3. Raport z prowadzonego w 2013 r. przez gminy województwa

Raport
z prowadzonego w 2013r. przez gminy województwa lubuskiego
monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem
lub przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji
opiekuńczo-wychowawczej
Wydział Polityki Społecznej
Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego
Gorzów Wlkp., sierpień 2014r.
Wraz z wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2012r. ustawy z dnia 9 czerwca 2011r.
o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2013r. poz. 135 ze zm.)
samorządy gminne zostały zobligowane do prowadzenia monitoringu sytuacji dziecka
z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji
opiekuńczo-wychowawczej. Jest to jedno z 8 zadań gminy, które samorząd powinien
realizować w ramach środków własnych.
W celu właściwej realizacji tego zadania Wojewoda Lubuski dwukrotnie zwrócił się
z apelem do Wójtów, Burmistrzów i Prezydentów lubuskich miast i gmin. Pierwszy apel,
wystosowany w marcu 2013r. miał na celu uwrażliwienie włodarzy gmin na problemy
wszystkich rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym, a w szczególności tych rodzin,
które wychowują dzieci chore, niepełnosprawne. Po raz drugi wojewoda apelował do gmin
w
styczniu
2014r.,
podkreślając
odpowiedzialność
gospodarzy
gmin
za
spójne
funkcjonowanie systemu oparcia dla rodzin, mającego swoje źródło w systemie pomocy
społecznej, przeciwdziałania przemocy w rodzinie, jak również nowym systemie wspierania
rodzin i pieczy zastępczej.
Włodarze lubuskich gmin zostali poproszeni o przedstawienie raportu z działań
dotyczących monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej
trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej. 81 gmin przedstawiło żądane
informacje (2 gminy – Bledzew i Czerwieńsk mimo monitów nie złożyły raportu).
Z przedstawionych przez gminy deklaracji wynika, że wszystkie wspomniane gminy
(81) realizują zadanie. Wszystkie gminy deklarują, że pomoc rodzinom zagrożonym
kryzysem to priorytet w ich działalności, oraz że zawsze reagują w sytuacjach gdy dobro
dzieci jest zagrożone. Wszystkie gminy zapewniają, że mają świadomość jak ważna jest
współpraca wszystkich służb działających na rzecz rodziny. Każdy z włodarzy zapewnił
również, że na terenie jego gminy istnieje współdziałanie służb pomocy społecznej z policją,
lekarzami i pielęgniarkami, oświatą czyli nauczycielami i pedagogami szkolnymi
oraz kuratorami rodzinnymi.
2
Zatrudnienie asystentów rodziny
Z analizy raportów wynika, że lubuskie gminy w większości zatrudniają asystentów
rodziny. Poniżej przedstawiono mapkę przedstawiającą szczegółowe zatrudnienie asystentów
rodziny w poszczególnych gminach w II półroczu 2013r., zgodnie ze sprawozdaniem
rzeczowo-finansowym z zakresu realizacji przez gminę zadań z zakresu wspierania rodziny
(symbol DSR-WRiPZ-G).
Graficznie sytuacja zatrudnienia asystentów gminy przedstawia się tak jak na mapce.
Legenda: liczba asystentów rodziny
Czerwonym kolorem na mapce zaznaczono gminy, w których nie zatrudniono
w 2013r. asystentów rodziny – takich gmin jest 9,co stanowi prawie 11% ogółu. Najwięcej,
bo aż 49 gmin zatrudnia 1 asystenta (co stanowi 59 %), 20 gmin zatrudnia 2 lub 3 asystentów
rodzin (24% gmin), a 3 gminy (niecałe 4%) zatrudniają od 5 do 9 asystentów. Są to: Miasto
Gorzów Wlkp. – 9 asystentów, Miasto Zielona Góra – 8 asystentów i gmina Cybinka –
3
5 asystentów rodziny. Większość asystentów (115 osób) zatrudniona jest w Ośrodkach
Pomocy Społecznej, 7 osób zatrudnia Urząd Gminy.
Zatrudnienie asystentów rodziny opiera się zarówno na podstawie umów o pracę
w systemie zadaniowego czasu pracy, jak i na podstawie umów o świadczenie usług –
stosunek obu form rozkłada się w woj. lubuskim równomiernie. W woj. lubuskim czas pracy
asystenta z konkretną rodziną zamyka się najczęściej w okresie od 3 do 12 miesięcy. Liczba
rodzin zobowiązanych przez sąd do pracy z asystentem rodziny wyniosła 65, co stanowi
4,5 % rodzin, z którymi pracował asystent rodziny. W 285 przypadkach asystent zrealizował
cel pracy z rodziną, co skutkowało zakończeniem współpracy i stanowiło 52% wszystkich
rodzin, z którymi asystent zakończył pracę (493 rodziny). Pozostałe rodziny (48% rodzin
kończących współpracę), zrezygnowały ze współpracy z asystentem rodziny lub praca
nie przynosiła efektów.
Poniżej
zaprezentowano
zestawienie
tabelaryczne,
zawierające
zatrudnienie
asystentów rodziny i pracowników socjalnych w poszczególnych gminach województwa
lubuskiego. Z przedstawionej tabeli wynika, że w badanym okresie zatrudniono łącznie 122
asystentów rodzin. Asystenturą rodzinną dzięki temu zostały objęte 1.443 rodziny.
Na 1 asystenta przypadało więc w 2013r. średnio 12 rodzin. Jest to zgodne z przepisami
prawa, które w tym zakresie wskazują, że 1 asystent może pracować maksymalnie
z 20 rodzinami w tym samym czasie.
Ponadto, z deklaracji gmin przedstawionych w raportach wynika, że rodziny, w których
istniało zagrożenie kryzysem, objęte są intensywną pracą socjalną.
Według stanu na 31.12.2013r. zatrudnienie specjalistów pracujących z rodziną
zagrożoną kryzysem (asystentów i pracowników socjalnych) w gminach przedstawiało się
następująco:
Gmina
Babimost
Bledzew
Bobrowice
Bogdaniec
Bojadła
Brody
Brzeźnica
Bytnica
zatrudnienie
pracowników
socjalnych osoby
2
3
3
5
2
3
3
3
zatrudnienie
pracowników
socjalnych etaty
2
3
3
5
2
3
3
2,75
4
brakujące etaty
pracowników
socjalnych
zatrudnienie
asystentów
rodziny
1,7
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
2
0
1
1
1
Bytom Odrzański
Cybinka
Czerwieńsk
Dąbie
Deszczno
Dobiegniew
Drezdenko
Gorzów Wlkp.
Gozdnica
Górzyca
Gubin miasto
Gubin
Iłowa
Jasień
Kargowa
Kłodawa
Kolsko
Kostrzyn nad Odrą
Kożuchów
Krosno Odrzańskie
Krzeszyce
Lipinki Łużyckie
Lubiszyn
Lubniewice
Lubrza
Lubsko
Łagów
Łęknica
Małomice
Maszewo
Międzyrzecz
Niegosławice
Nowa Sól
Nowa Sól
Nowe Miasteczko
Nowogród Bobrz.
Ośno Lubuskie
Otyń
Przewóz
Przytoczna
Pszczew
Rzepin
Santok
Siedlisko
Skąpe
Skwierzyna
Sława
3
4
5
3
4
4
9
66
2
3
8
4
4
4
3
3
3
10
9
9
3
3
4
3
2
10
3
2
4
3
11
3
20
3
2
4
5
5
3
3
4
5
4
3
3
7
7
3
4
5
3
4
4
9
66
2
3
8
4
4
3,25
3
3
3
10
9
7,50
3
3
4
3
1,50
10
3
2
4
2,50
11
3
20
3
2
4
4
4
3
3
4
5
4
3
3
7
7
5
0
0
0
0
0,3
0
0
0
0
0
0,5
0
0
0
0
0,8
0
0
0
0,3
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1,6
0
0,12
0,36
0,79
0,72
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
5
3
1
2
1
1
9
1
0
2
1
2
2
1
1
1
1
0
1
0
1
1
1
1
3
1
1
1
3
1
0
2
1
1
2
2
1
0
1
1
1
1
1
1
2
1
Słońsk
Słubice
Stare Kurowo
Strzelce Krajeńskie
Sulechów
Sulęcin
Szczaniec
Szlichtyngowa
Szprotawa
Świdnica
Świebodzin
Torzym
Trzciel
Trzebiechów
Trzebiel
Tuplice
Witnica
Wschowa
Wymiarki
Zabór
Zbąszynek
Zielona Góra miasto
Zielona Góra
Zwierzyn
Żagań miasto
Żagań
Żary miasto
Żary
ŁĄCZNIE
2
12
3
10
12
10
2
3
11
3
16
4
4
3
3
3
7
11
3
3
5
48
9
3
14
4
21
7
549
2
12
3
10
12
10
2
3
11
3
13,75
4
4
3
3
3
7
11
2,25
3
5
48
9
3
14
4
21
7
541
0,4
0
0
0
1,33
0
0
0
0
0,9
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
11,6
0,39
0
0
0
0
0
21,81
1
1
1
2
2
2
1
0
1
3
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
8
1
1
3
1
3
3
122
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, ośrodek pomocy społecznej zatrudnia
1 pracownika na 2.000 mieszkańców gminy. Z danych za 2013r. wynika, że aż 15 ośrodków
pomocy społecznej nie spełnia wskaźnika zatrudnienia, przewidzianego w ustawie o pomocy
społecznej. Braki w zatrudnieniu dotyczą zazwyczaj 0,1 do 1 etatu pracownika socjalnego –
tj. przeciętnie 1 osoby, ale analiza pokazała, że w mieście Zielona Góra brakuje aż 12 osób.
9 gmin nie zatrudniających asystentów rodziny poddano analizie pod kątem spełniania
wskaźnika zatrudnienia pracowników socjalnych proporcjonalnie do liczby mieszkańców
gminy. Analiza pokazała, że 8 takich gmin zatrudnia pracowników socjalnych
w odpowiedniej proporcji do liczby mieszkańców (komórki w tabeli zaznaczone na zielono).
Najtrudniejsza sytuacja jest w gminie Babimost (zaznaczonej w tabeli na niebiesko), w której
nie zatrudniono żadnego asystenta rodziny, a do spełnienia współczynnika zatrudnienia
6
pracowników socjalnych na wymaganym poziomie brakuje 2 osób.
Poniżej zamieszczono mapkę, która zawiera graficzne przedstawienie liczby rodzin, którym
przyznano pomoc w postaci asystenta rodziny. Kolorem czerwonym oznaczono gminy,
na terenie których żadna rodzina nie została objęta tą formą pomocy. Są to te same gminy,
które nie zatrudniają asystentów rodzin (9 gmin – 11% ogółu). Najwięcej gmin znajduje się
w przedziale 2-11 rodzin – oznaczone kolorem niebieskim (32% gmin). Kolor pomarańczowy
na mapce obrazuje gminy (27% gmin), w których liczba rodzin objętych pomocą asystenta
rodziny mieści się w przedziale 12-19. Kolorem ciemnozielonym na mapie oznaczono
20% gmin, tam liczba rodzin objęta asystenturą wynosi 20-33 rodzin. 7 gmin w województwie
obejmuje asystenturą powyżej 34 rodzin. Rekordzistą jest tu miasto Gorzów Wlkp. –
133 rodziny i Miasto Zielona Góra – 98 rodzin.
Rodziny korzystające z usług asystenta rodziny w 2013 r.
Legenda: liczba rodzin objęta
asystenturą rodzinną
7
Sprawozdanie rzeczowo-finansowe z zakresu realizacji przez gminę zadań z zakresu
wspierania rodziny i pieczy zastępczej za okres lipiec – grudzień 2013r. wskazuje,
że 65 rodzin w województwie z 21 gmin zostało zobowiązanych przez sąd do pracy
z asystentem rodzinnym. Najwięcej takich rodzin – 12 zamieszkiwało w Mieście Zielona
Góra (w Gorzowie – nie było takich rodzin).
8
Placówki wsparcia dziennego
We wskazanym okresie sprawozdawczym gminy wykazały, że na ich terenie
funkcjonują 154 placówki wsparcia dziennego, w tym 55 prowadzonych przez inny podmiot
niż gmina. Są to świetlice, koła zainteresowań, kluby i ogniska wychowawcze. 136 z nich
działa jako forma opiekuńcza placówki wsparcia dziennego, świadcząc podstawowe usługi:
opiekę i wychowanie, pomoc w nauce i organizację czasu wolnego. 19 z nich ma formę
specjalistyczną, świadcząc oprócz podstawowych usług również zajęcia terapeutyczne,
korekcyjne, kompensacyjne, logopedyczne. Placówki te dysponują 3.464 miejscami
dla dzieci. Gminy raportują, że w zajęciach zorganizowanych przez te placówki uczestniczyło
w 2013r. przeciętnie 2.739 dzieci. Można zatem zauważyć, że 725 miejsc w placówkach
wsparcia dziennego pozostawało niewykorzystanych.
Poniższa mapka przedstawia widok województwa lubuskiego z wyszczególnieniem
gmin, świadczących usługi w postaci placówki wsparcia dziennego.
Legenda: liczba placówek
wsparcia dziennego
9
Mapka pokazuje, że 34 gminy posiadają takie placówki, co stanowi 40% ogółu gmin,
natomiast większość gmin – 49 (60%) nie posiada żadnej placówki na swoim terenie. Gminy
te oznaczono kolorem czerwonym na mapie. Tylko 4 gminy w województwie pochwalić się
mogą sporą liczbą placówek tego typu dla dzieci - są to Miasta Gorzów Wlkp. i Nowa Sól –
po 18 placówek, Zielona Góra – 16 placówek oraz Szprotawa – 11 placówek. Dobra sytuacja
jest też w gminach Kostrzyn, Międzyrzecz, Sulęcin, Drezdenko, Wschowa, Iłowa, Trzebiel –
tam działa od 4 do 10 placówek (kolory zielony i niebieski).Wspomniana wcześniej gmina
Babimost posiada 1 placówkę wsparcia dziennego.
Placówki wsparcia dziennego, zgodnie z aktualnym stanem prawnym, określonym
ustawą z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, znajdują
się obecnie w okresie przejściowym. Do dnia 1 stycznia 2015r. placówki wsparcia dziennego
funkcjonujące przed 1 stycznia 2012r. zobowiązane są do dostosowania standardów
lokalowych
obiektu,
w
których
działają
placówki
do
poziomu
określonego
w nowej ustawie. W rejestrze placówek opiekuńczo-wychowawczych prowadzonym
przez wojewodę lubuskiego przed 1 stycznia 2012r., znajdowało się 88 placówek wsparcia
dziennego. Z analiz sporządzanych w marcu 2013r. przez Wydział Polityki Społecznej
wynika, że tylko 25 „starych” placówek deklaruje spełnianie standardu do zakończenia okresu
przejściowego. Pozostałe placówki nie będą mogły funkcjonować po upływie okresu
przejściowego.
W 2013r. gminy miały możliwość pozyskania z MPiPS środków finansowych
z przeznaczeniem na dofinansowanie standardów placówek wsparcia dziennego. Dotacja
na wsparcie samorządu gminnego w ramach programu mogła wynieść nawet 95% kosztów
realizacji zadania. 15 gmin z województwa lubuskiego wnioskowało o przyznanie środków
w ramach programu. Były to gminy: Bojadła, Bobrowice, Bytnica, Cybinka, Dąbie, miasto
Gorzów Wlkp., Gubin, Jasień, Kargowa, Lubsko, Ośno Lubuskie, Tuplice, miasto Zielona
Góra, miasto Żagań i miasto Żary. W efekcie programu 6 gmin (Bojadła, Cybinka, Gorzów
Wlkp., Jasień, Lubsko i Tuplice) otrzymało dofinansowanie na 8 placówek wsparcia
dziennego. Dzięki dotacji przeprowadzono remont w świetlicach w Tuplicach (największa
inwestycja w województwie na kwotę 262.300 zł ) oraz w Gorzowie Wlkp. (inwestycja
na kwotę 7.532 zł), a 8 świetlic doposażono. Doposażenie obejmowało zakup nowych mebli,
sprzętu audiowizualnego, komputerów wraz z oprogramowaniem, zestawów instrumentów
muzycznych, rowerów, sprzętu sportowego oraz gier edukacyjnych, co pozwoliło
na wzbogacenie oferty zajęć programowych tych placówek.
10
Rodzina wspierająca
Rodziny wspierające to również jedna z form, która jest oferowana rodzinom
z problemami w sprawowaniu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. Rodzina wspierająca
pomaga rodzinie z trudnościami przy opiece i wychowaniu dzieci, prowadzeniu gospodarstwa
domowego oraz kształtowaniu i wypełnianiu podstawowych ról społecznych. Niestety tylko 2
gminy posiadały takie rodziny, było to Deszczno – 1 rodzina i miasto Żary – 4 rodziny.
Karta dużej rodziny
W 8 lubuskich gminach działa karta dużej rodziny. Karta wprowadzona została
przez samorządy gminne i zakłada przyznanie rodzinom z przynajmniej trójką dzieci,
niezależnie od dochodu upustów na korzystanie z usług kulturalnych, rekreacyjnych
i handlowych na terenie gminy. Karty są wydawane bezpłatnie, każdemu członkowi rodziny.
Najdalej w przyznaniu korzyści rodzinom poszła gmina miejska Zielona Góra.
Jej mieszkańcy mogą korzystać z uprawnień, jakie daje Karta Zgranej Rodziny, posiadając
już 1 dziecko.
Karty Dużej Rodziny w województwie lubuskim (stan na dzień 14.05.2014r.)
Lp.
Miasto/Gmina
Gorzów Wlkp.
1
„Karta Dużej
Rodziny”
Zielona Góra
2
3
„Zgrana
Rodzina”
Gubin
„Rodzina 3+”
Adresaci
Rodziny wielodzietne, w tym zastępcze, zamieszkujące pod
wspólnym adresem na terenie Miasta Gorzowa Wlkp., składające
się z rodziców/rodzica, trojga i więcej dzieci w wieku do
ukończenia 18 roku życia lub do ukończenia 24 roku życia w
przypadku, gdy dziecko uczy się lub studiuje, zaś w przypadku
dzieci niepełnosprawnych bez ograniczenia wieku.
sport i rozrywka
kultura
turystyka
zdrowie
edukacja
handel
usługi
Wszyscy mieszkańcy Zielonej Góry, którzy są w mieście
zameldowani i jednocześnie są rodzicami przynajmniej jednego
dziecka w wieku poniżej 18 lat. Warto podkreślić unikalność
programu, który obejmuje wyjątkowo szeroką grupę docelową –
w Programie nie ma znaczenia liczba posiadanych dzieci czy
status materialny. Rodzinę stanowi zarówno rodzina
wielodzietna, jak i rodzic samotnie wychowujący dziecko.
Jedynym warunkiem jest zameldowanie na terenie miasta Zielona
Góra.






sport i rozrywka
kultura
edukacja
zdrowie
handel
usługi
Rodziny wielodzietne z minimum trojgiem dzieci, do ukończenia
18 lat, a w przypadku dzieci uczących się – do 24 r. ż.




kultura
edukacja
handel
usługi
Rodziny wielodzietnie z minimum trojgiem dzieci w wieku do
18 lat, w przypadku studentów- do 25 lat.




kultura
edukacja
handel
usługi
Międzyrzecz
4
„Międzyrzecka
Karta Rodziny
3+”
Zakres zniżek







11
Sulechów
5
„Sulechowska
Rodzina 3+”
Świdnica
6
„Gmina jak
Rodzina”
7
Witnica
„Karta Rodziny
3+”
Zbąszynek
8
„Rodzina na 5
plus”
Rodziny z trojgiem i więcej dzieci do 18 roku życia lub do 25
roku życia w przypadku, gdy dziecko uczy się lub studiuje,
zamieszkujące na terenie Gminy Sulechów.
Imienna Karta może być wydana osobie pełnoletniej lub
małoletniemu, który ukończył 13 lat, za zgodą przedstawiciela
ustawowego.
Rodziny posiadające przynajmniej jedno dziecko i zameldowane
na terenie gminy Świdnica
Rodziny z trojgiem i więcej dzieci do 18 roku życia lub do 25
roku życia w przypadku, gdy dziecko uczy się lub studiuje,
zamieszkujące na terenie Miasta i Gminy .
Rodzina zameldowana oraz zamieszkała na terenie Gminy
Zbąszynek, prowadząca wspólne gospodarstwo domowe
z minimum trojgiem dzieci do ukończenia 18 roku życia
(a w przypadku dziecka kontynuującego naukę do 25 r. ż.





sport i rozrywka
kultura
edukacja
handel
usługi




sport
edukacja
handel
usługi










sport i rozrywka
kultura
edukacja
opłaty komunalne
sport i rozrywka
kultura
zdrowie
edukacja
handel
usługi
Niezależnie od działań podejmowanych przez samorządy od czerwca 2014r. realizowany jest
rządowy program dla rodzin wielodzietnych – w województwie lubuskim już 33 gminy
przyjęły wnioski od 92 rodzin o wydanie Ogólnopolskiej Karty Dużej Rodziny. Szacuje się,
że rodzin które skorzystają w naszym województwie z różnego typu ulg, jakie dane Karta,
może być nawet ponad 14 tysięcy.
Wnioski z postępowań kontrolnych w ośrodkach pomocy społecznej:
W 2013 roku problematyka działań gmin na rzecz udzielania rodzinom i osobom
pomocy z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i prowadzenia
gospodarstwa domowego stała się jednym z obszarów objętych kontrolą wojewody.
Tematyka ta została włączona do zakresu kontroli kompleksowych, prowadzonych
w ośrodkach pomocy społecznej województwa lubuskiego.
Po przeprowadzeniu postępowań kontrolnych w tym zakresie stwierdzić można, że gminy
podejmują działania nastawione na pomoc rodzinom przejawiającym problem bezradności
w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. Gminy pomagają również rodzinom w problemach
przy prowadzeniu gospodarstwa domowego i rodzinom wielodzietnym. Z rodzinami,
w których stwierdzono te problemy, pracował asystent rodziny. Asystent opracowywał plan
pomocy rodzinie, w którym określał cele do realizacji w najbliższym czasie. Ocena realizacji
planu sporządzana była zazwyczaj po okresie 6 miesięcy. Następnie, po przeprowadzeniu
takiej ewaluacji, określano nowe cele do realizacji lub też kontynuowanie tych, których
nie udało się zrealizować. Z rodzinami w trudnych sytuacjach pracował także pracownik
12
socjalny, który oprócz pomocy w postaci zasiłków lub dożywania, świadczył również pracę
socjalną. W obszarze planowania i dokumentowania pracy socjalnej w kontrolowanych
jednostkach stwierdzano zazwyczaj uchybienia i wydawano stosowne zalecenia w tej kwestii.
Stwierdzono również, że nie wszystkie kontrolowane jednostki opracowały 3 letnie programy
wspierania rodziny, który obowiązek został nałożony na gminy wraz z nową ustawą
o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Gminy nie oferowały również pomocy
w postaci rodziny wspierającej.
Część z kontrolowanych gmin była w stanie zapewnić swoim podopiecznym pomoc
w postaci opieki i wychowania dziecka w placówkach wsparcia dziennego. Gminy zazwyczaj
oferowały konsultacje i specjalistyczne poradnictwo, głównie w zakresie terapii uzależnień,
psychologiczne, prawne i pedagogiczne. Jedna gmina świadczyła pomoc w formie
warsztatów umiejętności wychowawczych.
13
Wnioski z raportu:
Z przeprowadzonych analiz wyłania się niezbyt korzystny obraz placówek wsparcia
dziennego. Zbyt mało gmin posiada na swoim terenie takie placówki. Duża liczba placówek
wsparcia dziennego, działających przed 1.01.2012r., nie będzie w stanie spełnić standardu
po zakończeniu okresu przejściowego placówki te będą musiały zakończyć działalność
(niewiele gmin korzystało z dofinansowania na osiąganie standardów placówek wsparcia
dziennego). Równocześnie miejsca w istniejących placówkach wsparcia dziennego pozostają
niewykorzystane. Na dodatek tylko w dwóch lubuskich gminach działają rodziny wspierające.
Może to obrazować niedocenianie takich form wsparcia przez samorządy gminne.
Natomiast zatrudnianie asystentów rodziny może napawać optymizmem. W okresie
2 lat od wprowadzenia zawodu asystenta rodziny zdecydowana większość gmin zatrudniała
przynamniej 1 taką osobę. Tylko w 9 gminach nie zatrudniano asystenta. Efektywność pracy
asystentów rodziny można również ocenić dość wysoko – aż w 52% przypadkach asystent
zrealizował cel pracy z rodziną, co skutkowało zakończeniem współpracy. Jest to tym
bardziej obiecujące, że zawód asystenta jest zupełnie nową profesją, a już zauważalne
są efekty działań osób zatrudnionych na tych stanowiskach.
Z drugiej strony zauważalna jest niska motywacja rodzin do poprawy swojej sytuacji
rodzinnej – aż 48% rodzin zakończyła współpracę z asystentem rodziny z własnej inicjatywy.
Biorąc pod uwagę również niewykorzystanie miejsc w placówkach wsparcia dziennego,
można zastanawiać się czy motywacja rodzin do wyjścia z kryzysu jest odpowiednio wysoka.
Podpisana w sierpniu br. przez Prezydenta nowelizacja ustawy o wspieraniu rodziny
i systemie pieczy zastępczej wprowadza systemowe zmiany w zakresie nadzoru
nad organizacją i instytucjami pieczy zastępczej, jak również wspierania rodzin.
Znowelizowana ustawa istotnie wzmacnia kompetencje kontrolne wojewody nad realizacją
zadań wykonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego i jednostki organizacyjne
wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej w zakresie zadań z zakresu wspierania
rodziny, pieczy zastępczej, usamodzielnień pełnoletnich wychowanków i adopcji, a także
nad tym, czy pracownicy jednostek, które się tym zajmują, mają właściwe kwalifikacje.
Należy się spodziewać, że wpłynie to na jakość działań podejmowanych
przez jednostki samorządu terytorialnego w tym zakresie.
Opracowanie:
Agnieszka Kraska
Marta Radwańska