wykład 4 -wymiary i rozmieszczenie elementów budynku z uwagi na

ERGONOMIA
KONSPEKT
WYKŁAD 4.
Wymiary
i
rozmieszczenie
elementów
budynku
z
uwagi
na
uwarunkowania ergonomiczne.
UWAGA 1: Wykład oparty jest w duŜej mierze na przepisach polskiego prawa
budowlanego.
UWAGA 2: Wykład dotyczy w duŜym stopniu architektury mieszkaniowej. Mieszkanie jest
przestrzenią, w której człowiek spędza największą część swego Ŝycia. Jest równieŜ
przestrzenią, którą doskonale znają z autopsji studenci I roku Wydziału Architektury i dzięki
temu moŜna na jej przykładzie przybliŜyć w sposób najbardziej przystępny szereg zagadnień.
1.
Od czego zaleŜy wielkość pomieszczenia?
Wielkość pomieszczenia zaleŜy od:
1) przestrzeni ruchowej człowieka,
2) przestrzeni zajętej przez elementy wyposaŜenia,
3) przestrzeni wymaganej ze względów psychologicznych.
Na przestrzeń ruchową wpływają:
a) anatomiczne wymiary człowieka,
b) przestrzeń niezbędna do korzystania z wyposaŜenia mieszkania,
c) trakty komunikacyjne, po których porusza się człowiek.
2.
Wysokość pomieszczeń.
- pokoje w budynkach mieszkalnych,
- pomieszczenia do pracy,
- pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi i na czasowy pobyt,
- dojścia do pomieszczeń technicznych,
- garaŜe,
- i inne.
2
3.
Szerokość pomieszczeń.
Minimalne szerokości niektórych pomieszczeń są uwzględnione w polskich
przepisach. Szerokości innych, n.p. przedpokoju naleŜy określić na podstawie analiz
projektowych.
4.
Otwory.
4.1. Drzwi
Przepisy określają szerokość i wysokość otworu drzwiowego w świetle ościeŜnicy.
Rodzaje drzwi.
Przepisy dotyczące otworów drzwiowych i drzwi.
4.2. Okna:
Wielkość a zwłaszcza wysokość i umiejscowienie okien uzaleŜniona jest od:
- wzrostu człowieka (parametrów antropometrycznych),
- wysokości mebli i sprzętów, które ewentualnie powinny zmieścić się pod oknem,
- widoku z wnętrza na zewnątrz (czasem odwrotnie),
- względów oświetleniowych,
- względów estetycznych.
WaŜne parametry: wysokość okna, umieszczenie okna w pionie – wysokość
podokiennika (ściany podokiennej), powierzchnia okna.
Oprócz standardowych okien w budynkach stosuje się równieŜ świetliki i okna
połaciowe.
Przepisy dotyczące okien.
5.
Elementy przedłuŜenia budynku.
Balkony, loggie, tarasy.
Wielkość tych elementów jest uzaleŜniona od czynności, które maja się na nich
odbywać.
Przepisy dotyczące elementów przedłuŜenia budynku.
6.
Zadaszenia nad wejściami do budynków.
7.
Schody.
Schody to jeden z najtrudniejszych do zaprojektowania elementów budynku.
3
Wchodzenie po schodach to czynność wymagająca znacznego wysiłku. NaleŜy je tak
projektować, by zminimalizować zuŜycie energii wchodzącego.
Podczas projektowania schodów określa się główne parametry stopnia, czyli jego
wysokość i szerokość. Robi się to na podstawie wzoru: 2h + s = 60-65 cm. Maksymalna
wysokość stopni w zaleŜności od przeznaczenia budynku, w którym znajdują się schody jest
regulowana przez przepisy.
Najczęściej spotykanymi schodami ze względu na rozwiązanie przestrzenne są:
schody powrotne i schody łamane. Czasem spotyka się schody o geometrii kolistej: kręcone
i wachlarzowe.
Szerokość schodów powinna być uzaleŜniona od liczby poruszających się po nich
osób. Przyjmuje się szerokość pasa ruchu dla 1 osoby dorosłej 60 cm.
Polskie przepisy podają m.in.:
- minimalne szerokości uŜytkowe biegów i spoczników,
- minimalną i maksymalną liczbę stopni w biegu,
- maksymalne wysokości stopni,
- parametry schodów zewnętrznych,
- parametry balustrad i poręczy.
8.
Pochylnie
RóŜnice poziomów wewnątrz i na zewnątrz budynków mogą być pokonywane
pochylniami. Z pochylni korzystają zarówno piesi, jak teŜ osoby poruszające się na wózkach
inwalidzkich. Takie pochylnie, podobnie jak schody, wyposaŜone są w spoczniki
i balustrady. Projektuje się równieŜ pochylnie dla samochodów. NajwaŜniejszym parametrem
związanym z kształtowaniem pochylni jest ich nachylenie. Nachylenie określa się
w procentach – n.p. nachylenie 10% oznacza, Ŝe na długości 100 cm pochylnia wznosi się
10 cm w górę, itd.
Przepisy dotyczące pochylni.
dr inŜ. arch. Wojciech Niebrzydowski