Biuletyn - Centrum Informacji o Leku
Transkrypt
Biuletyn - Centrum Informacji o Leku
Biuletyn o Lekach Centrum Informacji o Leku www.leki-informacje.pl Czerwiec 201 4, Numer 8 dla pacjentów W numerze Złożone hormonalne środki antykoncepcyjne – co warto wiedzieć? 2 Ewa Zygadło, Paweł Kozaczuk Ważne informacje dla pacjentów 4 stosujących ketokonazol w tabletkach Ewa Zygadło Aktualności - Współpraca z Fundacją MY Pacjenci 4 Joanna Turkiewicz Refundacja pod lupą pacjentów- kwestionariusz 5 Joanna Turkiewicz od redakcji Wakacyjny numer Biuletynu o lekach dla pacjentów dedykujemy kwestiom związanym z bezpieczeństwem stosowania hormonalnych złożonych środków antykoncepcyjnych, leku przeciwgrzybiczego ketokonazol oraz zagadnieniom dostępności leków. Dlaczego taki właśnie wybór tematów? Z jednej strony dlatego, że kwestia bezpieczeństwa stosowania leków jest dla nas jednym z priorytetów działania, a z drugiej dlatego, że na przestrzeni ostatnich miesięcy pojawiło się dużo istotnych informacji dotyczących środków ostrożności związanych ze stosowaniem ww. produktów leczniczych. Ale jest też i trzeci powód. Pytania wpływające do portalu Centrum Informacji o Leku od początku stanowiły, i nadal stanowią inspirację do poruszania konkretnych tematów. Bardzo często Panie pytają o interakcje środków antykoncepcyjnych z innymi lekami, natomiast raczej rzadko o czynniki ryzyka, działania niepożądane oraz ewentualne przeciwwskazania. Korzystając więc z okazji, że Europejska Agencja Leków przeprowadziła niedawno ocenę bezpieczeństwa złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych, postanowiliśmy przybliżyć naszym Czytelnikom kilka ważnych kwestii związanych z tym tematem. okazało się, że Minister Zdrowia nie dysponuje odpowiednimi narzędziami prawnymi aby lek z listy wycofać, a całą odpowiedzialność za jego stosowanie i ewentualne poważne działania niepożądane przerzuca na lekarzy. W związku z powyższym w Biuletynie znajdą Państwo nasz list otwarty do pacjentów, informujący o przyczynach wycofania z lecznictwa ketokonazolu w tabletkach wraz z linkiem do opisu całej historii oraz naszej korespondencji z Ministerstwem Zdrowia. Przypadek ketokonazolu pokazuje jak ważne jest monitorowanie listy leków refundowanych przez niezależnych specjalistów oraz środowiska pacjentów pod kątem bezpieczeństwa i skuteczności leków, które się na niej znajdują. Po co? Po to, aby w przyszłości unikać umieszczania na liście produktów, które zostały wycofane z lecznictwa. I na koniec zwracamy się do Państwa z uprzejmą prośbą o włączenie się w działania obywatelskie, i o zabranie głosu w konsultacjach społecznych na temat dostępności leków. W tym celu prosimy o wypełnienie ankiety przygotowanej przez Fundację MY Pacjenci, z którą podjęliśmy niedawno współpracę. Opis ankiety i link do niej znajdziecie Państwo na ostatniej stronie naszego Biuletynu. Proszę pamiętać, że Wybór następnego tematu, czyli zaprzestania stosowania leku każdy głos ma znaczenie, każdy jest ważny. Będziemy mogli ketokonazol w tabletkach, jest podyktowany tym, że mimo iż bowiem coś zmienić, tylko wtedy, gdy o naszych potrzebach lek został wycofany ze stosowania w lecznictwie, nadal będziemy mówić jednym głosem. figuruje w Polsce na liście leków refundowanych. Przy okazji mgr farm. Ewa Zygadło Biuletyn o Lekach dla pacjentów Czerwiec 201 4, Numer 8 Złożone hormonalne środki antykoncepcyjne – co warto wiedzieć? mgr farm. Ewa Zygadło, mgr farm. Paweł Kozaczuk Informacje ogólne Złożone hormonalne środki antykoncepcyjne , Przeprowadzony przegląd potwierdził, że w przypadku wszystkich złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych zawierających małe dawki etynyloestradiolu <50 mcg - ryzyko wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej jest niewielkie. Produkty zawierające etynyloestradiol można znaleźć na stronie portalu www.leki-informacje.pl Ryzyko wystąpienia chorób zakrzepowozatorowych jest większe: • w pierwszym roku stosowania ZHŚA, • po ponownym rozpoczęciu ich stosowania, po przerwie trwającej 4 tygodnie lub dłużej. które były przedmiotem przeglądu Europejskiej Agencji leków to produkty Na początku b.r. Europejska Agencja zawierające w swoim składzie następujące substancje: etynyloestradiol lub estradiol Leków przekazała specjalistom i pacjent- w skojarzeniu z: kom ważne informacje dotyczące ryzyka chlormadynonem, dezogestrelem, dienogestem, drospirenonem, etonogestrelem, powikłań zakrzepowo-zatorowych zwią- gestodenem, nomegestrolem, norelgestrominem lub norgestymatem. zanych ze stosowaniem określonych złożonych hormonalnych środków anty- Tabela 1 zawiera nazwy handlowe hormonalnych środków antykoncepcyjnych zarejestrowanych w Polsce (str.3) koncepcyjnych. Stwierdzono także, że u większości kobiet, korzyści wynikające ze stosowania złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych, wyraźnie przewyższają ryzyko wystąpienia ciężkich działań niepożądanych. Należy jednak pamiętać, że przed i w trakcie stosowania ww. produktów bardzo ważne jest zwrócenie uwagi na indywidualne czynniki ryzyka oraz ich regularną ocenę. Każda pacjentka powinna wiedzieć jakie objawy wiążą się z żylną chorobą zakrzepowo-zatorową oraz tętniczymi powikłaniami zakrzepowo-zatorowymi. Dlatego stosowanie złożonych środków hormonalnych należy przedyskutować z lekarzem także i pod tym kątem. Ważne informacje dot. stosowania złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych (zHŚA) Stosowanie ZHŚA wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób zakrzepowo – zatorowych (np. zakrzepicy żył głębokich, zatorowości płucnej, zawału serca i udaru mózgu). Ryzyko będzie zależało również od wyjściowego ryzyka wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej. Z tego względu, zanim podejmiesz decyzję o stosowaniu ZHŚA powinnaś wziąć pod uwagę przeciwwskazania oraz czynniki ryzyka chorób zakrzepowo-zatorowych. Nie należy stosować ZHŚA jeżeli: • obecnie lub kiedykolwiek w przeszłości wystąpiły u Ciebie zdarzenia zakrzepowo-zatorowe, np. zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna, zawał serca, udar mózgu, przemijający napad niedokrwienny, dławica piersiowa, • zostały stwierdzone zaburzenia krzepnięcia krwi, • cierpisz na migrenę z aurą, • chorujesz na cukrzycę z powikłaniami naczyniowymi, • masz bardzo wysokie ciśnienie tętnicze np. skurczowe ≥ 1 60 lub rozkurczowe ≥ 1 00 mmHg, • masz bardzo wysokie stężenie lipidów, • jesteś przed dużym zabiegiem operacyjnym lub spodziewasz się długotrwałego unieruchomienia - należy zaprzestać stosowania ZHŚA i stosować niehormonalne metody antykoncepcji przez co najmniej 4 tyg. przed planowaną operacją lub unieruchomieniem i 2 tyg. po powrocie do pełnej sprawności ruchowej. Przy czym stosowanie ZHŚA, zawierających etynyloestradiol w połą- Czynniki ryzyka czeniu z lewonorgestrelem (np. Oralcon, Leverette) norgestymatem (np. Cilest) Porozmawiaj z lekarzem czy stosolub noretysteronem jest związane z wanie ZHŚA jest odpowiednie dla najmniejszym ryzykiem wystąpienia Ciebie jeżeli: żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ). 2 • twoje BMI (indeks masy ciała) jest większe niż 30 kg/m², • masz więcej niż 35 lat, Złożone hormonalne środki antykoncepcyjne • palisz papierosy - w przypadku palenia i wieku powyżej 35 lat stanowczo zaleca się zaprzestanie palenia lub stosowanie niehormonalnych metod antykoncepcji , • masz wysokie ciśnienie tętnicze krwi np. skurczowe 1 40–1 59 lub rozkurczowe 90–99 mmHg, • u członków twojej bliskiej rodziny wystąpiły przypadki chorób zakrzepowo-zatorowych w młodym wieku (np. poniżej 50 r.ż.), • ty lub którykolwiek z członków twojej rodziny ma wysokie stężenie lipidów we krwi , • chorujesz na migrenę, • występuje u ciebie choroba układu sercowo-naczyniowego, tj. migotanie przedsionków, zaburzenia rytmu serca, choroba wieńcowa serca, zastawkowe wady serca , • chorujesz na cukrzycę, • urodziłaś dziecko w ostatnich kilku tygodniach, • planujesz w najbliższym czasie lot samolotem trwający dłużej niż 4 godziny lub podróżujesz więcej niż 4 godziny dziennie, • występują u Ciebie inne choroby, które mogą zwiększać ryzyko zakrzepicy (np. nowotwór, toczeń rumieniowaty układowy, niedokrwistość sierpowatokrwinkowa, choroba LeśniowskiegoCrohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespół hemolitycznomocznicowy), • przyjmujesz inne leki, które mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia zakrzepicy (np. kortykosteroidy, neuroleptyki, leki przeciwpsychotyczne, leki przeciwdepresyjne, chemioterapię itp.) Więcej niż jeden czynnik ryzyka może oznaczać, że nie należy stosować ZHŚA. Należy pamiętać, że czynniki ryzyka mogą się zmieniać w czasie. Biuletyn o Lekach dla pacjentów Czerwiec 201 4, Numer 8 Objawy, na które należy zwrócić szczególną uwagę podczas stosowania złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych: • Silny ból lub obrzęk nogi, którym może towarzyszyć tkliwość, zwiększone ucieplenie lub zmiany koloru skóry, takie jak: bladość, zaczerwienienie lub zasinienie. Mogą to być objawy zakrzepicy żył głębokich . • Nagła utrata tchu lub przyspieszenie oddechu bez ustalonej przyczyny; silny ból w klatce piersiowej, który może nasilać się przy głębokim oddychaniu, nagły kaszel bez wyraźnej przyczyny (któremu może towarzyszyć krwioplucie). Mogą to być objawy ciężkiego powikłania zakrzepicy żył głębokich — zatorowości płucnej . Ma to miejsce, kiedy zakrzep przemieści się z nogi do płuca. • Ból w klatce piersiowej, często ostry, lecz niekiedy tylko uczucie dyskomfortu, ucisku, ciężaru. Dyskomfort w górnej części ciała promieniujący do pleców, żuchwy, gardła, ramion, któremu towarzyszy uczucie pełności, niestrawności lub dławienia. Pocenie się, nudności, wymioty i zawroty głowy. Mogą to być objawy zawału serca. • Osłabienie lub drętwienie twarzy, ramion lub nóg szczególnie po jednej stronie ciała; trudności w mówieniu lub rozumieniu; nagłe splątanie; nagła utrata wzroku lub zaburzenia widzenia; ciężki ból głowy/migrena (ból o większym nasileniu niż zazwyczaj). Mogą to być objawy udaru mózgu . Uwaga! Tabela 1. Złożone hormonalne środki antykoncepcyjne Substancje czynne Nazwa i postać leku Ethinylestradiol Cilest tabletki Norgestimate Ethinylestradiol Aliane tab. powl. tab. powl. Drospirenone Aneea Asubtela tab. powl. Belusha tab.powl. Cortelle tab. powl. Daylette tab.powl. Flexyess tab. powl. Lesine tab. powl. Lesinelle tab. powl. Lesiplus tab. powl. Linatera tab. powl. Lulina tab.powl. Midiana tab.powl. Mywy tab. powl. Naraya tab. powl. Naraya Plus tab.powl. Palandra tab. powl. Sidretella 20 tab. powl. Sidretella 30 tab.powl. Teenia tab. powl. Varenelle tab. powl. Vibin Mini tab. powl. Yasmin tabl. powl. Yasminelle tabl. powl. Yaz tab. powl. Estradiol Dienogest Qlaira tab. powl. Nazwa i postać leku Ethinylestradiol Circlet system terap. dopochwowy Etonogestrel NuvaRing system terap. dopochwowy Ethinylestradiol Bonadea tab. powl. Dionelle tabletki Dienogest Ethinylestradiol/ Dienogest Pharbil tab.powl. Sibilla tab. powl. Ethinylestradiol Madinette tab. powl. Chlormadinone Ethinylestradiol Dessette tab. powl. Dessette Forte tab.powl. Desogestrel Estmar tabletki Marvelon tabletki Mercilon tabletki Ovulastan tabletki Ovulastan Forte tabletki Ethinylestradiol Evra system transdermalny Norelgestromin tab. powl. Ethinylestradiol Dorin Aidee tab. powl. Dienogest Atywia tab. powl. Jeanine tab. powl. Ethinylestradiol Samba tab. powl. Desogestrel Substancje czynne Ethinylestradiol Artilla tab.draż. Femipol tab.draż. Gestodene Femoden tab. powl. Gefemin tab.powl. Gestodene/ Ethinylestra-diol Actavis tab. powl. Harmonet tab. draż. Kontracept tab. draż. Kostya tab. draż. Lindynette tab. draż. Logest tab. powl. Sylvie tab. draż Vendiol tab.powl. Zulfija tab.draż. Ethinylestradiol Leverette tab. powl. tab. powl. Levonorgestrel Levomine Microgynon 21 tab. powl. Oralcon tab. powl. Rigevidon tab. powl. STEDIRIL 30 tab. powl. Pamiętaj, że należy: W przypadku wystąpienia któregonoretysteron lub kolwiek z wyżej wymienionych obja- Zapoznać się z treścią ulotki dołączonej lewonorgestrel, wów, należy natychmiast zwrócić się do każdego opakowania ZHŚA, w której norgestymat (np. Oralcon, Leverette, opisane są objawy chorób zakrzepowo- Cilest). po pomoc lekarską. zatorowych. Źródła: 1. Komunikat bezpieczeństwa URPL wraz załącznikami z dnia 10 lutego 201 2. Informacje z portalu Centrum Informacji o Leku Każdy przypadek podejrzenia wystąpienia działania niepożądanego związanego ze stosowaniem złożonych W wielu badaniach oceniano ryzyko hormonalnych środków antykonrozwoju zakrzepicy u pacjentek cepcyjnych należy zgłosić pracownikowi stosujących różne złożone hormonalne ochrony zdrowia. środki antykoncepcyjne. Działania niepożądane można również Na podstawie całości danych uznano, że zgłaszać bezpośrednio do właściwego istnieją różnice w występowaniu za- podmiotu odpowiedzialnego lub do krzepicy. Różnice te związane są z Urzędu Rejestracji Produktów rodzajem progestagenu, który dany lek Leczniczych, Wyrobów Medycznych i zawiera. Obecnie dostępne dane Produktów Biobójczych albo do Centrum wskazują, że najmniejsze ryzyko Informacji o Leku poprzez formularz wystąpienia zakrzepicy wiąże się ze zamieszczony na naszych stronach. stosowaniem produktów zawierających pamiętaj także o tym, że: Złożone hormonalne środki antykoncepcyjne 3 Biuletyn o Lekach dla pacjentów Czerwiec 201 4, Numer 8 Ważne informacje dla pacjentów stosujących ketokonazol w tabletkach mgr farm. Ewa Zygadło Szanowni Państwo, jeżeli ktoś z Państwa stosuje jeszcze tabletki zawierające w swoim składzie ketokonazol (Ketokonazol Polfarmex i Ketoconazole Hasco), to prosimy o przeczytanie poniższej informacji i zwrócenie się do lekarza o zastosowanie innego produktu leczniczego. Piszemy o tym dlatego, że lek ketokonazol w tabletkach nie jest już stosowany w leczeniu niżej wymienionych chorób w krajach Unii Europejskiej, ze względu na zwiększoną toksyczność dla wątroby w porównaniu z innymi lekami przeciwgrzybiczymi. W Polsce ketokonazol w tabletkach 200mg nadal widnieje na liście refundacyjnej i w związku z powyższym istnieje ryzyko, że może być wypisywany przez lekarzy i wydawany przez apteki pacjentom. Ketokonazol do niedawna był stosowany jako lek przeciwgrzybiczy do leczenie infekcji wywołanych przez dermatofity i drożdżaki takie jak: • układowe zakażenia grzybicze, wywołane przez Candida, a także blastomikoza, kokcydioidomikoza, parakokcydioidomikoza, histoplazmoza, • grzybice pochwy, • zakażenia drożdżakowe przewodu pokarmowego • zakażenia skóry, włosów i paznokci - grzybica skóry, grzybica paznokci, łupież pstry, łupież głowy, zapalenie mieszków włosowych wywołane przez Pityrosporum, przewlekłe drożdżakowe zakażenie błon śluzowych i skóry • zapobieganie zakażeniom grzybiczym u pacjentów ze zmniejszoną odpornością wrodzoną lub wywołaną przez chorobę lub leki. Europejska Agencja Leków w lipcu 201 3 r. zaleciła wszystkim krajom UE zawieszenie pozwoleń na dopuszczenie do obrotu doustnych leków zawierających ketokonazol. Zalecenia te powstały na podstawie przeglądu danych, który wykazał wyższą toksyczność dla wątroby w przypadku stosowania tego leku, w porównaniu z innymi lekami przeciwgrzybiczymi. Dlatego też jeżeli ktoś z Państwa przyjmuje doustne leki zawierające ketokonazol w leczeniu infekcji grzybiczej, należy podczas kolejnej wizyty u lekarza omówić z nim odpowiednie, alternatywne metody leczenia. Ketokonazol w tabletkach może być stosowany jedynie poza wskazaniami, w leczeniu pacjentów z zespołem Cushinga. W przypadku przyjmowania ketokonazolu w postaci do stosowania miejscowo (np. kremy, maści i szampony), leczenie można kontynuować, gdyż ilość ketokonazolu, który ulega wchłonięciu z tych postaci leków jest bardzo niewielka. Gdyby mieli Państwo wątpliwości lub pytania związane z zastosowaniem ketokonazolu w tabletkach proszę kontaktować się z lekarzem lub farmaceutą albo zadać pytanie do CIL na adres [email protected] Z poważaniem mgr farm. Ewa Zygadło Więcej o ketokonazolu znajdziesz na stronach CIL-u 1 . Bezpieczna farmakoterapia – czy zawsze bezpieczna? 2. Zawieszenie pozwoleń dla doustnych leków z ketokonazolem 3. Ketokonazol - ciąg dalszy Aktualności Uprzejmie informujemy, że Centrum Informacji o Leku rozpoczęło współpracę z Fundacją MY Pacjenci w obszarze refundacji i dostępności leków dla pacjentów. Poniżej zamieszczamy informacje o Fundacji oraz prośbę o wypełnienie kwestionariusza. Redakcja Fundacja MY Pacjenci Joanna Turkiewicz Fundacja MY Pacjenci wspiera partycypację pacjentów w socjolodzy, antropolodzy, to ludzie, których połączył wspólny podejmowaniu decyzji w ochronie zdrowia i zapewnia wsparcie cel: wspieranie pacjentów. eksperckie organizacjom pacjenckim, żeby komunikowały skuteczniej swoje problemy i potrzeby. Fundacja prowadzi działalność naukową, badawczą, doradczą i szkoleniową dla pacjentów i ich organizacji. Misją Fundacji jest budowanie płaszczyzn współpracy między administracją publiczną, pacjentami i ich organizacjami, lekarzami, światem akademickim i biznesem w ochronie zdrowia. Czym zajmuje się Fundacja MY PacJenci? Fundacja MY Pacjenci to przede wszystkim ludzie: • ludzie, w interesie których działamy, przede wszystkim pacjenci, organizacje pacjenckie i osoby związane z ochroną zdrowia, ale tak naprawdę każdy obywatel, ponieważ każdy z nas może stać się pacjentem, • ludzie – zespół Fundacji, pasjonaci z wielu dyscyplin, nie tylko ochrony zdrowia, także prawnicy, analitycy, ekonomiści, 4 Ketokonazol/Fundacja MY Pacjenci Zdjęcie Fundacja MY Pacjenci, zrobione podczas warsztatów w ramach projektu Rodzice dla Zdrowia . Zespół Fundacji po lewej stronie zdjęcia. Biuletyn o Lekach dla pacjentów Czerwiec 201 4, Numer 8 Hasło: „Pacjenci – sami nie wiecie, ile możecie” stało się naszym mottem, ponieważ uważamy, że pacjenci i obywatele mogą wiele zmienić. Dotychczas nie stało się tak m.in. z powodu braku świadomości tego potencjału oraz z powodu braku wsparcia merytorycznego. To jest właśnie to czym się zajmujemy – próbujemy przekonać, że głos obywateli jest ważny i dostarczyć argumentów wzmacniających jego siłę. Prowadzimy też szkolenia, zarówno dla lekarzy jak i dla pacjentów, piszemy artykuły, publikacje naukowe i prowadzimy bloga pacjenci.blogspot.com. Jeśli piszesz o zdrowiu lub chcesz się z nami podzielić swoim doświadczeniem ze służbą zdrowia, zachęcamy do kontaktu i zaglądania na naszą stronę www.mypacjenci.org. Refundacja pod lupą pacjentów - prośba o wypełnienie kwestionariusza Joanna Turek W styczniu 201 2 roku weszła w życie Ustawa refundacyjna, która doprowadziła do znaczącego wzrostu wydatków pacjentów na leki. Pacjenci więcej wydają na leki refundowane i nie zawsze mogą potrzebny im lek kupić w aptece. Z powodu wprowadzonych zmian tanie leki z Polski wyjeżdżają za granicę. Nie ma dobrego systemu informacji dla pacjentów na temat cen i dostępności leków. sugestiami dotyczącymi wszelkich prowadzonych przez nas działań. W razie pytań, prosimy o kontakt: Joanna Turkiewicz, [email protected] Zwracamy się z uprzejmą prośbą o zabranie głosu w konsultacjach społecznych nie tylko przez pacjentów, ale też przez osoby zdrowe, przez każdego obywatela. Problem dotyczy dostępności leków dla pacjentów. Każdy z nas może kiedyś potrzebować leków, a co zrobimy, jeśli nie będziemy ich mogli kupić? Nadszedł czas, żeby pacjenci i obywatele wzięli sprawy w swoje ręce i przyjrzeli się najnowszym propozycjom rządzących pod lupą – planowana jest nowelizacja Ustawy refundacyjnej. Jest to doskonała okazja, żeby wyrazić swoje zdanie na jej temat. Zdjęcie Fundacja My Pacjenci Każdy głos ma znaczenie. Będziemy mogli coś próbować zmienić, tylko jeżeli będziemy o naszych potrzebach mówić i to mówić jednym głosem. Czym jest projekt Pacjenci Decydują? Przygotowaliśmy kwestionariusz, który pozwoli na zebranie informacji od szerokiego grona zainteresowanych osób. Są to już trzecie konsultacje społeczne, które przeprowadzamy w ramach projektu PACJENCI DECYDUJĄ. Dotychczasowe raporty z konsultacji społecznych dostępne są na stronie pacjencidecydują.pl w zakładce Podsumowania konsultacji. Bardzo prosimy o wypełnienie kwestionariusza i rozesłanie go przyjaciołom, znajomym, kolegom z pracy. Im więcej osób weźmie udział w konsultacjach społecznych, tym większa szansa, że zostaną poważnie potraktowane przez decydentów – NFZ i Ministerstwo Zdrowia (LINK DO KWESTIONARIUSZA). Zachęcamy do śledzenia informacji na stronie Fundacji MY Pacjenci mypacjenci.org, zabierania głosu w prowadzonych przez nas konsultacjach społecznych i dzielenia się z nami Redakcja Redaktor Naczelny mgr farm. Ewa Zygadło Sekretarz Redakcji mgr Agnieszka Cieniawa Redakatorzy Wydania lek. med. Tomasz Kowalczyk mgr farm. Paweł Kozaczuk Fundacja MY Pacjenci w partnerstwie z Fundacją Urszuli Jaworskiej realizuje projekt pt. ”Promocja konsultacji społecznych w ochronie zdrowia” PACJENCI DECYDUJĄ, którego celem jest przygotowanie organizacji pacjenckich do udziału w procesie konsultacji społecznych w ochronie zdrowia. Działania projektowe mają na celu stworzenie grupy obywateli przygotowanej do udziału w konsultacjach społecznych z zakresu ochrony zdrowia. W ramach projektu zostały przeprowadzone szkolenia z zakresu partycypacji w procesie podejmowania decyzji i warsztaty dotyczące konsultacji społecznych konkretnych inicjatyw ustawodawczych resortu zdrowia. Organizacje pacjenckie są przygotowywane do bieżącego monitoringu, analizy i komentowania działań legislacyjnych i decyzji w obszarze ochrony zdrowia. Projekt współfinansowany jest przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami czlonkowskimi Unii Europejskiej. Wydawca Centrum Informacji o Leku www.lekiinformacje.pl ul. Sudecka 11 6/22 53-1 29 Wrocław [email protected] Biuletyn o Lekach dla Pacjentów jest bezpłatnym kwartalnikiem i ukazuje się w każdym trzecim miesiącu kwartału . Refundacja pod lupą pacjentów 5