opis wystawy z Muzeum w Płocku

Muzeum Mazowieckie w Płocku podczas Nocy Muzeów w Instytucie Francuskim,
zaprezentuje wyjątkowe osiągnięcia secesji francuskiej w dziedzinie medalierstwa oraz
rzemiosła artystycznego.
Francuskie rzemiosło artystyczne z przełomu XIX i XX wieku, będzie reprezentowane
przez wybór z imponującej kolekcji szkła. Zobaczymy wyroby słynnej „szkoły Nancy”,
stworzonej przez jedną z najwybitniejszych osobowości wśród ówczesnych artystów - Emila
Gallé. Cechą jego realizacji jest dekoracja motywami roślinnymi, doskonale zharmonizowana
z kształtami naczyń. Przyroda była głównym źródłem natchnienia artysty, który dla celów
badawczych założył w obrąbie wytwórni ogród botaniczny. Wyjątkowe efekty uzyskiwał
dzięki nowym technologiom - zastosowaniu szkła warstwowego, poddawanego trawieniu i
grawerowaniu oraz udoskonaleniu metod barwienia masy szklanej proszkami barwnymi.
Dzięki nim powstawały dzieła o wyszukanych efektach kolorystycznych. Inną dziedziną
rzemiosła, w której Emil Gallé pozostawił mistrzowskie realizacje jest meblarstwo. Na
wystawie znajdą się przykłady charakterystycznych dla artysty mebli o delikatnych i
wytwornych formach, pokrytych subtelną dekoracją w postaci motywów roślinnych,
wykonaną techniką intarsji.
Osiągnięcia Emila Gallé, zwłaszcza w dziedzinie szkła, oddziałały silnie na
artystyczne środowisko Nancy. Jego „styl” zdominował produkcję licznych wytwórni, czego
dowodem są prezentowane naczynia braci Auguste’a i Antonin’a Daum oraz innych firm jak
Legras&Cie, Verreries et Cristalleries. Warto również zasygnalizować obecność na wystawie
realizacji o trawionych dekoracjach, innej lotaryńskiej huty szkła w Baccarat.
Francuska ceramika secesyjna reprezentowana przez różne firmy świadczy o śmiałych
doświadczeniach technologicznych, zwłaszcza z polewami i szkliwami. W odmiennym
sposobie traktowania tworzywa, zdumiewającym bogactwie kolorystycznym oraz
uzyskiwaniu przypadkowych efektów dekoracyjnych, niewątpliwie widoczny jest wpływ
ceramiki dalekowschodniej. Godne podziwu są również mistrzowskie wyroby ceramiczne
pokryte iryzującymi glazurami Clémenta Massiera.
Uzupełnienie ekspozycji będą stanowić wyroby metalowe wśród nich naczynia
cynowe oraz rzeźby; lampa elektryczna „Myśl – Bratek” projektu Emanuele Villanis (18801920).
Malarstwo reprezentowane jest przez cykl akwarel Cyprien’a Eugene’a Boulet’a
(1877-1927), przedstawiających alegorie pór roku, bliskie dekoracyjnym obrazom nabistów.
Medalierstwo podobnie jak inne dziedziny sztuki uległo w tej epoce ogromnym
przeobrażeniom. Po okresie stagnacji nastąpiło jego odrodzenie za sprawą właśnie
francuskich artystów, którzy stali się twórcami nowej estetyki sztuki małego reliefu. Osiągnęła ona
wysoki poziom artystyczny gdyż medalierstwem zainteresowali się rzeźbiarze, dzięki nim medal stał
się dziełem sztuki, a nie tylko środkiem reklamy czy pamiątką. Została unowocześniona
również techniczna strona wykonywania medali poprzez zastosowanie i doskonalenie
maszyny redukcyjnej.
Pierwszym medalierem, który zerwał z konwencjonalnym stylem był François-Joseph-Hubert
Ponscarme (1827-1903), profesor l’École des Beaux-Arts w Paryżu. Wprowadził on nowy typ portretu
– portret psychologiczny, o łagodnych, miękkich konturach, malarskich efektach, stanowiący jedność
z tłem, bez ostrego kontrastu. Ponscarme zrezygnował z błyszczącego, polerowanego tła, odrzucił
wysoki rant, ograniczający pole medalu poprzez wyraźnie zaznaczoną granicę, podniósł również rangę
napisu czyniąc go integralną częścią kompozycji artystycznej.
Nowością było stosowanie, po raz pierwszy od czasu renesansu, plakiety która
wprowadzała urozmaicenie kształtów i rozmiarów prac medalierskich oraz stwarzała nowe
możliwości realizacji pomysłów twórczych.
Dzieła medalierskie należące do drobnej plastyki, a wiec sztuki kameralnej, można w
pełni docenić oglądając je z bliska, budzi się wówczas podziw dla wirtuozerii artysty
mającego do dyspozycji niewielką powierzchnię, wymagającą jasności, zwięzłości i precyzji
w stosowaniu reliefu. Zwraca uwagę, w tych niewielkich rozmiarami pracach, mistrzowskie
opanowanie techniki, zachwyca subtelność modelunku i harmonijna kompozycja
Zadziwia również bogactwo tematów pojawiających się w ówczesnej sztuce medalierskiej,
a obejmujących wszelkie aspekty życia. Znajdujemy na medalach i plakietach portrety ludzi
zasłużonych, jak i prywatne, portret dziecięcy, sceny rodzajowe, sceny pracy. Wyrażana jest
fascynacja techniką i jej wynalazkami (automobil, aeroplan), dynamicznie rozwijającym się
przemysłem, którego produkty pokazywane są na wystawach światowych i krajowych. Szczególną
inspiracją dla powstania wielu prac medalierskich była Światowa Wystawa w Paryżu w 1900 roku
prezentująca dorobek kulturalny, naukowy i techniczny krajów i narodów. Pojawia się architektura,
pejzaż, obrazy zwierząt, alegorie, atrybuty świata antycznego, a także kompozycje o charakterze
dekoracyjnym, baśniowym, i erotycznym.
W Instytucie Francuskim na wystawie przygotowanej przez Muzeum Mazowieckie
w Płocku będzie można zobaczyć prace najwybitniejszych medalierów francuskich, których
talent i indywidualność spowodował tak wspaniały rozkwit tej dziedziny sztuki, a twórcy
w innych krajach czerpali inspiracje w ich dziełach.
Prezentowane są tu takie nazwiska jak: René Baudichon, Edouard Blin, Louis-Alexandre
Bottée Jules-Clément Chaplain, Marie Alexandre Lucien Coudray, Paul-Marcel Damman, Emile
Dropsy, Henri Dropsy, Georges Dupré, Jean-Baptiste Daniel-Dupuis, Paul Grandhomme, Geneviève
Granger, René Jules Victor Peter, Charles Philippe Germain Aristide Pillet, Georges Prud'homme,
Louis-Oscar Roty, Séraphin-Emile Vernier, Frédéric Charles Victor Vernon, Ovide Yencesse i inni.
Mariola Kwiatkowska, Grażyna Tryka