PROJEKT NOBEL `14

WYDZIAŁ MATEMATYKI, FIZYKI I CHEMII
EKONOFIZYKA
PROJEKT NOBEL ’14
Oskar Tendelski
KATOWICE, LISTOPAD 2014
NAGRODA BANKU SZWECJI
im. ALFREDA NOBLA 2013
Dziedzina: Ekonomia
Nauka: Ekonomia Finansowa
Laureaci:
- Robert J. Shiller
- Eugene Fama
- Lars Peter Hansen
Osiągnięcie: Za empiryczne badania cen aktywów
NAGRODA BANKU SZWECJI
im. ALFREDA NOBLA 2013
„Jak podkreśliła w uzasadnieniu werdyktu Królewska
Szwedzka Akademia Nauk, o ile nie ma sposobu dokładnego
przewidzenia cen akcji czy obligacji za kilka dni czy tygodni, to
dzięki gruntownym badaniom laureatów okazało się, że daje
się dość dokładnie przewidzieć szerokie pasmo cen
w dłuższych okresach, rzędu 3-5 lat. Ich prace pomogły
zrozumieć, jak działają rynki finansowe.”
Eugene Fama
Ur. 14 February 1939, Boston, MA, USA
• Profesor University of Chicago
• Jest prezesem Center for Research
in Security Prices at Chicago Booth
(Centrum Badań Kursów Papierów
Wartościowych w Chicago Booth)
Ojciec chrzestny
współczesnych finansów
• Był pierwszym laureatem trzech głównych nagród w finansach:
- Deutsche Bank Prize in Financial Economics (2005)
- Morgan Stanley American Finance Association Award for
Excellence in Finance (2007)
- Onassis Prize in finance (2009)
Fama – osiągnięcia
• Czy cena aktywów z ostatnich dni lub tygodni może być
stosowana do przewidywania cen w przyszłości?
• Hipoteza efektywnego rynku.
• W latach 60-tych udowodnił, że zyski z mniejszego kapitału
posiadają większą stopę zwrotu od akcji szybko rozwijających
się przedsiębiorstw, negując równocześnie występowanie
zjawiska baniek na rynku.
• Racjonalność zachowania inwestorów.
• Fundusze indeksowe.
Robert J. Shiller
Ur. 29 Marca 1946, Detroit, MI, USA
• Profesor Yale University w New Haven
(Connecticut)
• Od 1980 roku jest związany z National
Bureau of Economic Research (NBER)
• W 2005 roku był wiceprezydentem
Amerykańskiego Stowarzyszenia
Ekonomicznego, a w latach 2006-2007
prezydentem Eastern American
Economic Society.
• Współzałożyciel i główny ekonomista
firmy MacroMarkets LLC
Shiller znajduje się na liście
100 najbardziej wpływowych
ekonomistów według IDEAS.
Shiller – osiągnięcia
• W latach 80-tych wykazał możliwość przewidywania zysków z
aktywów w okresie długim, wynoszącym od 3 do 5 lat.
• Odkrył, że stosunek wyceny do dywidendy (czyli dochodu z
kapitału uzyskiwanego z tytułu własności akcji) dąży do
spadku kiedy jest wysoki, a ma tendencję wzrostową kiedy
jest niski.
• Przewidział pęknięcie bańki na rynku nieruchomości w USA, a
w 2007 r. ostrzegł przed paniką finansową związaną z
załamaniem rynku hipotecznego.
Lars Peter Hansen
Ur. 26 Października 1952, Urbana, IL, USA
• Profesor University of Chicago
• Jest członkiem Narodowej Akademii
Nauk Stanów Zjednoczonych
• Od 2011 – Research Director Becker
Friedman Institute
Jeden z najczęściej
cytowanych ekonomistów
Hansen – osiągnięcia
• Twórca techniki ekonometrycznej znanej jako uogólniona
metoda momentów (GMM), używanej do analizowania modeli
ekonomicznych.
• Na podstawie badań przeprowadzonych przez Fama oraz
Shillera skonstruował metodę statystyczną, która pomaga w
szacowaniu teorii dotyczących cen aktywów i zachowań na
rynku.
EMPIRYCZNE BADANIA CEN
AKTYWÓW
• Laureaci stworzyli więc podwaliny dzisiejszego rozumienia
wyceny aktywów, oparte z jednej strony na zmianach ryzyka i
podejścia do niego, z drugiej strony na behawioralnych
uprzedzeniach i znanych niedoskonałościach rynku.
• Opracowane przez nich metody stały się powszechnie
stosowanymi narzędziami badawczymi, a ich wkład jest
wykorzystywany zarówno w teorii, jak i praktyce
inwestycyjnej.
SŁOWO KRYTYKI
•
Nieco złośliwie, ale z przymrużeniem oka napiszę, że Nobla powinien
dostać Warren Buffett za to, że udowodnił swoimi wynikami, iż
odkrycia tegorocznych laureatów niekoniecznie mają wartość
praktyczną.
•
W 1995 roku dla magazynu Fortunes powiedział znamienne:
- „Byłbym ulicznym włóczęgą z blaszaną puszką na datki gdyby rynki
były efektywne”.
•
Tak na dobrą sprawę gdyby przyjąć hipotezy udowadniane przez
Famę, Shillera i Hansena to większość z inwestorów powinna
zamknąć swój kram z wykresami, newsami, raportami
kwartalnymi/rocznymi i wskaźnikami a potem po prostu kupić
indeksy rynkowe (lub ETFy) lub ewentualnie obligacje.
http://blogi.bossa.pl/2013/10/15/nobel-z-ekonomii-2013/
SŁOWO KRYTYKI
•
Paradoksalnie, choć ostatni kryzys pokazał dobitnie, że Hipoteza
Efektywnego Rynku nie działa w praktyce, Komitet Noblowski
milcząco ten fakt pomija, dokonując za to takiej ekwilibrystyki w
uzasadnieniu werdyktu, że naprawdę jestem po wrażeniem.
•
Po pierwsze – odnoszę wrażenie, że nagroda została wyasygnowana
przede wszystkim za życiowy dorobek całej trójki zwycięzców. Teorie
wszystkich 3 panów mają dość długie brody bo już 30 - 40 lat temu
udowadniali swe pierwsze hipotezy, rozbudowywane po wielokroć
potem, więc okazji dla ich docenienia było kilka wcześniej.
•
Po drugie – uważam, że uhonorowanie ich dorobku akurat właśnie
dziś ma jednak swój aktualny kontekst ekonomiczno – społeczny.
http://blogi.bossa.pl/2013/10/15/nobel-z-ekonomii-2013/
Dlaczego świat nie słucha
Noblistów?
• Nobliści nie dają rekomendacji, czy recept na rozwiązywanie
konkretnych sytuacji ekonomicznych. Ich teoria pokazuje tylko
kierunki, zagrożenia i trendy, jakie mogę w gospodarce
wystąpić
• Brak zainteresowania.
• Bardzo często ich dzieła pozostają jednocześnie nieznane albo
też nie są tłumaczone na język polski.
• Zbyt skomplikowany język ich opracowań - gdy kiedyś
zapytano Johna Kenneth`a Galbraith`a (1908-2006) dlaczego
nie otrzymał Nagrody Nobla ( a miał już 91 lat), odpowiedział,
że nigdy nie otrzyma Nagrody Nobla, ponieważ pisze zbyt
prosto i klarownie.
•
„Chciałbym, aby dziedzina finansów dalej się rozwijała w służbie
ludziom. Uważam, że ekonomia to fascynujące pole do badań.”
Robert J. Shiller
• „Kiedy zaczynasz mi mówić, że jest bańka spekulacyjna na
wszystkich rynkach, nie wiem nawet co to znaczy. Inwestycje są
równe oszczędnościom. Mówisz mi zatem po prostu, że ludzie za
dużo oszczędzają, a ja nie wiem co z tym zrobić. Te słowa stały się
popularne. Nie sądzę, żeby miały jakiekolwiek znaczenie.”
Eugene Fama
•
„Możemy winić siebie za złe używanie, czy projektowanie modeli,
albo nadmierną ufność pokładaną w matematyce, ale nie możemy
winić tych narzędzi jako takich.”
Lars Peter Hansen
Bibliografia
1. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/economicsciences/laureates/2013/
2. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/economicsciences/laureates/2013/popular-economicsciences2013.pdf
3. http://www.forbes.pl/nobel-z-ekonomii-2013-fama-hansenschiller,artykuly,164521,1,1.html
4. http://forsal.pl/artykuly/737932,nagroda-nobla-z-ekonomii2013-tegoroczni-laureaci-to-fama-hansen-i-shiller.html
5. http://www.ekonomia.rp.pl/artykul/1056699.html
6. http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/2959
13,1,wywiad-z-noblista-gospodarka-oparta-naemocjach.read
7. http://www.polskieradio.pl/42/259/Artykul/954174,Nobel-zekonomii-2013-Dlaczego-swiat-nie-slucha-noblistow