D - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

Sygn. akt III AUa 2112/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 19 lipca 2016 r.
Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSA Dorota Goss-Kokot (spr.)
Sędziowie: SSA Jolanta Cierpiał
del. SSO Roman Walewski
Protokolant: st. sekr. sądowy Agnieszka Perkowicz
po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2016 r. w Poznaniu
sprawy M. J.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.
o wysokość świadczenia
na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.
od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu
z dnia 30 czerwca 2015 r. sygn. akt VIII U 6073/14
oddala apelację.
del. SSO Roman Walewski
SSA Dorota Goss-Kokot
SSA Jolanta Cierpiał
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 13 lipca 2014r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., na podstawie art. 55 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2013r., poz. 1440), po
rozpoznaniu wniosku złożonego w dniu 14 lipca 2014r., odmówił M. J. przyznania emerytury według zreformowanych
zasad.
Odwołanie od tej decyzji złożyła M. J., wnosząc o jej zmianę i przeliczenie emerytury na podstawie art. 55 ustawy
emerytalnej. W uzasadnieniu powołała się na uchwałę Sądu Najwyższego z 4 lipca 2013r. (II UZP 4/13), w której
wskazano, iż po wypracowaniu prawa do świadczenia ze starego systemu, emeryci mają możliwość złożenia wniosku
o przyznanie emerytury liczonej na nowych zasadach pod warunkiem, że kontynuowali pracę.
Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2015r. Sąd Okręgowy w Poznaniu, VIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych (sygn. akt VIII
U 6073/14) zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującej M. J. emeryturę w wysokości 3.029,30 złotych od dnia
1 lipca 2014r. przyjmując kwotę składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości
113.525,88 złotych, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 520.203,19 złotych, średnie dalsze
trwanie życia 209,20 miesięcy.
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
M. J. urodziła się w dniu (...)
Odwołująca udowodniła 45 lat okresów składkowych oraz 1 rok, 9 miesięcy okresów nieskładkowych.
Od 1 kwietnia 2006r. odwołująca jest zatrudniona w (...) Sp. z o.o. w P..
Decyzją z dnia 18 maja 2004r. organ rentowy przyznał odwołującej prawo do emerytury przy obniżonym wieku
emerytalnym od dnia 1 kwietnia 2004r. Do ustalenia wysokości emerytury przyjęto podstawę wymiaru renty.
Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 106,78%, przy kwocie bazowej 1.862,62 zł.
W związku z ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego M. J., w dniu 2 marca 2009r., wystąpiła z wnioskiem
o emeryturę.
Decyzją z dnia 16 marca 2009r. organ rentowy przyznał odwołującej emeryturę od dnia 1 marca 2009r., tj. od miesiąca,
w którym zgłoszono wniosek. Wysokość emerytury obliczono zgodnie z art. 53 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a więc przy przyjęciu podstawy wymiaru wcześniej
pobieranej emerytury. Wskaźnik wysokości podstawy wyniósł 110,92%, przy kwocie bazowej 1.977,20 zł.
W dniu 14 lipca 2014r. odwołująca wystąpiła z wnioskiem o przeliczenie emerytury na podstawie art. 55 w związku z
art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r., powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2013r.
Decyzją z dnia 13 lipca 2014r. organ rentowy odmówił prawa do emerytury obliczonej wg zreformowanych zasad, gdyż
M. J. pobierała wcześniejszą emeryturę przed 31 grudnia 2008r.
Wysokość emerytury odwołującej, przy uwzględnieniu zasad z art. 55 w zw. z art. 26, wyniosłaby 3.029,30 złotych,
przy uwzględnieniu kwoty składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji - 113.525,88 złotych,
kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego - 520.203,19 złotych oraz średniego dalszego trwania życia - 209,20
miesięcy.
Na podstawie powyżej przedstawionego stanu faktycznego, Sąd I instancji wydał powyższy wyrok.
Sąd Okręgowy wskazał, że przedmiotem sporu w niniejszym postępowaniu było ustalenie czy M. J. jest uprawniona
do emerytury obliczonej na podstawie art. 26 w zw. z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.).
Zgodnie z art. 26 ust. 1 ww. ustawy emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy
obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym
wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. Stosownie do art. 25
ust. 1 ustawy, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie
emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca
poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego
określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy
z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.
Zgodnie z treścią art. 55 ustawy emerytalnej, ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na
podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym
przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 roku, może
być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53. Z kolei art. 27 ustawy
stanowi, że ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie
następujące warunki:
- osiągnęli wiek emerytalny określony w ust. 2 albo 3;
- mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem
art. 27a.
Sąd Okręgowy wskazał, że w rozpoznawanej sprawie spór sprowadza się wyłącznie do wykładni przepisu art. 55
ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uchwale z dnia 4 lipca 2013r. (II UZP
4/13) Sąd Najwyższy uznał jako bezsporne, że dla niektórych osób urodzonych przed 1 stycznia 1949r. istnieje
możliwość obliczenia emerytury według kapitałowych zasad określonych w art. 25 i 26 ustawy emerytalnej. Sąd
Najwyższy przyjął, że ubezpieczony urodzony przed dniem 31 grudnia 1948r., który po osiągnięciu powszechnego
wieku emerytalnego kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę po dniu 31 grudnia 2008r., ma prawo do
jej wyliczenia na podstawie art. 26 w związku z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych, niezależnie od tego czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o
emeryturę wcześniejszą. Podniesiono, że stanowisko wyrażone w przywołanej uchwale podzielone zostało w wyrokach
Sądu Najwyższego: z dnia 10 lipca 2013r., II UK 424/12, z dnia 7 listopada 2013r., II UK 143/12 oraz z dnia 9 września
2013r., II UK 23/13.
Sąd I instancji wskazał, że data 31 grudnia 2008r. nie jest obojętna w kontekście obowiązujących regulacji
emerytalnych, skoro nowy sposób wyliczania emerytury został wprowadzony od 1 stycznia 2009r. Ustawodawca
wprowadził co do zasady, emerytury obliczane w wysokości „kapitałowej" dla ubezpieczonych urodzonych po dniu
31 grudnia 1948r. (art. 24-26 ustawy), ponieważ istotny składnik niezbędny do obliczenia ich wysokości, jakim jest
kapitał początkowy, ustalano obligatoryjnie jedynie dla wymienionej kategorii ubezpieczonych (urodzonych po dniu
31 grudnia 1948r. - art. 173 ust. 1 ustawy). Z art. 183 ustawy emerytalnej w stosunku do ubezpieczonych urodzonych
później (po 31 grudnia 1948r.) wynika „stopniowalność" obliczania wysokości należnych im emerytur ustalanych w
ściśle ustawowo wskazanych proporcjach, wymagających ich obliczenia zarówno według dotychczasowych zasad na
podstawie art. 53, jak i według „nowych" zasad wyliczanych metodą „kapitałową" (art. 26), jeżeli ubezpieczeni urodzeni
po 31 grudnia 1948r. osiągnęli lub osiągną wiek uprawniający do emerytury w ciągu (okresie) lat kalendarzowych
2009-2013.
Podniesiono, że przepis art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jako regulacja szczególna wymaga wykładni
ścisłej, uzależnionej wyraźnie od wystąpienia przez ubezpieczonego z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31
grudnia 2008r., który - co do zasady - nie może być rozumiany jako wniosek zmierzający do innego celu niż przyznanie
po raz pierwszy emerytury na podstawie art. 27 ustawy. W szczególności wniosek o przyznanie emerytury na podstawie
art. 27 ustawy nie może być rozumiany jako wniosek o przeliczenie, ponowne przyznanie tego samego świadczenia lub
wniosek o ponowne obliczenie wysokości przyznanej emerytury na podstawie tego przepisu (art. 27 ustawy) według
nowych zasad, jeżeli wcześniej wysokość emerytury (przyznanej na wniosek złożony przed 31 grudnia 2008r.) została
obliczona według dotychczasowych zasad na podstawie art. 27 w związku z art. 53 ustawy emerytalnej. Art. 55 ustawy,
umożliwiając ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949r. wyliczenie emerytury uzyskanej po ukończeniu
wieku powszechnego, według art. 26, "zrównuje" w pewnym sensie sytuację osób urodzonych przed dniem 1 stycznia
1949r. z sytuacją osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., które - jeśli nabyły prawo do emerytury w niższym wieku
emerytalnym albo do tzw. emerytury wcześniejszej - mogą, osiągając powszechny wiek emerytalny, złożyć wniosek
o ustalenie prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, wyliczanej według art. 24 ustawy. Przyjęto,
że jeżeli istnieje możliwość obliczenia emerytury przysługującej ubezpieczonemu na podstawie art. 27 (urodzonemu
przed dniem 1 stycznia 1949r.), który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego
w tym przepisie wieku emerytalnego oraz z wnioskiem o przyznanie emerytury wystąpił po dniu 31 grudnia 2008r.,
organ rentowy jest zobowiązany obliczyć należne mu świadczenie emerytalne zarówno według dotychczasowych zasad
(art. 27 w związku z art. 53), jak i według nowych zasad (art. 26 w związku z art. 55), a następnie przyznać mu emeryturę
w wyższej wysokości (art. 55 w związku z art. 100 ust. 1 ustawy) (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2013r.
II UK 143/13).
Sąd I instancji wskazał, że zasadnicze znaczenie dla zastosowania art. 55 ustawy ma utrzymywanie przez osobę w nim
określonej statusu osoby ubezpieczonej (art. 4 ust. 13 ustawy), oraz, że status ten zachowują osoby, które przeszły na
emeryturę, jeżeli po przyznaniu prawa podlegają obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym (art.
13 i 14 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz.
1442 z późn. zm.). Emerytura osób, które spełniły warunki przewidziane w art. 27 i pobierały świadczenia na wniosek
złożony po dniu 31 grudnia 2008r. powinna być wyliczona na podstawie art. 53 z uwzględnieniem art. 55 w związku
z art. 26 ustawy, jeżeli po ukończeniu wieku 60 lub 65 lat podlegały ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo lub
dobrowolnie.
Sąd Okręgowy podniósł, że skoro odwołująca kontynuowała ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz spełniała
warunki, o których mowa w art. 55 ustawy, w tym złożyła wniosek o przyznanie emerytury na podstawie art. 27 ustawy
po dniu 31 grudnia 2008r., to emerytura powinna mu być wyliczona na podstawie art. 53 i - jak ten przepis stanowi - "z
uwzględnieniem" art. 55 ustawy. Podkreślono, że nie ma przy tym znaczenia fakt, czy odwołująca pobierała wcześniej
przyznaną emeryturę.
Wobec tak dokonanego przeliczenia wysokość emerytury odwołującej wyniosła 3.029,30 złotych, przy uwzględnieniu
kwoty składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji - 113.525,88 złotych, kwoty
zwaloryzowanego kapitału początkowego - 520.203,19 złotych oraz średniego dalszego trwania życia - 209,20
miesięcy.
Sąd Okręgowy podzielił pogląd, iż „uprawnienie do obliczenia emerytury na podstawie art. 26 w związku z art. 55
ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U.
z 2013r., poz. 1440 ze zm.) ma ten ubezpieczony urodzony przed 1 stycznia 1949r., który kontynuował ubezpieczenia
emerytalne i rentowe, a o emeryturę powszechną wystąpił dopiero po 31 grudnia 2008r. Uzyskanie wcześniejszej
emerytury nie wyłącza stosowania tej regulacji”. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29.012014 r. I UK 411/13).
Sąd Okręgowy na podstawie powołanych w uzasadnieniu przepisów prawa materialnego oraz art. 47714 § 2 k.p.c.
zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 13 lipca 2014r. i przyznał odwołującej M. J. emeryturę w wysokości 3.029,30 złotych,
od dnia 1 lipca 2014r., przyjmując kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji
w wysokości 113.525,88 złotych, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 520.203,19 złotych,
średnie dalsze trwanie życia 209,20 miesięcy.
Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany organ rentowy, zaskarżając go w całości.
Zaskarżonemu wyrokowi pozwany zarzucił naruszenie prawa materialnego, tj. art. 26 i 55 ustawy z dnia 17 grudnia
1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez zmianę zaskarżonej decyzji z dnia
30 czerwca 2015r. i przyznanie odwołującej emerytury w wysokości 3.029,30 zł od dnia 1 lipca 2014r. przyjmując
kwotę składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 113.525,88 zł, kwotę
zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 520.203,19 zł, średnie dalsze trwanie życia 209,20 zł.
Mając na uwadze powyższe, pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i oddalenie odwołania od decyzji z
dnia 13 lipca 2014r.
W odpowiedzi na apelację, odwołująca M. J. wniosła o jej oddalenie.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja nie jest zasadna.
Trafne jest stanowisko Sądu I instancji, że spełnione zostały w niniejszej sprawie przesłanki pozwalające na ustalenie
wysokości emerytury według zasad wynikających z art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Ogół okoliczności związanych z ubieganiem się przez wnioskodawczynię o obliczenie emerytury na podstawie art.
55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest co do zasady niesporny i wynika ze
zgromadzonych w sprawie dokumentów. Wnioskodawczyni jako osoba urodzona (...), wiek (...) lat osiągnęła w dniu
18 grudnia 2008r., a po osiągnięciu tego wieku kontynuowała ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Wnioskodawczyni
legitymuje się stażem ubezpieczeniowym wynoszącym 45 lat okresów składkowych oraz 1 rok, 9 miesięcy okresów
nieskładkowych. Decyzją z dnia 18 maja 2004r. organ rentowy przyznał odwołującej prawo do emerytury przy
obniżonym wieku emerytalnym od dnia 1 kwietnia 2004r. Decyzją z dnia 16 marca 2009r. organ rentowy przyznał
odwołującej emeryturę od dnia 1 marca 2009r. w związku z ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego. W
dniu 14 lipca 2014r. odwołująca złożyła wniosek o ustalenie emerytury na podstawie art. 55 w zw. z art. 26 ustawy o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
W świetle takich okoliczności trafnie uznał Sąd I instancji, że wnioskodawczyni spełniła przesłanki pozwalające na
obliczenie emerytury na podstawie art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
zgodnie z którym ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który
kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego
i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008r., może być obliczona emerytura na podstawie
art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.
Wskazać należy, że w przepisach ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych brak jest
oparcia dla stanowiska apelującego organu rentowego, że cytowany wyżej art. 55 znajduje zastosowanie wyłącznie
do takich osób uprawnionych do emerytury na podstawie art. 27, które na dzień 31 grudnia 2008r. nie miały
potwierdzonego decyzją statusu emeryta, a przyznanie przed tą datą jakiejkolwiek emerytury obliczonej na podstawie
art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wyklucza zastosowanie art. 55 w zw. z art.
26 tej ustawy. Organ rentowy zdaje się nie dostrzegać, że przepis art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych nie mówi o przyznaniu nowej emerytury, lecz reguluje on kwestię obliczenia według innych
zasad emerytury już nabytej po spełnieniu warunków z art. 27 tej ustawy i przyznanej na wniosek złożony po dniu
wskazanym w art. 55.
Argumentacja, do której odwołuje się apelujący, nie znajduje uzasadnienia w świetle stanowiska zajętego przez Sąd
Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 25 czerwca 2015r., III UK 198/14, gdzie zostało podkreślone, że
możliwe jest kilkakrotne uzyskiwanie prawa do emerytury, gdy każdorazowo inne przesłanki decydują o ziszczeniu
się ryzyka emerytalnego (tak też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2005r. I UK 120/04). Sąd Najwyższy
wyjaśnił, że w przepisie art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie chodzi
o osoby, które wstrzymywały się z pobieraniem należnej emerytury, a pogląd o czystym koncie emerytalnym osób
zgłaszających wniosek na podstawie art. 55 został obalony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2013r. II UZP
4/13. W ocenie Sądu Najwyższego zasadnicze znaczenie dla zastosowania art. 55 ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ma utrzymywanie przez osobę w nim określoną statusu osoby ubezpieczonej
(art. 4 pkt 13), a status ten zachowują osoby, które przeszły na emeryturę, jeżeli po przyznaniu emerytury podlegają
obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym. Oznacza to, że jeżeli dana osoba kontynuowała
ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz spełniała warunki ujęte w art. 55, w tym złożyła wniosek o przyznanie
emerytury na podstawie art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych po dniu 31
grudnia 2008r., to emerytura takiej osoby winna zostać wyliczona przy uwzględnieniu art. 55. Kwestia posiadania
statusu „ubezpieczonego” była przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego także np. w wyroku z dnia 19 marca 2014r.,
I UK 345/13, gdzie wyjaśniono, że nabycie statusu emeryta powoduje utratę statusu ubezpieczonego tylko wtedy, gdy
po przyznaniu prawa do emerytury nie podlega obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym.
Podobnie w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 stycznia 2014r., I UK 411/13 Sąd Najwyższy stwierdził, że nie można
zasadnie twierdzić, iż osoba kontynuująca zatrudnienie i pozostająca w ubezpieczeniu społecznym z określonego
tytułu, nie jest dalej ubezpieczonym tylko dlatego, że wcześniej uzyskała już prawo do emerytury wcześniejszej.
Określenia „emeryt” i „ubezpieczony” tylko definicyjnie są rozłączne, co nie znaczy, że uprawniony do emerytury
przestaje być ubezpieczonym, gdy kontynuuje ubezpieczenie emerytalne i rentowe po osiągnięciu powszechnego
wieku emerytalnego. Podkreślić należy za Sądem Najwyższym, że dyspozycja przepisu art. 55 ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odnosi się do ubezpieczonego, który kontynuuje ubezpieczenie
emerytalne i rentowe po spełnieniu warunków do powszechnej emerytury.
Na gruncie rozpoznawanej sprawy istotne znaczenie ma także pogląd prawny wyrażony przez Sąd Najwyższy w
uchwale z dnia 4 lipca 2013r., II UZP 4/13, w której dokonana została pogłębiona analiza przepisu art. 55 ustawy o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uchwale tej Sąd Najwyższy stwierdził, że w sytuacji
gdy dopuszczalne jest kilkakrotne przechodzenie na emeryturę, byłoby niezbędne zaznaczenie w art. 55 ustawy, że
wyliczenie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym możliwe jest tylko wówczas gdyby był to pierwszy wniosek
o emeryturę (nabycie statusu emeryta). Takiego zastrzeżenia nie ma jednak w treści tego przepisu, co oznacza, że
ubezpieczony urodzony przed dniem 1 stycznia 1949r., który osiągnął powszechny wiek emerytalny, kontynuował
ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę dopiero po dniu 31 grudnia 2008r., może złożyć wniosek o wyliczenie tego
świadczenia niezależnie od tego, czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o
emeryturę wcześniejszą. Przepis art. 55 ustawy, umożliwiając ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949r.
wyliczenie emerytury w wieku powszechnym według jej art. 26, „zrównuje" w pewnym sensie sytuacje tych osób
(urodzonych przed 1 stycznia 1949r.) z sytuacją osób urodzonych po 31 grudnia 1948r., które (jeśli nabyły prawo do
emerytury w niższym wieku emerytalnym albo do tzw. emerytury wcześniejszej) mogą, osiągając powszechny wiek
emerytalny złożyć wniosek o ustalenie prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym wyliczanej według
art. 24 ustawy emerytalnej.
Jeżeli zatem nie może być kwestionowana możliwość kilkakrotnego przechodzenia na emeryturę, a w treści art. 55
ustawy brak zastrzeżenia, że wniosek o przejście na emeryturę w powszechnym wieku przez osoby objęte art. 27
ma być pierwszym wnioskiem o przejście na emeryturę (o nabycie statusu emeryta), przepis ten (art. 55 ustawy
emerytalnej) należy rozumieć jako przyznający prawo do złożenia wniosku o wyliczenie emerytury w powszechnym
wieku emerytalnym jeżeli ubezpieczenie było kontynuowane po osiągnięciu wieku 60/65 lat, a wniosek został złożony
po dniu 31 grudnia 2008r. niezależnie od faktu przejścia przez te osoby na emeryturę wcześniejszą lub niższym wieku
emerytalnym.
Zupełnie niezrozumiała jest dla Sąd odwoławczego argumentacja organu rentowego, który na etapie postępowania
apelacyjnego wywodził, że dokonał błędnego wyliczenia, ponieważ ustalił wysokość emerytury odwołującej na dzień
złożenia wniosku o wyliczenie emerytury według zreformowanych zasad, tj. na dzień 14 lipca 2014r., zamiast na dzień
zgłoszenia wniosku o emeryturę przewidzianą w treści art. 27 ustawy emerytalnej, tj. na dzień 2 marca 2009r.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego, interpretacja treści art. 55 ustawy emerytalnej przedstawiona przez organ rentowy jest
błędna i została powołana wyłącznie na potrzeby niniejszego postępowania. W szczególności należy podkreślić, że
skarżący na poparcie swojej koncepcji nie powołał żadnej podstawy prawnej, stanowiska doktryny czy judykatury.
W obowiązującym stanie prawnym nie ma żadnego przepisu, który limitowałby datę złożenia wniosku w trybie art.
55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, tak jak przedstawia to organ rentowy. Literalne brzmienie tego przepisu
nie wskazuje, żeby wyliczenie wysokości emerytury miało być dokonywane wyłącznie na dzień zgłoszenia wniosku o
przyznanie emerytury przewidzianej w art. 27 powoływanej ustawy. Przepis ten wymaga natomiast by wnioskodawca
– prócz spełnienia pozostałych określonych w tym przepisie warunków, m.in. ukończenia powszechnego wieku
emerytalnego – wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008r., co odwołująca w
przedmiotowej sprawie bezspornie uczyniła.
Sąd Apelacyjny wskazuje także, że w jego ocenie stanowisko organu rentowego jest sprzeczne z celem ustawodawcy,
instytucją emerytury usankcjonowanej w art. 55 cytowanej ustawy i co więcej, jest niezgodne z celem reformy
ubezpieczeń społecznych kontynuowanej od 1999r. Reforma zmierzała bowiem do osiągnięcia stanu, w którym
wysokość emerytury będzie zależała wyłącznie od wysokości odprowadzonych składek i liczby miesięcy wyrażających
średnią oczekiwaną długość życia ubezpieczonego w chwili przejścia na emeryturę (realizacji emerytury). Założeniem
ustawodawcy było przy tym, że chwila ta powinna być objęta indywidualną decyzją każdej osoby, która osiągnęła wiek
emerytalny.
Wprowadzając tą regulację, ustawodawca zmierzał także do zmotywowania ubezpieczonych do przedłużania okresu
zatrudnienia, obiecując zwiększenie wysokości świadczenia emerytalnego za każdy rok podlegania ubezpieczeniom
ponad ustawowy wiek emerytalny, dzięki czemu będą mogli uzyskać świadczenia wyższe niż dotychczas przewidziane
i obliczone zgodnie z art. 53 ustawy (patrz „Emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Emerytury
pomostowe. Komentarz”, pod red. Beaty Gudowskiej i Krzysztofa Ślebzaka, komentarz do art. 55, wyd. CH.
Beck Warszawa 2013r. str. 451). Sporny przepis jest więc adresowany przede wszystkim do młodszych roczników
ubezpieczonych urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949r., którzy kontynuując ubezpieczenie emerytalne po dożyciu
60/65 lat osiągali – zwłaszcza po wejściu w życie ustawy – tak wysokie zarobki, że być może, ich świadczenie obliczone
według zasad art. 26 przewyższy kwotę emerytury ustalonej na podstawie art. 53 (vide: K. Antonów „Ustawa o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komentarz”, Lex Omega dla Sądów).
W świetle przedstawionego powyżej ugruntowanego stanowiska Sądu Najwyższego dotyczącego wykładni art. 55
ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które to stanowisko tut. Sąd Apelacyjny w pełni
podziela, nie zasługuje na uwzględnienie argumentacja prezentowana przez organ rentowy w wywiedzionej apelacji.
Sąd I instancji doszedł do trafnego przekonania, że wnioskodawczyni spełniła przesłanki pozwalające na obliczenie
emerytury według zasad wynikających z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
W tym stanie rzeczy skoro zaskarżony wyrok jest trafny i odpowiada prawu, a wywiedziona apelacja nie zawierała
usprawiedliwionych zarzutów, Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c.
del. SSO Roman Walewski
SSA Dorota Goss-Kokot
SSA Jolanta Cierpiał