zamki, pałace i rezydencje
Transkrypt
zamki, pałace i rezydencje
Europejski Fundusz Rolny na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europejski Fundusz Rolny na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu III Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Instytucja Zarządzająca PROW na lata 2007 – 2013: Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Publikacja opracowana na zlecenie Województwa Opolskiego Wydano na zlecenie: Województwa Opolskiego ul. Piastowska 14 45-082 Opole www.visitopolskie.pl www.opolskie.pl www.ksow.pl Wydawca: Studio 4 Andrzej Nowak ul. Grudzicka 6 46-053 Suchy Bór www.studio4.opole.pl [email protected] Redakcja: Andrzej Nowak Opracowanie graficzne i projekt okładki: Marcin Skrzypczak© Teksty: Alicja Berger - Ziemba Korekta: Małgorzata Nowak Współpraca: Opolska Regionalna Organizacja Turystyczna Janusz Wójcik Bartosz Ostrowski Kamila Sałajczyk Zdjęcia: Andrzej Nowak© Ryciny: Zbiory WBP w Opolu Druk: Nr ISBN 978-83-60455-77-7 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Spis treści Wstęp......................................................................................................................................6 Bąkowice – pałac (gm. Świerczów)..........................................................................................8 Bąków – zespół pałacowo-parkowy (gm. Kluczbork)...............................................................9 Biechów – zespół pałacowo-parkowy (gm. Pakosławice)........................................................10 Biestrzykowice – dwór (gm. Świerczów)..................................................................................11 Biskupice – dwór (gm. Byczyna)..............................................................................................12 Błotnica Strzelecka – zespół pałacowo-parkowy (gm. Strzelce Opolskie)................................13 Brzeg – Zamek Piastów Śląskich (gm. Brzeg)...........................................................................14 Chrzelice – zespół zamkowo-parkowy (gm. Biała)...................................................................16 Dąbrowa – zespół zamkowo-parkowy (gm. Dąbrowa)............................................................17 Dąbrówka Górna – zespół pałacowo-parkowy (gm. Krapkowice)...........................................18 Frączków – zespół pałacowo-parkowy (gm. Pakosławice).......................................................19 Gierałcice – zespół pałacowo-parkowy (gm. Wołczyn)...........................................................20 Głogówek – zespół zamkowy (gm. Głogówek)........................................................................21 Gorzów Śląski – zespół dworsko-parkowy (gm. Gorzów Śląski)..............................................22 Izbicko – zespół pałacowo-parkowy (gm. Izbicko)...................................................................23 Jakubowice – zespół dworsko-parkowy (gm. Wilków).............................................................24 Jędrzejów – zespół pałacowo-parkowy (gm. Grodków)...........................................................25 Kamień Śląski – zespół pałacowo-parkowy z folwarkiem (gm. Gogolin)..................................26 Klisino – zespół pałacowo-parkowy (gm. Głubczyce)..............................................................27 Komorno – zespół dworsko-parkowy (gm. Reńska Wieś).......................................................28 Komorzno – zespół pałacowo-parkowy (gm. Wołczyn)...........................................................29 Kopice – zespół pałacowo-parkowy (gm. Grodków)...............................................................30 Krapkowice – zespół zamkowy (gm. Krapkowice)....................................................................31 Kujawy – zespół pałacowo-parkowy (gm. Strzeleczki).............................................................32 Łąka Prudnicka – zespół zamkowo-parkowy (gm. Prudnik).....................................................33 Łosiów – zespół pałacowo-parkowy (gm. Lewin Brzeski)........................................................34 Maciejów – zespół pałacowo-parkowy (gm. Kluczbork)..........................................................35 Moszna – zespół pałacowo-parkowy (gm. Strzeleczki)............................................................36 Namysłów – zespół zamkowo-parkowy (gm. Namysłów)........................................................38 Niemodlin – zespół zamkowo-parkowy (gm. Niemodlin)........................................................39 Niewodniki – zespół pałacowo-parkowy (gm. Dąbrowa)........................................................40 Otmuchów – zespół zamkowy (gm. Otmuchów)......................................................................41 Nysa – zespół dawnego dworu biskupiego (gm. Nysa)...........................................................42 Opole – Zamek Piastowski (gm. Opole)...................................................................................44 Opole – Zamek Górny (gm. Opole)..........................................................................................46 Pawłowice – zespół pałacowo-parkowy (gm. Gorzów Śląski).................................................47 Pokój – zespół zamkowo-parkowy (gm. Pokój).......................................................................48 Polska Cerekiew – zespół pałacowo-parkowy (gm. Polska Cerekiew).....................................49 Prószków – zespół zamkowo-parkowy (gm. Prószków)...........................................................50 Prudnik – zespół zamkowo-parkowy (gm. Prudnik)................................................................51 Rogów Opolski – zespół zamkowo-parkowy (gm. Krapkowice)...............................................52 Rożnów – zespół pałacowo-parkowy (gm. Wołczyn)...............................................................53 4 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Sławięcice – zespół pałacowo-parkowy (gm. Kędzierzyn-Koźle)..............................................54 Starościn – zespół dworsko-parkowy (gm. Świerczów)...........................................................55 Strzelce Opolskie – zespół zamkowo-parkowy (gm. Strzelce Opolskie)....................................56 Sulisław – zespół pałacowo-parkowy (gm. Grodków).............................................................57 Tułowice – zespół pałacowo-parkowy (gm. Tułowice).............................................................58 Turawa – zespół pałacowo-parkowy (gm. Turawa)..................................................................59 Większyce – zespół pałacowo-parkowy (gm. Kędzierzyn-Koźle)..............................................60 Zakrzów – zespół zamkowo-parkowy (gm. Gogolin)................................................................61 Zakrzów – zespół pałacowo-parkowy (gm. Polska Cerekiew)..................................................62 Żyrowa – zespół pałacowo-parkowy (gm. Zdzieszowice).........................................................63 Bibliografia:.............................................................................................................................64 Baza stron WWW.....................................................................................................................65 Opolskie kwitnące 5 Wstęp Opolszczyzna – region zróżnicowany kulturowo i przyrodniczo – kryje na swym terenie liczne skarby architektury. Do najcenniejszych z nich należą zamki i pałace. Kilkadziesiąt zostało opisanych w niniejszej publikacji – są one rozmieszczone na całym terenie województwa opolskiego, pochodzą z różnych epok i reprezentują rozmaite style architektoniczne. Niegdyś niemal każda wieś czy miasto posiadało na swym terenie pałac lub inną rezydencję. Jednak liczne pożogi, powstania czy wojny, które mocno doświadczyły także Śląsk Opolski, zmieniły tę sytuację. Niemniej i dziś podziwiać można dość licznie zachowane budowle. Zapraszamy więc na tę fascynującą wędrówkę, która przybliża dzieje i kulturę regionu opolskiego. Najdawniejsze omawiane założenia pojawiły się na Opolszczyźnie w średniowieczu. Pełniły one najczęściej funkcję obronną, budowano je wzdłuż granic czy w miejscach strategicznych. Stanowiły często siedzibę książęcą – w regionie opolskim byli to książęta z dynastii Piastów. Przykładami takich warowni jest zamek w Brzegu czy Chrzelicach. Z czasem, w wyniku przeobrażeń politycznych (po wygaśnięciu opolskiej linii Piastów), olbrzymie dobra w księstwie opolskim i raciborskim były wykupywane przez potężne rody magnackie: Redernów, Beessów, Oppersdorffów, Prószkowskich czy Gaschinów. Rody te tworzyły siedziby godne swego majątku i znaczenia – wznosiły okazałe rezydencje lub przekształcały dawne zamki, dostosowując je do swoich potrzeb (Krapkowice, Chrzelice, Strzelce Opolskie). Proces ten odbywał się głównie w XVI i XVII w. Dominował wówczas styl renesansowy, a inspiracji szukano m.in. we Włoszech. Kolejnym wyrazistym nurtem okazał się barok (wiek XVII-XVIII). Budowle z tego okresu zachowały się do dziś w dość dobrym stanie – przykładem pałac w Klisinie, Żyrowej czy wspaniały pałac biskupi w Nysie. Przy budowlach tworzono 6 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE malownicze ogrody i parki. Wiek XIX przyniósł powrót do form historycznych, stąd liczne obiekty w kostiumach neobarokowych czy neorenesansowych. Łączono także chętnie elementy różnych stylów – tendencję taką nazwano eklektyzmem. Przemysł na Śląsku dynamicznie się rozwijał, arystokracja mnożyła majątki i wkładała wiele wysiłku w upiększanie swych rezydencji. Nowym blaskiem zaświecił pałac w Mosznej czy w Kopicach. Najbardziej bolesny dla opolskich zamków i pałaców okazał się burzliwy wiek XX, zwłaszcza okres trwania II wojny światowej. Pożary i dewastacje, wynikające z prowadzonych działań wojennych, wiele wspaniałych budowli zmiotły z powierzchni ziemi lub doprowadziły do niemal całkowitej ruiny – Pokój, Sławięcice, Strzelce Opolskie. To bezpowrotnie utracone dobra kultury. Smutny los spotkał także monumentalny pałac w Kopicach – wprawdzie przetrwał on ostatnią wojnę, lecz uległ pożarowi w 1958 r. Innym powodem upadku wielu budowli stała się zmiana ustroju i nieodpowiednie nimi zarządzanie. Z powodu braku właścicieli i nadzoru wiele obiektów niszczało, było bezmyślnie ograbianych z wyposażenia. Przez lata nikt się nimi nie interesował. Na szczęście pojawili się ludzie wrażliwi na piękno architektury i często ogromnym wysiłkiem zdołali podnieść z ruin wspaniałe niegdyś zabytki. Los uśmiechnął się do pałacu w Kamieniu Śląskim, Sulisławiu czy Pawłowicach. Niektóre niestety niszczeją i czekają na lepsze czasy (Niewodniki, Rożnów). Opolskie kwitnące 7 Bąkowice – pałac (gm. Świerczów) Najstarsze informacje o wsi Bąkowice pochodzą z 1353 r. Atrakcję Bąkowic stanowi barokowo-klasycystyczny pałac z początku XIX w. W późniejszym okresie dostawiono skrzydło wschodnie, pojawiła się także weranda nad gankiem urozmaiconym kolumnami w stylu doryckim. Wnętrza zostały przekształcone w XX w. Do pałacu przylega rozległy park z wieloma interesującymi gatunkami roślin. Obecnie budowla stanowi własność prywatną i nie można jej zwiedzać. 8 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Bąków – zespół pałacowo-parkowy (gm. Kluczbork) Niewielka miejscowość malowniczo wkomponowuje się w otaczające ją stawy i rozległe lasy. Na przestrzeni wieków majątek znajdował się w rękach m.in. Frankenbergów, rodziny von Seidlitz i von Salisch. Pałac o cechach neoklasycyzmu stanął około 1855 r. Architekt stworzył budowlę w typie włoskiej willi. Obiekt składa się z trzech części – wysoko podpiwniczonej środkowej i dwóch skrzydeł bocznych. Wyróżnia się ryzalit z trójkątnym szczytem oraz portyk z dużym tarasem. Obok pałacu znajduje się część folwarczna, obejmująca m.in. dawne domy robotników, owczarnię i gorzelnię. Zwraca uwagę potężny XIX-wieczny spichlerz. Ciekawostkę, obrazującą codzienne życie dawnych właścicieli, stanowi zachowana w parku ziemna lodownia. Obecnie pałac jest w rękach prywatnych. Opolskie kwitnące 9 Biechów – zespół pałacowo-parkowy (gm. Pakosławice) W średniowieczu miejscowość należała m.in. do rodu Schenków, później do rodziny von Montbach i von Matuschków. Po ogromnym pożarze majątku, w tym pałacu (1854 r.), postanowiono wznieść nową rezydencję. Budowę według projektu Karola Lüdecke zakończono w 1865 r. Rezultatem prac był malowniczy pałac w stylu neorenesansu niderlandzkiego. Po przebudowie w 1904 r. obiekt powiększył się o nową część północną. Obecnie założenie zachwyca mnogością detali architektonicznych. Pokrywa je ceramiczny dach, a zdobią liczne facjatki, lukarny i wieża z hełmem. Elewację zachodnią wyróżniają tarasy. Zachowała się część dawnego wyposażenia, w tym boazerie, dekoracje sufitów. Obok pałacu wznosi się XIX-wieczna kaplica z kryptą grobową. Dziś obiekt jest w rękach prywatnego właściciela; trwają prace remontowe, a pałacu nie można zwiedzać. 10 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Biestrzykowice – dwór (gm. Świerczów) W XVIII w. wieś znajdowała się w rękach rodu von Frankenberg. Wtedy także wzniesiono istniejący do dziś dwór. W 1857 r. Hugo von Garnier przebudował obiekt, nadając mu kostium barokowoneoklasycystyczny. W części frontowej zachował się kartusz herbowy. W otaczającym parku znajdowały się piękne barokowe rzeźby, m.in. alegoryczne postacie kobiet ukazujące cztery pory roku. Powstały one w pracowni znanego rzeźbiarza H. Hartmanna. Obecnie, odrestaurowane, zdobią Wzgórze Uniwersyteckie w Opolu (obok Collegium Maius). Pałac jest obecnie w remoncie. Opolskie kwitnące 11 Biskupice – dwór (gm. Byczyna) Wieś posiada rodowód średniowieczny. Na przestrzeni wieków właścicielami majątku były m.in. rody Frankenbergów i Jordanów. Klasycystyczny dwór wzniesiono około 1800 r. Jego przebudowy w końcu XIX w. dokonał Karol von Jordan. Budowla powstała na planie prostokąta; nakrywa ją dach naczółkowy z charakterystycznym frontonem. Przed fasadą utworzono ciekawy gazon kwiatowy z podjazdem. We wnętrzach uwagę zwraca pomieszczenie ze sklepieniem kolebkowym. Od zachodu do dworu przylega park, w którym rosną około 300-letnie dęby szypułkowe. Dominantę parku stanowi urokliwa aleja grabowa. Warto zwrócić uwagę na pobliski spichlerz nawiązujący stylem do włoskiego renesansu. Dziś we dworze mieści się gospodarstwo agroturystyczne oferujące wypoczynek w otoczeniu przyrody. Adres: Dwór „Zacisze”, Krystyna i Andrzej Janikowie Biskupice 49a, 46-220 Byczyna tel./fax +48 77 414 68 62 lub +48 606 475 412 www.zacisze-dwor.eu 12 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Błotnica Strzelecka – zespół pałacowoparkowy (gm. Strzelce Opolskie) Miejscowość leży w pobliżu Strzelec Opolskich, na dawnym szlaku bursztynowym. Pierwszymi właścicielami wsi byli rycerze z Błotnicy (XV w.). Pałac w stylu klasycystycznym zbudowano około połowy XIX w. Powstał na planie prostokąta. Składa się z części głównej (dwukondygnacyjnej) oraz dołączonych po obu bokach aneksów. Zwraca uwagę centralny belweder. Element wyróżniający pałacu stanowi portyk z tarasem, nadający budynkowi elegancję i klasyczny wygląd. Wnętrza prezentują się okazale – zobaczyć można sufity zdobione sztukateriami, dawną stolarkę okienną czy neobarokowy kominek. Niegdyś pałac otaczał wspaniały drzewostan, w dużej części zniszczony w czasie huraganu w 2008 r. Z kolei w roku 1921 w pałacu mieścił się sztab powstania śląskiego. Dziś działa tu biblioteka oraz świetlica wiejska Strzeleckiego Ośrodka Kultury. Adres: Świetlica wiejska SOK, ul. Dworcowa 9, 47-134 Błotnica Strzelecka tel. SOK: +48 77 463 00 50, fax +48 77 463 00 52 [email protected] www.sok.strzelceopolskie.pl Opolskie kwitnące 13 Brzeg – Zamek Piastów Śląskich (gm. Brzeg) Najważniejszą budowlę Brzegu stanowi Zamek Piastów Śląskich z XVI w., zwany „śląskim Wawelem” (zawiera elementy gotyckiego zamku z XIII-XV w.). Stanowił siedzibę książąt z linii legnicko-brzeskiej. Obiekt był wielokrotnie przebudowywany; obecnie posiada trzy skrzydła. Zachwyca fasada bramy wjazdowej, którą zdobią wykute w piaskowcu popiersia i posągi książąt oraz królów z dynastii Piastów – unikatowe w skali kraju dzieło rzeźbiarskie z XVI w. Uroku budowli dodaje arkadowy dziedziniec. Do zamku przylega malowniczy renesansowy ogród. W obiekcie mieści się Muzeum 14 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Piastów Śląskich, w którym podziwiać można dzieła malarstwa śląskiego (w tym M. L. Willmanna), XIV-wieczny łuk myśliwski czy sarkofagi książąt legnicko-brzeskich. Adres: Muzeum Piastów Śląskich, pl. Zamkowy 1, 49-300 Brzeg tel. +48 77 401 91 00, fax +48 77 416 42 10 [email protected] www.zamek.brzeg.pl Opolskie kwitnące 15 Chrzelice – zespół zamkowo-parkowy (gm. Biała) W 1306 r. wieś należała do zakonu templariuszy. Zamek w Chrzelicach koło Białej zbudowano z cegły zapewne w XIV w. (lub na przełomie XII i XIII w.) Usytuowano go na kępie, którą ze wszystkich stron otaczała woda. Pierwotna budowla miała kształt czworoboku; otaczał ją mur, zaś w środku wznosiła się wolno stojąca wieża. Do 1532 r. zamek znajdował się w posiadaniu Piastów. W 1578 r. dzierżawcą dóbr został Jerzy IV Prószkowski. W XVII w. zamek po przebudowie na pałac uzyskał kostium barokowy. W 1769 r. włości nabył Walter von Dietrichstein. Obiekt nie został uszkodzony w czasie ostatniej wojny, lecz od lat 70. XX w. zaczął sukcesywnie obracać się w ruinę. Niedawno pojawiły się plany zabezpieczenia obiektu i jego zagospodarowania. Obecnie jednak prace zostały wstrzymane. 16 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Dąbrowa – zespół zamkowo-parkowy (gm. Dąbrowa) W średniowieczu właścicielami Dąbrowy byli Joannici, a później ród von Mettich, który w latach 1615-17 wzniósł pałac w stylu późnego renesansu. XIX-wieczna rozbudowa obiektu mocno zmieniła jego wygląd – z poprzedniego pałacu pozostawiono tylko wieżę wjazdową i jedno skrzydło. Zwraca uwagę dziedziniec otoczony krużgankami. Dominantę architektoniczną stanowi wysoka wieża bramna z balkonem opartym na kolumnach. W kilku miejscach na ścianach zachowały się elementy XVII-wiecznej dekoracji sgraffitowej. Charakterystyczną cechą budowli są rzadko spotykane skręcone kominy. Wewnątrz zachowały się nieliczne pozostałości dawnego wystroju, w tym kilka efektownie zdobionych kominków. Wokół pałacu rozciąga się park. Dziś obiekt stanowi własność Uniwersytetu Opolskiego. Opolskie kwitnące 17 Dąbrówka Górna – zespół pałacowoparkowy (gm. Krapkowice) Niewielka miejscowość leży w otoczeniu Borów Niemodlińskich. Obecny pałac powstawał w kilku etapach – dzisiejszy kształt otrzymał w wyniku gruntownej rozbudowy w latach 1905-07. Najstarszy fragment dwuskrzydłowego pałacu stanowi część południowa, wzniesiona w XVII w. Bryłę urozmaicają neogotyckie ganki z tarasami. Z kolei poddasze zdobią XVIII-wieczne facjatki. W centrum elewacji frontowej umieszczono portal z kamienia zwieńczony naczółkiem. Nad całością góruje wysoka 5-kondygnacyjna wieża. Pałac oddziela od drogi charakterystyczne kamienno-ceglane ogrodzenie zdobione blankami i basztami. Ciekawie prezentuje się budynek bramny z przełomu XIX i XX w. Pałac otacza park. Dziś założenie znajduje się w rękach prywatnych i nie można go zwiedzać. 18 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Frączków – zespół pałacowo-parkowy (gm. Pakosławice) Rozległe założenie pałacowe usytuowano w centrum obszernego 23-hektarowego parku w stylu angielskim. Początki rezydencji sięgają połowy XVIII w., kiedy to wzniesiono pałac w stylu późnobarokowym. Istotna przebudowa dokonała się w latach 1886-89. Obiekt otrzymał wówczas cechy manieryzmu niderlandzkiego – ozdobiono go wieżami, basztami, wykuszami. Jednocześnie zmodernizowano pobliski park, wzbogacając go o polanę widokową i staw z wyspą. Dziś pałac liczy dwie kondygnacje; kryje go dach czterospadowy. W części frontowej znajduje się arkadowy portyk z tarasem. Wewnątrz cieszy oko pozostałość dawnego wyposażenia, w tym plafony, kolumny korynckie, kominki kaflowe. W pobliżu znajduje się zabudowa gospodarcza z przełomu XIX i XX w. Dziś w murach pałacu mieści się elegancki obiekt noclegowy z możliwością wynajmu sal na rozmaite okazje. Adres: Pałac Frączków, Pakosławice 48-314 tel./fax +48 77 435 76 11 [email protected] www.fraczkow.pl Opolskie kwitnące 19 Gierałcice – zespół pałacowo-parkowy (gm. Wołczyn) Miejscowość malowniczo wkomponowuje się w otoczenie Stobrawskiego Parku Krajobrazowego. Perełkę architektoniczną stanowi XIX-wieczny pałac o formach neobarokowych; zwraca uwagę harmonią kształtów i proporcji. Obiekt kryją dachy czterospadowe z charakterystycznymi lukarnami. W elewacji wschodniej umieszczono ozdobny ryzalit wejściowy urozmaicony facjatą. Przy wejściu zawieszono latarnie, nad którymi widnieje kartusz herbowy. Ciekawie prezentuje się pobliski park, pochodzący zapewne z XVIII w., przekształcony w XIX w. Najstarszymi okazami są dęby szypułkowe, liczące około 300 lat. Z zabudowań gospodarczych wyróżnia się spichlerz oraz obora. Dziś w pałacu funkcjonuje Dom Pomocy Społecznej. Adres: 20 Dom Pomocy Społecznej, ul. Opolska 28, 46-250 Wołczyn tel./fax +48 77 417 76 10 [email protected] ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Głogówek – zespół zamkowy (gm. Głogówek) Głogówek jest malowniczym miastem leżącym nad Osobłogą, dopływem Odry. Jego nazwa pochodzi od rosnących tu dawniej krzaków głogu. Prawa miejskie miejscowość uzyskała w 1275 r. Niezwykle ważny wpływ na rozwój miasta i jego wzrost gospodarczy miał ród Oppersdorffów, który w latach 1561-1945 władał Głogówkiem. To właśnie przedstawiciele tej możnej rodziny wznieśli obecną rezydencję. W latach 1561-71 Jan Oppersdorff zbudował renesansowy zamek składający się trzech skrzydeł i kaplicy. W następnych latach (do 1606 r.) dołączono cylindryczne wieże – powstał wówczas tzw. Zamek Górny. W tymże roku rozpoczęto także – w miejscu dawnego przedzamcza – wznoszenie tzw. Zamku Dolnego (do 1618 r.); otoczono go trzema skrzydłami zabudowań. Budowla była jedną z piękniejszych na Śląsku. Zamek Górny zdobią barokowe portale i baszty, a Dolny – kamienny portal w stylu manierystycznym. Zamek gościł znane postacie – w 1655 r. znalazł tu schronienie w czasie najazdu szwedzkiego król Polski Jan Kazimierz, zaś w 1806 r. Ludwig van Beethoven stworzył i zadedykował hr. Oppersdorffowi słynną IV symfonię B-dur. Dziś w baszcie zamkowej mieści się Muzeum Regionalne posiadające bogatą kolekcję zbiorów etnograficznych, XIX-wiecznych woluminów czy pamiątek po malarzu koloryście Janie Cybisie. Natomiast zamek jest remontowany na potrzeby tejże placówki. Adres: Muzeum Regionalne, ul. Słowackiego 1, 48-250 Głogówek tel. +48 77 43 73 500, kom. +48 785 272 890 [email protected] www.muzeum.glogowek.pl Opolskie kwitnące 21 Gorzów Śląski – zespół dworskoparkowy (gm. Gorzów Śląski) Gorzów Śląski jest niewielkim miastem leżącym wzdłuż malowniczej rzeki Prosny. Od wieków tereny te były obszarem przygranicznym – rzeka oddzielała niegdyś Śląsk od Wielkopolski, potem Prusy od Rzeczypospolitej. Powstanie dworu w stylu barokowym datuje się prawdopodobnie na połowę wieku XVIII. Wzniósł go zapewne przedstawiciel rodziny Ozorowskich, do których w tym wieku miasto częściowo należało. W 1811 r. Gorzów przeszedł na własność rodu HohenloheIngelfingen. Po 1930 r. nastąpiła parcelacja gorzowskiego majątku. Okresowo w dworze mieścił się szpital i Dom Pomocy Społecznej. Dziś obiekt stanowi własność prywatną, a ewentualne zwiedzanie możliwe jest po kontakcie z właścicielem. 22 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Izbicko – zespół pałacowo-parkowy (gm. Izbicko) Początki pałacu sięgają XVIII w. Budowlę i okoliczne dobra wniosła w posagu przedstawicielka rodu Frankenbergów, dotychczasowych właścicieli Izbicka. W efekcie majątek przeszedł na własność rodziny von Strachwitzów. Obiektowi nadano cechy klasycyzmu; wyróżniały go dwie wieże zwieńczone blankami. XIX wiek przyniósł przebudowę pałacu – zmieniono wystrój wnętrz, ubogacając je akcentami myśliwskimi. W 1921 r. budowla została zniszczona przez powstańców, lecz wkrótce przebudowana i w takim kształcie zachowała się do dziś. Przy bramie wjazdowej majestatycznie królują dwa kamienne dziki. Wokół rozpościera się ogród z malowniczymi drzewami i krzewami. Obecnie, po remoncie, pałac mieści eleganckie pokoje noclegowe oraz restaurację ze smaczną kuchnią. Istnieje możliwość organizowania przyjęć okolicznościowych. Adres: Pałac Izbicko, ul. Stawowa 3, 47-180 Izbicko tel. +48 77 456 19 00, fax +48 77 456 19 01 [email protected] www www. www.palacizbicko.pl Opolskie kwitnące 23 Jakubowice – zespół dworsko-parkowy (gm. Wilków) Pałac we wsi Jakubowice stanowi dominantę założenia obejmującego park oraz zabudowania folwarczne. Dwór wzniesiono w 1882 r. z inicjatywy rodziny Scholzów. Prowadzi do niego podjazd w formie podkowy zdobiony gazonem. Obiektowi nadano cechy stylu neoklasycystycznego. Naroża uwydatniają umieszczone na nich pilastry. Ciekawy ornament zdobi elewację boczną – medaliony z kobiecymi głowami. Przy wejściu frontowym znajduje się niewielki taras. W środku zobaczyć można sień wiodącą do jadalni, na piętrze zaś usytuowano pokoje dla gości i sypialnie. Uroku budowli dodaje przylegający do niej XIX-wieczny park w stylu romantycznym. Obecnie w pałacu mieści się hotel (100 miejsc noclegowych z przyległościami), restauracja Jakubus wraz z zadaszonym letnim Patio, Piano Bar z salą bilardową i palarnią cygar, centrum konferencyjne z nowoczesnym wyposażeniem. Do dyspozycji gości jest także ośrodek jeździecki oraz stawy rybne. Adres: 24 Hotel Jakubus, Jakubowice 36, 46-113 Wilków tel. +48 77 419 56 53 [email protected] www.jakubus.pl ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Jędrzejów – zespół pałacowo-parkowy (gm. Grodków) Malowniczy pałac usytuowany jest na niewielkim wzniesieniu terenu. Obiekt często zmieniał właścicieli – ostatnimi, do II wojny światowej, byli członkowie rodu von Francken - Sierstorpff. Początki pałacu sięgają 1830 r., jednak ówczesny jego wygląd daleki był od oczekiwań kolejnych właścicieli, którzy dokonali gruntownej przebudowy rezydencji. Architekt Karol Lüdecke nadał pałacowi cechy modnego wówczas stylu neogotyku angielskiego. Obecny kształt budowla przyjęła w 1882 r. Urzeka fantazją detali i kształtów. Niezwykle efektownie prezentuje się taras z fontanną ogrodzony balustradą. Dominantę stanowi kwadratowa wieża zegarowa i okrągła baszta. Neogotyckie cechy uwidaczniają się w blankowaniu i narożnych wieżyczkach. Dziś pałac mieści Dom Pomocy Społecznej. Adres: Dom Pomocy Społecznej, Jędrzejów 16, 49-242 Jędrzejów tel./fax +48 77 415 80 15 Opolskie kwitnące 25 Kamień Śląski – zespół pałacowoparkowy z folwarkiem (gm. Gogolin) Początki obecnego pałacu sięgają XVII w. – rodzina Larischów przebudowała na barokową rezydencję istniejącą niegdyś warownię. W 1701 r., w miejscu prawdopodobnych narodzin św. Jacka, wzniesiono w wieży kaplicę. Budowla została spalona w latach 70. XX w., lecz w 1990 r. ruinę nabyła diecezja opolska i odbudowała. Wnętrza ozdobiono stylizowanymi meblami sprowadzonymi z Paryża. Warto zwiedzić kaplicę św. Jacka z figurą świętego oraz rokokowym ołtarzem. Pałac otacza malowniczy park. Aktualnie obiekt stanowi siedzibę Centrum Kultury i Nauki Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego. Z ustanowienia bpa. Alfonsa Nossola kompleks pałacowy stał się Sanktuarium św. Jacka. W pobliskich zabudowaniach funkcjonuje Sebastianeum Silesiacum – Zespół Rehabilitacyjno-Wypoczynkowy, wykorzystujący metodę wodolecznictwa rozpropagowaną przez ks. Sebastiana Kneippa w XIX w. Miejsce to stwarza wyjątkowe warunki do regeneracji ciała i ducha. Adres Pałacu: 26 Sanktuarium św. Jacka, Centrum Kultury i Nauki Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, ul. Parkowa 1a, 47-325 Kamień Śląski tel. +48 77 467 11 20, fax +48 77 467 11 17 [email protected] www.kamien.biz ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Klisino – zespół pałacowo-parkowy (gm. Głubczyce) Wieś początkowo znajdowała się w rękach książąt opolskich, potem biskupstwa ołomunieckiego. Pierwotny pałac powstał w XVI w. (stanowił rycerską siedzibę rodu von Tschetschow). Obiekt uległ jednak zniszczeniu w wyniku pożaru w XVIII w., w efekcie czego został gruntownie przebudowany (z nadaniem cech barokowych). Kolejne prace modernizacyjne przypadły na przełom XIX i XX w. Dziś pałac prezentuje się bardzo okazale. Osadzony na planie czworoboku, posiada wewnętrzny dziedziniec, sień przejazdową oraz kamienny portal wejściowy. Wnętrza zmieniły swój pierwotny wygląd – wyjątkiem jest część piwniczna (tu zachowane sklepienia kolebkowe), parter i sala balowa. Do pałacu przylega park naturalistyczny z kaplicą oraz zabudowania folwarczne. Dziś w budowli mieści się Dom Pomocy Społecznej. Ewentualne zwiedzanie po zgłoszeniu na miejscu. Adres: Dom Pomocy Społecznej w Klisinie, 48-118 Lisięcice tel. +48 77 485 75 93, fax +48 77 485 75 94 [email protected] www.dps-klisino.pl Opolskie kwitnące 27 Komorno – zespół dworsko-parkowy (gm. Reńska Wieś) Początki wsi Komorno sięgają zapewne XIV w. Na historię miejscowości miała wpływ pobliska twierdza kozielska – stacjonowały tu m.in. wojska austriackie (1760 r.); doszło także do walk między oddziałami pruskim i bawarskim (1807 r.). Malowniczy dwór zbudowano około roku 1760; łączy on cechy klasycyzmu i baroku. Budowlę jednokondygnacyjną kryje dach mansardowy z facjatkami. Ryzalit wejściowy akcentuje trójkątny szczyt z tzw. okulusem (okrągłym otworem w ścianie). Z dekoracji zewnętrznej na wzmiankę zasługują fantazyjne obramienia okien, m.in. w postaci stylizowanych liści. Wnętrza zachowały dawny układ przestrzenny. Wzrok przykuwa piękny piec kaflowy. W pobliskim parku ciekawostkę stanowią kilkusetletnie platany. Dwór jest własnością gminy Reńska Wieś. Zwiedzanie możliwe jest tylko z zewnątrz. 28 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Komorzno – zespół pałacowo-parkowy (gm. Wołczyn) Pierwsze wzmianki o istnieniu wsi pochodzą już z 1253 r. Później Komorzno trafiło w ręce rodu von Frankenbergów, którzy do majątku dołączyli kolejne ziemie, tworząc rozległe dobra. Wspaniały pałac wzniesiono w latach 1895-96. Budowla uzyskała cechy wiejskiej rezydencji utrzymanej w stylu eklektycznym. Obiekt jednak przebudowano jeszcze przed II wojną światową i nadano mu formę widoczną obecnie. W sylwecie pałacu wyróżniają się dwie ośmioboczne wieże oraz okazały portyk z kolumnami i tarasem. Założenie przykrywa dach ceramiczny. Wewnątrz podziwiać można piękne boazerie, kominki czy salon myśliwski. Najstarszą zachowaną budowlą na terenie kompleksu jest oficyna z XVIII w. Obecnie pałac jest w rękach prywatnych i nie można go zwiedzać. Opolskie kwitnące 29 Kopice – zespół pałacowo-parkowy (gm. Grodków) Pozostałości założenia pałacowego wkomponowują się w ogromny park ze stawami. Budowla swymi początkami sięga 1764 r. Klasycystyczny pałac wzniesiono według projektu architekta Jana Rudolpha. Świetność rezydencji rozkwitła po jej przebudowie w 1864 r. z inicjatywy hr. Hansa Ulricha Gottharda von Schaffgotscha. Powstała monumentalna, wyjątkowa w kształcie budowla o cechach neogotyku, niderlandzkiego renesansu i stylu Tudorów, jedna z najokazalszych na Śląsku. Majątkiem zarządzał hrabia wraz ze swą małżonką Joanną, dziedziczką fortuny „śląskiego króla cynku i węgla” Karola Goduli. Wspaniała budowla uchroniła się od zniszczeń II wojny światowej, lecz nie oparła się pożarowi z roku 1958, który mocno ją zniszczył. Ślady dawnej świetności to m.in. maswerki na elewacji, sterczyny, blankowanie czy zegar w ryzalicie. Niegdyś pałac otaczał wspaniały park ze sztuczną wyspą. Dziś pozostałości budowli są w rękach prywatnego inwestora. 30 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Krapkowice – zespół zamkowy (gm. Krapkowice) Początki krapkowickiego zamku sięgają czasów średniowiecza. Do 1532 r. warownia znajdowała się w posiadaniu książąt opolsko-raciborskich. W końcu XVII w. w miejscu budowli rodzina von Redernów wzniosła nową okazałą rezydencję, która na przestrzeni wieków była często niszczona i przebudowywana. Obecnie zamek to budowla w stylu późnego renesansu z czterema okazałymi skrzydłami tworzącymi dziedziniec, na którym stoi głęboka studnia (prawdopodobnie średniowieczna). Zwracają uwagę arkadowe krużganki. Z dawnego wystroju zachowała się m.in. dębowa boazeria w sali jadalnej czy kilka pieców kaflowych. W zamku mieści się zespół szkół. Adres: Zespół Szkół Zawodowych im. Piastów Opolskich, ul. Zamkowa 5, 47-300 Krapkowice tel. +48 77 466 13 38, fax +48 77 466 17 28 [email protected] www.zamek.krapkowice.pl Opolskie kwitnące 31 Kujawy – zespół pałacowo-parkowy (gm. Strzeleczki) W początkach istnienia Kujawy były wsią kościelną, później przeszły w posiadanie rodu Beessów. W 1863 r. majątek nabył mjr Thiele-Winckler, właściciel pobliskiej Mosznej. Obecny pałac wzniósł w II połowie XIX w. Hubert von Thiele-Winckler. W 1909 r. dołączono skrzydło północne. Obiekt liczy dwie kondygnacje i nakrywa go dach mansardowy z lukarnami i tzw. powiekami. Elewacje utrzymane są w stylu neobarokowym. Zwraca uwagę ciekawy portal wykonany z piaskowca. Pałac ponadto zdobią ryzality zakończone szczytami. Pobliskie zabudowania gospodarcze pochodzą z XIX w. Uroku założeniu dodaje park ze starodrzewem. Obiekt jest własnością prywatną i można go zwiedzić tylko z zewnątrz. 32 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Łąka Prudnicka – zespół zamkowoparkowy (gm. Prudnik) Wieś leży w pobliżu Gór Opawskich, w dolinie Złotego Potoku. Właścicielem miejscowości był m.in. ród von Mettich-Tschetschau, który z Łąki uczynił swą główną siedzibę. Centralną część kompleksu stanowi czteroskrzydłowy zamek renesansowy z 1593 r. W końcu wieku XIX tę imponującą budowlę przekształcono w stylu neogotyckim – pojawiły się dwie wieże i krużganek w formie galerii. Do elementów dekoracyjnych należą m.in. wykusze, fryzy, liczne sgraffita czy sklepienia kolebkowe i krzyżowe. W parku zachował się dość spory drzewostan, w tym okazy jesionów, liczące 150-180 lat. Obecnie zamek znajduje się w rękach prywatnych i nie można go zwiedzać. Opolskie kwitnące 33 Łosiów – zespół pałacowo-parkowy (gm. Lewin Brzeski) W początkach XIII w. wieś Łosiów należała do zakonu Joannitów, jednego z najstarszych zakonów rycerskich (tu z ich inicjatywy powstała komturia). W 1810 r. w wyniku sekularyzacji zabrano zakonowi zgromadzone dobra. W późniejszym okresie należały one m.in. do brzeskich przemysłowców Mollów. Szacuje się, iż początki pałacu sięgają XIX w. lub lat około 1910-15. Jest on jednolity pod względem stylistycznym i przejawia cechy barokowo-klasycystyczne z elementami historycyzmu. Tę niewielką budowlę wyróżniają cztery kolumny jońskie usytuowane w fasadzie południowej. Nad całością góruje wieża w formie czworoboku. Obiekt szczęśliwie przetrwał ostatnią wojnę. Wokół rozciąga się zadbany park w stylu angielskim. Budowlę można zwiedzać po uprzednim kontakcie telefonicznym. Pałac, jak i pobliski budynek, użytkuje Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego. Adres: Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, ul. Główna 1, 49-330 Łosiów tel. +48 77 412 52 97, fax +48 77 412 53 68 [email protected] www.oodr.pl 34 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Maciejów – zespół pałacowo-parkowy (gm. Kluczbork) Maciejów po raz pierwszy wzmiankowano w 1409 r.; później związany był z rodem von Frankenbergów oraz von Bethusy-Huc. Ciekawostką jest rozpoczęcie w XVIII w. wydobycia pokaźnych pokładów rud żelaza (nie było jednak możliwości przetwarzania surowca na miejscu). Budowlę w stylu klasycystycznym wzniesiono około 1790 r. Dwukondygnacyjny obiekt nakrywa dach czterospadowy. Dominantę stanowi ogromny portyk z przejazdem oraz wysokimi arkadami. Wewnątrz zachowano podział pomieszczeń na rezydencjonalne (parter) i prywatne (piętro). Z zabudowań gospodarczych zwracają uwagę XIX-wieczne stodoły z elementami boniowania. Odrestaurowany pałac zaprasza do zwiedzania wnętrz. Szczególną wartość posiadają romantyczne malowidła ścienne z przełomu XVIII i XIX w. Niedaleko znajduje się dworek, w którym mieszkał sławny pszczelarz ks. dr Jan Dzierżon, odkrywca m.in. dzieworództwa u pszczół. Adres: Maciejów nr 8 tel. +48 77 413 19 77 [email protected] www.kluczbork.pl/podstrony/pasieka.php www.maciejow.pl Opolskie kwitnące 35 Moszna – zespół pałacowo-parkowy (gm. Strzeleczki) Początki tej okazałej budowli sięgają zapewne XVIII w. – znajdował się tu wówczas barokowy pałac (część środkowa obecnego budynku). Obiekt ten częściowo spłonął w 1896 r. Odbudową zajął się Franz Hubert von TieleWinckler. Do 1900 r. do bryły dawnego pałacu dołączono neogotyckie skrzydło wschodnie wraz z oranżerią (istniejącą do dziś). Natomiast w latach 1911-13 dobudowano neorenesansową część zachodnią. Budowla zachwyca kunsztem architektonicznym – zwracają uwagę dachy mansardowe oraz kamienna okładzina elewacji. Obiekt kryje 365 pomieszczeń oraz liczy 99 urokliwych wieżyczek. Wewnątrz podziwiać można salę balową ze szklanym sufitem, kominek oraz misternie wykonane schody. Zamek otacza malownicze założenie parkowe z kanałami wodnymi i romantyczną wyspą. Największą ozdobę parku 36 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE stanowią – przyciągające corocznie wielu turystów – azalie i rododendrony. Obok zamku znajduje się stadnina koni, oferująca rozmaite atrakcje, w tym jazdę konną i obozy jeździeckie. W pałacu czeka na gości kawiarnia i restauracja oraz elegancko wyposażone pokoje. Odbywają się tu interesujące koncerty i spotkania kulturalne. Adres: Moszna Zamek Sp. z o.o., Moszna, ul. Zamkowa 1, 47-370 Zielina tel. +48 77 466 96 79, fax +48 77 466 84 00 [email protected] www.moszna-zamek.pl Opolskie kwitnące 37 Namysłów – zespół zamkowo-parkowy (gm. Namysłów) Namysłów znajdował się niegdyś na pograniczu śląsko-wielkopolskim; był warownią graniczną i często zmieniał właścicieli. Najstarszy zamek, zapewne drewniany, istniał już w okresie 1312-23. Wznoszenie obiektu murowanego rozpoczęło się w 1360 r. W kolejnych wiekach budowlę przekształcano, dołączając nowe części. W 1895 r. obiekt przeszedł na własność browaru, należącego uprzednio do zamku. W skrzydle północnym znajduje się kaplica oraz sień, natomiast na dziedzińcu renesansowa studnia z 1600 r. Posiada ona baldachim wsparty na kolumnach z motywami roślinnymi i maszkaronami. Z dawnego założenia zachowały się mury obwodowe oraz budynek mieszkalny. Dziś funkcjonuje tu Browar Namysłów. Zamku nie można zwiedzać. Adres: Browar Namysłów Sp. z o.o., ul. Chrobrego 26, 46-100 Namysłów tel. +48 77 403 91 00, fax +48 77 403 91 01 [email protected] www.browarnamyslow.com.pl 38 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Niemodlin – zespół zamkowo-parkowy (gm. Niemodlin) Niemodliński zamek został wzniesiony w 1313 r. przez Bolka, księcia opolskiego. Jednak ta pierwotna budowla uległa zniszczeniu; w końcu XVI w. odbudowano ją z wykorzystaniem ocalałych murów. Niestety, i ta została mocno uszkodzona podczas wojny 30-letniej. Wkrótce podjęto kroki w kierunku odbudowy zamku. Potężny obiekt wyróżnia okazała wieża bramna. Całość czworobocznej zabudowy składa się z trzech wysokich budynków i jednego niższego. Dziedziniec zdobią krużganki. Godna uwagi jest barokowa kaplica w jednym ze skrzydeł. Zamek otacza niewielki park. W chwili obecnej trwają czynności związane ze sprzedażą zamku nowemu właścicielowi. Opolskie kwitnące 39 Niewodniki – zespół pałacowoparkowy (gm. Dąbrowa) Niewodniki w gminie Dąbrowa są niewielką miejscowością kryjącą na swym terenie architektoniczną perełkę. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z XIII w.; jej nazwa wywodzi się od słowa niewód oznaczającego długą sieć rybacką. Niegdyś była więc osadą rzemieślniczą, w której żyli ludzie takie sieci sporządzający. W 1870 r. dobra niewodnickie nabył Julius Wichelhaus. Dwa lata później wzniósł on malowniczy pałac w stylu francuskim; założenie otoczył malowniczym parkiem. Nowy właściciel był bardzo przedsiębiorczy, szybko powiększał swe dobra poprzez umiejętne nimi zarządzanie. Ostatnia wojna nie uszkodziła pałacu, jednakże późniejsze lata przyniosły jego sukcesywną dewastację. Obiekt nabyła osoba prywatna, która go wyremontowała. Przez pewien czas w pałacu mieścił się hotel; dziś obiekt jest zamknięty dla zwiedzających. 40 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Otmuchów – zespół zamkowy (gm. Otmuchów) Perłę architektoniczną Otmuchowa stanowi położony na wzgórzu dawny zamek biskupów wrocławskich. Pierwotna budowla powstała w XIV w., jej przebudowa nastąpiła w wieku XVI. Biskupi nie szczędzili wysiłków, by uczynić z zamku wspaniałą rezydencję, godną jego mieszkańców. Z pierwotnego założenia zachowało się do dziś skrzydło północno-wschodnie. Zwraca uwagę masywna czworoboczna wieża oraz unikat na skalę europejską – tzw. końskie schody (powstały dla biskupa wnoszonego do wnętrza w lektyce). O średniowiecznych korzeniach zamku przypominają dwie cele śmierci: głodowa i zapadnia. W sali rycerskiej zachował się kominek z ruchomą ścianą. Zamek otacza gęsty stary park. Obecnie obiekt pełni funkcje noclegowe z bogatą ofertą dla gości – restauracją, możliwością organizacji wesel i szkoleń. Adres: Centrum Usług Hotelowo-Turystycznych „Zamek” Sp. z o.o. ul. Zamkowa 4, 48-385 Otmuchów tel./fax +48 77 431 51 48, +48 77 431 46 91 do 93 [email protected] www.zamek.otmuchow.pl Opolskie kwitnące 41 Nysa – zespół dawnego dworu biskupiego (gm. Nysa) Dawny pałac biskupi wzniesiono na przełomie XVII i XVIII w. dla biskupów wrocławskich. Reprezentuje styl barokowy i stanowi wspaniały przykład miejskiej rezydencji. Dwupiętrowa budowla powstała na planie nieregularnego czworoboku; posiada dziedziniec wewnętrzny. Ściany zewnętrzne zdobią trzy XVIIIwieczne zegary słoneczne. Wyróżniają się dwa ciekawie dekorowane portale. Z dawnego wystroju zachowało się niewiele, w tym odrestaurowane kominki. Pomieszczenia połączone są amfiladowo (za pomocą drzwi umieszczonych w jednej linii). Klatka schodowa posiada charakter reprezentacyjny. Obecnie 42 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE w pałacu ma swą siedzibę najstarsze w województwie opolskim muzeum (rok powstania 1897). Prezentuje bogatą kolekcję malarstwa, grafiki i rzeźby. Adres: Muzeum w Nysie, ul. bpa. Jarosława 11, 48-300 Nysa tel./fax +48 77 433 20 83 [email protected] www.muzeum.nysa.pl Opolskie kwitnące 43 Opole – Zamek Piastowski (gm. Opole) Na terenie Opola znajdowały się dwa zamki – jeden na wyspie Ostrówek, drugi w północno-wschodniej części miasta. Wiadomo, że Ostrówek był zamieszkany już w VIII w., a w końcu X w. założono tu gród. Od 1283 r. Opole było stolicą Księstwa Opolskiego, a potem przez wieki – stolicą Górnego Śląska. Ważną rolę w kształtowaniu Opola odegrali Piastowie, zwani opolskimi – dbali o jego mieszkańców, budowali mosty, kaplice i kościoły. Rządzili tą ziemią ponad 300 lat, do 1532 r., kiedy to umarł ostatni Piast opolski, Jan Dobry. Decyzja o budowie zamku murowanego zapadła już w 1217 r. Wznoszenie budowli ukończył książę Bolko I, panujący od 1283 r. W kolejnych wiekach obiekt był niszczony; ostatecznie odbudowano go w 1740 r. W latach 1838-55 zasypano fosy i rozebrano część murów obronnych; powstały za to piękne tereny zielone. W 1860 r. zamek stał się siedzibą rejencji opolskiej. Kres istnienia budowli 44 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE położyły władze niemieckie, które w 1928 r. – w związku z planami powstania biurowca – podjęły decyzję o wyburzeniu zamku. Pozostała jedynie wolno stojąca cylindryczna wieża, zwana Piastowską – symbol miasta i bezcenny zabytek z XIII w. Z jej tarasu rozpościera się piękny widok na Opole. Adres: Wieża Piastowska w Opolu, ul. Piastowska 14 www.wiezapiastowska.pl Operator: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, ul. Barlickiego 13, 45-083 Opole tel. +48 77 441 50 20 [email protected] www.mosir.opole.pl Opolskie kwitnące 45 Opole – Zamek Górny (gm. Opole) Druga budowla warowna Opola została ulokowana w celach obronnych we wschodniej części miasta. Zamek zbudował zapewne Władysław Opolczyk w latach 1382-87 (obiekt nazywano nowym, w odróżnieniu od zamku starego, leżącego na Ostrówku). W 1615 r. budowla uległa spaleniu; poważnych szkód, jakich doznała, już nie usunięto. Zachowała się jedynie wieża z fragmentem murów obronnych. Wzniesiona z cegły na rzucie prostokąta, liczyła trzy kondygnacje. W XIX w. podwyższono ją o jedno piętro i ubogacono blankowaniem. Obecnie pozostałość budowli jest wtopiona w budynek mieszczący Zespół Szkół Mechanicznych. Adres: 46 Zespół Szkół Mechanicznych, ul. Osmańczyka 22, 45-027 Opole ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Pawłowice – zespół pałacowo-parkowy (gm. Gorzów Śląski) Pawłowicki pałac wzniósł w 1864 r. Wilhelm von Pannwitz, dostojnik królewski i ojciec atamana kozackiego Helmutha von Pannwitza. Po utracie obiektu z powodów finansowych w latach 70. XIX w. dzierżawcą dóbr został Rittmeisen Mayer. Działał na rzecz lokalnej społeczności; otoczył także pałac urokliwym ogrodem. Kolejnym ważnym etapem w historii pałacu jest rok 1928, kiedy to stał się on mieszkaniem dla osadników przybyłych z terenów Westfalii. Oni także powiększyli budowlę. W latach 50. XX w. pawłowicki pałac stał się ośrodkiem życia kulturalnego wsi – organizowano w nim akademie, występy artystyczne czy zabawy. Z upływem czasu obiekt niszczał. Dopiero w 2006 r. nabył go prywatny właściciel, który ogromnym wysiłkiem finansowym i determinacją zdołał wyremontować pałac. Obecnie w obiekcie mieści się hotel z wykwintną restauracją i spa (jacuzzi, grota solna, basen). Podziwiać można także zabytkową salę balową i kominkową. Istnieje również możliwość zorganizowania konferencji i przyjęć. Adres: Pałac Pawłowice, Pawłowice 58, 46-310 Gorzów Śląski tel./fax +48 34 341 14 66 lub 504 203 845 [email protected] www.palacpawlowice.pl Opolskie kwitnące 47 Pokój – zespół zamkowo-parkowy (gm. Pokój) Niewielką miejscowość Pokój założono w XVIII w. W okresie 1752-57 książęcy architekt Georg Ludwig Schirrmeister wzniósł malowniczy pałac. Oprócz tej budowli postawiono także m.in. osiem oficyn oraz utworzono wspaniały park, zdobiony rzeźbami i urokliwymi świątyniami. Rozkwit Pokoju przypadł na XIX w., kiedy to stał się on miejscowością uzdrowiskową, a pałac – siedzibą książąt von Württemberg-Oels. Niestety, los nie obszedł się łaskawie z pałacem – w 1945 r. uległ on całkowitemu zniszczeniu. Do dziś zachował się po czasach świetności niespotykany układ urbanistyczny – ogromne rondo w centrum z wychodzącymi z niego drogami o układzie gwiaździstym. Podziwiać można także fragmenty malowniczego parku ze śpiącym żeliwnym lwem. 48 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Polska Cerekiew – zespół pałacowoparkowy (gm. Polska Cerekiew) Początki osady, usytuowanej na dawnym szlaku bursztynowym Morawy-Polska, przypadają na czasy rzymskie. Majątkiem władały znane na Śląsku bogate rody, w tym von Oppersdorffowie i von Gaschinowie. Pałac wzniesiono w 1617 r. (z wykorzystaniem fragmentów poprzedniego gotyckiego zamku) z inicjatywy hr. Fryderyka Oppersdorffa. W XIX w. rodzina Matuschków przebudowała obiekt, nadając mu cechy okazałej rezydencji. Budowla powstała na planie prostokąta. Wyróżniają się dwie wieże w narożnikach. Zachował się także neorenesansowy portal. Pałac spalił się w 1945 r. i dziś prezentuje się w formie trwałej ruiny. Na uwagę zasługuje potężny budynek bramny z XVII w., który wyróżniają dwie baszty oraz brama przejazdowa z wieżą zdobioną tarczą zegarową. Dziś w budynku bramnym mieszczą się mieszkania. Opolskie kwitnące 49 Prószków – zespół zamkowo-parkowy (gm. Prószków) Miasto słynęło niegdyś ze znanej w Europie i świecie fabryki fajansu. Okazały prószkowski zamek w stylu renesansu wzniósł w 1563 r. Georg von Proskau. Do 1769 r. obiekt był rezydencją rodu Prószkowskich (von Proskau). Ta malownicza budowla o charakterze obronnym składa się z czterech skrzydeł i prostokątnego dziedzińca, który urozmaica XVIII-wieczna fontanna. Podziwiać można zachowane detale architektoniczne: obramienia okienne, portale, wspaniałe sztukaterie (w sali Rycerskiej). O obronnej funkcji zamku świadczą zachowane fragmenty fosy i dwa mosty. Całości dopełnia urokliwy park (przełom XVIII i XIX w.) z ciekawymi gatunkami drzew, w tym platanami i sosnami wejmutkami. Obecnie w murach zamku mieści się Dom Pomocy Społecznej, a obiekt nie jest udostępniony dla turystów. Adres: Dom Pomocy Społecznej, ul. Zamkowa 8, 46-060 Prószków tel. +48 77 464 80 92, fax +48 77 464 80 68 www.dps.proszkow.pl 50 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Prudnik – zespół zamkowo-parkowy (gm. Prudnik) Niegdyś Prudnik był prężnym ośrodkiem handlowym i rzemieślniczym; szczególnie znani byli płóciennicy, którzy swe produkty wysyłali np. do Holandii. Zamek książęcy znajdował się w północno-zachodniej części miasta. Został zbudowany z cegły na planie kwadratu około 1262 r. przez czeskiego rycerza Woka z Rożemberku (u stóp zamku założono Prudnik). W 1337 r. budowlę przejęli Piastowie opolscy, a potem znalazła się w posiadaniu Habsburgów. W 1744 r. obiekt powiększono o dodatkowe skrzydło. Kres istnienia zamku przyniósł rok 1806 (uległ wówczas spaleniu, a w 1844 został rozebrany). Do dziś z założenia zamkowego zachowała się murowana cylindryczna wieża, zwana Wieżą Woka (41 m wysokości). Do jej wejścia wiodą drewniane schody, a we wnętrzu zobaczyć można loch głodowy. Wieża została gruntownie odrestaurowana w 2009 r. Z jej szczytu rozpościera się malowniczy widok na miasto i Góry Opawskie. Obiekt stanowi jeden z najstarszych tego typu w Polsce i zaprasza do zwiedzania od maja do września. Wieżę udostępnia Muzeum Ziemi Prudnickiej. Adres: Wieża Woka, pl. Zamkowy, 48-200 Prudnik tel. +48 77 406 80 60 [email protected] www.muzeumprudnik.pl Opolskie kwitnące 51 Rogów Opolski – zespół zamkowoparkowy (gm. Krapkowice) Malowniczy zamek powstał w końcu XVI lub w początkach XVII stulecia. Znajdował się w rękach rodów Rogojskich i Haugwitzów. Obecnie pięknie odrestaurowany obiekt stanowi cenny zabytek regionu. Położony jest na skarpie dawnego koryta Odry w otoczeniu parku w stylu angielskim, w którym rosną tulipanowiec i miłorząb japoński. Park zdobi glorieta – altana ogrodowa – na planie koła z siedmioma kolumienkami. Obok zamku stoi ciekawy budynek z 1915 r., zwany „Domem pod Kogutkiem”, przeznaczony na bazę noclegową dla gości. Zespół zamkowo-parkowy stanowi własność Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu. Przechowywane są tu bezcenne zbiory, głównie starodruki, rękopisy i kartografia zabytkowa. Zwiedzający mogą zobaczyć wystawę prezentującą historię książki. Adres: 52 Zamek Rogów Opolski, ul. Parkowa 36-38, 47-312 Rogów Opolski tel. +48 77 467 21 08 lub +48 77 467 23 80, fax. +48 77 467 23 81 [email protected] www.rogow.wbp.opole.pl ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Rożnów – zespół pałacowo-parkowy (gm. Wołczyn) Pierwsza informacja o wsi pojawiła się w 1297 r. Na przestrzeni wieków majątek znajdował się w posiadaniu rodzin von Frankenbergów, von Sebottendorfów czy von Ebenów. Przedstawiciel tego ostatniego rodu, Fryderyk, inspirowany egipskimi odkryciami, postawił swemu ojcu grobowiec w formie piramidy, istniejącej w Rożnowie do dziś. Piramida stanowi ciekawostkę architektoniczną na miarę regionu i Polski. Obecny kształt założeniu nadany został w II połowie XIX w. Z całości wyróżnia się pałac w stylu neogotyckim z czworoboczną wieżą. Obiekt zdobią liczne lukarny, wykusze i sterczyny. Zachowały się kartusze herbowe. Do pałacu przylega park w formie ogrodu angielskiego z przewagą modrzewia. Obecnie budowla niszczeje; znajduje się w rękach prywatnych. Opolskie kwitnące 53 Sławięcice – zespół pałacowo-parkowy (gm. Kędzierzyn-Koźle) Dziś Sławięcice stanowią część Kędzierzyna-Koźla, lecz kiedyś były odrębną wsią. W przeszłości włości należały m.in. do książąt opolskich, później do znanego rodu Hohenlohe-Öhringen. Jego przedstawiciele byli bardzo przedsiębiorczy, aktywnie pomnażali swoje majątki – przykładem jest Hugo, który w swoim czasie stał się jednym z najbogatszych przemysłowców w Niemczech. Pałac zbudowano w XIX w. tuż po spaleniu poprzedniego. Wkrótce do istniejącej bryły dostawiono dwa boczne skrzydła. Budowla imponowała wielkością, była jedną z najokazalszych na Śląsku. Niestety, podzieliła los wielu pałaców, ulegając w 1945 r. zniszczeniu. Po wojnie rozebrano część ruin. Do dziś zachował się tzw. Belweder (pawilon ogrodowy) z 1802 r., w którym według podań mieszkała hrabina Cosel, oraz jedno z bocznych wejść do pałacu. 54 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Starościn – zespół dworsko-parkowy (gm. Świerczów) Założenie pałacowo-parkowe leży w bezpośrednim sąsiedztwie Stobrawskiego Parku Krajobrazowego w otoczeniu dużej ilości starodrzewu. Wygląd dworu kształtował się na przestrzeni wieków. Pierwotna budowla powstała już w XV w. jako tzw. zameczek myśliwski. Później wielokrotnie ją przekształcano, w tym gruntownie około 1800 r. – obiekt otrzymał wówczas dwa skrzydła; zyskał także cechy klasycyzmu i baroku. Zwraca uwagę efektowny podjazd z gazonem. Przed elewacją ogrodową znajduje się otwarty dziedziniec. Nad wejściem głównym umieszczono lukarnę nakrytą daszkiem dwuspadowym. Wewnątrz zachowało się sklepienie kolebkowo-krzyżowe (z najstarszego obiektu). Dwór otacza zadbany park z ciekawą odmianą buka zwyczajnego (tzw. zwisającą). Pałac jest w rękach prywatnych. Opolskie kwitnące 55 Strzelce Opolskie – zespół zamkowoparkowy (gm. Strzelce Opolskie) Strzelce Opolskie są dawną osadą łowców książęcych (stąd nazwa miasta), wzmiankowaną już w 1223 r. Najstarsze informacje o istniejącej w tym miejscu warowni pochodzą z okresu 1324-56. Powstanie zamku, jak i miasta, ściśle wiązało się z utworzeniem w początkach XIV w. odrębnego księstwa, którego pierwszym władcą został Albert, syn księcia Bolka I. Do 1532 r. dobra należały do Piastów opolskich, potem do znanych rodów: Redernów, Promnitzów, Colonnów i Renardów. Wspomniana warownia w XVI w. była tak zniszczona, że nowi właściciele – Redernowie – w latach 1562-95 wznieśli nową rezydencję. W XIX w. obiekt zyskał cechy neogotyku. Hrabia Andrzej Maria Renard, nowy właściciel, inspirowany europejskimi parkami w stylu angielskim, postanowił podobny założyć w Strzelcach. Powstało imponujące założenie parkowe, które w zmienionym kształcie przetrwało do dziś. Niestety, budowla została spalona w czasie ostatniej wojny. Dziś zostały tylko ruiny, które są w rękach prywatnych. 56 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Sulisław – zespół pałacowo-parkowy (gm. Grodków) Niewielka miejscowość znajduje się w pobliżu Grodkowa. Na swym terenie kryje jeden z piękniejszych pałaców na Opolszczyźnie. Wieś w średniowieczu należała m.in. do rodu von Zedlitzów. W 1814 r. Sulisław znajdował się w rękach cesarza Wilhelma I, zaś w 1888 r. nabył go Hans Karl von Schaffgotsch z Kopic i to on wzniósł piękny pałac w stylu eklektycznym. Obiekt postawiono na rzucie nieregularnego czworoboku. Ozdobę bryły stanowi wieża w południowo-wschodniej części. Wnętrza prezentują się okazale z uwagi na zachowane części dawnego wystroju – podziwiać można efektownie zdobione piece i kominki, boazerie i sztukaterie (ciekawostką jest kominek pokryty płytkami ze słynnego Delft). Niedawno pałac przeszedł gruntowny remont i dziś prezentuje się wytwornie. Mieści pierwszy 5-gwiazdkowy hotel na Opolszczyźnie. Prócz eleganckich pokoi i smacznej kuchni hotel oferuje także zabiegi ajurwedyjskie, spa i jogę. Adres: Pałac Sulisław, Sulisław 24, 49-200 Grodków tel. +48 77 415 66 59 lub 509 842 741 [email protected] www.sulislaw.pl Opolskie kwitnące 57 Tułowice – zespół pałacowo-parkowy (gm. Tułowice) Pałac w Tułowicach malowniczo wznosi się nad Ścinawą, która tworzy piękny staw, będący częścią przypałacowego parku. Los obszedł się z tą piękną budowlą wyjątkowo łaskawie i zachował od wielkich zniszczeń. W końcu XIX w. obiekt został przebudowany w stylu neorenesansowym. Budowla urzeka detalami architektonicznymi. Uwagę przykuwa taras z kamiennymi schodami i efektowną fontanną oraz brązowa rzeźba Diany. Wnętrza prezentują się równie okazale – zobaczyć można kręcone schody, stiuki w sali Myśliwskiej, piece kaflowe z ciekawą dekoracją. Obecnie w pałacu mieści się internat technikum leśnego, natomiast obok w nowszych budynkach – zespół szkół. Adres: Zespół Szkół w Tułowicach, ul. Zamkowa 15, 49-130 Tułowice tel. +48 77 460 01 53, fax +48 77 427 70 37 [email protected] www.tltulowice.pl 58 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Turawa – zespół pałacowo-parkowy (gm. Turawa) Turawa jest niewielką miejscowością, położoną w otoczeniu jezior i lasów. Pałac wzniesiono w latach 1728-30 w stylu późnobarokowym; jego fundatorem był Martin von Löwencron. Pałac powstał w miejscu, w którym niegdyś znajdował się drewniany zamek myśliwski. W 1761 r. do budowli dołączono skrzydło boczne. Od XVIII w. do 1945 r. obiekt stanowił siedzibę rodziny von Garnier. Zwraca uwagę neorokokowa dekoracja budowli. Wewnątrz zobaczyć można zachowane elementy wyposażenia: rzeźbione drzwi dębowe w sali balowej, szafy biblioteczne w stylu baroku, XIX-wieczne neorokokowe kominki. Około 500 m od pałacu istniała kaplica rodzinna Garnierów (według legendy połączona z pałacem podziemnym tunelem). Kaplicę zniszczono w 1956 r. Obecnie pałac stanowi własność prywatną. Opolskie kwitnące 59 Większyce – zespół pałacowo-parkowy (gm. Kędzierzyn-Koźle) Malowniczy pałac stoi na niewielkim wzniesieniu terenu, w centrum rozległego parku. W otoczeniu budowli znajduje się także oficyna ze stajnią. Niegdyś miejscowość stanowiła część majątku Koźle i była ściśle związana z kozielską twierdzą. Początki pałacu sięgają roku 1871. Przed fasadą utworzono urokliwy gazon z kwiatami, zaś w pobliżu staw z wyspą. Park obfituje w cenne okazy drzew. Obiekt stanowi wiejską rezydencję o cechach eklektyzmu. Wyróżnia go ciekawy taras z kolistymi narożnikami oraz efektowny portyk wejściowy. Bryłę zdobią liczne detale: wieżyczki, facjatki i wykusze. Wnętrza urzekają zachowanym wystrojem, w tym marmurowymi schodami i polichromiami w sieni. Odnowiony pałac mieści obecnie elegancką restaurację. Istnieje możliwość organizacji rozmaitych przyjęć czy spotkań biznesowych. Adres: Restauracja Pałac Większyce, Patrycja i Artur Biernaccy Sp. j., ul. Kozielska 15, 47-208 Większyce tel. +48 77 482 15 25 [email protected] www.palacwiekszyce.pl 60 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Zakrzów – zespół zamkowo-parkowy (gm. Gogolin) Niegdyś wieś znajdowała się w posiadaniu zakonu templariuszy z Otmętu. W 1864 r. dobra zakupił Heinrich Madelung, przedstawiciel bogatej rodziny przemysłowców. Jej członkowie przyczynili się do rozwoju Gogolina i okolic (przemysł wapienniczy). Pałac powstał w 1845 r. Jest to obiekt dwukondygnacyjny. Wejście prowadzi przez kamienny portal, niegdyś zdobiony herbem dawnych właścicieli. Wokół rozciąga się malowniczy park. Dziś w pałacu mieści się luksusowy 3-gwiazdkowy hotel. Miejsce to gwarantuje doskonały wypoczynek, smaczną kuchnię; stanowi także bazę wypadową do zwiedzenia położonej nieopodal Góry Św. Anny. Pałac dysponuje także salą konferencyjną. Adres: Hotel Pałac Lucja, AGRARIA CLAUDII Sp. z o.o., Zakrzów, ul. Stawowa 9, 47-330 Zdzieszowice tel. +48 77 439 84 73 [email protected] www.palaclucja.pl Opolskie kwitnące 61 Zakrzów – zespół pałacowo-parkowy (gm. Polska Cerekiew) Niegdyś dobra zakrzowskie były w posiadaniu księstwa opolsko-raciborskiego, a także hr. von Halsingen i Andrzeja Zakrzewskiego. W 1829 r. majątek nabyli Larischowie. Malowniczy pałac powstał między 1898 a 1900 rokiem z inicjatywy hr. Georga Larischa von Mönnich. Budowla była wielokrotnie przebudowywana, co spowodowało zatarcie cech stylowych. Niemniej dziś pałac prezentuje się bardzo okazale; przed nim znajduje się czworobok konkursowy, zaś wokół rozciąga się stary park z unikatowymi okazami drzew. W pałacu ma swą siedzibę Ludowy Klub Jeździecki „Lewada”, organizujący zawody także z udziałem znanych gwiazd filmu czy estrady. W ofercie ośrodka są obozy jeździeckie czy nauka jazdy konnej. Atrakcję miejsca stanowi Lewada Art Cup – zawody jeździeckie z udziałem znanych osób. Gośćmi honorowymi imprezy byli m.in. Daniel Olbrychski czy Beata Tyszkiewicz. Adres: Ludowy Klub Jeździecki „Lewada”, ul. Parkowa 23, 47-263 Zakrzów tel. +48 77 487 54 17, fax +48 77 487 53 64 [email protected] www.kjlewada.pl 62 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Żyrowa – zespół pałacowo-parkowy (gm. Zdzieszowice) Perłę architektoniczną Żyrowej stanowi okazały barokowy pałac, jeden z piękniejszych na Opolszczyźnie. Został wzniesiony przez rodzinę Gaschinów, jedną z najbogatszych na Śląsku, fundatorów kościoła i klasztoru na Górze św. Anny. Po zniszczeniach wojny 30-letniej pałac przebudowano w latach 1631-44. Obecnie zespół pałacowy składa się z kompleksu budynków rozmieszczonych wokół dwóch dziedzińców. Główną część, trójkondygnacyjną, pokrywają dachy mansardowe. Zwracają uwagę urokliwe wieże, na których umieszczono ślepe arkady. Wieże wieńczą baniaste hełmy. Dziś obiekt jest w rękach prywatnych. Opolskie kwitnące 63 Bibliografia: -- Gaworski M., Opolskie zamki i pałace, Strzelce Opolskie 2011. -- Gaworski M., Perły Śląska. Pałace i rezydencje, Strzelce Opolskie 2013. -- Gaworski M., Zamki, pałace i dwory Opolszczyzny. Podróż w nieznane, Strzelce Opolskie 2007. -- Guerquin B., Zamki w Polsce, Warszawa 1984. -- Jurczyk L., Zarys dziejów Gorzowa Śląskiego, Gorzów Śląski 2006. -- Molak E., Racławicki I., Zapomniane zabytki. Dwory i pałace wiejskie południowej Polski. Śląsk Opolski, t. 1, Opole 2008. -- Molak E., Racławicki I., Zapomniane zabytki. Dwory i pałace wiejskie południowej Polski. Śląsk Opolski, t. 2, Opole 2011. -- Nicieja S., Spałek K., Dziedzictwo kulturowe powiatu opolskiego, Opole 2010. -- Śląskie zamki i pałace. Opolszczyzna, Opole 1998. 64 ZAMKI, PAŁACE I REZYDENCJE Baza stron WWW ------------------------- www.zacisze-dwor.eu www.zamek.brzeg.pl www.fraczkow.pl www.palacizbicko.pl www.kamien.biz www.sebastianeum.pl www.zamek.krapkowice.pl www.oodr.pl www.maciejow.pl www.moszna-zamek.pl www.browarnamyslow.com.pl www.muzeum.nysa.pl www.zamek.otmuchow.pl www.palacpawlowice.pl www.dps.proszkow.pl www.rogow.wbp.opole.pl www.sulislaw.pl www.tltulowice.pl www.palacwiekszyce.pl www.palaclucja.pl www.kjlewada.pl www.sok.strzelceopolskie.pl www.jakubus.pl www.dps-klisino.pl Opolskie kwitnące 65 PUNKTY INFORMACJI TURYSTYCZNEJ W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM Góra św. Anny Punkt Informacji Turystycznej Gminy Leśnica Rynek 8, Góra św. Anny tel.:+48 77 402 65 58 [email protected] www.lesnica.pl Opole/ Województwo Opolskie Opolskie Centrum Informacji Turystycznej ul. Żeromskiego 3, Opole tel.:+48 77 441 25 22 [email protected] www.visitopolskie.pl Jemielnica Punkt Informacji Turystycznej w Jemielnicy ul. Wiejska 63, Jemielnica tel.:+48 77 556-10-86 [email protected] Opole Miejska Informacja Turystyczna Rynek 23, Opole tel.:+48 77 451 19 87 [email protected] www.opole.pl Kamień Śląski Centrum Informacji Turystycznej Gminy Gogolin w Kamieniu Śląskim Pl. Myśliwca 5, Kamień Śląski tel.:+48 506 063 455 [email protected] www.gogolin.pl Nysa Centrum Informacji Turystycznej w Nysie Bastion św. Jadwigi ul. Piastowska 19, Nysa tel.:+48 77 433 49 71,+48 602 654 128 [email protected] www.informacja-turystyczna.nysa.pl Nysa Punkt Informacji Turystycznej w Biurze Nyskiej Drogi Św. Jakuba Ul. Bracka 18, Nysa tel.:+48 77 448 46 70,+48 77 448 46 71 [email protected] [email protected] Prudnik Punkt Informacji Turystycznej w Szkolnym Schronisku Młodzieżowym ul. Dąbrowskiego 26, Prudnik tel.:+48 77 887 02 00- 01 [email protected] www.schroniskomlodziezowe.prudnik.pl Brzeg Centrum Informacji Turystycznej w Brzegu Rynek – Ratusz, Brzeg tel.:+48 77 416 00 40 [email protected] www.pit.brzeg.pl Głubczyce Centrum Informacji Turystycznej ul. Kościuszki 24, Głubczyce tel.:+48 77 485 21 51 [email protected] Głuchołazy Centrum Informacji Turystycznej pl. Basztowy 4a, Gluchołazy tel.:+48 77 439 14 53,+48 77 439 43 60 [email protected] www.glucholazy.pl Olesno Punkt Informacji Turystycznej przy Muzeum Regionalnym w Oleśnie ul. Jaronia 7 (Muzeum Regionalne), Olesno tel.:+48 343 582 438 [email protected] www.oleskiemuzeum.pl Pokój Centrum Rozwoju i Promocji Turystyki w Pokoju ul. 1 Maja 26 (GOKSiR), Pokój tel.:+48 77 469 30 32 [email protected] Turawa Punkt Informacji Turystycznej w Turawie ul. Opolska 33 (Biblioteka Gminna), Turawa tel.:+48 77 42 12 044 [email protected] www.turawa.pl Kędzierzyn-Koźle Punkt Informacji Turystycznej Rynek 3 (Koźle – Biblioteka Miejska) tel.:+48 77 482 32 25 [email protected] www.kedzierzynkozle.pl Kędzierzyn-Koźle Punkt Informacji Turystycznej ul. Damrota 32 (Kędzierzyn - Biblioteka Miejska) tel.:+48 77 483 24 81 [email protected] www.kedzierzykozle.pl Kluczbork Punkt Informacji Turystycznej przy Kluczborsko-Oleskiej LOT ul. Katowicka 1, Kluczbork tel.:+48 77 418 52 18 wew. 153, +48 77 418 65 20 [email protected] www.kolot.republika.pl Korfantów Gminne Centrum Informacji Rynek 4, Korfantów tel.:+48 77 434 38 20 [email protected] www.korfantow.pl Zawadzkie Punkt Informacji Turystycznej przy Gminnym Ośrodku Sportu i Turystyki w Zawadzkiem Ul. Opolska 23, Zawadzkie tel.:+48 77 461 65 21, +48 77 463 93 46 [email protected] Rudniki Punkt Informacji Turystycznej ul. Wojska Polskiego 14, Rudniki tel.:+48 34 359 50 72 wew. 31 [email protected] Wieszczyna Punkt Informacji Turystycznej przy SSM „Dąbrówka” z filią w Wieszczynie „U Króla Gór Opawskich” Wieszczyna 3, 48-200 Prudnik tel.:+48 77 88 70 202 [email protected] www.schrosniskoprudnik.pl Paczków Centrum Informacji Turystycznej ul. Wojska Polskiego 23 (Dom Kata), Paczków tel.:+48 77 541 86 61 [email protected] www.paczkow.pl NOTATKI: ............................................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................ ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ............................................................................................ ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego www.visitopolskie.pl www.opolskie.pl www.ksow.pl ISBN 978-83-60455-77-7