Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej
Transkrypt
Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej
SPIS TREŒCI Województwo nowogródzkie . . . . . . . . . . . . . . . 11 Za³o¿enia przestrzenne, wartoœci kulturowe nagrobków, autorzy, stan zachowania . . . . . . . . 19 Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 KATALOG BARANOWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 – Cmentarz katolicki – Cmentarz ¿ydowski BARTOSZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 – Cmentarz katolicki BEREZÓWKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 – Cmentarz wojenny z I wojny œwiatowej – Cmentarz wojenny z 1920 r. BIA£OHRUDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 – Cmentarz przykoœcielny BIA£UNDZIE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 – Cmentarz katolicki BIELICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 – – – – Cmentarz katolicki Cmentarz tatarski Cmentarz ¿ydowski Mogi³a ¿ydowska BIENIAKONIE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki CHOTÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki CIESNOWA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 – Cmentarz katolicki CIESZEWLA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 – Cmentarz katolicki CZOMBRÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 – Cmentarz dworski ÆWIRKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 – Cmentarz katolicki DAREWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 – Cmentarz katolicki DERECZYN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 – Cmentarz katolicki – Cmentarz ¿ydowski DEREWNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki DUDY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 – Cmentarz przykoœcielny DWORZEC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 – Cmentarz katolicki DWORZYSZCZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 – Stary cmentarz katolicki BIERNUCIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 DYRWAÑCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 BIE¯EMCE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 DZIAWGI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 B£OSZNIA MA£A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 DZIEMBRÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 – Stary cmentarz – Cmentarz katolicki – Cmentarz katolicki BOGDANY. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 – Pomnik AK BOHDANÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 – Cmentarz dworski – Cmentarz katolicki BRZOZÓWKA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 – Cmentarz katolicko–prawos³awny – Cmentarz katolicki – Cmentarz katolicki – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki DZIESIÊTNIKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 – Cmentarz wojenny z I wojny œwiatowej – Cmentarz katolicko–prawos³awny DZIEWI¥TKOWICZE NOWE . . . . . . . . . . . . . . 70 – Cmentarz dworski 6 SPIS TREŒCI FELIKSOWO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 KLECISZCZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 GIERANONY. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 KLECK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 – Mogi³a ¿o³nierzy z 1920 r. – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki GIERWIELAÑCE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 – Cmentarz katolicki HERMANISZKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki HORODECZNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 – Cmentarz katolicki HORODYSZCZE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 – Cmentarz katolicki – Cmentarz tatarski HORODZIEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 – Cmentarz katolicki HRUSZÓWKA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 – Kaplica grobowa HUMIENOWSZCZYZNA. . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 – Cmentarz katolicki ISZCZO£NA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki ISZKO£D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki IWIENIEC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 – – – – Cmentarz przykoœcielny Cmentarz katolicki Cmentarz ¿ydowski Mogi³a ¿ydowska IWJE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki JANUSZKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 – Cmentarz katolicki JATO£TOWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 – Cmentarz katolicki JELNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 – Cmentarz katolicki JURACISZKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 – Stary cmentarz katolicko–prawos³awny – Pomnik z I wojny œwiatowej JUSZKIEWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 – Cmentarz katolicki KACZANOWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 – Cmentarz katolicki KAMIEÑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki KAMIONKA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki – Cmentarz katolicki KO£DYCZEWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 – Cmentarz katolicki – Pomnik ofiar II wojny œwiatowej KORELICZE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 – Cmentarz wojenny z I wojny œwiatowej KROSZYN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 – Cmentarz katolicki KRUPA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 – Cmentarz katolicki KRZYWOSZYN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 – Mogi³a powstañców 1863 r. KUL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 – Cmentarz katolicki LACHOWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 – Cmentarz katolicki LACK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki LIDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 – Stary cmentarz katolicki LIDA S£OBÓDKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 – Cmentarz katolicki LIPNISZKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki £AZDUNY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 – Cmentarz katolicki £OPUSZNO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 – Cmentarz katolicki £OWCZYCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 – Cmentarz tatarski £UKONICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 – Cmentarz katolicki MA£A £OTWA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 – Cmentarz katolicki MIESZYCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 – Cmentarz katolicki MILKIEWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 – Cmentarz katolicki MI£OWIDY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 – Pomnik powstañców 1863 r. MINOJTY. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 – Cmentarz przykoœcielny MIR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 – – – – Cmentarz Cmentarz Cmentarz Cmentarz przykoœcielny katolicki ¿ydowski tatarski SPIS TREŒCI MO£CZAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 – Cmentarz katolicki – Cmentarz ¿ydowski MO¯EJKÓW WIELKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 – Cmentarz katolicko–prawos³awny NACZA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki NALIBOKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki 7 PILCZUKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 – Pomnik bohaterów 1919 r. PILNICA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 – Cmentarz katolicki PLEBAÑCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 – Cmentarz katolicki PLESZEWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 – Cmentarz katolicki P£ASKOWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 – Cmentarz katolicki NIECIECZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 PO£ONECZKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 NIEDWIEDZICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 PO£ONKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 NIEKRASZUÑCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 POTOPOWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 NIEŒWIE¯ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 RADUÑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki – Cmentarz katolicki – Cmentarz tatarski – Cmentarz katolicki NOWA MYSZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki NOWOGRÓDEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 – – – – – Cmentarz przykoœcielny Cmentarz katolicki Cmentarz katolicko–prawos³awny Cmentarz ¿ydowski Cmentarz tatarski NOWY DWÓR. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 – Cmentarz katolicki OBRYÑ MA£Y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 – Cmentarz dworski OGRODNIKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki – Cmentarz katolicko–prawos³awny – Kamienie – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki – Cmentarz ¿ydowski RADZIWI££OWICZE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 – Cmentarz katolicki RÊDZINOWSZCZYZNA . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 – Cmentarz katolicki ROHOTNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 – Cmentarz katolicko–prawos³awny RUDA JAWORSKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 – Cmentarz katolicki RÓ¯ANKA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 – Cmentarz przykoœcielny RUBIE¯EWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki OL¯EW MA£Y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 RUDA JAWORSKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 ORDA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 SAPUCIEWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 OR£OWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 SERWECZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 OSOWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176 SIEJ£OWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 – Cmentarz powstañców 1863 r. – Cmentarz tatarski – Cmentarz katolicki – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki OTMYT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 – Cmentarz dworski PACYNIANY lub PACJANY . . . . . . . . . . . . . . . 178 – Grobowiec PASZKOWCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 – Cmentarz katolicki PIERSZAJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 – Cmentarz katolicki – Cmentarz katolicki – Cmentarz katolicki – Kaplica grobowa – Cmentarz katolicki SIELAWICZE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201 – Cmentarz katolicki SIENNO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202 – Mogi³a SKROBOWO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 – Cmentarz wojenny z I wojny œwiatowej SKRUNDZIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 – Cmentarz katolicki S£OBÓDKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204 – Cmentarz katolicki 8 SPIS TREŒCI S£ONIM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 – Cmentarz katolicko–prawos³awny „ró¿añski” – Cmentarz katolicki „na S³obódce” – Cmentarz katolicko–prawos³awny „na Albertynie” – Cmentarz tatarski – Cmentarz ¿ydowski SNÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 – Cmentarz katolicki SO£TANOWSZCZYZNA . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 – Cmentarz prawos³awny STARY DWÓR lub STARODWORCE . . . . . . 218 – Mogi³a STARZYNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 – Cmentarz katolicki STARZYNKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 – Cmentarz katolicki STO£OWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220 – Cmentarz katolicki STO£PCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222 – Cmentarz katolicki TROKIELE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki TUHANOWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 – Cmentarz dworski TURKI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 – Cmentarz tatarski TURZEC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 – Cmentarz ¿ydowski WASILEWSZCZYZNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247 – Cmentarz katolicki WASILISZKI NOWE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki WASILISZKI STARE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki WAWIÓRKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 – Cmentarz przykoœcielny – Stary cmentarz katolicki – Cmentarz katolicki STRZA£OWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 WERESKÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253 SUBOTNIKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 WIÊCKI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253 – Cmentarz katolicki – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki SURKONTY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 – Cmentarz partyzancki SURWILISZKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 – Cmentarz przykoœcielny SWOJATYCZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki SYNKOWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 – Cmentarz przykoœcielny SZAWRY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 – Cmentarz katolicki SZCZUCZYN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234 – Cmentarz katolicki ŒCIERKOWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 – Cmentarz katolicki TALKOWSZCZYZNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 – Grobowiec TALMINOWICZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 – Cmentarz katolicki TALMONTY. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 – Cmentarz katolicki TOPILISZKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 – Cmentarz katolicki TRABY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki – Cmentarz dworski – Cmentarz katolicki WIKSZNIANY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 – Cmentarz katolicki WISZNIEW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki WOLNO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258 – Cmentarz przykoœcielny WO£MA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki WO£O¯YN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 – Stary cmentarz katolicko–prawos³awny – Cmentarz katolicko–prawos³awny – Cmentarz ¿ydowski WORONÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 – Cmentarz katolicki WOROÑCZA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki WSIELUB. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270 – Stary cmentarz katolicki – Cmentarz katolicki ZAB£OÆ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki ZABRZE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273 – Cmentarz katolicko–prawos³awny ZADWIEJA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 – Cmentarz prawos³awny SPIS TREŒCI ZDZIÊCIO£ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275 – Cmentarz katolicki ZUBKOWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278 – Cmentarz katolicki ¯O£UDEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278 – – – – Cmentarz przykoœcielny Cmentarz katolicki Cmentarz ¿ydowski Mogi³a ¿ydowska ¯YDOWICZE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281 – Cmentarz katolicki 9 ¯YRMUNY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282 – Cmentarz przykoœcielny – Cmentarz katolicki Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 ILUSTRACJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289 Spis fotografii i planów cmentarzy . . . . . . . . . 477 Indeks osób . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491