletniej nieukontentowanej duszy. Gdyby go zapytano, przeciwko czemu i
komu się buntuje – nie miał pojęcia. Po prostu czuł mackami
dorastającego jestestwa,
że jest mu źle, beznadziejnie. Powoli wszystko wokół szarzało
i beznadziejniało jeszcze bardziej. W pokoju obok film toczył
się ponurym nurtem. Albert przeżywał dramat. Po raz setny
obmyślał skok przez okno i natychmiast rozpłakiwał się z żalu
nad sobą. Polubił to cierpienie
i podkręcał je kolejnymi łykami eksportowej wiśniówki. Po
godzinie cały świat kołysał się przed jego oczami i nie wiedział
już, na jaki kolejny temat ma cierpieć. Chwiejnym krokiem
podszedł do okna. Światła w oknach bloku po przeciwnej
stronie podwórka wirowały i rozmazywały się
w abstrakcyjne smugi. Przewiesił słaniające się ciało wraz
z cierpiąca duszą przez parapet okna i... zwymiotował.
Wydawało mu się, że minęła wieczność zanim ostatnia konwulsyjna drgawka wyrzuciła z jego żołądka ziemniaczki i
kapustkę na parapety trzech kondygnacji poniżej.
- O, Jezu! – pomyślał. – Ale bedzie afera!
Padł na swoją wąską kozetkę i naciągnął kołdrę na głowę.
W sąsiednim pokoju film dobiegł końca, domownicy szurali
99
szczoteczkami do zębów szykujac się do spania. Albert zasnął.
Następnego dnia była niedziela. Obudziło go potworne pragnienie. Powoli przypominał sobie zajścia poprzedniego wieczoru. Doczłapał się do okna.
Na trzech parapetach rozpościerały się abstrakcyjne skwarki.
Już nie cierpiał. Bał się koszmarnej afery i napiętnowania,
które za chwilę na pewno go spotka. Przemykał się do łazienki
kiedy usłyszał fragment awantury dobiegającej
z podwórka - zebrani pod klatką schodową sąsiedzi i dozorca
wymyślali i wygrażali na czym świat stoi.
- Zaczęło się – pomyślał. Zamknął się w łazience na klucz
z postanowieniem, że już nigdy z niej nie wyjdzie.
- Albert! – matka zastukała w drzwi. – Wychodź stamtąd,
muszę włączyć pralkę.
W pierwszej chwili serce mu stanęło. Ale w głosie matki nie
było żadnej groźby. Wyszedł.
- Słyszałeś? – matka zwróciła się do ojca. – Stefanek znowu
urządził cyrk. Zarzygał wczoraj wszystkie parapety! Jakimś cudem tylko nasz się uchował.
- Widzisz Albert, co taki pijak potrafi nawyrabiać?!
Wybałuszył oczy i poczuł ogromną ulgę. Nawet nie próbował
uczciwie zdjąć piętno z sąsiada mieszkającego wyżej. Stefanek był alkoholikiem i niemal codziennie okładał razami
swoja chudziutką żonę. Z pewnością wczoraj był jak zwykle
pijany i nic nie pamięta. Obrzygane parapety należą mu się i
już! – zreasumował Albert.
A poza tym nic Stefankowi z tego powodu nie zrobią, będzie
to tylko jeden więcej z tysiąca epizodów jego autorstwa,
o którym za tydzień nikt już nie będzie pamiętał.
Ratunek przyszedł tak niespodziewanie, że Albert zapomniał
o bólach poprzedniego dnia. Życie znowu było piękne,
a Stefanek w południe wyprowadził swoją chudziutką żonę
z podbitym okiem na spacer do pobliskiego parku.
Szła wpatrując się z miłością w oblicze tego niedużego,
nadąsanego pijaczka.
Rozejrzał się po wagonie. Pociąg był prawie pusty. Maszynista
z bliżej niezrozumiałych powodów trąbił raz
za razem. Ludzie mieszkający w pobliżu torów musieli snuć
krwawe plany uśmiercenia maszynisty i wysadzenia kolejki w
powietrze. Ten ostatni najmniej się tym przejmował
i korzystał konsekwentnie z przywileju pociągania za rączkę
syreny tak, jakby chciał oznajmić światu, że jest, że żyje,
że ma odrobinę władzy i może sobie trąbić ile tylko dusza
zapragnie, a mieszkańcom wiosek - kij w ucho. Pociąg
z przeraźliwym piskiem zatrzymał się na stacji. Stacja była
końcowa i resztka pasażerów z wielkiego miasta pośpiesznie
ruszyła w stronę parkingu. Albert zabrał swoje rzeczy
100
i powoli wyszedł na peron. Maszynista z czapką zwiniętą pod
pachą po cichutku przemknął się do odrapanego
i pordzewiałego oldsmobila. Albert przekręcił klucz
w zamku, nacisnął klamkę. Drzwi nie chciały się otworzyć.
Poczta dzisiaj była bardzo obfita. Sterta śmieci listowych
zalegała podłogę od wewnątrz uniemożliwiając otwarcie
drzwi. Dziesiątki absurdalnych ofert wrzeszczały z podlogi:
Kup! Zamów! Wyślij! Zagraj! Popchnął drzwi. Zgarnął listy z
podłogi i wrzucił do kosza na śmiecie. - No cóż- pomyśłał.
– Każdy ma prawo próbować, wolny rynek. Wyjął piwo
z lodówki i bezmyślnie usiadł w fotelu przed telewizorem.
Za oknem błyskawica rozdarła niebo. Pierwsze ciężkie krople
deszczu zadudniły o szyby i parapety. Pac, pac, pac. Powoli
powieki stawały się ciężkie, znowu błyskawica i za chwilę grzmot.
Wyjął z kufra metalowy hełm. Nasunął głęboko na uszy.
Nic nie słyszał. Pierwszy odłamek pacnął po chwili. Potem
jeszcze jeden i jeszcze. Werble terkotały z różnym natężeniem.
Po pewnym czasie zaczął rozróżniać dźwięki. Niskim tonem
zabrzmiała syrena okrętowa. Całym jego ciałem wstrząsnął
dreszcz podniecenia. Miał wiele pytań, ale nie bardzo wiedział
komu je zadać. Zresztą, bez względu na odpowiedź, i tak nie
zmieniłby planów. Zawierucha przyjmowała różne odcienie
szarości. Od czasu do czasu czarne dziury punktowały rytm.
– Święty Mikołaj spadł
z wysokości kilku pięter. Szkoda, budził podziw, no, nie przejmuj się, przez chwilę było przyjemnie.
- Taak, w gruncie rzeczy wszystko jest komedią.
Z tym że niekiedy gra jest poważna.
- Dla błazna żart ma wymiar powagi.
- A dla purytanina?
Zachichotał. Zagłuszył dźwięki ulewy, zarezonował całym
ciałem od śmiechu. Wyjątkowej wielkości kropla trzepnęła
go w czubek hełmu. Białe paciorki przeplecione błyskami
zamigotały mu przed oczami. W małym, krótkotrwałym
świetle zauważył postać rozbiegającą się na wszystkie strony.
– Ooo... Nie pozwól się osaczyć – pomyślał. Z góry upatrzona
pozycja na futrynie okna znakomicie nadawała się na punkt
obserwacyjny. Przyglądał się figurom biegającym aż po horyzont. Wykonywały mnóstwo czynności. Wiedział, że wszystkie
zmierzają do jednego celu – zawładnięcia jego ciałem, duszą,
każdym organem z osobna i w całości. Postacie spotykały
się czasami w zakamarkach, omawiały plan, po czym znów
rozbiegały się. Albert przez chwilę spekulował czy sie
nieunicestwić ich. Obmyślał sposób. Spod sufitu runął gruby
grad. Zrobiło się biało i zimno. Wypatrywał prześladowców.
Gradobicie ustało równie niespodziewanie jak się pojawiło.
Kawałki lodu szybko topniały na ciepłej podlodze. Małe figurki
zniknęły. Duże bąble odrywały się od cienkiej warstwy wody.
Szybowały po pokoju, trącały meble. Były ciepłe, kolorowe i
obiecujące. Świat w nich zawarty wydawał się być szczęśliwy
i spokojny. Wchodził do tych banieczek. Stracił poczucie czasu
i świata. Nagle ogarnęło go przerażenie - co się stanie jeżeli
banieczki popękają. Usiłował się z tym faktem pogodzić, ale
jakaś część duszy nie wyrażała zgody. Gwałtowne pęknięcia
nastąpiły jedno po drugim. Wyrwały go z zadumy. – Stało się
- pomyślał. Plasnął twardo
o podłogę. Zbierał powoli obolałe ciało. Zgrabna dłoń
z długim przedramieniem wysunęła się zza mebla. Pogłaskała
go po głowie i ścisnęła delikatnie za ramię.
Nie miał pojęcia do kogo należała. Jej ruchy, pomimo
delikatności, zdradzały siłę i zdecydowanie - równie dobrze
potrafiła karać – Nie! Muszę natychmiast urosnąć. Zamknął
oczy. Rósł z całych sił. Przypomniał sobie wszystkie rzeczywiste i wyimaginowane zwycięstwa. Szumiało mu
w głowie, płucach i kolanach. Albert otworzył oczy.
Po gradobiciu i deszczu nie pozostał żaden ślad. Poranne
słońce wlewało się do pokoju. Stał wyprostowany na fotelu.
Na dywanie widniała cienka struga piwa. Na futrynie okiennej
błyszczał ślad mokrej dłoni. – Co teraz? – Jak to co?! Umyjesz
zęby, twarz i pójdziesz. – Dokąd? – W żadne niezwykłe miejsce,
tam gdzie bywałeś już wiele razy.
Zadzwonił telefon. Albert zeskoczył z fotela. Nie podniósł
słuchawki. Całą noc przespał zwinięty w kłębek, bolały go
wszystkie stawy i głowa. Mimo ślicznego poranka był zły.
Szwendał się po mieszkaniu w poszukiwaniu dobrego humoru.Nie znalazł go ani w łazience ani w sypialni. Trzasnął
drzwiami i pojechał do sklepu.
– Jak się masz? - rozpromieniony sklepikarz zagaił od progu.
– Pod kontrolą - warknął Albert wykrzywiając twarz
w grymasie mającym być sympatycznym uśmiechem.
Nie znał nawet imienia tego człowieka, choć przychodził
do tego sklepu kilka lat. Nie rozumiał dlaczego, ale wizyta
w sklepie wprawiła go w dobry nastrój. Zrobił sobie kawę,
taką samą jak zwykle, słodką, w wielkim kubku. – Chyba się
starzeję - uśmiechnął się do siebie. Zdał sobie sprawę z tego,
że był gotów walczyć o taką a nie inną kawę. No, oczywiście
miał solidny powód do takiego przyzwyczajenia. Mała kawa w
małym kubku lub duża kawa w dużym kubku nie nadawałaby
się do spożywania w samochodzie w czasie jazdy. A było to
rutynowe i niezwykle ważne zajęcie kierowcy. Po prostu w
takiej formie wylewała się na każdej dziurze na brodę, nos i
pępek...
Pojechał nad zatokę. Stary Ralph szwendał się jak zwykle bez
celu. Jego równie stara żona, niezwykle aktywna Bettie,
i pies Billy, oczywiście bardzo stary labrador, przechadzali się
po sklepie.
– Haj Albert - zagaił Ralph, siadając na olbrzymim kamieniu
z jeszcze większym napisem „Kamień Ralpha”. Kamień był
zwykłym granitowym „głazem narzutowym”, którego ekipy
budowlane nie usunęły w czasie budowy przystani. Ralph
uznał, że to zrządzenie nieba i żeby już nikt nigdy nie miał
żadnych roszczeń do owego przedmiotu - podpisał go.
– Wczoraj odbywały się mistrzostwa w połowie blue fish,
startowałeś? – zapytał.
– Nie, Ralph, przecież wiesz, że jedyną rybą jaką w życiu
złapałem był ten pasiasty Bass, który popełnił samobójstwo
wieszając się na haku mojej wędki – odpowiedział Albert.
- No tak. – ciągnął Ralph - ale nie o to chodzi. W tym roku
pierwszą nagrodą za najcięższego „Blue” było osiem tysięcy
dolarów. A za osiem tysięcy ludziom wpadają do głowy dziwne pomysły. Jeden „Blue” jeszcze na wadze miał skostniały
od suchego lodu ogon. Facet kupił go trzy dni wcześniej od
rybaków i trzymał w lodówce. Kiedy się wydało, uciekł i nawet
nie zabrał wędek... Drugi cwaniak nafaszerował wnętrzności
ryby ołowiem. I pewno by mu się udało gdyby nie przesadził.
Otóż nie może być,
żeby sześćdziesięciocentymetrowy „Blue” ważył dziesięć
i pół kilograma... Hehe. Stary Frank, który był sędzią głównym
wymacał ciężarki i tak się zezłościł, że maznął cwaniaka rybą
w pysk aż łuski zostały mu na policzku. Reszta wędkarzy też
chciała mu dołożyć, ale moja żona
i Billy wstawili się za nim. Ale była chryja.
Ralph wstał z kamienia i zszedł po trapie na keję. Albert usiadł
na drewnianym pomoście i wpatrywał się w jachty. Pomysły
- uśmiechnął się. Daleko mu było do miana anioła.
Kiedy piętnaście lat temu jedyną rzeczą o jakiej marzył było
wyjechać z beznadziejnej polskiej rzeczywistości, nagle
nadarzyła się okazja. Akademicki klub w jego rodzinnym
mieście organizował wyprawę wędkarską przez Atlantyk.
Włączył się do prac przygotowawczych z całą energią i po
sześciu miesiącach jedyną rzeczą jaka mu była potrzebna, żeby
zostać załogantem, była praktyka - minimum siedemdziesiąt
dwie mile nonstop na Bałtyku. Wraz z kolegą będącym w
podobnej sytuacji pojechali do Gdyni.
Był wrzesień. Szwendali się po porcie i mieście. Żaden jacht na
Bałtyk nie wypływał. W końcu pojawiła się w porcie jednostka
harcerska, która za dwa dni miała wypłynąć
w pięciodniowy rejs. Nie zabrali ich. Źli i zrozpaczeni włóczyli
się po mieście, kupili trzy flaszki winiaku klubowego i postanowili spić się po marynarsku. W parku pod drzewem przekazywali sobie flaszkę popijając
i złorzecząc wszystkim biurokratom świata.
–Janek - zagaił Albert. - Mam pomysł, to nasza tratwa ratunkowa, która może dostarczyć nasze tyłki na wyprawę.
Następnego ranka pojechali do portu. Chodzili po szkutniach
i budynku biurowym. W kącie jednego z hangarów spotkali dwóch mężczyzn wyglądających na doświadczonych
żeglarzy.
- Cześć- zagaili - piękny jacht. Starszy z nich oparł dłoń na burcie jednostki stojącej w hangarze.
–Kurwa, człowieku, to jest maszyna - powiedział.
- Nawet jak piździ ósemka, idzie jak ta lala.
Wytrzeszczyli oczy, udając, że są oszołomieni tą informacją.
Mężczyzna rozgadał się na całego. Po kilkunastu minutach
okazało się, że obaj są kapitanami z poważnym patentem
i z powodu końca sezonu nie mają nic poważnego do roboty.
Albert z Jankiem zadawali mu dziesiątki pytań
i wzdychali zadziwieni od niesamowitości, które słyszeli.
- A może zaprosimy kapitanów na piwko? – zaproponował Albert. Mężczyźni spojrzeli na siebie i Albert zauważył radosny
błysk w ich oczach. Po pięciu piwkach w pobliskim lunaparku,
z którym większość wylali na trawnik, wrócili do budynku biurowego. Kapitanowie zamglonym wzrokiem rozglądali się
po pokoju oczekując najwyraźniej ciągu dalszego przyjęcia.
Albert mrugnął do Janka, a ten wyciągnął z torby flaszkę winiaku klubowego. Kapitanowie natychmiast zadbali o szklaneczki. Albert z Jankiem opróżniali kolejne porcje w pobliskich
doniczkach.
Po pierwszej flaszce kapitanowie zaczęli bełkotać.
Po drugiej nie mogli wstać z krzeseł. Albert ściskał ich po
bratersku, a Janek pobiegł na melinę po jeszcze jedną flaszkę.
W międzyczasie na stole pojawiły się dzienniki pokładowe,
urzędowe formularze i pieczątki.
Albert z Jankiem wypełnili papierzyska, przystawili pieczątki,
i trzymając dłonie nieprzytomnych kapitanów postawili podpisy na kwitach. W ten sposób, „na sucho” przepłynęli około
sześćdziesiąt mil morskich na jachcie, którego nigdy w życiu
nie widzieli. Wrócili do domu. Następnego dnia dostarczyli
niezwykle ważne dokumenty komandorowi wyprawy przez
ocean i wieczorem pojawili się na zebraniu. Ich szczęście
trwało do tego momentu. Cała rzecz się wydała i Albert
wyszedł trzaskając drzwiami. Przez całą noc pił wódkę
i płakał jak bóbr. Dziesięć miesięcy marzeń, ciężkiej pracy
i nadziei utonęło w morzu komunistycznej biurokracji.
101
Poczuł ciepłą i lepką maź na dłoni. To był Billy, który wielkim
jęzorem lizał dłoń Alberta. Billy musiał mieć sto lat. To nic, że
psy nie żyją tak długo. Billy na pewno tyle żył.
A kiedy patrzył mu prosto w pysk, nie mógł oprzeć się
wrażeniu niezwykłego podobieństwa do Ralpha. Chodził
powoli i wyglądał tak, jakby cztery łapy przeszkadzały sobie
wzajemnie.
– Zgubiłeś Ralpha - zapytał Albert.
Billy spuścił łeb, spojrzał Albertowi prosto w oczy
i westchnął.
– Ok - powiedział Albert i wziął Billy’ego na ręce.
Ty masz nie tylko sto lat Billy, ale i ważysz sto kilo. Pies
bał się schodzić po schodach. A właśnie one stały na
drodze do pana, który był na pomoście. Albert stękając
pokonał dwanaście stopni i postawił poczciwe psisko na
kei. Billy przesunął jęzor od jego brody aż do brwi. To było
- dziękuję. Poczłapał w kierunku Ralpha. Albert usiadł na kamieniach odgradzających plażę od oceanu. Zapatrzył się w
horyzont. Właśnie był czas odpływu i małe fale cichutkim
pluskiem rozbijały ciszę panującą dookoła. Albert poczuł
ciepło rozchodzące się po jego ciele. Zebrało mu się na
płacz. Ciężkie łzy spływały po policzkach rozpraszając równe
kręgi w kałużach pod stopami. Płakał i nie wiedział dlaczego. Może dlatego, że był sam. Nie z wyboru a ze zbiegu
okoliczności. Sam jak ten starzec pod bankiem. Kochał życie,
choć nie szczędziło mu razów. Ludzie, których spotykał
na swojej drodze prędzej czy później nienawidzili go. Nie
pasował do żadnego z telewizyjno - prasowych scenariuszy na „porządnego obywatela”. Był gotów na miłość, płacz,
strach, podziw, złość... Ileż to razy wyrzucał cały ten filozoficzny bełkot człowieczej infantylności do śmieci. Po to, żeby
za chwilę wygrzebać spośród innych odpadków miłość,
porządanie, szczebiotliwy szept
w telefonicznej słuchawce, ciepły smutek oczekiwania.
Nawet wtedy kiedy zrozumiał, że życie po trzydziestce staje
się materialne, nie zrobił nic, żeby w teatrze współżycia ze
społecznością zająć pozycję sytuowanego widza. Nie umiał
grać. A może po prostu nie chciał. Ileż to razy nasłuchał się
o braku odpowiedzialności. I kto to mówi?! Ludzie, których
jedynym sprawdzianem odpowiedzialności były rachunki
zapłacone bez kar. A co z lojalnością, dotrzymywaniem słowa
i najzwyklejszą uczciwością... Dziury w pamięci.
Nie wiedział co było na początku i nie miał pojęcia co będzie
pózniej. Po prostu nie wiedział ilu spotkał w życiu mądrali,
którzy doskonale wiedzieli jak było, jak będzie i jak być powinno.
- Kurwa mać - pomyślał. – Czy to tak trudno być sobą? Czy to
102
tak trudno nie udawać nikogo lepszego niż się
w rzeczywistości jest?
Wciąż płakał. Teraz z wściekłości na siebie za brak umiejętności
przystosowania się. W takich chwilach nie chciał żyć. Miał dość
i błagał Boga, żeby zabrał go z tego świata w tej chwili.
Błagał o to, żeby nie stawiał go raz jeszcze na tej samej drodze,
która po raz kolejny zawiedzie go nad ten sam ocean i ten sam
wilgotny kamień. Bóg był zajęty innymi sprawami i jakaś tam
człowiecza sierota niewiele go obchodziła.
Może dawał mu w ten sposób jeszcze jedną szansę. Zawsze
wtedy, kiedy myślał o wpływie boskim na niedolę egzystencji,
robiło mu się dziwnie lepiej. Po jakimś czasie odkrył, że to
właśnie ten Ktoś, dzięki komu nie jest naprawdę sam. Cisnął
kamień w wodę i gwałtownie wstał. Zaczął biec przed siebie
plażą, krzyczał i śpiewał.
Zatrzymał się. Spojrzał na swoje przemoczone nogawki.
Ukląkł. – Czy ja już zwariowałem? – zapytał szeptem mewę
stojącą w mokrym piachu. Mewa przekrzywiła łeb
i zaskrzeczała trzykrotnie. Albert położył się na plecach.
Błękitne, wysokie niebo było nieskończone. Z prawej strony
widnokręgu przelatujące samoloty podrapały niebieską
kapustę. – Czy jesteś wszędzie czy masz swoje ulubione
miejsca? – zapytał Boga. Zamknął oczy. Zobaczył postać siwą
i brodatą, która rozciągała się ogarniając nieboskłon rozwartymi ramionami. Albert nie chciał otworzyć oczu.
Nie chciał, żeby ten obraz pełen spokoju i powagi przepadł.
Było mu dobrze i bezpiecznie.
Bóg wyciągnął dłoń i wskazującym palcem dotknął jego czoła.
Włosy zjeżyły mu się na całym ciele. Otworzył oczy.
Nie mógł sobie uświadomić czy spał... Wciąż czuł dotyk na
głowie. Niezależnie od jakichkolwiek racjonalnych prawideł.
Było mu lepiej, spokojniej... Jakikolwiek by to nie był wytwór
jego wyobraźni, nie chciał się go pozbyć.
Leżał w bezruchu bojąc się, że najmniejszy skurcz mięśni
wypłoszy całe to zdarzenie. Drobne fale szeptem rozpłaszczały
się na brzegu z sykiem wsiąkając w piach. Ocean grał muzykę
do snu, do snu... Albert zapadł
w drzemkę. Deszcz, dużo deszczu... Otworzył oczy.
Wielki różowy jęzor Billy’ego chlastał jego policzki. Wzdłuż i w
poprzek. Billy ciumkał jego twarz jak wielki cukierek.
– Acha, tutaj jesteś – Ralph przyczłapał się za Billy’m. Kiedy tak
stali nad nim i patrzył w twarz Ralpha
z dołu, nie mógł oprzeć się wrażeniu podobieństwa do obrazu, którego tak bardzo nie chciał się pozbyć...
– No... co z tobą, Albert? – zapytał Ralph w tym samym momencie Billy ponownie otworzył pysk, gotów na następnego
cukierka.
– Ok, ok, już wstaję – krzyknął Albert. – Płyniemy na ryby, na
godzinę. Wsiadasz z nami? – zapytał Ralph.
– Tak, tak...- odpowiedział.
Stara, zielona motorówka pełna była skorup muszli, kawałków
lin i połamanych desek ze skrzynek do połowu krabów. Silnik terkotał jakby zapadł na gruźlicę. Albert rozglądał się w
poszukiwaniu wioseł na wypadek, gdyby biedaczek nagle
„zszedł”.
– W porządku, w porządku – powiedział Ralph odgadując
jego myśli – ten dziadek - tu wskazał na silnik - ma prawie
tyle samo lat co ja i Billy razem wzięci, a nie pamiętam, żeby
kiedykolwiek odmówił pomocy, a jakby co, to Bettie po nas
przypłynie.
Albert nie miał wyjścia, był kompletnie uspokojony. Minęli
czerwoną boję u wejścia do portu i Ralph wrzucił do wody
kotwicę, to znaczy kawał kamora ze sznurkiem, wyłączając
silnik. Nagle zrobiło się tak cicho, że Albert nie mógł
oprzeć się wrażeniu, że za chwilę coś się wydarzy. Czekał...
– Pociągniesz? – zapytał Ralph podając mu piersiówkę z
whisky.
– Pociągnę – odpowiedział Albert i wziął solidny łyk złotawobrązowego trunku.
Billy położył się na dziobie zwieszając przednie łapy za
burtę.
– Wiesz – zagaił Ralph – zazdroszczę ci. Tyle czasu przed tobą
i masz tyle energii.
– Ralph – odpowiedział Albert – to ja tobie zazdroszczę,
masz w sobie tyle spokoju... Ralph uśmiechnął się. Wyciągnął
wędkę i wrzucił przynętę do wody.
- Nic się nie zmieniło – powiedział – przez ostatnich
czterdzieści lat nic się nie zmieniło... Dziwię się tylko, kiedy
patrzę w lustro, że jakaś pomarszczona stara morda zagląda
przez okno. Wierz mi, mam tylko starą skórę i stare gnaty,
które odmawiają wykonywania poleceń tego samego co
przed czterdziestu laty mózgu...
Albert zawstydzony opuścił wzrok. Bał się spojrzeć do góry,
zeby nie zderzyć się ze spojrzeniem Ralpha.
- Szanuj każdą chwilę – pomyślał – szanuj i nie marnuj na
rozpacz.
- Ralph – powiedział – Ralp... O! Jest!... Zacinaj! Ryba!!! Wędka
Ralpha wygięła się w pałąk i łódka ruszyła
w kierunku, z którego z wody wystawała stalowa linka. Kotwica z kamienia nie trzymała dna.
– Albert – powiedział Ralph – to musi być duże.
Albert chwycił wędkę powyżej uchwytu Ralpha.
Wolną dłonią nawijał żyłkę.
Po kwadransie niewiele się zmieniło. Ryba naprawdę musiała
być ogromna. Każde kilka metrów żyłki, które
z takim mozołem nawijali na kołowrotek co chwilę
wyślizgiwało się z powrotem. Po następnym kwadransie ryba
była co najmniej tak zmęczona jak oni. Powoli wyciągnęli ją
na powierzchnię. Potężny łeb „Blue”
ukazał się pod łodzią.
– Ale zbój. – Ralph klasnął w dłonie.
Wyciągnął nóż i ... przeciął żyłkę. Olbrzymi „Blue” zanurkował i
przepadł w ciemnej wodzie...
Albert wpatrywał się oniemiały w miejsce, gdzie przed chwilą
chwiała się rekordowa ryba.
– Jest dobrze – powiedział Ralph kładąc mu dłoń na ramieniu.
– Jest dobrze. Ten drań musiał być starszy ode mnie, a nie wypada ukatrupić kumpla.
– Ralph, myślisz, że nam uwierzą?
- Uwierzą, nie uwierzą, kto by się tym przejmował. My wiemy
jak było, co?
Albert przygryzł wargę i spuścił oczy. Zrobiło mu się wstyd.
Ralph klepnął go w otwartą dłoń i wyciągnął flaszeczkę raz
jeszcze. Kiedy wpływali do przystani wiał lekki, południowy
wiatr i słońce chowało się za kudłatą linię drzew. Billy podniósł
łeb dopiero gdy główki wejściowe portu mignęły po obu stronach burty. Poczuł zapach ciągnący od chałupy na przystani.
Bettie ściągała właśnie patelnię pełną skwarków z pieca kiedy
dobili do kei. W momencie kiedy otworzyli drzwi ostatni talerz pełen smakowitej jajecznicy brzdęknął o stół. Bettie nie
potrzebowała zegarka. Znała Ralpha od ponad pół wieku i
wiedziała dokładnie, kiedy wejdzie lub zniknie i na jak długo.
Ralph usiadł za stołem. Spojrzeli na siebie przez sekundę
uśmiechając się.
Albertowi napłynęły do oczu łzy. Odwrócił się gwałtownie
i zawołał:
- O Boże, ile gwiazd spada, spójrzcie! Zupełnie ogniowe gradobicie.
- Zapowiadali na dzisiaj deszcz jakichś tam meteorów – rzekła
Bettie i poczłapała w głąb domu. Billy powlókł się
za nią. Wiedział, że teraz jego kolej na kolację.
- Oni się wciąż kochają – pomyślał Albert – i to jak pięknie...
Bum...Bum!!!
Kuter Franka był stary i piękny.
Prawie sześćdziesiąt stóp długości pokryte było dźwigami
i windami do wydobywania sieci.
Ocean wokół Schinackok obfitował w ryby wszelkiego gatunku, których nowojorskie restauracje zużywały całe tony.
Jednym słowem Frank nie miał powodów do narzekania.
We wrześniu 1986 roku wypłynął na połów.
Dzień był piękny, a dobrze mu znane łowisko jak zawsze
pełne ryb. Załoga rozciagnęła sieci na długości pół kilometra. „Zakręcili” ciasne koło. Po kilku godzinach uruchomili
dźwigary – maszyny jęknęły i zaczęły wyciągać zwoje nylonu.
Małe, przypadkowo zaplątane, ryby trzepotały na pokładzie.
Frank wrzucał je z powrotem do oceanu z nabożną prośbą
o przyprowadzenie większych kumpli.
Nagle rufowy dźwig zazgrzytał przeraźliwie. Frank zatrzymał
maszynę.
- Co u diabła?! Znowu zepsuty?!
Obejrzał dokładnie przekładnie i tryby – wszystko w porządku.
Włączył maszynę ponownie. Zajęczała.
- Jeeeezu, co to?! – Frank wybałuszył oczy.
Na tafli oceanu pojawił się czarny, kanciasty kształt. Frank
powoli wyciągał sieć – zawisła nad pokładem. W zwojach
nylonowej siatki, niczym w pajęczej sieci mucha, bujała się
nad pokładem... kilkuset kilogramowa mina! Musiała mieć
przynajmniej czterdzieści dwa lata.
W czasie II wojny światowej, w obawie przed inwazją japońską,
obrona wybrzeża USA nawrzucała tego groźnego śmiecia,
w ilości kilku tysięcy, wzdłuż linii brzegowej. Po zakończeniu
wojny wyławiano je lub wysadzano w powietrze. Widać jednak nie wszystkie.
Przerażony znaleziskiem Frank wywołał przez radio Coast
Guard. Ratownicy morscy kazali mu nic nie dotykać i cierpliwie czekać.
Po kilku godzinach na horyzoncie pojawił się mały niszczyciel
US Navy.
W odległości pięciuset metrów od kutra rzucono kotwicę.
W chwilę później padła przez radio komenda:
- Szyper i załoga kutra, natychmiast opuścić jednostkę!
Frank i jego dwóch pomocników wkrótce stali na pokładzie
niszczyciela. Po chwili pojawił się dowódca tej jednostki,
który ze stoickim spokojem oznajmił, że ze względów
bezpieczeństwa, zgodnie z paragrafem nr..., kodeksu..., z
roku..., będzie musiał zatopić swój kuter.
Frank otworzył usta ze zdumienia, ale już za moment usiłował
jednak negocjować w sprawie tego nagłego a niesprawiedliwego wyroku wydanego na łódź... za plecami rozległo się
potężne BUM! BUM! Przedmiot ledwie rozpoczętych negocjacji eksplodował. Dwie salwy z ośmiu dział sprawiły, że po
kilku minutach po ulubionym kutrze Franka nie został nawet
najmniejszy ślad.
Z oczu Franka, jedna za drugą, potoczyły się łzy...
Marynarze odwieźli go do portu, gdzie w „Captain Norm” pił
rum za rumem.
Po trzech dniach zjawił się w firmie ubezpieczeniowej - po
odszkodowanie.
Urzędnik, podobnie jak dowódca niszczyciela, ze stoickim
spokojem wygłosił wyuczoną kwestię:
- Zgodnie z postanowieniem rządu i departamentu obrony
z roku 1940, jednostki stracone w wyniku działań wojennych
lub ich skutków, nie podlegają odszkodowaniu.
W wyniku nie (!) uaktualnionych od ponad czterdziestu lat
przepisów, dorobek życia Franka poległy na dnie oceanu,
okazał się być cząstką systemu obrony suwerenności Stanów
Zjednoczonych oraz – zapewne - konstytucji.
Koniec i urzędowa kropka.
103
Oni
Rok
To też jest realne...
Ojciec Jan
Ruch był niewielki. Dziwne; milionowe miasto staje się
pustynią, ledwie zapadnie wieczór. Wałęsałem się bez celu.
Brudne szyby licznych knajp kryły kilku podobnych do mnie.
Sygnalizacja przejścia dla pieszych migała beznamiętnie
i rytmicznie. Dyrygowała ruchem duchów.
Zagapiony w zmieniające się światła szedłem noga za nogą.
Ciekawe, w jaki kolor trafię – myślałem. Ta idiotyczna zabawa sprawiała mi przyjemność... Czerwone?! – nie... zaraz.
Około stu dwudziestu kroków. To znaczy cztery minuty. Z
błyskawicznego wyliczenia wyszło zielone. Aby utrudnić sobie sprawę, zamknąłem oczy.
– Sto szesnaście, sto siedemnaście, sto... – runąłem jak długi.
Chodnik skończył się na sto siedemnastym kroku. Leżałem
wyciągnięty na „zebrze.”
– Całkiem nieźle – pomyślałem – trafiłem. W tym momencie
zauważyłem, że światło było czerwone.
– Więc jednak obliczenia zawiodły.
Zmartwiony podnosiłem się z asfaltu.
– Hej, wy!!! – usłyszałem tuż nad głową.
Rozejrzałem się niepewnie dookoła. Byłem sam.
– Hej, wy, do was mówię! – powtórzył głos.
Stanąłem już na nogach. Nadal nie widziałem żywej duszy
z wyjątkiem własnego bladego odbicia w szybie wystawy.
Zaśmiałem się do siebie. No, faktycznie jest nas dwóch.
– Ogłuchliście?! – ryknęło.
W tym momencie z ciemnej wnęki w murze wyszedł
mężczyzna. Minę miał groźną. Oczy przenikliwie wlepił w
moją twarz.
– Piliście? – zapytał.
– Faktycznie – odpowiedziałem – trzy dni temu piliśmy
z wujkiem Andrzejem, ale dlaczego pan o to pyta?
– Ja was teraz pytam, a nie na odwrót! – żachnął się.
Ponownie obejrzałem się wokół; nadal byłem sam... Do
kogo on jeszcze mówi...? Ach, to nawet lepiej, jeżeli jest nas
więcej...
– Jakaś kultura obowiązuje – ciągnął dalej. – Jak nie umiecie pić, to nie pijta. Zakłócacie porządek publiczny, to jest
chuligaństwo.
– Z całą pewnością ten, kto zakłóca porządek publiczny, jest
chuliganem – odpowiedziałem – ale my, z żoną, nigdy nie
mieliśmy...
– Żartowniś z was! Nooo...
Teraz już nic nie rozumiałem. Jeden z nas jest żartownisiem
albo żartowniś z nas wyszedł; a może pośród nas... Co jest, do
diabła?! Zacząłem nerwowo rozglądać się wokół. Poza mną
Fatalne zjawiska atmosferyczne znakomicie funcjonują jako
kramik odpustowy. Gradobicie zastało go w fotelu, z papierosem, późnym popołudniem. Wyjął z kufra metalowy
hełm. Nacisnął głęboko na uszy. Nic nie słyszał. Pierwszy
odłamek pacnął po chwili. Potem jeszcze jeden i jeszcze...
Werble terkotały z różnym natężeniem. Po pewnym czasie
zaczął rozróżniać dźwięki. Niskim tonem zabrzmiała syrena
okrętowa. Całym ciałem wstrząsnął dreszcz podniecenia. Miał
wiele pytań, z tym że nie bardzo wiedział gdzie i komu je
zadać. Zresztą, bez względu na odpowiedź i tak nie zmieniłby
planów. Zawierucha przybierała różne odcienie szarości. Od
czasu do czasu czarne dziury punktowały rytm.
– Święty Mikołaj spadł z wysokości kilku pięter.
– Szkoda, budził podziw. Nooo... nie przejmuj się, przez chwilę
było przyjemnie...
– Taak... w gruncie rzeczy wszystko jest komedią, z tym że
niekiedy gra jest poważna.
– Dla Błazna żart ma wymiar powagi.
– A dla Purytanina? - zachichotał.
Zagłuszył gradobicie, zarezonował cały od śmiechu.
Wyjątkowej wielkości gradowe jajo trzepnęło go w czubek
hełmu. Białe paciorki i kilka błysków zawirowało przed oczami. W mdłym, krótkotrwałym świetle zauważył postać
rozbiegającą się na wszystkie strony.
– Ooo... Nie pozwól się osaczyć.
Z góry upatrzona pozycja na futrynie okna nadawała się
znakomicie na punkt obserwacyjny. Przyglądał się figurom biegającym aż po horyzont. Wykonywały mnóstwo
czynności. Wiedział, że wszystkie zmierzają do jednego celu zawładnięcia jego ciałem, duszą i wszystkimi organami. Postacie spotykały się czasem w zakamarkach, omawiały plan, po
czym znów rozbiegały się wokół. Przez chwilę spekulował, czy
nie unicestwić ich. Obmyślał sposoby... Spod sufitu runął gruby grad. Zrobiło się biało i zimno. Wypatrywał prześladowców.
Gradobicie ustało równie niespodziewanie jak i nastąpiło.
Kawałki lodu szybko topniały na ciepłej podłodze. Małe figurki
zniknęły. Duże bąble odrywały się od cienkiej warstwy wody.
Szybowały po pokoju, trącały meble. Były ciepłe, kolorowe
i obiecujące... Świat w nich zawarty wydawał się być szczęśliwy
i spokojny. Wchodził do tych banieczek, przenikał radością.
Stracił poczucie czasu i świata.
– Ależ dlaczego nie...? Przecież ten świat też jest realny.
– Nooo... może jest mniej...
Nagle ogarnęło go przerażenie. Cóż się stanie kiedy banieczki
popękają?
Usiłował pogodzić się z tym faktem. Niestety, jakaś inna część
duszy nie wyrażała zgody. Gwałtowne pyknięcia nastąpiły
jedno po drugim. Wyrwały go z zadumy. Stało się... Plasnął
twardo
o podłogę.
- I tak miałem szczęście – pomyślał – przecież bąbel mógł się
rozprysnąć pod sufitem.
Zbierał powoli obolałe ciało. Zgrabna dłoń z długim przedramieniem wysunęła się zza mebla. Pogłaskała go po
głowie, ścisnęła delikatnie za ramię. Nie miał pojęcia do kogo
należała. Ruchy jej, pomimo delikatności, zdradzały siłę i
zdecydowanie. Równie dobrze potrafiła karać.
- Nie – pomyślał – muszę natychmiast urosnąć.
Zamknął oczy. Rósł z całych sił. Przypominał sobie
błyskawicznie wszystkie rzeczywiste i wymarzone zwycięstwa.
Szumiało mu w głowie, płucach, kolanach... Otworzył oczy.
Po gradobiciu nie pozostał żaden ślad. Południowe słońce
wlewało miły nastrój do pokoju. Stał wyprostowany na fotelu. Na dywanie cienką strużką rozpływała się herbata. Na
futrynie okiennej błyszczał ślad mokrej dłoni...
– Co teraz?
– Jak to co? umyjesz zęby, twarz i pójdziesz.
– Dokąd?
– W żadne niezwykłe miejsce, tam gdzie bywałeś już
wiele razy. – Tak...Wiem, że to zrobię, tak samo jak wiem,
że będzie padał znowu śnieg, deszcz i... i nie stanie się nic
niezwykłego.
– Jedynie rozpiętość ramion wyznacza granicę radości i
smutku.
Ojciec Jan został mnichem mając osiemnaście lat. Po latach
tułaczki od kościoła do kościoła, otrzymał we władanie
cerkiew w okolicy Port Jefferson. Wyznawców nie miał zbyt
wielu, a więc i pracy nie za dużo. Święcił od czasu
do czasu domy i jachty, zdarzało się też, że dawał śluby.
Ślub Maksa odbył się w małym porcie Mattitcock, na kei tuż
obok dumnej „Medei”, która świadkiem takiego obrządku
jeszcze nie była. Ojciec Jan śpiewał i rysował olbrzymie krzyże,
a Stach-piroman ciskał „radosne” petardy, z których jedna
odpaliła w kierunku pobliskiej autostrady i tylko obecność
o.Jana sprawiła, że cudownie nie został trafiony żaden samochód.
Ojciec Jan nosił długą brodę, mówił cicho i spokojnie,
a na jego twarzy widniał zawsze niewinny uśmiech.
Pływał z nami w kolejnych wyprawach i z nabożną ciekawością
wsysał żeglarskie doświadczenie. W czasie wyprawy
do Cape Cod, „Medeę” dopadł paskudny sztorm. Była noc,
potworna fala, wiatr przekraczał momentami 70km/h!
„Medea” znikała co jakiś czas między falami. Maks próbował
schować się do małego porciku na wysepce, której nazwy nie
pomnę. Wejście do portu było wąskie i prawie niewidoczne.
Trafić w nie w takich warunkach niemal równało się wygranej
w ruletkę.
Ojciec Jan padł na kolana. Nie! Nie ze strachu!
On tylko prosił swojego Przełożonego o pomoc...
Po godzinie „Medea” stała bezpiecznie na boi.
Pewnego dnia kościół został zamknięty.
Okazało się, że – w wyniku umowy między papieżem i innymi dostojnikami kościelnymi – świat podzielono na strefy
wpływów. To było dziesiątki lat temu. Cerkiew o.Jana
nie znajdowała się w przynależniej dla niej okolicy.
Stojąc na uboczu została zupełnie zapomniana.
Tym niemniej, w okolicach roku 1996, jakiś kościelny biurokrata wyśledził błąd terytorialny i... o.Jan został bez pracy.
Mając w ten sposób nieskończenie dużo wolnego czasu,
rozpoczął naukę jazdy na nartach. Dziwił się wszystkiemu
jak dziecko i uśmiechał się, uśmiechał...
Wyglądało, że spodobało mu się świeckie życie, co u Maksa
powodowało wyrzuty sumienia – czuł się odpowiedzialny
za deprawację duchownej osoby.
Po roku o.Jan nabył kask i motocykl. Wspólnie z weteranem
wojny wietnamskiej, niejakim Mike Shrankiem, paraduja
po okolicznych
drogach...
104
nadal nie było żywej duszy.
– Co?! Chcecie dać nogę?! – krzyknął.
– Boże! – odpowiedziałem zdesperowany – może inni tak, ale
ja żadnej nogi nie dam.
Nagle nie wiadomo skąd pojawił się drugi mężczyzna.
Aha – pomyślałem uspokojony – widocznie do nas mówił cały
czas ten pierwszy. Nooo... teraz niech ten nowy porozmawia
– czułem się już nieco znużony sytuacją. Tymczasem „nowy”
szeptał coś do ucha mojemu dotychczasowemu rozmówcy.
– Mhm! – chrząknęli chórem. – Przechodziliście przez ulicę
na czerwonym świetle...
– Dosyć gadania – powiedział nowy. – Idziemy!!!
Chwała Bogu – pomyślałem i dodałem głośno:
- Proszę bardzo, idźcie panowie, było mi bardzo miło was...
Kiedy się ocknąłem, leżałem na drewnianej ławie. Czoło piekło
niemiłosiernie. Dotknąłem ręką. Gruby bandaż obejmował
połowę głowy. Co jest? Wtem jakaś ręka brutalnie szarpnęła
mnie z miejsca. Mała sala... Kilka osób siedzących pod ścianą.
– Martin Prestoni, obywatel Włoch, za zakłócanie porządku
publicznego, ubliżanie władzy bierne i czynne zostaje ukarany
przez kolegium do spraw wykroczeń karą godzin. Czy wyrok
jest zrozumiały, czy trzeba tłumacza?
– Nie – odpowiedziałem. – Studiowałem język w Rzymie.
– Jeżeli tak, to wpłaćcie grzywnę i idźcie...
– ZOSTAWCIE MNIE WRESZCIE SAMEGO...
Wstęp do zbioru opowieści „ z morza i nie tylko”
Żeglarze są marzycielami.
Niekoniecznie musisz odbyć podróż do Przylądka Dobrej
Nadziei lub choćby po wodach Bałtyku, żeby przynależeć do
światka ludzi morza. Jeżeli tylko marzysz – jesteś żeglarzem!
Jesteś podróżnikiem i odkrywcą. Odkrywcą własnej przygody!
Prędzej czy później wyruszysz w podróż
i pomalujesz swoje życie wrażeniami – to kwestia czasu.
Jeżeli marzysz, to żaden z pomysłów w twojej głowie nie jest
nierealny. Świat jest gotów, ciągle gotów na twoje skinienie.
To co na pewno musisz, to chcieć i odnaleźć miejsce, w które
go połaskoczesz. On się wtedy zaśmieje i odpuści ci tak zwane
życie, wskoczysz wówczas w ową przestrzeń i pożeglujesz do
celu, do siebie.
Świat ludzi morza jest różny od ogólnie przyjętych i politycznie właściwych poglądów.
Świat żeglarzy, marynarzy, latarników, rybaków,
i tych siedzących na brzegu, zapatrzonych w morski horyzont,
jest zawsze niedokończony.
Jest wyczekujący, otwarty i szczery, trochę zagubiony, potrafi kochać do samego końca a nienawidzieć ledwie przez
chwilę. Jest nostalgicznie cierpiący i drobiazgowo szczęśliwy.
Potrafi obdarowywać nie oczekując wzajemności, ale i potrafi
bezlitośnie ukarać.
Z całą pewnością nie jest to świat pełzający.
Tak naprawdę świat morski XXI wieku niewiele różni się od
tego sprzed kilku setek lat – w sferze obyczajów, mentalności
i przeżywania. To stary dobry świat, w którym nigdy nie zostaniesz oszukany. Każdy, kto raz do niego przystąpił, pozostanie
w nim do końca życia, i będzie „zarażał” innych. Opisane przygody wydarzyły się głównie
w Ameryce Północnej, ale mogły zaistnieć dokładnie w
każdym miejscu kuli ziemskiej.
Nie będę się zaklinał, że wszystkie sytuacje są absolutnie
prawdziwe, ale też nie powiem, że wyssałem je z palca...Co
najmniej są prawdopodobne.
Morskie opowieści nie wymagają notarialnych stempli, zatem
- Marzycielu-Żeglarzu, ty wiesz... Niemarzycielu, uwierzysz
– zaczniesz marzyć, nie uwierzysz – ok.
105
Wybrane wiersze
Zlota Rybka
Siedzi sobie gość na rybach, w pewnym momencie ma branie. Wyciąga, a tam taka niewielka złota rybka. Przyjrzał sie
jej i stwierdził, że taka malizna to on sobie głowy nie będzie
zawracał i już chce ja wrzucić o wody, gdy nagle rybka sie
odzywa:
– Czekaj! Ja jestem złota rybka i spełnię Twoje życzenie.
Wiesz, co, ale ja juz mam wszystko, o czym można tylko
marzyć..
Wiec, dzięki, ale wrzucę Cię do wody...
Nie, tak nie może być, tradycji musi stać sie zadość...
Słuchaj postawie Ci taka chatę..
Ze ludzie w promieniu 100 km będą Ci zazdrościć...
Ja już mam taką chatę! No to dam Ci furę, jakiej nikt w
Polsce nie ma...
Tez już mam taką!
Rybka chwile sie zastanawia i pyta..
A jak z Twoim życiem seksualnym, tzn. jak często to robisz?
Ze trzy razy w tygodniu...
To ja Ci załatwię, że będziesz miał trzy razy dziennie!
Eee tam... księdzu nie wypada!!!
106
Do Matki
W podróży
Dla nich
O karecie bez wołu
O złym
O Pani nieznajoma
Chiałbym Ci szepnąć słowo
Szeptem wykrzyczeć
słowa proste
W podziękę oplecione…
Gdy od drżącej dłoni
Płomień świec
do życia przywołamy
Przyjdż do nas
Zostań chwilę
Pobłogosław
mądrością swoją
Nadzieję i wiarę
Słów znaczeń
których nie umiemy
Gdy chmór zwoje
rozpłakają czas
Nie opuszczaj…
Podróżując przez gwiazdy
rozwiesiłem marzenia
na sznurze Mlecznej Drogi.
Przewędrowałem przed siebie
Z głową odwróconą
Nie chcę pożegnań
Bolą
Przystawałem na rozdrożu
O godzinę pytałem
Bałem się usłyszeć
Ciszę
Głosy mamrocą kolędę
Gestami dłoni rysują
Chcę pamiętać
Zasypiam
Przekonywali wołu lata całe
bez względu na to jak się czuje,
że aby nie wiem jak się starał,
to do karety nie pasuje…
ZŁE się czynić nie bało,
gdyż ponoć nad wszystko
co by nie zrobiło
to na dobre wyszło.
Toć gdy beczkę znalazło
wleźć do niej musiało,
gdyż zgodnie z przysłowiem
DOBRE stać się miało…
…NISTETY…
ZŁE nie znało mów obcych,
co gwarzą dookoła…
Na beczce był napis;
MADE BY PANDORA
Podróżując przez myśli
pogubiłem wspomnienia
Zostałem na rozdrożu
Podróżując przez ocean
potopiłem łzy
Zastygły w lodach biegunów
Podróżując przez czas
zgubiłem drogę
Spotkałem ciebie
Pozbieram gwiazdy
Pozbieram zapomnienia
Tylko łez szkoda.
O wilku
Powiadają o wilku,
że niósł razy kilka
i teraz jest pora
by inny niósł wilka.
Wilk na to ze śmiechem
tę poprawkę wnosi;
że wszystkich już zaniósł,
nie ma kto go nosić…
Aż wreszcie wiosną,pewnego roku
Wół przeżywając głęboki uraz
wydał orędzie;
Że ta kareta..,tak w ogóle
to jakaś horendalna bzdura.
I gdyby ministrów cały sobór
do wszystkich świata wiejskich obór
karety chciał wprowadzić złote,
TO JEMU ZWISA TO…za płotem.
Z powiastki tej-to dla wybrednych
coś jakby morał nagle wyszedł;
Gdy zbraknie konia,choćby wołu
zaczepić lepiej jest o dyszel,
niż w pantofelkach z piórkiem złotym
po mazi grzęzać szwarko-szklistej
i kręcić kozła za koziołkiem,
rozciapierzając błocko pyskiem
107
This project was possible thanks to
This project was possible thanks to
Roman Kowalski Print Shop specializing inFull
of disbelief in his own self he applied to the u
National College of Fine Arts in Lodz. And he
got in. The first u two-and-a-half years he had
this constant feeling of uncertainty, u but in
Contact us at .. or erkaprintshop.com
108
109
This project was possible thanks to
This project was possible thanks to
......................
Sponsor
World Discount Communications
zamykają w tak zwanym „wariatkowie”.Nie
posiadam pokaźnego konta w banku a
jestem bogaty, i każdego poranka proszę
dobrego Boga o jedną przysługę - obym tylko nie miał mniej...Przez lata całe czyniłem
zabiegi mające na celu oszołomienie
publiczności. Siliłem się na akcje, od których
sam dostawałem torsji! Jak choćby ta,
110
111
Colophon „wariatkowie”.Nie posiadam
pokaźnego konta w banku a jestem bogaty,
i każdego poranka proszę dobrego Boga o
jedną przy
lko nie miał mniej...Przez lata całe czyniłem
zabiegi mające na celu oszołomienie
publiczności. Siliłem się na akcje, od których
sam dostawałem torsji!
kiedy przytargałem do pracowni rysunku
w Akademii nieżywego, przejechanego
kota, w celu dokonania sekcji zwłok w
ramach absurdalnej aranżacji ćwiczenia
pt.”Samochód”. O, wielki Jacku Bigoszewski,
który nie wyzw
Jest jeszcze miejsce na 8 stron z
obrazami. Razem 120 stron
10 arkuszy
112