docDarmowy fragment www.bezkartek.pl
download 
Reklamacja Transkrypt
Darmowy fragment www.bezkartek.pl
t en m l ragek.p f wy kart o rm.bez a D ww w D. Hejwosz, W. Jakubowski (red. nauk.), Kultura popularna – tożsamość – edukacja, Kraków 2010 ISBN: 978-83-7587-577-5 © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2010 © Copyright by Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010 Recenzent: prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski Redakcja wydawnicza: Aleksandra Bylica Danuta Porębska Projekt okładki: Ewa Beniak-Haremska nt e m l ragek.p f wy kart o rm.bez a D ww Publikacja dofinansowana przez w Wydział Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego ISBN 978-83-7587-577-5 Oficyna Wydawnicza „Impuls” 30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel. (12) 422-41-80, fax (12) 422-59-47 www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: [email protected] Wydanie II, Kraków 2010 D. Hejwosz, W. Jakubowski (red. nauk.), Kultura popularna – tożsamość – edukacja, Kraków 2010 ISBN: 978-83-7587-577-5 © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2010 Spis treści Wstęp ............................................................................................................................. 9 Część I Kultura popularna, sztuka i edukacja Witold Jakubowski Wychowanie estetyczne vs. edukacja przez sztukę, czyli kilka refleksji o edukacyjnym potencjale sztuki popularnej .......................................................... 15 nt e m Monika Adamska-Staroń ag k.pl r f e Człowiek w świecie kultury popularnej .y.................................................................. 31 w kart o rm.bez a Katarzyna Barańska D ww Tożsamość zdeponowana. Czy wmuzea powinny budować i chronić tożsamość w obliczu unifikującej siły masowej kultury popularnej? .................. 43 Katarzyna Plebańczyk Gry miejskie czynnikiem kształtowania tożsamości kulturowej ........................ 53 Radosław Nawrocki Demokratyczne aspekty kultury popularnej. Przypadek hip-hopu . .................. 71 Szymon Nożyński (Nie)oficjalna muzyka popularna . ............................................................................ 87 Olga Mazurek-Lipka Bollywoodzki sen i tożsamość współczesnych Hindusów ................................... 105 D. Hejwosz, W. Jakubowski (red. nauk.), Kultura popularna – tożsamość – edukacja, Kraków 2010 ISBN: 978-83-7587-577-5 © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2010 Spis treści Część II Media, kultura popularna i tożsamość Daria Hejwosz Popkulturowe rekonstrukcje polityki. Między Barackiem Obamą a Bono . ..... 127 Edyta Zierkiewicz Co to znaczy być Amazonką w Polsce, czyli jak media uczestniczą w konstruowaniu tożsamości biospołecznych ....................................................... 149 Marta Wrońska Kultura medialna w kontekście edukacyjnym ....................................................... 193 Stanisław Lenik Tożsamość narodowa w perspektywie praktyk medialnych ............................... 205 Dawid Kaiser Obrazy ojcostwa w reklamie współczesnej ............................................................. 215 nt e m Karolina Domagalska-Nowak ag k.pl r f e Alexander Rybak . .................. 237 Hiperrzeczywiści idole. Studium przypadku – wy kart o rm.bez a Jacek Sieradzan D ww Medialne wizerunki Madonny w a rzeczywistość .................................................... 245 Część III Szkoła, kultura popularna i młodzież Andrzej Ćwikliński Pomiędzy oddziaływaniem szkoły i kultury popularnej Dylematy tożsamościowe współczesnej młodzieży .............................................. 269 Ryszard Pęczkowski Budowanie tożsamości szkoły. O warunkach koniecznych . ................................ 279 Monika Szufnarowska Wytwory kultury masowej w zadaniach podręcznikowych do kształcenia polonistycznego ................................................................................ 291 Agnieszka Iwanicka Edutainment – sposób na edukację w dobie kultury popularnej ....................... 305 D. Hejwosz, W. Jakubowski (red. nauk.), Kultura popularna – tożsamość – edukacja, Kraków 2010 ISBN: 978-83-7587-577-5 © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2010 Spis treści Natalia Walter Web 2.0 w edukacji jako efekt zmiany kulturowej . .............................................. 315 Aneta Banaszak Kształtowanie tożsamości i stylu życia współczesnej młodzieży w kontekście kultury popularnej oraz kapitału społecznego .............................. 325 Część IV Duchowość, płeć i kultura popularna Karolina Slovenko Spotkanie popkultury z buddyzmem . .................................................................... 343 Zbigniew Pasek, Katarzyna Skowronek Społeczne konstruowanie nowej duchowości a kultura popularna . .................. 361 Zbyszko Melosik t McDonald’s i przemiany kultury współczesnej . ................................................... 379 en gm pl fra tek. Sylwia Jaskulska y w uczeń, ar że myśli dziewczyna, Stereotypy płci mają się dobrze: co myśli o k z a co chłopak? Z wypowiedziD gimnazjalistów arm.be . ........................................................ 393 w ww Izabela Łapińska Deifikacja erotycznego ciała – tożsamość odziana w porno-chic ........................ 405 Krzysztof Wąż Znaczenie kultury popularnej w (re)konstruowaniu obyczajowości seksualnej ........................................................................................... 417 Dorota Zaworska-Nikoniuk Seksualność wyzwolona? O seksualności kobiety w czasopismach poradniczych, magazynach luksusowych i prasie feministycznej ................................................................................................. 433 D. Hejwosz, W. Jakubowski (red. nauk.), Kultura popularna – tożsamość – edukacja, Kraków 2010 ISBN: 978-83-7587-577-5 © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2010 Wstęp Wrastamy w nasz świat przez kulturę. W jej tekstach zawiera się opis ludzi w nim żyjących, ich norm postępowania i celów, które powinni osiągnąć. To właśnie kultura, w której żyjemy, decyduje o naszej tożsamości. Jak zauważa Daniel Bell, czyni to przez spójność osiąganą dzięki konsekwentnemu punktowi widzenia w sprawach estetyki, moralnej samowiedzy i stylowi życia, który ucieleśnia te koncepcje w przedmiotach zdobiących nasze domy i nas samych. „Kultura jest zatem obszarem wrażliwości, emocji i postawy moralnej oraz inteligencji usiłującej uporządkować te uczucia”. Nie można żyć „poza kulturą”, człowiek zawsze funkcjonuje w jakiejś wspólnocie, podzielając jej wartości nt i przekonania. Tradycyjne e wspólnoty (narodowe, religijne) nie były przez wybierane, lecz akcepmjednostki l ragek.p wspólnoty często tworzą się towane bezdyskusyjnie na mocy tradycji. Dzisiejsze f wy kart w obszarze kultury popularnej. o ez„Pan Hyde” przestrzeni kulturowej. Ten rm.jako Przez lata była ona traktowana b a D wwzwłaszcza w poglądach przedstawicieli szkokrytyczny stosunek widoczny był w ły frankfurckiej. Skutkowało to polaryzacją zjawisk zachodzących w kulturze i w konsekwencji podział na kulturę „wysoką” i „niską”, sztukę „prawdziwą” i „popularną”. Takie ujęcie sprzyjało umacnianiu się przekonania o jednorodność kultury jednego i drugiego typu. Trudno jednak zaprzeczyć, że zarówno kultura i sztuka „wysoka”, jak i „popularna” nie jest monolityczna i ma różne „poziomy”. Nie zawsze to, co popularne, jest od razu banalne i nie zawsze to, co z pozoru wydaje się wyrafinowane, jest wartościowe. Jak trafnie zauważa Jerzy Szacki: „[...] popularną bywa nie tylko ewidentna tandeta, elitaryzm zaś nie stanowi żadnej gwarancji poziomu”. Wspomniany autor zwraca uwagę, że kultura popularna, której odmianą była tradycyjna kultura ludowa, jest zjawiskiem pradawnym i najpewniej równie trwałym jak ludzkość. Kultura wysoka nie sprawowała nigdy niepodzielnych rządów nad wyobraźnią ogółu. D. Bell, Kulturowe sprzeczności kapitalizmu, Warszawa 1998, s. 70–71. J. Szacki, Czterdzieści parę lat później [w:] Kultura masowa, wybór, przekł., przedm. C. Miłosz, Kraków 2002, s. 9. D. Hejwosz, W. Jakubowski (red. nauk.), Kultura popularna – tożsamość – edukacja, Kraków 2010 ISBN: 978-83-7587-577-5 © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2010 10 Wstęp Jej siłą było wszakże długo silne poczucie hierarchii i związany z nim dobroczynny, choć tak często wyszydzany, snobizm, który sprawiał, że każdy, ktokolwiek chciał być w społeczeństwie kimś, uważał za stosowne przynajmniej udawać, iż lubi to, co w tzw. dobrym towarzystwie lubić wypada, bez względu na to, jak bardzo to coś wydawało się mu niezrozumiałe i nudne. Dominic Strinati podkreśla, że odróżnienia dokonane przez krytyków kultury masowej pomiędzy kulturą masową i wyższą nie są tak jaskrawe i niezmienne, jak oni twierdzą. Granice między kulturą popularną i sztuką, albo między kulturą masową, wyższą i ludową, ulegają ciągłemu rozmywaniu, zmianie i ponownemu nakreśleniu. Te granice nie są dane raz na zawsze, nie istnieją obiektywnie i nie są jakąś ahistoryczną stałą. Jest raczej tak, że są kwestionowane, nieciągłe i historycznie zmienne. Obecnie kultura popularna przestaje być postrzegana jako obszar, w którym bezmyślne masy manipulowane są przez elektroniczne media. To dyskursywna przestrzeń, w której są tworzone i negocjowane znaczenia przez jej uczestników. To także miejsce naszego uczenia się. Kultura popularna nie jest „gorsza”, jest po nt Coraz częściej traktuje się prostu innym fragmentem kulturowej rzeczywistości. e m l ją jako kulturę ludową społeczeństw postindustrialnych. ragek.p f y art zdobywa pozycję kultury domiZdaniem wielu badaczy, kulturawpopularna o k nującej, tworząc dziś zobowiązujące układy rm.bez odniesienia i systemy znaczeń. Roch a Sulima zwraca uwagę, że jest swoistym generatorem różnic indywidualnych, D ona ww etnicznych, politycznych, czywnawet religijnych. Kultura popularna artykułuje napięcia i konflikty, dekonstruuje i różnicuje dawne typy wspólnot. Jest macierzystym środowiskiem i zarazem „językiem” dyskursu tożsamości, jak kiedyś kultura „kanonu” czy kultura autorytetów. Są to powody, dla których pedagogiczna debata nad zjawiskami zachodzącymi w kulturze popularnej jest bardzo potrzebna. Jak zauważają autorzy książki Kultura, tożsamość i edukacja – migotanie znaczeń, zdaliśmy sobie dziś sprawę z tego, [...] że dla rozpoznania natury procesów formacyjnych antropologiczne rozumienie kultury (kultura jest wszędzie i „mają” ją wszyscy) jest znacznie płodniejsze od jej dyskryminacyjnego, humanistycznego pojmowania, zgodnie z którym kulturę próbowaliśmy „upowszechniać”, „udostępniać” czy w jakikolwiek inny sposób przekazy J. Szacki, Czterdzieści parę lat później..., op. cit., s. 8. D. Strinati, Wprowadzenie do kultury popularnej, Poznań 1998, s. 47. R. Sulima, Jak pisać o polskiej kulturze popularnej. Przedmowa [w:] M. Czubaj, Biodra Elvisa Presleya. Od paleoherosów do neofanów, Warszawa 2007, s. 10. D. Hejwosz, W. Jakubowski (red. nauk.), Kultura popularna – tożsamość – edukacja, Kraków 2010 ISBN: 978-83-7587-577-5 © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2010 11 Wstęp wać ludziom – w domyśle – pozbawionym dostępu do kultury. Naiwnym, prostym, niepiśmiennym, dzikim... Opracowanie, które oddajemy do rąk Czytelników, jest interdyscyplinarnym studium nad zjawiskami zachodzącymi w kulturze współczesnej. Zawiera ono artykuły badaczy z różnych ośrodków akademickich, których zainteresowania skupiają się na refleksji nad kulturą popularną i jej edukacyjnymi kontekstami. Książka składa się z czterech części. Część pierwsza zawiera teksty, których problematyka podejmuje zagadnienie sposobów edukacyjnego „wykorzystania” sztuki i kultury popularnej. Artykuły wypełniające część drugą koncentrują się na mediach jako przestrzeni naszej edukacji i socjalizacji. W części trzeciej znalazły się teksty dotyczące kwestii relacji kultury popularnej ze szkołą i światem młodzieży. Ostatnia część podejmuje temat powiązań kultury popularnej ze sferą duchowości i tożsamością płci. Redaktorzy mają nadzieję, że książka ta stanie się kolejnym, inspirującym głosem w dyskusji nad rolą kultury popularnej w kształtowaniu się tożsamości współczesnego człowieka. t en m l ragek.p f wy kart o rm.bez a D ww w Daria Hejwosz Witold Jakubowski Bibliografia Bell D., Kulturowe sprzeczności kapitalizmu, Warszawa 1998. Melosik Z., Szkudlarek T., Kultura, tożsamość i edukacja – migotanie znaczeń, Kraków 1998. Strinati D., Wprowadzenie do kultury popularnej, Poznań 1998. Sulima R., Jak pisać o polskiej kulturze popularnej. Przedmowa [w:] M. Czubaj, Biodra Elvisa Presleya. Od paleoherosów do neofanów, Warszawa 2007. Szacki J., Czterdzieści parę lat później [w:] Kultura masowa, wybór, przekł., przedm. C. Miłosz, Kraków 2002. Z. Melosik, T. Szkudlarek, Kultura, tożsamość i edukacja – migotanie znaczeń, Kraków 1998, s. 115. D. Hejwosz, W. Jakubowski (red. nauk.), Kultura popularna – tożsamość – edukacja, Kraków 2010 ISBN: 978-83-7587-577-5 © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2010 Część I Kultura popularna, sztuka i edukacja t en m l ragek.p f wy kart o rm.bez a D ww w D. Hejwosz, W. Jakubowski (red. nauk.), Kultura popularna – tożsamość – edukacja, Kraków 2010 ISBN: 978-83-7587-577-5 © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2010 Witold Jakubowski Uniwersytet Wrocławski Wychowanie estetyczne vs. edukacja przez sztukę, czyli kilka refleksji o edukacyjnym potencjale sztuki popularnej nt polega zaś na tym, że sztuka Problem z naszą dzisiejsząekulturą m pl wysoka nie tylko popadła wgpostmodernistyczny marazm, lecz także a . od doświadczenia r k f zaczęła się coraz bardziej oddalać ludzi, którzy e rt i satysfakcji w sztuce popularnej. wyekspresji a szukają kulturalnej o k rm.bez a Richard Shusterman, D ww Ow sztuce i życiu. Od poetyki hip-hopu do filozofii somatycznej Sztuka zawsze mieściła się w obszarze zainteresowań pedagogów. Klasycy podkreślali jej znaczenie w procesie wychowania. Jak pisał S. Szuman: [...] dzieło sztuki, przenikając nas, docierając do głębi naszego jestestwa, przekształca, a w rezultacie wzbogaca i pogłębia naszą osobowość, wychowuje nas. Na ten temat powstało wiele rozpraw i wydawać się może, iż w debacie nad wykorzystaniem sztuki w wychowaniu nie ma już nic do dodania. Biorąc jednak pod uwagę przemiany kulturowe, jakie zaszły w ostatnich dziesięcioleciach, ich zakres i tempo, sądzę, że problem związku sztuki i edukacji nie jest zamknięty dla pedagogicznej refleksji. Zwraca tu uwagę przede wszystkim rozwój mediów, które zasadniczo zmieniają uczestnictwo ludzi w kulturze. Codzienność uległa estetyzacji. Powstały nowe formy artystycznej wypowiedzi oparte na mediach S. Szuman, O sztuce i wychowaniu estetycznym, Warszawa 1990, s. 22. Zob. M. Featherstone, Postmodernizm i estetyzacja życia codziennego [w:] R. Nycz (red.), Postmodernizm. Antologia przekładów, Kraków 1996.
