docGospodarka odpadami promieniotwórczymi
download 
Reklamacja Transkrypt
Gospodarka odpadami promieniotwórczymi
Seria: Nasza energia ma przyszłość Gospodarka odpadami promieniotwórczymi „Jak pogodzić produkcję energii elektrycznej z ochroną środowiska?” „ 25 proc. ludzkości zużywa blisko dwie trzecie zasobów energetycznych.” „Czy EDF jest konkurencyjny?” EFEKTYWNOŚĆ BEZPIECZEŃSTWO POSZANOWANIE ENERGII W dobie ogromnych wyzwań energetycznych EDF wytwarza wystarczającą ilość energii w sposób przyjazny dla środowiska naturalnego oraz zapewnia maksymalny dostęp do elektryczności. „Zapotrzebowanie na energię może wzrosnąć o 60 proc. do 2030 roku.” EDF EUROPEJSKIM LIDEREM W WYTWARZANIU ENERGII ELEKTRYCZNEJ MOC ZAINSTALOWANA we Francji na dzień 31 grudnia 2010 r. Grupa EDF działa na dużych europejskich rynkach energii: w Wielkiej Brytanii z EDF Energy, we Włoszech z Edisonem oraz we Francji, gdzie EDF jest liderem. Eksploatowane przez EDF aktywa wytwórcze, na które składają się elektrownie jądrowe, wodne, konwencjonalne oraz źródła odnawialne, tworzą efektywną, zróżnicowaną i uzupełniającą się całość. PRODUKCJA KRAJOWA wyprodukowanych przez EDF w 2010 r. we Francji JEDNOSTKI MIARY PRODUKCJA ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRZEZ EDF WE FRANCJI W 2010 ROKU 407,9 TWh 86,7 % Elektrownie jądrowe 45,4 TWh 9,7% Elektrownie wodne* 16,9 TWh 3,6% Elektrownie konwencjonalne * w tym elektrownie szczytowo - pompowe Wat (W) jest jednostką pomiaru mocy mechanicznej lub elektrycznej. Megawatogodzina (MWh) odpowiada produkcji instalacji o mocy 1 megawata (MW) w czasie 1 godziny. 1 MW = 1000 kilowatów (kW) = 1 milion watów. 1 terawatogodzina (TWh) to 1 miliard kWh. energii elektrycznej produkowanej bez emisji gazów cieplarnianych FRANCUSKIE AKTYWA WYTWÓRCZE 22 bloki konwencjonalne oraz 19 439 13 elektrowni jądrowych elektrowni wodnych turbin paliwowych Pomiar promieniowania zaplombowanego pojemnika. Zdjęcie na okładce: elektrownia jądrowa w Nogent-sur-Seine. 04 Co to są odpady promieniotwórcze? Francuski Urząd Dozoru Jądrowego wyróżnia ich dwie podstawowe kategorie; zagospodarowanie odpadów jest różne dla każdej kategorii. 06 Ochrona człowieka i środowiska Priorytetem jest uniknięcie jakiegokolwiek oddziaływania na człowieka i środowisko naturalne. 08 Pełna odpowiedzialność Od czasu budowy pierwszych elektrowni jądrowych EDF zarządza odpadami całkowicie zgodnie z przepisami. 10 Ramy prawne Francuska Ustawa z 28 czerwca 2006 r. reguluje gospodarkę odpadami promieniotwórczymi. Kreacja: Spécifique Koncepcja – realizacja: Zdjęcia: Onoky/Photononstop, Getty Images/DR, Corbis, AREVA, EDF/Olivier Culmann, Benoit Prédine, Frédéric Sautereau, Stéphane Zaubitzer, Michaël Zumstein. Druk na papierze ekologicznym Odpowiedzialny operator 87 proc. energii elektrycznej produkowanej przez EDF pochodzi z elektrowni jądrowych. Jak każda gałąź przemysłu i ta działalność generuje odpady, w tym odpady promieniotwórcze podlegające ostrym rygorom zagospodarowania. Francuska Ustawa z 28 czerwca 2006 r. definiuje krajowy plan zarządzania materiałami i odpadami promieniotwórczymi, który jest całkowicie zgodny z polityką gospodarowania odpadami promieniotwórczymi realizowaną przez EDF od czasu uruchomienia pierwszych elektrowni. Istniejące dziś rozwiązania można stosować w zarządzaniu wszelkiego rodzaju odpadami promieniotwórczymi, zarówno z bieżącej eksploatacji elektrowni jak i z przetwarzania wypalonego paliwa. Odpady sa składowane bądź przechowywane pod szczególnym nadzorem i odpowiednio kondycjonowane, by zapobiec uwolnieniu się substancji radioaktywnych do otoczenia i by skutecznie chronić ludność. www.edf.com www.edf.pl Gospodarka odpadami promieniotwórczymi CO TO SĄ ODPADY PROMIENIOTWÓRCZE? Odpady promieniotwórcze to substancje zawierające nuklidy promieniotwórcze, dla których nie przewiduje się żadnego późniejszego wykorzystania. Oficjalna klasyfikacja Urzędu Dozoru Jądrowego (ASN) wyodrębnia dwie podstawowe kategorie odpadów w oparciu o dwa kryteria: poziom aktywności i okres żywotności (czas połowicznego rozpadu).Tzw. odpady krótkożyciowe stanowią 90 proc. całkowitej ilości odpadów promieniotwórczych. W elektrowni odpady generowane są z działalności eksploatacyjnej, prac utrzymaniowych bądź likwidacyjnych. Są to na przykład filtry, żywice, zawory, tkaniny itp. Odpady długożyciowe, stanowiące 10 proc. całkowitej ilości odpadów, powstają głównie w wyniku przetwarzania wypalonego paliwa jądrowego. Składają się też na nie metalowe konstrukcje, w których znajduje się paliwo, tzw. zestawy paliwowe. W zarządzaniu wszystkimi odpadami promieniotwórczymi stosuje się odpowiednie rozwiązania i technologie: ostateczne składowanie odpadów krótkożyciowych w wyspecjalizowanych ośrodkach Krajowej Agencji Gospodarki Odpadami Promieniotwórczymi (Andra) oraz przechowywanie odpadów długożyciowych w zakładzie firmy AREVA w La Hague (Normandia) w oczekiwaniu na ostateczne rozwiązanie w kwestii gospodarowania tą kategorią odpadów. 04 KRÓTKOŻYCIOWE Odpady zwane krótkożyciowymi tracą połowę aktywności co 31 lat. Skupiają 0,1 proc. radioaktywności. Odpady długożyciowe pozostają aktywne przez okres dłuższy niż 31 lat. Skupiają 99,9 radioaktywności. WYPALONE PALIWO JĄDROWE Przetwarzanie wypalonego paliwa jądrowego polega na oddzieleniu materiałów nadających się do recyklingu (96 proc.) od tych, które nie nadają się do ponownego wykorzystania. Te ostatnie zwane są odpadami ostatecznymi. Promieniotwórczość Rejestr Andra Ustawa z 30 grudnia 1991 r. zobowiązała Krajową Agencję Gospodarki Odpadami Promieniotwórczymi (Andra) do inwentaryzowania każdego rodzaju materiałów i odpadów promieniotwórczych na terytorium Francji: istniejących oraz przewidywanych, cywilnych i wojskowych, krótkożyciowych czy długożyciowych … Wyniki francuskiej inwentaryzacji są publikowane raz na trzy lata i można się z nimi zapoznać na stronie Andra: www.andra.fr. Mierzona w bekerelach (Bq) promieniotwórczość jest zjawiskiem naturalnym. To mniej lub bardziej silne emitowanie promieni (alfa, beta, gamma) przez niestabilne jądra atomów. Promieniotwórczość maleje wraz z upływem czasu, gdyż aktywność zmniejsza się wskutek rozpadu jądra. SZACUNKOWY PODZIAŁ ILOŚCI ODPADÓW PROMIENIOTWÓRCZYCH NA POSZCZEGÓLNE ŹRÓDŁA POCHODZENIA WE FRANCJI NA KONIEC 2007 R. (ŹRÓDŁO: INWENTARYZACJA ANDRA 2009) 62 % przemysł elektrojądrowy 17 % nauka 17 % obrona 2% 1200 ton paliwa jądrowego zużywa w ciągu roku 58 francuskich reaktorów pozostały przemysł 1% medycyna 05 Gospodarka odpadami promieniotwórczymi OCHRONA CZŁOWIEKA I ŚRODOWISKA Zagrożenia związane z gospodarką odpadami promieniotwórczymi wiążą się głównie z promieniowaniem emitowanym przez obecne w odpadach izotopy promieniotwórcze. Od rozpoczęcia programu budowy elektrowni jądrowych EDF stosuje rozwiązania umożliwiające ochronę przed promieniowaniem zarówno pracowników jak i ludności oraz unikanie jakiegokolwiek oddziaływania na środowisko naturalne. Odpady powstające w elektrowniach jądrowych są segregowane przed przetworzeniem, a następnie składowane bądź przechowywane pod ścisłym nadzorem. Są zamykane w szczelnych pojemnikach, które tworzą barierę zapobiegającą rozprzestrzenianiu się substancji promieniotwórczych. Cały proces zarządzania odpadami podlega stałej kontroli przez władze publiczne i ekspertów zewnętrznych. Dla ochrony pracowników stosuje się pojedyncze lub wielokrotne ekranowanie (czyli bariery w formie betonowych ścian i posadzek, ścianek z ołowiu, specjalnych rodzajów szkła, wody w basenie…) o grubości dobranej odpowiednio do charakterystyki promieniowania danego odpadu. 06 KONTROLE Działalność EDF jest kontrolowana przez szereg instytucji publicznych: Urząd Dozoru Jądrowego (ASN), Regionalne Dyrekcje ds. Środowiska, Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, Instytut Ochrony Radiologicznej i Bezpieczeństwa Jądrowego (IRSN) i Krajowa Agencja Gospodarki Odpadami Promieniotwórczymi (Andra). Poinformowana opinia publiczna EDF upublicznia wszelką dokumentację niezbędną do lepszego zrozumienia wyzwań w tym obszarze. Każda elektrownia jądrowa przesyła okolicznym gminom comiesięczne zestawienie przeprowadzonych kontroli radiologicznych. Ich wyniki są też dostępne na stronie energie.edf.com. Wszystkie dane dotyczące monitorowania elektrowni są dostępne na stronie Krajowej Sieci Pomiarów Skażeń Promieniotwórczych Środowiska: http://www.mesure-radioactivite.fr. Bezpieczny transport odpadów Bezpieczeństwo transportu odpadów promieniotwórczych z elektrowni jądrowych do specjalistycznych ośrodków przetwarzania zapewnia odpowiednie opakowanie (kontenery z betonu, stali lub ołowiu) dostosowane do danego rodzaju odpadów. Transporty przebiegają zgodnie z krajowymi i międzynarodowymi przepisami, których celem jest ochrona ludności i środowiska przed wszelkimi zagrożeniami.Warunkiem koniecznym do wysyłki czy przyjęcia transportu jest przekazanie kompletnej dokumentacji kontrolnej. W razie stwierdzenia jakiegokolwiek uchybienia transport może zostać zatrzymany. 07 Gospodarka odpadami promieniotwórczymi PEŁNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ Od czasu uruchomienia swej pierwszej elektrowni jądrowej EDF ponosi pełną odpowiedzialność za generowane odpady promieniotwórcze. Gospodarując nimi, EDF stosuje cztery poniższe zasady pozwalające redukować ilość odpadów i chronić ludność, pracowników i środowisko naturalne:- ograniczanie ilości odpadów u źródła: dla przykładu, stałe ulepszenia w projektowaniu i eksploatacji elektrowni sprawiły, że od 1985 r. trzykrotnie zmniejszyła się ilość odpadów krótkożyciowych;- segregowanie odpadów dla optymalizowania gospodarki: odpady są segregowane w zależności od aktywności i rodzaju (metal, plastik…);- kondycjonowanie i długofalowe przygotowanie: odpowiednie dla każdego rodzaju odpadów kondycjonowanie umożliwia ich trwałe odizolowanie od otoczenia, by uniknąć uwolnienia się promieniowania;- izolowanie od człowieka i środowiska naturalnego: po kondycjonowaniu odpady są składowane lub przechowywane w nadzorowanych obiektach. 08 KONDYCJONOWANIE Wysokoaktywne i długożyciowe odpady promieniotwórcze pochodzące z przetwarzania wypalonego paliwa jądrowego są spalane i stapiane z proszkiem szklanym, stając się w ten sposób składnikiem szkliwa, i wlewane do pojemników ze stali nierdzewnej. W ten sposób powstają pakiety zeszkliwionych odpadów. Są one składowane przez firmę AREVA w zakładzie w La Hague do czasu wypracowania ostatecznego rozwiązania. Finansowanie długoterminowej gospodarki odpadami Od 1985 r. EDF generuje trzykrotnie mniej odpadów krótkożyciowych EDF zaplanował finansowanie gospodarki odpadami promieniotwórczymi, tworząc rezerwy i zabezpieczając je dedykowanymi aktywami, by nie obciążać kosztami przyszłych pokoleń. Dlatego cena jednej kilowatogodziny uwzględnia koszt zarządzania odpadami długożyciowymi i koszt likwidacji elektrowni, a także kondycjonowania odpadów. Przetwarzanie wypalonego paliwa Przetwarzanie wypalonego paliwa umożliwia wykorzystanie materiału nadającego się do recyklingu do produkcji nowych paliw i ochronę przyszłych zasobów energetycznych: - z plutonu uzyskuje się specjalne paliwo typu MOX (Mixed Oxyde Fuel), - uran zubożony, z którego część jest czasowo składowana jako rezerwa, jest wykorzystywany do produkcji nowego paliwa – przetworzonego uranu wzbogaconego. Przetwarzanie pozwala ponadto kondycjonować długożyciowe odpady ostateczne w stabilnej i trwałej formie. Taki odsetek masy wypalonego paliwa jądrowego nadaje się do recyklingu, w wyniku którego pozyskuje się nowe paliwo. 09 Gospodarka odpadami promieniotwórczymi RAMY PRAWNE Zagadnienie długoterminowej gospodarki długożyciowymi odpadami promieniotwórczymi we Francji było przedmiotem szerokiej debaty publicznej zapoczątkowanej w 1991 r. tzw. ustawą Bataille’a. Ustawa ta otworzyła 15-letni okres badań naukowych poświęconych temu zagadnieniu. Obecnie gospodarka odpadami promieniotwórczymi jest regulowana Ustawą przyjętą przez francuski parlament 28 czerwca 2006 r. Ustawa dotyczy wszelkich materiałów i odpadów promieniotwórczych pochodzących z działalności człowieka i wprowadza trzyletni plan krajowy, określający rozwiązania i cele do realizacji. Ustawa jest potwierdzeniem polityki stosowanej przez EDF w zarządzaniu ostatnią fazą cyklu paliwa jądrowego, która polega na redukowaniu ilości odpadów u źródła, segregowaniu ich w zależności od rodzaju i poziomu aktywności, i kondycjonowaniu, ochronie człowieka i środowiska naturalnego oraz długofalowym podejściu ukierunkowanym na przetwarzanie i recykling wypalonego paliwa. 10 Ustawa o przejrzystości i bezpieczeństwie jądrowym Ustawa o przejrzystości i bezpieczeństwie jądrowym z 13 czerwca 2006 r. szczegółowo określa zakresy odpowiedzialności Urzędu Dozoru Jądrowego, lokalnych komisji informacyjnych, Wysokiego Komitetu ds. Przejrzystości i Informowania o Bezpieczeństwie Jądrowym, podmiotów gospodarczych itd. Definiuje prawo do informacji o bezpieczeństwie jądrowym i ochronie radiologicznej. Ramy prawne gospodarki odpadami długożyciowymi Dla tej kategorii odpadów ustawa określa długoterminowy (do 2025 r.) program badań i prac nad zasadą odwracalnego składowania odpadów długożyciowych w głębokich pokładach geologicznych.Ustawa reguluje kwestię rezerw finansowych, które mają tworzyć przedsiębiorstwa dla zabezpieczenia gospodarki odpadami promieniotwórczymi pochodzącymi z eksploatacji i likwidacji elektrowni jądrowych. Laboratorium w Bure-Saudron W laboratorium w północno-zachodniej Francji (departamenty Meuse i Haute-Marne) Krajowa Agencja Gospodarki Odpadami Promieniotwórczymi (Andra) bada wykonalność składowania odpadów w warstwach ilastych na głębokości kilkuset metrów pod powierzchnią ziemi. 11 data wydania: wrzesień 2011 Dyrekcja Produkcji i Inżynierii Reaktor EPR Flamanville 3 Likwidacja elektrowni jądrowych Energia jądrowa Grupa EDF posiada certyfikat ISO 14001 W TEJ SAMEJ SERII WYDANO: www.edf.com www.edf.pl
