Konstrukcje współczesnych budynków wysokich

Konstrukcje współczesnych budynków wysokich

Konstrukcje
współczesnych
budynków wysokich
Jacek Wdowicki
Politechnika Poznańska
DuŜy wybór opisów konstrukcji budynków wysokich zawiera
opracowanie [114].
Zestawienia obejmujące w sumie 1809 budynków znaleźć moŜna na
stronie internetowej CTBUH [133].
NiŜej zaprezentowano konstrukcje wybranych charakterystycznych
(w większości zrealizowanych) budynkow wysokich o betonowych
konstrukcjach usztywniających.
W
przypadku
kaŜdego
z
budynkow
podano
charakterystykę i rzut typowej kondygnacji.
Na rysunkach ściany i słupy zostały zaczernione.
krótką
jego
Przykłady budynków
Budynki ścianowe
Burj Dubai, Dubaj,
Zjednoczone Emiraty Arabskie.
Budynek Burj Dubai – rzut kondygnacji
typowej, wg [15]
Jest to obecnie najwyŜszy budynek
na świecie [15]. Ma ponad 160
kondygnacji, całkowita wysokość
budynku wynosi 818 m. Rzut jest
zmienny na wysokości, typowy
przekrój poziomy ma kształt
gwiazdy trójramiennej.
W centralnej części obiektu
umieszczono elementy komunikacji
pionowej, skąd do kaŜdego z ramion
poprowadzono korytarz. Układ
konstrukcyjny budynku wypełnia
niemal cały rzut, w najbardziej
wysuniętej części „ramion” znajdują
się wyraźnie zaznaczone słupy.
Ściany zewnętrzne budynku są
osłonowe i stanowią elementy
dekoracyjne elewacji.
Budynki trzonowe
Budynek biurowy
Treasury Building, Singapur.
Budynek biurowy Treasury Building w Singapurze –
rzut kondygnacji typowej, wg [120]
Podstawowe parametry budynku są
następujące [135]: powierzchnia
uŜytkowa ok. 130 tysięcy m2, wysokość
234,7 m (52 kondygnacje), stropy w
postaci wspornikow o długości ok. 12 m,
zewnętrzna średnica całego obiektu 48,4
m, średnica wewnętrznego trzonu
Ŝelbetowego 24,95 m, grubość ścian
trzonu zmienna od 1,0 do 1,2 m od
szczytu budynku do 16 piętra, natomiast
poniŜej 16 piętra 1,65 m. Budynek w
obrysie ma kształt koła (rys. 3.350).
Centralnie umieszczono okrągły trzon, a
w nim rozmieszczono elementy
komunikacji pionowej. Powierzchnię
biurową poza trzonem moŜna swobodnie
kształtować, gdyŜ budynek nie ma
konstrukcyjnych przegrod pionowych.
Trzon jest jedynym elementem nośnym,
podtrzymującym wspornikowo
zawieszone stropy.
Budynek biurowo-hotelowy
Andersia, Poznań.
Budynek biurowo-hotelowy Andersia w
Poznaniu: a) rzut kondygnacji typowej,
Obiekt ten o rzucie zbliŜonym
kształtem do prostokąta ma 23
kondygnacje i jest typowym
budynkiem trzonowym. śelbetowy
trzon o wysokości 93,3 m z betonu
klasy B37 umieszczono centralnie,
co ogranicza do minimum skręcanie
ustroju. Na obwodzie budynku
rozmieszczono ramy Ŝelbetowe
przenoszące na fundament
obciąŜenia pionowe. Konstrukcja
nośna budynku utwierdzona jest w
płycie fundamentowej grubości 150
cm. Rzut układu usztywniającego
pokazano na rysunku 3.351a.
Konstrukcyjne ściany wewnętrzne
trzonu mają na całej wysokości
budynku stałą grubość 20 cm, a
grubość ścian obwodowych trzonu
jest zroŜnicowana na wysokości w
zakresie od 60 do 25 cm. W części
hotelowej grubość ścian
obwodowych trzonu wynosi 30 cm.
Na zewnątrz trzonu po stronie
b)
Budynek biurowo-hotelowy Andersia w
Poznaniu: b) widok (fot. M. Marciniak)
Podczas analizy statycznej wielu
kolejnych wersji konstrukcji
wykorzystano program umoŜliwiający
obliczanie układow usztywniających
budynki wysokie o skokowo zmiennej
sztywności, przy zastosowaniu modelu
ciągłego [124], przy czym
wyodrębniono 5 stref o stałej
sztywności. Maksymalna wartość
przemieszczeń poziomych w
ostatecznej wersji konstrukcji wynosiła
0,121 m, co stanowi 0,121/93,3 = 1/771
wysokości budynku. Na rysunku b) na
pierwszym planie widoczny jest
budynek Andersia, a z prawej strony
zrealizowany wcześniej budynek
Poznańskiego Centrum Biznesu.
Budynki
trzonowo-ramowe
Budynek biurowy
Millennium Tower,
Wiedeń, Austria.
Podstawowe parametry obiektu są następujące
[72]:
— powierzchnia rzutu 1080 m2,
— wysokość 202 m, wraz z 30 metrową anteną,
— liczba kondygnacji nadziemnych 50,
— liczba kondygnacji podziemnych 3.
Budynek ma kształt dwoch zachodzących na siebie
pierścieni kołowych obejmujących trzon
usztywniający w formie krzyŜa [72]. W częściach
pierścieniowych znajdują się pomieszczenia
biurowe, a w trzonie usztywniającym: dźwigi,
klatki schodowe, foyer, archiwa i dodatkowe
pomieszczenia biurowe. Konstrukcję nośną
budynku stanowi trzon Ŝelbetowy monolityczny
oraz ustroj słupowo--płytowy (rys.). Trzon przenosi
wszelkie obciąŜenia poziome budynku oraz
przypadającą na niego część obciąŜenia
pionowego. Konstrukcję części zewnętrznej
budynku stanowią koncentryczne ramy zespolone o
węzłach podatnych. Rozpiętość ram wynosi 6,5 m,
Budynek biurowy Millennium Tower w Wiedniu
a rozstaw słupow – odpowiednio 5,2 i 2,7 m.
– rzut kondygnacji typowej, wg [72]
Cechą charakterystyczną ram jest
bardzo mała wysokość
konstrukcyjna rygli, całkowicie
zintegrowanych z płytą stropową.
Elementem podstawowym rygla jest
teownik spawany ze stali S355,
zespolony za pomocą łącznikow
sworzniowych z płytą z betonu B40.
Słupy w przekroju składają się z rur
stalowych, stalowego rdzenia i
betonu wypełniającego rury.
Średnice rur i wymiary rdzenia
dostosowano do danej kondygnacji.
Budynek posadowiono na 151
wierconych palach o długości 25 m
kaŜdy.
Budynki
z wysięgnikami
(ang. outriggers)
Budynek
Di Wang Tower,
Shenzhen, Chiny.
Obiekt ten (zwany równieŜ Shun Hing Square) ma 79
kondygnacji i wchodzi w skład zespołu trzech
budynkow. Zasadnicza część biurowca ma wysokość
324,8 m, co stawia tę budowlę na ósmym miejscu
wśrod 100 najwyŜszych budynkow świata (według
CTBUH – stan w maju 2008). Rzut budynku (rys.
3.353) składa się z części prostokątnej o wymiarach
43,5×35,5 m oraz dwoch bocznych połkoli o
promieniu 12,5 m.
Konstrukcję budynku tworzy wewnętrzny Ŝelbetowy
trzon oraz zewnętrzna stalowa rama. Oba elementy
połączono ze sobą za pomocą wysięgników
(outriggerow) na czterech kondygnacjach.
Budynek biurowy Di Wang Tower w Shenzhen
– rzut kondygnacji typowej, wg [120]
Wewnętrzny Ŝelbetowy trzon składa się z 6
elementow połączonych stalowymi belkami
nadproŜowymi. Grubość ścian zmienia się z
wysokością: do 45 kondygnacji wynosi 75 cm,
powyŜej 60 cm. Stalowe słupy wraz ze stalowymi
ryglami tworzą zewnętrzną ramę. Słupy wykonano z
elementow o przekrojach skrzynkowych o wymiarach
od 1600×1500 mm do 600×600 mm. Do 62
kondygnacji wypełniono je betonem. Na 6, 26, 45 oraz
70 kondygnacji przewidziano po 12 wysięgnikow,
czyli stalowych wiązarow łączących słupy ramy
zewnętrznej z Ŝelbetowym trzonem. W budynku
zastosowano stropy zespolone składające się ze
stalowych belek, przegubowo połączonych z trzonem i
ramą zewnętrzną, oraz płyty Ŝelbetowej grubości 10
cm ułoŜonej na pomostach z blach profilowanych. Ze
względu na swą smukłość budynek był przedmiotem
wielu badań, w tym eksperymentalnych na
rzeczywistym obiekcie [78, 120].
Budynek
World Financial Center, Szanghaj,
Chiny.
Budynek World Financial Center w Szanghaju –
rzut kondygnacji typowej, wg [79]
Budynek biurowy ma 101
kondygnacji i 492 m wysokości. W
trzonie umieszczonym centralnie
zlokalizowano elementy
komunikacji pionowej (rys.). Trzon
łączą z czterema megasłupami
zlokalizowanymi w naroŜach
budynku wysięgniki wysokości
trzech kondygnacji (12,6 m).
Powierzchnia biurowa poza trzonem
przeznaczona jest do swobodnego
kształtowania. Zewnętrzny obrys
jest kwadratowy u podstawy i
zwęŜa się ku gorze [79] (por. rys. na
str.nast.).
Budynki powłokowe
Tour Sans Fins,
ParyŜ, Francja
(projekt).
Okrągły budynek ma mieć 95
kondygnacji i przy planowanej
wysokości 425,60 m średnicę
zewnętrzną tylko 43 m (rys.). Jako
konstrukcję usztywniającą
przewidziano zewnętrzną powłokę
ramową [88].
Budynek Tour Sans Fins w ParyŜu (projekt)
– rzut kondygnacji typowej, wg [88]
Budynki
trzonowo-powłokowe
Hopewell Centre,
Hongkong, Chiny.
Budynek Hopewell Centre w Hongkongu
– rzut kondygnacji typowej, wg [73]
Obiekt usytuowany jest na stromym zboczu. Poziomy
sąsiednich ulic roŜnią się o około 48 m, w związku z
czym tylne wejście do budynku znajduje się na
poziomie 17 piętra. Budynek – zaprojektowany na
planie koła o promieniu 22,9 m (rys. 3.356) – ma 64
kondygnacje nadziemne i jedną podziemną oraz
powierzchnię całkowitą 77 900 m2. Był pierwszym
okrągłym budynkiem biurowym w Hongkongu. Mając
216 m wysokości, pozostawał najwyŜszym
wieŜowcem w tym mieście w latach 1980–1989. Ze
znajdującej się na 62. piętrze obrotowej restauracji
moŜna obserwować niezwykłą panoramę Hongkongu
[73, 114]. Ustroj nośny budynku zaprojektowano w
postaci zewnętrznej powłoki ramowej o średnicy 45,8
m oraz wewnętrznego trzonu usztywniającego o
średnicy 19,8 m. Trzon składa się z trzech
wspołśrodkowych ścian połączonych ze sobą za
pomocą układu belek. Betonowe ściany trzonu u
podstawy budynku mają grubość 76,2 cm. Wewnątrz
trzonu rozmieszczono elementy komunikacji
pionowej. W skład powłoki ramowej wchodzi 48
rozmieszczonych obwodowo betonowych słupow o
wymiarach w poziomie przyziemia 1,45×1,22 m.
Budynek w całości posadowiono na skalistym podłoŜu
na stopach fundamentowych.
Budynki
o konstrukcjach
nietypowych
Budynek biurowy
Commerzbanku,
Frankfurt, Niemcy.
Budynek biurowy Commerzbank we
Frankfurcie nad Menem – rzut kondygnacji
typowej, wg [132]
Obiekt zlokalizowany w centrum
miasta nad rzeką Men jest
najwyŜszym budynkiem w Europie
(258,1 m, z anteną 298,7 m). W
rzucie ma kształt trojkąta
rownobocznego o boku długości 60
m (rys. 3.357). NaroŜa budynku są
zaokrąglone, a ściany boczne
zewnętrzne lekko zakrzywione, co
nadaje konstrukcji opływowy
kształt. W 58-kondygnacyjnym
budynku zarowno pylony trzonow
komunikacyjnych, jak i stropy są
elementami zespolonymi stalowobetonowymi [72].
Apartamentowiec
Trump World Tower,
Nowy Jork, USA.
Trump World Tower w Nowym
Jorku – rzut kondygnacji typowej,
wg [104]
Budynek ma 73 kondygnacje nadziemne,
wysokość 262 m i powierzchnię rzutu 1031,65 m2.
Obiekt usztywniono dwoma poprzecznymi
ścianami z nadproŜami oraz łączącymi je ścianami
rownoległymi do dłuŜszych bokow, a takŜe
wspołpracującą z nimi powłoką ramową
zlokalizowaną na obwodzie budynku, składającą z
nadproŜy i słupow rozmieszczonych wzdłuŜ
zewnętrznych bokow rzutu w rozstawie co około 4
m (rys. 3.358). Bryła budynku ma kształt
wysokiego prostopadłościanu. Wewnątrz układu
usztywniającego zaprojektowano elementy
komunikacji pionowej. Układ usztywniający w
postaci tradycyjnej konstrukcji Ŝelbetowej przenosi
wszelkie obciąŜenia poziome oraz przypadającą na
niego część obciąŜenia pionowego. Budynek
wykonano z betonu, aby zwiększyć jego odporność
na porywy silnych wiatrow; część przeszklona
pozwala na oglądanie panoramy Nowego Jorku.
Apartamentowiec Trump World Tower przez dwa
lata (2000–2002) był najwyŜszym na świecie
budynkiem mieszkalnym [104].
Dziękuję za uwagę!
http://www.ikb.poznan.pl/jacek.wdowicki
Wykaz literatury i norm
Wykaz literatury
[1] Ajdukiewicz A., Starosolski W.: śelbetowe ustroje płytowo-słupowe.
Arkady, Warszawa 1981.
[2] Bauer J., Kotowski R., Lenart J.: Metoda modelowania cyfrowego w
analizie statycznej wysokich budynkow płytowo-tarczowych.
Mechanika i Komputer, 2 (1980), 199–209.
[3] Biernatowski K.: Fundamentowanie. PWN, Warszawa 1984.
[4] Biliński T., Gaczek W.: Systemy uprzemysłowionego budownictwa
ogolnego. PWN, Warszawa 1982.
[5] Biswas J.K., Tso W.K.: Three-Dimensional Analysis of Shear Wall
Buildings to Lateral Load. Journal of the Structural Division.
Proceedings of the ASCE, 100 (1974), 1019–1036.
[6] Buczkowski W., Czwojdziński Z.: Obliczenia statyczne studni
opuszczanych z uwzględnieniem etapow ich realizacji. Budownictwo
Przemysłowe, nr 3/1985.
[7] Buczkowski W., Czwojdziński Z.: Zabezpieczenie studni opuszczanych
przed wyporem za pomocą pierścienia kotwiącego przegubowo
połączonego z konstrukcją. Roczniki AR w Poznaniu, CCXXIV,
1991.
[8] Buczkowski W.: Niektore zagadnienia obliczania studni opuszczanych
prostokątnych obciąŜonych liniowo w części noŜowej. InŜynieria i
Budownictwo, nr 8/1991.
[9] Buczkowski W., Szymczak-Graczyk A.: Analiza numeryczna i zbrojenie
płyt prostokątnych. InŜynieria i Budownictwo, nr 10/2006.
[10] Chan H.C., Cheung Y.K.: Analysis of Shear Wall Using Higher Order
Finite Elements. Building and Environment, 14, 3 (1979), 217–224.
[11] Cheung Y.K.: Finite Strip Method in Structural Analysis. Pergamon
Press, Oxford 1976.
[12] Cheung Y.K., Swaddiwudhipong S.: Analysis of Frame Shear Wall
Structures Using Finite Strip Elements. Proceedings of the Institution
of Civil Engineers, Part 2, 65, Sept. (1978), 517–535.
[13] Cheung Y.K.: Tall Buildings 2. W: Handbook of Structural Concrete,
pp. 38–1 – 38–52, Pitman, London 1983.
[14] Cholewicki A.: Obliczanie ścian usztywniających. COBPBO,
Warszawa 1980.
[15] Colaco J.P.: Structural Systems for Tall Apartment Towers. W:
CTBUH 2005: 7th World Congress „Renewing the Urban
Landscape”. 16–19 October 2005, New York City, Proceedings on
CD-ROM, 1–12.
[16] Coull A., Stafford Smith B.: Tall Buildings 1.W: Handbook of
Structural Concrete, Pitman, London 1983, 37–1 – 37–46.
[17] Coull A., Subedi N.K.: Coupled Shear Walls with Two and Three
Bands of Openings. Building Science, 7 (1972), 81–86.
[18] Council on Tall Buildings and Urban Habitat: Planning and Design of
Tall Buildings. A Monograph in 5 volumes. ASCE, New York 1978–
1981.
[19] Council on Tall Buildings and Urban Habitat: Tall Buildings and
Urban Environment Series. McGraw-Hill Inc., New York 1992–1995
(10 parts).
[20] Danay A., Gellert M., Gl¨uck J.: The Axial Strain Effects on Load
Distribution in Nonsymmetric Tier Buildings. Building Science, 9
(1974), 29–38.
[21] Dąbrowski K., Stachurski W., Zieliński J.L.: Konstrukcje betonowe.
Arkady, Warszawa 1976.
[22] Dowgird R.: Prefabrykowane konstrukcje szkieletowe. Arkady,
Warszawa 1972.
[23] Fintel M.: Need for Shear Walls in Concrete Buildings for Seismic
Resistance. Observations on the Performance of Buildings with
Shear Walls in Earthquakes of the Last Thirty Years. W: Concrete
Shear in Earthquake, Ed. T.C.C. Hsu, S.T. Mau, Elsevier, London
1991, pp. 34–42.
[24] Foster N.: Modeling the Swiss Re Tower. ArchitectureWeek, 5/2005.
[25] Gałkowski Z., Samborski J.: Projektowanie konstrukcji
monolitycznych przy zastosowaniu ETO. COBPBO, Warszawa 1985.
[26] Grabiec K.: Konstrukcje betonowe. Przykłady obliczeń. PWN,
Warszawa, 1966.
[27] Grzegorzewicz K.: Technika wykonywania ścian szczelinowych.
Studia i materiały. Zeszyt 3. Instytut Badawczy Drog i Mostow,
Warszawa 1975.
[28] Hart G.C., DiJulio R.M.Jr, Lew M.: Torsional Response of High-Rise
Buildings. Journal of the Structural Division. Proceedings of the
ASCE, 101, 2 (1975).
[29] Ho D., Liu C.H.: Shear-Wall and Shear-Core Assemblies with Variable
Cross-Section. Proceedings of the Institution of Civil Engineers, Part
2, 81, 3 (1986).
[30] JamroŜy Z.: Beton i jego technologie. PWN, Warszawa – Krakow
2000.
[31] Jarominiak A.: Lekkie konstrukcje oporowe. Wydawnictwo
Komunikacji i Łączności, Warszawa 1999.
[32] Jasiczak J., Mikołajczyk P.: Technologia betonu modyfikowanego
domieszkami i dodatkami – Przegląd technologii krajowych i
zagranicznych. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, 1997.
[33] Kapela M., Sieczkowski J.: Projektowanie konstrukcji budynkow
wielokondygnacyjnych. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 2003.
[34] Katalog deskowań ALSINA Polska, 2009.
[35] Katalog deskowań DOKA.
[36] Katalog deskowań PERI, 2002.
[37] Katalog elementow prefabrykowanych CONSOLIS, 2007.
[38] Katalog elementow prefabrykowanych FILIGRAN POLSKA, 2004.
[39] Katalog elementow prefabrykowanych PPM GRALBET, 2003.
[40] Katalog elementow stropowych i nadproŜy strunobetonowych
systemu MUROTHERM produkowanych przez POZ-BRUK, 2007.
[41] Katalogi deskowań BAUMA S.A., 2005.
[42] Katalogi elementow prefabrykowanych ERGON Poland, 2008.
[43] Katalogi elementow prefabrykowanych PEKABEX BET, 2009.
[44] Katalogi elementow prefabrykowanych (stropow FILIGRAN,
BAUMAT, ścian zespolonych) produkowanych przez BAUMAT,
2002.
[45] Katalogi elementow stropowych typu TERIVA I, II i III
produkowanych przez Zakład Elementow Konstrukcyjnych J.
Kraterski Warszawa, SOLBET – Solec Kujawski, KONBUD Poznań.
[46] Katalogi HALFEN&DEHA Polska, 2006. Szyny HALFEN, zbrojenie
przebicie, systemy zbrojenia Ŝelbetu, systemy mocowania ścian
prefabrykowanych jedno- i trojwarstwowych, zbrojenie na przebicie.
[47] Katalogi JORDAHL&PFEIFER – Technika Budowlana, 2008.
Program handlowy, system łącznikow słupowych, połączenie zbrojeń
systemu PH, systemy dla murow licowych, trzpienie dylatacyjne
JORDAHL. Podkładki elastomerowe CALENBERG, system oparć
dla płyt p , systemy uchwytow montaŜowych.
[48] Katalogi Max FRANK GmbH&CO z 1996. Podkładki pod zbrojenie,
dystanse do szalunkow, łączniki do zbrojenia, szalunki, chemia
budowlana.
[49] Katalogi pomp do betonu PUTZMEISTER.
[50] Katalogi pomp do betonu SCHWING.
[51] Katalogi produktow PANBEX POLSKA, 2008.
[52] Katalogi rozwiązań do projektowania budynkow halowych w
systemie konstrukcyjno–montaŜowym Fabryki Fabryk. COBPBP
BISTYP 1972.
[53] Katalogi sprzętu dźwigowego COLES.
[54] Katalogi sprzętu dźwigowego GROVE.
[55] Katalogi sprzętu dźwigowego KRUPP.
[56] Katalogi sprzętu dźwigowego LIEBHERR.
[57] Katalogi sprzętu dźwigowego POTAIN.
[58] Katalogi systemu konstrukcyjno-montaŜowego P-70 – zeszyty 1–8
opracowane przez COBPBP BISTYP 1971.
[59] Katalog BETOMAX Polska. Artykuły dla budownictwa
monolitycznego, 2006.
[60] Katalog produktow ESSVE POLAND, 2006.
[61] Katalog produktow FISCHER Polska, 2007, Technika mocowania.
[62] Katalog produktow HILTI Poland, 2008.
[63] Katalog stropowych płyt spręŜonych PREFABET, 2000.
[64] Katalog System Budownictwa Mieszkaniowego „Wielki Blok”
opracowany przez MOBET – Przedsiębiorstwo Prefabrykacji, 2002.
[65] Katalog techniczny produktow KOELNER, 2004.
[66] Katalog węzłow konstrukcyjnych systemu Wielkopłytowego
Budownictwa Mieszkaniowego „SL-87”. Poznański Kombinat
Budowlany, 1999.
[67] KiernoŜycki W.: Betonowe konstrukcje masywne. Polski Cement,
Krakow 2003.
[68] Kim H.-S., Lee D.G., Kim C.K.: Efficient Three-Dimensional Seismic
Analysis of a High-Rise Building Structure with Shear Walls.
Engineering Structures, 27, 6 (2005), 963–976.
[69] Klemencic R., Fry J.A., Hooper J.D., Morgen B.G.: PerformanceBased Design of Ductile Concrete Core Wall Buildings – Issues to
Consider Before Detailed Analysis. The Structural Design of Tall and
Special Buildings, 16, 5 (2007).
[70] Kobiak J., Stachurski W.: Konstrukcje Ŝelbetowe. Tom I–III. Arkady,
Warszawa 1984–1989.
[71] Kowalczyk R.: Rozwiązania konstrukcyjne budynkow wysokich. XVII
Konferencja Naukowo-Techniczna „Jadwisin 2000”. Tom 1. Referaty
problemowe, Popowo k. Warszawy, 2000.
[72] Kucharczuk W., Labocha S.: Konstrukcje zespolone stalowo-betonowe
budynkow. Arkady, Warszawa 2007.
[73] Kwok K.C.S.: Hopewell Centre. W: Council on Tall Buildings and
Urban Habitat: Developments in Tall Buildings, Van Nostrand
Reinhold Company, New York 1983, 669–694.
[74] Lewicki B.: Budynki mieszkalne z prefabrykatow
wielkowymiarowych. Arkady, Warszawa 1964.
[75] Lewicki B., Karwowski A., Pawlikowski J.: Budynki mieszkalne ze
ścianami monolitycznymi. Arkady, Warszawa 1967.
[76] Lis Z.: Obliczanie przestrzennych układow usztywniających w
budynkach wysokich metodą pasm skończonych. Archiwum
InŜynierii Lądowej, XXII, 3 (1976).
[77] Lis Z.: Przegląd nowszych badań nad pracą przepon usztywniających
w budynkach wielokondygnacyjnych. Zeszyty Naukowe Politechniki
Poznańskiej, Budownictwo Lądowe, 12 (1968), 87–102.
[78] Li Q.S.,Wu J.R.: Correlation of Dynamic Characteristics of a SuperTall Building from Full-Scale Measurements and Numerical Analysis
with Various Finite Element Models. Earthquake Engineering and
Structural Dynamics, 33 (2004).
[79] Lu X., Zou Y., Lu W., Zhao B.: Shaking Table Model Test on Shanghai
World Financial Center Tower. Earthquake Engineering and
Structural Dynamics, 36 (2007), 439–457.
[80] Łapko A., Jensen B.Ch.: Podstawy projektowania i algorytmy obliczeń
konstrukcji Ŝelbetowych. Arkady, Warszawa 2005.
[81] MacLeod I.A.: Analytical Modelling of Structural Systems. Ellis
Horwood, New York 1990.
[82] McGraw-Hill Dictionary of Scientific and Technical Terms. 6th Ed.,
Engineering Reference Software, McGraw-Hill Dictionary of
Engineering, Digital Ed., 2006.
[83] Mielczarek Z.: Nowoczesne konstrukcje w budownictwie ogolnym.
Arkady, Warszawa 2005.
[84] Mitchell D., DeVall R.H., Saatcioglu M., Simpson R., Tinawi R.,
Tremblay R.: Damage to Concrete Due to the 1994 Northridge
Earthquake. Canadian Journal of Civil Engineering, 22 (1995), 361–
377.
[85] Pawłowski A.Z.: Budynki wysokie. Budynki inteligentne.
Architektura, 1/98.
[86] Pawłowski A.Z., Cała I.: Budynki wysokie. Oficyna Wydawnicza
Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2006.
[87] Pawłowski A.Z.: Kształtowanie i konstruowanie wysokich budynkow
trzonowych. COBPBO, Warszawa 1975.
[88] Phocas M.C.: Tragwerke f¨ur den Hochhausbau. System,
Verformungskontrolle, Konstruktion. Ernst & Sohn (A Wiley
Company), Berlin 2001.
[89] Poglądowy katalog elementow prefabrykowanych Systemu
Szczecińskiego. Wydanie IV z 1983, opracowane przez Poznański
Kombinat Budowlany.
[90] Poglądowy Katalog Prefabrykatow Systemu Wielkopłytowego
Budownictwa Mieszkaniowego „SL-87”. Poznański Kombinat
Budowlany, wrzesień 1988.
[91] Poglądowy katalog węzłow konstrukcyjnych Systemu
Szczecińskiego. Wydanie IV z 1983, opracowane przez Poznański
Kombinat Budowlany.
[92] Praca zbiorowa: Budownictwo betonowe. Tom V: Zbrojenie,
deskowanie i formy do betonu. Pod kierunkiem W. Danileckiego.
[93] Praca zbiorowa: Budownictwo betonowe. Tom VII: Zagadnienia
ogolne prefabrykacji. Pod red. T. Kluza, Arkady, Warszawa 1972.
[94] Praca zbiorowa: Budownictwo betonowe. Tom IX: Fundamenty. Pod
kierunkiem B. Rosińskiego, Arkady, Warszawa 1966.
[95] Praca zbiorowa: Budownictwo betonowe. Tom X: Budowle miejskie.
Pod kierunkiem J. Nechaya, Arkady, Warszawa 1964.
[96] Praca zbiorowa: Budownictwo ogolne. Tom III: Elementy budynkow.
Podstawy projektowania. Pod kierunkiem L. Lichołai, Arkady,
Warszawa 2008.
[97] Praca zbiorowa: Budynki wznoszone metodami uprzemysłowionymi.
Projektowanie konstrukcji i obliczenia. Pod kierunkiem B.
Lewickiego, Arkady, Warszawa 1979.
[98] Praca zbiorowa: Fundamentowanie. Projektowanie i wykonawstwo.
Tom 2: Posadowienia budowli. Pod red. naukową E. Dembickiego,
Arkady, Warszawa 1988.
[99] Praca zbiorowa: Fundamentowanie. Projektowanie posadowień. Pod
red. Cz. Rybaka, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław
1997.
[100] Praca zbiorowa: Poradnik inŜyniera i technika budowlanego. Tom 1–
6. Arkady, Warszawa 1977–1986.
[101] Program sprzedaŜy wyrobow SIKA Poland, 2008/2009.
[102] Prospekt reklamowy BUDOSPRZĘT, 2009.
[103] Prospekt reklamowy: Łączniki MBT-BT firmy ANCON CLARK
Olive Grove Road, Sheffield SZ 3GB, England + Aprobata
Techniczna ITB AT-15-2381/96.
[104] Rahimian A.: Rising High in Manhattan Trump World Tower. The
Tallest Residential Building in the World. CTBUH Review, 3, Fall
(2004), 10–14.
[105] Rapp P., Wrześniowski K.: Analiza statyczna przestrzennych układow
usztywniających w budynkach wysokich. Część I. Archiwum
InŜynierii Lądowej, XIX, 1 (1973), 57–81.
[106] Rapp P., Wrześniowski K.: Dynamika budynkow wysokich o
konstrukcji ścianowej z nadproŜami. Państwowe Wydawnictwo
Naukowe, Warszawa – Poznań 1982.
[107] Rosman R.: Obliczanie ścian usztywniających osłabionych
otworami. Arkady, Warszawa 1971.
[108] Sieczkowski J.: Projektowanie budynkow wysokich z betonu.
Arkady, Warszawa 1976.
[109] Stafford-Smith B., Coull A.: Tall Building Structures: Analysis and
Design. Wiley, New York 1991.
[110] Stamato M.C.: Three Dimensional Analysis of Tall Buildings.
Proceedings of the International Conference on Planning and Design
Tall Buildings Held at Lehigh University, Vol. III. ASCE IABSE
(1972), 683–699.
[111] Starosolski W.: Połączenia w Ŝelbetowych konstrukcjach
szkieletowych. Arkady, Warszawa 1993.
[112] Starosolski W.: Połączenia w Ŝelbetowych prefabrykowanych
konstrukcjach szkieletowych. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej,
Gliwice 2006.
[113] Starosolski W.: Konstrukcje Ŝelbetowe według PN-B-03264:2002 i
EUROKODU 2. Tom I–III. Wydawnictwa Naukowe PWN,
Warszawa 2006–2007.
[114] Structural Systems for Tall Buildings.McGraw-Hill, Inc., New York
1995. Council on Tall Buildings and Urban Habitat, Tall Buildings
and Urban Environment Series, Vol. 10, ed. R.M. Kowalczyk, R.
Sinn, M. Kilmister.
[115] Systemy Budownictwa Mieszkaniowego i Ogolnego W-70,
Szczeciński, SBO, SBM-75, WUF-T, OWT-67, WWP. Praca pod
redakcją naukową E. Piliszka, Arkady, Warszawa 1974.
[116] Systemy Budownictwa Przemysłowego BWP-71. System
przemysłowych budynkow wielokondygnacyjnych. Arkady,
Warszawa 1976.
[117] Systemy Budownictwa Przemysłowego FF System konstrukcyjnomontaŜowy Fabryki Fabryk. Arkady, Warszawa 1976.
[118] Systemy Budownictwa Przemysłowego. P-70 System konstrukcyjnomontaŜowy Ŝelbetowych prefabrykowanych hal przemysłowych.
Arkady, Warszawa 1976.
[119] Tall & Green: Dubai Congress Review. 8th World Congress, held in
Dubai UAE, March 3–5, 2008, CTBUH 2008.
[120] Taranath B.S.: Wind and Earthquake Resistant Buildings: Structural
Analysis and Design. Marcel Dekker, New York 2005.
[121] Thornton C.H., Mohamad H., Hungspruke U., Joseph L.: Mixed
Construction for High-Rise Towers. W: Proceedings of the Fifth
World Congress „Habitat and High-Rise: Tradition and Innovation”,
Council on Tall Buildings and Urban Habitat, May 14–19, 1995,
Amsterdam, 1229–1245.
[122] Vademecum Projektanta – Prezentacja Nowoczesnych Technik
Budowlanych, opracowanie P. Markiewicz, Archi-Plus Krakow,
1996.
[123] Wdowicki J., Wdowicka E.: Analiza statyczna przestrzennych
układow ścianowych z nadproŜami. Metody Komputerowe w
InŜynierii Lądowej, część I–III: 3, 1 (1993) 9–42, część IV–V: 3, 2
(1993), 9–59.
[124] Wdowicki J., Wdowicka E.: Analysis of Spatial Shear Wall Structures
of Variable Cross-Section. W: 17th International Conference on
Computer Methods in Mechanics, June 19–22, 2007. Łodź – Spała,
Poland, 363–364.
[125] Wdowicki J., Wdowicka E.: DAMB – system programow do analizy
sejsmicznej budynkow wysokich usztywnionych konstrukcjami
ścianowymi z nadproŜami. InŜynieria i Budownictwo, 50, 1 (1993),
11–13.
[126] Wdowicki J., Wdowicka E.: System of Programs for Analysis of
Three-Dimensional Shear Wall Structures. The Structural Design of
Tall Buildings, 2, 4 (1993), 295–305.
[127] Wdowicki J., Wdowicka E., Błaszczyński T.: Integrated System for
Analysis of Shear Wall Tall Buildings. w: Proceedings of the Fifth
World Congress „Habitat and High-Rise: Tradition and Innovation”.
Council on Tall Buildings and Urban Habitat, Amsterdam, May 14–
19, 1995, 1309–1324.
[128] Wdowicka E., Wdowicki J., Błaszczyński T.: Seismic Analysis of the
„South Gate” Tall Building According to Eurocode 8. The Structural
Design of Tall and Special Buildings, 14, 1 (2005), 59–67.
[129] Wilson E.L., Hollings J.P., Dovey H.H.: ETABS version 6: ThreeDimensional Analysis of Building Systems. Computers and
Structures Inc., Berkeley 1995.
[130] Winiarski M.: SNOB – system analizy statycznej i sprawdzania
nośności budynkow oraz osiadania fundamentow. InŜynieria i
Budownictwo, 41, 11 (1984).
[131] Wrześniowski K., Rapp P., Wdowicki J., Winkel E.: Analiza
sztywności przestrzennej budynkow wysokich – system BW-5.
Mechanika i Komputer, 1 (1978).
[132] www.architectureweek.com z dnia 2009-03-22.
[133] www.ctbuh.org z dnia 2009-02-24.
[134] www.ikb.poznan.pl/jacek.wdowicki z dnia 2009-03-18.
[135] Zaknic I., Smith M., Rice D.: 100 of the World’s Tallest Buildings.
Images Publishing, Mulgrave 1998.
[136] Zarzycki A., Bielawski J., Cholewicki A.: Wytyczne projektowania
konstrukcji Ŝelbetowych prefabrykowanych budynkow
szkieletowych w ustroju słupoworyglowym COBPBO, Warszawa
1983.
[137] Zienkiewicz O.C., Taylor R.L.: The Finite Element Method, 5th
Edition. Butterworth-Heinemann, Oxford UK 2000.
[138] śenczykowski W.: Budownictwo ogolne. Tom III, Arkady, Warszawa
1967 i 1990.
Wykaz norm i instrukcji
PN-71/B-06280 Konstrukcje z wielkowymiarowych prefabrykatow
Ŝelbetowych. Wymagania w zakresie wykonania i badania przy
odbiorze.
PN-77/B-02011 ObciąŜenia w obliczeniach statycznych. ObciąŜenie
wiatrem.
PN-83/N-01341 Metody pomiaru i oceny hałasu przemysłowego.
PN-84/B-03264 Konstrukcje betonowe, Ŝelbetowe i spręŜone. Obliczenia
statyczne i projektowanie.
PN-85/B-02170 Ocena szkodliwości drgań przekazywanych przez podłoŜe
na budynki.
PN-85/B-02171 Ocena wpływu drgań na ludzi w budynkach.
PN-87/B-02355 Tolerancje wymiarow w budownictwie. Postanowienia
ogolne.
PN-88/B-06250 Beton zwykły.
PN-B-02151-3:1999 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w
budynkach. Izolacyjność akustyczna przegrod w budynkach oraz
izolacyjność akustyczna elementow budowlanych. Wymagania.
PN-B-03264:2002 Konstrukcje betonowe, Ŝelbetowe i spręŜone.
Obliczenia statyczne i projektowanie.
PN-EN 1991-1-4:2008 Eurokod 1. Oddziaływania na konstrukcje. Część
1–4: Oddziaływania ogolne. Oddziaływania wiatrem.
PN-EN 206-1:2003 Beton. Wymagania, właściwości, produkcja i
zgodność.
PN-EN 934-2 Domieszki do betonu – definicje.
PN-ISO 3443-4:1994 Tolerancje w budownictwie. Metoda przewidywania
odchyłek montaŜowych i ustalania tolerancji.
Diagnostyka dynamiczna i zabezpieczenia istniejących budynkow
mieszkalnych przed szkodliwym działaniem drgań na właściwości
uŜytkowe budynkow. Autorzy: R. Ciesielski, J. Kawecki, E. Maciąg.
Instrukcja ITB nr 348, Warszawa 1998.
Projektowanie elementow Ŝelbetowych i murowych z uwagi na odporność
ogniową. Instrukcja ITB nr 409, Warszawa 2005.
Warunki techniczne wykonywania ścian szczelinowych. Zeszyt nr 35,
IBDM, Warszawa 1992.
Wytyczne projektowania i wykonania fundamentow szczelinowych.
Instrukcja ITB nr 230, Warszawa 1980.