Informacja prasowa - Starostwo Powiatowe w Rawie Mazowieckiej

Zabezpieczenie dzieci przed chorobami wywołanymi przez bakterie pneumokokowe to - ze
względu na bardzo wysokie nosicielstwo, dużą liczbę zachorowań i rosnącą oporność
pneumokoków na antybiotyki - priorytet. Szczepienia te nie są w Polsce refundowane, ale
wśród zalecanych są szczególnie rekomendowane dzieciom już od 2. m.ż. O tym, jak można
zwiększyć dostęp do bezpłatnej ochrony i poprawić zdrowie najmłodszych mieszkańców
dyskutowano podczas spotkania, którego organizatorem było Starowstwo Powiatowe w Rawie
Mazowieckiej oraz organizacje działające na rzecz zdrowia dzieci.
Samorządy lokalne chcąc zadbać o zdrowie swoich mieszkańców mogą przeznaczać część swoich
środków na różnego rodzaju programy zdrowotne. Decyzje dotyczące wyboru programu - ze względu
na często ograniczone możliwości budżetowe - nie są łatwe. Podczas konferencji, która odbyła się
20 maja w Starostwie Powiatowym w Rawie Mazowieckiej eksperci medyczni - mówiąc o priorytetach przekonywali o zasadności wdrażania programów profilaktycznych chroniących dzieci przed
zakażeniami ośrodkowego układu nerwowego wywołanymi m.in. przez pneumokoki. W dobie
obserwowanej, narastającej oporności pneumokoków na antybiotyki, najlepszą metodą zapobiegania
ciężkim schorzeniom pneumokokowym są szczepienia. Ważne jest zastosowanie optymalnej ochrony,
dostosowanej do aktualnej sytuacji epidemiologicznej. Działania takie dają imponujące efekty.
W Kielcach, gdzie już dziewiąty rok wdrażany jest program szczepień przeciwko pneumokokom (na
początku szczepionką 7- walentną, potem jej szerszym odpowiednikiem 13- walentną), liczba
hospitalizacji z powodu pneumokokowych zapaleń płuc wśród małych dzieci zmniejszyła się o około
70%. Zaobserwowano również spadek występowania zapalenia ucha środkowego w grupie maluchów
do 2 r.ż.
Leczenie Inwazyjnej Choroby Pneumokokowej to zawsze duże wyzwanie dla lekarzy.
- Inwazyjna choroba pneumokokowa dotyczy zarówno dzieci jak i dorosłych. Najczęściej u dzieci przyjmuje
postać zapalenia opon mózgowych a u dorosłych zapalenia płuc. W obu przypadkach wiąże się to z wielkim
ryzykiem zgonu i powikłań. Można jej zapobiegać stosując szczepienia. Szczepienie przeciw pneumokokom jest
właściwie jednorazowe, to duża wygoda. Szczepiąc dzieci chronimy je same, ale także ich otoczenieszczególnie dziadków. Dowiedziono, że tam gdzie szczepione są dzieci, osoby w podeszłym wieku żyją dłużej –
po prostu nie zarażają się od maluchów, a to bardzo ważne. Seniorów również należy szczepić – chorują wtedy
rzadziej, rzadziej trafiają do szpitala, to oznacza dla nich lepsze i dłuższe życie. Szczepienia to inwestycja, która
wyjątkowo się opłaca - mówi Prof. dr hab. med. Adam Antczak, dziekan Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu
Medycznego w Łodzi.
Efekty szczepień
Jak pokazują doświadczenia kieleckie, korzyści z wprowadzania programu profilaktyki zakażeń pneumokokowych
są ogromne.
W Kielcach, gdzie już dziewiąty rok (od 2006 r.) Urząd Miasta realizuje program bezpłatnych szczepień przeciwko
pneumokokom dla dzieci do 2 r.ż. - najpierw szczepionką 7-walentną, a potem jej szerszym odpowiednikiem
13-walentną - zaobserwowano w tej grupie spadek liczby hospitalizacji z powodu zapaleń płuc o ok. 70 %.
Dowodzi to skuteczności stosowanej szczepionki w redukcji pneumokokowego zapalenia płuc u dzieci, które jest
obecnie najczęstszą przyczyną ich hospitalizacji. Kielecki program szczepień ujawnił także przewidywane
zjawisko odporności środowiskowej. Na zaszczepieniu dzieci skorzystali także pośrednio dorośli, zwłaszcza
osoby starsze (u których z wiekiem radykalnie spada odporność organizmu). Wśród osób powyżej 65 r.ż. liczba
zachorowań na zapalenie płuc spadła o 50%: z ok. 2 tys. na 100 tys. w roku 2005, do ok. 1 tys. na 100 tys.
w 2009 r. Szczepienia przeciwko pneumokokom spowodowały w Kielcach zmiejszenie się ilości szczepów
opornych na antybiotyki z ok. 50% do 11%. Ma to bardzo istotny wpływ na wynik leczenia zakażeń
pneumokokowych.
WHO zaleca wprowadzenie powszechnych szczepień przeciwko pneumokokom jako działanie priorytetowe we
wszystkich krajach. W Unii Europejskiej prawie wszystkie kraje już to zrobiły. W Polsce niestety brak jest
bezpłatnego dostępu do tych szczepień dla całej populacji najmłodszych, a więc najbardziej zagrożonych
dzieci.
- Jesteśmy - jednym z ostatnich krajów, który nie szczepi przeciw pneumokokom. W sytuacji, gdy nie ma
możliwości ich całkowitego finansowania z budżetu państwa, należy rozważyć możliwość pokrywania
kosztów szczepień z innych źródeł - Anna Dusza - Ciechanowska główny specjalista w Referacie
Promocji Zdrowia i Profilaktyki Urzędu Miasta w Kielcach - Dlatego tak ważne są działania realizowane
przez lokalne samorządy i to spotkanie. Chcemy, by także nasze polskie dzieci były zabezpieczone przed
pneumokokami. Jeżeli jest taka możliwość, trzeba wziąć ochronę najmłodszych w swoje ręce i przeznaczyć
środki na profilaktykę przeciwko tym groźnym bakteriom. W ostatecznym rozrachunku to właśnie prewencja –
także z ekonomicznego punktu widzenia – opłaca się najbardziej. Lepiej zapobiegać chorobom niż ponosić
koszty leczenia i opieki nad ciężko chorymi dziećmi – kontynuuje Dusza Ciechanowska.
- Nie można liczyć na szczęście, że akurat mojego dziecka to nie dotknie. Nigdy nie wiemy, kiedy nasza pociecha
zetknie się z agresywnym typem pneumokoka, ani kiedy bakteria - dotychczas przyczajona w nosie
i gardle dziecka - zaatakuje. Po każdej infekcji wirusowej odporność dziecka spada, co ułatwia pneumokokom
atak i wniknięcie do układu krwionośnego, czyli inwazji. W efekcie może dojść do ciężkich chorób
pneumokokowych. Wyrażam nadzieję, że decyzja o zapewnieniu ochrony jak najszerszej grupie dzieci
zostanie ostatecznie podjęta dla ich zdrowia - mówi Sabina Szafraniec, prezes Stowarzyszenia „Parasol dla
Życia”, powołanego w celu Pomocy Rodzinom Dzieci Cierpiących Na Skutek Inwazyjnych Chorób Bakteryjnych,
i mama Kuby, który w wieku 9 miesięcy zachorował na Inwazyjną Chorobę Pneumokokową i w wyniku której nie
słyszy na jedno ucho.
- Zachęcamy lokalne samorządy do wdrażania dobrych programów zdrowotnych, ze szczególnym
uwzględnieniem profilaktyki szczepionkowej. Są efektywne, odpowiadają ważnej potrzebie zdrowotnej, są
stosunkowo łatwe do przeprowadzenia i ewaluacji. Pokazują to również opinie Prezesa AOTM: zdecydowana
większość programów szczepionkowych jest pozytywnie zaopiniowana. Są to działania o udowodnionej
skuteczności. Dają zarówno korzyści zdrowotne jak i ekonomiczne. Takie spotkania jak to dzisiejsze służą
pokazaniu dobrych praktyk i wywołaniu dyskusji nad poprawą stanu zdrowia lokalnej społeczności – mówi
Tomasz Jan Prycel, Market Access Audit.
Skuteczność akcji w Kielcach sprawiła, że kolejne samorządy postanowiły wziąć sprawy w swoje ręce
i sfinansować szczepienia dla swoich najmłodszych mieszkańców. W całej Polsce jest ich kilkadziesiąt.
Do tej pory w województwie łódzkim szczepienia przeciwko pneumokokom w różnym zakresie były finansowane
w gminie Kleszczów oraz gminie Kamieńsk. Ważne jest, aby ochrona była dostosowana do aktualnie panującej
sytuacji epidemiologicznej. Ma to bowiem wpływ na skuteczność prowadzonych działań.
Sytuacja epidemiologiczna jest dynamiczna - bakterie zmieniają się, „wytwarzają” i pozyskują nowe
mechanizmy oporności na różne leki, a zwłaszcza te oporne rozprzestrzeniają się w błyskawicznym
tempie. Eksperci zwracają uwagę na ważny aspekt jakim jest dostosowanie ochrony do aktualnej
sytuacji epidemiologicznej. Wybór optymalnej szczepionki ma ogromne znaczenie.
- Istnieje ponad 90 odmian bakterii Streptococcus pneumoniae, tzw. typów serologicznych, serotypów.
Rozkład ich występowania w różnych regionach świata jest odmienny i zmienia się w czasie. Sytuacja
jest dynamiczna. Pneumokoki, jak wszystkie bakterie, podlegają zmianom genetycznym i stają się coraz
bardziej skuteczne w wywoływaniu zakażeń m.in dzięki coraz szerszej oporności na antybiotyki.
W związku z tym leczenie zakażeń przez nie wywoływanych jest bardzo trudne. Kilkadziesiąt lat temu
wszystkie pneumokoki były wrażliwe na antybiotyki; obecnie wiele z nich jest opornych
i rozprzestrzeniają się w błyskawicznym tempie - mówi prof. dr hab. med. Waleria Hryniewicz,
Konsultant Krajowy w Dziedzinie Mikrobiologii Lekarskiej, Narodowy Instytut Leków.
- Według danych Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki Zakażeń Ośrodkowego Układu
Nerwowego od wielu lat najczęstszą przyczyną inwazyjnych zakażeń pneumokokowych w Polsce
wśród dzieci do lat 5 są serotypy 14, 19F, 6B i 23F. Obserwowany jest wzrost zakażeń serotypami 19A
i 6A. Serotyp 3 był w 2013 roku odpowiedzialny za największą liczbę zgonów we wszystkich grupach
wiekowych. Trzy ostatnie serotypy są zawarte w szczepionce 13-walentnej. Te 13 serotypów
pneumokoków odpowiedzialnych jest za około 80% przypadków zachorowań na najcięższe postaci
chorób pneumokokowych u dzieci poniżej 5 r.ż. w naszym kraju. Na dzień dzisiejszy szczepionka ta
chroni je całkowicie przed infekcjami powodowanymi przez serotypy oporne na penicylinę
i cefalosporyny. Oznacza to, że szczepiąc wszystkie dzieci można by teoretycznie zapobiec wysokiemu
procentowi tych zachorowań - mówi prof. dr hab. med. Waleria Hryniewicz.
- Zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańcom, to jedno z ważniejszych zadań, jakie stoi przed
samorządem terytorialnym. Wszyscy bowiem wiemy, że zdrowie jest jednym z głównych czynników
wpływających na poziom życia społeczeństwa oraz rozwój gospodarczy. Wiemy również, że znacznie bardziej
opłacalnym i skuteczniejszym procesem w zachowaniu zdrowia jest zapobieganie niż leczenie i rehabilitacja.
Dlatego też profilaktyka i promocja zdrowia odgrywają znaczącą rolę w działaniach podejmowanych przez Powiat
Rawski na rzecz zdrowia publicznego – mówi Urszula Przerwa Kierownik Oddziału Zdrowia i Spraw
Obywatelskich Wydziału Polityki Społecznej Starostwa Powiatowego w Rawie Mazowieckiej.
- Władze Powiatu |w tworzeniu lokalnej polityki zdrowotnej opierają się głównie na okresowej identyfikacji potrzeb
zdrowotnych mieszkańców. Co roku przygotowywany jest dokument, który zawiera dane z zakresu demografii,
epidemiologii oraz informacje o zasobach systemu ochrony zdrowia na terenie powiatu. Uzyskana w ten sposób
wiedza stanowi punkt wyjścia do ustalenia priorytetów i głównych kierunków działań prowadzących do poprawy
stanu zdrowia mieszkańców oraz opracowywania i realizacji programów zdrowotnych. Nasze działania
skierowane będą zarówno do najmłodszych jak i najstarszych mieszkańców powiatu rawskiego. Będą to działania
promujące zdrowy styl życia, edukacyjne, mające na celu podniesienie świadomości społecznej, na temat
zagrożeń i indywidualnej odpowiedzialności za własne zdrowie, oraz działania w zakresie zapobiegania
chorobom cywilizacyjnym, głównie chorobom układu krążenia, cukrzycy, nowotworom, chorobom płuc i innym
wynikającym z potrzeb zdrowotnych mieszkańców powiatu – dodaje Urszula Przerwa.
- Decyzja o wprowadzeniu programu profilaktyki zakażeń pneumokokowych przyczyniłaby się do poprawy
sytuacji epidemiologicznej w regionie. Dla mieszkańców byłaby to korzyść nie do przecenienia, nie tylko dla
dzieci ale i osób dorosłych, gdyż mogłaby mieć wpływ na uratowanie zdrowia lub życia niejednego
dziecka. Profilaktyka zdrowotna jest najbardziej opłacalną inwestycją - podsumowuje Anna
Dusza‐Ciechanowska.