docAlbum z okazji 65-lecia tradycji hodowli roślin w
download 
Reklamacja Transkrypt
Album z okazji 65-lecia tradycji hodowli roślin w
LAT TRADYCJI HODOWLI ROŚLIN 2 Spis treści 6 Hodowla Roślin Smolice 58Jakość 8 Smolice - dzieje wsi 62Marketing 12 Pałac w Smolicach 64 Współpraca międzynarodowa 16 Park 66Inwestycje 22 67 Zrównoważony rozwój 26Oddziały 68 Nasz zespół 38Hodowla 74 Nagrody i wyróżnienia Zakład Główny 54Nasiennictwo Szanowni Państwo, W 2016 roku Hodowla Roślin Smolice obcho- nie znasz któregoś z członków zespołu przed- za co szczerze dziękujemy. dzi 65 rocznicę tradycji hodowli. Z tej okazji, stawionego w końcowej części folderu. Teraz W telegraficznym skrócie to tyle. Po więcej za- po kolejnych 5 latach, wydajemy niniejszy fol- możesz ich poznać od innej strony. praszamy na dalsze strony folderu. Na koniec der, w którym z wielką przyjemnością chcieli- Staraliśmy się wszystko ukazać w najlepszy pozwolę sobie napisać: „ciąg dalszy nastąpi”. byśmy zaprezentować firmę. Przez ten okres możliwy sposób, szczegółowo opisując i ob- Obiecujemy dalszą wytężoną pracę, by za ko- bardzo się zmieniała, a szczególnie przez ostat- razując to, czym się zajmujemy. Jeszcze więcej lejne 5 lat znów wydać go w jeszcze bardziej nich kilka lat – pod względem efektywności dowiedzieć się możesz z naszej strony interne- obszernej formie. w hodowli, zaawansowania techniki rolniczej towej, jednak wielu rzeczy nie da się przedsta- Życzę miłych chwil spędzonych na lekturze i wydajności w produkcji, a nawet aktywności wić przez pryzmat zdjęć. Trzeba to po prostu folderu! marketingowej. zobaczyć osobiście, dlatego serdecznie zapra- Z wyrazami szacunku Mamy do pokazania wiele interesujących rze- szam do HR Smolice. Władysław Poślednik czy, począwszy od długiej i bogatej historii Otrzymując ten folder wiedz, że nie trafia spółki, poprzez rozwój, a kończąc na obecnej on w Twoje ręce przypadkowo. Niech wy- szerokiej działalności w hodowli i nasiennic- razi to, że jesteś ważny dla naszej firmy, gdyż twie. Jeśli masz kontakt z naszą firmą, to pew- do rozwoju spółki dołożyłeś swoją cegiełkę, Prezes Zarządu Hodowla Roślin Smolice Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. Grupa IHAR jesteśmy znaczącą firmą hodowlaną, a za spra- gospodaruje na powierzchni ok. 4800 ha, wą nowoczesnych maszyn i urządzeń do upra- zatrudniając 265 pracowników. Główna działal- wy roli, siewu, zbioru oraz czyszczenia i zapra- ność firmy to hodowla twórcza i zachowywa- wiania – także znaczącą firmą nasienną. nie odmian roślin rolniczych oraz reprodukcja Firma składa się z Zakładu Głównego w Smo- i sprzedaż materiału siewnego. licach oraz trzech Oddziałów Zamiejscowych: Dzięki znakomitej kadrze hodowców, ogrom- w Bąkowie, Przebędowie i Ożańsku. nej ilości i różnorodności materiału genetycznego oraz nowoczesnym metodom hodowli, 6 7 Hodowla Roślin Smolice • Dzieje wsi Dzieje wsi Smolice których figuruje m.in. Smolna. ludności u schyłku XI i XII wieku zasad nowej Jest on pierwszym z rodu Ło- religii. W roku 1243 biskup poznański Bogufał dziów, który należy do najstar- II przekazał klasztorowi lubińskiemu dziesięci- szych, najzacniejszych i najza- nę ze Smolic, a przywilej Bolesława Odonicza możniejszych w Wielkopolsce, z roku 1258 wylicza Smolice między wsiami na- wywierający poważny wpływ leżącymi do klasztoru. Pomimo, że już w 1289 na losy tej części kraju już roku arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka za czasów piastowskich. przeznaczył meszne i fertony ze Smolic nowe- Przedpełko, drugi syn Hugo- mu kościołowi w Kobylinie, wieś stanowiła wła- na, bardzo podniósł znaczenie sność klasztoru w Lubinie do 1293 roku. rodu Łodziów i dzięki temu 8 Smolice to wieś o bogatej historii i głębokich doszedł do największych dostojeństw w Wiel- W XV wieku właścicielami Smolic byli Sokołow- korzeniach tradycji chrześcijańskiej. Losy do- kopolsce. Król Przemysław zatwierdził mu scy z Ponieca i Jutrosina oraz Łodzie Bnińscy robku społeczeństwa smolickiego na prze- w roku 1241 posiadanie dóbr nadanych ojcu, albo Smoliccy (odnoga Bnińskich). Z pierwsze- strzeni dziejów były w różnych rękach, a sięgają przez Henryka Brodatego. Wśród nich są Smo- go rodu byli to: aż wczesnego średniowiecza. Wtedy to Smo- lice. Pomimo, że Przedpełko spłodził 6 synów, • w 1424 r. Bartosz Frycz z Jutrosina, lice były wsią leśną, w której wytapiano smo- żaden z nich nie przejął spuścizny po ojcu. • w 1427 r. Dorota – wdowa po nim, łę, stąd nazwa wsi Smolna (1241 r.) i Smolcze Nie wiadome jest, jaką drogą Smolice przeszły • w 1432 r. syn Jan. (1243 r.) Najstarsza pisemna wzmianka histo- w ręce, powstałego około 1075 roku, klaszto- Mikołaj z Jutrosina (podobno syn Bartosza), ryczna pochodzi z 1233 roku, kiedy to książę ru lubińskiego. Opactwu benedyktyńskiemu niegdyś Smolicki oraz Bartosz Smolicki, zlecili Henryk Brodaty nadał Hugonowi dobra, wśród w Lubiniu przypisać należy wdrożenie tutejszej w 1450 r. Smolice kasztelanowi międzyrzec- kiemu Janowi z Bnina i Czempinia. Rok później Rogalińskich – najpierw Jana, w spadku po któ- właścicielem Smolic był Andrzej Bniński, herbu rym Smolice wraz ze Zdziętawami i Czeluści- Łodzia, z rąk którego Smolice przeszły w ręce nem otrzymał Władysław, cieszący się opinią jego syna Jana. męża prawego, zasłużonego i biegłego w spra- W 1566 roku właścicielem Smolic jest Jan Odro- wach publicznych. Po śmierci Władysława Smo- wąż-Siedlecki, a od 1578 roku jego syn Mikołaj lice przejmowali kolejni potomkowie, tj. Mikołaj Siedlecki. W połowie XVI w. Odrowąże i Siedlec- Władysław i jego syn Roman Wawrzyn. Z po- cy łączą się z Konarzewskimi, dzięki którym Ci wodu braku męskiego potomka u Romana, ostatni odziedziczyli majątki Smolice i Czeluścin. jeszcze za jego życia Smolice przeszły na zięcia, W XVI i początkach XVII wieku Smolice należały a męża Teresy, Antoniego Umińskiego, h. Cho- do rodziny Siewierskich. W roku 1611 umiera lewa, który nabył od teścia w 1746 roku Smo- Stanisław Siewierski, po śmierci którego Smo- lice za 120 000 zł, a krótko po tym Zdziętawy lice w ok. 1618 roku na długo przeszły w ręce za 75 000 zł. Po jego śmierci majątek został po- z Jan Nepomucen Umiński z Droga prowadząca do gospodarstwa Smolice 9 Hodowla Roślin Smolice • Dzieje wsi dzielony pomiędzy syna Hilarego i dwie córki. wraz ze Smolicami skonfiskować. Za 82.000 ta- lice odziedziczył jego syn Władysław, będą- Hilary, któremu w podziale przypadły Smolice, larów Smolice zostały kupione przez Królewski cy już w posiadaniu sąsiedniego Czeluścina. swój majątek zapisał synowi pierworodnemu Bank Główny w Berlinie/Kgl. Hauptbank/. Już Po śmierci żony Władysław sprzedał swe ma- Antoniemu. Ten jednak umiera młodo na su- w 1836 roku Smolice przejął fiskus za tę samą jątki wzbogaconemu żydowskiemu fabrykan- choty, jednak jeszcze przed śmiercią przekazu- cenę, by później odsprzedać je ze znaczną towi z Bunzlau, Samsonowi Wollerowi. Był on je swój majątek bratu Janowi Nepomucenowi, stratą Ottonowi v. Wilamowitzowi i jego żonie już w posiadaniu innych większych gospo- późniejszemu zasłużonemu generałowi bryga- Emilii v. Frankenberg. Wilamowitz był gospoda- darstw, m.in. Kołaczkowic i Dłoni. Cena zapła- dy Księstwa Warszawskiego. rzem słabym i z powodu zaciągniętych długów cona za morgę ziemi w Smolicach była bardzo Jan Nepomucen Umiński, odznaczony Krzy- wysoka i wynosiła 62 talary. W 1900 roku umie- żem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari, był ra Woller, pozostawiając 2 córki – niezamężną czynnym uczestnikiem Powstania Kościusz- Otylię, później księżną Drucko-Lubecką oraz kowskiego oraz Powstania Listopadowego, Helenę, hrabinę Zitenową. Rok po śmierci podczas którego jego adiutantem był Stefan Wollera nastąpił podział majątku. W spadku Garczyński, zaprzyjaźniony z Adamem Mic- po ojcu Smolice przypadły Helenie, która wraz kiewiczem poetą. Mickiewicz po upadku po- z mężem przyjęła obywatelstwo polskie. Smo- wstania utrwalił wspomnienia Garczyńskiego lice nie były nigdy uprzemysłowione. Istniały o Umińskim w wierszu „Reduta Ordona”. tu w owych czasach gorzelnia, mleczarnia, su- Jan Nepomucen Umiński osiadł w Smolicach szarnia i własna elektrownia. Wysoko natomiast i poświęcił się całą duszą gospodarstwu rol- stała hodowla konia szlachetnego – półkrwi nemu: „na każdym kroku znać było jego troskę i bydła rasy oldenburskiej. Część mieszkańców o Smolice. Ulepszał rolnictwo, piększył mieszka- z Erazm Stablewski jątku, część pracowała na własnym, znaczna nia, ulice sadził drzewami, które wieś tę w park 10 Smolic znalazła zatrudnienie w tutejszym ma- zamieniły, nowe wygodne domy dla włościan musiał odsprzedać całe Smolice. W 1841 roku część jednak żyła z pracy najemnej. Za czasów zbudował oraz założył szkółkę”. Umiński należał nabył je Aleksander hr. Mielżyński i jego żona niemieckich Smolice nosiły nazwę Smolitz, na- także do Związku Kosynierów. W 1830 roku mia- Katarzyna Potulicka za cenę 83 072 talary. Hra- tomiast w czasie drugiej wojny Zieten. Okres ła miejsce regulacja stosunków włościańskich, bia darował wieś córce Helenie. Niestety z po- okupacji niemieckiej 1939‑1945 był dla szeregu która ciągnęła się aż do podpisania umowy wodu zalegających odsetek na wniosek kurii rodzin smolickich czasem przymusowego wy- w dniu 24 IX 1839 r. Udział Umińskiego był dla biskupiej odbyła się sprzedaż majątku. siedlenia do Generalnej Gubernii albo na przy- rządu pruskiego powodem, aby majątek jego Nabył je Erazm Stablewski, po którym Smo- musowe roboty do Niemiec. Hrabina Helena von Zieten, z uwagi na swe żydowskie pocho- Smolice są bardzo dobrze rozwinięte, posia- w internecie. dzenie, została zmuszona do wyjazdu ze Smo- dające – jak na miejscowość wiejską – dużą Smolice to wieś bardzo zadbana, prywatne lic. Zastąpiła ją jej przybrana córka Iza Schalscha liczbę służących posesje utrzymane są w czystości i najlepszym von Ehrenfeld wraz z mężem Thankmarem dobru mieszkańców, tj. m.in. szkołę pod- porządku. Świadczy to dobrze o jej mieszkań- Freiherr von Munchhausenem. Oboje życzliwie stawową i przedszkole, z korzyścią dla naj- cach. To też solidarni i przyjaźni sobie ludzie. odnosili się do mieszkańców i często przycho- młodszych mieszkańców, sklepy spożywcze Zwarta zabudowa wioski dodatkowo sprzyja dzili im z pomocą. Niemieccy właściciele mająt- zlokalizowane w pobliżu domostw, boisko pielęgnowaniu bliskich więzi sąsiedzkich. Wie- obiektów publicznych, ku smolickiego opuścili lu mieszkańców to lu- go tuż przed nadejściem dzie czynu społecznego. wojsk rosyjskich. Po wy- Są aktywnymi członkami zwoleniu władza prze- Ochotniczej Straży Po- jęła majątek jako mienie żarnej, Koła Gospodyń opuszczone i w czerwcu Wiejskich i chóru kościel- 1946 roku przekazała nego. Swymi działaniami go Państwowemu Za- wybiegają także poza kładowi Hodowli Roślin. granice Smolic, repre- W rękach tego podmio- zentując wieś w dożyn- tu, który w międzyczasie kach gminnych, a także kilkakrotnie zmieniał swą będąc członkami Rady nazwę, majątek pozosta- Gminy je po dzień dzisiejszy. z Hrabina Helena i Hrabia Leopold von Zietenowie, pierwsi właściciele pałacu oraz Powiatu, dbając tym samym o interesy wsi. Wielu pracowników Hodowli Roślin Smolice ma szczęście być miesz- sportowe oraz plac zabaw dla aktywnych Smoliczanie są dodatkowo bardzo gospodarni. kańcem Smolic. To śmiałe stwierdzenie uzasad- form spędzania czasu oraz wspomniany wcze- Świadczy o tym również fakt, że w pewnym nia wiele pozytywnych aspektów, w tym jeden śniej park jako miejsce wypoczynku i space- okresie Smolice zajmowały czołowe miejsca z głównych, jakim jest piękno tej wsi. Niewiele rów. Ponadto w Smolicach jest remiza strażac- w rankingu ponad 500 wsi na „Mistrza gospo- jest w okolicy miejscowości o tak bogatej histo- ka z odrestaurowaną salą, biblioteka, a także darności” byłego województwa leszczyńskie- rii z zabytkami, jakimi są neobarokowy kościół liczne figurki przydrożne. Smolice posiadają go. Wielu mieszkańców Smolic pracuje w Ho- oraz pałac z malowniczymi krajobrazami parku. własną parafię, od niedawna obecną nawet dowli Roślin Smolice – są rzetelni i pracowici. 11 Pałac w Smolicach Główna siedziba firmy Pałac w Smolicach wciąż tworzy swoją historię będąc świadkiem najważniejszych wydarzeń w życiu Hodowli Roślin Smolice – firmy, której dziś jest siedzibą. Ponadczasowe piękno pałacu podziwia każdy kto tu przybywa. Otoczenie parku, które wraz z pałacem stanowią całość, zachwycają harmonią i różnorodnością. Bogactwo elementów architektury stanowią wartość artystyczną, oddającą najwyższą dbałość architekta i właścicieli pałacu o najmniejszy nawet szczegół pałacu, który spotkać można niemal na każdym kroku. Mury pałacu przyciągają pasjonatów historii, a goście przekraczając jego próg, ściszają nieco swój głos wobec majestatu jego historii, którą daje się odczuć we wnętrzach pałacu. 12 autor projektu Autor projektu pałacu nie jest znany, lecz wielce prawdopodobne, że jest Starym. Obiekty te figurują w spisie autorskim sporządzonym przez nim znakomity architekt poznański Roger Sławski (1871‑1963), silna architekta w 1962 roku. Część obiektów została przedstawiona w albumie indywidualność twórcza działająca na terenie ówczesnej Wielkopolski. reklamowym autora, a część w publikacji Leonarda Durczykiewicza pt. Jego projekty architektoniczne charakteryzuje czystość układu, Dwory Polskie w Wielkim Księstwie Poznańskim. Kilka innych ukazują prawidłowość kompozycji i wytworność formy. Jest autorem projektów akwarele zachowane w rodzinie Sławskich. Wymienione spisy nie wielu pałaców (m.in. w Skoraszewicach, Dłoni oraz nieukończonego pokrywają się, istnieje przypuszczenie, że lista obiektów jest niepełna, w Sielcu Starym), projektów architektury mieszczańskiej, sakralnej, dlatego możliwe, że i Smolice się na niej znajdują. dworów oraz ponad 30 siedzib ziemiańskich, w tym jedna w Sielcu 13 Hodowla Roślin Smolice • Pałac nastąpi- mieszkalne rezydencji, zwracało się większą ła dlatego, że pałac uwagę na wygodę. Również brak dzieci wpły- nie był wystarczająco nął na zmiany w przebudowie. Budowla została reprezentacyjny oraz postawiona na rzucie w kształcie litery „L”, która nie odpowiadał ran- powstała w wyniku rozbudowy (3 lub 4 etapy), dze, jaką posiadał hra- co powoduje niejednorodność budynku. Pałac bia. Narastał też wraz jest w charakterze neobarokowo-klasycznym. z awansami i tytułami Jest przykładem stosowania „stylu cesarskiego” hrabiego na dworze w jego imperialnej, wilhelmińskiej wersji. Mówi cesarskim. Brakowa- o tym kompozycja całości, znakomite detale ło apartamentów dla oraz wystrój reprezentacyjnych, bogato zdo- Rozbudowa W północnej części parku krajobrazowego stał gości i dużej sali. Po przebudowie ożywiło się bionych wnętrz. drewniany parterowy dwór szlachecki (zdjęcie w pałacu życie towarzyskie, zaczęło przyjeż- Przebudowa pałacu zakończyła się po 1909 starego dworku), wzbogacony o piętrową wy- dżać dużo arystokracji i wojskowych. Właści- roku. Wtedy właśnie został rozebrany stary ko- stawkę wspartą dwoma kolumnami. W jego cielem pałacu była żona, dlatego program pa- ściółek i na jego miejscu została rozbudowana miejscu został wybudowany nowy budynek łacu uległ przemianom. Ważne stały się funkcje część pałacu. Ostatnim etapem było dobudo- dla Samsona Wollera, nowego właściciela Smolic. Był to wtedy budynek typowej rezydencji ziemiańskiej z dominującą nad całością wieżą feudalną. Było to zestawienie obok siebie wyższej i niższej części budynku, a kontrastami i przeciwwagą była wstawiona pomiędzy nimi wieża. Po ślubie córki Heleny z hrabią von Zietenem w roku 1893 rozpoczęła się dalsza rozbudowa pałacu. Nabrała ona rozmachu po śmierci Samsona Wollera w 1900 roku oraz po podziale majątku, który nastąpił rok później. 14 wanie do dwóch elewacji bocznych (południo- o równej sobie randze. wą ludność. Wnętrza pałacu urządzone były wo-zachodniej i północno wschodniej) dwóch Do dnia dzisiejszego zachować się udało ory- niemal po królewsku i z wielkim rozmachem. pozornych trzyczęściowych baszt. Sądząc ginalny wystrój wnętrza tylko w gabinecie hra- Pozwalał na to status majątkowy ówczesnych po detalach ten etap przebudowy był już reali- biego, zwanym pokojem myśliwskim (obecny właścicieli. Potwierdzeniem tego jest chociaż- zowany przez architektów niemieckich. gabinet Prezesa Zarządu HR Smolice). Znajdo- by fakt, że Otylia, siostra hrabiny Zieten, miała Porównując architekturę pałacu w Smoli- wały się w nim wtedy trofea oraz arsenał broni. w swej łazience basen zamiast wanny. cach z innymi obiektami neobarokowymi, tj. W pozostałych wnętrzach niewiele jest ele- z rezydencjami polskimi i niemieckimi, które mentów z tamtych lat. Część uległa zniszcze- powstały w tym okresie na terenie Wielkie- niu w pożarze w lutym 1945 roku, inne zostały go Księstwa Poznańskiego można stwierdzić, skradzione przez wycofujących się Niemców, że wśród innych obiektów nie ma on pałacu a później przez wojska radzieckie i miejsco- 15 Park w Smolicach... ...został założony przez rodzinę Umińskich na obszarze 18 ha, który do dnia dzisiejszego jest cennym dobrem kultury narodowej – wpisany do rejestru zabytków wraz z zespołem pałacowym. Spotkać można w nim ogromne bogactwo wszelakich gatunków drzew i krzewów. 16 17 Hodowla Roślin Smolice • park Zaprojektowany w XIX wieku w stylu angiel- znajduje się dwupoziomowy układ tarasów. górki bardzo często są miejscem zabaw i zjaz- skim, utrzymywany jest w swej formie do dziś. Na niższym zbudowano duży basen kąpielowy dów saneczkowych dzieci. W jego układzie przestrzennym zachowały się w ozdobnym kształcie, na wyższym natomiast W części zachodniej parku, wśród drzew, usta- wyraźnie trzy osie widokowe, szczególnie do- mieści się mały basenik z fontanną. wiona jest efektowna rzeźba parkowa w kształcie wazy na postumencie. W głębi parku znaj- brze widoczne z tarasów pałacu: • oś północno-wschodnia: na ozdobne baseny i fontannę • oś południowo-wschodnia: na „górki” kamienne i 2 stawy • oś południowo-zachodnia: na ciąg spacerowy małych stawów i małej łąki Także po stronie północno-wschodniej parku W parku znajdują się także tzw. „górki” usypane duje się kort tenisowy. z głazów i kamieni polnych. Trzy z nich mieszczą Wejście główne do parku stanowi reprezen- się w centralnej części parku, a jeden w części tacyjna, 4-częściowa brama o imponującej południowej, przy dużej łące. Wszystkie górki wysokości ponad 5 metrów, wykonana z kute- porośnięte są drzewami liściastymi i iglastymi go żelaza. Dzięki bogatej, dobrze zachowanej oraz krzewami. Na dwóch z nich znajdują się do dziś ornamentyce, stanowi bez wątpienia ślady fundamentów altan. W okresie zimowym jeden z niewielu tego typu zabytków kultury materialnej w okolicy. W parku znajduje się około 3000 drzew, w tym ponad 1500 o średnicy powyżej 15 cm. Drzewostan reprezentowany jest przez ok. 40 gatunków, wśród których najliczniejsze to: lipa drobnolistna, jesion wyniosły, kasztanowiec zwyczajny, klon pospolity i klon polny. Sporadycznie występują: daglezje, świerki srebrzyste, cisy, tuje, czermechy, buki, topole, wierzby, olsze, dęby, wiązy i brzozy. Wśród drzew parkowych znajdują się okazy, które z pewnością nazwać można pomnikami przyrody: ok. 300-letni dąb szypułkowy (w zachodniej części parku) oraz ok. 100‑200-letnie platany w centralnej części parku. 18 Rośliny krzewiaste zajmują stosunkowo niewielką powierzchnię parku. Wśród najpopularniejszych gatunków wymienić można: jaśminy, ligustry, śnieguliczki, graby, tawuły wierzbolistne oraz suchodrzewy tatarskie. Krzewy występują w trzech formach, jako: przystrzyżone żywopłoty wzdłuż alejek i ścieżek, co ma miejsce głównie w centralnej części parku, kompozycyjne grupy dekoracyjne w powiązaniu z innymi obiektami, głównie architektonicznymi, rosnące swobodnie pośród drzew, podkreślając założony styl parku angielskiego. Krajobrazu parkowego dopełniają wkompono- okolicznych mieszkańców, a w roku 1990 stał wane w całość powierzchnie trawiaste, tworząc się nawet miejscem scenerii filmu pt. „Powrót w części okołopałacowej kształtne, ozdobne wilczycy”, reżyserii Marka Piestraka. trawniki umajone kwietnikami lub pojedynczy- W 1988 roku Minister Kultury i Sztuki przyznał, mi krzewami ozdobnymi czy drzewami. wtedy jeszcze Zakładowi Hodowli i Aklimaty- Majestat przyrody smolickiego parku osławio- zacji Roślin, złoty medal za zasługi w ochronie ny jest w całym województwie. Jego walory i pielęgnacji zabytkowych założeń ogrodo- krajobrazowe upodobali sobie szczególnie wych oraz utrzymanie i pielęgnację parku pa- nowożeńcy, którzy bardzo często wybierają łacowego w Smolicach. go jako godne miejsce uwiecznienia najważniejszego dnia ich nowej drogi życia. Ponadto park jest miejscem spacerów i wypoczynku 19 Hodowla Roślin Smolice • Park „Słówko o naszym parku” Jadwiga Talarowska była nauczycielką w przy- Jadwiga Talarowska Nasz park to księga różnych powieści To dusza wiekami zżyta W nim dużo pięknych rzeczy się mieści A każdy szczegół człowieka zachwyca Tuż obok niego niby córeczka Stoi ubrana w szatę dziewiczą Młoda wysmukła zgrabna brzózeczka Pod jego ojcowską stoi opieką Lipy pachnące i rozłożyste Które przy pierwszej alei stoją A na nich pszczółek setki, tysiące To przyjemnością największą moją Tam świerk pachnący, jakoby świecą Bije ku niebios szczytom Z konarów ścieka lepka żywica A szyszka spada za szyszką Kolory kwiatów biją ci w oczy Na każdej wolnej polanie Pachnące groszki, cynie i astry I barwnych motylów tańce W stawach krętych każdego rana Pląsanie rybek zobaczysz Zielona rzęsa jakoby zorana Gdy mnóstwo żabek z brzegów wystraszysz A tam nad wodą płacząca wierzba Twoje wrażenia szybko odmienia Jej ciągle smutna spuszczona głowa I piękne warkocze błyszczące w zieleni Nasz park to księga różnych powieści To zbiór melodii. To romans miłosny Gdy chciałbyś zrozumieć, co księga ta mieści Czytaj ją pilnie od samej już wiosny Gdy idziesz dalej przez mostków kilka Spotykasz pawilon miłości W srebrnym kolorze świerków zieleni Słońce promienie swe pieści I gruby dąb z krzywymi konary Zatrzyma twój wzrok na chwilę Dziadzio to setnych lat stary Zdejmij kapelusz i ukłoń się mile W parku najlepiej czuję się sama Bo bardzo lubię ptaków śpiewania Tu nie potrzeba mi otoczenia Wystarczy ptaków prześliczne pienia Ten dziadzio stary bajki nam prawi Wesołych i smutnych przeżycia wieści On szumi, on płacze, on mówi Gdy wietrzyk liśćmi szeleści 20 zakładowym przedszkolu. Jej mąż, Klemens, aż Milutki wietrzyk, co leci w dal W zranionym sercu zostawia żal Kłosy prześliczne, szumiące stawy Płaczące wierzby, świerki i stawy *** do przejścia na emeryturę był magazynierem w tutejszym ZDHiAR. Była dobrą nauczycielką i kochaną przez wszystkie dzieci „panią”. Pomagała dzieciom, a później uczniom młodszych klas szkoły podstawowej, układała wiersze z okazji imienin nauczycieli, różnych świąt i uroczystości. Pani Jadwiga cieszyła się dużym autorytetem wśród dzieci, młodzieży i mieszkańców. Jadwiga Talarowska była także pomysłodawczynią i kierownikiem zespołu Smoliczanki, który występował przy okazji dożynek zakładowych i innych uroczystości. Układała przyśpiewki i przygotowywała całą oprawę muzyczną. Jako podziękowanie za życzenia oraz odwiedziny sołtysa wsi w dniu 92. urodzin, napisała wiersz „Słówko o naszym parku”. Hodowla Roślin Smolice • Zakład Główny Zakład Główny H i s t o r i a Największym niegdyś zakładem na terenie i Aklimatyzacji Roślin, którego dyrekcja mieści są Smolice, a oddziały zamiejscowe to Bąków Smolic, w którym mieszkańcy wsi znajdowali się obecnie w Radzikowie k. Warszawy. Smolice k. Kluczborka, Przebędowo k. Murowanej Go- zatrudnienie, był majątek dworski, należący były stacją hodowlano-badawczą, przekształ- śliny oraz Ożańsk k. Jarosławia. Spółka gospo- do końca drugiej wojny do niemieckiej rodziny coną w późniejszym czasie w Zakład Doświad- daruje na 4800 hektarach, z czego 2850 należy Zietenów. Była ona ostatnią właścicielką tegoż czalny, gospodarujący na 460 ha. W 1957 r. do Smolic. majątku. Po zakończeniu II wojny światowej przyłączono do Smolic gospodarstwo Płacz- Od lat 50-tych Smolice, najpierw jako Stacja i parcelacji gruntów, od 31.01.1945 roku ma- kowo, Rogożewo, Dubinek z folwarkiem Za- Hodowlano-Badawcza IHAR, a później jako jątek ten przejęły Państwowe Nieruchomości orle. W 1992 r. doszły Sroki, a od 1997 zakład ZDHiAR, brały udział we współzawodnictwie Ziemskie w Warszawie i stał się on częścią Pań- Łagiewniki. Od 1 lipca 2000 r. smolicki zakład pracy z wieloma znaczącymi zakładami Insty- stwowych Zakładów Hodowli Roślin – Rejon przekształcił się w spółkę prawa handlowe- tutu w kraju, zdobywając pierwsze miejsca, Zachodni z siedzibą w Poznaniu. Od 1951 r. go, należącą w całości do Instytutu Hodowli proporce oraz sztandary najlepszego gospoda- zakład ten wszedł w skład Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. Zakładem głównym rza w kraju. z Wyjazd na wystawę do Gostynia, 1954 r. 22 z Antoni Chlebowski, kierowca ciągnika Zetor K25, z lat 50-tych. Ciągnik ten pracował w smolickim zakładzie przez 25 lat. Na zdjęciu: Antoni Chlebowski (kierowca) oraz Józef Ratajczak, obecny sołtys wsi Smolice. z Dyrektor ZDHiR inż. Antoni Hemmerling wraz z zespołem muzycznym podczas wręczenia sztandaru we współzawodnictwie pracy w 1979 r. wzmożonych inwestycji w park maszynowy i rozbudowę infrastruktury zakładu, przysłużyła się umiejętność wykorzystania możliwości, jakie dawała w tamtym czasie sytuacja gospodarcza kraju. Dyrektor Raczkowski cechował się dostrzeganiem potrzeb ludzkich i doceniał wartości tkwiące w pracownikach. Dokładał wszelkich starań, aby wychowywać godnych siebie współpracowników, a swoich zastępców ukierunkować na równych sobie następców. Szczególnie umiłował smolicki park oraz pałac, które utrzymywał zadbane i odrestaurowane. Dyrektorzy Spółki sobie dobrych współpracowników oraz ich Dzieło swoich poprzedników od 1986 roku aż motywowania, którzy w rozkwicie firmy sta- po dzień dzisiejszy kultywuje mgr inż. Włady- Obecną dobrą pozycję firmy na krajowym nowili zalążek dobrej kadry. Niektórzy z nich, sław Poślednik, niestrudzony gospodarz, jak rynku nasiennym firma zawdzięcza mądremu rozpoczynając pracę w młodym wieku, pracują zwykli bywać rodowici Wielkopolanie – gospo- kierowaniu przez zarządców. Pierwszymi dy- do dziś. Inż. Hemmerling, mając wysokie zdol- darny i przedsiębiorczy zarządca, ale przede rektorami smolickiej placówki byli Stanisław ności przewidywania, nadał kierunek rozwoju wszystkim rolnik – z urodzenia, tradycji i za- Schmidt (X 1949 – IV 1950) i Feliks Dzięgielew- firmie i precyzyjnie określił cele zakładu, które miłowania. W tym czasie ugruntował stabilną ski (IV-XI 1950). Funkcję tę sprawowali bardzo są krystalizowane po dziś dzień. Umiał kształto- pozycję firmy i wypracował zaufanie rolników. krótko. Ich obowiązki na stanowisku dyrektora wać przekonania i postawy innych ludzi. Stale inwestuje w Spółkę, z troską dba o utrzy- przejął w 1950 r., 32-letni wówczas inż. Antoni Od roku 1979 zakładem kieruje inż. Tadeusz manie w świetności zespołu pałacowo-par- Hemmerling, rolnik solidny, ambitny i praco- Raczkowski. Cechowała go umiejętność wy- kowego, pełen poświęcenia kieruje firmą jak wity. Funkcję tę piastował do 1979 roku. Cha- korzystania własnego doświadczenia i wie- własną. rakteryzował się umiejętnościami dobierania dzy rolniczej. Szczególnym dobrem w postaci 23 Hodowla Roślin Smolice • Zakład Główny Dyrektorzy zakładu Funkcję dyrektorów Stacji Hodowlano-Badawczej, a następnie Zakładu Doświadczalnego Smolice w ramach IHAR sprawowali kolejno: od 1950 do 1979 od 1979 do 1986 od 1986 do 2000 Inż. Antoni Hemmerling 1950 – 1979 inż. Antoni Hemmerling inż. Tadeusz Raczkowski mgr inż. Władysław Poślednik Stanowisko z – cy dyrektora pełnili w latach: 1950 – 1952 1954 – 1960 1961 – 1975 1969 – 1971 1972 – 1972 1976 – 1986 1984 – 1986 1986 – 2012 1997 – obecnie 2012 – obecnie mgr inż. Stanisław Schmidt mgr inż. Józef Bernadowski dr inż. Henryk Patyna mgr inż. Jerzy Jurga mgr inż. Stefan Rybkowski dr Józef Bojarczuk mgr inż. Władysław Poślednik mgr inż. Władysław Błoch inż. Sławomir Zagierski mgr inż. Paweł Kieliba Głównymi księgowymi Stacji, następnie Zakładu Doświadczalnego i później Spółki w Smolicach byli: do roku 1959 1954 - 1985 1985 - 2011 2011 - obecnie Maria Szelągowska, Maria Niedbała, Elżbieta Grześkowiak mgr inż. Mariusz Pospiech inż. Tadeusz Raczkowski – 1979 – 1986 mgr inż. Władysław Poślednik – 1986 - obecnie 1. Stół prezydialny podczas dożynek ZHR Smolice. Od lewej: Ryszard Banaszak, Wacław Mielcarek, Wojciech Hemmerling, dr Zygmunt Królikowski, ówczesny burmistrz Kobylina Jan Waleński, ówczesny dyr. Zakładu Antoni Hemmerling, zaproszony gość, Mieczysław Jędrkowiak, obecny prezes spółki Władysław Poślednik. 2. Pierwszy kombajn „Bizon” w ZDHiR Smolice obsługiwany był przez Jana Giezka i Stanisława Jurdzińskiego. 3. Władysław Poślednik w roli Starosty Dożynek Gminnych... 4. Wręczenie Złotego Medalu MTP dla odmiany pszenicy ozimej Almari. Od lewej: prof. dr hab. Włodzimierz Fiszer – Przewodniczący Sądu Konkursowego, prof. dr hab. Henryk Czembor – Dyrektor IHAR, dr Andrzej Śmietanko – Minister Rolnictwa, dr Krystyna Witkowska – hodowca, dr Edward Witkowski – hodowca, dr Mirosława Bojarczuk – hodowca, dr Józef Bojarczuk – hodowca. 5. Wyjazd na pochód pierwszomajowy do Pępowa, 1953 r. 6. Zjazd EUCARPIA żyta w Smolicach 7. Zjazd hodowców kwiatów ozdobnych u mgr inż. Stanisława Schmidta, Kierownika Działu Roślin Ozdobnych 8. Od prawej: szef Działu Hodowli Zbóż, dr Edward Witkowski, szef IHAR-u, prof. dr hab. Henryk J. Czembor oraz szef HR Smolice, mgr inż. Władysław Poślednik. 9. Zakładowa Ochotnicza Straż Pożarna. Powstała po wojnie z jednostki ochotniczego strażactwa Smolice Dwór. Na zdjęciu drużyna ZOSP, grupa chłopców 15‑18 lat, 2002 r. 10. Władysław Poślednik w roli Starosty Dożynek Gminnych... 24 1 2 4 3 6 5 7 8 9 10 25 Oddziały 26 Oddział Zamiejscowy w Przebędowie Wzmianki historyczne dotyczące Przebędowa do Potulickich, a w XVIII w. do Gurowskich, póź- roku majątek liczył 987 ha i miał gorzelnię oraz sięgają XIV wieku, lecz dane archeologiczne niej w XIX przeszło w ręce niemieckie i należało specjalizował się w produkcji ziemniaków. (m.in. grobowisko ulowate) wskazują, że teren do von Winterfeldów aż do końca II wojny świa- W roku 1946 w wyniku inicjatywy Prof. dr Stefa- ten zamieszkiwany był już w okresach znacz- towej. Von Winterfeldowie byli właścicielami na Barbackiego majątek Przebędowo przejęły nie wcześniejszych. W roku 1388 właścicielem majątku ziemskiego z dworem w Murowanej Państwowe Zakłady Hodowli Roślin i od tego Przebędowa był Mikołaj Brzechwa, który póź- Goślinie – później Murowana Goślina przesta- momentu do chwili obecnej można mówić niej pisał się Przebędowskim. W XVI w. należało ła pełnić rolę ośrodka dóbr ziemskich. W 1926 o początkach zakładu i nieprzerwanej ciągłości prac hodowlano – badawczych. W latach 1950 – 1956 zakład podlegał Instytutowi Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, a w latach 1957 – 1971 Instytutowi Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach. W roku 1972 zakład ponownie przejmuje Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie. Od chwili powstania w 1946 roku działalność badawcza koncentrowała się głównie na roślinach strączkowych w aspektach: genetycznym, hodowlanym, biochemicznym i agrotechnicznym. Oprócz tego prowadzono prace nad kukurydzą, żytem, trawami. Oprócz prac wspomnianego już wcześniej prof. Stefana Barbackiego, duże znaczenie dla ośrodka ho- z Widok stawu, parku i pałacu w Przebędowie (sprzed I Wojny Światowej) 27 H o d o w l a R o ś l i n S m o l i c e • O d d z i a ły z Widok na podwórze gospodarstwa z przełomu lat 50 i 60. bazę, korzystając z tzw. umów kooperacyjnych z innymi podmiotami gospodarki rolnej oraz z pól zakładu w Przebędowie, co w owym czasie było sprawą wyjątkową. Obecnie prowadzone są prace hodowlane i realizowane prace badawcze w łubinach i grochu. Kieruje nimi dr Stanisław Stawiński, który jednocześnie piastuje stanowisko dyrektora oddziału. dowlano-badawczego w Przebędowie miały prace nad kukurydzą i łubinem prowadzone przez prof. Zygmunta Tomaszewskiego, prace nad rolą alkaloidów w łubinach prowadzone przez prof. Edwarda Nowackiego, a szczególnie prace genetyczno-hodowlane i agrotechniczne nad łubinami i grochem prowadzone przez doc. Jana Mikołajczyka. Z jego inicjatywy i z głównym udziałem powstał w latach 70-tych program rządowy produkcji białka paszowego. W roku 1979 zaczęto realizować program produkcji nasion siewnych w oparciu o własną z Pracownicy Działu Naukowego, rok 1964 (przed pałacem w Przebędowie). 28 Oddział Zamiejscowy w Bąkowie Gospodarstwo rolne Bąków do 1945 roku sta- Pierwszym administrato- nowiło dużą posiadłość obszarniczą (właścicie- rem podstacji IHAR Bąków, lem był Eduard Graf von Bethusy – Huc), który a następnie do 1957 r. pochodził ze szlachty francuskiej a jego przod- zastępcą dyrektora Stacji kowie przywędrowali na Śląsk w 1793 roku). Hodowlano Gospodarstwo to częściowo rozparcelowano Stare Olesno był inż. Julian w latach 1945‑46, a pozostałą część pozosta- Obrocki. Pierwszym dyrek- wiono pod zarządzanie administracji Państwo- torem został mgr Zygmunt wych Nieruchomości Ziemskich w ramach Krzywda, który sprawował Zespołu PNZ Jamy (1946‑50). W roku 1951 PNZ tę funkcję do 1959 roku. W tym czasie zastępcą Pierwszym kierownikiem Działu Hodowlano – Bąków o powierzchni 760 ha zostały przejęte dyrektora ds. produkcyjnych był inż. Stefan Gar- Badawczego w latach 1951–55 była mgr Maria przez Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin biec. Od lutego 1960 roku dyrektorem Zakładu Dziewońska, która później pracowała naukowo jako podstacja i przyłączona do Stacji Hodowla- Doświadczalnego IHAR Bąków został mgr Wło- w Instytucie Ziemniaka w Młochowie. W latach no-Badawczej Stare Olesno. W 1957 r. Podstacja dzimierz Dwernicki, który pozostał na tym sta- 1957–1959 pracami Działu Hodowlanego kie- Bąków uzyskuje status samodzielnej Stacji Ho- nowisku do 1990 roku. W tym czasie zastępcami rował dyrektor mgr Zygmunt Krzywda. W na- dowlano-Badawczej Instytutu Hodowli i Akli- dyrektora ds. produkcyjnych byli: do roku 1965 stępnych latach 1960–89 pracami tego działu matyzacji Roślin. W roku 1968 Stacja Hodow- roku – inż. Stefan Garbiec, w latach 1965‑1975 kierował dyrektor mgr Włodzimierz Dwernicki. lano-Badawcza zostaje mianowana na Zakład – mgr Bogdan Olizarowski a następnie od 1976 Zmiana nastąpiła w 1989 roku, od tego cza- Doświadczalny Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. – 1989 mgr Józef Zieliński. W roku 1990 stano- su pracami działu kieruje zastępca dyrektora Od 1.07.2000 roku, w wyniku restrukturyzacji wisko dyrektora obejmuje mgr Józef Zieliński. ds. naukowych. W latach 1989‑1997 – dr hab. IHAR, Zakład stał się Oddziałem Zamiejscowym Jego następcą jest Zdzisław R. Biliński, który Edward Gacek, który w 1997 roku otrzymuje Spółki „Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o”. sprawuje tę funkcje do chwili obecnej. tytuł naukowy profesora i awansuje na Dyrek- Badawczej 29 H o d o w l a R o ś l i n S m o l i c e • O d d z i a ły tora Centralnego Ośrodka jest współautorem: 3 odmian łubinu, 1 od- Badania miany wyki jarej, 3 odmian jęczmienia ozi- Odmian Roślin Uprawnych. Od stycznia mego, 4 odmian jęczmienia jarego. Autor 1997r. do 30 marca 1997r. licznych publikacji popularno – naukowych pracami kieruje dr Marek z zakresu hodowli i nasiennictwa roślin, • dr Zdzisław R. Biliński (zatrudniony Kudła, a od kwietnia 1997 do chwili obecnej tę funk- od 1988r.). W 1994 roku uzyskał stopień cję sprawuje dr Zdzisław R. doktora nauk rolniczych. Współautor i autor Biliński. prac badawczych z zakresu odporności Stacja a potem Zakład Doświadczalny zatrud- Odpornościowej Jęczmienia, od 1989r. peł- jęczmienia na choroby. Współautor 6 niał wielu zasłużonych hodowców, którzy pasje nił funkcję zastępcy dyrektora ds. hodowli odmian jęczmienia i 5 odmian rzepaku ozi- hodowlane łączyli z pracami naukowo-badaw- roślin. Autor licznych prac badawczych mego. Od 1997 roku pełni funkcje Zastępcy czymi. Wyrazem tego są osiągnięcia hodowla- i rozpraw naukowych z zakresu odporności Dyrektora ds. hodowli i jednocześnie kieru- ne jak również duża liczba pracowników, która jęczmienia na choroby, twórca pro-ekolo- je pracami w Pracowni Hodowli Rzepaku. w Zakładzie uzyskała stopnie i tytuły naukowe gicznej koncepcji uprawy mieszanin od- a następnie awansowana na kierownicze sta- mian jęczmienia oraz współautor 4 odmian nowiska w IHAR i COBORU: jęczmienia jarego. W czasie swojej działal- • prof. dr hab. Henryk J. Czembor (zatrud- ności w Zakładzie rozwinął na szeroką skalę niony od 1965 roku do 1983), kierownik współpracę z placówkami hodowlanymi Pracowni Hodowli Odpornościowej i badawczymi w kraju i zagranicą, Jęczmienia; hodowca jęczmienia jarego, 30 • mgr Włodzimierz Dwernicki (zatrudnio- autor licznych prac badawczych z zakresu ny od 1960 r. do 1990 r. tj. do przejścia odporności jęczmienia na choroby, na emeryturę), długoletni dyrektor Zakładu, • prof. dr hab. Edward Gacek (zatrudnio- bezpośrednio koordynował działalnością ny od 1975 r. do 1997r.). Pracował jako hodowlano-badawczą. W latach 1971–85 pracownik naukowy, następnie od 1983 był kierownikiem Grupy Problemowej ds. roku był kierownikiem Pracowni Hodowli Hodowli Jęczmienia. Mgr W. Dwernicki Oddział Zamiejscowy w Ożańsku Majątek Ożańsk należał niegdyś do średnio odzyskać go ponownie. W 1931 r. Ignacy Ro- źródłowych wynika jednak, że szkoła nie rozwi- zamożnej szlachty polskiej, pierwsze wzmian- siński nabył pozostałą po częściowej parce- nęła działalności i znajdowała się przez dłuższy ki o Ożańsku i jego właścicielach pochodzą lacji część Ożańska od Banku Spółdzielczego czas w stadium organizacji. z XV w. W zapisach historycznych wymienione w Poznaniu za sumę 300 tysięcy ówczesnych W 1945 r. gospodarstwa zostało poddane czę- są nazwiska: Jan i Katarzyna z Ożańska (1427 r.), polskich złotych. W kilka lat później Ignacy Ro- ściowej parcelacji, a w 1947 r. Gospodarstwo Spytko z Jarosławia (1462 r.), Jakub Cieszacki siński kupił sąsiadującą posiadłość od księcia Rolne Ożańsk zostało włączone do Klucza Pań- (1482 r.). Według zapisów w księgach wieczy- Andrzeja Czartoryskiego powiększając tym stwowego Gospodarstwa Rolnego Cząstkowi- stych z 1749 r. Andrzej Terlecki otrzymał mają- samym swój majątek do 210 ha. Ignacy Rosiń- ce, a następnie w 1955 r. przekazano go zarzą- tek Ożańsk w darze od Andrzeja Ulanickiego ski, ostatni właściciel Ożańska, przez całe swoje dzeniem Ministra Państwowych Gospodarstw i odtąd pozostawał własnością rodu do 1903 r. życie zawodowe związany był z przemysłem Rolnych dnia 12 kwietnia 1954 r. do Instytutu U schyłku XIX wiek we wsi Ożańsk (zwanej cukrowniczym. Na podkreślenie zasługuje fakt, Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Warszawie wówczas Ożańsko) istniały dwa majątki. Więk- że wybudował szkołę w Ożańsku i utworzył jako terenowa placówka naukowo-badawcza. szy o powierzchni 406 mórg (227,36 ha) na- fundusz stypendialny dla młodzieży wiejskiej. Historię Zakładu Doświadczalnego w Ożańsku leżący do Marcina Terleckiego oraz mniejszy Stworzył również możliwość zatrudnienia dla podzielono na pięć okresów: o powierzchni 185 mórg (103,6 ha), brak w za- okolicznych chłopów przy rozbudowie i mo- pisach do kogo należał ten majątek. Wieś liczyła dernizacji majątku. W 1936 r. wybudował nowy wówczas 236 mieszkańców. i nowoczesny jak na ówczesne czasy pałacyk, Okres pierwszy (1955‑1970) Od Terleckich przeżywających wówczas trud- który w nieco zmienionym kształcie zachował W tym okresie dominowały prace hodowlane ności finansowe majątek odkupił książę Adam się do dziś. W 1945 r. władze oświatowe posta- nad kukurydzą. Do tematów wiodących należały: Czartoryski, który z tych samych powodów nowiły zorganizować w Ożańsku Powiatową a) Badania odporności kukurydzy na głownię. w 1921 r. stracił nabyty majątek na rzecz Skar- Szkołę Gospodarstwa Wiejskiego przeznaczo- Badania szczegółowe w tym zakresie koncen- bu Państwa, by w pięć lat później (1926 r.) ną dla chłopców. Z zachowanych materiałów trowały się na opracowaniu metod sztucznych 31 H o d o w l a R o ś l i n S m o l i c e • O d d z i a ły zakażeń i ocenie wrażliwości materiałów ho- odmian pszenicy ozimej”, a od 1960 r. (poprzez kukurydzy w doświadczeniach produkcji mie- dowlanych. Od 1955 r. w Ożańsku prowadzona Stację Agrometerologiczną) „Badanie faz roz- szańców eksperymentalnych na polach krzy- była hodowla zachowawcza kukurydzy od- wojowych i plonowania roślin uprawnych żówkowych i pod izolatorami oraz na redukcji mian „Dar Północy” (aut. T. Olbracht, W. Nadwy- na polach ustalonych w zależności od warun- dwuliniowych mieszańców handlowych IHAR czawski, E. Andraszak) oraz „Małopolanka” (aut. ków klimatycznych w określonym zmianowa- 236, IHAR 242, a także mieszańców trójlinio- T. Derpa-Dzierzbicki). niu” Pracami kierowała mgr inż. J. Pietraszew- wych SM 22 i SM 23. Prace te w ZDHiAR Ożańsk b) Badania nad skutecznością metod tworzenia ska, później inż. Wojciech Szepelak. prowadzili mgr inż. Zygmunt Turski, mgr inż. Ka- nowych odmian kukurydzy ze szczególnym Do osiągnięć tego okresu należy zaliczyć wy- rol Jankowski, mgr inż. Anna Opałko oraz uwzględnieniem form mieszańcowych. Szcze- hodowane odmiany kukurydzy „Wczesny Żar”. mgr inż. Anna Grabowska. gółowa tematyka badań z tego okresu obej- Na podkreślenie zasługuje też fakt, że bada- W omawianym okresie wprowadzono nowe mowała badania nad doborem komponentów nia nad tą odmianą zostały zapoczątkowane tematy badawcze w hodowli pszenicy ozimej: do krzyżówek generatywnych kukurydzy i ba- w 1937 r. w zakładzie Hodowlano-Doświad- • Badania nad przydatnością do hodowli dania nad heterozją kukurydzy. czalnym Politechniki we Lwowie. Autorami od- form pszenicy zgromadzonych w kolek- c) Badania na skutecznością metod podnie- mian kukurydzy byli dr Władysław Nadwyczaw- cjach, sienia wartości istniejących odmian kukurydzy ski oraz mgr inż. Piotr Podboroczyński. odmian rodów pszenicy i wytworzenie ze szczególnym uwzględnieniem wczesnego 32 • Badania nad wartością kombinacyjną testowania jako kryterium doboru komponen- Okres drugi (1971‑1985) materiałów wyjściowych do dalszych prac tów do ulepszonej populacji. Okres ten charakteryzuje stopniowe ograni- hodowlanych, Od 1957 r. były prowadzone w niewielkim za- czanie prac nad kukurydzą. Prace te polegały kresie „Badania nad metodyką hodowli nowych na ocenie przydatności rolniczej mieszańców • Wyhodowanie nowych odmian pszenicy i wytworzenie materiałów wyjściowych do dalszych prac hodowlanych • Badanie metodyczne i ocena nowych rodów pszenicy. W 1974 r. założono doświadczenia z pszenżytem ozimym, którego plony już wtedy znacznie przewyższały plony pszenicy ozimej i mogło być uprawiane na glebach kompleksu żytniego. W związku z tym od 1976 r. rozpoczęto w ramach Programu Rządowego nowy temat PR-4 „Ocena plonowania i wartości użytkowych rodów Triticale”. Prace badawczo-hodowlane nad pszenicą i pszenżytem były prowadzone przez mgr inż. Annę Opałko, mgr inż. Wacława Majchra oraz mgr inż. Marię Kawecką. W 1973 r. założono pierwsze doświadczenia Doświadczalnego w Ożańsku w wyhodowaniu lekcjach roboczych, wytworzenie nowych z soją, które miało na celu określić przydat- 2-ch polskich odmian soi jest istotnym osią- materiałów wyjściowych dla hodowli zbóż. ność krajowych i zagranicznych rodów soi gnięciem. do miejscowych warunków, a także wybrać W pracach nad pszenicą zwrócono uwagę na problem odporności na choroby kłosa najlepsze formy do prac hodowlanych. W na- Okres trzeci (1986‑1996) w związku z tym sztucznie zakażono septarią stępnych latach poszerzono w zakładzie za- W tym okresie w ZDHiAR Ożańsk zajmowano 1000 IHAR-owskich rodów i badano ich reakcję. kres prac nad soją. Rozpoczęto krzyżowanie się hodowlą pszenicy i pszenżyta, soi i kuku- Koordynatorem wszystkich tematów był Za- wyselekcjonowanych komponentów i szerokie rydzy. Problematyka badawcza nad zbożami kład Roślin Zbożowych – Oddział IHAR Kraków badania doświadczalne. Prace w tym zakresie koncentrowała się wokół następujących za- pod kierownictwem prof. dr hab. Stanisława prowadzone były równolegle z pracami Sa- gadnień: Węgrzyna, a wykonawcami tematów w Zakła- modzielnej Pracowni Soi IHAR w Radzikowie • Wytwarzanie materiałów mieszańcowych dzie Doświadczalnym Ożańsk byli: inż. Janusz pod kierunkiem prof. dr hab. Jerzego Szyrmera, pszenicy ozimej i jarej pod względem Majcher, inż. Urszula Marszałek, inż. Adam Mar- a realizatorami tematu w ZDHiAR w Ożańsku ważniejszych cech gospodarczych, szałek. byli dr inż. Henryk Kokoszyński, mgr inż. Anna Opałko i mgr inż. Lech Oskroba. Udział Zakładu • Wyodrębnienie i ocena przydatności dla hodowli form zbóż zgormadzonych w ko- Prace badawczo-hodowlane nad kukurydzą obejmowały jeden temat „Hodowla kukury- 33 H o d o w l a R o ś l i n S m o l i c e • O d d z i a ły dzy dla warunków sfery marginalnej oraz dla celów specjalnych” Przez cały omawiany okres prace te koncentrowały się głównie na wypro- • Opracowanie technologii mechanizacji zbioru. Prace hodowlano-doświadczalne zintegrowane z działalnością produkcyjną zawsze stanowiły w myśl założeń strukturalnych podstawowe wadzaniu nowych linii wsobnych. Całość prac Wykonywane były krzyżowania międzyodmia- nad kukurydzą koordynował Zakład IHAR Ra- nowe i rodowe według koncepcji własnych. dzików pod kierownictwem prof. dr hab. Jana Wspólnie prowadzone prace (doświadczenia Bojanowskiego oraz prof. dr hab. Zygmunta hodowlane) przyczyniły się między innymi Okres czwarty (1997‑2010) Królikowskiego. W zakładzie Ożańsk prace te do prowadzenia nasiennictwa odmian soi: W latach 1997 – 2010 Zakład Doświadczalny wykonywali inż. Marek Sochacki i mgr inż. Lech Ajma, Progres, Polan. Zakład Doświadczalny zachował strukturę organizacyjną oraz podsta- Oskroba. Hodowli i Aklimatyzacji Roślin wykonywał rów- wowe kierunki rozwoju produkcji i działalności W ramach „Programu RPBR nr 15” pod kierun- nież prace nasienne i rejonizacyjne oraz wdro- naukowo-badawczej. kiem prof. dr hab. Jerzego Szyrmera (Zakład żeniowe z soją na powierzchni 20 ha w gospo- Hodowli Roślin Strączkowych i Jadalnych IHAR darstwach indywidualnych. W 1984 r. Zakład Okres piąty od roku 2011 Radzików) oraz prof. Jacka Orzechowskiego Ożańsk (przy użyciu własnych nasion, środków Z dniem 1 lipca 2011 roku Zakład Doświad- z Akademii Rolniczej w Lublinie prowadzone chemicznych) wdrożył do uprawy odmianę soi czalny Hodowli i Aklimatyzacji Roślin przeszedł były w Zakładzie Doświadczalnym Hodowli Progres na powierzchni 25 ha w 4 kołchozach aportem do Spółki Hodowla Roślin Smolice. i Aklimatyzacji Roślin w Ożańsku następujące obwodu lwowskiego i kontynuował te prace prace badawcze: w latach następnych. • Prace doświadczalne i hodowlane z nowy- W latach 90-tych wprowadzono dodatkową mi formami soi i fasoli, hodowlę zachowawczą owsa odmiany „Karol” • Hodowla zachowawcza odmian soi oraz i ocenę rodów maku bezmorfinowego. Ważny- prace realizacyjno-nasienne z nowymi mi pracami badawczo-hodowlanymi były pra- odmianami soi, ce związane z oceną rodów rzepaku ozimego • Badanie kolekcji odmian fasoli tycznej, 34 do programów krzyżowań, 2-zerowego i mieszańców F1. a także późno dojrzewających odmian Ważnymi pracami badawczo-hodowlanymi oraz form soi z uwagi na ich przydatności były prace związane z oceną rodów rzepaku i wiodące zadania Zakładu. 1. lipca 2000 roku… • 31 odmian zbóż, w tym 6 pszenicy Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Ra‑ wodowane sprzedażą niewielkich działek rol‑ dzikowie powołuje w kraju 3 spółki hodow‑ nikom i pod budowę dróg lub przekazanych zwyczajnej, 2 pszenicy twardej, 10 żyta lano-nasienne. Jedną z nich jest „Hodowla na rzecz skarbu państwa, a z drugiej strony ozimego, 1 żyta jarego, 4 jęczmienia Roślin Smolice Sp. z o.o.” utworzona na bazie przejęciem gruntów wydzierżawionych i Za‑ ozimego, 8 jęczmienia jarego; trzech byłych Zakładów Doświadczalnych: kładu Doświadczalnego Ożańsk. Zatrudnie‑ Smolic (pow. krotoszyński), Bąkowa (pow. nie uległo zmniejszeniu do 265 pracowników kluczborski) i Przebędowa (pow. poznański). Głównym zadaniem Spółki jest hodowla Smolice jako Zakład Główny stają się siedzibą twórcza i zachowywanie własnych odmian grochu, 2 łubinu żółtego, 2 łubinu białego Spółki, a Bąków i Przebędowo jej Oddziałami oraz reprodukcja i sprzedaż materiału siew‑ i 16 łubinu wąskolistnego Zamiejscowymi. nego – zarówno w kraju, jak i za granicą. • 5 odmian rzepaku ozimego, Oprócz prowadzonych w Smolicach prac ho‑ Oprócz tego prowadzony jest dział produkcji • 1 prosa, dowlanych nad kukurydzą, żytem ozimym, zwierzęcej – bydło mleczne i trzoda chlewna • 2 gorczycy białej. pszenicą zwyczajną, pszenżytem ozimym oraz produkcja pasz i uprawa roślin towaro‑ W chwili obecnej Spółka jest właścicielem i jarym, zakres prac rozszerzył się o hodow‑ wych – buraków cukrowych i rzepaku. 105 odmian, które są zachowywane i znaj‑ lę jęczmienia ozimego i jarego oraz rzepaku Ze względu na profil działalności i osiągane dują się w produkcji nasiennej. W ostatnim ozimego w Bąkowie, a także łubinów (wąsko‑ wyniki, Smolice są jedną z kilku liczących się okresie intensyfikuje się prace hodowlane, listnego, żółtego, białego) i grochu w Prze‑ strategicznych firm hodowlano-nasiennych jak również unowocześnia park maszynowy będowie. Spółka przejęła także hodowlę w Polsce. Aktualnie realizowane programy i urządzenia do magazynowe do składowa‑ jęczmienia jarego, kukurydzy i żyta mieszań‑ hodowlane obejmują takie gatunki jak: ku‑ nia, czyszczenia, zaprawiania, konfekcjono‑ cowego prowadzoną w Instytucie i Zakładzie kurydza, pszenica ozima i jara, żyto ozime wania i paletyzowania nasion. Działania te Doświadczalnym w Radzikowie. i jare, jęczmień ozimy i jary, rzepak ozimy, są niezbędne, aby sprostać coraz większej Od tego momentu Spółka gospodaruje groch oraz łubiny: wąskolistny, żółty i bia‑ konkurencji innych firm hodowlanych i na‑ na powierzchni około 4000 ha użytków rol‑ ły. Osiągany postęp hodowlany na bieżąco siennych, spełniając równocześnie wyma‑ nych i zatrudnia 280 pracowników, z tego 75 oceniany jest przez COBORU, a najlepsze gania i oczekiwania rolników czy też prze‑ w hodowli twórczej. Przez okres 16-letniej kreacje genetyczne są wpisywane do Kra‑ mysłu rolno-spożywczego. Dotyczy to już działalności jako Spółka nastąpiły pewne jowego Rejestru. W ciągu dotychczasowej dzisiaj, w równym stopniu, rynku krajowego zmiany w powierzchni użytków rolnych, spo‑ działalności Spółki zarejestrowano: jak i europejskiego. • 58 odmian kukurydzy, w tym: 55 pastew‑ ne, 2 cukrowe, 1 pękającą; • 28 odmian roślin bobowatych, w tym: 8 35 Podstawowa działalność 36 37 Hodowla Aktualnie prowadzimy prace hodowlane takich gatunków jak: kukurydza, pszenica, żyto, jęczmień, rzepak, groch oraz łubin. Wyniki prac hodowlanych (nowe odmiany) są na bieżąco oceniane przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, a najlepsze kreacje genetyczne wpisywane są do Rejestru Odmian. To dla nas sukces i wielka satysfakcja, że niemal każdego roku, pomimo silnej konkurencji firm krajowych i zagranicznych, nasze odmiany są wpisywane do Rejestru Odmian. Jesteśmy z tego dumni… 38 39 Hodowla Roślin Smolice • Hodowla Hodowla roślin uprawnych to poszukiwanie… długie godziny spędzone w laboratorium, lata próbnych wysiewów, krzyżowań i obserwacji, by zidentyfikować najlepsze cechy odmiany. Do tego niezbędna jest wiedza, doświadczenie i zamiłowanie hodowców do swej profesji. Pozwala to oferować Państwu nowe odmiany… odmiany stworzone z pasją. 40 To pasja daje nam motywację do wytężonej nowych odmian – ale przede wszystkim wy- Stwarzamy w nich optymalne warunki pracy, by wciąż na nowo odkrywać te same kreować odmiany plenniejsze i odporniejsze do wzrostu i rozwoju, sprawdzamy odmiany poniekąd gatunki roślin o wyższych parame- na skrajne warunki atmosferyczne. Uzupeł- w ekstremalnych warunkach temperaturo- trach i nowych właściwościach. Efektem tego niając instrumentarium naszego laboratorium wych, wilgotnościowych i świetlnych. są korzyści rolników w postaci wyższych plo- o najlepiej wyposażone w Polsce komory ja- nów i satysfakcji z pracy. Nam natomiast daje rowizacji i fitotronu, uzyskaliśmy możliwości poczucie, że razem z nimi tworzymy postęp przeprowadzania doświadczeń i obserwacji w rolnictwie. roślin przez cały rok. Prace prowadzone w ko- Chcąc zwiększać swą efektywność, wdrażamy morach fitotronowych, symulujących warunki nowoczesne metody i zaawansowane tech- klimatyczne i fizyczne, pozwalają szybciej i sku- nologie w hodowli, które – nie tylko pozwa- teczniej poznać możliwości biologiczne testo- lają skrócić nam czas potrzebny na uzyskanie wanych roślin. 41 Hodowla Roślin Smolice • Hodowla • Kukurydza Hodowla Kukurydzy H i s t o r i a z Jeden z pierwszych hodowców kukurydzy w zakładzie: mgr Zygmunt Baczyński. się pierwsze odmiany mieszańcowe: Wiel-Wi szańce pojedyncze Avia i Deka. Można powie- (mieszaniec odmianowy), IHAR 280 i IHAR 262 dzieć, że w pewnym sensie to właśnie wtedy (mieszańce liniowe). Dopiero jednak lata 80-te dogoniliśmy świat. można uznać za początek sukcesu w hodowli Kolejne lata przyniosły jeszcze trudniejsze za- tej rośliny. Rejestracja takich odmian jak: Tan- danie dla hodowców – należało zmienić mo- dem, Trinko, Hidosil, Smolimag i Agrosil daje del hodowli nowych odmian z dominującego już możliwość produkcji i sprzedaży nasion dotąd w Polsce kierunku uprawy z wykorzy- na większą skalę. Należy dodać, że niektóre staniem na kiszonkę, w kierunku odmian ziar- z nich są efektem owocnej współpracy hodow- nowych bądź o charakterze uniwersalnym. lanej z Węgrami i Francją. Kolejne, wczesne i średniowczesne smolickie W kolejnych latach rejestrowane są następne, odmiany mieszańcowe rejestrowane pod ko- coraz lepsze odmiany mieszańcowe, np. Buran niec lat 90-tych przyczyniły się w znacznym (1990) – uprawiany jeszcze do ubiegłego roku. Oczywiście na rynku hodowlano 42 Początki hodowli kukurydzy w Smolicach -nasiennym jest już trudniej. to przełom lat 50-tych ub. wieku. Po kilku la- Pojawiają się konkurenci tach prac hodowlanych zostają zarejestro- z firm zagranicznych, ro- wane 2 odmiany populacyjne: Małopolanka sną wymagania rolników. i Mieszko. Od 1956 r. rozpoczyna się wyraźne Smoliccy hodowcy sprostali ukierunkowanie prac hodowlanych na uzy- tym nowym wyzwaniom. skanie własnych linii wsobnych i włączenie ich W 1994 r. rejestrowane do formuł odmian mieszańcowych. Pojawiają są pierwsze polskie mie- z Obserwacje w Bernburg (ówczesne NRD). 1988 r. Od lewej: Królikowski i Adamczyk, twórcy odmian kukurydzy w HR Smolice. z Szkółka zimowa w Puerto Vallarta, Meksyk – 15. stycznia 2010 r. z Prace hodowlane w Smolicach, 1978 r. Hussain A. Sadalla z Iraku pobierał nauki u ówczesnego magistra Józefa Adamczyka. z Prof. Królikowski i dr Józef Adamczyk podejmują gości z Jugosławii, 1988 r. stopniu do poszerzenia zasięgu uprawy ku- ne w latach 2008‑2011: Bejm, Narew, Dumka, W hodowli nowych odmian położono duży na- kurydzy w Polsce. To dzięki takim odmianom Jawor, Kresowiak, Smolik, Rataj, Smolitop, Ry- cisk na ich odporność bądź tolerancję na różne mieszańcowym jak: Wilga, Cedro, Fido, Junak, wal, Smolan i Lokata (FAO 220‑240) mogą być czynniki biotyczne i abiotyczne ograniczające Baca, Prosna czy Brda uprawa kukurydzy stała z powodzeniem uprawiane na ziarno i kiszonkę plonowanie (choroby, szkodniki, stres termicz- się możliwa w Polsce północnej i północno- w przeważającej części kraju. ny i wodny). W tym zakresie prowadzimy szero- wschodniej. Ostatnie lata otworzyły nowe możliwości wy- ką współpracę z ośrodkami naukowymi w kraju Z kolei takie odmiany jak: San (Złoty Medal korzystania kukurydzy na cele energetyczne: i za granicą. Dążąc do skrócenia czasu potrzeb- Polagra-Farm także ziarno jako surowiec do produkcji bioetanolu, nego na wyhodowanie nowej odmiany, korzy- w Czechach), Reduta, Wiarus, Nysa, Glejt, Bu- a kiszonka z całych roślin jako podstawowy stamy od lat ze szkółek zimowych w Meksyku i łat, Lober, Wigo, Blask, Piorun, Bosman, Smok, substrat do produkcji biogazu. Na ten cel mogą Chile. W hodowli linii wsobnych wykorzystuje- Kozak, Opoka (Złoty Medal Polagra-Premiery być przeznaczone odmiany Vitras, Ułan, Kosmal, my techniki podwojonych haploidów (DH). 2010), Bielik, Tur, SMH 220 oraz zarejestrowa- Legion oraz najnowsze – Podlasiak i SM Popis. 2001, zarejestrowany 43 Hodowla Roślin Smolice • Hodowla • Kukurydza Smolicka hodowla w ostatnich latach Fakty w liczbach Zagraniczni rolnicy chcą kupować polskie odmiany Warto zwrócić uwagę na aspekty hodowlane Argumentem potwierdzającym wyniki hodow- Warto również wspomnieć o rejestracjach pol- kukurydzy i ich efekty. Wydaje się, że nie ma li jest ilość rejestracji na przestrzeni ostatnich skich odmian kukurydzy poza granicami kraju. przesady w stwierdzeniu, że smolicka hodow- kilku lat. Jak powszechnie wiadomo, każda od- Po wielu latach prowadzenia współpracy w za- la kukurydzy dotrzymuje kroku hodowlom miana wchodząca do Krajowego Rejestru musi kresie hodowli, doświadczeń i konfrontowania zagranicznym, a w przypadku niektórych od- plonować przynajmniej na poziomie wzorca wyników plonowania odmian polskich z tam- mian – opierając się na wynikach doświadczeń lub powyżej. Należy w tym miejscu nadmie- tejszymi odmianami w różnych warunkach sta- COBORU – nawet je przewyższa. Porównując nić, że w ostatnim czasie odmiany wzorcowe nowiskowych i klimatycznych, polskie odmiany jednocześnie budżety przeznaczane na ho- stanowią głównie odmiany zagranicznych dały się poznać pod wieloma względami jako dowlę w światowych koncernach z wydatkami hodowli. W ciągu ostatnich 10 latach zostały równie dobre, co odmiany zagranicznych ho- na hodowlę w Smolicach, naszą efektywność zarejestrowane 32 nowe odmiany kukurydzy dowli. Efektem tego jest już na chwilę obec- można ocenić bardzo dobrze. naszej hodowli. Ponadto, na chwilę obecną ną 20 odmian zarejestrowanych na Słowacji, (styczeń 2017) 5 smolickich odmian kiszonko- Ukrainie, Białorusi i Rosji. Najistotniejsze jest wych pozostaje do decyzji komisji rejestrowej tu przede wszystkim następstwo tej między- COBORU i jest aż 11 pretendentów na drugi rok narodowej współpracy, jakim jest intensywny badań. rozwój działalności handlowej, a w prostych słowach oznacza to, że także zagraniczni rolnicy chcą kupować polskie odmiany kukurydzy. Czyżby rolnicy z Niemiec, Holandii, Belgii, Francji czy innych krajów zdecydowali się na zakup naszych odmian nie będąc przekonanym o ich wartości? Nie wydaje się. 44 46 Hodowla zbóż Żyto ozime zapoczątkowało hodowlę zbóż w Smolicach na początku lat 50-tych ub. wieku. Pierwszą odmianą w produkcji nasiennej było Ludowe, a już od 1955 r. Smolickie – uprawiane na znacznym obszarze kraju do 1972 r. Kolejne odmiany to Tempo (1982) i Madar (1987). z Doc. Lechosław Grochowski wraz z zespołem działu Hodowli Żyta. z Hodowca żyta, doc. Lechosław Grochowski podczas prowadzenia obserwacji kłoszenia w szkółce odmiany żyta „Uniwersalne”. Dokonane na początku lat 90-tych zmiany or- porejestrowych zajmowały czołowe miejsca ganizacyjne oraz programowe przyczyniły się wśród badanych i uprawianych odmian tego do większej efektywności hodowli tego gatun- gatunku w Polsce. W 2011 zarejestrowana zo- ku, czego dowodem była rejestracja następ- stała nowa odmiana Horyzo, charakteryzująca nych odmian – Wibro, Zduno, Hegro, Bosmo, się wysokim potencjałem plonowania w róż- Rostockie, Agrikolo oraz Słowiańskie. Są to od- nych warunkach glebowo-klimatycznych, to- miany plenne, o wysokiej odporności na cho- lerancyjnością na zakwaszenie gleby i dobrą roby i tolerancyjności na niekorzystne warunki odpornością na choroby grzybowe. glebowo-klimatyczne. W doświadczeniach 47 Hodowla Roślin Smolice • Hodowla • Zboża nica ozima. Pierwsze zarejestrowane odmiany i wydaje się, że odmiana jest na dobrej drodze z tego programu pojawiają się po 1981 r.: Sawa, ku temu, gdyż odmiana wchodząc na rynek Rota, Parada, Oda, Nike. W roku 1989 zostaje w pierwszych dwóch latach uprawy na plan- zarejestrowana odmiana Almari – plenna, od- tacjach towarowych u rolników plonowała po- porniejsza na choroby, o dobrej wartości tech- wyżej 10 t/ha. nologicznej ziarna. W pewnym okresie zajmuje 48 W 2000 roku Smolice, już jako Spółka, przejmu- około 50% areału uprawy pszenicy w Polsce. Hodowlę twórczą jęczmienia jarego i ozimego, ją hodowlę żyta mieszańcowego z IHAR w Ra- W 1994 r. została nagrodzona Złotym Meda- którą prowadzono w Zakładach Doświadczal- dzikowie i zarejestrowane wcześniej mieszań- lem MTP. Kolejne rejestracje to Tercja, Liryka, nych w Bąkowie i Radzikowie, z chwilą powsta- ce Luco i Klawo. Hodowla ta prowadzona jest Tortija. W latach 2004 i 2005 zarejestrowano nia Spółki włączono w zakres jej działania. nadal w Radzikowie, a efektami są następne pierwsze odmiany hodowli smolickiej w klasie W byłym Zakładzie Doświadczalnym w Bąko- odmiany mieszańcowe – Stach, Konto i Koko. A – Zawisza i Wydma. Pośród pszenic ostatnie wie, prace hodowlane nad jęczmieniem jarym Były to odmiany z powodzeniem konkurujące rejestracje to oścista przewódka Ostka Smolic- i ozimym rozpoczęto już na początku lat 50- na polskim rynku z najlepszymi odmianami za- ka oraz ozima odmiana Belissa. Szereg zalet tej tych ub. wieku. Początkowo jednak zakres tych chodnimi. odmiany, w szczególności wysoka plenność, prac był niewielki, ale ich wynikiem było zareje- Drugim gatunkiem, którego hodowlę twórczą zimotrwałość oraz zdrowotność pozwalają strowanie w 1955 r. odmiany jęczmienia ozime- rozpoczęto nieco później, bo w 1962 r. to psze- nam wiązać spore nadzieje na rynkowy sukces go Śląski I. Dopiero lata 70-te, po dokonanych zmianach organizacyjno-programowych, sta- nego: Rubinek (2007) i Rufus (2009). Odmiana w 2009 r. pierwsza polska odmiana pszenicy nowią początek intensywnej hodowli jęczmie- Rubinek w doświadczeniach porejestrowych twardej ozimej – Komnata – do produkcji ma- nia jarego i ozimego. Pojawiają się następne okazała się odmianą najlepiej plonującą. Naj- karonu, a w 2011 r. odmiana jara tego gatunku odmiany jęczmienia ozimego: Bekas (1978), nowszą odmianą jęczmienia jest zarejestrowa- – SMH87; także zarejestrowana w 2010 r. psze- Drop (1986), Kos (1989) i Gil (1990) oraz wy- na w tym roku odmiana Ringo. nica zwyczajna jara w klasie A – Ostka Smolicka. Ta ostatnia odmiana oprócz plenności, dobrej raźnie później jęczmienia jarego – Orlik (1990), Edgar (1992), Boss (1994) i Bryl (1998). Następ- Mając na względzie poszerzenie oferty na- odporności na choroby, posiada także właści- na rejestracja odmian, już w Spółce HR Smoli- siennej, w Smolicach rozpoczęto w ostatnich wości przewódkowe – może być użyta do sie- ce, to jęczmień ozimy Bażant (2002), Bursztyn latach następne programy hodowli – pszenicy wu późnojesiennego. (2003) i Bartosz (2006) oraz jęczmień jary Blask jarej, żyta jarego oraz pszenicy twardej (du- (2001), Basza (2006) i Bordo (2010). Są to od- rum). Efekty tych programów to: zarejestro- miany plenniejsze, odporniejsze na choroby, wana w 2005 r. odmiana żyta jarego Bojko; odmiany Blask, Basza i Bordo łączą z powodzeniem wysoki plon z bardzo dobrą wartością browarną ziarna. Odmiana Blask została nagrodzona Złotym Medalem MTP. Drugi program hodowli jęczmienia jarego, przejęty przez Spółkę z ZD Radzików, to program rozpoczęty później, dopiero na początku lat 90-tych, jednak bardzo efektywny. Już w 1993 r. rejestrowana jest pierwsza odmiana Rambo, a następnie do 1999 r. aż 6 odmian: Rataj, Rabel, Rodion, Refren, Rasbet (browarny) i Rastik (nieoplewiony). W roku 2004 zarejestrowano kolejną odmianę tej hodowli Ryton – typu browarnego o bardzo dobrej wartości technologicznej ziarna (8,7°). W następnych latach zarejestrowano odmiany typu pastew- 49 Hodowla Roślin Smolice • Hodowla • Łubiny Hodowla grochu i łubinów 50 Hodowla roślin strączkowych to specjalność wały się na: formach wąsolistnych w grochu; skolistny odm. Bar) i w 1999 roku (łubin biały Oddziału Spółki w Przebędowie. Prace w tym wczesności i termoneutralności w łubinie wą- odm. Katon) kierunku rozpoczęto już w roku 1946, reje- skolistnym oraz odporności na choroby fuza- W latach 90-tych główny nacisk w pracach ho- strując w latach 50-tych i 60-tych odmiany pa- ryjne w łubinie żółtym. Efektem tych prac było dowlanych kładziono na: niepękanie strąków, stewne łubinu wąskolistnego: Obornicki, Kuba zarejestrowanie w 1981 roku pierwszych ter- tolerancję na fuzaryjne więdnięcie w łubinie i łubinu żółtego: Popularny, Ekspres. Znacznym moneutralnych (niewrażliwych na opóźniony wąskolistnym; termoneutralność i zdetermino- postępem w hodowli łubinu wąskolistnego siew) odmian łubinu wąskolistnego – Emir i Mi- wanie wzrostu w łubinie żółtym; termoneutral- było wyhodowanie i zarejestrowanie w roku rela. Cecha ta znacznie skracała okres wegetacji ność i wczesność w łubinie białym; odporność 1973 pierwszej wczesnej i drobnonasiennej od- i stabilizowała plonowanie. W łubinie żółtym na wyleganie, bujność w grochu. Efektem tych miany Ignis. Na przełomie lat 60-tych i 70-tych wyhodowano i zarejestrowano wczesną i od- prac było zarejestrowanie w roku 2000 pierw- ubiegłego wieku rozpoczęto we współpracy porną na fuzaryjne więdnięcie odmianę Aga, szej termoneutralnej odmiany łubinu białego – z Katedrą Genetyki Uniwersytetu Przyrodnicze- a w latach 1987‑88 bardzo plenne i wytwarza- Butan, zarejestrowanie niepękających i toleran- go w Poznaniu (prof. J. Jaranowski), pionierskie jące dużą zieloną masę odmiany Piast i Parys. cyjnych na fuzaryjne więdnięcie odmian łubinu w owym czasie, prace nad hodowlą form wą- Pod koniec lat 70-tych na drodze mutagene- wąskolistnego – Zeus i Baron, w łubinie żółtym solistnych grochu, których zwieńczeniem było zy otrzymano pierwsze mutanty zdetermino- zarejestrowano zdeterminowaną i wczesną zarejestrowanie odmiany Wąsata a następnie wane (synonim: epigonalne, samokończące) odmianę – Perkoz, a w grochu zarejestrowano odmian: Jaran, Milewska i bardzo popularnej w łubinach wąskolistnym i białym. Ze względu odmiany o znacznie poprawionej sztywności odmiany Hamil. na bardzo słabą ich żywotność pierwsze od- łodygi takie jak: Merlin, Milwa i Muza. W latach 70-tych prace hodowlane koncentro- miany zarejestrowano w roku 1990 (łubin wą- W ostatnich kilkunastu latach prace koncen- trują się na obniżeniu zawartości alkaloidów, wane w ostatnich latach odmiany już w czę- 0,01% alkaloidów. Odmiany Regent i Tytan re- ulepszeniu form zdeterminowanych, zwiększe- ści spełniają zakładane cele. Odmiany grochu prezentują nowy typ form zdeterminowanych, niu tolerancji na choroby fuzaryjne i wirusowe Mecenas i Model to najsztywniejsze odmiany a odmiana Heros typ drobnonasienny łubinu w łubinie wąskolistnym; zwiększeniu tolerancji w tym gatunku, odmiany łubinu wąskolistne- wąskolistnego. na antraknozę w łubinie żółtym i dalsze polep- go: Jowisz, Tytan, Lazur, Wars są bardzo odpor- szenie sztywności łanu w grochu. Zarejestro- ne na fuzaryjne więdnięcie i zawierają poniżej 51 Hodowla Roślin Smolice • Hodowla • rzepak Hodowla rzepaku 52 Hodowla rzepaku prowadzona jest w Oddziale Rejestru odmiana Janpol (1976), a po 7 latach W szczególnie niekorzystnym 2003 roku, od- Spółki – w Bąkowie. Jej początek to lata 60-te następna odmiana Berel. Drugą ważną cechą, miana Bazyl okazała się jedną z najlepszych w zakresie form tradycyjnych. W latach 70-tych na którą hodowla zaczyna zwracać uwagę, odmian, zarówno w krajowych, jak i zagra- główną uwagę zwraca się na obniżenie pozio- jest obniżenie wartości glukozynolanów. Jest nicznych, badanych w doświadczeniach po- mu kwasu erukowego w nasionach. Pierwszą to początek hodowli odmian tzw. dwuzero- rejestrowych w PDO w Polsce. W 2007 zareje- odmianą tego typu jest wpisany do Krajowego wych – „00”. Na efekty trzeba było czekać jed- strowano kolejną odmianę o nazwie Bakara, nak dość długo, gdyż dopiero w 2001 roku o podwyższonej zawartości tłuszczu i białka rejestrowane są dwie następne odmiany – Ba- i zdecydowanie większej odporności na cho- zyl i Batory. Są to odmiany dobrze plonujące, roby. Ostatnie dwie kreacje stanowią odmiany o wysokiej odporności na choroby grzybowe Brendy (2013 r.) o bardzo dobrej zimotrwałości i niekorzystne warunki glebowo-klimatyczne, oraz Bazalt (2016 r.), którą cechuje bardzo do- o dobrym zaolejeniu nasion i wysokiej zawar- bry wigor jesienny, a dodatkowo osiągająca tości białka w śrucie. bardzo dobre wyniki w wielu rejonach Polski. 53 Hodowla Roślin Smolice • Nasiennictwo Nasiennictwo Zapewnienie najwyższej jakości materiału siewnego wymaga zbioru w optymalnym terminie dla poszczególnej odmiany. Produkcja nasienna na tak dużym areale wymaga od nas szybkiego działania, maszyn rolniczych o dużej wydajności, sprawnej logistyki i efektywności produkcji. Dlatego stale inwestujemy w nowoczesny park maszynowy, by móc sprostać tym wymaganiom. 54 Głównym i nadrzędnym celem firm hodowla- żeli nowa odmiana (ród hodowlany) okaże się stru. Dopiero od tego momentu odmiana taka nych jest wytworzenie nowych, lepszych kre- odrębną, wyrównaną i trwałą, a jednocześnie może znaleźć się w uprawie i obrocie nasien- acji genetycznych. Dzieło hodowców (autorów) lepszą pod każdym względem wartości go- nym – zarówno w kraju, jak i od 01 maja 2004 jest bardzo dokładnie sprawdzone w szerokiej spodarczej od odmian wzorcowych (najlepsze roku w państwach Unii Europejskiej. sieci doświadczeń własnych, a już ostatecznie odmiany będące w uprawie), wówczas decyzją Można wtedy powiedzieć, że cel hodowli został w doświadczeniach rejestrowych COBORU. Je- COBORU zostaje wpisana do Krajowego Reje- osiągnięty. Oczywiście jej zadaniem będzie na- 55 Hodowla Roślin Smolice • Nasiennictwo 56 dal prowadzenie zachowywania tej odmiany. renie całego kraju. Chodzi o to, aby materiał dalszego istnienia i rozwoju. Jeżeli jednak tak Następny etap to wytwarzanie i obrót nasio- siewny był wytwarzany blisko rolnika i w zbli- się nie stanie, wówczas może się okazać, że już nami, który może być realizowany w firmie żonych warunkach glebowo-klimatycznych. w najbliższych latach na rynku krajowym za- hodowlanej lub też na podstawie udzielonej Trzeba jednak stwierdzić, że w chwili obecnej braknie polskich odmian, a ich miejsce zajmą licencji w innej firmie nasiennej. rolnicy polscy niewiele korzystają z postępu odmiany zagraniczne. Jedno jest wtedy pew- Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. Grupa IHAR hodowlanego, który przecież jest najtańszym ne, że nasiona będą znacznie droższe – co nie jest spółką hodowlano-nasienną, w której sposobem zwiększenia i rozwoju produkcji oznacza wcale, że efekty z uprawy tych od- oprócz hodowli twórczej jest prowadzone rolnej. Znajdujące się na rynku nowe odmiany mian w naszych warunkach glebowo-klima- na szeroką skalę nasiennictwo – głównie od- i dobrej jakości nasiona kwalifikowane gwa- tycznych będą lepsze. Wielu rolników zdążyło mian własnej hodowli, ale także, w niektórych rantują wzrost plonów, a tym samym poprawę się zresztą o tym przekonać, szczególnie w la- gatunkach najlepszych odmian innych firm opłacalności upraw towarowych. Przekonali tach krytycznych. hodowlanych. Wydaję się, że jest to najlepsze się o tym już dawno rolnicy w innych krajach, Dlatego też krajowe hodowle, w tym także rozwiązanie, gdyż zarówno hodowla, jak i wy- gdzie odnawianie materiału sięga 60‑80% ob- hodowla smolicka próbują za wszelką cenę twarzanie nasion odbywa się pod kontrolą siewanych pól, gdy tymczasem w naszym kra- nie tylko utrzymać realizowane programy ho- i nadzorem hodowców i specjalistów. Założe- ju, np. w zbożach jest to około 20%. dowli – ale je rozwijać, aby mogły konkurować niem jest jednak wytworzenie w spółce mate- Należy mieć tylko nadzieję, że sytuacja ta ule- z hodowlami zagranicznymi. Zdajemy sobie riałów przedbazowych i bazowych, a ich dalsza gnie szybkiej poprawie, co będzie z korzyścią również sprawę z tego, że samo wyhodowanie reprodukcja w ramach zawartych umów licen- zarówno dla rolników, ale także dla firm ho- odmiany nie oznacza jeszcze pełnego sukce- cyjnych – w innych firmach nasiennych na te- dowlanych i nasiennych – jako warunek ich su na rynku. Do tego potrzebne jest jeszcze profesjonalne i nowoczesne nasiennictwo. w hodowli i nasiennictwie. Rozszerzono współ- przygotowana do produkcji na dużą skalę naj- Dotyczy to zarówno technologii upraw na- pracę z jednostkami naukowo-badawczymi wyższej jakości materiału siewnego – spełnia- siennych, jak również zbioru, suszenia, czysz- oraz hodowlanymi celem wykorzystania ist- jącego wymagania i normy oraz oczekiwania czenia i zaprawiania nasion. Dotyczy to także niejącego na świecie postępu i nowoczesnych rolników. szerokiej informacji, upowszechniania i działań metod hodowli mając na względzie uzyskanie W zakresie posiadanych w spółce odmian zbóż marketingowych – mających na celu dotarcie szybszych i coraz lepszych efektów w hodowli i roślin strączkowych, oferta nasza jest skie- do rolnika i udzielenie wszechstronnych wyja- twórczej. Dokonano wielu zakupów nowocze- rowana głównie do firm nasiennych, celem śnień o oferowanych odmianach. Są to zadania snego sprzętu poletkowego i aparatury labora- dalszej reprodukcji materiału siewnego na po- nowe i niełatwe przy coraz większej konkuren- toryjnej, pozwalających szybciej i lepiej wyko- trzeby rolników w całym kraju. Nasiona rzepaku cji na rynku nasion. nać zarówno prace polowe, analizy oraz ocenę są wytwarzane tylko na własnych plantacjach Hodowla Roślin Smolice chcąc sprostać tym zebranych materiałów hodowlanych. spółki, a ich sprzedaż odbywa się w sieci upo- zadaniom, podjęła w ostatnich latach szeroki Jednocześnie poczyniono wiele zakupów ważnionych dystrybutorów. zakres działań organizacyjno-programowych maszyn i urządzeń rolniczych, a także wyko- Produkcja i obrót nasionami F1 naszych od- nano inwestycje magazyno- mian mieszańcowych żyta i w znacznej czę- we z wyposażeniem w naj- ści kukurydzy, odbywa się na zewnątrz spółki nowocześniejsze urządzenia – w ramach zawartych umów licencyjnych. do czyszczenia, sortowania, Natomiast wyprodukowane na plantacjach zaprawiania i paletyzowania nasiennych w Smolicach nasiona kukurydzy nasion. Działania te oczywi- F1, są sprzedawane częściowo w spółce i jej ście trwają nadal. Jednak już oddziałach, ale głównie w rozległej sieci dystry- w chwili obecnej spółka jest butorów na terenie całego kraju. 57 Jakość Naszym głównym celem jest wyprodukowanie najwyższej jakości materiału siewnego, który oferujemy naszym kontrahentom. Jakość to dla nas priorytet. Przejaw troski o nią można spotkać na każdym kroku naszej działalności. Wysoką jakością firmujemy nasze nasiona, a to zobowiązuje. A dbamy o nią… 58 …od pierwszego ziarenka w hodowli wem – dbamy już o to od pierwszego ziaren- materiału siewnego. Kwalifikator na polu doko- ka w hodowli. Dzięki temu w ofercie Hodowli nuje ogólnej oceny stanu plantacji, sprawdza Nasza hodowla ukierunkowana jest na zwięk- Roślin Smolice mamy pszenice z grupy A, tzw. izolację przestrzenną oraz tożsamość odmiany, szanie plenności, podniesienie odporności „jakościówki”, a najnowsza chlebowa odmiana a w dalszej kolejności szczegółowo szuka wad na choroby i poprawę jakości. Priorytety te pszenicy ozimej Belissa (grupa B, rejestracja dotyczących czystości odmianowej i gatunko- wynikają z sytuacji, z którą mamy do czynienia 2014 r.) o bardzo stabilnych parametrach ja- wej, chorób i szkodników oraz zachwaszczenia. w kraju i Europie jeśli chodzi o potrzeby żyw- kościowych, zapewnia mąkę o parametrach W HR Smolice ocenę polową przeprowadzają nościowe. Zwiększają się także wymagania technologicznych pożądanych przez przemysł specjalnie przeszkoleni kwalifikatorzy polowi, klientów co do jakości produktu finalnego. przetwórczy. Kładziemy także duży nacisk którzy każdego roku przechodzą szkolenia do- Dlatego we współczesnej hodowli znaczenie na hodowlę odmian browarnych jęczmienia skonalące, z których uzyskać muszą pozytywny jakości oraz odporności na stresy stale wzra- jarego, chcąc sprostać wymaganiom przemy- wynik z testu wiedzy z zakresu kwalifikacji. sta. Kolejnym powodem, dla którego taki stan słu piwowarskiego, gdzie jakość ma również W przypadku kukurydzy dbałość o wysoką ja- rzeczy ma miejsce jest coraz popularniejsze rol- bardzo duże znaczenie. Dzięki temu w swojej kość rozpoczyna się na etapie produkcji ma- nictwo ekologiczne, które nie używając w swej ofercie mamy odmiany jęczmienia jarego typu teriałów bazowych. Dział Hodowli Kukurydzy produkcji chemicznych środków ochrony ro- browarnego, tj. Bordo i Basza. przeprowadza wielokrotnie selekcję roślin, a następnie kastrację materiałów bazowych ślin, poszukuje odmian o wysokiej odporności te same odmiany są poszukiwane w rolnictwie Jakość w produkcji nasiennej… zrównoważonym, które w sposób przyjazny dla Tutaj dbałość o wysoką jakość rozpoczynamy W produkcji materiałów bazowych, z których środowiska, wykorzystując naturalne zasoby, kwalifikacją polową, która ma na celu stwier- później produkuje się nasiona, pracownicy również produkuje żywność nieskażoną pozo- dzenie, czy w okresie wegetacji istnieją warun- Działu Hodowli Kukurydzy eliminują kolby stałościami środków ochrony roślin. ki niezbędne do wyprodukowania materiału nietypowe i ewentualnie porażone. Wszystkie Chcąc oferować odmiany spełniające powyż- siewnego wysokiej jakości, a ponadto wychwy- plantacje nasienne mają zapewnioną 200-me- sze oczekiwania, poświęcamy temu żmudną cenie tych wad, które są niemożliwe do stwier- trową izolację przestrzenną od innej plantacji i czasochłonną pracę przy selekcji w kierunku dzenia lub usunięcia po zbiorze nasion. Ocena kukurydzy, celem zachowania czystości od- wysokiej jakości cech użytkowych oraz wyso- ta ma za zadanie eliminację tych upraw nasien- mianowej. Zbiory nasion kukurydzy odbywają kiej jakości ziarna dla celów przetwórstwa. Sło- nych, które nie dają gwarancji należytej jakości się dwuetapowo. Pierwsze etap to zbiór całych na choroby i różnego rodzaju stresy. Dokładnie ręcznie (czyt. dokładniej) oraz jeśli to konieczne mechanicznie (specjalistycznymi maszynami). 59 Hodowla Roślin Smolice • Jakość kolb specjalnymi kombajnami (pikery) po to, jest kiełkowanie. Po uzyskaniu odpowiedniej Aby materiał siewny mógł zostać zakwalifiko- by uniknąć uszkodzenia ziarniaków. Drugim wilgotności przystępujemy do czyszczenia wany, musi spełnić wymagane normy. etapem jest dosuszanie w odpowiedniej tem- głównego (dokładnego), którym dokonujemy W uzyskiwaniu ich wysokiej jakości pomagają peraturze do momentu uzyskania właściwej sortowania nasion pod względem ich grubo- nam nowoczesne urządzenia do zaprawiania, wilgotności, a następnie omłot. ści, wielkości i ciężaru. Następuje też wtedy od- które pozwalają na: Rygor uzyskania wysokiej jakości utrzymany dzielenie pośladu od zasadniczej, wykształco- • precyzyjne dozowanie płynnej zaprawy jest także w zbiorze i przetwarzaniu nasion nej części nasion. Dalej tryjer oddziela połówki w ilościach zalecanych przez producenta, zbóż. Kombajny każdorazowo przed zbiorem ziaren i następnie stół grawitacyjny oddziela • bardzo drobne rozpylenie zaprawy za po- innej odmiany są dokładnie czyszczone, a ziar- ziarna chore, lekkie i co najważniejsze – poro- no uzyskane z przejazdu przeczyszczającego śnięte. Po dokonaniu czyszczenia tworzy się dokoła pola jest przeznaczane na paszę. Dzięki partie (max. 30 ton zboża, 40 ton kukurydza), na ziarnach poprzez wielokrotny delikatny takiemu działaniu uzyskujemy czystość gatun- z których urzędowy próbobiorca pobiera pró- kontakt z zaprawą. kową i odmianową. Po przywiezieniu nasion bę do oceny laboratoryjnej, gdzie badana jest W przypadku zbóż dodajemy dodatkowo z pola przystępujemy do wstępnego czysz- czystość, zdolność kiełkowania, zanieczyszcze- do zaprawy nawóz donasienny, który m.in. czenia, gdzie oddzielamy zanieczyszczenia nie chwastami i roślinami obcymi uprawnymi. zwiększa wigor kiełkujących nasion, przyspie- mineralne (pył, piasek i kamienie) oraz nasiona chwastów, resztki słomy i ziarniaki niewykształcone. Jeżeli wilgotność jest wyższa od 14%, nasiona są dosuszane. Jakość utrzymywana w magazynowaniu, czyszczeniu i zaprawianiu Po wstępnym czyszczeniu nasiona trafiają do silosów przeznaczonych na magazynowanie materiału siewnego. W przechowywaniu nasion istotnym parametrem jakości 60 mocą tarczy natryskowej, • równomierne rozdzielanie zaprawy sza początkowy rozwój roślin, umożliwia roślinom dobre ukorzenienie i podnosi odporność na złe warunki wilgotnościowe. W kukurydzy natomiast, oprócz standardowej zaprawy fungicydowej na życzenie klienta dodajemy insektycyd. Utrzymanie wysokiej jakości naszych nasion osiągamy także poprzez składowanie ich w nowoczesnych, suchych i przewiewnych magazynach, corocznie dezynsekowanych. Ta nasza dbałość o najwyższą jakość na każdym etapie produkcji – od pierwszego ziarenka w hodowli aż po wyselekcjonowane nasiona oferowane rolnikowi została wyróżniona na- Wysoka jakość nasion grodami wielu konkursów, m.in. „Wielkopolska Jakość” za osiągnięcia badawcze, ciągłe dosko- potwierdzona przez nalenie technologii hodowli i uprawy roślin kapitułę Fundacji Qualitas, oraz cechy jakościowe oferowanych nasion organizatora największego oraz „Najlepsze w Polsce” za istotny wkład firmy w Polsce programu w podniesienie poziomu produkcji hodowlanej promującego jakość, która za cel stawia sobie wspieranie i promowanie idei jakości oraz i nasiennej w rolnictwie wielkopolskim, a także w Konkursie Gospodarczo-Samorządowym „Hit Regionu” za produkcję wysokiej jakości materiału siewnego na przykładzie kukurydzy. dobrych praktyk w biznesie. 61 Hodowla Roślin Smolice • Marketing Marketing Aktywnie promujemy i wspieramy sprzedaż naszych odmian. Uczestniczymy w najważniejszych branżowych imprezach wystawienniczych oraz organizujemy prezentacje polowe odmian. 62 Bierzemy czynny udział w szkoleniach dla rolni- siona HR Smolice, umieściliśmy na naszej stro- ków, organizowanych przez naszych partnerów nie mapkę z ich lokalizacją. Całość wspieramy handlowych. Staramy się być widocznym także reklamą prasową w najważniejszych lokalnych w punktach sprzedaży nasion, udostępniając i ogólnopolskich czasopismach branżowych materiały informacyjne o naszych odmianach oraz w internecie. Nasze działania marketin- w postaci ulotek i katalogów, obrendowanie gowe staramy się stale rozwijać, powiększa się punktów sprzedaży materiałami POS (m.in. fir- także zespół marketingu, do którego w ostat- mowe stojaki na ulotki, banery, flagi, itp.). Chcąc nim czasie dołączył przedstawiciel terenowy. ułatwić rolnikom odnalezienie najbliższych Pomoże to nam nawiązywać jeszcze bliższą miejsc sprzedaży, w których nabyć można na- współpracę z dystrybutorami oraz firmami na- siennymi, a także rolnikami, wierząc że przyniesie to wymierne korzyści dla obu stron. Staramy się też dostarczać rolnikom najlepszej wiedzy na temat używania nasion, technologii uprawy zbóż, kukurydzy, roślin bobowatych i rzepaku. z Hodowcy, promotorzy i dystrybutorzy polskich odmian kukurydzy. Od lewej: Anna i Janusz Rogaccy, Sławomir Zagierski, Wojciech Wolniak – HR Smolice, Wojciech Białecki – Agro-pol, Piotr Pawlak – Vittra Bis, Grzegorz Słonecki – Saatbau Polska, Marcin Skrzeszewski – Vittra Bis, Paweł Kieliba, Józef Adamczyk – HR Smolice, Grażyna Jędrzejak – IHAR-PIB, Robert Oliwa – Chemirol, Władysław Poślednik – HR Smolice, Michał Skłodowski – Hurtownia Skłodowski, Henryk Cygert – HR Smolice, Mirosław Pietrusewicz – Grupa Polskie Składy Nawozowe, Roman Warzecha – IHAR-PIB, Adam Skowroński – HR Smolice 63 H o d o w l a R o ś l i n S m o l i c e • Wsp ó ł pr a c a m i ę d z y n a r o d o w a Współpraca międzynarodowa Chcąc ugruntować stabilną pozycję firmy, sta- Dla jego uwiarygodnienia, w wielu krajach le poszerzamy działalność nie tylko o nowych rejestrujemy odmiany, łącznie z tak trudnymi partnerów krajowych, ale także podejmujemy rynkami wschodnimi. Każdego roku ich przy- współpracę na nowych rynkach zagranicznych. bywa. Od 2015 roku nasze odmiany kukurydzy Wzmacniamy na nich długoletnie relacje han- są w obserwacji nawet w Chinach. Rzec moż- dlowe z dotychczasowymi partnerami, a także na, że z powodzeniem wchodzimy na zagra- podejmujemy współpracę z nowymi. W wielu niczne rynki. krajach europejskich prowadzimy doświadczenia, uzyskując wyniki plonowania z różnych zakątków Europy i w różnych warunkach stanowiskowych i klimatycznych. Dodatkowo zakładamy poletka demonstracyjne, na których prezentowany jest potencjał naszych odmian. 64 65 Hodowla Roślin Smolice • Inwestycje Inwestycje 66 Nowoczesne technologie to dziś nieodłączny logistyki i efektywności produkcji. Dlatego stale Zainwestowaliśmy w oprogramowanie ERP element hodowli roślin. Bez postępu i inwe- inwestujemy w nowoczesny park maszynowy, (SAP), mające na celu jeszcze sprawniejszą stycji w najnowsze rozwiązania techniczne by móc sprostać tym wymaganiom. Chcąc pracę wewnątrz firmy i efektywniejsze plano- nie zdołalibyśmy realizować naszego najważ- to osiągnąć zostało zakupionych wiele ciągni- wanie zarządzania całością zasobów przedsię- niejszego zadania – tworzenia nowych, do- ków, kombajnów i maszyn rolniczych. Stale biorstwa. Dzięki temu uzyskaliśmy lepszą efek- skonalszych odmian. Zapewnienie najwyższej prowadzone są bieżące remonty dotychczaso- tywność pracy i przepływ informacji pomiędzy jakości materiału siewnego wymaga zbioru wych suszarni. Celem zwiększenia wydajności poszczególnymi działami, w szczególności w optymalnym terminie dla poszczególnej w daleko posuniętych planach jest budowa działami księgowości, produkcji, gospodarki odmiany. Produkcja nasienna na tak dużym kolejnej, tym razem w Rogożewie. Moderniza- magazynowej i sprzedaży. areale wymaga od nas szybkiego działania, cji ulegały też stare obiekty magazynowe, po- dużej wydajności maszyn rolniczych, sprawnej wstało też kilka nowych. Zrównoważony rozwój Hodowla Roślin Smolice w poważny sposób we. W budynkach, które ogrzewane były za po- siennym. Po feralnej zimie w 2012 roku, przez traktuje kwestie zrównoważonego rozwo- mocą centralnej kotłowni węglowej, wymie- którą rolnikom wymarzło wiele upraw ozimych, ju i społecznej odpowiedzialności biznesu. niliśmy systemy ogrzewania na gazowe. Inne a na rynku brakowało nasion, utrzymaliśmy Chcemy być aktywnym uczestnikiem systemu działania proekologiczne to wymiana opryski- ceny na tym samym poziomie. Dzięki własnej społecznego poprzez odpowiednie działania waczy na nowocześniejsze i dokładniej dozu- produkcji możemy sobie pozwolić na jedne pozytywnie wpływające na rozwój społeczny jące środki ochrony roślin, dbamy o infrastruk- z najkorzystniejszych cen sprzedaży. Takie i gospodarczy. Opieramy to na kilku filarach: turę melioracyjną (udrażnianie rowów oraz uczciwe i rzetelne podejście deklarujemy, nie odpowiedzialność drenów). Budynki z pokryciem eternitowym tylko w stosunku do rolników, ale także do dys- klientów oraz relacje z otoczeniem. wymieniamy na pokrycia dachowym zgodne trybutorów i innych kooperantów firmy. Rela- Prowadzimy intensywną działalność inwe- z wymogami ochrony środowiska. Jako firma cje opieramy o zasadę partnerstwa i zaufania. stycyjną w obszarach niezwiązanych bezpo- jesteśmy członkiem Stowarzyszenia Przedsię- Hodowla Roślin Smolice znacząco przyczynia średnio z podstawową działalnością firmy. biorczość dla Ekologii. się do rozwoju regionu, w którym jest zlokali- W dziedzinie związanej z produkcją zwierzęcą Zaufanie rolników – przy tak agresywnej polity- zowana. Działania te przyjmują różne formy, ale modernizujemy obiekty inwentarskie oraz re- ce marketingowej firm zagranicznych, bez tego wszystkim przyświeca jeden cel: wypełniać za- alizujemy szeroko zakrojone działania związa- zaufania nie byłoby dziś firmy. Ciągle staramy łożenia społecznej odpowiedzialności biznesu ne ze zwiększeniem efektywności produkcji. się go nie zawieść. Dziś rolnik kupując nasze oraz relacje z otoczeniem. Wspieramy wydarze- W tych działaniach mamy też na uwadze na- nasiona jest przekonany o ich wysokiej jako- nia o charakterze sportowym czy charytatyw- sze otoczenie. Dostosowujemy się do wymo- ści i dobrej cenie. Troszczymy się o to w każ- nym, smolicką Ochotniczą Straż Pożarną oraz gów ochrony środowiska naturalnego, mając dym aspekcie naszej działalności. Przejawem szkoły. Fundujemy też nagrody w konkursach na celu realizację założeń zrównoważonego tego jest też przejrzystość zasad współpracy wiedzy rolniczej. Nasi hodowcy i praktycy rol- rozwoju Obornik, gnojowica i gnojówka są wy- oraz uczciwość w rozliczeniach. Tę uczciwość nictwa biorą udział w wykładach szkolenio- korzystywane jako nawóz organiczny. Przy rozumiemy poprzez politykę cenową – nie- wych dla rolników lub doradców rolnych. oborach zostały wybudowane płyty oborniko- zmienną bez względu na sytuację na rynku na- względem środowiska, 67 Hodowla Roślin Smolice • Pracownicy Poznaj nasz zespół Siła tej firmy to ludzie. Pracownicy to filar, na na zewnątrz. Są przedstawicielami z ramienia mian Roślin Uprawnych oraz w różnych radach którym się opiera. Przez te wszystkie lata uda- spółki m.in. w Polskim Związku Producentów naukowych. ło nam się wypracować wzajemną lojalność Kukurydzy, Agencji Nasiennej, Związku Praco- Pomimo, że na zdjęciach prezentujemy ka- i swego rodzaju więź. Dotyczy to wszystkich dawców Rolnych, Polskiej Federacji Hodow- drę, z którą najczęściej mają przyjemność zatrudnionych w HR Smolice. Zawarte zostało ców Bydła i Producentów Mleka oraz Polskiej kontaktu nasi klienci i partnerzy, to praca swego rodzaju porozumienie. Pracownicy wy- Izbie Nasiennej. Ponadto hodowcy są zrzeszeni wszystkich zatrudnionych w HR Smolice jest konują jak najlepiej swoje obowiązki, są wobec indywidualnie w Stowarzyszeniu Twórców Od- jednakowo ważna. kolegów i przełożonych uczciwi i lojalni. Zarząd wraz z kadrą kierowniczą stara się zapewnić temu porozumieniu solidne podstawy, w postaci utrzymania miejsc pracy i godziwego wynagrodzenia, w stabilnej finansowo firmie. Bez oddanych pracowników nie zbuduje się dobrej firmy. W okresie kierowania spółką przez obecny Zarząd, z firmy nie odszedł żaden z kluczowych pracowników, pomimo, że byli kuszeni ofertami z innych firm, w tym zagranicznych. To co udało się osiągnąć w tym zakresie to powód do dumy. Kluczem do sukcesu są ludzie. Przez te wszystkie lata udało się stworzyć naprawdę dobry i zgrany zespół zaangażowanych fachowców, którzy reprezentują firmę także 68 z prof. dr hab. Józef Adamczyk Kierownik Działu Hodowli Kukurydzy Wolny czas spędza na podróżowaniu. z dr inż. Edward Witkowski Kierownik Działu Hodowli Zbóż. (hodowca pszenicy zwyczajnej) Miłośnik gier zespołowych głównie siatkówki. z dr Jarosław Bojarczuk (hodowca żyta i pszenicy durum) Zdrowe odżywanie nie ma przed nim tajemnic. z dr Zdzisław R. Biliński Dyrektor Oddziału w Bąkowie (hodowca rzepaku i jęczmienia) z dr Stanisław Stawiński Dyrektor Oddziału w Przebędowie (hodowca grochu i łubinów) Kibic Lecha Poznań. 69 70 z inż. Wojciech Szepelak Dyrektor Oddziału w Ożańsku z inż. Sławomir Zagierski Z-ca Dyrektora Zakładu Głównego z mgr inż. Paweł Kieliba Z-ca Dyrektora Zakładu Głównego Lubi aktywne formy spędzania wolnego czasu, w szczególności górskie wycieczki. Koneser whisky w dobrym gatunku. Uwielbia wycieczki rowerowe. z inż. Henryk Pyczak Kierownik Działu Nasiennego i Handlu z mgr inż. Andrzej Belter Główny Agronom z mgr inż. Mariusz Pospiech Główny Księgowy Miłośnik gier karcianych. Narciarz. Trenuje triathlon i strzelectwo sportowe. z inż. Piotr Chlebowski Kierownik Gospodarstwa Smolice z inż. Jan Patryas Kierownik Gospodarstwa Łagiewniki z inż. Krzysztof Ratajczak Główny Zootechnik Interesuje się ezoteryką i parapsychologią. Fan żużla. Pasjonat fotografii. z mgr inż. Tomasz Karaś Kierownik Gospodarstwa Rogożewo z inż. Janusz Adamiak Kierownik Zakładu Przemysłu Paszowego z Wojciech Niedbała Kierownik Działu Technicznego Myśliwy. Nalewkę domowym sposobem zrobi niemal ze wszystkiego. Miłośnik starych samochodów. 71 z Zofia Świderska Kierownik Komórki Spraw Pracowniczych Lubi podróże i dobrą książkę. z mgr Magdalena Bojarczuk Przedstawiciel Terenowy Zgłębia wiedzę z zakresu alternatywnych metod leczenia. z Halina Naglak Sekretariat Zarządu Osoba pierwszego kontaktu telefonicznego. Prawda, że miły głos? :) Interesuje się genealogią własnej rodziny. z mgr inż. Józef Wyza Kierownik Zakładu w Przebędowie Interesuje się historią, lubi blues-a. 72 z mgr Adam Skowroński Marketing z mgr inż. Wojciech Wolniak Marketing Biega (widać, że ostatnio rzadko). Lubi „piwo, kobiety i śpiew”. 73 Nagrody i wyróżnienia Od lat cieszymy się opinią wiarygodnego i pew- indywidualne: Wielkopolski Rolnik Roku i Krzyż nego partnera biznesowego, o czym świadczą Oficerski Orderu Odrodzenia Polski to tylko nie- liczne nagrody i wyróżnienia przyznane za do- które ze zdobytych przez nas nagród. Dodat- tychczasową działalność. Tworzenie nowych kowo hodowcy jako zespół otrzymali nagrodę odmian, dążenie do rozwoju i konsekwentna Ministra Rolnictwa za wdrażanie postępu w rol- realizacja założonych celów sprawiają, że jeste- nictwie. Każde wyróżnienie jest dla nas zachętą śmy firmą cenioną w branży. Uznanie w oczach i mobilizacją do dalszej wytężonej pracy nad jurorów rozlicznych konkursów zdobyły odmia- doskonaleniem naszych odmian i nasion. Jed- ny, firma jako całość, a także Prezes Spółki. nak najważniejsze jest dla nas uznanie rolników Diament Forbsa, Przedsiębiorstwo Fair Play, i to właśnie dla nich dążymy do tego, by stać się Produkt Roku, Puchar Ministra Rolnictwa, Zło- firmą doskonałą. te Medale Targów w Poznaniu i Kielcach czy 74 75 www.hrsmolice.pl
