Subiektywna ocena wybranych aspektów satysfakcji z pobytu w

DOBROSTAN A STAN ZDROWIA
ROZDZIAŁ XIV
Katedra i Zakład Pielęgniarstwa Neurologicznego UM w Lublinie
Chair and Department of Neurological Nursing Medical University of Lublin
ELŻBIETA PRZYCHODZKA, KRZYSZTOF TUROWSKI,
REGINA LORENCOWICZ, JÓZEF JASIK, JOLANTA CELEJ-SZUSTER
Subiektywna ocena wybranych aspektów satysfakcji z pobytu
w szpitalu pacjentów z dysfunkcją kręgosłupa
Subjective evaluation of some chosen aspects of satisfaction
of patients hospitalized for spine dysfunction
Słowa klucze: satysfakcja pacjenta, jakość opieki
Key words: patient satisfaction, quality of care
Schorzenia kręgosłupa są coraz częstszym problemem klinicznym [6, 7, 17].
Procesy chorobowe toczące się w kręgosłupie, bez względu na ich etiologię mogą
przechodzić na tkankę nerwową, powodując jej dysfunkcję. Dominującym objawem
jest ból, zlokalizowany w różnych częściach kręgosłupa, najczęściej w okolicy karku i części lędźwiowo-krzyżowej. Do najczęstszych zespołów bólowych kręgosłupa
leczonych operacyjnie zaliczamy dyskopatię lędźwiowo-krzyżową oraz szyjną [ 6,
7].
W odróżnieniu. od schorzeń. ośrodkowego układu nerwowego, dysfunkcje kręgosłupa nie powodują tak dużych deficytów .neurologicznych, lecz ze względu na
nawrotowy charakter i dolegliwości bólowe w. znacznym stopniu wpływają na pogorszenie jakości życia. Choroba dotyczy najczęściej osób, którzy są aktywni zawodowo i istnieje ryzyko utraty pracy ze względu na znaczną absencję chorobową
co prowadzi do pogorszenia statusu ekonomicznego.
Zespoły bólowe kręgosłupa są schorzeniami, powodującymi ograniczanie wydolności pacjenta w zakresie funkcjonowania w życiu rodzinnym, zawodowym
i społecznym [6, 7]. Zminimalizowanie lub zlikwidowanie dysfunkcji, przywrócenie
sprawności chorym możliwe jest dzięki wielodyscyplinarnej opiece, gdzie zasadniczą rolę odgrywa pielęgniarka [11, 12].
DOBROSTAN A STAN ZDROWIA
Pielęgniarki mając najbliższy kontakt z pacjentem z racji specyfiki wykonywanego zawodu, odgrywają niepodważalną rolę w kształtowaniu jego zadowolenia
z opieki. Dlatego zasadne jest i bardzo potrzebne badanie satysfakcji pacjenta
z opieki pielęgniarskiej. Naukowo udowodniono, że odczuwana przez pacjenta
satysfakcja ma znaczący wpływ na dalsze korzystanie z usług medycznych i na stan
jego zdrowia [15, 26, 34,]. Wiedza, jak oceniana jest praca pielęgniarek a zarazem
znajomość czynników mających wpływ na satysfakcję z opieki staje się podstawą
do konstruktywnych zmian w celu poprawy jakości opieki.
Literatura przedmiotu przedstawia wiele badań dotyczących satysfakcji pacjenta
z opieki pielęgniarskiej. Badacze zgodnie twierdzą, iż subiektywna ocena pacjenta
jest ważnym wskaźnikiem jakości opieki zdrowotnej [14, 15, 20, 24, 27,36]. Ocena
ta może być rozpatrywana w kategorii satysfakcji i/lub dyssatysfakcji z opieki, jaką
pacjent otrzymał w trakcie hospitalizacji.
W literaturze przedmiotu ze względu na wielowymiarowość oraz mnogość czynników warunkujących osiąganie satysfakcji z opieki napotyka się trudności
w jednoznacznym definiowaniu tego pojęcia [1, 14, 15]. Satysfakcja pacjenta
z opieki pielęgniarskiej może być definiowana jako zgodność między tym, czego
pacjent oczekuje, a tym, co otrzymuje w rzeczywistości [21]. Ponieważ jest to subiektywne odczucie zadowolenia, wynikające z osobistych doświadczeń, oczekiwań,
a także z hierarchii wartości człowieka trudnoyjest sformułować właściwe kryteria
oceny. Pielęgniarka natomiast jest świadczeniodawcą, określającą jakość opieki,
jako zgodność świadczonej usługi z profesjonalną wiedzą i standardem opieki. Z
tego powodu w niektórych przypadkach pacjent postrzega jakość opieki odmiennie
niż pielęgniarka.
Pacjent ocenia na podstawie własnych subiektywnych kryteriów. Należy jednakże pamiętać, że to pacjent, jego potrzeby, oczekiwania, pragnienia powinny być
w centrum uwagi personelu medycznego, to pacjent jest główną postacią procesu.
Ma on prawo do współdecydowania o przebiegu procesu leczenia i pielęgnowania,
ma też prawo do oceny i decydowania o jakości tej opieki.
Pomiary satysfakcji z opieki są uznane za konieczny i miarodajny wskaźnik jakości, wpisane są również w program operacyjny XII Narodowego Programu
Zdrowia na lata 2007-2015. Wśród zaleconych badań w tym programie znajdują się
między innymi prowadzenie i rozwój badań dotyczących. opinii pacjenta [28].
Zasadniczym warunkiem osiągania i utrzymania właściwej jakości jest zarówno
odpowiednie podnoszenie standardów dostosowane do potrzeb i możliwości jak
również tworzenie stałego systemu zapewniania jakości [25]. Wysoką jakość usług
medycznych tworzą pracownicy medyczni na wszystkich szczeblach organizacyjnych [8, 15].
W definiowaniu jakości, pomimo dużych różnorodności sformułowań, przejawiają się dwie zasadnicze koncepcje: jakość oznacza spełnienie wymagań pacjenta
jego określonych lub domniemanych potrzeb oraz jakość to zgodność wyznaczonymi standardami.
168
Elżbieta Przychodzka, Krzysztof Turowski, Regina Lorencowicz, Józef Jasik,
Jolanta Celej-Szuster
Subiektywna ocena wybranych aspektów satysfakcji
z pobytu w szpitalu pacjentów z dysfunkcją kręgosłupa
Celem badań była próba subiektywnej oceny wybranych aspektów satysfakcji z
pobytu w szpitalu pacjentów z dysfunkcją kręgosłupa leczonych operacyjnie.
MATERIAŁ I METODA
W badaniu posłużono się metodą sondażu diagnostycznego za pomocą anonimowego Kwestionariusza satysfakcji z pobytu w szpitalu [22] w zakresie przydatnym do oceny warunków hotelowych w jakich świadczona była opieka, atmosfery
panującej w oddziale oraz pomocy uzyskiwanej od personelu pielęgniarskiego w
rozwiązywaniu problemów pacjentów. Arkusz oceny obejmował pytania zamknięte,
które dotyczyły różnych wymiarów opieki pielęgniarskiej. Podzielono je na 6 zakresów składających się na ocenę satysfakcji pacjenta: Warunki hotelowe oddziału,
Atmosfera panująca w oddziale, Pomoc pielęgniarek w rozwiązywaniu niektórych
problemów opiekuńczych, Informacje udzielane przez pielęgniarki, Postawa pielęgniarek wobec pacjentów, Możliwość realizacji potrzeb religijno-duchowych. Wykorzystując omawiane narzędzie można dokonać subiektywnej oceny satysfakcji
pacjenta w zakresie dowolnie wybranych aspektów opieki pielęgniarskiej.
Do ogólnej oceny satysfakcji pacjentów oraz poszczególnych zakresów zastosowano ocenę punktową. Odpowiedź „tak” 1 pkt, „nie” 0 pkt. Następnie
w poszczególnych zakresach obliczono sumę punktów oraz udział procentowy w
stosunku do ogólnej oceny.
Badania miały charakter indywidualny i dotyczyły okresu pooperacyjnego. Kwestionariusz ankiety otrzymywali pacjenci w dniu wypisu, który wypełniali samodzielnie i przekazywali prowadzącym badania. Osobami zbierającymi materiał badawczy byli autorzy niniejszej pracy. Ogółem badaniami objęto grupę 200 chorych
leczonych operacyjnie z powodu dysfunkcji kręgosłupa, wśród których 100 przebywało w Klinice Neurochirurgii i Neurochirurgii Dziecięcej Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 4 w Lublinie i 100 w Oddziale OrtopedycznoUrazowym z Chirurgią Kręgosłupa Publicznego Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Chełmie. W szpitalu klinicznym przebadano 57 mężczyzn (57%) i 43
kobiety (43%). Natomiast w szpitalu wojewódzkim 48 mężczyzn (48%) i 52 kobiety
(52%). Średnia wieku w badanej grupie wynosiła 46,76 ± 11,15 lat.
169
DOBROSTAN A STAN ZDROWIA
WYNIKI
OCENA WYBRANYCH ZAKRESÓW SATYSFAKCJI PACJENTÓW
Z OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ
WARUNKI HOTELOWE ODDZIAŁU
Do oceny warunków hotelowych oddziału uwzględniono pytania 2, 3, 4 i 5 kwestionariusza, (Tab. I; Ryc.1).
Tabela I. Ocena warunków hotelowych oddziału w opinii pacjentów
Elementy oceny
pomieszczenia oddziału czyste
i estetyczne
pomieszczenia oddziału wietrzone,
powietrze w pokoju chorych czyste
i o właściwej temperaturze
warunki mycia, kąpieli, troska
o czystość osobistą pacjentów
warunki odpoczynku i snu
(wygoda, cisza, czas)
n
Tak
%
n
Nie
%
167 83,50% 33
16,50%
145 72,50% 55
27,50%
158 79,00% 42
21,00%
121 60,50% 79
39,50%
Ryc. 1. Ocena warunków hotelowych oddziału w opinii pacjentów
170
Elżbieta Przychodzka, Krzysztof Turowski, Regina Lorencowicz, Józef Jasik,
Jolanta Celej-Szuster
Subiektywna ocena wybranych aspektów satysfakcji
z pobytu w szpitalu pacjentów z dysfunkcją kręgosłupa
W wyniku przeprowadzonej analizy statystycznej stwierdzono, że badani przebywający w szpitalu klinicznym istotnie częściej oceniali, że pomieszczenia oddziału były wietrzone, powietrze w pokoju chorych było czyste i o właściwej temperaturze (79,00%) w porównaniu z pacjentami ze szpitala wojewódzkiego (66,00%),
(p=0,04). Również badani ze szpitala klinicznego istotnie częściej oceniali, że
w szpitalu były zapewnione dobre warunki mycia, kąpieli, oraz troska o czystość
osobistą pacjentów (99,00%) w porównaniu z badanymi ze szpitala wojewódzkiego
(59,00%), (p<0,00001). Analiza statystyczna wykazała, że pacjenci ze szpitala wojewódzkiego istotnie częściej oceniali, że podczas pobytu w szpitalu mieli zapewnione właściwe warunki odpoczynku i snu (wygoda, cisza, czas), (81,00%)
w porównaniu z pacjentami szpitala klinicznego (40,00%), (p<0,00001). Przeprowadzone badania nie wykazały istotnych różnic w ocenie pacjentów w zakresie
czystości i estetyki oddziału (88,00% vs. 79,00%), (p=0,09),(Tab. II; Ryc. 2).
Tabela II. Ocena warunków hotelowych oddziału
z uwzględnieniem rodzaju szpitala
Elementy oceny
pomieszczenia oddziału czyste
i estetyczne
pomieszczenia oddziału wietrzone, powietrze w pokoju
chorych czyste i o właściwej
temperaturze
warunki mycia, kąpieli, troska
o czystość osobistą pacjentów
warunki odpoczynku i snu
(wygoda, cisza, czas)
Szpital
kliniczny
Tak
Nie
n % n %
Szpital
wojewódzki
Tak
Nie
n % n %
Analiza
statystyczna
88 88,00 12 12,00 79 79,00 21 21,00
Chi2=2,94;
p=0,09
79 79,00 21 21,00 66 66,00 34 34,00
Chi2=4,24;
p=0,04*
Chi2=45,84;
p<0,00001*
Chi2=35,17;
40 40,00 60 60,00 81 81,00 19 19,00
p<0,00001*
99 99,00 1 1,00 59 59,00 41 41,00
171
DOBROSTAN A STAN ZDROWIA
Ryc. 2. Ocena warunków hotelowych oddziału
w opinii pacjentów z uwzględnieniem miejsca pobytu
ATMOSFERA PANUJĄCA W ODDZIALE
Dokonując oceny atmosfery panującej w oddziale przeanalizowano pytanie 1
i 14 kwestionariusza. Badania wykazały, że pacjenci wysoko ocenili atmosferę panującą w oddziale. Stwierdzono jednak, że pacjenci ze szpitala klinicznego istotnie
częściej podkreślali, że oddział był przyjazny, życzliwy i gościnny (100,00%) niż
badani ze szpitala wojewódzkiego (91,00%), (p=0,006). Nie stwierdzono natomiast
istotnych statystycznie różnic w ocenie taktu, uprzejmości i życzliwości pielęgniarek
(p=0,12), (Tab. III; Ryc. 3).
Tabela III. Ocena atmosfery panującej w oddziale
z uwzględnieniem rodzaju szpitala
Szpital
kliniczny
Tak
Nie
n
% n %
Szpital
wojewódzki
Analiza
Elementy oceny
Tak
Nie statystyczna
n % n %
oddział przyjazny,
Chi2=7,44;
100 100,00 0 0,00 91 91,00 9 9,00
życzliwy, gościnny
p=0,006*
pielęgniarki taktowne,
Chi2=2,37;
99 99,00 1 1,00 94 94,00 6 6,00
uprzejme i życzliwe
p=0,12
172
Elżbieta Przychodzka, Krzysztof Turowski, Regina Lorencowicz, Józef Jasik,
Jolanta Celej-Szuster
Subiektywna ocena wybranych aspektów satysfakcji
z pobytu w szpitalu pacjentów z dysfunkcją kręgosłupa
Ryc. 3. Ocena atmosfery panującej w oddziale w opinii pacjentów
z uwzględnieniem miejsca pobytu
POMOC PIELĘGNIAREK
W ROZWIĄZYWANIU NIEKTÓRYCH PROBLEMÓW OPIEKUŃCZYCH
Oceniając pomoc pielęgniarek w rozwiązywaniu problemów opiekuńczych pacjentów uwzględniono pięć pytań kwestionariusza. Badania wykazują, że pacjenci
ze szpitala wojewódzkiego nieznacznie częściej oceniali, że otrzymywali pomoc
przy siadaniu, wstawaniu lub chodzeniu (87,00%) niż ankietowani ze szpitala klinicznego (82,00%). Stwierdzone różnice nie były istotne statystycznie, (p=0,33).
Również nie stwierdzono istotnych różnic w ocenie pomocy pielęgniarek przy spożywaniu posiłków (p=0,27) oraz pomocy w wykonywaniu ćwiczeń ruchowych
w czasie nieobecności rehabilitanta (p=0,14). Analiza statystyczna wykazała, że
pacjenci ze szpitala wojewódzkiego istotnie częściej oceniali, że nie mieli problemów z wypróżnianiem i oddawaniem moczu (44,00%) w porównaniu z ankietowanymi ze szpitala klinicznego (14,00%), (p<0,00001). Również ankietowani ze szpitala wojewódzkiego otrzymywali istotnie częściej pomoc w zagospodarowaniu czasu wolnego (36,00%) niż respondenci ze szpitala klinicznego (14,00%), (p=0,0003).
Otrzymane wyniki przedstawia Tabela IV i Rycina 4.
173
DOBROSTAN A STAN ZDROWIA
Tabela IV. Ocena pomocy pielęgniarek w rozwiązywaniu niektórych
problemów opiekuńczych z uwzględnieniem rodzaju szpitala
Szpital kliniczny
Elementy oceny
n
pomoc przy siadaniu,
wstawaniu, chodzeniu
pomoc przy
spożywaniu posiłków
brak problemów z wypróżnianiem
i oddawaniem moczu
pomoc w zagospodarowaniu
wolnego czasu
pomoc w wykonywaniu
ćwiczeń ruchowych
w czasie nieobecności rehabilitanta
Tak
%
n
Nie
%
82 82,00 18 18,00
79 79,00 21 21,00
14 14,00 86 86,00
14 14,00 86 86,00
Szpital wojewódzki
Analiza
Tak
Nie statystyczna
n % n %
Chi2=0,95;
87 87,00 13 13,00
p=0,33
Chi2=1,22;
85 85,00 15 15,00
p=0,27
Chi2=21,86;
44 44,00 56 56,00
p<0,00001*
Chi2=12,91;
36 36,00 64 64,00
p=0,0003*
29 29,00 71 71,00 39 39,00 61 61,00
Ryc. 4. Ocena pomocy pielęgniarek
w rozwiązywaniu niektórych problemów opiekuńczych
w opinii pacjentów z uwzględnieniem miejsca pobytu
174
Chi2=2,23;
p=0,14
Elżbieta Przychodzka, Krzysztof Turowski, Regina Lorencowicz, Józef Jasik,
Jolanta Celej-Szuster
Subiektywna ocena wybranych aspektów satysfakcji
z pobytu w szpitalu pacjentów z dysfunkcją kręgosłupa
OMÓWIENIE WYNIKÓW
Wprawdzie satysfakcja pacjenta nie może być jedynym wskaźnikiem jakości
opieki, to jednak opinię pacjentów należy umieszczać w centrum uwagi [5, 9, 19].
Aby określić, w jakim stopniu ochrona zdrowia odpowiada na potrzeby i preferencje
pacjentów, należy uwzględnić w większym zakresie opinie pacjentów. Zdaniem
Cleary i Coulter pacjenci są najlepszym źródłem informacji na ten temat [3, 4].
Według wskazówek Centrum monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia
z Krakowa, aby prawidłowo przeprowadzić badanie satysfakcji należy stosować
trafne i rzetelne narzędzie. Chociaż istnieją różne metody oceny zadowolenia pacjentów, dowiedziona jest przydatność samodzielnie wypełnionego kwestionariusza
[1, 23].
W subiektywnej ocenie jakości usług medycznych pacjent zwraca uwagę nie tylko na jakość zapewnianych świadczeń, lecz również na otoczenie. Wyniki badan
własnych pozwalają stwierdzić, że pacjenci w zdecydowanej większości są zadowoleni z warunków hotelowych szpitali, w których przebywali. Badania potwierdzają wysoki stopień zadowolenia z czystości i estetyki pomieszczeń. Pacjenci
w większości byli zadowoleni z wietrzenia sal. W szpitalu klinicznym chorzy bardzo
dobrze ocenili warunki mycia i kąpieli, natomiast w szpitalu wojewódzkim 41,00%
opinii było negatywnych. W ocenie pacjentów szpital wojewódzki zapewnił dogodne warunki snu i odpoczynku, czego nie można powiedzieć o szpitalu klinicznym,
gdzie ponad połowa pacjentów była niezadowolona. Zapewnienie warunków odpoczynku oraz wypełniania wolnego czasu jest bardzo ważna kwestia hospitalizacji
pacjentów pooperacyjnych. Osiągnięcie dużego zadowolenia chorych w tym zakresie zapewne jest uwarunkowane specyfiką organizacji oddziału oraz obsadą kadrową, która w dużym stopniu umożliwia zapewnianie chorym wymienionych potrzeb.
Badania Wasilewskiego, Kropornickiej i wsp.. wykazały wysoką satysfakcję pacjentów z warunków hotelowych szpitala [20, 32]. Natomiast Ślusarz i wsp., Jóźwicka
i wsp. wykazali w swoich badaniach wysoki odsetek pacjentów niezadowolonych
z warunków hotelowych [13, 30].
Z badań własnych wynika, że pacjenci z obu badanych szpitali wysoko ocenili
atmosferę panująca w oddziale oraz postawę pielęgniarek wobec pacjentów. Pielęgniarki okazywały pacjentom zainteresowanie, były życzliwe i taktowne. Sielska
i wsp., Sierpińska i Dzirba w swoich badaniach ukazują również bardzo dobre wyniki w zakresie uprzejmości i życzliwości [28, 29]. W literaturze pielęgniarskiej
poświęca się wiele uwagi opiece psychospołecznej, działaniom o charakterze wspierającym. Badania te dowodzą, że dla pacjenta bardzo ważna jest obecność pielęgniarki czułej, wyrozumiałej, zainteresowanej losem pacjenta [31, 32, 33]. Badacze
podkreślają, że w pracy pielęgniarek za mało jest opieki psychospołecznej. Zdaniem
Bikker i Thomson pacjenci oceniają opiekę międzyludzką wyżej ponad techniczne
aspekty opieki [2].
W zakresie pomocy pielęgniarek w rozwiązywaniu niektórych problemów opiekuńczych pacjenci pozytywnie ocenili pomoc pielęgniarek przy siadaniu, wstawaniu
czy chodzeniu, jak również pomoc przy spożywaniu posiłków. Ten element pielę175
DOBROSTAN A STAN ZDROWIA
gnacji jest niezmiernie ważny po zabiegu operacyjnym kręgosłupa. Pacjent czuje
się bezpieczny co istotnie wpływa na poziom satysfakcji z opieki. Natomiast
w ocenie pacjentów obu badanych szpitali negatywnie wypadła pomoc w zakresie
wykonywania ćwiczeń ruchowych i rehabilitacyjnych podczas nieobecności rehabilitanta oraz zagospodarowanie wolnego czasu. Podobne spostrzeżenia w swojej
pracy zawarł Tofiluk i wsp.,i Wasilewski, ocena pielęgniarek kształtowała się również na niskim poziomie [31, 32].
W szpitalu wojewódzkim niemalże połowa pacjentów była niezadowolona
z udzielanej pomocy podczas załatwiania potrzeb fizjologicznych. Podobne wyniki
badań uzyskała Kisiel i wsp., w których dość wysoki odsetek pacjentów oceniło
dobrze pracę pielęgniarek mimo pewnych uchybień w zakresie różnych aspektów
[29].
Analiza opinii pacjentów powinna wyznaczać kierunki zmian, choć zdaniem
Kornatowskiego, szanse spełnienia oczekiwań chorych są uzależnione od możliwościami placówki [18]. Wyniki uzyskane w toku badań mają służyć przede wszystkim
podnoszeniu jakości opieki, poprzez identyfikację obszarów wymagających zmian
i poprawy [10].
WNIOSKI
1. Chorzy po operacji kręgosłupa zarówno w szpitalu klinicznym jak i wojewódzkim najlepiej oceniali atmosferę panującą w oddziale
2. Wysoko ocenianym aspektem był profesjonalizm, okazywanie troski i zainteresowania oraz uprzejme traktowanie
3. Nisko oceniane obszary dotyczą pomocy w zakresie wykonywania ćwiczeń
ruchowych i rehabilitacyjnych podczas nieobecności rehabilitanta oraz zagospodarowanie wolnego
4. Mimo, iż badanie poziomu satysfakcji pacjentów jest subiektywną oceną jakości
świadczonych usług, należy je systematycznie monitorować, gdyż ukierunkowują działania kadry zarządzającej oddziału na potrzeby pacjent
PIŚMIENNICTWO
1. Avis M. et al.: Satisfying solutions? A review of some unresolved issues in the
measurement of patient satisfaction. J. Advanc. Nurs. 1995, 22: 316–322.
2. Bjertnaes O. A. et al.: Overall patient satisfaction with hospitals: effects of patient-reported experiences and fulfilment of expectations BMJ Quality and Safety, 2012, 21(1): 39-46.
3. Cleary PD.et al.: Patients evaluate their hospital care: a national survey. Health
Affairs 1991, 10 (4): 257-267.
176
Elżbieta Przychodzka, Krzysztof Turowski, Regina Lorencowicz, Józef Jasik,
Jolanta Celej-Szuster
Subiektywna ocena wybranych aspektów satysfakcji
z pobytu w szpitalu pacjentów z dysfunkcją kręgosłupa
4. Coulter A., Cleary P. : Patients’ experiences with hospital care in five countries.
Health Affairs 2001, 20 (3): 244–252.
5. Department of Health The NHS Plan: A Plan for Investment. A Plan for Reform.
Stationery Office, London 2000.
6. Dziak A.: Bóle krzyża. PZWL, Warszawa1996.
7. Dziak A.: Bolesny krzyż. ,,MedicinaSportiva”, Kraków, 2007, 20.
8. Gaweł G., Filus I.: Satysfakcja pacjentów oddziałów internistycznych z jakości
opieki pielęgniarskiej. Piel. Pol. 2002, 1(13), 120-125.
9. Gutysz-Wojnicka A., Dyk D.: Adaptacja polskiej wersji The Newcastle Satsfaction with NursingScale. ProblPielęg 2007, 15, 2(3),133-137.
10. Institute of Medicine. Crossing the quality chasm: A new health system for the
21st century. Washington, DC: National Academy Press. 2001.
11. Jabłońska R. i wsp. W.: Postępowanie pielęgniarskie nad chorym z zespołem
bólowym kręgosłupa szyjnego. [w:] Ann. UMCS, Lublin 2005, ( Suppl. 16).
12. Jabłońska R. i wsp. W.: Uwarunkowania wydolności funkcjonalnej chorych we
wczesnym okresie pooperacyjnym leczenia dyskopatii lędźwiowo-krzyżowej.
Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne, 2008, 4: 144-150
13. Jóźwicka M. i wsp.: Satysfakcja pacjenta z opieki medycznej w szpitalnych
oddziałach zabiegowych. Ann. UMCS, Lublin 2005, 60, (suppl. 16), 7.
14. Kapała W. Pielęgniarstwo, a jakość.: Problemy jakości. 2006, 3: 43.
15. Kapała W.: Jakość w pielęgniarstwie. Miejsce i rola wysokich świadczeń pielęgniarskich. Zdr. I Zarz. 2002, 6 (6): 63-68.
16. Kisiel Ż.,Samborska-SablikA.,GaszyńskiW.:Ocena jakości opieki medycznej na
przykładzie Szpitalnego Oddziału Ratunkowego Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego nr1 Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Zdrowie Publiczne2008,118,
329-333.
17. Kiwerski J., Fiutko R.: Bóle kręgosłupa. PZWL Warszawa 2005: 43.
18. Kornatowski M.: Satysfakcja pacjenta jako wskaźnik poziomu jakości opieki
zdrowotnej. Antidotum 1995, 1: 47–51.
19. Kowalik G. Czynniki wpływające na jakość opieki pielęgniarskiej. Stud. Med.
2006, 4, 141-148.
20. Kropornicka B., Baczewska B., Turowski K.: Satysfakcja z opieki pielęgniarskiej w grupie pacjentów hospitalizowanych z powodu dyskopatii lędźwiowej.
Ann UMCS., Lublin 2003, (suppl. 13): 132-137.
21. Laschinger H., Mc Gills Hall L., Almost J.: A Psychometric Analysis of the
Patient Satisfaction With Nursing Care Quality Questionnaire. An Actionable
177
DOBROSTAN A STAN ZDROWIA
Approach to Measuring Patient Satisfaction. Journal of Nursing Care Quality July-September, 2005, 20(3): 220-230.
22. Lenartowicz H.: Zarządzanie jakością w pielęgniarstwie. Centrum Edukacji
Medycznej, Warszawa 1998.
23. Meehan T., Bergen H., Stedman T.: Monitoring consumer satisfaction with inpatient servicdelivery: the Inpatient Evaluation of Service Questionnaire. Austr.
New Zealand J. Psychiatry2002, 36: 807–811.
24. Peterson W, Di Censo A, Sword W.: The Newcastle Satisfaction with Nursing
Scale:
a valid measure of maternal satisfaction with inpatient postpartum nursing care.
J Adv Nurs 2005, 52: 672-681.
25. Piątek A., Pietrynak B.: Jakość opieki pielęgniarskiej warunkiem optymalizacji
świadczeń zdrowotnych. Materiały z Konferencji Naukowej. Pielęgniarstwo –
nowe obszary i nowe problemy. Lublin 1995: 203-207.
26. Prot K., Pałyska M., Anczewska M., i wsp.: Badanie satysfakcji pacjenta
w warunkach opieki środowiskowej. Post. Psychiat. I Neurol. 2005, 14 (4): 299304.
27. Schmidt L. A.: Patients perceptions of nursing care in the hospital setting. J AdvNurs 2003, 44: 393-399.
28. Sielska J.,Wieja E., Głowacka M.D.: Badania satysfakcji pacjenta, jako przejaw
orientacji na klienta w systemie zarządzania jakością. Pielęgniarstwo Polskie.
2009, 1, 25-31
29. Sierpińska L., Dzirba A.: Poziom satysfakcji pacjenta z opieki pielęgniarskiej na
oddziałach zabiegowych. Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne, 2011, 1:
18-22.
30. ŚlusarzR., i wsp.: Jakość usług medycznych-analiza wybranych aspektów satysfakcji pacjenta z pobytu w szpitalu. Pielęgniarstwo XXI wieku. 2007, 2(19): 2731.
31. Tofiluk J. i wsp.: Ocena jakości opieki pielęgniarskiej nad chorymi na raka odbytnicy podczas radiochemioterapi i uzupełniającej. Problemy Pielęgniarstwa
2011, 19: 378-385.
32. Wasilewski T.: Subiektywna ocena wybranych aspektów satysfakcji z pobytu
w szpitalu pacjentów oddziałów zabiegowych. Pielęgniarstwo Chirurgiczne
i Angiologiczne , 2008,3, 81-86
33. Wyrzykowska M.: Ocena opieki pielęgniarskiej w opinii pacjentów. Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne,2007,1:3-10.
34. Zagroda M. i wsp.: Ocena satysfakcji pacjenta z opieki pielęgniarskiej. Pielęgniarstwo Polskie, 2005, 1(19): 49-52.
35. Ząbek M.: Zarys neurochirurgii. PZWL 1999.
178
Elżbieta Przychodzka, Krzysztof Turowski, Regina Lorencowicz, Józef Jasik,
Jolanta Celej-Szuster
Subiektywna ocena wybranych aspektów satysfakcji
z pobytu w szpitalu pacjentów z dysfunkcją kręgosłupa
36. Żakowska A., Zera A., Krupienicz A.: Jakość opieki pielęgniarskiej w opinii
pacjentów po zabiegach urologicznych i ortopedycznych znieczulanych metodą
podpajęczynówkową. Przegl. Urol. 2009, 10: 55-61.
STRESZCZENIE
Zespoły bólowe kręgosłupa są schorzeniami, powodującymi ograniczanie wydolności pacjenta w zakresie funkcjonowania w życiu rodzinnym, zawodowym
i społecznym. Pielęgniarki mając najbliższy kontakt z pacjentem z racji specyfiki
wykonywanego zawodu, odgrywają niepodważalną rolę w kształtowaniu jego zadowolenia z opieki. Dlatego zasadne jest i bardzo potrzebne badanie satysfakcji
pacjenta z opieki pielęgniarskiej. Naukowo udowodniono, że odczuwana przez
pacjenta satysfakcja ma znaczący wpływ na dalsze korzystanie z usług medycznych
jak i na stan jego zdrowia. Mimo że badanie poziomu satysfakcji pacjentów jest
subiektywną oceną jakości świadczonych usług, należy je systematycznie monitorować, gdyż ukierunkowują działania kadry kierowniczej oddziału na potrzeby pacjenta. Głównym celem badań była próba subiektywnej oceny wybranych aspektów
satysfakcji z pobytu w szpitalu pacjentów z dysfunkcją kręgosłupa leczonych operacyjnie. Badaniami objęto grupę 200 chorych leczonych operacyjnie z powodu dysfunkcji kręgosłupa, przebywających w Klinice Neurochirurgii i Neurochirurgii
Dziecięcej Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 4 w Lublinie oraz
w Oddziale Ortopedyczno-Urazowym z Chirurgią Kręgosłupa Publicznego Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Chełmie. W badaniach wykorzystano
Kwestionariusz satysfakcji pacjenta z pobytu w szpitalu. Przeanalizowano materiał
badawczy w zakresie przydatnym do oceny warunków hotelowych w jakich świadczona była opieka, atmosfery panującej w oddziale oraz pomocy uzyskiwanej od
personelu pielęgniarskiego w rozwiązywaniu problemów pacjentów. Przeprowadzone badania dowodzą, że pacjenci w zdecydowanej większości są zadowoleni
z warunków hotelowych szpitali. Badania potwierdzają wysoki stopień zadowolenia
z czystości i estetyki pomieszczeń. Pacjenci z obu badanych szpitali wysoko ocenili
atmosferę panująca w oddziale oraz postawę pielęgniarek wobec pacjentów. Krytycznie natomiast ocenili aspekty obejmujące pomoc w zakresie wykonywania ćwiczeń ruchowych i rehabilitacyjnych podczas nieobecności rehabilitanta oraz zagospodarowanie wolnego czasu.
ABSTRACT
Spinal pain syndrome is a disease which causes limitation of patient's functional
capacity in his/her family, professional and social life. Nurses are in closest contact
with patient thanks to the character of their profession. They play an indisputable
role in developing patient's satisfaction with health care. Therefore it is legitimate
and necessary to study patient's satisfaction with nursing care. It is scientifically
proven that the satisfaction felt by a patient has a significant impact both on his/her
further use of medical services and his/her health condition. Although the assess179
DOBROSTAN A STAN ZDROWIA
ment of the level of patient's satisfaction is a subjective opinion on quality of provided care, it should be systematically monitored because they focus the activities of
the senior staff of the department on patient's needs. The main aim of the study was
a subjective evaluation of some chosen aspects of satisfaction with hospitalization of
patients treated surgically for spine dysfunction. The study group included 200 patients treated surgically for spine dysfunction, who were hospitalized in the Department of Neurosurgery and Pediatric Neurosurgery, Independent Teaching Hospital No. 4 in Lublin and in the Department of Orthopedic and Trauma Surgery with
Spine Surgery, Public Provincial Specialized Hospital in Chełm. A hospital patient
satisfaction questionnaire was used in the study. The research study material was
analyzed in view of the scope useful for the evaluation of hotel conditions in which
healthcare was provided, atmosphere in the Department and assistance provided by
nursing staff in solving patients' problems. The research study demonstrated that
most of the patients are satisfied with hotel conditions of hospitals. The study confirms high level of satisfaction with cleanliness and aesthetic appearance of the
rooms. The patients of both hospitals under survey highly appreciated the atmosphere in the Departments and nurses attitude towards patients. However they were
critical in their opinion of the aspects associated with assistants in performing motor
and rehabilitation exercises and management of free time.
Artykuł zawiera 26688 znaków ze spacjami + grafika
180