czasownik - Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Stawiskach

Transkrypt

Język niemiecki – materiały pomocnicze
CZASOWNIK
1.
Bezokolicznik czasownika ma końcówki –en, -eln, -ern,
np.
haben (mieć)
sagen (mówić)
malen (malować)
fragen (pytać)
antworten (odpowiedać)
arbeiten (pracować)
2.
angeln (łowić ryby)
sammeln (kolekcjonować)
handeln (działać)
klingeln (dzwonić)
wechseln (zmieniać)
murmeln (mruczeć)
zittern (drżeć)
bewundern (podziwiać)
ändern (zmieniać)
plaudern (plotkować)
erinnern (przypominać)
verbessern (polepszać)
Odmiana regularna czasownika
Aby odmienić czasownik przez osoby (czas teraźniejszya), od tematu czasownika odrzucamy
końcówkę i dodajemy do tematu końcówki osobowe według podanego wzoru:
kommen (pochodzić)
ich komme
du kommst
er, sie, es kommt
wir kommen
ihr kommt
sie, Sie kommen
Czasowniki, których temat zakończony jest na –t, -d, -chn, -ffn, -tm, w 2. i 3. osobie liczby
pojedynczej i 2. osobie liczby mnogiej otrzymują dodatkowo –e- (przed końcówką osobową):
finden (znajdować)
ich finde
du findest
er, sie, es findet
wir finden
ihr findet
sie, Się finden
Jeśli temat czasownika zakończony jest na –s, -ss, -β, -z, -tz to w 2. Osobie liczby pojedynczej
dodajemy tylko końcówkę –t:
heiβen (nazywać się)
ich heiβe
du heiβt
er, sie, es heiβt
Daroch M., Tkaczyk K,. Gramatyka języka niemieckiego z ćwiczeniami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007
wir heiβen
ihr heiβt
sie, Sie heiβen
Czasowniki zakończone na –eln mogą utracić w 1. osobie liczby pojedynczej –e- z tematu czasownika i nie
otrzymują w 1. i 3. osobie liczby mnogiej końcówki –en, lecz –n:
angeln (łowić ryby)
ich ang(e)le
du angelst
er, sie, es angelt
wir angeln
ihr angelt
sie, Sie angeln
Czasowniki zakończone na –ern nie mają w 1. i 3. osobie liczby mnogiej końcówki –en, lecz –n:
wandern (wędrować)
ich wandere
du wanderst
er, sie, es wandert
3.
wir wandern
ihr wandert
sie, Sie wandern
Odmiana nieregularna czasownika haben i sein
haben (mieć)
ich habe
du hast
er, sie, es hat
wir haben
ihr habt
sie, Sie haben
sein (być)
ich bin
du bist
er, sie, es ist
wir sind
ihr seid
sie, Sie sind
4.
Odmiana nieregularna czasownika ze zmianą samogłoski
Niektóre czasowniki odmieniają się nieregularnie ze zmianą samogłoski. Zmiany te dotyczą tylko 2. i 3.
Oosoby liczby pojedyńczej:
ä
a
fahren (jechać)
ich fahre
du fährst
er, sie, es fährt
wir fahren
ihr fahrt
sie, Sie fahren
Ale: (!)
halten (trzymać, zatrzymać się)
ich halte
du hältst
er, sie, es hält
wir halten
ihr haltet
sie, Sie halten
Podobnie odmienią się:
backen (piec)
fangen (łapać)
laden (!) (ładować)
raten (!) (radzić)
tragen (nosić)
braten(!) (smażyć)
gefallen (podobać się)
lassen (zostawiać, kazać, pozwalać)
schlagen (bić, uderzać)
waschen (myć)
e
fallen (spadać)
graben (kopać)
laufen (biec)
schlafen (spać)
wachsen (rosnąć)
ie
sehen (widzieć)
ich sehe
du siehst
er, sie, es sieht
wir sehen
ihr seht
sie, Sie sehen
Podobnie odmienią się:
befehlen (rozkazywać)
lesen (czytać)
geschehen (!) (zdarzać się) – tylko: es geschieht
empfehlen (polecać)
stehlen (kraść)
e
i
sprechen (mówić, rozmawiać)
ich spreche
du sprichst
er, sie, es spricht
wir sprechen
ihr sprecht
sie, Sie sprechen
Ale:
nehmen (brać)
ich nehme
du nimmst
er, sie, es nimmt
wir nehmen
ihr nehmt
sie, Sie nehmen
Podobnie odmieniaja się:
brechen (łamać)
erschrecken (przestraszyć)
helfen (pomagać)
stechen (kłuć)
treffen (spotykać)
werfen (rzucać)
gelten (!) (obowiązywać) – tylko: es gilt
essen (jeść)
geben (dawać)
messen (mierzyć)
sterben (umierać)
vergessen (zapominać)
5.
Czasowniki rozdzielnie złożone
Wiele czasowników niemieckich występuje z przedrostkami, które nadają czasownikowi nowe znaczenie.
Podstawowe znaczenie czasownika może zostać zachowane, np. fahren – jechać, abfahren – odjechać.
Niekiedy jednak przedrostek zupełnie zmienia znaczenie czasownika, np. haben – mieć, vorhaben – zamierzać.
Podczas odmiany w czasie teraźniejszym poniższe przedrostki ulegają oderwaniu od czasownika:
aufstehen (wstawać)
ich sehe … auf
du stehst … auf
er, sie, es steht … auf
wir stehen … auf
ihr steht … auf
sie, Sie stehen … auf
Najczęściej spotykane przedrostki czasowników rozdzielnie złożonych:
aban-
abwaschen (zmywać), abholen (odbierać), abnehmen (schudnąć)
auf-
aufstehen (wstawać), aufpassen (uważać), aufräumen (sprzątać),
aufwachen (budzić się), aufmachen (otwierać), aufgehen (wschodzić)
ausein-
aussehen (wyglądać), ausmachen (wyłączyć, zgasieć), ausleihen (wypożyczać)
festforthermitnachstattteilum-
feststellen (stwierdzać)
vor-
vorbereiten (przygotowywać), vorstellen (przedstawiać),
vorschlagen (proponować)
wegzuzurückzusammen-
wegfahren (odjechać), wegnehmen (zabrać)
anziehen (ubierać, zakładać), anrufen (dzwonić), anfangen (zaczynać),
ankommen (przybywać)
einschlafen (zasypiać), einrichten (urządzać), einkaufen ( robić zakupy),
einladen (zapraszać)
fortsetzen (kontynuować)
herstellen (produkować)
mitnehmen (brać ze sobą), mitkommen (przyjść, iść z kimś)
nachmachen (naśladować), nachsprechen (powtarzać)
stattfinden (odbywać się)
teilnehmen (uczestniczyć)
umziehen (przeprowadzać się), sich umdrehen (odwracać się),
umkommen (zginąć)
zumachen (zamykać), zubereiten (przygotowywać), zunehmen (przytyć)
zurückgehen (iść z powrotem), zurückkommen (przyjść z powrotem, wracać)
zusammenarbeiten (współpracować)
6.
Czasowniki nierozdzielnie złożone
Czasowniki nierozdzielnie złożone składają się z przedrostka i czasownika właściwego. Przedrostki te,
w przeciwieństwie do czasowników rozdzielnie złożonych, nie rozdzielają się podczas odmiany:
bekommen
(dostać, otrzymywać)
ich bekomme
du bekommst
er, sie, es bekommt
wir bekommen
ihr bekommt
sie, Sie bekommen
Czasowniki nierozdzielnie złożone występują zawsze z następującymi przedrostkami:
be-
bekommen (dostać, otrzymywać), besuchen (odwiedzać, uczęszczać),
besprechen (omawiać), bestellen (zamawiać), beenden (zakończyć),
beginnen (rozpoczynać)
geerver-
gefallen (podobać się), gehören (należeć)
zermissempent-
zerstören (zniszczyć), zerbrechen (rozbić)
erklären (wyjaśniać), erfinden (wynaleźć), erzählen (opowiadać)
verstehen (rozumieć), vermissen (tęsknić), verdienen (zarabiać),
verbringen (spędzać), vergessen (zapominać), versprechen (obiecywać),
versuchen (próbować)
misslingen (nie udać się), missachten ( lekceważyć), misstrauen ( nie ufać)
empfangen ( odbierać), empfehlen ( polecać), empfinden (odczuwać)
entschuldigen ( usprawiedliwiać), entstehen (powstawać), entdecken (odkrywać),
[sich] entwickeln (rozwijać [się])
7.
Czasowniki modalne
müssen
sollen
wollen
dürfen
mögen
können
ich
muss
soll
will
darf
mag
kann
du
musst
sollst
willst
darfst
magst
kannst
er, sie, es
muss
soll
will
darf
mag
kann
wir
müssen
sollen
wollen
dürfen
mögen
können
ihr
müsst
sollt
wollt
dürft
mögt
könnt
sie, Sie
müssen
sollen
wollen
dürfen
mögen
können
występują najczęściej wraz z innymi czasownikami, które jako bezokoliczniki w zdaniu znajdują się
na końcu zdania;
mogą występować także samodzielnie;
1. i 3. osoba liczby pojedynczej czasownika modalnego mają taką samą formę i nie posiadają
końcówek;
w liczbie pojedynczej zmienia się samogłoska rdzenna lub zanika przegłos;
Znaczenia:
müssen
 konieczność – Ich muss abnehmen.
 obowiązek – Ihr müsst das Buch bis morgen lesen.
 przymus – Du musst heute zu Hause bleiben.
sollen
 mieć powinność – Sollen wir sie einladen?
 mieć obowiązek moralny – Du sollst nicht stehlen.
wollen
 chęć, pragnienie – Ich will Germanistik studieren.
dürfen
 mieć pozwolenie – Ich darf mit euch gehen.
 z zaprzeczeniem: mieć zakaz – Hier darf man nicht parken.
mögen
 występujący samodzielnie oznacza „lubić” – Ich mag Pizza.
 może wystąpić z innym czasownikiem, ale tylko z zaprzeczeniem „nie chcieć czegoś” – Ich mag jetzt
nicht essen.
können
 umiejętność, zdolność – Sie kann Schach spielen.
 możliwość – Ich kann dir die Adresse geben.
Opracowanie: Monika Cedrowska, Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Stawiskach
Opracowano na podstawie książki Magdaleny Daroch i Krzysztofa Tkaczyka „Gramatyka języka niemieckiego z ćwiczeniami”

czasownik - Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Stawiskach

Transkrypt

Podobne dokumenty

Czasowniki regularne

pogawedka pommidorach