Księżyc: Wtedy i Teraz - (EU

Oryginał poniższego tekstu znajduje się pod tym adresem. Nasze tłumaczenie jest miejscami dość
swobodne, staraliśmy się jednak wiernie trzymać ducha oryginału. Liczymy zatem na wyrozumiałość
z Waszej strony. Dorota i Jacek Kuprasowie. www.djkupras.blogspot.com
Księżyc: Wtedy i Teraz
Widok z Galieluszowego Teleskopu
Trzydziestego listopada 1609 roku Galileusz rozpoczął obserwacje i szkicowanie
Księżyca. Nie był on prawdopodobnie pierwszym, który obserwował Księżyc przez
teleskop, jednak wykonana przez niego luneta była o wiele lepsza niż jego
poprzedników i umożliwiała dostrzeżenie na powierzchni Księżyca o wiele więcej
szczegółów. Galileusz opisał powierzchnię Księżyca jako nierówną i surową,
„wypełnioną dolinami i wybrzuszeniami”. Na jego rysunkach, jak choćby tym poniżej,
widać wyraźnie, że linia oddzielająca stronę oświetloną od ciemnej nie wygląda tak
prosto jak widać to gołym okiem, lecz jest postrzępiona cieniami rzucanymi przez
góry czy zalegającymi kraterami. Najistotniejsze było jednak spostrzeżenie, że
powierzchnia Księżyca wykazuje analogiczną rzeźbę jak powierzchnia Ziemi!
Powyżej: Jeden z pierwszych szkiców Księżyca sporządzony przez Galileusza.
Źródło: Octavo Corp./Warnock Library)
Przed galileuszowymi obserwacjami Księżyc był postrzegany jako doskonała, gładka
sfera (widoczne gołym okiem jasne i ciemne obszary były niewyjaśnionymi skazami
na gładkiej powierzchni). W ówczesnym mniemaniu doskonałość niebios
przeciwstawiana była niedoskonałej Ziemi, która nie była postrzegana jako jedna
z planet. Tymczasem Księżyc ukazał zupełnie podobne do ziemskich góry i doliny.
Skoro zatem Księżyc, je posiadał, być może było tak również w przypadku planet, co
z kolei rodziło przypuszczenie, że Ziemia jest po prostu jedną z nich.
Powyżej: Fotografia Księżyca pochodząca z archiwum Mikroobserwatorium. W jakiej
fazie znajduje się Księżyc na zdjęciu uzyskanym przez ciebie?
Co dostrzegłeś przy pomocy Mikroobserwatorium?
Jak Księżyc wygląda na twoim zdjęciu wykonanym przy pomocy
Mikroobserwatorium? Czy miałeś możliwość obserwacji go ostatniej nocy na własne
oczy? Jeżeli tak, spróbuj porównać obraz zachowany w twojej pamięci z tym na
zdjęciu. Czy twoim zdaniem szkic Galileusza dokładnie odzwierciedla widok
Księżyca, czy raczej jest pewną „impresją artystyczną”, której celem jest
podkreślenie najbardziej znaczących szczegółów?
Aby uzyskać lepszy obraz Księżyca, możesz posłużyć się programem
MicroObservatory image.
Księżyc - 400 lat później
Księżyc to jedyne miejsce we Wszechświecie poza Ziemią gdzie udało się
wylądować ludziom. Misje Apollo mające miejsce w latach sześćdziesiątych
i siedemdziesiątych XX wieku dały nam niebywały wgląd w strukturę i historię
Księżyca. Jaśniejsze rejony powierzchni posiadają wiek przeszło 4 miliardów lat.
Pokryty kraterami krajobraz mógł się zachować bez zmian, gdyż na Księżycu nie ma
atmosfery i związanej z tym erozji. Ciemne rejony, zwane Morzami (po łacinie Maria)
zostały tak nazwane, ponieważ wydawały się oceanami. W rzeczywistości są to
puste równiny wulkanicznej lawy, której ostatnie erupcje zakończyły się przeszło trzy
miliardy lat temu.
Powyżej: Poznajesz? To niewidoczna z Ziemi strona Księżyca! (Źródło: NASA)
Gdy Galileusz ujrzał Księżyc przez swój teleskop, pierwszym, co mu się nasunęło na
myśl było podobieństwo elementów powierzchni Księżyca z ziemskimi.
Podobieństwo to wykracza o wiele dalej, niż Galileusz mógł sobie wyobrazić.
Współczesne badania wykazują, że niegdyś Księżyc był częścią Ziemi. Gigantyczna
kolizja, do której doszło we wczesnych stadiach istnienia Układu Słonecznego
pomiędzy młodą Ziemią a inną planetą spowodowała zdarcie i wyrzucenie
w przestrzeń sporych ilości zewnętrznych warstw Ziemi, z których po ostygnięciu
uformował się Księżyc.
Powyżej: Ludzie na Księżycu. Czy potrafisz dostrzec biegnącego astronautę?
(Źródło: NASA)
Ćwierć wieku po tym, jak ludzie stąpali po Księżycu po raz ostatni, NASA
przygotowuje się do kolejnej eksploracji. Pod koniec kwietnia 2009 NASA planuje
wystrzelić sondę Lunar Reconnaissance Orbiter, której zadaniem będzie znalezienie
na Księżycu miejsc nadających się do bezpiecznych lądowań, identyfikacja złóż lodu
wodnego i innych potencjalnych surowców możliwych do przyszłej eksploatacji, oraz
przetestowanie nowych technologii, które zostaną zastosowane by ludzie mogli
wrócić na Księżyc.
Dowiedz się więcej:
Rok 2009 został ogłoszony Międzynarodowym Rokiem Astronomii aby uczcić
czterysetną rocznicę odkryć dokonanych przez Galileusza. Dowiedz się więcej na
ten temat, odwiedzając następujące strony:
Główna strona obchodów Międzynarodowego Roku Astronomii 2009 (ang).
Międzynarodowy Rok Astronomii 2009 w Polsce.
Strona NASA Międzynarodowego Roku Astronomii 2009 (ang.).
Więcej
informacji
o
misjach
Apollo
znajdziesz
http://www.nasa.gov/mission_pages/apollo/index.html
pod
adresem:
Informacje na temat Lunar Reconnaissance Orbiter znajdziesz na stronie:
http://lunar.gsfc.nasa.gov/
Tutaj znajdują się pozostałe teksty poświęcone odkryciom Galileusza. Zobacz, jak
zmieniło się nasze postrzeganie Wszechświata na przestrzeni ostatnich 400 lat.
Zapraszamy także do odwiedzenia strony: www.djkupras.blogspot.com i zapoznania
się z mitem o Selene:
http://djkupras.blogspot.com/2008/04/mity-sigaj-gwiazd-selene.html