Rolnictwo-na-topie-3

Nr 3, maj 2014
Bezp łatny informator dla gospodarst w rolnych
MOSPILAN 20 SP – teraz ponad
250 zastosowań w etykiecie!
Acetamipryd jest substancją powszechnie znaną i szeroko rozpowszechnioną
w świecie. W Polsce jest stosowany od
1996 roku. Wszechstronna rejestracja tej
neonikotynoidowej substancji aktywnej
w rolnictwie, ogrodnictwie oraz leśnictwie,
w różnych fazach wzrostu i rozwoju roślin,
jest najlepszym dowodem na jej skuteczność. Acetamipryd należy do nowej generacji substancji aktywnych, stosowanych
w małych dawkach, o działaniu selektywnym dla organizmów pożytecznych, w tym
zapylających.
13 marca 2014 r. preparat Mospilan 20 SP,
którego substancją aktywną jest właśnie
acetamipryd, został pozytywnie zaopiniowany przez MRiRW, w efekcie czego uzyskał rozszerzenie rejestracji o zastosowanie
w większości tradycyjnych, a także uprawianych na niewielką skalę gatunków roślin rolniczych, ogrodniczych i leśnych. Zakresem
objął zwalczanie większości szkodników zagrażających tym uprawom. Łączna liczba
zastosowań na określony w nowej etykiecie rodzaj rośliny uprawnej i szkodnika przekracza 250, co czyni Mospilan
insektycydem o najszerszym zakresie
etykiety spośród preparatów zarejestrowanych na polskim rynku.
Na uwagę zasługuje również fakt iż, mimo
przynależności do grupy neonikotynoidów, acetamipryd nie został objęty zakazem stosowania wydanym przez Komisję
Europejską w zeszłym roku. Zakaz ten dotyczył trzech innych substancji czynnych:
chlotianidyny, tiametoksamu i imidachloprydu i został podjęty w oparciu o ocenę ryzyka dla pszczół przy stosowaniu na
szeroką skalę pestycydów zawierających
w swoim składzie wymienione substancje.
Mospilan 20 SP jest insektycydem o dobrze
poznanej charakterystyce ekotoksykologicznej i selektywności działania zarówno w odniesieniu do owadów szkodliwych
jak i pożytecznych. Jedną z najważniejszych zalet środka jest jego bardzo niska
toksyczność ostra dla pszczoły miodnej.
Rozpoznane są dobrze procesy biotransformacji, metabolizmu i zanikania acetamiprydu w organizmach żywych i w środowisku.
Preparat należy do nielicznej grupy insektycydów najbezpieczniejszych obecnie dla
środowiska i zdrowia człowieka.
Przedstawiamy wykaz zastosowań środka Mospilan 20 SP ujęty w zezwoleniu
i etykiecie rejestracyjnej z 13 marca 2014
r. (nr R-82/2014).
ŚRODEK OWADOBÓJCZY
Chroni uprawy od razu,
zabija szkodniki po kilku godzinach
uprawy rolnicze
UPRAWA
ZWALCZANY SZKODNIK
słodyszek rzepakowy
Rzepak ozimy
chowacz podobnik, pryszczarek kapustnik
chowacz brukwiaczek, chowacz czterozębny
Ziemniak
larwy i chrząszcze stonki ziemniaczanej
DAWKA
80-120 g/ha
120 g/ha
200-250 g/ha
80 g/ha
dokończenie na str. 2
NOWA
REJESTRACJA
2014!
Teraz ponad 250
zastosowań
w etykiecie!
UWAGA. Według badań Instytutu Ochrony Roślin – PIB
w Poznaniu szkodniki po zabiegu Mospilanem natychmiast
przestają żerować, jednak ich śmierć następuje po kilku
godzinach.
Czy wiesz, że…
Shinigami (jap. 死神) – to personifikacja
Śmierci w kulturze japońskiej.
Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu.
Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.
2
3
dokończenie ze str. 1
uprawy sadownicze
uprawy warzywne
UPRAWA
ZWALCZANY SZKODNIK
DAWKA
Agrest
zwójka siatkóweczka*, zwójka różóweczka* i inne zwójki* oraz inne młode
gąsienice zjadające liście*, mszyce*, przeziernik porzeczkowiec*
200 g/ha
Borówka wysoka
zwójka bukóweczka*, zwójka siatkóweczka*, zwójka różóweczka* i inne zwójki*
oraz inne młode gąsienice zjadające liście*, mszyce*, ogrodnica niszczylistka*,
pryszczarek borówkowiec*
200 g/ha
Brzoskwinia
Czereśnia
Grusza
Jabłoń
Leszczyna
zwójka bukóweczka* zwójka siatkóweczka*, zwójka różóweczka* i inne zwójki*
oraz inne młode gąsienice zjadające liście*, mszyce*
200 g/ha
nasionnica trześniówka, mszyce
125 g/ha
zwójka bukóweczka*, zwójka siatkóweczka*, zwójka różóweczka*, i inne
zwójki* oraz inne młode gąsienice zjadające liście*, śluzownica ciemna*, licinek
tarninaczek*, kwieciak pestkowiec*
200 g/ha
mszyce
125 g/ha
pchełka burakowa*, drobnica burakowa*
200 g/ha
Cebula
chowacz szczypiorak*, młode gąsienice wgryzki szczypiorki*,
wciornastki w tym tytoniowiec*, śmietka cebulanka*, mszyce*
200 g/ha
Czosnek
mszyce*, śmietki* w tym cebulanka*
200 g/ha
Dynia
wciornastki*, zmieniki*
200 g/ha
Fasola
strąkowiec fasolowy*, śmietki* w tym kiełkówka* i glebowa*,
wciornastki* – grochowiec* i tytoniowiec*, zmieniki*
200 g/ha
Groch
strąkowiec grochowy*, śmietki* w tym kiełkówka* i glebowa*,
wciornastki* – grochowiec* i tytoniowiec*
200 g/ha
Kapusta
brukselska
pchełki*, chowacz czterozębny*, chowacz brukwiaczek*, gnatarz rzepakowiec*,
wciornastki* w tym tytoniowiec*, śmietka kapuściana*, mszyce*
200 g/ha
Kapusta
głowiasta
pchełki*, chowacz czterozębny*, chowacz brukwiaczek*, gnatarz rzepakowiec*,
wciornastki* w tym tytoniowiec*
200 g/ha
Kapusta
pekińska
pchełki*, chowacz czterozębny*, chowacz brukwiaczek*, gnatarz rzepakowiec*,
wciornastki* w tym tytoniowiec*, śmietka kapuściana*, mszyce*
200 g/ha
125 g/ha
Kawon (arbuz)
wciornastki*, zmieniki*
200 g/ha
owocówka jabłkóweczka, pryszczarek jabłoniak, ogrodnica niszczylistka,
bawełnica korówka
200 g/ha
Melon
wciornastki*, zmieniki*
200 g/ha
zwójka siatkóweczka*, zwójka różóweczka* i inne zwójki* oraz inne młode
gąsienice zjadające liście*, mszyce*
Ogórek
wciornastki*, śmietki* w tym kiełkówka* i glebowa*, zmieniki*
200 g/ha
200 g/ha
Papryka
wciornastki*, mszyce*, śmietki*, zmieniki*
200 g/ha
Pomidor
skoczogonki*, mszyce*
200 g/ha
Por
chowacz szczypiorak*, młode gąsienice wgryzki szczypiorki*, wciornastki*
w tym tytoniowiec*, śmietka cebulanka*
200 g/ha
Sałata
mszyce*
200 g/ha
Szpinak
mszyce*, śmietki* w tym kiełkówka* i glebowa*
200 g/ha
Morela
zwójka bukóweczka*, zwójka siatkóweczka*, zwójka różóweczka* i inne zwójki*
oraz inne młode gąsienice zjadające liście*, mszyce*
200 g/ha
Porzeczka czarna,
czerwona, biała
zwójka siatkóweczka*, zwójka różóweczka* i inne zwójki* oraz inne młode
gąsienice zjadające liście*, mszyce*, krzywik porzeczkowiaczek*, pryszczarek
porzeczkowiak liściowy*, owocnica porzeczkowa*, przeziernik porzeczkowiec*
200 g/ha
mszyce, owocnice śliwowe
125 g/ha
owocówka śliwkóweczka, zwójka bukóweczka*, zwójka siatkóweczka*, zwójka
różóweczka* i inne zwójki* oraz inne młode gąsienice zjadające liście*, misecznik
śliwowy*
200 g/ha
opuchlaki
300 g/ha
kwieciak malinowiec*, zmieniki*, wciornastki*
200 g/ha
zwójka bukóweczka*, zwójka siatkóweczka*, zwójka różóweczka* i inne zwójki*
oraz inne młode gąsienice zjadające liście*, mszyce*, ogrodnica niszczylistka*
200 g/ha
nasionnica trześniówka, mszyce
125 g/ha
zwójka bukóweczka*, zwójka siatkóweczka*, zwójka różóweczka* i inne
zwójki* oraz inne młode gąsienice zjadające liście*, śluzownica ciemna*, licinek
tarninaczek*, kwieciak pestkowiec*
200 g/ha
Wiśnia
Burak ćwikłowy
mszyce, toczyk gruszowiaczek, owocnica jabłkowa
200 g/ha
Winorośl
200 g/ha
200 g/ha
zwójka siatkóweczka*, zwójka różóweczka* i inne zwójki* oraz inne młode gąsienice
zjadające liście*, mszyce*, krzywik maliniaczek*, kwieciak malinowiec*, kistnik
malinowiec*, pryszczarek namalinek łodygowy*, przeziernik malinowiec*
Truskawka
strąkowiec bobowy*, śmietki* w tym kiełkówka* i glebowa*
owocówka jabłkóweczka, zwójka bukóweczka*, zwójka siatkóweczka*, zwójka
różóweczka*, i inne zwójki* oraz inne młode gąsienice zjadające liście*,
miodówki gruszowe: plamista*, czerwona*, żółta*; śluzownica ciemna*, kwieciak
gruszowiec*, pryszczarek gruszowiec*
Malina
Śliwa
Bób
Pod osłonami: oberżyna, ogórek, papryka, pomidor, sałata
mączlik szklarniowy*, wciornastek tytoniowiec*, wciornastek zachodni*, miniarki*, mszyce*,
zmieniki*, pchełki*
stężenie 0,04%
tj. 4 g środka
w 10 l wody
Jak wyprodukować ziarno
najwyższej jakości?
Zdrowe ziarno to podstawa sukcesu każdego producenta. Pszenica i pszenżyto są uważane za szczególnie wrażliwe na porażenie wieloma patogenami atakującymi
kłos i obniżającymi jakość ziarna. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć grzyby z rodzaju Fusarium, które produkują groźne mykotoksyny, np. Desoxynivalenol
(DON) i Zearalenon (ZEA). Te z kolei znacznie obniżają jakość ziarna i stwarzają zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt. Tym samym ziarno o niskiej jakości nie jest
towarem poszukiwanym na rynku.
Doskonałym rozwiązaniem problemu chorób kłosa jest zastosowanie znanego i cenionego fungicydu – Topsinu M 500 SC – w dawce 1,4 l/ha. Doświadczenia polowe na odmianie Smuga w 2010 roku wykazały, że Topsin M nie tylko doskonale zwalcza fuzariozy
kłosa ale również redukuje zawartość mykotoksyn w ziarnie, nawet do poziomu 100 razy
niższego w porównaniu z kontrolą!
Średni % porażenia powierzchni kłosa grzybami z rodzaju Fusarium spp Topsin M 500 SC
1,4 l/ha
12,5
Kontrola
74,5
0
10 20 30 40 50 60 70 Zawartość mykotoksyn w ziarnie pszenicy odmiany Smuga
Kontrola
Topsin M
Zearalenon – ZEA (norma 100 μg/kg)
189,5 μg/kg
37,5 μg/kg
Deoksynivalenol – DON (norma 1 250 μg/kg)
61 457 μg/kg
472 μg/kg
Odpowiednikiem Topsinu na rynku niemieckim jest preparat Don-Q. Od czasu rejestracji Don-Q, w 2009 roku jest on rekomendowanym przez wszystkie znaczące niemieckie
ośrodki doradztwa rolniczego. Tylko w pierwszym roku zastosowano go w Niemczech
na ponad 100.000 ha! Zebrał on i zbiera tam w dalszym ciągu doskonałe opinie ze strony
stosujących go rolników.
80
% porażenia
Obserwacja 1.07.2010 r., Mieniany
rośliny ozdobne, lasy
UPRAWA /ZWALCZANY SZKODNIK
R O Ś L I N Y O Z D O B N E w polu i pod osłonami
mączlik szklarniowy*, wciornastek tytoniowiec*, wciornastek zachodni*, miniarki*, mszyce*,
czerwce*, zmieniki*
DAWKA
stężenie 0,04%
tj. 4 g środka
w 10 l wody
LASY I SZKÓŁKI
drzewa i krzewy iglaste i liściaste
mszyce*, skoczogonki*
200 g/ha
LASY I SZKÓŁKI
plantacje nasienne świerka i modrzewia
skoczogonki*, krobik modrzewiowiec*
250 g/ha
ziarno
z obiektu
kontrolnego
ziarno
po zastosowaniu
Topsin M
Doskonale zwalcza fuzariozy
kłosa
Redukuje zawartość
mykotoksyn w ziarnie nawet
do poziomu 100 razy
niższego w porównaniu
z kontrolą!
Wykazuje odmienny
od innych fungicydów
sposób działania
Doskonały partner do
mieszanek dla różnych
fungicydów – szczegółowe
zalecenia na
www.sumiagro.pl
* zalecenia w ramach rozszerzenia rejestracji w uprawach małoobszarowych.
Jeżeli szczegółowy zapis w etykiecie środka zezwala na to, można stosować łącznie z adiuwantem Slippa.
kontrola
Topsin M
* wyniki doświadczeń polowych na odmianie Smuga w 2010 roku.
4
Chroń zboża jare!
Masz mączniaka? Dodaj Kendo !
Yamato 303 SE – efektywny i niezawodny środek także w ochronie
zbóż jarych przed chorobami
Dr inż. Bożena Kozera-Sucharda, SUMI AGRO POLAND SP. Z O.O.
*
Doświadczenia polowe przeprowadzone w latach 2009-2010 na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie potwierdziły doskonałą
skuteczność Yamato 303 SE przeciwko najważniejszym chorobom także w zbożach jarych. Rozszerzenie rejestracji Yamato 303 SE
na zboża jare (pszenica, jęczmień i żyto) oraz jęczmień100
ozimy spodziewane jest do końca 2014 roku.
90
Ocena skuteczności środka Yamato 303 SE w ograniczaniu chorób liści jęczmienia jarego
Yamato 303 SE 1,5 l/ha
SKUTECZNOŚĆ W %
100
90
Yamato 303 SE 1,75 l/ha
80standard 2
standard 1
70
80
70
60
60
Yamato 303 SE 1,5 l/ha
50
100
40
90
30
80
20
70
Yamato 303 SE 1,75 l/ha
standard 1
standard 2
50
ERYSGR
10
60
500
100
40
3090
2080
100
Yamato 303 SE 1,5 l/ha
mączniak prawdziwy
Yamato 303 SE 1,75 l/ha
rynchosporioza liści
Yamato 303 SE 1,5 l/ha
standard 1
DTR
PUCCRE
SEPTNO
choroby
Yamato 1,5
Yamato 1,75
plamistość
siatkowa liści
flusilazol+karbendazym
1,0
standard propikonazol+cyprokonazol
2
0,5
standard 2
rdza jęczmienia
Yamato 303 SE 1,75 l/ha
SEPTTR
standard 1
70
10
90
60
0
80
50
Ocena
70 skuteczności środka Yamato 303 SE w ograniczaniu chorób liści pszenicy jarej.
SKUTECZNOŚĆ W %
40
30
90
20
10
85 0
Yamato 303 SE 1,5 l/ha
Yamato 303 SE 1,75 l/ha
Yamato 303 SE 1,5 l/ha
Yamato 303 SE 1,75 l/ha
standard 1
standard 1
wartość % kontroli
40
60
30
50
20
100
40
10
90
30
0
80
20
70
10
600
50
100
4090
3080
2070
1060
95050
standard 2
standard 2
150
140
130
120
110
100
Plon
Yamato 1,5 l/ha
Yamato 1,75 l/ha
Yamato 303 SE 1,5 l/ha
mączniak
prawdziwy
95
80
Yamato 303 SE 1,75 l/ha
rdza brunatna
Yamato 303 SE 1,5 l/ha
septorioza liści
Yamato 303 SE 1,75 l/ha
standard 1
MTZ
flusilazol+karbendazym 1,0 l/ha
propikonazol+cyprokonazol 0,5 l/ha
standard 2
brunatna
plamistość liści
standard 1
rdza żółta
standard 2
Ocena skuteczności środka Yamato 303 SE w ograniczaniu chorób kłosów
100pszenicy jarej.
95
Yamato 303 SE 1,5 l/ha
Yamato 303 SE 1,75 l/ha
85
70
90
80
65
85
75
80
SEPTTR
SEPTTR
65
DTR
DTR
70
75
70
o 1,5
o 1,5
65
o
1,75
ool+karbendazym
1,75
1,0fuzarioza kłosów
ol+karbendazym
1,0
onazol+cyprokonazol 0,5
onazol+cyprokonazol 0,5
standard 1
standard 2
skuteczność %
90
75
SKUTECZNOŚĆ W %
SGR
SGR
5
PUCCRE
PUCCRE
choroby
choroby
septorioza plew
150
150
140
140
130
130
120
120
110
110
100
100
Plon
Plon
MTZ
MTZ
flusilazol+karbendazym
l/ha
Yamato1,5
1,5l/ha
l/ha flusilazol+karbendazym
1,01,0
l/ha
Yamato
Yamato1,75
1,75l/ha
l/ha
propikonazol+cyprokonazol
Yamato
propikonazol+cyprokonazol
0,50,5
l/hal/ha
Wniosek:
80
70
SEPTNO
SEPTNO
60
50
FUSAP
FUSAP
RHYNSE
PYRNTE
ERYSGR
PUCCHG
Yamato 1,5
Yamato 1,75
flusilazol+karbendazym 1,0
propikonazol+cyprokonazol 0,5
Parametry plonowania jęczmienia jarego po zastosowaniu ochrony
fungicydowej, wynik średni z 6 doświadczeń 2010
wartość % kontroli
wartość
wartość%%kontroli
kontroli
Parametry plonowania pszenicy jarej po zastosowaniu ochrony
fungicydowej, wynik średni z 4 doświadczeń 2010
90
140
135
130
125
120
115
110
105
100
Plon
MTZ
Yamato 1,5
Yamato 1,75
Alert 1,0
Artea 0,5
Ochrona zbóż jarych środkiem Yamato 303 SE w dawce 1,75 l/ha daje dwukrotnie większą zwyżkę plonowania w stosunku do innych preparatów obecnych na rynku.
FUSAP
Erysiphe graminis lub Blumeria graminis – patogen wywołujący mączniaka prawdziwego zbóż
jest grzybem z rodzaju Ascomycota, który poraża wszystkie zboża oraz wiele gatunków traw.
Powoduje jedną z najpowszechniejszych i najlepiej rozpoznawalnych chorób zbóż. Blumeria
graminis jest pasożytem bezwzględnym rozwijającym się jedynie na żywych roślinach. Patogen
zarodnikuje w temperaturze 10-15°C, a nawet już
od temp. 5°C. Nie potrzebuje wody do rozwoju, gdyż zarodniki zawierają jej aż 70%. Do rozmnażania wystarcza mu powietrze o wysokiej
wilgotności i dodatnie temperatury. Zimuje na
samosiewach i oziminach stanowiących wiosną
źródło infekcji.
Pierwsze objawy choroby mogą być zauważalne już jesienią we wcześniej wysiewanych
zbożach. Na pierwszych liściach lub pochwach
liściowych mogą pojawiać się białe skupiska
grzybni z niewidocznymi gołym okiem zarodnikami. Rośliny rozwijają się początkowo pozornie prawidłowo. Nawet jeśli objawy nie pojawią
się jesienią, to już wraz z ruszeniem wiosennej
wegetacji grzyb szybko opanowuje zdrowe liście i przemieszcza się w górę wraz ze wzrostem
roślin. W warunkach sprzyjających rozwojowi
grzyba na początku lata całe blaszki liściowe,
pochwy liściowe i źdźbła dolnych części roślin pokrywa brudnobiała pleśń. Przy silnym
rozwoju choroby blaszki liści szybko żółkną
i zasychają. W tym czasie w grzybni tworzą się
ciemnobrunatne lub czarne drobne kuleczki, które są otoczniami zawierającymi worki
z zarodnikami workowymi, a z nich sypie się
białawy pył. Warunkami sprzyjającymi rozwojowi mączniaka jest wczesny i zbyt gęsty siew,
intensywne nawożenie oraz ciepło.
W zależności od warunków pogodowych panujących w danym roku obserwuje się zróżnicowane zagrożenie patogenem. W ostatnim 10-leciu zaobserwowano pewne anomalia w rozwoju
tej choroby. Po pierwsze, stał się bardziej agresywny. Przyczyną tego były prawdopodobnie
zmieniające się warunki pogodowe. Patogen
stawał się także coraz bardziej odporny na fungicydy, co jest zapewne wynikiem stosowania
od lat preparatów opartych na tym samym mechanizmie działania. Realne zagrożenie na skalę
epidemii wystąpiło w Wielkopolsce w 2004 r.
oraz na terenie całej Polsce w sezonie 2009/10.
Mączniak spowodował wówczas bardzo duże
straty w plonie ziarna, czasami przekraczające nawet 15% ogólnego plonu, a dodatkowo
obniżył parametry jakościowe ziarna. W tym
krytycznym dla Wielkopolski sezonie (20032005) naukowcy z Instytutu Ochrony Roślin
w Poznaniu podjęli się próby wyjaśnienia występowania tego zjawiska (Jańczak C. i Pawlak A.,
2005 i 2006). Stwierdzono, że mączniak prawdziwy był chorobą dominującą w tych latach
i to zarówno pod względem nasilenia, jak i czasu
trwania patogenezy. Analiza przebiegu warunków pogodowych w okresach oceny wskazuje,
że rozwój Blumeria graminis coraz rzadziej jest
zbieżny z wilgotnością powietrza. Bardzo duże
nasilenie choroby obserwuje się w okresach
deficytu wody i niskiej wilgotności powietrza.
Pomimo niekorzystnych warunków meteorologicznych choroba dynamicznie rozwijała się,
a zarodniki grzyba kiełkowały często bez wody,
wytwarzając kilka generacji patogena. W tym
okresie inne choroby powodowane przez grzyby pojawiały się na liściach lub kłosach tylko na
krótko i to w niewielkim nasileniu. Prewencyjną
walkę z mączniakiem należy zatem zastosować
niezależnie od warunków pogodowych.
Spośród roślin zbożowych najsilniej na porażenie mączniakiem reaguje jęczmień w fazie
od końca krzewienia do ukazania się liścia flagowego. Silnie porażana jest również pszenica,
z największą szkodliwością w okresie od końca
krzewienia do początku strzelania w źdźbło.
W przypadku jęczmienia silne porażenie dolnych liści bardziej obniża plon, niż w uprawie
pszenicy, gdzie plon budują liście podflagowy
i flagowy. Nie oznacza to jednak, że nieistotny
jest stan zdrowotny dolnych liści, ponieważ ich
silna infekcja przyczynia się do porażania górnych partii roślin, co skutkuje obniżeniem plonu
i pogorszeniem jego parametrów jakościowych.
MĄCZNIAK PRAWDZIWY
W celu uzyskania wysokich i dobrych jakościowo plonów każdy producent powinien podjąć
stosowne działania. Po pierwsze przy wyborze
odmiany należy zwrócić uwagę na odmiany
odporne na mączniaka. Z czynników agrotechnicznych istotne jest przeorywanie ścierniska,
tak aby wyeliminować możliwość infekcji pozostałymi na polu resztkami roślin z obecnymi na nich patogenami. W celu zapobiegania
wiosennemu porażeniu upraw jarych, należy
unikać bezpośredniego sąsiedztwa upraw ozimych tego samego gatunku. Ważnym elementem profilaktycznym jest dobranie odpowiedniego przedplonu, który zredukowałby ryzyko
infekcji grzybem. Również w celu ograniczenia
rozprzestrzeniania się chorób zaleca się racjonalne nawożenie azotem oraz niezbyt gęsty siew
zbóż, gdyż mączniak najczęściej pojawia się
w słabo przewiewnych, zagęszczonych łanach.
Przede wszystkim należy prewencyjnie, co najmniej raz w tygodniu monitorować plantację.
Jeśli na plantacjach pojawią się jakiekolwiek
patogeny, rolnik powinien możliwie wcześnie
wykryć ich objawy i zastosować odpowiedni
zabieg. Oczywiście w przypadku mączniaka
najskuteczniejszą metodą jest jego chemiczne
zwalczanie. W tym celu należy uwzględnić progi
ekonomicznej szkodliwości, które dla pszenicy
ozimej przedstawiają się następująco:
• od początku do końca krzewienia: 50-70% roślin z pierwszymi objawami choroby;
• w fazie strzelania w źdźbło: 10% źdźbeł z pierwszymi objawami porażenia;
• w fazie kłoszenia: pierwsze objawy choroby
na liściu podflagowym, flagowym lub kłosie.
Problemem w walce z mączniakiem jest niejednokrotnie wybór odpowiedniego preparatu. Przez wiele lat stosowano środki oparte na
substancjach z jednej grupy chemicznej, co doprowadziło do podwyższenia progu odporności
na zabiegi wykonywane przy użyciu preparatów
opartych na podobnym mechanizmie działania.
Ciekawym rozwiązaniem wydaje się w tej sytuacji zastosowanie zupełnie nowej substancji aktywnej – cyflufenamidu, pochodzącego
z zupełnie nowej grupy chemicznej – fenyloacetamidów. Dokładny mechanizm działania
cyflufenamidu nie jest do końca rozpoznany.
Zaobserwowano jego wielopoziomowe działanie w cyklu rozwojowym mączniaka prawdziwego zbóż. Już na poziomie komórkowym
substancja aktywna ogranicza wnikanie grzyba
do komórki żywiciela, hamuje wytwarzanie haustorium, a także rozwój grzybni czy wytwarzanie
konidiosporów. Preparat oparty na bazie cyflufenamidu został po raz pierwszy zarejestrowany
w Japonii w 2002 r., a w Europie jest już stosowany w Belgii, Bułgarii, Niemczech, Francji, Rumunii
i Wielkiej Brytanii. W grudniu 2010 r. został zarejestrowany w Polsce pierwszy produkt oparty
na cyflufenamidzie – Kendo 50 EW. Fungicyd
ten działa na mączniaka prawdziwego zarówno
profilaktyczne, jak i interwencyjne oraz wyniszczająco, a działanie to utrzymuje się przez długi
okres czasu. Efekt działania preparatu Kendo
jest widoczny nawet do 45 dni po zabiegu i to
praktycznie niezależnie od przebiegu warunków
pogodowych. Preparat działa zarówno w wysokich, jak i niskich temperaturach. Stwierdzono
niezwykle szybki i jednocześnie długi okres
działania translaminarnego fungicydu Kendo.
Zaobserwowano, że nawet niespodziewany
opad deszczu pół godziny po wykonanym zabiegu nie powoduje spadku skuteczności działania preparatu. Poprzez działanie systemiczne
środek zabezpiecza również nowe przyrosty
rośliny uprawnej. Ze względu na swoje wyniszczające działanie środek może być stosowany
interwencyjnie w momencie wystąpienia mączniaka na polu. Dodatkowo ogranicza występowanie innych ważnych chorób zbóż takich jak:
fuzariozy, septoriozy czy rdze.
Cechą, która zdecydowanie wyróżnia preparat
Kendo 50 EW na tle innych fungicydów zarejestrowanych do zwalczania mączniaka prawdziwego zbóż, jest jego silne działanie wyniszczające, które warunkuje skuteczność produktu
zastosowanego w każdej fazie rozwoju patogena oraz niezależnie od fazy wzrostu rośliny
uprawnej. Dotychczas stosowane fungicydy
miały zwykle jedynie działanie zapobiegawcze,
a przy dużej presji choroby zaledwie ją ograniczały. Inne z kolei działały wyłącznie przy wysokiej temperaturze (triazole) lub zbyt krótko np.
morfoliny. Dlatego też zawierający cyflufenamid
fungicyd Kendo został nazwany preparatem
„ostatniej szansy” na zwalczenie mączniaka,
a w 2010 r. otrzymał maksymalną ocenę – 4
gwiazdki – w publikacji „The wheat diseases
management guide 2010” (Zwalczanie chorób
grzybowych pszenicy 2010) wydawanej przez
brytyjską organizację ds. zbóż.
Substancja aktywna preparatu Kendo 50 EW
CYFLUFENAMID
to nowa substancja aktywna z grupy fenyloacetamidów o nowym mechanizmie
działania – odmiennym od wszystkich innych fungicydów! Dokładny mechanizm
działania cyflufenamidu jest wciąż nieznany. Został on zarejestrowany w 2002 r.
w Japonii, a w Europie jest obecnie zarejestrowany w Belgii, Bułgarii, Niemczech,
Francji, Rumunii i Wielkiej Brytanii.
Miejsca działania substancji aktywnej preparatu Kendo w cyklu
rozwojowym mączniaka
* Do końca 2014 roku planowane jest rozszerzenie rejestracji Kendo 50 EW o stosowanie w pszenicy i jęczmieniu jarym.
Badanie działania translaminarnego
cyflufenamidu (skuteczność działania
sprawdzana na dolnej stronie liścia)
Długość działania cyflufenamidu:
do 45 dni!
(preparat porównawczy do 21 dni)
6
7
„Okres prewencji dla pszczół –
nie dotyczy”
– co oznacza to określenie w praktyce?
NOWOŚCI w ofercie
Sumi Agro Poland w 2014 r.
Dostępny w paku z herbicydem
Hudson 200 EC!
Wzmocnione działanie
na przytulię czepną!
Grzegorz Pruszyński, Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu
Okres prewencji można zdefiniować jako czas po zastosowaniu środka ochrony roślin, w którym człowiek i zwierzęta, a w tym pszczoły,
nie powinni stykać się ani przebywać w pobliżu miejsc, także w obiektach, w których zastosowano środek ochrony roślin. Należy zatem
okres prewencji rozumieć jako parametr, który wskazuje jak postępować, aby uniknąć zagrożenia między innymi dla pszczół.
W rzeczywistości okres prewencji ustala
się w trakcie przygotowania środka ochrony
roślin do rejestracji. W procesie badań poprzedzających rejestrację są również ujęte
doświadczenia mające na celu precyzyjne
określenie prewencji. Zakres prowadzonych badań oraz obowiązujące metodyki
tych badań są oficjalnie ustalane w Unii
Europejskiej i są jednakowe dla wszystkich
środków ochrony roślin oraz wszystkich krajów członkowskich. Obecnie okres prewencji określa się dla ludzi i zwierząt, a w tym
dla pszczoły miodnej. Parametr ten może
obejmować godzinę lub kilka godzin, jeden
lub kilka dni, może również być określony
jako „nie dotyczy”.
Okres prewencji dla pszczół jest jednym
z podstawowych parametrów, który pozwala na planowanie zabiegów ochrony roślin
z uwzględnieniem bezpieczeństwa pszczół.
Zapewnienie bezpieczeństwa pszczołom
jest jednym z bardzo ważnych celów współczesnej ochrony roślin, ponieważ zapylenie
przez pszczoły jest gwarancją uzyskania wysokiego i dobrego jakościowo plonu wielu
gatunków roślin uprawnych.
Należy mieć świadomość, że pszczoły to
nie tylko pszczoła miodna, a wiele gatunków owadów należących w systematyce
do nadrodziny pszczoły – Apoidea. Jedną
z wspólnych cech wszystkich pszczół jest
pobieranie przez owady dorosłe, jak również przez larwy, wyłącznie pokarmu kwiatowego – nektaru i pyłku. Na świecie występuje około 20-25 tysięcy gatunków pszczół.
W Polsce występuje ponad 450 gatunków.
Większość z nich to gatunki samotnie żyjące, a tylko nieliczne w naszej strefie klimatycznej tworzą społeczeństwa podobne do
rodziny pszczoły miodnej.
Jednym z czynników mogących ograniczać
liczebność pszczoły miodnej i innych dziko
żyjących zapylaczy są zatrucia środkami
ochrony roślin. Jakkolwiek postęp w doborze środków ochrony roślin i technice ich
stosowania, a także przepisy prawne znacznie zagrożenie to ograniczyły, to jednak
błędy oraz często niedostateczna wiedza
i przygotowanie zawodowe plantatorów
czy wykonawców zabiegów ochrony roślin
są nadal przyczyną zatruć pszczół.
Do podstawowych i najczęściej popełnianych błędów należą:
•• nieprzestrzeganie zapisów etykiety środków ochrony roślin,
•• nieprawidłowy dobór środków ochrony
roślin i dawek,
•• nieprawidłowy dobór terminu zabiegu
chemicznej ochrony,
•• nieprawidłowa technika zabiegu,
•• stosowanie niedozwolonych na danej
uprawie środków ochrony roślin,
•• brak przygotowania wykonawców
zabiegów,
•• stosowanie niezalecanych mieszanin
środków ochrony roślin.
Zatrucia pszczół powodowane przez
środki ochrony roślin są obserwowane każdego roku a ich liczba na przestrzeni lat spada. Notowane zatrucia dotyczą wyłącznie
pszczoły miodnej, jednak w pewien sposób
należy odnieść je do innych, dziko żyjących
gatunków pszczół. Jeżeli dojdzie do zatrucia
rodzin pszczoły miodnej to najprawdopodobniej w podobnym stopniu zatruciu ulegają pszczoły innych gatunków występujące
w tym samym czasie na danej plantacji. Na
przykład na rzepaku ozimym stwierdzono występowanie, obok pszczoły miodnej, jeszcze ponad 100 gatunków innych
pszczół. Źle wykonane zabiegi chemiczne
w rzepaku mogą doprowadzić do zatruć nie
tylko pszczoły miodnej, ale także wielu in-
nych gatunków. Natomiast jeżeli w uprawie
nie występuje pszczoła miodna, a w okolicy
nie ma pasiek nie oznacza to braku obecności pszczół, najprawdopodobniej w łanie
są inne gatunki tych owadów. Należy zatem
mieć świadomość jak olbrzymie straty dla
człowieka i środowiska mogą nieść ze sobą
nieodpowiedzialne i nieodpowiednie stosowanie środków ochrony roślin.
Aby w prawidłowy sposób chronić
pszczołę miodną i inne dziko żyjące zapylacze, należy w odpowiedni sposób planować i prowadzić chemiczną ochronę roślin.
Okres prewencji dla pszczół to jeden z najważniejszych parametrów pomocnych przy
planowaniu zabiegów. Przestrzegając okresu prewencji z powodzeniem można zminimalizować ryzyko niekorzystnego oddziaływania środków ochrony roślin na pszczoły.
Należy jednak prawidłowo rozumieć oraz
korzystać z tego parametru. W przypadku
okresu prewencji obejmującego kilka godzin lub dni interpretacja jest prosta.
Natomiast jak prawidłowo należy rozumieć zapis: „okres prewencji dla pszczół
– nie dotyczy”? Taki zapis może zawierać
środek ochrony roślin w dwóch przypadkach. Pierwszy, gdy w procesie rejestracji,
na podstawie badań potwierdzone zostanie
niskie ryzyko danego środka dla pszczoły
miodnej. Takie środki dają możliwość zminimalizowania ewentualnego, niekorzystnego oddziaływania zabiegu ochroniarskiego
na pszczoły. Natomiast drugi, gdy kontakt
danego środka z pszczołą miodną, przy
prawidłowym stosowaniu, jest wykluczony.
W tej grupie znajdują się zaprawy, środki do
stosowania w pomieszczeniach zamkniętych, ale także takie, których zakres stosowania nie pozwala na styczność z pszczołami, a więc np. możliwość stosowania tylko
poza okresem kwitnienia lub w uprawach
nieoblatywanych pszczoły. Często są to
jednak środki toksyczne i bardzo toksyczne
dla pszczół a najmniejszy błąd w ich zastosowaniu może spowodować zagrożenie
dla pszczół, a w konsekwencji ich zatrucia.
Jak zatem poprawnie rozumieć takie zapisy i korzystać z chemicznych środków
w bezpieczny sposób? Podstawowym wymogiem jest zapoznanie się z pełną treścią
etykiety środka ochrony roślin i przestrzeganie zapisów w niej zawartych. To właśnie
etykieta jest źródłem informacji o okresie
prewencji. W etykiecie jest zawarty szczegółowy zakres oraz prawidłowe terminy
stosowania, a także ograniczenia w stosowaniu mające na celu ograniczenie ewentualnego zagrożenia dla pszczół. W punkcie
7 w etykiecie można znaleźć takie zapisy,
jak np: „nie stosować na roślinach w czasie
kwitnienia oraz gdy w uprawie znajdują się
kwitnące chwasty”. Przestrzeganie takich
zapisów jest niezwykle ważne pod względem bezpieczeństwa pszczół.
Okres prewencji to ważny parametr, pozwalający minimalizować możliwe ryzyko
związane ze stosowaniem chemicznych
środków ochrony roślin. Niezwykle istotnym
jest prawidłowe posługiwanie się prewencją, a także przestrzeganie zapisów etykiety
środków ochrony roślin. Nie można także
zapomnieć, iż ochrona zapylaczy podczas
stosowania środków chemicznych jest wymogiem prawnym. Zapylacze mają również
swoje bardzo ważne miejsce w integrowanej ochronie roślin, która obowiązuje
w całej Unii Europejskiej od 1 stycznie 2014
r. Rozumiejąc rolę pszczół w produkcji roślinnej każdy plantator powinien świadomie chronić zapylacze, zarówno pszczołę
miodną, jak również inne gatunki, dziko
żyjących pszczół.
Opakowanie zawiera:
- 1 x 300 g Ergon 750 WG
- 2 x 1 l Hudson 200 EC
- miarka GRATIS
Do zastosowania:
- w pszenicy ozimej na 4 ha
- w jęczmieniu jarym na 5 ha
ŚRODEK OWADOBÓJCZY
szkodnikom mówimy: nie!
ŚRODEK CHWASTOBÓJCZY
czarny pas w ochronie zbóż!
Specjalista w zwalczaniu kompleksu chwastów
dwuliściennych w zbożach
Nowa, bardzo skuteczna kombinacja substancji
aktywnych
Niska dawka: w jęczmieniu jarym zaledwie
60 g/ha, w pszenicy ozimej 75 g/ha
Nowoczesna formulacja
Czy wiesz, że…
Karate (jap. 空手, dosł. ‘pusta ręka’)
– to japońska sztuka walki, stworzona
przez mieszkańców wyspy Okinawa
jako metoda samoobrony bez użycia
broni. Czarny pas oznacza posiadanie
mistrzowskich umiejętności.
Jedyny na polskim rynku środek zawierający
l-cyhalotrynę w formulacji WG
– bezpiecznej dla użytkownika
– łatwej do odmierzenia i stosowania
Skutecznie zwalcza szkodniki gryzące i ssące
w uprawie rzepaku
Bardzo szybko powoduje śmierć szkodnika,
uszkadzając jego system nerwowy
Dzięki właściwościom repelentnym odstrasza
szkodniki nalatujące na plantacje
Zapewnia długotrwałą ochronę plantacji
8
9
Zbilansowane nawożenie
mikroelementowe
w fazie wzrostu rzepaku
Po zastosowaniu produktu Photrel PRO
zaobserwowano znaczący wzrost plonów
w stosunku do kontroli w wieloletnich
doświadczeniach:
•• 21,6% (Polska 2004, w dawce 2x3kg/ha),
•• 8,5% (Kanada 1997, w dawce 3 kg/ha),
•• 7% (Estonia, 2002, już przy dawce 2 kg/
ha!).
Dodatkowo doświadczenia wykazały
wzrost zaolejenia o 3-4%.
Produkt Photrel PRO można także stosować w uprawie innych kapustnych (w dawce 2 x 2-3 kg/ha) oraz buraka cukrowego
(w dawce 2 x 2-3 kg/ha).
Zestawianie wyników plonowania rzepaku z różnych krajów Europy:
5
4,5
Plon t/ha
– zapylenia, właściwego kwitnienia, tworzenia i wypełnienia łuszczyn
•• 70 g/kg manganu (7% Mn) niezbędnego dla:
– zwiększenia zimotrwałości
– rozwoju powierzchni asymilacyjnej liści
•• 4 g/kg molibdenu (0,4% Mo) niezbędnego dla:
– prawidłowego wykorzystania azotu
i fosforu
W rzepaku ozimym zaleca się stosowanie
Photrelu PRO jesienią w dawce 1-2 kg/ha
(zabieg ten korzystnie wpływa na przezimowanie rzepaku) i ponownie wiosną (przed
kwitnieniem) w dawce 1-3 kg/ha. W rzepaku jarym wykonać zabieg w fazie 4-9 liści
właściwych w dawce 1-3 kg/ha; zaleca się
powtórzenie zabiegu po 10-14 dniach.
4,48
kontrola
4,67
4
3,2
3,63
3,6
3,54
3,5
Photrel 3 kg/ha wiosną
3,65
3,57
3,41
3,37
3,22
3,17
3
2,72
2,91
2,5
2
1
2
3
4
5
6
średnia
lokalizacje
Lokalizacje: 1 UK, 2 Francja, 3 Francja, 4 Estonia, 5 Estonia, 6 Francja
4,62
4,5
Bardzo skuteczną metodą przeciwdziałania skutkom niedoboru manganu jest stosowanie nawozu donasiennego Teprosyn (Mn 500 g/l). Mangan zawarty w tym preparacie dostępny jest już od
momentu wysiania nasion.
Nawozem donasiennym o podobnej roli i właściwościach, ale zawierającym w swoim składzie dodatkowe, niezbędne składniki mineralne (oprócz manganu jeszcze azot, fosfor, miedź i cynk), jest
Teprosyn Cereale. Nie tylko stymuluje on rozwój korzeni bocznych, gwarantując roślinie lepszy
dostęp do wody i lepsze ukorzenienie, ale również zapewnia dostęp do składników pokarmowych,
dzięki czemu siewki nie muszą walczyć z niedoborami mikroelementów w glebie.
4,22
kontrola
Photrel jesień + wiosna (3+3)
4,32
3,97
4
3,5
Zbliża się pora zaprawiania ziarna zbóż przed wysiewem. Producenci zbóż coraz częściej łączą
zaprawy z nawozami donasiennymi. W ten sposób nie tylko chronią plantację przed chorobami
i szkodnikami, ale także gwarantują roślinom komfortowy start i dobre przygotowanie do zimy.
Nawożenie donasienne stymuluje rozwój systemu korzeniowego, a także dostarcza siewkom niezbędne do prawidłowego rozwoju substancje odżywcze już we wczesnych stadiach rozwojowych.
Na początkowym etapie rozwoju, oprócz nawożenia makroelementowego, warto zadbać również
o dostarczenie roślinom niezbędnych mikroelementów. Do tej grupy zalicza się m.in. mangan.
Niedobór manganu powoduje spadek ogólnej kondycji uprawy, zaburza prawidłowy wzrost i rozwój roślin, prowadzi do występowania wielu chorób.
Oba Teprosyny wpływają bardzo korzystnie na kondycję ozimin, przygotowując je do lepszego
przezimowania. Formulacja nawozów została przygotowana specjalnie pod specyficzne wymagania
zbóż i zapewnia im pełen zestaw ochronny i odżywczy.
5
Plon t/ha
Rzepak jest rośliną o bardzo dużej biomasie i pobiera z gleby kilkakrotnie więcej składników niż inne rośliny uprawne.
Stres związany z brakiem składników odżywczych w rzepaku obniża przyszłe plony
w okresie jesiennym w fazie wzrostu łodygi
rzepaku – w czasie największego zapotrzebowania na składniki pokarmowe, a także
obniża plony w okresie wiosennym, kiedy
warunki pogodowe oraz zimna i wilgotna gleba redukują dostęp do składników
pokarmowych.
Skład i formulacja produktu Photrel PRO
Rzepak i Burak zapewniają skuteczne
przejście przez okresy krytyczne w rozwoju rzepaku z pełną perspektywą na
udany plon. Photrel PRO to bowiem produkt „plonotwórczy”, stworzony w oparciu o zapotrzebowanie roślin na kluczowe
składniki pokarmowe.
Photrel PRO zawiera:
•• 80 g/kg magnezu (13,3% MgO = 8% Mg)
niezbędnego dla:
– właściwego rozwoju systemu korzeniowego i zapewnienia rozwoju w początkowym okresie wegetacji
– rozwoju liści i przebiegu procesów
fotosyntezy
•• 145 g/kg siarki (36,6% SO3 = 14,5% S)
niezbędnego dla:
– utrzymania optymalnej proporcji azotu
i siarki w roślinie
– syntezy oleju
•• 50 g/kg boru (5% B) niezbędnego dla:
– właściwego rozwoju systemu korzeniowego i zapewnienia rozwoju w początkowym okresie wegetacji
Najtańszy sposób
na komfort rozwoju zbóż jesienią
3,55
3,47
3,07
3
2,87
2,5
2
1
2
3
lokalizacje
Lokalizacje: 1 Polska, 2 Francja, 3 Francja
średnia
Siewka po użyciu
nawozu Teprosyn Cereale:
lepiej rozwinięty system korzeniowy
lepsze krzewienie
lepsze wybarwienie
Kalkulacja opłacalności stosowania produktu Photrel PRO:
Plon: 4 t/ha
Cena skupu: 1100 zł/t
Wartość 10% zwyżki plonu: 440 zł/ha
Koszt 3 kg produktu Photrel: ok. 90 zł/ha
Spodziewany zysk z ha: 350 zł
Siewka bez
nawozu Teprosyn Cereale
10
Murarka ogrodowa jest samotnie żyjącą,
dziką pszczołą z rodziny miesiarkowatych.
Błonkówka ta występuje licznie na terenie
całej Polski. Jest to jeden z najpospolitszych
wiosennych gatunków pszczół, których loty
trwają od pierwszych dni kwietnia do końca czerwca. Najczęściej zasiedla ogrody
sady oraz łąki. Nazwa „murarka” pochodzi
od czynności związanych z zakładaniem
gniazd, do których budowy używa ona gliny lub piasku zmieszanego ze śliną owada.
Budujemy populację
owadów zapylających
otwory, szczególnie w drewnie oraz wszelkiego rodzaju rurki, np. puste łodygi roślin.
Gniazdem murarki mogą być źdźbła trzciny,
które po złożeniu jaj samica zasklepia ziemią
zmieszaną ze śliną
W dzisiejszych czasach, dobie chemizacji
rolnictwa, nikt już nie zastanawia się nad
tym, czy warto stosować środki ochrony
roślin. Wiadome jest, że bez chemicznej
ochrony uprawy nie można spodziewać
się odpowiedniego plonu nasion i owoców, który to plon miałby satysfakcjonującą producenta jakość. Zarówno chemiczna
ochrona roślin, jak i obecność na naszych
plantacjach owadów zapylających zapewnia
uzyskanie odpowiedniej wielkości i bardzo
dobrej jakości plonu.
Trzmiel odwiedzający kwiaty rośliny
z rodziny różowatych
Dlatego warto się zastanowić, jak w sposób bezpieczny dla człowieka, środowiska
i owadów zapylających stosować środki
ochrony roślin? Pomiędzy wszystkimi podmiotami pytania można postawić znak równości, ponieważ bezpieczeństwo użycia
środków ochrony roślin w stosunku do człowieka znaczy tyle samo, co bezpieczeństwo
użycia tych środków w stosunku dla środowiska i wreszcie dla owada zapylającego.
Pamiętajmy, że owady zapylające na plantacjach roślin rolniczych czy w uprawach
sadowniczych są nie tylko czynnikiem warunkującym uzyskanie odpowiedniego plonu, są one także niezbędnym elementem
zachowania bioróżnorodności ekosystemu
rolniczego. Apelujemy zatem o rozsądne,
bezpieczne i zgodne z etykietą-instrukcją
stosowania użycie środków ochrony roślin, sięgając w miarę możliwości jak najczęściej po preparaty o działaniu selektywnym.
Wykonując zabiegi ochronne, pamiętajmy,
aby robić to po ustaniu lotu owadów zapylających, w godzinach wieczornych, a nawet
nocnych – i wreszcie pamiętajmy o okresach
prewencji (te informacje także zawarte są
w etykiecie-instrukcji stosowania danego
środka).
Pamiętajmy o pszczole miodnej, która
stanowi od 75 do ponad 90% entomofau-
Zbieraczka pszczoły miodnej odwiedzająca
kwiaty rzepaku
ny zapylającej, o tym małym owadzie, który odgrywając tak istotną rolę w produkcji
żywności, jest naszym sprzymierzeńcem
w walce o przetrwanie ludzkości. Nie możemy dopuścić, aby ten powstały ponad
kilkadziesiąt lat temu gatunek owada zniknął bezpowrotnie z naszej planety. Dajmy
szansę pokoleniom, które nas zastąpią doznania fascynującej przygody – możliwości
podziwiania tych owadów w ich ciężkiej,
służącej dobru ludzkości pracy.
Pod koniec 2006 roku zainicjowano,
skierowaną do szerokiego grona rolników
i ogrodników akcję „Ochrona roślin bezpieczna dla pszczół”. Inicjatorem i głównym organizatorem akcji był Instytut
Sadownictwa i Kwiaciarstwa Oddział
Pszczelnictwa w Puławach, a zaangażowało
się w nią prawie 30 ODR-ów z całej Polski.
Od początku partnerem akcji była firma
SUMI AGRO POLAND. Trwająca do dziś kampania ma na celu nagłośnienie problemu
i upowszechnianie wiedzy na temat znaczenia pszczół w produkcji roślinnej i możliwości ich lepszej ochrony poprzez stosowanie
preparatów całkowicie bezpiecznych dla
tych owadów. W 2008 roku patronat nad
akcją objął Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
ne z realizacją projektu i dystrybuowano
je wśród producentów rolnych. Ponadto
prezentowano ideę akcji podczas imprez
rolniczych i ogrodniczych oraz szkoleń dla
rolników i ogrodników.
W ramach akcji w 2014 roku przekazaliśmy
zainteresowanym rolnikom i ogrodnikom
ponad 2500 sztuk domków z gniazdami murarki ogrodowej. Ponadto zorganizowaliśmy
15 centrów murarkowych w różnych punktach w całej Polsce. Oprócz funkcji praktycznej (zapylanie upraw produkcyjnych)
są one ośrodkami pokazowymi, w których
można zapoznać się z hodowlą murarki
i efektami jej pracy.
Murarka ogrodowa, pszczoła, która nie
ma żądła
Centrum murarkowe w Dębnie
Centrum murarkowe w Chwiramie
Centrum murarkowe w Miłobądzu
Samica murarki ogrodowej odwiedzająca
kwiat truskawki
Akcja odniosła sukces, doprowadzając
do wzrostu powszechnej świadomości
o konieczności chronienia owadów zapylających w procesach produkcji rolniczej
i ogrodniczej. W związku z tym organizatorzy postanowili rozszerzyć działania edukacyjne na inne owady zapylające, nie mniej
pożyteczne niż pszczoły. W styczniu 2013
roku zainaugurowana została nowa edycja
akcji pod hasłem „BUDUJEMY POPULACJĘ
OWADÓW ZAPYLAJĄCYCH”. Jej inicjatorem i partnerem ponownie jest Sumi Agro
Poland.
Akcja ma na celu edukowanie środowiska
rolniczego i ogrodniczego odnośnie znaczenia owadów zapylających w produkcji
roślinnej. W ramach inicjatywy prowadzona
jest kampania informacyjna na temat owadów zapylających i ich roli w kształtowaniu
plonu roślin uprawnych. Między innymi
zorganizowano konferencję prasową poświęconą akcji, przygotowano cykl informacji prasowych i artykułów dla mediów
branżowych, inicjowano wywiady z organizatorami i partnerami akcji do mediów
elektronicznych, wyprodukowano ulotki
i broszury promujące zagadnienia związa-
Centrum murarkowe w Dębnie
Centrum murarkowe w Lutyni
Murarka ogrodowa jest bardzo dobrym
owadem zapylającym, dlatego coraz powszechniej jest wykorzystywana do zapylania upraw na skalę produkcyjną. Źródłem
pokarmu dla murarki jest pyłek i nektar
kwiatowy z ponad 150 gatunków roślin
uprawnych oraz dziko żyjących. Odwiedza
ona m.in. wszystkie gatunki drzew owocowych oraz krzewów owocowych (porzeczki,
maliny, truskawki, jeżyny), rzepak, wykę czy
mniszek, jest powszechna w ogrodach przydomowych i sadach. Murarki ogrodowe na
gniazda bardzo chętnie adaptują wszelkie
W gnieździe, którego korpus stanowi rurkowata osłonka, znajduje się kilka lub nawet
kilkanaście komór lęgowych, zlokalizowanych jedna za drugą i oddzielonych przegrodami z „zaprawy murarskiej”. Stworzenie
murarce dogodnych warunków życia bądź
nawet jej hodowla nie są skomplikowane.
Do przygotowania gniazd dla tej błonkówki
można wykorzystać naturalne „konstrukcje”
– np. źdźbła trzciny pospolitej.
Dlatego warto hodować murarkę ogrodową! Jest to pszczoła nieagresywna, nieposiadająca żądła. Bardzo szybko adoptuje
się do nowych warunków siedliskowych.
Charakteryzuję się duża dynamiką rozrodczą. A przede wszystkim – jest znakomitym
owadem zapylającym, którego praca wpływa na jakość i wielkość plonu naszych upraw!
Przyłącz się do naszej akcji! Szczegóły na
www.sumiagro.pl
11
12
13
„Budujemy populację owadów zapylających”
– opinie po I edycji
W zeszłym roku, w ramach akcji „Budujemy populację owadów zapylających” rolnicy i ogrodnicy biorący udział w tym przedsięwzięciu
otrzymali odpowiedniej wielkości domki bądź skrzynie do gniazdowania murarki ogrodowej oraz kokony tego owada. Akcja przerosła nasze oczekiwania. Ogromnie satysfakcjonuje nas efekt, który otrzymaliśmy – zadowolenie producentów, chęć kontynuacji podjętych działań oraz wzrost wiedzy i świadomości dotyczącej owadów zapylających, a szczególnie murarki ogrodowej.
Niezmiernie cieszy nas fakt, iż akcja którą
zapoczątkowaliśmy przyniosła pozytywne
efekty. Osoby z którymi rozmawialiśmy chcą
kontynuować hodowlę murarki, ponieważ
doświadczyli potwierdzenia teorii przekazywanej przez doradców, naukowców i literaturę oraz jej przełożenia na praktykę
– lepszego zapylenia kwiatów i wyższego plonu nasion i owoców. Budująca jest
bardzo wysoka świadomość producentów
w kwestii stosowania i działania (także na
owady zapylające i pożyteczne) chemicznych środków ochrony roślin. Osoby, które
podzieliły się z nami swoimi spostrzeżeniami jednogłośnie podkreślają, że nie jest im
obojętny los owadów zapylających oraz, że
zapewnienie bezpieczeństwa tym organizmom było dla nich bardzo istotne pod-
Tadeusz Najda – rolnik z Majdanu Kozic
Górnych (okolice Lublina), prowadzi gospodarstwo rolne, uprawia rzepak na 30 ha
O akcji dowiedziałem się z dwóch źródeł: z Ośrodka Doradztwa
Rolniczego oraz od przedstawiciela firmy Sumi Agro.
Zainteresowała mnie ta idea. Skrzynię postawiłem na skraju
pola. W tym roku mam zamiar wprowadzić pszczoły w środek plantacji. Zimowałem kokony w wiacie garażowej pod
dachem i w tym roku będę kontynuował to, co już rozpocząłem. Przygotowałem nowe rurki gniazdowe z trzciny, które
już wkrótce zostaną zasiedlone przez te interesujące owady.
Działam tak, aby nie szkodzić, ani murarce ogrodowej, ani
innym owadom zapylającym i organizmom pożytecznym.
czas prowadzenia zabiegów ochronnych.
Troska o wprowadzoną do sadu murarkę
ogrodową opierała się przed wszystkim na
stosowaniu zasad dobrej praktyki rolniczej.
Pierwsza edycja akcji „Budujemy populację owadów zapylających” zakończyła się
spektakularnym, niezaprzeczalnym sukcesem, którego miarą jest dla nas zadowolenie
klientów i partnerów. Czegóż więcej można
Stosuję selektywne środki ochrony roślin (np. Mospilan 20
SP), zabiegi wykonuję wieczorem po ustaniu lotów pszczół,
przestrzegam zaleceń widniejących na etykietach-instrukcjach stosowania chemicznych środków ochrony roślin - to się
naprawdę opłaca. Efekt widoczny jest w plonie ziarna. W tym
roku plon wynosił 4,5 t/ha, w poprzednich latach 4,2-4,3 t/ha.
Może po części to zasługa pogody, po części wprowadzonej
na uprawę murarki? Po pierwszym roku trudno wyciągnąć
jednoznaczne wnioski. Trzeba zatem kontynuować to dzieło, aby się całkowicie przekonać, gdzie leży prawda. Poza
tym w hodowli tego owada nie ma kosztów, ani nakładów,
wystarczy trochę sumienności i chęci a efekt……. – większy
plon, większa satysfakcja.
Antoni Świstowski – Prezes Zarządu
Przedsiębiorstwa Hodowli Zarodowej
i Nasiennictwa w Dębnie, rzepak uprawiany
jest na 700-1000 ha.
O akcji dowiedzieliśmy się od przedstawiciela firmy Sumi Agro.
Corocznie w naszych zasiewach rzepaku, a zajmują one areał od 700 do 1000 ha, przebywa kilkadziesiąt pni pszczelich.
W zeszłym roku po raz pierwszy wprowadziliśmy murarkę
ogrodową. Na 17 ha polu postawiliśmy skrzynię z gniazdami
tego owada. Na tym polu w sposób zdecydowanie pozytywny
zanotowałem zwyżkę plonu rzepaku. Przy jednakowym traktowaniu nawożeniowym i ochronnym otrzymaliśmy o około
5 q/ha większy plon niż na innych podobnych polach z tymi
ŚRODEK GRZYBOBÓJCZY
celny strzał w choroby!
Celnie trafia w choroby grzybowe rzepaku, pomidora i truskawki
Działa kontaktowo, do stosowania zapobiegawczego
Substancja aktywna – IPRODION – znana jest z wysokiego
poziomu skuteczności zwalczania wielu chorób w bardzo
różnych uprawach
Doskonale zwalcza wszystkie stadia rozwojowe
patogenów grzybowych
Czy wiesz, że…
Yumi (jap. 弓) – to tradycyjny łuk japoński.
Przez całe wieki był najważniejszą bronią
tamtejszych wojowników, a nauka strzelania
z niego jest popularna w Japonii do dzisiaj.
oczekiwać? Pozostaje nam mieć nadzieję,
że rozpoczęta w tym sezonie, II edycja naszej akcji przyniesie nowe, równie ciekawe
doświadczenia i będzie równie atrakcyjna.
Poniżej przedstawiamy Państwu kilka opinii producentów rzepaku, którzy otrzymali
skrzynie gniazdowe z kokonami (3000 szt.)
murarki ogrodowej.
samymi odmianami. Dlatego zamierzamy także w tym roku
wprowadzić tego owada zapylającego na nasze uprawy.
W tym celu selekcjonowaliśmy kokony i przygotowaliśmy rurki
gniazdowe pod tegoroczne zasiedlenia. Materiał rozmnożeniowy wystarczył na stworzenie trzech gniazd-skrzyń, które
wprowadzimy tym razem w trzech punktach uprawy rzepaku.
Ponadto ze strony firmy Sumi Agro otrzymaliśmy deklarację,
że przekazane zostaną nam dodatkowe kokony i gniazda tego
owada. Oczywiście w tym sezonie nasze przedsiębiorstwo
przyłączyło się do II edycji akcji „Budujemy populację owadów
zapylających”. Mając świadomość przebywania na naszych
polach w okresie kwitnienia rzepaku ogromnej liczby owadów
zapylających (przypominam, że już wcześniej wykorzystywaliśmy pszczołę miodną) i pożytecznych stosujemy bezpieczną dla tych organizmów ochronę chemiczną upraw. Zabiegi
wykonujemy po ustaniu lotów pszczół - wieczorem lub nocą,
środkami o bardzo krótkim okresie prewencji, dopuszczonymi
do aplikacji w czasie kwitnienia rzepaku (np. Mospilan 20 SP).
Odkąd w naszym przedsiębiorstwie uprawiany jest rzepak - od
25 lat aż do chwili obecnej - nigdy nie obserwowaliśmy zatruć
pszczół, jak również nie mieliśmy żadnych niepokojących sygnałów dotyczących owadów na naszych plantacjach. Nie
tylko pszczoła miodna zapyla rzepak, ale w tym procesie ma
swój udział kilkadziesiąt gatunków owadów zapylających,
w tym murarka ogrodowa. Moje spostrzeżenia na temat akcji są jak najbardziej pozytywne. Na razie moje doświadczenia opierają się na jednorocznej obserwacji, ten rok będzie
kolejnym sezonem użytkowania przez nas tego owada, gdy
będzie on w znacznie większej liczbie penetrował plantacje.
Jesienna ochrona rzepaku ozimego
podstawą uzyskania wysokich plonów
dr inż. Daniel Zawada
Rzepak ozimy jest jedną z najbardziej
opłacalnych roślin uprawnych w Polsce,
stanowi też bardzo dobry przedplon dla
zbóż. Pozostające resztki pożniwne podwyższają znacząco poziom próchnicy w glebie. Rzepak podnosi również zasobność
gleby w składniki pokarmowe, poprawia
jej fizyczne właściwości dzięki głębokiemu
systemowi korzeniowemu, poprawia stan
sanitarny gleby oraz chroni glebę przed
erozją. Wymaga on jednocześnie od producentów wiedzy i staranności w uprawie.
Jedną z najważniejszych właściwości odmianowych rzepaku ozimego jest zimotrwałość. Zimotrwałość jest to odporność
roślin na niekorzystne warunki klimatyczne
i glebowe w okresie zimy i przedwiośnia.
W dużym stopniu zależy ona od przebiegu
i długości wegetacji roślin rzepaku przed
zimą, ale ogromny wpływ ma również stopień przygotowania plantacji przed okresem spoczynku zimowego.
Uproszczenia w płodozmianie roślin są
czynnikami zwiększającymi prawdopodobieństwo wystąpienia chwastów, szkodników i chorób na plantacjach rzepaku.
Choroby grzybowe w okresie jesiennym
mogą znacznie obniżyć mrozoodporność
roślin. Przedłużająca się ciepła i wilgotna
jesień oraz łagodna zima stwarzają idealne
warunki do rozwoju i rozprzestrzeniania się
patogenów, które już od jesieni mogą porażać rzepak. Agrotechniczne metody ograni-
czania chorób polegają przede wszystkim
na stosowaniu zdrowego, kwalifikowanego
materiału siewnego, wysiewie wyłącznie
nasion zaprawionych, płodozmianie i starannej agrotechnice. Straty w plonie nasion
mogą dochodzić do kilkunastu procent. Do
najgroźniejszych chorób rzepaku ozimego
należy sucha zgnilizna kapustnych i czerń
krzyżowych.
czerń krzyżowych
sucha zgnilizna kapustnych
Sucha zgnilizna kapustnych (Leptosphaeria
spp.) – pierwsze objawy porażenia możemy
dostrzec już jesienią – na liścieniach, liściach,
łodygach występują jasnobrunatne owalne plamy z obwódką. W środkowej części
plamy widoczne są charakterystyczne czarne punkciki (piknidia). Silnie porażone liście
przedwcześnie zamierają, a często dochodzi
do zamierania nawet całych roślin. Plantacje
zaatakowane przez suchą zgniliznę kapustnych gorzej zimują! Choroba może powodować straty w plonie nasion rzepaku na
poziomie 50-60%.
Czerń krzyżowych (Alternaria spp.) – pierwsze objawy porażenia możemy dostrzec już
jesienią – na siewkach pojawiają się ciemnobrunatne plamy w części podliścieniowej. Na porażonych liściach widoczne są
charakterystyczne jasnobrunatne do brunatnoczarnych plamy z widocznymi pierścieniami. Z liści choroba rozprzestrzenia się
na pęd główny i pędy boczne. Największe
straty powoduje jednak porażenie łuszczyn:
silnie porażone młode łuszczyny zamierają,
w starszych nasiona są słabiej wykształcone i drobniejsze, a łuszczyny mogą pękać,
powodując osypywanie się nasion. Choroba
może powodować straty w plonie nasion
rzepaku na poziomie 15-20%.
Do zwalczania tych chorób przeznaczonych jest bardzo wiele substancji czynnych
lecz na szczególną uwagę zasługuje tiofanat
metylowy z grupy benzymidazoli, zawarty
w fungicydzie Topsin M 500 SC. Substancja
ta szybko wnika do wnętrza rośliny, zapo-
biegając wymywaniu przez deszcz. Poprzez
działanie systemiczne chroni wszystkie części rośliny, działając zapobiegawczego, interwencyjnie i wyniszczająco przeciwko
najważniejszym patogenom. Ważną zaletą
zwłaszcza w okresie jesiennym jest również działanie niezależne od temperatury.
Tiofanat metylowy polecany jest zarówno
do stosowania solo, jak i jako komponent
do mieszanin zbiornikowych z substancjami
czynnymi z różnych grup chemicznych, np.
tebukonazolem z grupy triazoli zawartym
m.in. w fungicydzie Toledo 250 EW. Środek
ten wykazuje dodatkowo korzystny wpływ
na rozwój roślin rzepaku ozimego. Celem
stosowania regulatorów w rzepaku ozimym
w terminie jesiennym jest przede wszystkim zwiększenie odporności na wymarzanie poprzez ograniczenie wzrostu pędu
i wyniesienia pąka wierzchołkowego, co
ma istotne znaczenie w warunkach klimatycznych Polski. Badania naukowe dowodzą
również wpływ preparatów triazolowych
na zwiększenie liczby łuszczyn na roślinie
i nasion w łuszczynie.
Stosowanie jesienią mieszaniny tiofanatu metylowego i tebukonazolu gwarantuje ochronę przed chorobami grzybowymi,
wpływając jednocześnie na poprawienie
pokroju roślin.
Należy pamiętać, że na przezimowanie
roślin rzepaku ozimego wpływają wszystkie zabiegi agrotechniczne wykonywane
przed spoczynkiem zimowym.
DOSKONAŁY
do stosowania w przypadku
opóźnionego siewu rzepaku
TOPOW Y FUNGIC YD
szeroki wachlarz możliwości!
Aktualnie jedyny na rynku fungicyd, który działa w niskich
temperaturach
Nie ma efektu skracania, co jest ważne przy słabym, jesiennym
rozwoju rzepaku
Zabezpiecza rzepak ozimy przed suchą zgnilizną kapustnych
i czernią krzyżowych
Do stosowania jesiennego w fazie 4-6 liści rzepaku, lub po
wystąpieniu pierwszych objawów, w dawce 1,2-1,4 l/ha
Czy wiesz, że...
Sensu (jap. 扇子) – to tradycyjny
japoński wachlarz składany, którego
istnienie zostało udokumentowane
już w VIII w., kiedy to zaczął być
popularny na dworze cesarskim.
NA PLANTACJE RZEPAKU,
KTÓRE WYMAGAJĄ JEDNOCZESNEJ
OCHRONY FUNGICYDOWEJ
I SKRACANIA, POLECAMY
TOPSIN–TOLEDO PAK!
14
15
Występowanie i zwalczanie
chorób rzepaku ozimego
na plantacjach uszkadzanych przez
zwierzęta jeleniowate
Paweł Węgorek, Marek Korbas, Jan Galewicz, Joanna Zamojska, Daria Dworzańska, Jakub Danielewicz, Ewa Jajor
Jak wykazały badania prowadzone
w Instytucie Ochrony Roślin – Państwowym
Instytucie Badawczym w Poznaniu, istnieje
zależność pomiędzy nasileniem wystąpienia chorób rzepaku ozimego powodowanych przez grzyby a permanentnym przebywaniem na plantacji i zgryzaniem roślin
przez sarnę i jelenia. Przyczynia się do tego
zarówno rekordowy wzrost liczebności populacji wymienionych gatunków zwierząt
w ostatnich latach w Polsce, jak i zauważalne
zmiany w ich zachowaniu oraz wzrost powierzchni upraw rzepaku w naszym kraju
(o około 100% w ostatnim dziesięcioleciu).
Obecnie mamy w Polsce około 300 tysięcy
jeleni (o ponad 100% więcej niż 10 lat temu),
około miliona saren i 200 tysięcy dzików.
Współczesne odmiany rzepaku, pozbawione kwasu erukowego i glukozynolanów, są
dla zwierząt jeleniowatych bardzo atrakcyjnym, łatwo strawnym i energetycznym
pokarmem. Pojedynczy osobnik sarny potrafi zjeść od 1,5 do 2,5 kilogramów masy
zielonej rzepaku na dobę, uszkadzając przy
tej okazji około 100-300 roślin! Jeleń z kolei
jest zwierzęciem 4–6- krotnie większym od
sarny i spożywa do 15 kilogramów pokarmu
roślinnego na dobę. Jeleniowate tworzą
w okresie jesienno-zimowym stada liczące
niekiedy kilkadziesiąt osobników. Częste
wizyty tych zwierząt na polach rzepaku
ozimego powodują duże szkody, zarówno bezpośrednie, polegające na zjadaniu
i wydeptywaniu roślin, jak i pośrednie, polegające na narażaniu uszkodzonych mechanicznie roślin na porażenie przez grzyby
chorobotwórcze i bakterie, zmianę pokroju,
późniejsze dojrzewanie i zwiększoną podatność na szkodniki. Poziom wymienionych
skutków bytowania zwierząt na plantacji
związany jest z lokalnym zagęszczeniem
populacji omawianych gatunków zwierząt,
które w różnych rejonach Polski jest zmienne, a także z przestrzennym usytuowaniem
pól w krajobrazie przyrodniczym. Niektóre
plantacje rzepaku ozimego położone w pobliżu lasów i ostoi zwierząt są bardziej narażone na zgryzanie i wydeptywanie przez
cały okres wegetacji, a największe szkody
powstają w okresie przedwiośnia, kiedy
brakuje wysokoenergetycznego i łatwostrawnego pokarmu w lasach. Dodatkowym
czynnikiem powodującym częstsze migracje jeleniowatych z lasów na pola oraz tworzenie stad o większej liczbie osobników jest
od kilku lat wzrastająca presja wilków, które
podlegają ochronie i dzięki temu występują
obecnie w całej Polsce. Szacuje się, że obecnie w Polsce żyje około 1500 tych zwierząt.
Badania prowadzone w IOR-PIB w Poznaniu
wykazały, że zarówno uszkodzenia rozety
liściowej, jak i stożka wzrostu rzepaku w fazach BBCH 30-48 zawsze powodują spadek
plonowania tak uszkodzonych roślin w gra-
nicach 15-50%, a częstym następstwem
żerowania zwierząt jest ich obumieranie.
Mimo zdolności rzepaku do regeneracji wiadomo, że jednym z ważniejszych czynników
ograniczających plonowanie uszkodzonych
mechanicznie roślin są następczo występujące choroby powodowane przez infekcje
zarodników grzybów dostających się do
roślin poprzez zranione tkanki. Optymalne
warunki do infekcji chorób panują wczesną
wiosną, zwłaszcza w warunkach wysokiej
wilgotności powietrza i temperatury około
5-10˚C. Doświadczalnie dowiedziono między innymi istnienie korelacji pomiędzy
występowaniem na plantacjach zwierząt
jeleniowatych a wzrostem zachorowań spowodowanym suchą zgnilizną kapustnych.
W rejonach występowania kiły kapustnych
rolnicy stwierdzają większe nasilenie choroby na plantacjach, gdzie licznie występują
sarny i jelenie.
Korzystne warunki dla infekcji chorób wywoływanych przez grzyby rzepaku panują
na przedwiośniu. W zależności od przebiegu pogody, dłuższe okresy utrzymywania
się wysokiej wilgotności i sprzyjającej temperatury powietrza sprzyjają rozwojowi
szarej zgnilizny kapustnych, szarej pleśni
oraz czerni krzyżowych. Dlatego wiosną
plantatorzy, których pola narażone są na
intensywne żerowanie jeleniowatych powinni zdawać sobie sprawę z tych zagrożeń, jak również z możliwości profilaktyki
lub interwencji.
W 2013 roku w dwóch lokalizacjach
(Wilkanów i Ratajno) w Kotlinie Kłodzkiej
IOR-PIB przeprowadził doświadczenia mające na celu sprawdzenie skuteczności ochrony roślin rzepaku ozimego silnie zgryzanego
i uszkodzonego przez jelenie i sarny przy
użyciu fungicydu Topsin M 500 SC zawierającego tiofanat metylowy w ilości 500 g/
litr. Wybór fungicydu nie był przypadkowy.
Chodziło bowiem o sprawdzenie działania substancji czynnej o szerokim zakresie
zwalczanych gatunków grzybów. Topsin M
500 SC zawiera substancję czynną z grupy
benzimidazoli – tiofanat metylowy, który
skutecznie zwalcza sprawców takich chorób jak np. fuzariozy, mączniaki, septoriozy,
rdze, zgnilizny, plamistości. Używany jest do
ochrony zbóż, rzepaku ozimego, buraka cukrowego, roślin sadowniczych, warzywnych,
i ozdobnych. Chroni rzepak ozimy przed
czernią krzyżowych, szarą pleśnią, zgnilizną
twardzikową, suchą zgnilizną kapustnych.
Ocenę uszkodzeń wybranych do doświadczeń plantacji rzepaku przez zwierzęta jeleniowate przeprowadzono wczesną wiosną
2013 roku, w stadium rozwoju roślin BBCH
50. Ocena wykazała, że spośród ocalałych
od całkowitego zniszczenia około 85% roślin było uszkodzonych w różnym stopniu
roślin (stożek wzrostu, rozeta) na plantacji
Wilkanów i około 80% na plantacji Ratajno.
W obu przypadkach właściciele plantacji
zgłaszali występowanie licznych stad jeleni i saren, dochodzących do kilkudziesięciu
osobników na każdej plantacji. W każdej
z lokalizacji przeprowadzono następnie
dwie wersje doświadczenia. W pierwszej
wersji, w momencie intensywnego wzrostu pędu rzepaku (BBCH 52) zastosowano
zabieg opryskiwania fungicydem Topsin M
500 SC w dawce 1,4 l/ha. W drugiej wersji na
powierzchni kontrolnej tej samej plantacji
pominięto zabieg fungicydowy. Ocenę doświadczenia przeprowadzono na roślinach
znajdujących się w fazie BBCH 75 (50% łuszczyn dojrzewa). Określono średnią wysokość roślin w każdej wersji doświadczenia,
liczbę odgałęzień roślin uszkodzonych przez
jeleniowate, procent łodyg porażonych
przez suchą zgniliznę kapustnych i zgniliznę twardzikową oraz procent porażenia
łuszczyn przez czerń krzyżowych i szarą
pleśń. Końcowym etapem doświadczeń
była ocena plonu dla wszystkich obiektów
w obu doświadczeniach.
Nie trać pół tony nasion rzepaku!
Łuszczyny zawiązane w różnych częściach
plantacji na ogół różnią się stopniem dojrzałości. Podobne zjawisko możemy zaobserwować, porównując nawet łuszczyny
wytworzone przez jedną roślinę. Zjawisko
to spowodowane jest absorpcją wilgoci
z deszczu i rosy i ponownym wysychaniu na
słońcu i wietrze. Wielokrotnie powtarzający
się proces kurczenia i rozszerzania się łuszczyn powoduje ich przedwczesne pękanie
i osypywanie się ziarna. Mają w tym procesie
swój udział także szkodniki i choroby grzybowe – jeżeli rośliny były mocno porażone
chorobami i intensywnie zasiedlone przez
Jednym z istotnych problemów w uprawie rzepaku (zarówno ozimego, jak i jarego)
jest nierównomierne jego dojrzewanie oraz
pękanie łuszczyn, które jest przyczyną osypywania się nasion przed zbiorem. Zjawisko
to występuje raz w większym, raz w mniejszym nasileniu – zależy to także od warunków pogodowych i podatności odmian.
Przyczynia się ono do uzyskiwania niższych
plonów nasion rzepaku – o kilka, a nawet
kilkanaście procent. Przy obecnych cenach
ziarna rzepaku straty spowodowane osypywaniem się nasion mogą stać się dla producentów wyjątkowo bolesne ekonomicznie.
Doświadczenia w obu lokalizacjach wykazały wyraźny, korzystny wpływ na zdrowotność i plonowanie roślin uszkodzonych
przez zwierzęta jeleniowate przy zastosowaniu zabiegu fungicydem Topsin M 500
SC. Rolnicy uprawiający rzepak w rejonach
licznego występowania sarny i jelenia, których plantacje narażone są na silne uszkadzanie roślin przez te zwierzęta, powinni
więc w programach ochrony uwzględniać
ten czynnik i w celu złagodzenia skutków
porażenia przez sprawców chorób grzybowych (z powodu ułatwionej infekcji), zaplanować użycie środka grzybobójczego.
Kalkulacja opłacalności wykonania zabiegu
Dodatkowy zysk w plonie
od 0,15 do 0,5 t/ha
(średnio 0,35 t/ha)
Koszt zabiegu Flexi
Zdjęcia wykonane 3 tygodnie po zbiorze rzepaku
Flexi
bez Flexi
NIEWIELKA ILOŚĆ
SAMOSIEWY RZEPAKU
OSYPANYCH NASION
KIEŁKUJĄ Z LICZNIE
PODCZAS ZBIORÓW,
OSYPANYCH NASION
NIELICZNE WSCHODY
0,35 t/ha x 2200 zł/t = 770 zł/ha
(dodatkowy plon
rzepaku x śr. cena skupu)
SAMOSIEWÓW
Wyniki doświadczeń dotyczące wpływu
środka Topsin M 500 SC na zdrowotność
i plonowanie roślin rzepaku ozimego silnie
uszkodzonego przez jeleniowate wykazały
wyraźne różnice we wszystkich badanych
parametrach. Stwierdzono mniejsze porażenie roślin przez choroby i ich wyższe plonowanie w kombinacjach chronionych przy
pomocy fungicydu Topsin M 500 SC w porównaniu do kombinacji kontrolnych, w których nie stosowano ochrony fungicydowej.
Na plantacji Ratajno rośliny chronione środkiem Topsin M 500 SC osiągnęły wysokość średnio o 25 cm wyższą niż rośliny
w wersjach kontrolnych, pomimo, że liczba wykształconych odgałęzień bocznych
w przypadku roślin z uszkodzonym stożkiem wzrostu była w obu wersjach doświadczalnych podobna. Ogólne porażenie roślin przez choroby w tej lokalizacji
było zdecydowanie wyższe niż w przypadku lokalizacji Wilkanów. Rośliny chronione
środkiem Topsin M 500 SC były jednak
znacznie mniej porażone przez sprawców
najważniejszych chorób niż rośliny kontrolne. Plonowanie roślin chronionych środkiem
Topsin M 500 SC było na plantacji Ratajno
o 0,7 t/ha wyższe niż roślin kontrolnych .
W przypadku lokalizacji Wilkanów poziom
uszkodzeń roślin dokonanych przez zwierzęta jeleniowate był nieco wyższy niż plantacji Ratajno. Pozostałe parametry uszkodzeń nie różniły się między obiektami znacząco. Rośliny rzepaku w wersji z ochroną
preparatem Topsin M 500 SC były wyższe od roślin kontrolnych średnio o 22 cm.
i słabiej porażone przez sprawców chorób
grzybowych. Plon roślin chronionych środkiem Topsin M 500 SC był wyższy niż roślin
kontrolnych o 0,4 t/ha.
Czy warto wykonać zabieg
sklejania łuszczyn?
1 l/ha x 60 zł/l + 40 zł = 100 zł/ha
(koszt preparatu + koszt zabiegu)
DODATKOWY ZYSK Z HEKTARA RZEPAKU
670 zł ekstra!
Flexi zdecydowanie ogranicza osypywanie się nasion
przed i w czasie zbioru rzepaku
Ocena efektywności środków ochrony roślin w rzepaku ozimym. IUNG Wrocław, 2008 r.
Miejscowość: Laskowice. Data opryskiwania (T): 18.06.2008 (T-7), 24.06.2008 (T-8).
Data zbioru: 15.07.2008
szkodniki, zwłaszcza łuszczynowe, może
się ono jeszcze bardziej pogłębić. Straty te
mogą stanowić nawet ok. 10% potencjalnego plonu, lecz podczas skrajnie niekorzystnych warunków atmosferycznych – silnego
wiatru, burzy, ulewnych deszczów mogą
być jeszcze większe.
kontrola środek porównawczy
Flexi 1 l/ha1Flexi
l/ha0,5 l/ha
Flexi + glifosat
glifosat
0,5+2,0
2 l/ha
l/ha
kontrola2,42
środek porównawczy
Flexi 1 l/ha2,92
1Flexi
l/ha0,5 l/ha
Flexi
glifosat
0,5+2,0
2 l/ha
l/ha
plon
(t/ha)
plon
(t/ha)
2,75
2,67+ glifosat
2,77
2,71
plon
(t/ha) 2,42
plon
(t/ha)
2,75
2,92
2,67
2,77
2,71
3
3
2,92
2,8
2,77
2,75
2,67
2,77
2,71
2,71
2,67
Zalecana dawka: 0,5–1,0 l/ha
Preparat należy stosować około 3-4 tygodnie przed zbiorem rzepaku, gdy łuszczyny
zaczynają żółknąć, ale jeszcze są elastyczne
i pozwalają się zginać bez pękania (BBCH
81-83).
2,92
2,75
2,8
zbioru. Po zastosowaniu preparatu Flexi
wszystkie procesy życiowe w roślinach rzepaku zachodzą w sposób niezakłócony, ponieważ lateksowa powłoka na roślinach jest
przepuszczalna dla powietrza i pary wodnej.
2,6
2,6
2,4
2,4
2,42
2,42
2,2
2,2
kontrola
środek
Flexi 1 l/ha
kontrola porównawczy
środek1
porównawczy
1
l/ha
l/ha
Flexi 0,5 l/ha
Flexi 1 l/ha
Flexi + glifosat
glifosat 2 l/ha
Flexi 0,5 l/ha
0,5+2,0Flexi
l/ha + glifosat
0,5+2,0 l/ha
glifosat 2 l/ha
wilgotność nasion (%)
wilgotność nasion (%)
7,9
kontrola środek porównawczy
Flexi 1 l/ha1Flexi
l/ha0,5 l/ha
Flexi + glifosat
glifosat
0,5+2,0
2 l/ha
l/ha
7,9
7,8
wilgotność
nasion 7,8
(%)
7,52
7,45
7,5
7,5
7,5
7,8
kontrola środek porównawczy
Flexi 1 l/ha1Flexi
l/ha0,5 l/ha
Flexi + glifosat
glifosat
0,5+2,0
2 l/ha
l/ha
7,8
wilgotność
nasion
7,8
(%)
7,52
7,45
7,5
7,5
7,5
7,8
7,7
7,7
7,6
7,52
7,6
7,5
7,5
7,52
7,5
7,4
7,5
7,3
7,4
7,5
7,5
7,45
7,5
7,5
7,45
kontrola
7,3
kontrola
środek
porównawczy 1
l/ha
Flexi 1 l/ha
środek
porównawczy 1
l/ha
Flexi 0,5 l/ha
Flexi 1 l/ha
Flexi + glifosat
0,5+2,0 l/ha
Flexi 0,5 l/ha
glifosat 2 l/ha
Flexi + glifosat
0,5+2,0 l/ha
glifosat 2 l/ha
Sposobem zredukowania strat powodowanych tym zjawiskiem – osypywania się
nasion przed i w trakcie zbioru, a nawet
uniknięcie przeprowadzenia zabiegu desykacji, jest zastosowanie preparatów sklejających i powlekających łuszczyny. Trzeba
pamiętać, że sama desykacja powoduje jedynie obniżenie wilgotności nasion i tylko
w bardzo niewielkim stopniu ogranicza zjawisko samego osypywania. Dopiero zastosowanie sklejacza takiego jak Flexi, ewentualnie desykanta (np. glifosatu) z Flexi może
spowodować ograniczenie osypywania się.
Flexi to preparat sklejający i powlekający
(agroglutynant) przeznaczony do zapobiegania pękaniu łuszczyn i osypywaniu
się nasion rzepaku przed i podczas zbioru
oraz ograniczenia ryzyka porastania nasion
przed zbiorem. Zawiera w swoim składzie
kopolimer butadienowo-sterynowy, który
po zastosowaniu tworzy cienką powłokę,
dzięki czemu łuszczyny są mniej podatne
na pękanie i osypywanie przed i w czasie
nr 3, maj 2014
Bezpłatny informator dla
gospodarstw rolnych
SUMI AGRO POLAND SP. Z O.O.
ul. Bonifraterska 17
00-203 Warszawa
tel.: 22 637 32 37
fax: 22 637 32 38
e-mail: [email protected]
www.sumiagro.pl
16
Najlepsze odmiany rzepaku ozimego
Typ odmiany
Plon nasion w %
w odniesieniu do wzorca
Zawartość tłuszczu
w nasionach
Wczesność dojrzewania
Wysokość roślin
Wrażliwość
na opóźniony siew
Zimotrwałość
i mrozoodporność
ES Scarlett
ES Bourbon
Olano
ES Domino
populacyjna
109%
(COBORU 2012)
47,2%
populacyjna
118%
(ŁOSIÓW 2012)
45,2%
mieszańcowa
118%
45,6%
mieszańcowa
112%
(COBORU 2010)
48,0%
średnio wczesna
średnia
dobra
średnio wczesna
niska
mała
średnio wczesna
niska
dobra
średnio wczesna
wysoka
średnia
średnio dobra
bardzo dobra
bardzo dobra
dobra
ES Scarlett
ES Bourbon
Uwodzi temperamentem!
Odmiana z królewskiej linii!
Mocne strony
– wysoki potencjał plonotwórczy nieustępujący odmianom mieszańcowym
– wysokie zaolejenie >47%
– wysoka tolerancyjność na choroby grzybowe
– średnio dobra zimotrwałość
– odporna na wyleganie
– polecana do uprawy na terenie całego kraju
Mocne strony
– wysoki potencjał plonowania
– niska zawartość glukozynolanów
– bardzo dobra zimotrwałość
– mała podatność na choroby
– bardzo dobra odporność na wyleganie
Odmiana populacyjna
Odmiana populacyjna
Olano
ES Domino
Wstęp do świata hybryd!
Dominują korzyści!
Mocne strony
– wysoki potencjał plonowania
– dobre zaolejenie (duża zawartość tłuszczu)
– stabilność plonowania
– mała podatność na choroby
– dobra odporność na wyleganie
Mocne strony
– bardzo wysoki potencjał plonowania
– bardzo wysoka zawartość oleju w nasionach
– stabilność plonowania w każdych warunkach
– dobry profil odporności na patogeny
Odmiana mieszańcowa
Odmiana mieszańcowa