Konspekt zajęć godziny wychowawczej

EWA GOŁĄB
Kierunek: doradztwo zawodowe ze specjalnością
nauczyciel przedmiotów zawodowych w ww. zakresie
Konspekt zajęć godziny wychowawczej
Temat: Kobiety i mężczyźni w świecie reklamy i mediów
Grupa docelowa: uczennice i uczniowie klasy III szkoły ponadgimnazjalnej
Cele:
refleksja nad wpływem reklamy na postrzeganie seksu i seksualności, oraz relacji kobieta mężczyzna
kształtowanie pozytywnego, wolnego od stereotypów popkultury, nastawienia do własnej
tożsamości płciowej
uczeń/uczennica formułuje własną opinię na temat widzianych reklam, czytanego tekstu
Czas trwania: 2x 45 minut
Materiały:
zdjęcia reklam do analizy
zestaw pytań do ćwiczenia kobieta i mężczyzna w reklamie
artykuł „Seksistowskie spoty” – Onet Wiadomości – 18.06.2007
artykuł Komisja Etyki: "Głupia kobieto" reklamą obraźliwą – Gazeta Wyborcza Pl.
kolorowe kartki ze słowami (nagość, erotyka, seksizm, seksualność) oraz ich definicje a także
zdjęcia je ilustrujące
odbitki tekstu „Moda na seksizm"
samoprzylepne kartki, kolorowe długopisy
Metody pracy:
Dyskusja, praca z tekstem, ćwiczenia, pogadanka
Efekty:
Po zakończeniu zajęć uczeń/uczennica
umie krytycznie zanalizować przekaz reklamowy
rozróżnia i objaśnia pojęcia seks, seksualność, erotyka, seksizm
Przebieg zajęć:
Ćwiczenie wprowadzające: Gra w skojarzenia
Rozdanie uczniom samoprzylepnych kartek z prośbą, aby wypisali swoje skojarzenia ze
słowem seks (każde skojarzenie na oddzielnej kartce). Dziewczęta posługują się czerwonymi
pisakami, chłopcy niebieskimi.
Na arkuszu papieru umieszczenie następujących kategorii: ANATOMIA; ZACHOWANIA
SEKSUALNE; UCZUCIA; RELACJE; INNE.
Uczennice i uczniowie przyporządkowują swoje skojarzenia odpowiednim kategoriom
(przyklejają kartki)
Pytania do dyskusji:
Czy wypisanie skojarzeń do słowa seks było dla was zadaniem łatwym? Jakie uczucia
wam towarzyszyły?
W jakich kategoriach pojawiło się najwięcej skojarzeń napisanych przez dziewczęta, a w
jakich przez chłopców?
Czy są to te same kategorie? Jeśli nie, to dlaczego?
Czy pojawiły się słowa i sformułowania wulgarne? Dlaczego używa się wulgaryzmów
mówiąc o seksie?
Pogadanka: Seks niejedno ma imię
Człowiek jest istotą seksualną. Na seksualność człowieka można spojrzeć z różnych
perspektyw. Seks można analizować jako zjawisko fizjologiczne, emocjonalne, duchowe.
Jak biologia definiuje seks?
Z biologicznej perspektywy seks służy reprodukcji, jest popędem kontrolowanym przez
hormony, a wszelkie zachowania ludzi wobec siebie, takie jak podrywanie, zdobywanie
partnerów są interpretowane jako działania mające na celu przekazanie genów
i zabezpieczenie jak najlepszego bytu potomstwu.
Seks z perspektywy duchowej.
Na seks można spojrzeć nie tylko jak na akt fizyczny, ale także jak na zjawisko duchowe.
Energia seksualna uwalniająca się w czasie aktu miłosnego służy samopoznaniu
i samodoskonaleniu partnerów.
Jak można zdefiniować seks z perspektywy emocjonalnej?
Seks może być dla człowieka źródłem wielkiej radości i przyjemności.
Może mu dostarczyć głębokich, pozytywnych przeżyć fizycznych emocjonalnych
i duchowych.
W trakcie relacji seksualnej zawiązują się silne więzi między partnerami. Seks pozwala na
ekspresję głębokich i silnych uczuć jak miłość, troska, zaufanie.
Jednak nie zawsze tak jest. Relacja seksualna z drugim człowiekiem nie zawsze niesie ze sobą
miłość, troskę, zaufanie. Są ludzie, którzy używają seksu by dominować, sprawować kontrolę
nad drugim człowiekiem, nad partnerem.
Ćwiczenie: Świat reklamy
Rozdanie uczniom różnorodnych zdjęć reklamowych: towarów codziennego użytku, domów,
biur podróży, samochodów. Mają być „neutralne" jeśli chodzi o seks.
Dyskusja: Do czego służy reklama?
Reklama to informacja połączona z komunikatem perswazyjnym. Zazwyczaj ma na celu
skłonienie do nabycia lub korzystania z określonych towarów czy usług, popierania
określonych spraw lub idei (np. promowanie marki)
Reklama służy do prezentacji towarów i usług, do przekazania informacji na ich temat.
Reklama ma konsumentów zachęcić, skłonić do wyboru właśnie tego, a nie innego produktu.
Czy w reklamach są tylko informacje dotyczące danego produktu?
Nie, ponieważ produkt prezentowany jest w określonym kontekście społecznym.
Wraz z produktem na zdjęciu pojawiają się ludzie działający w nieprzypadkowym miejscu,
czasie, sytuacji. Razem z produktem sprzedawane są emocje, wyobrażenia, postawy i to one
decydują o skuteczności oddziaływań reklamowych.
Seks jest silnym bodźcem, poruszającym emocje, marzenia i pragnienia. Wszystko, co jest
kojarzone z seksem, ciekawi, intryguje, przyciąga uwagę i zapada w pamięć. Dlatego SEKS
SPRZEDAJE (SEX SELLS).
Nawet piły tarczowe, wózki widłowe czy odkurzacze, nawet papier toaletowy. Ludzie
pracujący w reklamie i w marketingu doskonale to wiedzą.
Kiedy w reklamie produkt kojarzony jest z seksem, to odbiorcy równocześnie z produktem są
„sprzedawane" określone uczucia, postawy wobec seksu. Twórca reklamy kształtuje
i wzmacnia u odbiorców określoną postawę wobec seksu. Czy zawsze pozytywną? Taką,
w której seks to radość, głęboka więź, przeżycie?
Nie zawsze. Coraz częściej reklama łączy seks ze skandalem, przekroczeniem norm, a nawet
z przemocą.
Warto analizować reklamy, rozkładać je na czynniki pierwsze i szukać odpowiedzi na pytanie
- jakie uczucia budzi ta reklama? Jaki przekaz dotyczący seksu jest w tej reklamie
ukryty?
Ćwiczenie: Co się dobrze sprzedaje ?
Wyświetlenie na ekranie uczniom reklamy wykorzystującej seks do uatrakcyjnienia
i wzmocnienia swojego przesłania. Przy każdym zdjęciu pytanie skierowane do uczniów:
jakie uczucia budzi w nich reklama ? Jakie skojarzenia wywołuje ? Jaki niesie przekaz?
Reklamy bielizny, kosmetyków, rajstop eksponują ciała kobiet, sugerując, że kobieta to obiekt
seksualny, istniejący po to by patrzeć, penetrować wzrokiem.
W reklamach wielu produktów, których nabywcami są przede wszystkim mężczyźni, pojawia
się kobieta, zazwyczaj skąpo ubrana. Przesłanie jest następujące: kobieta jest zawsze
dostępna, zawsze ma ochotę. Jeśli kupisz ten produkt, dostaniesz też kobietę.
Ćwiczenie: Mężczyzna i kobieta w reklamie
Wspólna analiza zdjęć. W dyskusji wykorzystanie pytań zamieszczonych poniżej:
Jakiego produktu dotyczy reklama?
Do kogo skierowana jest reklama? Kto przede wszystkim będzie nabywcą
reklamowanego produktu?
(określ płeć, wiek, wykształcenie, miejsce zamieszkania, zarobki )
Co robi kobieta, a co mężczyzna?
Jak ubrana jest kobieta, a jak mężczyzna?
Jakie sprzęty / narzędzia mają do dyspozycji?
Kto jest na pierwszym, a kto na drugim planie?
Kto działa i jest aktywny, a kto pasywny i bierny?
Kto jest bardziej sexy ? Mężczyzna czy kobieta?
Jakbyś określił/a charakter łączącej ich relacji? Jest partnerska? Mężczyzna dominuje?
Kto ma władzę i prestiż?
Jaki przekaz na temat ról kobiet i mężczyzn płynie z reklamy?
Przedstawiona w reklamie relacja/związek między kobietą a mężczyzną wywołuje
pozytywne czy negatywne skojarzenia?
Czy znasz reklamy, które inaczej, odwrotnie pokazują role męskie i kobiece?
Do jakiego aspektu seksualności odwołuje się reklama? (fizjologiczny, emocjonalny,
duchowy)
Jakie przesłanie na temat seksu jest ukryte w reklamie? Reklama wywołuje pozytywne
czy negatywneskojarzenia z seksualnością? Jest ono czytelne, czy zakamuflowane?
Czy to przesłanie trafia do Ciebie?
Ćwiczenie: Moda na seksizm
Rozdanie uczniom do przeczytania artykułu z Gazety Wyborczej „Moda na seksizm" z prośbą
o odpowiedź na pytania zamieszczone poniżej.
Jakich produktów i firm dotyczą reklamy omówione w tekście?
Reklamy przedstawione w tekście nazwane zostały kontrowersyjnymi. Dlaczego? Jakich
przymiotników Ty byś użył/a do ich opisu? Jakie przesłanie na temat kobiet i mężczyzn
i ich relacji niosą te reklamy?
„Po raz kolejny marketingowcy próbują wzbudzić zainteresowanie klientów kontrowersyjną
reklamą. 18 listopada w sklepach Springfield z męską odzieżą ruszy akcja pod hasłem:
„Zakaz wstępu kobietom". Firma ma siedem sklepów w Polsce i przez tydzień nie będzie do
nich wpuszczała pań. Za to panowie będą mogli poużywać sobie ile wlezie: pograć
w piłkarzyki, wziąć udział w rozmaitych promocjach, wygrać kamerę cyfrową, etc.
A pomysłodawczynią akcji jest nie kto inny, tylko kobieta: Iza Sawicka, PR-owiec pracujący
dla Springfielda. Na pytanie, dlaczego kobieta kobietom takie rzeczy wyprawia, Sawicka
odpowiada ze spokojem:
Springfield to marka dla facetów. Chcąc połechtać naszych panów, wymyśliliśmy tydzień
tylko dla nich, żeby zapoznali się z ofertą firmy, oswoili z marką.
A nie boi się pani, protestów grup kobiecych?
Marzę, o tym - odpowiada Sawicka. - To by dopiero była reklama.
To kolejna szowinistyczna zagrywka w marketingu. Pierwszy szok wywołały w styczniu
2003 r. billboardy Radia 94 FM (obecnie Antyradio) z damskim biustem i metalowymi
pokrętłami w miejscu sutków. Obok była męska dłoń i hasło „To nas kręci". - Z tej reklamy
aż krzyczy przesłanie: popatrz, jestem facetem, mam twoje piersi i swoje radio, służycie mi
do uprzyjemniania życia - protestowały feministki. Bez skutku. Nie dość, że Radio 94 wydało
kolejną serię seksistowskich billboardów (hasła „Paniom już dziękujemy" i „Zalicz wszystkie
laski w mieście"), to jego akcja zniosła opory moralne innych firm, które od tej pory zaczęły
zarabiać na uprzedmiotowieniu i dyskryminacji kobiet. Nasz rynek zalały „promocje",
w których wizerunek kobiety służącej mężczyźnie do przyjemności i do usługiwania ma
zwiększyć popyt na różne produkty: biusty reklamują telefony komórkowe, nagie kobiece
ciała - sprzęt AGD i proszki do prania. Firma odzieżowa Tally Weijl posunęła się do tego, że
pracownicom sklepów w Warszawie, Bytomiu, Rzeszowie, Poznaniu i Łodzi kazała nosić
koszulki z nadrukiem „bitch", co w angielskim slangu znaczy „dziwka".
Dlaczego coraz więcej firm sięga po szowinizm w reklamie?
Seksistowskie reklamy mają trafić do panów, a polskim mężczyznom one się podobają
właśnie ze względu na przedmiotowe traktowanie kobiety. Nasze społeczeństwo jest szalenie
seksistowskie, pokutuje w nim stereotyp kobiety podporządkowanej mężczyźnie, która jest
przedmiotem, ciałem do sprzedania i kupienia –tłumaczy Joanna Piotrowska z Ośrodka
Informacji Środowisk Kobiecych OŚKA. Co gorsza, same kobiety nie widzą nic złego
w tworzeniu takiego wizerunku pań. Roma Mirek, szefowa promocji Radia 94, o billboardzie
z biustem mówiła z dumą: - Na plakacie widnieje zgrabna trójka. Jędrna i piękna jak z rzeźby
klasycznej.
-Odpowiedź na to, dlaczego kobiety akceptują seksistowskie postawy i same się tak
zachowują, jest prosta: jeśli kobieta chce być zaakceptowana w społeczeństwie
o patriarchalnych poglądach, musi wyrażać takie same poglądy. Kobieta w biznesie,
środowisku typowo męskim, musi dopasować się do męskiego punktu widzenia. Inaczej
zostanie z tego świata usunięta - uważa Joanna Piotrowska. (...)"
Dyskusja po przeczytaniu tekstu- odpowiedzi na wcześniej zadane pytania
Podsumowanie
Analiza mężczyzn i kobiet występujących razem w reklamie służy pokazaniu, że reklama ma
ukryty przekaz na temat wzorców ról. Najczęściej jest tak, że to mężczyzna dominuje, do
niego należy władza. Czasem przesłanie jest subtelne - mężczyzna tylko trzyma rękę na
ramieniu siedzącej kobiety ale to też pokazuje kto kontroluje sytuację.
Istnieją reklamy, które pokazują kobiety w rolach dominujących, ale jest to dominacja
pozorna, jak w przykładzie reklamy odkurzacza. Odwołuje się ona do stereotypu: kobieta ma
władzę nad mężczyzną dzięki... odkurzaczowi, sprzętowi, który jest jej przypisany z powodu
roli, jaką pełni w rodzinie, w społeczeństwie.
Nieuzasadnione jest użycie nagości, jeśli nie ma ona nic wspólnego ze sprzedawanym
produktem. Często jednak używa się nagości, a nawet erotyki, żeby przykuć naszą uwagę.
W naszej kulturze nagość związana jest z intymnością, bliskością, wstydem, niewinnością.
Nagość umieszczona w nieodpowiednim kontekście, np. w reklamie papierosów staje się
wulgarna, niesmaczna, razi, jest odbierana jako „coś na sprzedaż".
Z badania zaprezentowanego przez dyrektor Instytutu Rosę Peris wynika, że w reklamie
królują stereotypy płci. Kobiety są uprzedmiotowione i stanowią „obiekt pożądania”.
Mężczyźni są ich „posiadaczami" Plakat Dolce & Gabbana, na którym mężczyzna
obezwładnia kobietę, a inni panowie bezczynnie się temu przyglądają znakomicie
odzwierciedla „seksistowski” charakter reklam.”
Chyba powoli coś jednak się zmienia w 2006 roku Komisja Etyki uznała reklamę firmy Euronet za obraźliwą
Okrzyk ?Głupia kobieto!? jest w reklamie zabroniony, bo pokazuje płeć piękną jako mniej
sprawną intelektualnie - orzekła Komisji Etyki Reklamy.
Chodzi o reklamówkę firmy Euro-net, którą we wrześniu nadawał III Program Polskiego
Radia. Jednemu ze słuchaczy się nie spodobała. Poskarżył się Komisji Etyki, która działa przy
Związku Stowarzyszeń Rady Reklamy. Związek tworzą i firmy produkujące reklamy,
i reklamujący się producenci.
Co takiego zbulwersowało słuchacza? Taki oto dialog:
On: Jadźka, szykuj się, idziemy na polowanie!
Ona: (przestraszonym, wręcz płaczliwym tonem) Boże! A te biedne zwierzątka?
On: (pogardliwie) Głupia kobieto! Będziemy polować na okazję
Euro-net tłumaczył się, że "głupia kobieta" "została użyta wyłącznie w stosunku do bohaterki
spotu, która w wykreowanej rzeczywistości wykazała się brakiem wiedzy i bystrości - było to
zatem określenie uzasadnione".
- To był żartobliwy, rubaszny dialog między mężczyzną a kobietą, nie ma mowy o
dyskryminacji - twierdzi Tomasz Siedlecki, dyrektor ds. marketingu firmy. - To nie była
inwektywa.
Jego zdaniem "głupia kobieto" to zwrot potoczny, używany na co dzień i nie można nim
nikogo obrazić.
Komisja Etyki Reklamy (w składzie dwóch mężczyzn, jedna kobieta) nie podzieliła
argumentacji Euro-netu. Uznała, że „sposób konstrukcji scenki reklamowej i odwołanie się
w niej do negatywnego stereotypu kobiety jako osoby mniej sprawnej intelektualnie niż
mężczyzna potwierdza ten stereotyp i może powodować jego upowszechnienie. Może też
skłaniać przeciętnego słuchacza do uogólnień i odniesienia użytego w taki sposób określenia
„głupia kobieto” nie tylko do fikcyjnej bohaterki reklamy, ale do kobiet w ogólności”.