LAUDACJA NA CZEŚĆ RZEŹBIARZA, przygotowanie TPZK

Laudacja na cześć Laureata: Tadeusz Kacalaka
Jest rzeźbiarzem – w 2015 roku obchodzi 40–lecie pracy artystycznej. W roku
1973 rozpoczął swoją działalność w dziedzinie rzeźbiarstwa, którą to traktował
jako hobby. W miejscu swojej pracy – zakładzie fryzjerskim można było
zobaczyć
ptaki i drewniane figurki. Gdy w
1975 r. Muzeum w Łęczycy
zorganizowało konkurs „Pamiątka z Łęczycy”, Tadeusz Kacalak wystawił tam
swoje prace i został wyróżniony. Był to jego debiut w roli artysty rzeźbiarza.
W 1985 r. ostatecznie zrezygnował z pracy zawodowej i rzeźbienie stało się
jego głównym zajęciem. W tym samym roku przysposobił wynajmowane
pomieszczenie na pracownię. W 1986 r. wybrano go na prezesa Zarządu
Oddziału Mazowieckiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych, do którego
został przyjęty w 1983 r. W 1987 r. został laureatem prestiżowej nagrody
Artystycznej Młodych im. Stanisława Wyspiańskiego w dziedzinie sztuki
ludowej. Lata kolejne zaowocowały udziałem w licznych wystawach i
konkursach, a prace artysty zostają zakupione do wielu muzeów polskich i
kolekcji zagranicznych m.in.: w Niemczech, Belgii, Holandii, Francji, USA i
Kanadzie. Związane z tym wyjazdy zagraniczne służyły prezentowaniu dorobku
artystycznego i tajników warsztatu twórczego. Corocznie od 2003 r. jest
uczestnikiem Ogólnoświatowych Targów Sztuki Ludowej w Santa Fe w Stanie
Nowy Meksyk, pełniąc zaszczytną rolę ambasadora polskiej sztuki ludowej.
Przez ponad 10 lat obecności na tych Targach rozsławił Ziemię Kutnowską
wśród zwiedzających z całego świata.
Wynikające z jego zainteresowań tematy prac obejmują szeroki wachlarz
epizodów
życia
codziennego
związanego
z
obrzędowością,
religią,
gospodarstwem a nawet polityką. W swoich pracach T. Kacalak nawiązuje do
wzorów i motywów charakterystycznych dla dawnej rzeźby ludowej, stosuje
folklorystyczną stylizację, o charakterystycznej dekoracyjności, wprowadzając
motywy roślinne i kwiatowe oraz bogatą ornamentykę. Szczególnie bliska
artyście jest tematyka sakralna, stanowiąca dla niego pewnego rodzaju
wyzwanie artystyczne. T. Kacalak jest człowiekiem wierzącym, chociaż
samodzielnie próbuje szukać Boga poprzez poznawanie żywotów świętych i
zgłębianie tajemnic Starego i Nowego Testamentu. W jego twórczości
znajdziemy nastroje związane z poszczególnymi okresami roku liturgicznego, ze
świętami kościelnymi, ze zmianami pór roku czy aktualną obrzędowością.
Czerpiąc inspirację z Pisma Świętego, najchętniej przedstawia Ukrzyżowanie,
Ostatnią
Wieczerzę,
Cudowne
rozmnożenie
chleba,
Raj.
Nie
stosuje
tradycyjnych rozwiązań ikonograficznych, lecz za każdym razem proponuje
nowe, odbiegające od stereotypowych ujęcia. Ponadto bardzo często w jego
twórczości znaleźć można wizerunki Madonny w różnej formie i postawie.
Stworzył własny kanon Madonny Głogowieckiej, Matki Boskiej Skępskiej oraz
cały szereg własnych wyobrażeń Madonny Mazowieckiej.
Ambitnie nie powtarza tematu ani formy. Jeżeli jednak to następuje, to
każdorazowo stara się zaproponować nowe, oryginalne rozwiązanie. Swoistą
specjalnością rzeźbiarza są szopki betlejemskie. Do tradycyjnych przedstawień
najchętniej stosowanych przez twórcę zaliczyć należy Chrystusa Frasobliwego,
św. Franciszka, Świętą Rodzinę. Znaczącą role w twórczości Tadeusza Kacalaka
odegrały diabły i anioły, tworzone z powodów komercyjnych, dekoracyjnych,
symbolicznych, a jednocześnie religijno-mistycznych. Ważnym nurtem w
twórczości rzeźbiarza jest tematyka wiejska, wynikająca z jego emocjonalnego
stosunku do rodzinnych i regionalnych tradycji. W swoich pracach pragnie
zilustrować przeszłość wsi - zarówno trud jej mieszkańców, jak również radości
i formy świętowania. Wynikiem tego są rzeźby stanowiące swoiste portrety ich
mieszkańców o spokojnych, dobrodusznych twarzach, opiekujących się
wnukami czy modlących przy figurze. Chętnie przedstawia kolędników,
uroczystości dożynkowe i weselne, którym zazwyczaj towarzyszą tańce.
Tadeusz Kacalak jest także kolekcjonerem polskiej sztuki ludowej.
Pasja kolekcjonerstwa zaczęła się w latach 70-tych, a
w latach 80-tych
zdominowała życie Tadeusza Kacalaka, i trwa do chwili obecnej. Rzeźb jest w
kolekcji ponad 1000. Wciąż
przybywa eksponatów do kolekcji sztuki
nieprofesjonalnej w zakresie sztuki ludowej, konkretnie rzeźby w drewnie, w
glinie oraz obrazy. W tej kolekcji znajdują się prace zaliczane do sztuki naiwnej,
prymitywnej, Art Brut. W 1989 r. po wielu staraniach otworzył w Kutnie przy
ul. Ogrodowej Galerię polskiej rzeźby ludowej, którą uważa za swoje
największe życiowe osiągnięcie. W wyremontowanej i wykupionej posesji, w
której mieści się pracownia, zgromadził imponującą kolekcję rzeźbiarstwa
ludowego ze wszystkich regionów kraju. Początkiem kolekcji były rzeźby, które
Tadeusz Kacalak nabył od cenionego artysty Stanisława Kopki z Dzierzbiętowa.
W swojej kolekcji posiada rzeźby sygnowane przez najwybitniejszych
artystów. Ważnym elementem kolekcji są prace kutnowskich twórców: Eugenii
Skibińskiej, Andrzeja Wojtczaka i Antoniego Kamińskiego. W kolekcji są
największe nazwiska twórców, z ośrodków rzeźbiarskich jak: Paszyn, Zawidz
Kościelny, Łuków, Karpaty. Prace pochodzą z pocz. XX w. i niektóre są o wiele
starsze. Kolekcja zawiera także około 150 obrazów, w tym również malarstwo
na szkle z Paszyna i Zakopanego.