Ph 4-2009 - Dolnośląska Izba Aptekarska

BIULETYN DOLNOŚLĄSKIEJ IZBY APTEKARSKIEJ
4/189
Kwiecień 2009
W numerze:
Refleksje Prezesa
Wydarzenia
Umowa podpisana ...........................................3
Dyplomy dla członków samorządu
aptekarskiego ................................................. 14
Szkolenie podyplomowe
farmaceutów ................................................... 15
Szkolenia
„Człowiek – najlepsza inwestycja”
– o szkoleniach finansowanych z UE ..........4
Informacje z DIA
Bardzo ważny komunikat
Zebranie Regionu Wrocławskiego DIA ... 19
Przesunięty termin składania
wniosków o przedłużenie
okresu edukacyjnego 2004-2008 ................6
Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych
Nowe akty prawne ..........................................6
Tysiące aptekarzy na największym
niemieckim kongresie
Dyrektywa ws. termometrów
rtęciowych........................................................ 21
Apteki szpitalne
Warsztaty z zakresu farmacji
onkologicznej.................................................. 22
INTERPHARM 2009 ...........................................7
Wydział Farmaceutyczny
Refleksje z debaty naukowej
Studium Szkolenia Podyplomowego...... 26
Compilance ...................................................... 10
Klub Seniora .................................................... 11
Naczelna Izba Aptekarska
Szkolenia BIORON .......................................... 12
Kalendarium
Czar starych aptek
Apteczki podróżne, domowe i polowe... 27
Spotkanie z autorem
Zapraszamy na spotkanie
poetyckie Waltera Pyki ................................. 30
Obradował IV Zjazd Sprawozdawczo
– Wyborczy Izby Lekarsko
– Weterynaryjnej ............................................ 12
Informacje
Narodowy Fundusz Zdrowia
Odeszli od nas
Odmowna decyzja ws. Detralexu ............. 13
mgr farm. Irena Świętoniowska ................ 32
Pojemniki na leki przeterminowane ....... 31
Biuletyn Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej
Nakład 2300 egz. http://www.dia.com.pl/biuletyn e-mail: [email protected]
Redaktor wydawca – mgr Joanna Piątkowska. Redaktor naczelny – mgr inż. Adam Zadrzywilski
Skład, łamanie, kolportaż – SAVIO. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i tekstów sponsorowanych
i zastrzega sobie prawo skracania tekstów oraz informuje, że nie zawsze zgadza się z opiniami zawartymi
w artykułach zamieszczanych na łamach „Pharmakonu”.
Skład kolegium redakcyjnego biuletynu DIA „Pharmakon”: Piotr Bohater, Katarzyna Cichowicz,
Olga Fedorowicz, Ewa Hrynkiewicz-Kacała, Irena Knabel-Krzyszowska, Zbigniew Madurowicz,
Agnieszka Mikoszewska, Artur Owczarek, Joanna Piątkowska, Ewa Wąsik, Urszula Wirska.
DOLNOŚLĄSKA IZBA APTEKARSKA
50-333 Wrocław, ul. Matejki 6,
tel/fax 71 321 18 77, 71 321 32 77,
http://www.dia.com.pl/ e-mail: [email protected]
tel. 71 322 00 70 (księgowość, ewidencja, PWZ, szkolenia)
e-mail: [email protected]; [email protected]
Prezes ORA DIA – mgr farm. Piotr Bohater
Dyżury: wtorek g. 12.00-13.00, czwartek g. 13.00-14.00 w DIA we Wrocławiu, tel. 71 321 18 77
e-mail: [email protected]
Wiceprezesi ORA DIA:
• mgr Joanna Piątkowska (region wrocławski), dyżur: poniedziałek g. 11.00-13.00,
DIA we Wrocławiu, tel. 71 321 18 77, e-mail: [email protected];
• mgr Irena Litwa-Parużyńska (region legnicki), dyżur: poniedziałek g. 15.00–16.00,
„Apteka Piastów” w Legnicy, tel. 076 856 52 20, e-mail: [email protected];
• mgr Wojciech Jędrzejczyk (region jeleniogórski), dyżur: poniedziałek g. 11.00–12.00, „Apteka Ław
Chlebowych” w Lwówku Śl., tel. 75 782 22 02 lub 4, e-mail: [email protected];
• mgr Jolanta Krumplewska (region wałbrzyski), dyżur: poniedziałek g. 9.00–10.00, Apteka „Pod
Lipami” w Świebodzicach, tel. 74 854 56 65, e-mail: [email protected].
Sekretarz – mgr Paweł Łukasiński, dyżur: co drugi czwartek g. 13.00-14.00 w DIA we Wrocławiu,
tel. 0 602 110 345, e-mail: [email protected].
Skarbnik – mgr Zbigniew Madurowicz, dyżur: wtorek g. 8.00-9.00, Apteka w Olszynie,
tel. 75 721 22 64, e-mail: [email protected].
Radca prawny – mgr Ewa Hrynkiewicz-Kacała, dyżur: czwartek g. 14.00–15.00, DIA we Wrocławiu,
tel. 71 321 18 77, e-mail: [email protected]
Konta Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej:
Bank Polskiej Spółdzielczości SA O/Wrocław
33 1930 1073 2009 0900 4949 0001 (składki, reklamy)
80 1930 1073 2009 0900 4952 0001 (Kasa Pomocy Koleżeńskiej)
Składka członkowska na rzecz DIA wynosi:
• 73,- zł – kierownicy aptek i hurtowni;
• 22,- zł – kier. aptek szpitalnych i zakładowych oraz pozostali członkowie samorządu;
• 6,- zł – emeryci niepracujący.
Umowa podpisana!
Po ponad czternastu miesiącach intensywnych wysiłków, zmierzających do
pozyskania funduszy unijnych na dofinansowanie szkoleń ustawicznych dla aptekarzy naszej Izby, wreszcie udało się osiągnąć zamierzony cel – podpisana została
umowa z Dolnośląskim Wojewódzkim Urzędem Pracy. Wprawdzie wyniki konkursu ogłoszone zostały już kilka miesięcy temu, to jednak do podpisania ostatecznej
umowy na dofinansowanie koniecznych było jeszcze kilka korekt projektu, które
wymagały żmudnej i ciężkiej pracy.
W ostatnich dniach marca rozpoczęliśmy kolejny etap – realizację projektu.
Ze względu na pewne opóźnienia w podpisaniu ostatecznej umowy z DWUP proces
rekrutacji uczestników szkoleń musi zostać przeprowadzony wyjątkowo sprawnie
i szybko. Zachęcam do przeglądania strony internetowej DIA (www.dia.com.pl),
ponieważ na niej znajdziecie Państwo zawsze najbardziej aktualne informacje lub
odpowiednie odnośniki dotyczące szkoleń finansowanych z funduszy unijnych.
Realizacja projektu szkoleń musi odbywać się zgodnie z wcześniej opracowanym
harmonogramem i musi być odpowiednio dokumentowana – co jest weryfikowane w trakcie kontroli.
Mam nadzieję, że realizowany projekt wpłynie na znaczne zwiększenie aktywności członków naszej Izby w szkoleniu ustawicznym. Wstępne podsumowanie
pierwszego okresu edukacyjnego jest mało optymistyczne i bardzo bym chciał, aby
aptekarze, którym przedłużony został czas na ukończenie szkolenia, jak najlepiej
ten czas wykorzystali. W tym roku ciekawych kursów i wykładów będzie wyjątkowo
dużo, również w trakcie V Międzynarodowej Konferencji Naukowo–Szkoleniowej
Farmaceutów, która odbędzie się w dniach 8–10 października we Wrocławiu.
Zarówno realizacja szkoleń z funduszy unijnych, jak i organizacja dużej międzynarodowej konferencji stanowią dla naszej Izby ogromne wyzwanie – zwłaszcza, że robimy to pierwszy raz. Jednak – moim zdaniem – warto podejmować takie
wyzwania, ponieważ zachęcają one coraz większą liczbę członków naszej Izby do
wspólnej pracy a zdobyte doświadczenia dają nadzieję na realizację kolejnych ciekawych projektów w przyszłości!
Wrocław, 9 kwietnia 2009 r.
4/2009
pharmakon
Piotr Bohater
3
„Człowiek – najlepsza inwestycja”
Dolnośląska Izba Aptekarska zawarła w dniu 19 marca 2009 roku z Dolnośląskim Wojewódzkim Urzędem Pracy w Wałbrzychu, pełniącym funkcję Instytucji Wdrażającej, Umowę nr UDA-POKL.08.01.01-02-014/08-00 na
zrealizowanie projektu szkoleniowego pt. „Czas na rozwój – kompleksowe szkolenia farmaceutów”. Projekt jest
realizowany w ramach Priorytetu VIII „Regionalne kadry gospodarki” (Poddziałanie 8.1.1 „Wspieranie rozwoju
kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw”) Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Na realizację projektu Dolnośląska Izba Aptekarska otrzyma dofinansowanie w łącznej kwocie 934 377,50 zł. Poniesione
wydatki w projekcie będą współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
CELE PROJEKTU
Głównym celem projektu jest zwiększenie poziomu wiedzy specjalistycznej oraz rozwój umiejętności zawodowych farmaceutów z Dolnego Śląska. Celami szczegółowymi projektu są:
y podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności farmaceutów z zakresu farmakoterapii leczenia chorób
narządu wzroku,
y poszerzenie i uaktualnienie wiedzy związanej z substancjami narkotycznymi i problemami narkomanii
w Polsce, znajomości oraz wykrywania i identyfikacji narkotyków,
y rozwój umiejętności i kompetencji farmaceutów w zakresie farmakoterapii wybranych chorób skóry,
y zwiększenie wiedzy na temat wyrobów i gazów medycznych,
y zwiększenie wiedzy związanej z zagadnieniem uzależnienia od alkoholu,
y pogłębienie i aktualizacja wiedzy nt. interakcji i działań niepożądanych leków,
y rozwój umiejętności i wiedzy w zakresie nowoczesnych metod leczenia odleżyn i owrzodzeń żylakowatych oraz stopy cukrzycowej,
y przybliżenie podstaw body language w kontaktach farmaceuty z pacjentem,
y podniesienie jakości świadczonych usług farmaceutycznych,
y dostosowanie kwalifikacji farmaceutów do wymogów pracodawców.
DLA KOGO?
Projekt adresowany jest do farmaceutów, osób dorosłych zatrudnionych na umowę o pracę i posiadających Prawo Wykonywania Zawodu, którzy z własnej inicjatywy zgłoszą chęć podwyższenia swoich kwalifikacji. W projekcie weźmie udział 550 farmaceutów mieszkających na terenie województwa dolnośląskiego. Projekt pomoże
farmaceutom w dopełnieniu obowiązku doskonalenia zawodowego, które wynika z Rozporządzenia Ministra
Zdrowia w sprawie ciągłych szkoleń farmaceutów zatrudnionych w aptekach i hurtowniach farmaceutycznych.
Dzięki udziałowi w szkoleniach farmaceuci zdobędą po 48 punktów edukacyjnych (każdy z uczestników po 40
punktów twardych i 8 punktów miękkich).
REKRUTACJA
Rekrutacja będzie prowadzona w oparciu o kilka kryteriów, m.in. kolejność zgłoszenia do projektu. Proces rekrutacyjny będzie realizowany za pomocą serwisu internetowego. Na stronie zostanie umieszczony interaktywny
formularz. Informacje o projekcie będą zamieszczone w miesięczniku Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej „Pharmakon”, na stronie internetowej projektu i Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej.
Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
pharmakon
4/2009
„Człowiek – najlepsza inwestycja”
Szczegółowe informacje o rekrutacji zostaną podane do wiadomości
w drugiej połowie kwietnia br.
SZKOLENIA I WYKŁADY
Projekt zakłada utworzenie 6 grup szkoleniowych i przeprowadzenie łącznie 288 godzin szkoleniowych wykładów i szkoleń, w tym:
1. 12 godzin wykładu „Uzależnienie od alkoholu – choroba alkoholowa, zapobieganie, leczenie, skutki”
(2 godziny x 6 grup),
2. 12 godzin wykładu „Wygląd zewnętrzny i mowa ciała - wstępna diagnostyka chorobowa” (2 godziny x 6
grup)
3. 12 godzin wykładu „Interakcje i działania niepożądane leków” (2 godziny x 6 grup),
4. 12 godzin wykładu „Nowoczesne metody leczenia odleżyn i owrzodzeń żylakowatych oraz stopy cukrzycowej” (2 godziny x 6 grup),
5. 60 godzin modułu szkolenia „Farmakologia w leczeniu chorób narządu wzroku” (10 godzin x 6 grup),
6. 60 godzin modułu szkolenia „Narkotyki i problemy narkomanii w Polsce” (10 godzin x 6 grup),
7. 60 godzin modułu szkolenia „Postępy w farmakoterapii wybranych chorób skóry” (10 godzin x 6 grup),
8. 60 godzin modułu szkolenia „Wyroby medyczne i gazy medyczne” (10 godzin x 6 grupy).
W SKRÓCIE O PROJEKCIE
1. Nazwa Beneficjenta
Dolnośląska Izba Aptekarska
2. Tytuł projektu
Czas na rozwój –kompleksowe szkolenia farmaceutów
3. Okres realizacji projektu
02 marca 2009 –30 września 2010
4. Nr ewidencyjny projektu
WND-POKL.08.01.01-02-014/08
5. Nr umowy o dofinansowanie
projektu i data jej zawarcia
Umowa nr UDA-POKL.08.01.01-02-014/08-00
z dnia 19 marca 2009 roku
6. Program
Program Operacyjny Kapitał Ludzki
7. Priorytet
VIII. Regionalne kadry gospodarki
8. Działanie
8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie
9. Poddziałanie
8.1.1 Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw
10. Fundusz Strukturalny
Europejski Fundusz Społeczny
11. Instytucja Wdrażająca
Dolnośląski Wojewódzki Urząd Pracy w Wałbrzychu
Informacje, rejestracje na stronie: www.dia.edu.pl
Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4/2009
pharmakon
5
Bardzo ważny komunikat
AKTUALNY KOMUNIKAT
PREZESA ORA
Informuję członków samorządu, że podjąłem decyzję
o przesunięciu terminu składania wniosków o przedłużenie okresu edukacyjnego 2004-2008 (§ 7 ust. 6 rozporządzenia Min. Zdrowia z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie
ciągłych szkoleń farmaceutów zatrudnionych w aptekach
i hurtowniach farmaceutycznych -Dz.U.132/1238/03, zm.
Dz.U. 59/403/07). Wnioski te przyjmowane będą przeze mnie
do dnia 31 maja 2009 r.
Powyższa decyzja zyskała już aprobatę członków ORA.
Stosowna uchwała podjęta zostanie na posiedzeniu ORA
w czerwcu 2009 r.
Nowe akty prawne
Dziennik Ustaw nr 39 z dnia 13.03.2009 r. zawiera poz. 321 – rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 lutego 2009 r. ws. wymagań dotyczących
oznakowania opakowań produktu leczniczego i treści ulotki.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
6
pharmakon
4/2009
Tysiące aptekarzy na największym niemieckim kongresie
INTERPHARM 2009
W tym roku konferencja INTERPHARM odbyła się w
dniach 27-29 marca w Hamburgu. Dzięki zaproszeniu
wydawnictwa Deutscher Apotheker Verlag mogłem
już trzeci raz uczestniczyć w tym bardzo ważnym dla
niemieckich aptekarzy wydarzeniu. Jednak w tym
roku udział w największym w Niemczech kongresie
naukowo-szkoleniowym związany był głównie z promowaniem V Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Szkoleniowej Farmaceutów, która odbędzie się w dniach 8-10 października 2009 r. we Wrocławiu.
Wydawnictwo Deutscher Apotheker Verlag zaoferowało nam stoisko w
bardzo atrakcyjnym miejscu - na skrzyżowaniu wejścia do hali wystawienniczej firm i przejścia do sal wykładowych i seminaryjnych. Dobre usytuowanie
miało oczywiście bardzo duże znaczenie dla skuteczności akcji promocyjnej,
ale efektywne promowanie naszej konferencji możliwe było dzięki aktywnemu zaangażowaniu w działaniach
marketingowych
na naszym stoisku
dr. Tadeusza Bąbelka (Prezesa Rady
WOIA w Poznaniu)
i mgr. Jacka Ladry.
Atrakcyjne foldery
informacyjne i prezentacja multimedialna są niezbędne dla prowadzenia
efektywnej kampaMgr Piotr Bohater i mgr Jacek Ladra przy stoisku
4/2009
pharmakon
7
nii promocyjnej, jednak wyjątkowo ważne są też bezpośrednie rozmowy
i dyskusje z aptekarzami.
Pomimo wielu godzin spędzonych na stoisku, każdy z nas miał też okazję
wziąć udział w kilku wybranych wykładach lub seminariach. Wybór nie był
łatwy, ponieważ – podobnie jak w latach
ubiegłych – ich liczba była bardzo duża,
a często ważne wykłady lub dyskusje odbywały się równolegle
w kilku salach. Wszystkie wykłady, których
miałem okazję wysłuchać, były na bardzo
wysokim poziomie.
Muszę też przyznać, że widok tysięcy aptekarzy, którzy z wielkim zainteresowaniem słuchają wykładów na temat najnowszych osiągnięć w farmacji,
sprawia ogromne wrażenie. Z wieloma z tych aptekarzy mieliśmy też okazję
porozmawiać osobiście na naszym stoisku.
W pierwszym dniu konferencji wykłady naukowe poświęcone były przede wszystkim lekom stosowanym w okulistyce, a w drugim dniu – lekom
stosowanym u osób
starszych oraz u dzieci
i kobiet w ciąży.
Największe wrażenie
wywarł na mnie wykład
prof. Theodora Dingermanna i dr Ilsy Zündorf
„Co mówią mi moje
geny”, w trakcie którego omówione zostały
możliwości wykorzystania wyników badań
własnego genotypu, Mgr Jacek Ladra i dr Tadeusz Bąbelek informują o konferencji
8
pharmakon
4/2009
również pod kątem skuteczności działania wybranych leków w zależności
od rodzaju genotypu pacjentów. Również wykład
„Profilaktyka i opóźnianie
procesów starzenia przy
pomocy substancji śladowych” prowadzony przez
Uwe Gröbera był wyjątkowo ciekawy. Prof. Theodor
Dingermann będzie pro- Mgr Jacek Ladra i dr Tadeusz Bąbelek na stoisku
wadził w tym roku jeden z wykładów w trakcie V Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Szkoleniowej Farmaceutów we Wrocławiu i mam nadzieję, że w przyszłym roku uda się zaprosić do Polski Uwe Gröbera – jest on
aptekarzem uznawanym za wyjątkowy autorytet w dziedzinie stosowania
i interakcji witamin oraz substancji śladowych w profilaktyce i różnych jednostkach chorobowych.
Bardzo dużym zainteresowaniem niemieckich aptekarzy cieszyły się też
wykłady i seminaria poświęcone tematyce ekonomicznej. Napięcie związane z niepewnością wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w
sprawie możliwości otwierania aptek w Niemczech tylko przez aptekarzy
było nadal wyraźnie wyczuwalne. Wprawdzie wszyscy oczekują korzystnego orzeczenia ETS, ale na ogłoszenie wyroku trzeba jeszcze poczekać do
19 maja b.r. Ciekawym zbiegiem okoliczności jest fakt, że 19 maja będzie
drugim dniem wizyty w naszej Izbie Prezesa Zarządu Niemieckich Izb Aptekarskich Heinza-Güntera Wolfa oraz przedstawicieli izb aptekarskich z
Austrii i Finlandii (również w tych krajach apteki mogą posiadać wyłącznie
aptekarze lub spółki aptekarzy). Wizyta ta związana jest z międzynarodową
mini - konferencją organizowaną w dniu 18 maja przez DIA oraz Departament Polityki Zdrowotnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego poświęconą m.in. nowelizacji Prawa farmaceutycznego. Obszerne
sprawozdanie z tej konferencji zamieszczone zostanie w kolejnym numerze
naszego Biuletynu.
Piotr Bohater
4/2009
pharmakon
9
Refleksje z debaty naukowej
Compliance – współpraca, zgodność, wytrwałość
– podstawowy warunek sukcesu terapii
Debata odbyła się 2.04.2009 r. w Warszawie w restauracji na terenie warszawskich Łazienek .Została zorganizowana przez Fundację na rzecz Wspierania Rozwoju Polskiej Farmacji i Medycyny (utworzoną przez Polpharmę).
Debatę poprowadził prof. Zbigniew Gaciong, a zebranych do dyskusji wprowadził doc. dr hab. Przemysław Kardas.
Debata ta dotyczyła przede wszystkim współpracy lekarza z pacjentem leczonym w chorobach przewlekłych: nadciśnieniu tętniczym, astmie
oskrzelowej, cukrzycy. Zostały na niej przedstawione ciekawe wyniki badań
co do skuteczności leczenia pacjentów w zakresie głównie systematyczności przyjmowania leków, terminowości ich przyjmowania i wniosków z tego
wypływających. Wiele przedstawionych wniosków jest nam aptekarzom dobrze znanych, przede wszystkim z pracy z pacjentem w aptekach. „Zapominanie” przyjęcia leku, zmniejszanie dawek samowolne przez pacjenta,branie
leku „jak np.wzrosło ciśnienie” i zaprzestanie natychmiast po jego poprawie.
Po co mi tyle leków? Itd. 70%!!! pacjentów przyznaje się do nieprzyjmowania
wszystkich przepisanych w terapii leków i branie ich nieterminowo.
W toku dyskusji zostało przedstawionych wiele powodów takiego postępowania pacjentów, od braku zaufania czy też niedostatecznego zaufania
do lekarza aż do polipragmazji. Wstrząsające były przytoczone wyniki przypuszczalnego okresu życia pacjentów z nadciśnieniem tętniczym nieleczących się zdiagnozowanych w wieku od 35 lat do 70 lat. W wyniku badań
stwierdzono, że mniejsza ilość spożywanych leków sprzyja systematyczności leczenia. Wskazano na korzystne zastosowanie leków skojarzonych
2 składnikowych w terapii nadciśnienia, astmy i POCHP.
Uczestnicząc w tej debacie zwróciłam uwagę uczestników na nie poruszany aspekt w dyskusji, a wielce ważny w temacie debaty jakim jest odpłatność pacjenta za przepisane leki. Moim zdaniem aspekt finansowy ma
10
pharmakon
4/2009
kolosalne znaczenie i winien być przedmiotem badań w tym zakresie np.
w aspekcie blisko 70% współpłacenia pacjentów za leczenie i długofalowych skutków dla społeczeństwa. Poza tym sądzę, że wiedza lekarzy co do
kosztów terapii pacjenta ma ważne znaczenie co do jej skuteczności. W dyskusji uczestniczyło lekarzy i dziennikarzy. Niestety niewielu farmaceutów
zaznaczyło w niej swoją obecność, a szkoda…
Debata była połączona z nagrodami za wyróżniające się ubiegłoroczne
prace naukowe. Gratulacje dla nagrodzonych! Debatę oceniam bardzo wysoko. Podsumowując ją prof. Tadeusz Tołłoczko stwierdził iż najważniejsze
wnioski wypływające z dyskusji to występowanie zjawiska polipragmazji
i aspekt finansowy leczenia pacjentów.
Joanna Piątkowska
Klub Seniora
27 marca br. spotkałyśmy się w licznym gronie mimo zmiany stałego
terminu naszych spotkań. Na spotkaniu gościłyśmy Panią Redaktor „Pharmakonu” mgr Marię Chmielewską, która kończyła pracę w Dolnośląskiej Izbie Aptekarskiej. Zespół Klubu Seniora podziękował Pani Redaktor za miłą
i twórczą wieloletnią współpracę. Następnie Pani mgr H.Olszowy wystąpiła
z pomysłem utworzenia fundacji na rzecz pomocy seniorom-farmaceutom,
przez zorganizowanie w przyszłości domu pogodnej starości. Przewodnicząca przekazała informację na temat przebiegu XIX Okręgowego Zjazdu
Aptekarzy DIA.
Nasze spotkanie jak zwykle przebiegało w miłej atmosferze.
Zarząd Klubu Seniora
4/2009
pharmakon
11
Naczelna Izba Aptekarska
Szkolenia BIORON
Naczelna Izba Aptekarska objęła patronatem szkolenia organizowane
przez firmę BIORON Sp. z o. o. Szkolenia te są bezpłatne. Najbliższe szkolenie
odbędzie się we Wrocławiu 16 maja 2009 r., a kolejne będzie przeprowadzone 17 października 2009. Pytania w sprawie szkoleń prosimy kierować
do Pani Edyty Orłowskiej Asystentki Działu Medycznego i Szkoleń. Kontakt:
Boiron Sp. z o.o., ul. Raszyńska 13, 05-500 Piaseczno, tel. bezpośredni (022)
702-66-86, e-mail: [email protected], www.boiron.pl.
Kalendarium
Obradował IV Zjazd
Sprawozdawczo – Wyborczy
Izby Lekarsko – Weterynaryjnej
29 marca obradował IV Zjazd Sprawozdawczo-Wyborczy Izby Lekarsko
– Weterynaryjnej we Wrocławiu. W obradach tej od lat zaprzyjaźnionej z naszą
Izby, po raz kolejny uczestniczyła reprezentująca Dolnośląską Izbę Aptekarską
wiceprezes mgr Joanna Piątkowska. W Zjeździe weterynarzy wzięło udział
wielu gości. Wśród nich obecni byli Główny Lekarz Weterynarii dr n. wet. Janusz Związek, Wojewódzki Lekarz Weterynarii Zofia Batorczak i Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu prof. dr hab. Roman Kołacz.
Wolą Delegatów IV Zjazdu Sprawozdawczo-Wyborczego Izby Lekarsko – Weterynaryjnej we Wrocławiu, na kolejną kadencję, Prezesem ponownie został wybrany lek. wet. Jan Dorobek. Gratulujemy.
12
pharmakon
4/2009
Narodowy Fundusz Zdrowia
Dolnośląski Oddział Wojewódzki
4/2009
pharmakon
13
Wydarzenia
Dyplomy dla członków
samorządu aptekarskiego
7 kwietnia odbyło się
cykliczne zebranie regionu wrocławskiego Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej.
Zebranie to miało wyjątkowy charakter. Jego gościem był pierwszy prezes
DIA prof. Janusz Pluta,
kierownik Studium Szkolenia Podyplomowego
Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej. Spotkanie w siedzibie
Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej było okazją do
uroczystego wręczenia
dyplomów uzyskania tytułu specjalisty w specjalności farmacji aptecznej,
które tym razem zdobyło
13 członków samorządu
aptekarskiego. Obok prof.
Pluty świadectwa wręczał
prezes DIA mgr farm. Piotr
Bohater. Były gratulacje,
kwiaty i uznanie kolegów
uczestniczących w spotkaniu.
14
pharmakon
4/2009
Szkolenie podyplomowe
farmaceutów
Wręczone farmaceutom dyplomów ukończenia specjalizacji z zakresu
farmacji aptecznej, którzy zdali ogólnopolski egzamin w sesji zimowej, było
okazją do zadania kilku pytań prof. dr hab. Januszowi Plucie, kierownikowi
Studium Szkolenia Podyplomowego Wydziału Farmaceutycznego Akademii
Medycznej we Wrocławiu.
- Nowi specjaliści to kolejni farmaceuci z naszego regionu, którzy ukończyli szkolenie według
nowego, zmienionego w 2003
roku, programu - mówi prof. Pluta.
– W pierwszej sesji egzamin specjalizacyjny zdały 2 osoby (wiosna
2007), w drugiej 7 osób (wiosna
2008), a na mający się odbyć już w czerwcu egzamin zapisało się 47 farmaceutów. W każdej następnej sesji, sądząc po ilości osób, które ukończyły
szkolenie, jestem pewien, że będzie ich coraz więcej.
Jak usłyszeliśmy, na wrocławskiej Akademii Medycznej w Studium Szkolenia Podyplomowego Wydziału Farmaceutycznego, farmaceuci mogą specjalizować się w 12 różnych specjalizacjach. Do najbardziej popularnych
należy specjalizacja z farmacji aptecznej, z farmacji szpitalnej i z farmacji
klinicznej. Są one prowadzone w akredytowanych jednostkach szkolących
(wydziałach farmaceutycznych). Akredytacji, po analizie warunków szkolenia, udziela Minister Zdrowia. Robi to w oparciu o opinię Komisji Akredytacyjnej przy Ministrze Zdrowia, której przewodniczącym jest prof. Janusz
Pluta. Komisja określa czy przyznać akredytację i ile osób może na danym
wydziale się specjalizować. Sama specjalizacja w dziedzinie farmacji trwa
trzy lata.
Wydział Farmaceutyczny Akademii Medycznej we Wrocławiu, posiada
akredytację z farmacji aptecznej i farmacji klinicznej. W najbliższej przyszło4/2009
pharmakon
15
Dyplomy odbierają...
mgr Magdalena Bober – Apteka ,,VADEMECUM’’ , Lubin
mgr Sylwia Koterska – Apteka ,,P
ORŁEM’’, Wrocław
mgr Paweł Figaszewski – P.P.H. ,,HASCO-LEK’’, Wrocław
mgr Grażyna Meler – Apteka ,,PA
mgr Anna Janiak – Apteka ,,KLEOPATRA’’ , Wrocław
mgr Joanna Nowak – Apteka ,,KO
POD PODWÓJNYM ZŁOTYM
mgr Dawid Sadowczyk – Apteka ,,CENTRUM’’ Kędzierzyn-Koźle
ARKOWA’’, Wrocław
mgr Joanna Wehner – Apteka ,,CRATEGUS’’ Głogówek
ONWALIA’’ Lubin
mgr Monika Woźniak – Apteka ,,WYSOKOGÓRSKA’’ Wrocław
ści zamierza się on ubiegać o akredytację z farmacji szpitalnej i być może
także z farmacji przemysłowej. Aby je otrzymać musi on spełnić cały szereg
warunków związanych z bazą dydaktyczną i bazą aparaturową. Jak usłyszeliśmy od prof. Pluty, posiadana przez Wydział akredytacja zezwala obecnie
na kształcenie 186 farmaceutów z farmacji aptecznej oraz 30 z farmacji klinicznej.
Do obecnej chwili specjalizację z farmacji aptecznej ukończyło już 119
farmaceutów, z których 22 zdało egzamin końcowy. Z farmacji klinicznej specjalizację ukończyło 13 osób a egzamin zdała 1 osoba. Aktualnie w trakcie
szkolenia z farmacji aptecznej jest 83 farmaceutów, a z farmacji klinicznej 27.
Szkolenie specjalizacyjne to nie jedyna forma szkolenia podyplomowego prowadzona przez Wydział Farmaceutyczny Akademii Medycznej we
Wrocławiu.
– Nasze Studium Szkolenia Podyplomowego – mówi prof. Pluta - zajmuje
się również organizacją kursów w ramach szkoleń ciągłych farmaceutów
oraz akredytacją zebrań naukowo-szkoleniowych, organizowanych przez
towarzystwa naukowe i izby okręgowe samorządu zawodowego. W ofercie szkoleniowej Studium,
do dyspozycji farmaceutów,
znajduje się ponad dwadzieścia różnych rodzajów kursów.
Są one organizowane nie tylko na terenie naszego regionu, ale i w innych ośrodkach
m.in. w Warszawie, Opolu,
Gdańsku, Katowicach i w Krakowie. W sumie od 2005 roku
w kursach w ramach szkolenia ciągłego uczestniczyło ponad 4 tys. farmaceutów. Jeżeli do powyższych danych doliczymy wydane w tym okresie certyfikaty potwierdzające udział farmaceutów w różnego rodzaju zebraniach
naukowo – szkoleniowych, a było ich ponad 18,5 tysiąca, to dorobek w zakresie szkolenia podyplomowego Wydziału Farmaceutycznego Akademii
Medycznej we Wrocławiu należy uznać za więcej niż zadawalający.
Rozmawiał Adam Zadrzywilski
18
pharmakon
4/2009
Informacje z DIA
Zebranie Regionu
Wrocławskiego DIA
7 kwietnia odbyło się cykliczne zebranie Regionu Wrocławskiego Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej. Rozpoczęło je uroczyste wręczenie dyplomów
uzyskania tytułu specjalisty w specjalności farmacji aptecznej, o czym piszemy wcześniej.
Po wręczeniu dyplomów prezes DIA mgr farm. Piotr Bohater pogratulował nowym specjalistom farmacji aptecznej i powiedział m.in. – „W czasach
kiedy wiele osób mówi, że najważniejsze są zasady rynkowe cieszę się, że
jest wiele osób, które chcą się kształcić i zdają sobie sprawę z tego że wiedza
jest czymś najważniejszym. Tak dużo dzieje się w farmacji, że, co wydaje się
oczywiste, trzeba się koniecznie stale uczyć. Cieszę się że ilość osób, które
uczestniczą w tych szkoleniach stale się zwiększa. My też jako Izba dokładamy wiele starań żeby wykłady czy kursy, w których Państwo uczestniczycie,
były coraz lepsze. Żebyście Państwo mogli z nich czerpać jak najwięcej przydatnej w swojej praktyce zawodowej wiedzy”.
Następnie zebrani aptekarze mieli okazję wysłuchać prezentacji, które
przygotowały: Farmaceutyczna Platforma Handlowa SERTUM i firma farmaceutyczna GlaxoSmithKline.
Po prezentacji wiceprezes DIA, mgr Joanna Piątkowska, poinformowała zebranych o piśmie Głównego Inspektora Farmaceutycznego, w którym
podtrzymuje on swoje stanowisko w sprawie gromadzenia danych pacjentów, które jest związane z realizacją uprawnień wynikających z gwarancji
udzielanych przez wytwórców glukometrów oraz że jest ono konieczne do
prawidłowej realizacji umowy gwarancyjnej. W przypadku, w którym apteka jest gwarantem, może ona przetwarzać dane osobowe klientów, którzy
zakupili glukometr. Apteka nie może jednak – zgodnie z art.103 ust. 2 pkt 4a
ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo Farmaceutyczne – przekazywać
4/2009
pharmakon
19
tych danych, gdyż może to skutkować cofnięciem przez Wojewódzkiego
Inspektora Farmaceutycznego zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej. Powyższe powoduje konieczność zrealizowania gwarancji bez
indywidualizowania pacjenta dochodzącego swoich uprawnień wynikających z gwarancji.
Kolejną była informacja dotycząca komunikatu prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych
w sprawie termometrów rtęciowych (jej pełny tekst publikujemy w biuletynie).
Następnie wiceprezes DIA, mgr Joanna Piątkowska, poinformowała o
szkoleniach jakie pod patronatem NIA będzie prowadziła firma BIORON (informacja w biuletynie).
Kolejnym zagadnieniem, które zostało przedstawione zebranym, była
informacja na temat funduszy unijnych, o które z powodzeniem aplikowała
nasza DIA. Teraz czeka nas proces kwalifikacji uczestników cyklu szkoleń finansowanych ze środków unijnych. Pełna informacja na ten temat znajduje
się w tym biuletynie oraz na stronie internetowej DIA w zakładce: Szkolenia
ustawiczne/Informacje.
W kolejnym punkcie wiceprezes DIA, mgr Joanna Piątkowska, rozwiała
wątpliwości jakie pojawiają się w związku ze sposobem wystawiania recept
lekarskich w kontekście przepisów zawartych w par.13 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2004 roku w sprawie recept lekarskich (Dz.U.
Nr 213, poz. 2164). Zatem dopuszczalne jest wypisywanie na jednej recepcie
lekarskiej tak leków z listy leków podstawowych i uzupełniających jak i z
listy leków leków refundowanych w chorobach przewlekłych, o ile pacjent
posiada uprawnienia do otrzymania takich leków.
Na zakończenie zebrania Regionu Wrocławskiego Dolnośląskiej Izby
Aptekarskiej uczestnicy wysłuchali wykładów, które wygłosiła mgr farm.
Agnieszka Saran. Dotyczyły one :
1. „Reumatoidalnego zapalenia stawów. Przyczyny, przebieg i leczenie”
2. „Roli kwasów omega-3 oraz GLA w terapii RZS”
3. „Niedoborów witaminowo-mineralnych. Błędów żywieniowych Polaków
na podstawie badań Instytutu Żywności i Żywienia”
20
pharmakon
4/2009
Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych,
Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych
4/2009
pharmakon
21
Apteki szpitalne
Warsztaty z zakresu farmacji
onkologicznej
Zdj. Olga Fedorowicz
Już po raz drugi Europejskie Stowarzyszenie Farmacji Onkologicznej
(ESOP) zorganizowało warsztaty z zakresu farmacji onkologicznej dla farmaceutów z całej Europy zajmujących się tą tematyką w codziennej pracy. O pierwszych tego typu warsztatach, które odbyły się w Budapeszcie,
pisałam 3 lata temu. Teraz miałam przyjemność uczestniczyć w nich po
raz drugi.
Warsztaty zostały
podzielone na dwie
części i odbywały się
w języku angielskim.
W pierwszej części
kursu dotyczącej przygotowywania leków
przeciwnowotworowych, który odbył się
w Pradze w grudniu,
Bartosz Rylokowski i autorka sprawozdania – w aptece szpitalnej wziął udział mój koASK Wrocław
lega z pracy – Bartosz
Rylokowski. Wykłady obejmowały swoją tematyką standardy, wymagania
jakościowe w farmacji onkologicznej, wymagania dotyczące pomieszczeń
do pracy z cytostatykami, właściwy sposób postępowania podczas przygotowywania leków cytotoksycznych i w sytuacjach awaryjnych, środki
ochrony osobistej, sprzęt jednorazowy oraz systemy zamknięte (wykłady:
Prof. P. Hartvig, Dania; dr L. Blaha, Czechy; dr R. Terkola, Austria; I. Netikova,
Czechy). Nie zabrakło też wykładów na temat stabilności leków przeciwnowotworowych i wykonanych z nich preparatów gotowych do podania
(Prof. A. Astier, Francja), a także zajęć, podczas których uczestnicy w gru-
22
pharmakon
4/2009
Zdj. Bartosz Rylokowski
pach mieli konkretne problemy do rozwiązania z zakresu organizacji pracowni leku cytotoksycznego i udziału farmaceuty w szpitalu w procesie
przygotowania ww. leków dla pacjentów (prowadzenie: K. Meier, Niemcy;
E. Honore, Dania).
Ja natomiast uczestniczyłam w drugiej części kursu, który również
odbył się w Pradze tym razem na początku marca. Oprócz kilkorga przedstawicieli z Polski byli również farmaceuci z Francji, Słowenii, Danii, Węgier, Grecji, Portugalii, Hiszpanii, Cypru, Włoch i oczywiście nie mogło
zabraknąć przedstawicieli z Czech, które były gospodarzem całego wydarzenia.
Praga, grudzień 2008
Tematyka zajęć poruszała problemy z zakresu farmacji klinicznej w onkologii. Podczas trzech dni odbyło się wiele ciekawych wykładów. M.in.
na temat hematoonkologii (wykład M. Hnatkowej z Czech), terapii p/nowotworowej u dzieci (Prof. H. Mottl z Czech), terapii celowanej oraz farmakogenetyki w leczeniu nowotworów (Prof. A. Aster z Francji), błędów
medycznych, leczenia p/infekcyjnego, z naciskiem na gorączkę neutropeniczną oraz gorączkę nieznanego pochodzenia (D. Haider z Austrii) oraz terapii monitorowanej w onkologii (Prof. P. Hartvig). Poza tym drugiego dnia
4/2009
pharmakon
23
Zdj.Ewelina Korczowska
odbyły się warsztaty z
zakresu opieki farmaceutycznej pacjentów
onkologicznych (poprowadzone przez
Ewelinę Korczowską
ze Szpitala Klinicznego „Przemienienia
Pańskiego” z Poznania), podczas których
uczestnicy w podgrupach mieli do opracowania różne schematy
terapeutyczne.
W przerwach pomiędzy prezentacjami
poszczególnych grup uczestników odbywały się prelekcje prowadzone
przez Klausa Meiera (Niemcy) i Prof. Pera Hartviga Honore (Dania) na
temat niepożądanych objawów chemioterapii (m.in. bólu, zmęczenia,
nudności i wymiotów, biegunki, zapalenia śluzówek, łysienia) i sposobów
radzenia sobie z nimi. Natomiast ostatniego dnia odbyły się warsztaty
prowadzone przez Irenę Netikovą (Czechy) na temat wynaczynień. Pani
Netikova zaprosiła nas również do praskiej apteki szpitalnej, w której
od niedawna jest zainstalowany CytoCare™ - robot do automatycznego
przygotowywania płynów infuzyjnych z lekiem cytotoksycznym w warunkach aseptycznych.
Urządzenie wydaje się być bardzo interesujące, jednakże do jego obsługi nadal potrzebna jest jedna osoba, która dostarcza robotowi substraty
do produkcji, odbiera gotowe produkty oraz nadzoruje jego prace poprzez
odpowiedni program komputerowy.
Podczas całego spotkania, zarówno w trakcie wykładów, prelekcji, jak
i warsztatów było wiele okazji i tematów, które prowokowały do dyskusji.
Mogliśmy dzielić się naszymi doświadczeniami, wiedzą, jak również uzyskać wiele ciekawych odpowiedzi, informacji i wskazówek, w jaki sposób my, farmaceuci szpitalni moglibyśmy i powinniśmy funkcjonować
24
pharmakon
4/2009
Zdj.Ewelina Korczowska
Od lewej: Ania z Krakowa, Ewelina z Poznania, Agnieszka ze Szczecina i autorka
w strukturze szpitala, by terapia pacjenta była bezpieczniejsza i skuteczniejsza. Nasze dyskusje trwały właściwie bezustannie, nawet podczas
przesympatycznego wieczoru przy dobrym czeskim piwie i tradycyjnych
knedlikach w legendarnej restauracji „U Kalicha”, od której zaczęła się historia wojaka Szwejka.
Polecam witrynę ESOP’u: http://www.esop.li/ , na której można znaleźć
różne ciekawe informacje, m.in. na temat wynaczynień: (http://www.esop.
li/downloads/guidelines_final.pdf ), a także stronę http://www.ecco-org.
eu/. Od niedawna ESOP jest członkiem stowarzyszenia ECCO. ECCO (the
European CanCer Society) zrzesza ponad 45 tysięcy członków różnych zawodów, choć głównie lekarzy. We wrześniu tego roku ma się odbyć w Berlinie międzynarodowy multidyscyplinarny kongres organizowany przez
ECCO i ESMO (the European Society for Medical Oncology).
Karolina Niewodniczańska-Góra
Apteka Szpitalna Akademickiego Szpitala Klinicznego
we Wrocławiu
4/2009
pharmakon
25
Wydział Farmaceutyczny
Studium Szkolenia Podyplomowego
Wydziału Farmaceutycznego AM we Wrocławiu
Wykaz kursów organizowanych w ramach szkolenia ciągłego farmaceutów:
1. Interakcje i działania niepożądane leków – 12 godz., 12 pkt.
2. Metody zwiększania skuteczności i bezpieczeństwa leczenia farmakologicznego – 18 godz.,
18 pkt.
3. Wpływ czynników fizjologicznych i patologicznych na działanie leków (indywidualizacji farmakoterapii) – 15 godz., 15 pkt.
4. Etyczno-prawne aspekty badań klinicznych nowych leków na ludziach – 12 godz., 12 pkt.
5. Biofarmacja i farmakokinetyka – 10 godz., 10 pkt.
6. Postępy w zakresie leku roślinnego – 12 godz., 12 pkt.
7. Postępy w farmakoterapii chorób układu krążenia – 16 godz., 16 pkt.
8. Zagadnienia związane z homeopatią w aptece – 7 godz., 7 pkt.
9. Bezpieczeństwo farmakoterapii onkologicznej – 10 godz.,10 pkt.
10. Farmakoterapia bólu – 8 godz., 8 pkt.
11. Postępy w farmakoterapii chorób metabolicznych – 8 godz., 8 pkt.
12. Współczesne problemy farmakoterapii chorób nowotworowych – 10 godz., 10 pkt.
13. Farmakogenetyka. Metody zwiększania skuteczności i bezpieczeństwa leczenia – 7 godz.,
7 pkt.
14. Bezpieczeństwo leków – 10 godz., 10 pkt.
15. Wybrane zagadnienia dotyczące substancji leczniczych – 7 godz., 7 pkt.
16. Narkotyki i problemy narkomanii w Polsce – 7 godz., 7 pkt.
17. Promocja zdrowia i profilaktyka zdrowotna w aptekach ogólnodostępnych – 6 godz., 6 pkt.
18. Prawo farmaceutyczne. Kodeks Etyki Aptekarza Rzeczpospolitej Polskiej – 5 godz., 5 pkt.
19. Komunikacja i informacja o leku w pracy aptekarza – wybrane aspekty teoretyczne i praktyczne
– 16 godz., 16 pkt.
20. Postępy w technologii leków recepturowych – 14 godz., 14 pkt.
21. Nowe rozwiązania w technologii postaci leku – 13 godz., 13 pkt.
Terminy szkoleń: do uzgodnienia w zależności od liczby i kolejności zgłoszeń.
Forma zaliczenia kursów: sprawdzian testowy.
Koszt kursu: 21zł/godz.
Zgłoszenia na kursy przyjmowane są w Studium Szkolenia Podyplomowego, ul. Szewska 38,
50-139 Wrocław, tel. 0717840352, 0717840353, e-mail: [email protected]
Szczegółowe informacje są zamieszczone na stronie internetowej Studium: www.farmacja.
am.wroc.pl
Elżbieta Szkarpij
26
pharmakon
4/2009
Czar starych aptek
Apteczki podróżne, domowe
i polowe
Wraz z rozwojem cywilizacji rzymskiej i jej ekspansji na północ rozwinął
się zwyczaj, a zarazem konieczność, tworzenia lokalnych i mobilnych zestawów lekarstw i utensyliów leczniczych. W muzeum w Sitten znajduje się
apteczka podróżna datowana na 400 lat p.n.e., z wizerunkami Eskulapa i Hygei, zawierająca jedenaście małych buteleczek. Wykopaliska w Pompejach
również odsłoniły domowe bądź podróżne zestawy lecznicze.
W średniowiecznej
Europie, a także w Polsce, każdy podróżujący
lekarz posiadał ze sobą
apteczkę. Czynili tak
też bogatsi patrycjusze,
kupcy a także duchowieństwo. Oczywiście
władcom i możnym
owych czasów również
towarzyszyli nadworni
lekarze z apteczkami
bądź aptekami podróżnymi. Najczęściej były
to skrzyneczki, czasem
nawet skrzynie, z przemyślnie otwieranymi odpowiednimi przegródkami i szufladkami, nierzadko
luksusowo wykończone i wyścielone atłasem, bogate w rzeźbienia i malowidła. W środku znajdowały się pieczołowicie poukładane drewniane puszki,
szklane słoiczki i butelki, starannie opisane i zdobione. Często w osobnych
4/2009
pharmakon
27
przegródkach umieszczano wagi, odważniki kubełkowe, szpatułki, moździerze, łyżki i pipetki. W głębszych szufladkach umieszczano lekarstwa kosztowne i trucizny.
Od 17-tego stulecia istniały warsztaty
trudniące się wyrabianiem gotowych
apteczek podróżnych. Czasami były to
wręcz meble czego
przykładem jest biurko Phillipa Hainhoffera (zdjęcie w tekście,
wraz z widokiem
jednej z szuflad), które oprócz walorów
samego mebla mogło być częściowo rozbierane, a zawierało oczywiście apteczkę, szufladki
z utensyliami, przyborami toaletowymi, warcabami a nawet kartami do gry.
Przemyślna konstrukcja pozwalała na zmieszczenie w podstawie składanego krzesła z oparciem, w którego poręczach znalazły się skrytki na przybory
do pisania, linijki, cyrkiel i kalendarz. Mebel do dzisiaj stoi w Augsburgu nienadszarpnięty zębem czasu.
Z czasem, w miarę tworzenia się sieci aptek, zacierała się różnica pomiędzy apteczkami podróżnymi i domowymi. Te pierwsze zawierały już najpotrzebniejsze leki, lub stale przez właściciela używane, natomiast te domowe,
początkowo skrzyneczki, z czasem mieściły się w wiszących szafkach. Zewnętrzna część drzwiczek posiadała nierzadko bogate zdobienia i malunki
o tematyce roślinnej i medycznej (jednorożec, kielich z eskulapem itp.).
A jak to wyglądało w średniowiecznej Polsce? Ano podobnie, z tym, że
najczęściej była to osobna izdebka. Znakomite panie, a nawet małżonki
panujących książąt , trudniły się wówczas robieniem zapasów do spiżarni
i apteczki domowej. Smażyły róże i inne zioła, skórki pomarańczowe i cytrynowe, tatarak w cukrze, soki i powidła, a także... przyprawiały wódeczki
28
pharmakon
4/2009
– jedne pachnące dla toalety, używając do tego lawendy, róży, cyprysu, drugie przepędzały przez alembik dla napitku lub jako lekarstwo.
Krasicki w „Panu Podstolim” powiada: „Przed obiadem poszliśmy do apteczki, tam w niezliczonych rodzajach wódek, konfitur, przysmaczków, wybrał niektóre i napił się wódki”. W innym miejscu stwierdza: „Domowa apteczka mojej żony – nie tylko od wódek i przysmaczków, ale i od lekarstw.”
Aby to wszystko przyrządzić potrzeba było wielkiej biegłości i doświadczenia. Czego to w apteczce wiejskiej nie było: sadła z przeróżnych zwierząt, driakwie z gadów, różnorakie suszone zioła, a także...”woda marcowa”
ze stopionego śniegu, która miała cerę płci pięknej wspaniale konserwować.
Ciekawe, czy woda termalna Vichy przebiłaby ówczesne kuriozum?
W domach zamożniejszych apteczką zawiadywała „panna apteczkowa”, która trzymała to wszystko pod kluczem, czuwała nad zaopatrzeniem
we wszystko, chodząc nieraz sama z wiejskimi dziewczętami zbierać zioła.
W domach mniej dostatnich apteczka domowa ograniczała się do szafki.
Kilka miesięcy temu, w jednym z felietonów, wspominałem o apteczkach
i aptekach polowych. Były to najczęściej wozy w różny sposób wypełnione
masywnymi skrzyniami, nierzadko z miejscami do spania. Dzisiaj wspomnę
jeszcze raz o nich na przykładzie osiemnastowiecznej frankońskiej apteki polowej. Stało się tak, gdyż w książce Die alte Apotheke znalazłem rycinę szczegółowo przedstawiającą budowę i kształt wozu aptecznego. Myślę, że nie wymaga ona komentarza, gdyż rozrysowanie budowy wyjaśnia wszystko.
Naopowiadałem Państwu o aptekach i apteczkach, których już nie ma
i tak sobie myślę, że zapewne wówczas równie szczególnie dbano o jakość
jak dzisiaj, tylko jakoś trudno mi wyobrazić sobie dzisiejszych inspektorów
przeniesionych w czasie wstecz. Zapewne doznaliby większego szoku niż
„pani apteczkowa” we współczesnej zielarni czy aptece. Nie było zeszytu
temperatur, termometrów CE, a głowa wspomnianej nie posiadała zabezpieczenia przed zmianą zapamiętanych danych.
Tą refleksją pozdrawiam cieplutko i proponuję leczniczy kieliszeczek
z sensu stricto domowej apteczki i aby „aromat” zagłuszyć spróbujmy, ówczesnym zwyczajem, skropić podłogę pokoju wodą różaną lub z powodu jej
braku innym Kevinem Kleinem czy Diorem.
Zbigniew Madurowicz
4/2009
pharmakon
29
Spotkanie z autorem
Zapraszamy na spotkanie poetyckie
Waltera Pyki
Miło nam poinformować, że w trakcie cyklicznego spotkania Klubu Seniora, które odbędzie się
26.05.2009 o godz.12 w sali klubowej DIA, odbędzie
się spotkanie poetyckie Waltera Pyki pt. ”Ponad zgiełkiem”, towarzyszyć mu będzie oprawa muzyczna.
Walter Pyka jest aptekarzem w popielowskiej
aptece „Pod Wagą”. Swoje poetyckie credo zawarł
w zdaniu „W razie bólu – jeden wiersz”. Będąc zawodowo bardzo blisko cierpienia, jest świadom terapeutycznej mocy dobrego
słowa. Swoją wrażliwością i wyobraźnią dotyka codzienności, nadając swoim
wierszom formę przyjacielskiej rozmowy. Potrafi się zadziwić, zadumać, a czasami potrafi dobrotliwie zażartować.
Walter Pyka jest laureatem znaczących konkursów poetyckich. Otrzymał
też Grand Prix w katowickim konkursie
poezji miłosnej im. M.PawlikowskiejJasnorzewskiej. Jest laureatem I miejsca
w konkursie poezji religijnej „O Kaptur
Joannity” w Sulęcinie. Otrzymał także
wyróżnienie I stopnia w szczecińskim
konkursie „Beatus qui amat” ( Szczęśliwy,
kto kocha ).
Tomik poezji wydany w 2001 roku
30
Serdecznie zapraszamy na poetyckie
spotkanie Waltera Pyki, które bez wątpienia stanie się głębokim, duchowym
przeżyciem.
pharmakon
4/2009
Informacje
Pojemniki na leki
przeterminowane
WYKAZ LOKALIZACJI POJEMNIKÓW NA LEKI PRZETERMINOWANE
ROZMIESZCZONYCH W APTEKACH NA TERENIE WROCŁAWIA
1. Agat ul. Gen. Hallera 151
2. Alpejska ul. Solskiego 6
3. Orchidea Ul. Marka Hłaski 42-44
4. Apteka ul. Bystrzycka 55
5. Arka ul. Skwierzyńska 28b
6. Arnifarm ul. Grabiszyńska 240
7. DGA ul. Legnicka 62
8. Eliksir Zdrowia ul. Balzaka 14
4/2009
pharmakon
9. Magnolia ul. Zemska 14a
10. Mniszek ul. Grabiszyńska 94
11. Nad Stawem ul. Bednarska 15
12. Ogrodowa ul. Eluarda 9/15
13. Pod Akacjami ul. Bolesławiecka 2
14. Pod Wężem ul. Rogowska 42
15. Pod św. Antonim ul.Średzka 33
16. Popowicka ul. Starograniczna 28
31
17. Radix ul. Bulwar Ikara 21
18. Złotnicka ul. Złotnicka 4G
19. Świętojańska ul. Dokerska 22
20. Aloes ul. Powstańców Śl. 120
21. Apteka DGA 11 ul. Świeradowska 51/57
22. Apteka DGA10 ul. Pabianicka 25
23. Borówka ul. Hubska 112/118 „Billa”
24. Brochowska ul. Chińska 2a
25. Calamus ul. Powstańców Śl. 168
26. Czekoladowa ul. Czekoladowa 58
27. Jantarowa ul. Gajowicka 96
28. Na Hubach ul. Hubska 67
29. Ołtaszyńska ul. Uczniowska 37
42. Pod Ratuszem - Rynek
30. Pod Słońcem ul. Traugutta 121
31. Remedium ul. Krynicka 51
32. Róża Wiatrów ul. Róży Wiatrów 9b
33. Za Fosą ul. Krasińskiego 34
34. Zamoyska ul. Ślężna 187
35. Amicus al. Kromera 23a
36. Lobelia ul. Kamieńskiego 132-144
37. Multi Lek Al. Kasprowicza 9 B
38. Nad Widawą ul. Sułowska 40
39. Pod Złotym Sercem ul. Lekcyjna 30
40. Poleska ul. Kiełczowska 51d/lok.1
41. Żmigrodzka ul. Żmigrodzka 19
43. Ambra ul. Bujwida 30
44. Apteka Parkowa ul. Wittiga 9
45. Katedralna ul. Sienkiewicza 54/56
46. Pod Jaworem ul. Olszewskiego 75
47. Pod Dębami ul. Nowodworska 75
48. Rumianek ul. Orzeszkowej 59/61
49. Vademecum ul. Kochanowskiego 35
50. Wiktoriańska ul. Ładna 3
Odeszli od nas
Z żalem i smutkiem informujemy, że w dniu 31 marca 2009 r.
zmarła
ś. !p.
mgr farm. Irena Świętoniowska
Studia na Wydziale Farmaceutycznym AM we Wrocławiu
ukończyła w 1958 roku.
Z farmacji aptecznej miała specjalizację I stopnia.
Była emerytowanym aptekarzem, wieloletnią właścicielką
apteki w Świdnicy.
32
pharmakon
4/2009