KADRY I PŁACE wynagrodzenia ubezpieczenia zasiłki i inne

KADRY I PŁACE wynagrodzenia ubezpieczenia zasiłki i inne

WSKAŹNIKI
SPIS TREŚCI
WYNAGRODZENIA ............................................................................................................................ 3
Wynagrodzenie minimalne ................................................................................................... 3
Przeciętne wynagrodzenie miesięczne ................................................................................. 3
Dodatek za pracę w porze nocnej......................................................................................... 3
Wysokość kwot wolnych od potrąceń obowiązujących w 2011 r. .......................................... 4
UBEZPIECZENIA................................................................................................................................. 5
Wysokość składek na ubezpieczenia społeczne .................................................................... 5
Składki na ubezpieczenia społeczne pracowników młodocianych ......................................... 5
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ...................................................... 5
Kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ........ 6
Minimalna składka na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od osób
prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących,
twórców, artystów oraz osób wykonujących wolny zawód ............................................................ 6
Składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Pracy .................. 7
Składka na Fundusz Emerytur Pomostowych ....................................................................... 8
ZASIŁKI I INNE ŚWIADCZENIA ...................................................................................................... 8
Zasiłek dla bezrobotnych ..................................................................................................... 8
Zasiłek pogrzebowy ............................................................................................................. 9
Świadczenia z tytułu choroby............................................................................................... 9
Wskaźnik waloryzacji podstawy zasiłku chorobowego ....................................................... 10
Świadczenia rodzinne ........................................................................................................ 11
URLOPY ............................................................................................................................................. 12
Urlopy wypoczynkowe ....................................................................................................... 12
Urlop wypoczynkowy dla pracowników młodocianych ........................................................ 12
Strona 1
Wymiar urlopu proporcjonalnego ....................................................................................... 13
Świadczenia urlopowe ....................................................................................................... 13
Urlopy okolicznościowe ..................................................................................................... 13
Wymiar urlopu macierzyńskiego ........................................................................................ 14
Wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego .................................................................. 15
Urlop ojcowski ................................................................................................................... 16
ODPRAWY......................................................................................................................................... 16
Maksymalna wysokość odprawy pieniężnej ........................................................................ 16
Odprawy emerytalno-rentowe ........................................................................................... 17
Odprawa pieniężna dla pracownika .................................................................................... 17
Odprawa pośmiertna ......................................................................................................... 18
ROZWIĄZANIE STOSUNKU PRACY ........................................................................................... 18
Okres wypowiedzenia umowy o pracę................................................................................ 18
Dni wolne na poszukiwanie pracy ...................................................................................... 19
EMERYTURY I RENTY ................................................................................................................... 19
Kwota bazowa ................................................................................................................... 19
Najniższa emerytura .......................................................................................................... 19
Renty ................................................................................................................................ 19
Strona 2
1.
WYNAGRODZENIE
a.
Minimalne wynagrodzenie za pracę czyli minimalna kwota brutto, jaką pracodawca musi
zapłacić pracownikowi wynosi od 1 stycznia 2013 r. - 1.600 zł
Wynagrodzenie pracownika w okresie jego pierwszego roku pracy nie może być niższe niż 80%
wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, dlatego też, zatrudniony po raz pierwszy w roku
2013, nie może zarobić mniej niż 1.280,80 zł (80% z 1.600 zł).
Podstawa prawna: art.4 i art.6 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za
pracę (Dz. U. nr 200, poz. 1679 ze zm.), rozporządzenie
Rady Ministrów z 14 września 2012 r. w
sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2013 roku (Dz. U. z 2012 r. poz. 1026).
b.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w III kwartale 2012 roku wyniosło 3.510,22 zł.
Podstawa prawna: komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 12 listopada 2012 r. w
sprawie przeciętnego wynagrodzenia w trzecim kwartale 2012 r.
c.
Dodatek za pracę w porze nocnej w 2013 roku
Wysokość dodatku nocnego w 2013 roku
Miesiąc
Obliczenia
Wysokość dodatku
Styczeń
1 600,00 zł : 176 h * 20%
1,82 zł/h
Luty
1 600,00 zł : 160 h * 20%
2,00 zł/h
Marzec
1 600,00 zł : 168 h * 20%
1,90 zł/h
Kwiecień
1 600,00 zł : 168 h * 20%
1,90 zł/h
Maj
1 600,00 zł : 160 h * 20%
2,00 zł/h
Czerwiec
1 600,00 zł : 160 h * 20%
2,00 zł/h
Lipiec
1 600,00 zł : 184 h * 20%
1,74 zł/h
Sierpień
1 600,00 zł : 168 h * 20%
1,90 zł/h
Wrzesień
1 600,00 zł : 168 h * 20%
1,90 zł/h
Październik
1 600,00 zł : 184h * 20%
1,74 zł/h
Listopad
1 600,00 zł : 152 h * 20%
2,11 zł/h
1 600,00 zł : 160 h * 20%
2,00 zł/h
Grudzień
8
Podstawa prawna: art.151 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy
(tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)
d.
Wysokość kwot wolnych od potrąceń obowiązujących w 2013 roku
Po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób
fizycznych z wynagrodzenia za pracę pracodawca może dokonać potrąceń poniższych należności:

sumy
egzekwowane
na
mocy
tytułów
wykonawczych
na
zaspokojenie
świadczeń
alimentacyjnych,
Strona 3

sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż
świadczenia alimentacyjne,

zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,

kary pieniężne z odpowiedzialności porządkowej.
Tabelaryczne zestawienie wysokości kwot wolnych od potrąceń obowiązujących w 2013 r.
Rodzaj potrącenia
sumy egzekwowane na
mocy tytułów
wykonawczych na
pokrycie należności
innych niż świadczenia
alimentacyjne oraz
potrącenie należności
za zgodą pracownika
na rzecz pracodawcy
Zastosowanie
podstawowych
kosztów i
kwoty
zmniejszającej
podatek
Zastosowanie
podstawowych
kosztów bez
kwoty
zmniejszającej
podatek
Zastosowanie
podwyższonych
kosztów i
kwoty
zmniejszającej
podatek
Zastosowanie
podwyższonych
kosztów bez
kwoty
zmniejszającej
podatek
1.135,58 zł
1.186,38 zł
1.139,38 zł
1.181,38 zł
zaliczki pieniężne
udzielone pracownikowi
1.181,38 zł *
75% =
886,04 zł
1.135,58 zł *
75% =
851,54 zł
1.186,38 zł *
75% =
889,79 zł
1.139,38 zł *
75% =
854,54 zł
kary pieniężne z
odpowiedzialności
porządkowej
1.181,38 zł *
90% =
1.063,24 zł
1.135,58 zł *
90% =
1.021,84 zł
1.186,38 zł *
90% =
1.067,74 zł
1.139,38 zł *
90% =
1.025,44 zł
potrącenia dobrowolne
na rzecz innych
podmiotów niż
pracodawca
1.181,38 zł *
80% =
945,10 zł
1.135,58 zł *
80% =
908,30 zł
1.186,38 zł *
80% =
949,10 zł
1.139,38 zł *
80% =
911,50 zł
*w razie zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy w/w kwoty ulegają zmniejszeniu
proporcjonalnie do wymiaru etatu
Podstawa prawna: art. 87, art. 871 i art. 91 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.:
Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
2.
UBEZPIECZENIA
a.
Wysokość składek na ubezpieczenia społeczne w 2013 roku
Część finansowana
Część finansowana
przez ubezpieczonego
przez płatnika
19,52%
9,76%
9,76%
rentowe
6%
1,5%
6,5%
chorobowe
2,45%
2,45%
-
wypadkowe
od 0,67% do 3,86%*
-
-
Ubezpieczenie
Łącznie
emerytalne
Strona 4
*Stopa procentowa składek na ubezpieczenie wypadkowe jest zróżnicowana dla poszczególnych
płatników składek i ustalana w zależności od poziomu zagrożeń zawodowych i skutków tych zagrożeń.
Obecnie wynosi ona od 0,67% do 3,86%.
Podstawa prawna: wysokość składek na ubezpieczenia społeczne i podstawę ich wymiaru znajduje się w
ustawie z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. nr
205, poz. 1585 ze zm.).
b. Składki na ubezpieczenia społeczne pracowników młodocianych w 2013 roku
Zatrudniając pracowników młodocianych w celu przygotowania zawodowego pracodawca ma
obowiązek płacić im wynagrodzenie i z tego tytułu odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne.
Podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia stanowi faktyczne wynagrodzenie nie niższe jednak od:

I rok nauki - 4% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia,

II rok nauki - 5% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia,

III rok nauki - 6% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Podstawa prawna: ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007
r., nr 11, poz. 74 z późn. zm.), rozporządzenie Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie
przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz. U. nr 60, poz. 278 ze zm.).
c.
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w 2013 roku
Podstawę
wymiaru
składki
na
ubezpieczenie
zdrowotne
stanowi
przeciętne
miesięczne
wynagrodzenie, włącznie z wypłatami z zysku, w poprzednim kwartale.
W IV kwartale 2012 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie, włącznie z wypłatami z zysku wynosiło
………………… zł.
Minimalna podstawa wymiaru i kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne w okresie od 1 stycznia
2013 r. do 31 grudnia 2013 r. wynosi:
75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia
zł
Stawka
9%
Kwota
zł
Stawka do odliczenia od podatku
7,75%
Kwota
zł
d. Kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne
i rentowe
Jeżeli przychód osiągnięty przez osobę ubezpieczoną przekroczył kwotę rocznego ograniczenia
podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – w 2013 roku: 111 390,00 zł - to
należy zaprzestać odprowadzania składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od momentu tego
przekroczenia, ale należy pamiętać, że nadal pozostaje obowiązek potrącania z wynagrodzenia składek
na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe.
Strona 5
Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku
kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego
przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy,
określonego w ustawie budżetowej (art. 19 ust. 10 ustawy z 13 października o systemie ubezpieczeń
społecznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r., nr 205, poz. 1585 ze zm.).
Podstawa prawna: obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14 grudnia 2012 r. w sprawie
kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku
2013 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (M.P. z 2012r.
poz. 1018).
e.
Minimalna składka na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od osób
prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących,
twórców, artystów oraz osób wykonujących wolny zawód w2013 roku

Osoby prowadzące działalność gospodarczą
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą i osoby z nimi współpracujące, twórcy, artyści
oraz osoby wykonujące wolny zawód same odprowadzają składki na ubezpieczenia społeczne i
zdrowotne.
Od 1 stycznia 2009 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących
pozarolniczą działalność jest ustalana raz do roku i obowiązuje w tej samej wysokości od 1 stycznia do
31 grudnia danego roku. Podstawę wymiaru składek stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż
60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia kwoty
ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, czyli prognozowanego przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w gospodarce narodowej określonego w ustawie budżetowej na dany rok (w roku 2013
jest to 3.713,00 zł, 60% tej kwoty to 2.227,80 zł).
Stawki stosowane w okresie styczeń-grudzień 2013 roku
Rodzaj składki
Kwoty
Składka na ubezpieczenie emerytalne
434,87 zł
Składka na ubezpieczenie rentowe
178,22 zł
Składka na ubezpieczenie chorobowe
54,58 zł
Składka na ubezpieczenie wypadkowe
Od 0,67% do 3,33%
Składka na Fundusz Pracy
54,58 zł
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne
2 227,80 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne
……. zł
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne
……………. zł
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne od stycznia do grudnia 2013 r. dla osób
opłacających składki na preferencyjnych zasadach oraz dla osób opłacających składki na zasadach
ogólnych, stanowi kwota zadeklarowana, nie niższa niż …………….. zł (75% przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw włącznie z wypłatami z zysku w IV kwartale 2012 r.).
Strona 6

Osoby rozpoczynające działalność gospodarczą
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, które korzystają z preferencyjnych zasad
opłacania składek za okres: styczeń - grudzień 2013 r. (podstawę stanowi tu 30% wynagrodzenia
minimalnego, czyli w roku 2013 -480 zł) zapłacą składkę na ubezpieczenia społeczne, która nie może być
niższa:

na ubezpieczenie emerytalne od kwoty: 93,70 zł (tj. 19,52%),

na ubezpieczenia rentowe od kwoty: 38,40 zł (tj. 8%),

na ubezpieczenie chorobowe od kwoty: 11,76 zł (tj. 2,45%),

na ubezpieczenie wypadkowe od: (od 0,67% do 3,33%).
f.
Składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Pracy
Składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Pracy jest naliczana od
podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe i wynosi:

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych - 0,10% za okres od 1 stycznia 2013 r. do
31 grudnia 2013 r.

Fundusz Pracy - 2,45% za okres od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. - składkę na FP
opłaca się przy wynagrodzeniu przekraczającym płacę minimalną (w roku 2013 – 1 600,00 zł)
Podstawa prawna: art. 29 ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie
niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2006 r. nr 158, poz. 1121ze zm.), art. 104 ustawy z 20 kwietnia
2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. nr 69 , poz. 415 ze zm.).
g. Składka na Fundusz Emerytur Pomostowych
Od 1 stycznia 2011 r. składki te należy opłacać przede wszystkim za pracownika, który spełnia łącznie
następujące warunki:

urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.,

wykonuje prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, których wykaz
zawarty jest w załączniku nr 1 i 2 do ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych
(Dz. U. nr 237, poz. 1656).
Podstawę wymiaru składek na Fundusz Emerytur Pomostowych stanowi podstawa wymiaru składek na
ubezpieczenie emerytalne i rentowe określona w art. 18 ust. 1, 2 i 8 oraz art. 21 ustawy z 13
października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz.
1585).
Składka na Fundusz Emerytur Pomostowych wynosi 1,5% podstawy wymiaru składek. Składka ta w
całości jest finansowana ze środków pracodawcy, co oznacza, że z przychodu pracownika nie są
potrącane z tego tytułu żadne kwoty.
Podstawa prawna: art. 35 i art.36 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. nr
237, poz. 1656).
Strona 7
3.
ZASIŁKI I INNE ŚWIADCZENIA
a.
Zasiłek dla bezrobotnych
Zasiłek dla bezrobotnych przyznany po
Wysokość
dniu 31 grudnia 2009 r. w okresie:

pierwszych 3 miesięcy posiadania prawa do
zasiłku



kolejnych miesięcy posiadania prawa do
zasiłku


635,36 zł (80% kwoty zasiłku - okres uprawniający
do zasiłku wynosi mniej niż 5 lat),
794,20
zł (100%
kwoty
zasiłku
okres
uprawniający do zasiłku wynosi od 5 lat do 20 lat),
953,04
zł (120%
kwoty
zasiłku
okres
uprawniający do zasiłku wynosi co najmniej 20 lat)
498,88 zł (80% kwoty zasiłku - okres uprawniający
do zasiłku wynosi mniej niż 5 lat),
623,60
zł (100%
kwoty
zasiłku
okres
uprawniający do zasiłku wynosi od 5 lat do 20 lat),
748,32
zł (120%
kwoty
zasiłku
okres
uprawniający do zasiłku wynosi co najmniej 20 lat)
Powyższe kwoty zasiłku dla bezrobotnych przysługują tym osobom, które nabyły prawo do zasiłku po 1
stycznia 2010 r.
Podstawa prawna: ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
(tekst jedn. z 2008 r. Dz. U. nr 69, poz. 415 z późn. zm.), ustawa z 19 grudnia 2008 r. o zmianie
ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw
(Dz. U. nr 6, poz.33), obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 maja 2012 r. w
sprawie wysokości zasiłku dla bezrobotnych.
Dla wskazania właściwości zasiłku dla bezrobotnych konieczne jest wskazanie zmiany w definiowaniu
pojęcia bezrobotnego, jaka od 2013 będzie obowiązywać w polskim prawie. Bezrobotnym w
obecnym stanie prawnym jest m.in. osoba, która nie ukończyła 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w
przypadku mężczyzn. Ten stan prawny utrzyma się tylko do 31 grudnia 2012 r. Z dniem 1 stycznia
2013 wejdzie w życie ustawa zmieniająca obecny stan prawny, wydłużając tym samym oraz zrównując
wiek emerytalny kobiet i mężczyzn, co będzie mieć wpływ na definicje bezrobotnego. Zgodnie z ustawą
z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
oraz niektórych innych ustaw, podniesienie wieku emerytalnego będzie odbywało się stopniowo –
począwszy od 2013 roku, będzie on podnoszony co trzy miesiące o 1 miesiąc. Tak więc oczekiwany
poziom 67 lat dla mężczyzn zostanie osiągnięty w 2020 r., natomiast dla kobiet w 2040 r.
b. Zasiłek pogrzebowy
Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci:

ubezpieczonego,

osoby pobierającej emeryturę lub rentę,

osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała
warunki do jej uzyskania i pobierania;

członka rodziny osoby wymienionej w pkt. 1 i 2.
Zasiłek pogrzebowy nieprzerwanie od 1 marca 2011 roku wynosi 4 000 zł.
Strona 8
Podstawa prawna: art. 77 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227), ustawa z 26 listopada 2010 r. o zmianie
niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej ( Dz. U. z 2010 r. nr 238, poz. 1578).
c.
Świadczenia z tytułu choroby
W okresie czasowej niezdolności do pracy pracownik ma prawo do wynagrodzenia chorobowego.
Z tytułu choroby pracownikowi przysługują:

wynagrodzenie wypłacane i finansowane przez pracodawcę za okres pierwszych 33 dni (14
dni dla 50-latków) niezdolności do pracy w roku kalendarzowym - na podstawie art. 92
Kodeksu pracy (dalej: kp),

zasiłek chorobowy ze środków FUS - od 34. dnia (od 15. dnia dla 50-latków – 80% zasiłek
chorobowy) niezdolności do pracy w roku kalendarzowym.
Wynagrodzenie chorobowe przysługuje w wysokości:

80% wynagrodzenia, chyba że przepisy obowiązujące u danego pracodawcy przewidują
wyższą wysokość,

100% wynagrodzenia, jeżeli niezdolność do pracy:
- przypada w okresie ciąży,
- powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy,
- powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla
kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegom pobrania komórek,
tkanek i narządów.
Miesięczny zasiłek chorobowy wynosi:

80% podstawy wymiaru zasiłku,

70% zaś za okres pobytu w szpitalu,

100% podstawy wymiaru zasiłku, jeżeli niezdolność do pracy:
- przypada w okresie ciąży,
- powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy,
- powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla
kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegom pobrania komórek,
tkanek i narządów.
Podstawa prawna: art. 92 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. nr
21, poz. 94 ze zm.), art.11 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.)
d. Wskaźnik waloryzacji podstawy zasiłku chorobowego
Wysokość wskaźnika waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego ogłaszana jest przez
Prezesa ZUS w Monitorze Polskim, w terminie do ostatniego dnia każdego kwartału na kwartał następny.
Waloryzacja podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przeprowadzana jest po upływie 6-miesięcznego
okresu zasiłkowego, wliczając w to również okres pobierania wynagrodzenia za czas choroby, jeżeli
kontynuowana jest wypłata zasiłku. Waloryzacja polega na podwyższeniu podstawy wymiaru zasiłku
chorobowego o procent wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednich kwartałach.
Strona 9
Okres
Wskaźnik w %
96,3%
Uwaga!
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta
do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego nie
podlega waloryzacji w I kwartale 2013 r.,
ponieważ wskaźnik waloryzacji obliczony jako
stosunek
przeciętnego
miesięcznego
wynagrodzenia
ogłaszanego
do
celów
I kwartał 2013 roku
emerytalnych w III kwartale 2012 r. do
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w I
kwartale 2012 r. nie przekracza 100 % i wynosi
96,3%
(obwieszczenie
Prezesa
Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych z 15 listopada 2013 r. w
sprawie wskaźnika waloryzacji podstawy wymiaru
zasiłku chorobowego przyjętej do obliczenia
świadczenia rehabilitacyjnego w I kwartale 2013 r.
Podstawa prawna: ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2010r. nr 77 poz. 512).
e.
Świadczenia rodzinne w 2013 roku
Świadczeniami rodzinnymi są:

zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego,

świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie pielęgnacyjne,

zapomoga wypłacana przez gminy,

jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka.
Zasiłek rodzinny:
o
dziecko w wieku do 5 lat – 77,00 zł
o
dziecko w wieku powyżej 5 lat do ukończenia 18 roku życia – 106,00 zł
o
dziecko w wieku powyżej 18 lat do ukończenia 24 lat – 115,00 zł
Dodatki do zasiłku rodzinnego z tytułu:

urodzenia dziecka – 1 000,00 zł, dodatek ten jest wypłacany jednorazowo i przysługuje kobiecie,
pod warunkiem, że pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do
porodu.

opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego – 400,00 zł miesięcznie

samotnego wychowywania dziecka – 170.00 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 340
zł na wszystkie dzieci; 250,00 zł miesięcznie na dziecko niepełnosprawne, nie więcej jednak niż
500 zł na wszystkie dzieci

wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej – 80,00 zł miesięcznie na trzecie i na następne

kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego – 60,00 zł miesięcznie na dziecko w wieku
dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego
do ukończenia 5. roku życia, 80,00 zł miesięcznie na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do
ukończenia 24 roku życia

rozpoczęcia roku szkolnego albo rocznego przygotowania przedszkolnego – 100,00 zł, dodatek
ten przysługuje jednorazowo na dziecko i wypłacany jest raz w roku
Strona 10

podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania – 90,00 zł miesięcznie na
dziecko w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły
ponadgimnazjalnej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i
obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej lub gimnazjum w przypadku dziecka lub osoby
uczącej
się,
legitymującej
się
orzeczeniem
o
niepełnosprawności
lub
o
stopniu
niepełnosprawności; 50,00 zł miesięcznie na dziecko w związku z dojazdem z miejsca
zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do
szkoły ponadgimnazjalnej, a także szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek
szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadgimnazjalnej.
Świadczenia opiekuńcze:

zasiłek pielęgnacyjny – 153,00 zł

świadczenie pielęgnacyjne – 620,00 zł
Podstawa prawna: ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: DZ.U. z
2006 r. nr 139, poz. 992 ze zm.), rozporządzenie Rady Ministrów z 10 sierpnia 2012 r. w sprawie
wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o
zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz. U. z 2012 r., poz.959).
4.
URLOPY
a.
Urlopy wypoczynkowe
Wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od stażu pracy. Pierwszy urlop pracownikowi
podejmującemu pracę po raz pierwszy w życiu przysługuje z upływem każdego miesiąca pracy, w
wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Po roku pracy
pracownikowi przysługuje urlop w pełnym wymiarze.
Wymiar urlopu ze względu na staż pracy wynosi:

20 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,

26 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wliczany jest także okres pobieranej nauki:

szkoły zawodowej lub innej równorzędnej - czas trwania nauki, lecz nie więcej niż 3 lata,

średniej szkoły zawodowej (także po ukończeniu szkoły zawodowej lub innej równorzędnej) czas trwania nauki, lecz nie więcej niż 5 lat,

średniej szkoły ogólnokształcącej - 4 lata,

szkoły policealnej - 6 lat,

szkoły wyższej - 8 lat.
Wyżej wymienione okresy nie sumują się, co oznacza że jeżeli pracownik w czasie nauki pracował, to do
wymiaru urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia bądź okres nauki, w zależności od tego, co jest
korzystniejsze dla pracownika.
Podstawa prawna: art. 154 Kodeksu pracy
Strona 11
b. Urlop wypoczynkowy dla pracowników młodocianych
Staż pracy pracownika młodocianego
Wymiar urlopu wypoczynkowego
z upływem 6 miesięcy
12 dni roboczych
z upływem 12 miesięcy
26 dni roboczych
W roku kalendarzowym, w którym pracownik młodociany kończy 18 lat, nabywa on prawo do urlopu w
wymiarze 20 dni roboczych, jeżeli prawo do tego urlopu uzyskał przed ukończeniem 18 lat.
Młodocianemu uczęszczającemu do szkoły pracodawca winien udzielić urlopu wypoczynkowego w
okresie ferii szkolnych.
c.
Wymiar urlopu proporcjonalnego
Przy ustalaniu wymiaru urlopu na podstawie art. 1551 Kodeksu pracy, dalej kp i 1552 kp
kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi zgodnie z
art. 154 § 1 i 2. Niepełny kalendarzowy miesiąc pracy zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca.
Jeżeli ustanie stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy i nawiązanie takiego stosunku u
kolejnego pracodawcy następuje w tym samym miesiącu kalendarzowym, zaokrąglenia do pełnego
miesiąca dokonuje dotychczasowy pracodawca.
Podstawa prawna: art. 1552a Kodeksu pracy
d. Współczynnik urlopowy
Aby
ustalić
wysokość
należnego
pracownikowi
ekwiwalentu
pieniężnego
z
tytułu
niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego, potrzebna jest znajomość współczynnika urlopowego.
Współczynnik ten ustala się odrębnie w każdym roku kalendarzowym i stosuje go przy obliczaniu
ekwiwalentu, do którego pracownik nabył prawo w ciągu tego roku kalendarzowego.
Współczynnik ustala się, odejmując od liczby dni w danym roku kalendarzowym łączną liczbę
przypadających w tym roku niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu
pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, a otrzymany wynik dzieli się przez 12.
Przepisy, które wprowadziły w 2011 r. święto Trzech Króli jako dzień wolny od pracy, zniosły zasadę,
że należy oddać dzień wolny za święto przypadające w dniu wolnym od pracy z tytułu przeciętnie
5-dniowego tygodnia pracy. To ma wpływ na liczbę dni, jakie przypadają do przepracowania
w poszczególnych miesiącach kalendarzowych.
W związku z tym obliczenia współczynnika urlopowego w 2013 r. wyglądają następująco:

365 dni - (52 niedziele + 10 świąt + 52 dni wolne z tytułu W5) : 12 = 20,92
Należy ponadto zaznaczyć, że w związku z utratą mocy przez art. 130 § 21 k.p., co nastąpiło z dniem
08.10.2012 r. wskutek publikacji w Dzienniku Ustaw wyroku TK z dn. 02.10.2012 r. sygn. akt K 27/11,
Strona 12
w 2013 r. można ustalić współczynnik urlopowy obowiązujący wszystkich pracowników zatrudnionych
w pełnym wymiarze, a po dokonaniu proporcjonalnej korekty – także w niepełnym wymiarze. W latach
2011–2012 zasady były inne, bowiem nieobowiązujący już art. 130 § 21 k.p. przewidywał, że zbieg
święta i dnia wolnego od pracy, wynikającego z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym
tygodniu pracy (np. przypadającego w sobotę), nie obniża wymiaru czasu pracy. Pracodawca mógł zatem
dowolnie wyznaczyć dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, tak aby przypadał
w święto, a takie działanie w zauważalny sposób wpływało na wartość współczynnika urlopowego. W
2013 r. będą obowiązywały już jednolite zasady, zgodnie z którymi każde święto wypadające w innym
dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin.
Podstawa prawna: § 19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie
szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas
urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. nr 2, poz. 14 ze zm.).
e.
Świadczenia urlopowe
Pracodawca, który nie ma obowiązku tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
ponieważ zatrudnia mniej niż 20 pracowników - musi wypłacać świadczenie urlopowe. Pracodawca może
się jednak z tego obowiązku zwolnić. Musi tylko do końca stycznia danego roku kalendarzowego
poinformować pracowników o niewypłacaniu świadczenia urlopowego w terminie i w sposób przyjęty w
jego firmie.
Świadczenie urlopowe wypłaca pracodawca raz w roku każdemu pracownikowi korzystającemu w
danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni
kalendarzowych.
Pracodawca sam może określić wysokość świadczenia urlopowego w swojej firmie, gdyż przepis
art. 3 ust. 4 z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 1996
r. nr 70, poz. 335 ze zm.), dalej: ustawy o ZFŚS ustala tylko górną granicę świadczenia urlopowego,
która nie może przekroczyć wysokości odpisu podstawowego - odpowiedniego do rodzaju zatrudnienia
pracownika, a wysokość świadczenia dla pracowników zatrudnionych na część etatu i młodocianych
ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika.
Podstawa prawna : art. 3 ust. 3 i 4 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń
socjalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.).
f.
Urlopy okolicznościowe
Urlopy okolicznościowe są to zwolnienia z pracy udzielane przez pracodawcę ze względu na
szczególne okoliczności, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej wykonywanie.
Pracodawca ma wówczas obowiązek udzielić pracownikowi dni wolnych od pracy i uznać jego
nieobecność za usprawiedliwioną. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia obliczonego według
zasad obowiązujących przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop.
Strona 13
Ilość dni przysługujących
Powód zwolnienia
pracownikowi w razie zwolnienia
W razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka,
albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego
2 dni
dziecka, ojca, matki, ojczyma, lub macochy
W razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu
jego siostry, brata, teściowej, babki, dziadka, a także innej
1 dzień
osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego
bezpośrednią opieką
Podstawa prawna: rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 15 maja 1996 r. w sprawie
sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy
(Dz. U. nr 60. poz. 281 ze zm.).
g. Wymiar urlopu macierzyńskiego
Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:

20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,

31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,

33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,

35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,

37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego mogą przypadać przed przewidywaną datą porodu, a po
porodzie przysługuje urlop niewykorzystany przed porodem, aż do wyczerpania przysługującego
wymiaru. Pracownica po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma
prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu. W takim przypadku niewykorzystanej części urlopu
macierzyńskiego udziela się pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek.
Poza urlopem podstawowym pracownicy przysługuje również dodatkowy urlop macierzyński, który w
2013 roku będzie wynosił:
Ilość dzieci
urodzonych w trakcie
porodu
Dodatkowy urlop
macierzyński lata
2010 - 2011
Dodatkowy urlop
macierzyński lata
2012 - 2013
Podstawowy
urlop
macierzyński
Łącznie urlop
macierzyński
podstawowy oraz
dodatkowy w 2013
Jedno dziecka przy
jednym porodzie
2 tygodnie
4 tygodni
20 tygodni
24 tygodni
Dwoje dzieci przy
jednym porodzie
3 tygodnie
6 tygodni
31 tygodni
37 tygodni
Troje dzieci przy
jednym porodzie
3 tygodnie
6 tygodni
33 tygodni
39 tygodni
Czworo dzieci przy
jednym porodzie
3 tygodnie
6 tygodni
35 tygodni
41 tygodni
Pięcioro i więcej dzieci
przy jednym porodzie
3 tygodnie
6 tygodni
37 tygodni
43 tygodnie
Strona 14
Po wykorzystaniu przez pracownicę po porodzie urlopu macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni,
pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko przysługuje prawo do części urlopu macierzyńskiego
odpowiadającej okresowi, w którym pracownica uprawniona do urlopu wymaga opieki szpitalnej ze
względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. W tym
przypadku urlop macierzyński pracownicy przerywa się na okres, w którym z takiego urlopu korzysta
pracownik - ojciec wychowujący dziecko. Łączny wymiar urlopu macierzyńskiego w powyższych
okolicznościach nie może przekroczyć podstawowego wymiaru urlopu.
Pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o
wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub który przyjął dziecko na wychowanie jako
rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem, ma prawo
do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w wymiarze:

20 tygodni w przypadku przyjęcia jednego dziecka,

31 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia dwojga dzieci,

33 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia trojga dzieci,

35 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia czworga dzieci,

37 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia pięciorga i więcej dzieci,
nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego
podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia.
Jeżeli pracownik, o którym mowa powyżej, przyjął dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku
dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10 roku życia, ma prawo
do 9 tygodni urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego
Podstawa prawna: art. 180, art. 1821, art. 1823 §1, art.183 §1, §2 i §3 ustawy z 26 czerwca 1974 r.
Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz.94 ze zm.).
Zgodnie
z
zapowiedzią
Premiera
oraz
Ministra
pracy
i
polityki
społecznej
urlopy
macierzyńskie mają zostać wydłużone od 1 września 2013 r. Z tej możliwości będzie mógł
skorzystać każdy, kto w momencie wejścia w życie ustawy będzie uprawniony do urlopu
macierzyńskiego. Osoba, która 1 września będzie w ostatnim tygodniu urlopu, będzie mogła
przedłużyć go o kolejne pół roku.
W czasie urlopu w wymiarze półrocznym, rodzic będzie otrzymywał zasiłek w wysokości 100 proc.
dotychczasowego wynagrodzenia, jeśli skorzysta z rocznego urlopu, otrzyma zasiłek w wysokości 80
proc. Jednak, aby otrzymywać 80 proc. świadczenia, trzeba będzie zadeklarować chęć przedłużenia
urlopu na 14 dni przed planowaną datą porodu. Osoba, która nie złoży takiej deklaracji, będzie
otrzymywała świadczenie w wysokości 100 proc. przez pierwsze pół roku, a jeśli później będzie chciała
urlop przedłużyć, będzie dostawać przez kolejne pół roku świadczenie w wysokości 60 proc. (lub
odpowiednio wyższe, jeśli będzie chciała skorzystać z krótszego wymiaru urlopu - ma to być
elastyczne).
Strona 15
h. Urlop ojcowski
Od 1 stycznia 2010 r. pracownik - ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu
ojcowskiego w wymiarze 1 tygodnia, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca
życia, natomiast od roku 2012 i w roku 2013- 2 tygodnie.
Urlopu ojcowskiego udziela się na pisemny wniosek pracownika - ojca wychowującego dziecko,
składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Pracodawca jest
obowiązany uwzględnić wniosek pracownika.
Podstawa prawna: art. 1823 Kodeksu pracy
5.
ODPRAWY
a.
Maksymalna wysokość odprawy pieniężnej
Pracownikowi, który został zwolniony z firmy zatrudniającej co najmniej 20 pracowników, z
przyczyn go niedotyczących, przysługuje odprawa pieniężna uzależniona od zakładowego stażu pracy
pracownika odpowiadająca wysokości:

jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy
krócej niż 2 lata,

dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2
do 8 lat,

trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad
8 lat.
Odprawę pieniężną ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za
urlop wypoczynkowy.
Wysokość
odprawy
pieniężnej
nie
może
jednak
przekraczać
kwoty
15-krotnego
minimalnego
wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w dniu
rozwiązania stosunku pracy. Od 1 stycznia 2013 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 1.600 zł. W
związku z tym, maksymalna wysokość odprawy pieniężnej wynosi 20.790 zł (15 x 1.600 zł).
Podstawa prawna: art. 8 ust. 4 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. nr 90, poz. 844 ze zm.),
ustawa z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2002, nr 200,
poz.1679 ze zm.),rozporządzenie Rady Ministrów z 5 października 2010 r. w sprawie wysokości
minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2011 r. (Dz. U. nr 194, poz. 1288).
b.
Odprawa emerytalno-rentowa
Pracownikowi przysługuje odprawa rentowa lub emerytalna, jeżeli zostaną spełnione łącznie dwie
przesłanki:
Strona 16

pracownik spełnia warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury
(odpowiedni wiek i wymagany okres ubezpieczenia),

stosunek pracy ustaje w związku z przejściem na rentę lub emeryturę (pamiętaj: do nabycia
prawa do odprawy istotna jest przyczyna rozwiązania stosunku pracy, a nie sposób jego
rozwiązania).
Pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Kwotę tę
ustala się według zasad przyjętych do obliczania ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Pracownik, który otrzymał odprawę rentową lub emerytalną nie może ponownie nabyć do niej prawa.
Podstawa prawna: art. 921 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz. U. z 1998 r. nr 21,
poz. 94 ze zm.).
c.
Odprawa pieniężna dla pracowników
W sytuacji, gdy dochodzi do rozwiązania z pracownikiem umowę o pracę z przyczyn leżących po stronie
pracodawcy, powstaje obowiązek wypłacenia pracownikowi odprawy pieniężnej.
Wysokość odprawy zależy od zakładowego stażu pracy pracownika i odpowiada wysokości:

jednomiesięcznego wynagrodzenia – jeżeli pracownik przepracował w danej firmie mniej niż 2 lata,

dwumiesięcznego wynagrodzenia - jeżeli pracownik przepracował w danej firmie 2 lata i więcej, ale
nie więcej niż 8 lat,

trzymiesięcznego wynagrodzenia - jeżeli pracownik przepracował w danej firmie ponad 8 lat.
Podstawa prawna: art. 8 ust.1 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. nr 90, poz. 844 ze zm.).
d.
Odprawa pośmiertna
W razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy pracodawca jest obowiązany wypłacić
rodzinie zmarłego pracownika odprawę pośmiertną.
Wysokość tej odprawy zależy od okresu zatrudnienia pracownika w danej firmie i odpowiada wysokości:

jednomiesięcznego wynagrodzenia – jeżeli pracownik przepracował w danej firmie mniej niż 10 lat,

2-miesięcznego wynagrodzenia - jeżeli pracownik przepracował w danej firmie co najmniej 10 lat,

3-miesięcznego wynagrodzenia - jeżeli pracownik przepracował w danej firmie co najmniej 15 lat.
Podstawa prawna: art. 93 Kodeksu pracy
6.
ROZWIĄZANIE STOSUNKU PRACY
a.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zależy od rodzaju zawartej z pracownikiem umowy oraz
czasu trwania umowy.
Strona 17
Rodzaj umowy
Czas pracy, staż pracy
lub przesłanki
wyznaczające okres
wypowiedzenia
Długość okresu
wypowiedzenia
Termin składania
wypowiedzenia
(dzień, od którego
biegnie termin
wypowiedzenia i w
którym ustaje
stosunek pracy)
Długość okresu
próbnego:
do 2 tygodni
Umowa o pracę na
okres próbny
Umowa na czas
określony
Umowa na czas
nieokreślony
(wypowiedzenie musi
być merytorycznie
uzasadnione)
Umowa na czas
wykonywania
określonej pracy
od 2 tygodni do 3
miesięcy
3 miesiące
zawarta na okres dłuższy
niż 6 miesięcy z klauzulą
o możliwości jej
wypowiedzenia
Wypowiedzenie umowy z
przyczyn dotyczących
pracodawcy (także bez
klauzuli o możliwości jej
wypowiedzenia)
Staż pracy u danego
pracodawcy:
do 6 miesięcy
od 6 miesięcy do 3 lat
co najmniej 3 lata
Wypowiedzenie jest
dopuszczalne tylko w
razie ogłoszenia
upadłości lub likwidacji
pracodawcy
3 dni robocze
dowolny dzień roboczy
(dzień, w którym mija
3 dzień roboczy)
1 tydzień
sobota
2 tygodnie
sobota
2 tygodnie
sobota
2 tygodnie
sobota
2 tygodnie
1 miesiąc
3 miesiące
sobota
ostatni dzień miesiąca
ostatni dzień miesiąca
2 tygodnie
sobota
Podstawa prawna: art. 32-36 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
b.
Dni wolne na poszukiwanie pracy
Dni wolne na poszukiwanie pracy mogą być udzielone pracownikowi tylko w przypadku, gdy
pracodawca wypowie mu umowę o pracę.
Ilość przysługujących dni uzależniona jest od długości okresu wypowiedzenia:

dwutygodniowy i jednomiesięczny okres wypowiedzenia - 2 dni robocze

trzymiesięczny okres wypowiedzenia (oraz w razie skrócenia wypowiedzenia do 1 miesiąca w
oparciu o art. 36 1 § 1 k.p.) - 3 dni robocze.
Podstawa prawna: art. 37 Kodeksu pracy
7.
EMERYTURY I RENTY
a.
Kwota bazowa
Zgodnie z ustawą z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227, dalej ustawa emerytalna), kwota bazowa wynosi 100%
przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia
społeczne w poprzednim roku kalendarzowym.
Strona 18
Kwota bazowa obowiązująca od 01 marca 2012 r. do 28 lutego 2013 r. wynosi: 2 974,69 zł kwota ta ma wpływ na wysokość przyznawanych emerytom i rencistom świadczeń od 1 marca 2011 r.
Podstawa prawna: ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227.), komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego
z 9 lutego 2012 r. w sprawie kwoty bazowej w 2011 r.
b. Najniższa emerytura
Emerytura to świadczenie pieniężne mające służyć jako zabezpieczenie bytu na starość dla
osób, które ze względu na wiek nie posiadają już zdolności do pracy zarobkowej (jako pracownicy,
przedsiębiorcy, rolnicy i in.) albo utraciły ją w znacznym stopniu oraz nie dysponują innymi źródłami
dochodu gwarantującymi możliwość utrzymania się.
Podstawową cechą świadczenia emerytalnego jest brak jego ekwiwalentności w stosunku do wartości
składek z tytułu ubezpieczenia społecznego płaconych przez czas aktywności zawodowej.
Najniższa kwota emerytury od 1 marca 2012 roku do 28 lutego 2013 roku wynosi 799,18 zł.
Podstawa prawna: ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118, ze zm.), komunikat Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia
12 lipca 2012 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2013 r.
c.
Renty
Renta to świadczenie pieniężne usankcjonowane czasową lub stałą niezdolnością do
wykonywania pracy zawodowej wypłacane w ramach systemu ubezpieczeń społecznych.
Renta rodzinna - świadczenie pieniężne uzyskiwane przez członków rodziny w związku ze
śmiercią jednego z członków rodziny. Świadczenie to może przysługiwać zarówno dzieciom jak i
współmałżonkom zmarłego. Renta rodzinna wypłacana jest również z systemu ubezpieczeń społecznych.
Od 1 marca 2012 roku:
Rodzaj świadczenia
Kwota
renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna
799,18 zł
renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy
614,75 zł
renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy
pracy lub chorobą zawodową oraz renta rodzinna wypadkowa
renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy
pracy lub chorobą zawodową
959,02 zł
736,06 zł
Podstawa prawna: ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118, ze zm.).
Strona 19