Podsumowanie do programu

Transkrypt

Załącznik
do uchwały nr LXV/1556/06
Rady Miasta Katowice
z dnia 28 września 2006r.
PROGRAM PROFILAKTYKI I PROMOCJI
ZDROWIA DLA MIASTA KATOWICE
NA LATA 2007-2013
1
Program Profilaktyki i Promocji Zdrowia dla miasta Katowice na lata 2007-2013
opracował Zespół Konsultacyjny ds. Profilaktyki i Promocji Zdrowia powołany przy
Urzędzie Miasta Katowice w składzie:
-
-
Przewodnicząca: Krystyna Siejna - Wiceprezydent Miasta Katowice,
Z - ca Przewodniczącego: Jerzy W. Łączkowski - Naczelnik Wydziału Zdrowia Urzędu
Miasta Katowice,
Sekretarz: Jolanta Wolanin - Inspektor ds. profilaktyki i promocji zdrowia Wydziału
Zdrowia UMK,
Członkowie Zespołu:
prof. dr hab. n. med. Janusz Bohosiewicz - Konsultant Wojewódzki w dziedzinie
chirurgii dziecięcej,
dr n. med. Jarosław Derejczyk - Konsultant Wojewódzki w dziedzinie geriatrii,
Koordynator Prac Zespołu,
prof. dr hab. n. med. Jan Duława - Konsultant Wojewódzki w dziedzinie chorób
wewnętrznych,
lek. med. Bogusław Kałwak - Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny
w Katowicach,
dr hab. n. med. Bogdan Michalski - Konsultant Wojewódzki w dziedzinie ginekologii
onkologicznej,
dr hab. n. med. Lidia Postek - Stefańska - Konsultant Wojewódzki w dziedzinie
stomatologii dziecięcej,
dr n. med. Beata Utracka Hutka - Konsultant Wojewódzki ds. onkologii klinicznej,
prof. dr hab. n. med. Halina Woś - Kierownik Kliniki Pediatrii Górnośląskiego Centrum
Zdrowia Dziecka i Matki im. Jana Pawła II w Katowicach,
2
I.
WSTĘP:
Miasto Katowice, jako gmina i miasto na prawach powiatu, odpowiedzialne za realizację
ustawowo nałożonych zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia od wielu lat podejmuje
przedsięwzięcia zmierzające do poprawy zdrowia i jakości życia mieszkańców.
W celu kontynuacji podjętych działań na rzecz zaspakajania potrzeb zdrowotnych
społeczności Katowic do współpracy zaproszono specjalistów i konsultantów wojewódzkich
z poszczególnych dziedzin medycyny:
- pediatria,
- stomatologia dziecięca,
- onkologia,
- onkologia ginekologiczna,
- chirurgia dziecięca,
- geriatria,
- choroby wewnętrzne,
- epidemiologia i choroby zakaźne.
Celem tak utworzonego Zespołu Konsultacyjnego było opracowanie długoletniego
Programu Profilaktyki i Promocji Zdrowia dla miasta Katowice na lata 2007-2013.
Program Profilaktyki i Promocji Zdrowia dla miasta Katowice na lata 2007-2013 wyznacza
kierunki działań Miasta Katowice w zakresie poprawy jakości życia i stanu zdrowia
społeczności Katowic. Planowane w ramach Programu działania są wynikiem dogłębnej
analizy sytuacji zdrowotnej mieszkańców Katowic, dokonanej na podstawie danych
demograficznych, epidemiologicznych i środowiskowych.
W pracach nad zakresem programów przeprowadzono ocenę uwarunkowań zdrowia
w Katowicach, w której przeanalizowano procesy demograficzne i migracyjne zachodzące
w mieście, stan zdrowia mieszkańców, oceniono obecną bazę diagnostyczno leczniczą
i rehabilitacyjną, śmiertelność spowodowaną chorobami, stan czystości powietrza, wody,
ocenę hałasu, a nade wszystko możliwe formy aktywizacji mieszkańców poprawiające
wskaźniki zdrowia.
Ważnym elementem w realizacji programów zdrowotnych będzie przewidziana
w opracowanych materiałach promocja proponowanego ich panelu. Promocja programów
będzie prowadzona z poziomu organizatora czyli miasta Katowice, wykonawców i Śląskiego
Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia.
Jednym z elementów Programu będzie bieżąca ocena skuteczności prowadzonych
programów oraz przygotowanie edukacji osób kluczowych dla realizacji programów po
stronie wykonawców.
Ustalenie priorytetów promocji zdrowia w kierunku poprawy sytuacji zdrowotnej
mieszkańców miasta były możliwe w oparciu o dane uzyskane z wstępnej diagnozy, która
pokazała między innymi: różnicę we wskaźnikach zapadalności na nowotwory i choroby
układu krążenia w mieście Katowice w porównaniu z Polską i w odniesieniu do województwa
śląskiego. Przy utrzymującym się niżu demograficznym i zjawisku depopulacji społeczeństwo
Katowic będzie społeczeństwem starzejącym się, co pociągnie za sobą konsekwencje
w postaci wzrostu kosztów leczenia i opieki nad ludźmi starszymi. Dodatkowo zmniejszy się
wskaźnik osób w wieku przedprodukcyjnym na rzecz osób w wieku poprodukcyjnym.
W oparciu o przedstawione obserwacje epidemiologiczne ustalono poniższe założenia, które
stanowiły podstawę do wyboru rodzaju programów zdrowotnych jakie zaproponowano do
realizacji. Za priorytety uznano:
-
wczesną edukację zdrowotną dzieci, młodzieży i rodziców na poziomie szkoły
podstawowej i gimnazjalnej,
3
-
opiekę zdrowotną nad młodzieżą w szkole podstawowej i gimnazjalnej,
badania profilaktyczne i szczepienia w grupach osób zagrożonych wykluczeniem
społecznym pozostających skupiskami endemicznymi dla wybranych chorób,
rozpoznawanie osób zagrożonych czynnikami ryzyka najczęściej występujących
w mieście chorób, na tyle wcześnie, by móc im skutecznie przeciwdziałać,
ustalenie zasad współpracy z Narodowym Funduszem Zdrowia w celu poprawy
skuteczności programów zdrowotnych skierowanych do mieszkańców miasta
a finansowanych ze środków Funduszu,
lepsze wykorzystanie badań profilaktycznych organizowanych i finansowanych przez
Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia,
stworzenie populacyjnych programów zdrowotnych adresowanych do coraz liczniejszych
grup osób we wczesnej i rozwiniętej starości w przedziałach wieku 60 i 75 lat,
ściślejszą współpracę wokół tematyki promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej
realizowanej w mieście pomiędzy Wydziałem Zdrowia, Wydziałem Edukacji, Wydziałem
Ochrony Środowiska i Wydziałem Spraw Obywatelskich.
Uwzględniając opisane priorytety uznano za celowe stworzenie następujących grup
programów zdrowotnych:
- programy profilaktyczne skierowane do dzieci,
- programy profilaktyczne skierowane do osób dorosłych,
- programy profilaktyczne skierowane do osób starszych.
Zaplanowane do realizacji programy profilaktyczne skierowane są na działania z zakresu
promocji zdrowia poprzez szeroko pojętą edukację na temat zdrowego stylu życia
i zapobieganie chorobom, profilaktykę chorób poprzez organizowanie i finansowanie badań
profilaktycznych oraz prowadzenie działalności informacyjnej i edukacyjnej skierowanej do
różnych grup wiekowych.
Innowacją w Programie jest częściowe odejście od finansowania przez UMK
świadczeń profilaktycznych, w głównej mierze są to programy p/ nowotworowe, które
finansuje Śląski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia. Zaoszczędzone
w ten sposób środki finansowe pozwolą na podjęcie działań informacyjnych, edukacyjnych
i promocyjnych wśród mieszkańców miasta celem poprawy zgłaszalności do programów
NFZ.
W związku z powyższym Program przewiduje aktywną współpracę miasta Katowice ze
Śl. O. W. NFZ w realizacji programów profilaktycznych dla mieszkańców Katowic, której
głównym celem będzie podjęcie takich działań, które umożliwią mieszkańcom Katowic
korzystanie z bezpłatnych badań profilaktycznych organizowanych i finansowanych w danym
roku przez Śl. O.W. NFZ. Po stronie NFZ będzie finansowanie świadczeń profilaktycznych,
a po stronie miasta Katowice dostarczenie mieszkańcom informacji o celach i zasadach
uczestnictwa w programach zdrowotnych, oraz placówkach służby zdrowia na terenie miasta,
gdzie mieszkańcy będą mogli z nich skorzystać. W tym celu zostało zawarte porozumienie
określające zasady współpracy pomiędzy miastem Katowice a Śl. O. W. NFZ.
Śl. O. W. NFZ dysponując w swoim budżecie niewspółmiernie wyższymi środkami
finansowymi przeznaczonymi na badania profilaktyczne w porównaniu z miastem Katowice,
boryka się z problemem ich wykorzystania ze względu na niską zgłaszalność do programów.
Opisane środki finansowe przeznaczane są wyłącznie na finansowanie badań - Śl.O.W. NFZ
nie ma możliwości podejmowania działań promocyjno- reklamowych, a w związku z tym,
zadaniem miasta Katowice będzie poprawa frekwencji wśród osób uprawnionych do badań,
co pozwoli na objęcie programem dużej populacji mieszkańców.
4
Podjecie ww. współpracy pozwoli na racjonalne wykorzystanie środków finansowych
przeznaczonych na świadczenia profilaktyczne zarówno ze strony NFZ jak i miasta Katowice
oraz zapobiegnie finansowaniu tych samych badań z dwóch źródeł.
Oprócz tego miasto Katowice będzie realizować własne programy profilaktyczne
w całości finansowane z budżetu miasta.
Program zakłada stworzenie Miejskiego Ośrodka Koordynującego ds. Profilaktyki
i Promocji Zdrowia, zwanym dalej MOK ( w praktyce zadania MOK będą realizowane
przez pracowników obecnie zatrudnionych w Wydziale Zdrowia ), którego zadaniem
będzie:
-
-
koordynacja, monitorowanie i sprawowanie nadzoru nad realizacją programów
profilaktycznych skierowanych do mieszkańców miasta, zarówno tych finansowanych
z budżetu miasta Katowice jak i innych źródeł, ( Śl. O. W. NFZ, MZ )
współpraca z NFZ w zakresie realizacji programów zdrowotnych,
prowadzenie i stałe aktualizowanie komputerowej bazy danych MOK,
prowadzenie działań na rzecz wysokiej zgłaszalności pacjentów do programów
profilaktycznych ( w zależności od potrzeb i możliwości finansowych będzie to:
przekazywanie i rozpowszechnianie informacji do środków masowego przekazu, system
imiennych zaproszeń, i in. ),
organizowanie i prowadzenie szkoleń dla realizatorów programów,
kontrola jakości świadczeń wykonywanych przez poszczególnych realizatorów w ramach
programu profilaktycznego, w tym kontrola dokumentacji medycznej oraz kwalifikacji
kadry realizatorów oraz wyposażenia ośrodków biorących udział w realizacji programów,
konsultacje merytoryczne dla realizatorów programu,
współpraca w realizacji programu z opieką społeczną, organizacjami humanitarnymi,
pozarządowymi, związkami wyznaniowymi, celem szerzenia oświaty zdrowotnej
i propagowania wiedzy z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia ,
opracowywanie rocznego sprawozdania z realizacji programu na terenie miasta.
MOK opracowuje roczne sprawozdanie z realizacji programu w mieście, w którym ujęte
będą:
- liczba osób uczestniczących w poszczególnych programach profilaktycznych,
- analiza wyników przeprowadzonych badań przesiewowych,
- analiza kosztów rocznej realizacji programu,
- podsumowanie działalności szkoleniowej,
- wnioski końcowe.
Program Profilaktyki i Promocji Zdrowia dla miasta Katowice na lata 2007-2013 wśród
swoich głównych założeń zawiera elementy zbliżone do celów i koncepcji zawartych we
wstępnym ramowym projekcie ogólnopolskiego Narodowego Programu Zdrowia na lata
2006-2015. Przewiduje się możliwość wprowadzania nowych zadań i programów
profilaktycznych, kosztem innych mniej potrzebnych, oraz modyfikację programu
w zależności od potrzeb lokalnej społeczności, w tym zmieniającej się sytuacji
epidemiologicznej, demograficznej i społecznej mieszkańców Katowic, oraz w przypadku
zmiany oferty programów profilaktycznych organizowanych i finansowanych przez Śląski
Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia.
W ramach realizacji programu przewiduje się ciągłą współpracę z autorami Programu członkami Zespołu Konsultacyjnego ds. Programu Profilaktyki i Promocji Zdrowia.
Na wniosek Koordynatora Prac Zespołu możliwe jest wprowadzanie korekt i zmian do
Programu w ramach posiadanych środków finansowych.
5
II.
SYTUACJA ZDROWOTNA MIESZKAŃCÓW KATOWIC
1. Sytuacja demograficzna.
W Katowicach na dzień 31.12.2004r. zamieszkiwało 319.904 osób. Sytuację
demograficzną miasta charakteryzuje stała tendencja spadkowa liczby mieszkańców Katowic,
dla porównania stan na dzień 31.12.2003 r. wynosił 322.285 osób ( tak więc liczba ludności
Katowic w przeciągu roku zmniejszyła się o 2.381 osób ). Zjawisko to ma bezpośredni
związek z występującym w całym kraju ujemnym przyrostem naturalnym, który
w Katowicach w 2004 r. kształtował się na poziomie minus 1117. Przyczynami zjawiska
depopulacji są również: spadek liczby zawieranych małżeństw, późniejszy wiek zawierania
małżeństw, późniejszy wiek urodzenia pierwszego dziecka, czynniki ekonomiczne
i społeczne, zmiana postaw i mentalności młodego pokolenia oraz ujemne saldo migracji.
Najliczniejszą grupę mieszkańców stanowią osoby w wieku produkcyjnym, tj. 64,6 %,
najmniejszą liczebnie grupą jest grupa osób w wieku przedprodukcyjnym. W najbliższych
latach należy spodziewać się stałego wzrostu liczby osób w wieku poprodukcyjnym. Już
obecnie w Katowicach odsetek osób w wieku poprodukcyjnym przekroczył 16 % ( 16,9 % ),
co według norm ONZ oznacza przekroczenie progu zaawansowanej starości demograficznej.
Przy utrzymującym się stale niżu demograficznym społeczeństwo Katowic będzie
społeczeństwem starzejącym się, co pociągnie za sobą oczywiste konsekwencje w postaci
wzrostu kosztów leczenia i opieki nad ludźmi starszymi.
Stąd tak ważna rola profilaktyki i promocji zdrowia jako sposobu na opóźnienie wystąpienia
chorób, których jednym z czynników ryzyka jest zaawansowany wiek.
2. Główne problemy zdrowotne mieszkańców Katowic.
Ocena problemów zdrowotnych przeprowadzona na podstawie analizy danych
epidemiologicznych wskazuje, że najczęstszymi przyczynami zgonów na terenie miasta
Katowice są:
- choroby układu krążenia, ( 45,5 % )
- nowotwory złośliwe, ( 27,5 % )
w tym:
• oskrzeli i płuc ,
• piersi,
• szyjki macicy,
• prostaty,
• jelita grubego
- przyczyny zewnętrzne ( urazy, wypadki - 6,7% )
Poważnymi problemami zdrowotnymi stwierdzanymi u dzieci są wady postawy oraz
próchnica zębów. W nadchodzących latach najszybciej będą wzrastały trendy umieralności
z powodu miażdżycy. W planowaniu potrzeb zdrowotnych mieszkańców miasta i w dążeniu
do poprawy wskaźników zdrowotności, poza opisanymi priorytetami uznano za niezwykle
istotne podniesienie poziomu wiedzy o niezdrowym stylu życia wśród rodziców dzieci
i wśród młodzieży, zmniejszenie niedostatecznego wykorzystywania istniejącej bazy
diagnostycznej i funkcjonującej oferty badań profilaktycznych oraz dotarcie z ofertą badań
profilaktycznych do grup o zmniejszającym się statusie socjo - ekonomicznym i izolowanych
społecznie. Takimi przesłankami kierowali się członkowie Zespołu Konsultacyjnego przy
wyborze szczegółowych programów zdrowotnych.
6
STRUKTURA GŁÓWNYCH PRZYCZYN ZGONÓW W KATOWICACH NA TLE
WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
2002
Śląskie
Katowice
20,8%
18,5%
7,0%
6,2%
25,6%
27,5%
45,5%
48,9%
2003
Śląskie
Katowice
18,5%
18,4%
6,8%
25,0%
6,7%
49,7%
25,9%
49,0%
Przyczyny zgonów według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych, Rewizji X
Choroby układu krążenia
Nowotwory
Zewnętrzne przyczyny
zachorowania i zgonu
Pozostałe
Źródło: Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego w Katowicach - Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej
7
III.
Cele Programu Profilaktyki i Promocji Zdrowia dla miasta
Katowice na lata 2007-2013:
1. Cel główny:
Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia mieszkańców Katowic
2. Cele szczegółowe dotyczą:
1) zmiany stylu życia mieszkańców miasta na prozdrowotny,
2) zmniejszenia różnic w stanie zdrowia wynikających z ograniczeń w dostępie do
świadczeń zdrowotnych,
3) zapewnienie mieszkańcom Katowic dobrego dostępu do usług medycznych z zakresu
profilaktyki i promocji zdrowia,
4) zapewnienie mieszkańcom Katowic informacji nt. zasad zdrowego stylu życia, promocji
zdrowia i profilaktyki chorób.
IV.
Programy z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia dla
mieszkańców Katowic- na lata 2007-2013:
Założone cele Programu Profilaktyki i Promocji Zdrowia dla miasta Katowice na lata
2007-2013 będą realizowane w kolejnych latach przy uwzględnieniu zmieniającej się sytuacji
zdrowotnej mieszkańców. Będą to m.in. następujące działania:
A). Działania ukierunkowane na dzieci:
1. Program profilaktyki i wczesnego wykrywania chorób układu krążenia.
(Program organizowany i w całości finansowany przez Urząd Miasta Katowice)
1) Typ programu : diagnostyczno edukacyjny
2) Autorzy programu:
dr n. med. Jarosław Derejczyk,
prof. dr hab. n. med. Jan Duława,
dr n. med. Beata Utracka – Hutka.
3) Uzasadnienie celowości programu:
W oparciu o epidemiologiczne dane choroby układu krążenia stanowią pierwszą
przyczynę hospitalizacji i umieralności wśród mieszkańców województwa śląskiego. W roku
2001 hospitalizowano w województwie 144 743 osoby z powodu chorób układu krążenia.
W 2002 roku z powodu chorób układu krążenia zmarło w Katowicach 1601 osób i jest to
pierwsza przyczyna zgonów w mieście. W tej grupie 775 przypadków to choroba
niedokrwienna serca zaś 358 zgonów spowodowanych było chorobami naczyń mózgowych.
Wybór programu wynika z dużych możliwości ograniczenia umieralności z powodu chorób
układu krążenia poprzez odpowiednio wcześnie wprowadzoną profilaktykę chorób
cywilizacyjnych i promocję zdrowego stylu życia. Takie postępowanie jest najtańszym
i najskuteczniejszym sposobem poprawy stanu zdrowia dużych populacji.
Odpowiednio wczesne dotarcie do jak największej ilości młodzieży zamieszkującej w mieście
jest możliwe w ostatniej klasie szkoły gimnazjalnej kiedy to nauczanie jest jeszcze
obowiązkowe i odbywa się w granicach miasta. W przypadku młodzieży szkół średnich takiej
możliwości nie będzie ( zaprzestanie nauki przez część młodzieży, wybór szkół średnich
8
zawodowych w innym mieście). Badania z użyciem ultrasonografii wewnątrznaczyniowej
ujawniły występowanie zmian miażdżycowych już u młodzieży, stąd interwencja wobec
dzieci zagrożonych nadwagą, otyłością, nadciśnieniem tętniczym, paleniem tytoniu,
hiperlipidemią i zaburzoną przemianą węglowodanów, jest równie celowa jak w grupach osób
dorosłych z niewłaściwym stylem życia i szkodliwymi nawykami w zachowaniach
żywieniowych , a może być przy tym bardziej skuteczna.
4) Cel główny:
a) zmniejszenie zapadalności i umieralności na choroby układu krążenia, wśród
mieszkańców Katowic w perspektywie wieloletniej,
b) poprawa wykrywalności wśród wybranej grupy wiekowej mieszkańców Katowic
( młodzież w wieku 16 lat ) czynników ryzyka zawału serca, udaru mózgu i innych chorób
układu sercowo naczyniowego,
c) propagowanie wiedzy na temat czynników ryzyka miażdżycy naczyń wśród młodzieży
i wśród rodziców 16-latków.
5) Cele pośrednie:
a) ograniczenie poprzez edukację liczby młodzieży palącej papierosy oraz propagowanie
w tej grupie ruchu fizycznego,
b) monitoring osób w wybranej grupie 16- latków obciążonych obecnością jednego lub kilku
czynników ryzyka miażdżycy z jednoczesną próbą zmiany stylu życia uzyskaną edukacją
rodziców badanych dzieci,
c) rozwinięcie medycznego nadzoru specjalistycznego nad grupami zagrożonymi obecnością
czynników ryzyka zawału serca i udaru mózgu.
6) Populacja i ilość osób objętych programem w założeniach – adresaci:
Młodzież zamieszkująca na stałe w Katowicach, która w danym roku kalendarzowym
ukończy 16 lat, uczęszczająca do klas trzecich gimnazjów. W roku szkolnym 2006/2007 jest
to grupa 3586 dzieci, zaś w roku szkolnym 2007/2008 populacja liczy 3235 dzieci. Trend
spadku ilości dzieci obejmowanych programem będzie się utrzymywał w latach na jakie
planowany jest program.
7) Szczegółowy opis procedur związanych ze zrealizowaniem programu:
Wydrukowanie materiałów edukacyjnych o zasadach dostępu i korzystania z programu,
rozprowadzanych przez głównego Organizatora programu dwa razy w ciągu czasu jego
realizacji adresowanych do placówek podstawowej opieki medycznej, kościołów, spółdzielni
mieszkaniowych, wybranych klubów zrzeszających różne grupy społeczne, Miejskiego
Ośrodka Pomocy Społecznej, wybranych organizacji pozarządowych i szkół zlokalizowanych
na terenie miasta. Będą to broszury i plakaty. W ramach promocji programu zaplanowano
również jego prezentację na powierzchniach reklamowych w wybranych gazetach,
w internecie i w zależności od budżetu programu na pojazdach komunikacji miejskiej.
W ramach programu zostaną podjęte następujące działania: poinformowanie i przeszkolenie z
celów i zasad programu nauczycieli i pedagogów pracujących w 31 szkołach gimnazjalnych,
spotkania informacyjne z rodzicami, w trakcie których przekazane będą podstawowe
informacje o celach programu, rozdane będą materiały informacyjne o przyczynach chorób
naczyń i przekazana zostanie w imieniu Organizatorów prośba o uzyskanie zgód pisemnych
rodziców na pobranie krwi u ich dziecka, badanie antropometryczne z pomiarem ciśnienia
i pobraniem krwi, opracowanie wyników i przesłanie z udziałem szkoły wyników dla
wszystkich rodziców dzieci biorących udział w programie, otwarte zebranie edukacyjne dla
9
nauczycieli, pedagogów i rodziców dzieci ze stwierdzonymi czynnikami ryzyka chorób
układu krążenia.
8) Opis drogi uczestników programu:
Program realizowany jest dwutorowo przez dwóch Wykonawców badań laboratoryjnych
i sześciu Wykonawców części organizacyjno edukacyjnej. Koordynacja Programu odbywa się
na poziomie Organizator i Wydział Edukacji Urzędu Miasta Katowice. Wybrana kadra
nauczycielska i pedagogiczna z gimnazjów publicznych i niepublicznych ( ustala dyrektor
gimnazjum ), współpracująca z Wykonawcą programu dla danego gimnazjum,
w oparciu o otrzymane od Organizatora Projektu zalecenia, zachęci rodziców i uczniów do
udziału w programie oraz poinformuje o jego założeniach i celach.
Spotkanie edukacyjne ma pokazać możliwości jakie daje
zmiana stylu życia
w powstrzymywaniu rozwoju zmian naczyniowych towarzyszących miażdżycy i przybliżyć
możliwości korzystania z opieki specjalistycznej dla dzieci ze stwierdzonymi czynnikami
ryzyka.
Wykonawca współpracuje z pielęgniarką, która będzie na zlecenie jednego z Wykonawców
realizujących część laboratoryjną pobierać materiał do badań ( lista osób, których rodzice
zadeklarowali pisemną zgodę, ustalenie ilości osób poddanych badaniu antropometrycznemu
i pobraniu krwi w jednym dniu, ich kolejność ). Równolegle ze zgodą na badanie, rodzice
wypełniają ankietę czynników ryzyka miażdżycy - załącznik nr 1. Osoba przeprowadzająca
badanie ucznia w szkole wypełnia załącznik nr 2.
Dzieciom i rodzicom, którzy zadeklarowali udział w programie będą podarowywane,
wykonane dla potrzeb Programu trwałe prezenty - emblematy z logo miasta i napisem
” Uczestnik Programu DBAM O SERCE ”, jeśli w programie znajdą się środki na tak
poszerzoną promocję.
9) Wymogi dla placówek realizujących program:
Organizacje i placówki posiadające minimum trzyletnie doświadczenie z zakresu edukacji
zdrowotnej i profilaktyki pierwotnej chorób układu krążenia, zdolne do szkolenia na terenie
szkół, dla słuchaczy którymi będą dzieci uczęszczające do gimnazjów w Katowicach i ich
rodzice. Posiadanie własnego sprzętu do prezentacji w postaci rzutnika multi medialnego,
ekranu i obecności dwóch wykładowców: lekarza z przygotowaniem do edukacji z zakresu
profilaktyki chorób układu krążenia i dietetyka. Kryteriami wyboru grupy Wykonawców
edukacji będą referencje wykładowców i dostosowanie pokazowej prezentacji na 15 obrazów
w PP do wymogów tematycznych szkoleń podanych przez Organizatora w materiałach
konkursowych. Pokazowa prezentacja będzie składana do materiałów konkursowych.
Wykonawcy części laboratoryjnej to laboratoria z możliwościami wykonania powyżej 200
badań dziennie posiadające certyfikat jakości z zabezpieczeniem własnego transportu
i z potwierdzeniem umiejętności zawodowych i aktualnego badania dopuszczającego do
pracy pielęgniarki pobierające krew do badań. Pobranie krwi w systemie podciśnieniowym
z założeniem jednorazowego opatrunku po uzyskaniu hemostazy w miejscu wkłucia.
W czasie pobierania krwi Wykonawcy części edukacyjnej zabezpieczają na terenie szkoły
obecność lekarza w wydzielonym pomieszczeniu gdzie pobierana jest krew,
z zabezpieczeniem zestawu przeciwwstrząsowego. Ocena wypełnionej ankiety i ocena
wyników biochemicznych dla każdej badanej w programie osoby należy do lekarza
prowadzącego edukację i monitorującego pobieranie krwi.
10
10) Określenie czasu realizacji programu:
Program będzie prowadzony w systemie ciągłym w latach 2007 – 2013 począwszy od
roku szkolnego 2006\2007. W miarę możliwości finansowych obejmie całą populację
uczniów zaplanowanych klas z miasta Katowice.
11) Ocena efektywności programu:
Efekty zmiany stylu życia pod wpływem edukacji i korekty stwierdzonych czynników
ryzyka w populacji 16-latków w postaci mniejszej umieralności z powodu chorób sercowo
naczyniowych będą widoczne za 20-25 lat.
Oceniane będą:
- liczba przeszkolonych dzieci,
- liczba przeszkolonych rodziców i opiekunów dzieci
- liczba przeszkolonych osób w grupie Wykonawców Programu,
- liczba kopii skierowań adresowanych do poradni specjalistycznych dla dzieci z wysokich
grup ryzyka :
-liczba dzieci ze zidentyfikowanymi czynnikami ryzyka chorób naczyń.:
• nadwaga / otyłość,
• nadciśnienie tętnicze,
• hiperlipidemie,
• nietolerancja węglowodanów / cukrzyca,
• uzależnienie od nikotyny,
• wyniki ”graniczne”- rozpoczęcie obserwacji,
• ankiety oceniające część edukacyjną programu, kierowane do rodziców młodzieży
12) Monitoring i ewaluacja programu:
- kontrola wydanych informacji – kopie kart badania z wynikami i informacją dla rodziców
dzieci, z czynnikami ryzyka wymagającymi dyspanseryzacji,
- raportowanie na koniec miesiąca Organizatorom Programu o stopniu jego zaawansowania
i stopniu realizacji w pisemnym raporcie wysyłanym od grudnia do maja - załącznik Nr 3,
- bieżące kontrole wykonywane przez Organizatora w miejscach realizacji Programu
według harmonogramu prowadzonych badań i spotkań edukacyjnych.
13) Odnośniki literaturowe dokumentujące poprawność założeń programu:
- Karta statystyczna. Tablice, mapy i wykresy z chorobowości hospitalizowanej w
województwie Śląskim w latach 1999-2001. SCZP. Katowice . Czerwiec 2002 r.
- Kardiologia Polska. Prewencja chorób układu krążenia. Wytyczne ESC. 61. 2004.
Suplement 1.
- Libby P., Theroux P.: Pathophysiology of coronary artery disease. Circulation, 2005; 111:
3481-3488.
- Głowińska B., Urban M i wsp.: Ocena wybranych parametrów układu homeostazy i
gospodarki lipidowej u dzieci i młodzieży obarczonych tradycyjnymi czynnikami ryzyka
miażdżycy. Nowa Pediatria 1999: 3 (4). Cz 2. 34-42.
- National Heart, Lung and Blood Institute, Bethesda, Maryland. Report of the Second
Task Force on Blood Pressure Control in Children – 1987. Pediatrics .79. January 1987.
Nr 1.
- Palczewska I., Niedźwiecka Z. : " Wskaźniki rozwoju somatycznego dzieci i młodzieży
warszawskiej" Medycyna Wieku Rozwojowego 2001 V. Suplement I do Nr 2.
11
Załącznik Nr 1
Katowice dnia .................
Ankietę podpisuje i wypełnia rodzic / opiekun prawny dziecka – uczestnika programu DBAM O
SERCE. Wypełnienie karty w części wypisanej ”tłustym drukiem” jest dobrowolne i służy
poszerzeniu wniosków leczniczo edukacyjnych. w przypadku stwierdzenia odstępstw od normy w
wynikach badań laboratoryjnych u dziecka. O wynikach badania informowana będzie osoba
składająca niniejszą deklarację zgody.
Zgadzam się na badanie lekarskie mojego dziecka w ramach programu zdrowotnego DBAM O
SERCE i wyrażam zgodę na jednorazowe pobranie u dziecka krwi w celu oznaczenia czynników
ryzyka miażdżycy. Akceptuję że uzyskane wyniki badań będą podstawą do opracowań statystyczno badawczych.
Czytelny podpis rodzica lub opiekuna.......................................................
WCZESNA PROFILAKTYKA
PRZECIWMIAŻDŻYCOWA
( wypełniają tylko rodzice dziecka )
Nazwisko i imię rodzica ( opiekuna prawnego)
.................................................................................
Adres:...........................................................................................................................................
Telefon kontaktowy...............................
PYTANIA:
ODPOWIEDŹ:
1. Czy kiedykolwiek lekarz rozpoznawał u Pani/Pana:
- nadciśnienie
TAK NIE (podkreślamy)
- cukrzycę
- chorobę wieńcową
- wysoki poziom cholesterolu
2. Uprawianie przez Panią/Pana sportu, ćwiczeń:
3. Nadciśnienie u Pani/Pana ,rodziców-rodzeństwa:
4. Obecność zawału u Pani /Pana, rodziców lub u rodzeństwa przed 50 rokiem życia
5. Cukrzyca obecna u Pani /Pana, rodziców-rodzeństwa: TAK NIE (podkreślamy)
6. Używanie w domu do pieczywa:
MASŁA MARGARYNY (podkreślamy)
7. Palenie papierosów w domu – (
jakikolwiek domownik)
8. Nadzorowanie tego co je dziecko w domu
TAK NIE ( podkreślamy)
9. Pani/Pana obwód talii w cm...................... Waga .................... Wzrost .....................
Dziękujemy za trud wypełnienia ankiety
Gwarantujemy zachowanie danych wyłącznie dla potrzeb związanych z badaniem.
12
Załącznik Nr 2
Katowice dnia ................
Wypełnienie ankiety jest obowiązkowe dla każdego uczestnika programu
WCZESNA PROFILAKTYKA
PRZECIWMIAŻDŻYCOWA
( wypełnia osoba przeprowadzająca badanie uczennicy/ ucznia)
Nazwisko i imię dziecka. ...................................................................................................
Szkoła...................................................................................................................................
Pesel.....................................................................................................................................
Wartość RR skurczowego1............ według tablicy percentylowej.....................................
Wartość RR rozkurczowego........... według tablicy percentylowej2..................................
Wskaźnik masy ciała BMI ...........................Waga ............... Wzrost...............................
Mała aktywność fizyczna3
Tak
Nie ( podkreślamy )
Czy wypalasz powyżej 5 papierosów dziennie dłużej jak rok?
Tak
Nie Odmawiam odpow. (podkreślamy)
Czy u rodziców przed 50 rokiem życia wystąpiło: nadciśnienie, zawał, udar mózgu?
Tak Nie Odmawiam odpow. Nie wiem ( podkreślamy )
Wynik stężenia cholesterolu całkowitego:......................... mg%
Wynik stężenia cholesterolu LDL:
........................... mg%
Wynik stężenia cholesterolu HDL:
.......................... mg%
Wynik stężenia trójglicerydów:
.......................... mg%
Wynik stężenia cukru:
........................... mg%
Data poinformowania / wysłania informacji do rodziców/ opiekuna..........................................
Podpis osoby przeprowadzającej badanie:...................................................
1
Pomiar dokonany po 10 minutach odpoczynku
2
Tablice percentylowe są dołączone do materiałów przez Organizatora.
Zwolnienie z zajęć wychowania fizycznego powyżej 6 miesięcy
3
13
Załącznik Nr 3
ANKIETA RAPORTU MIESIĘCZNEGO WYKONAWCY
Program profilaktyki i wczesnego wykrywania chorób układu krążenia.
Pieczęć Wykonawcy
Ilości
łączne
Ilość przeszkolonych
dziewcząt
Zdrowe
Ilość przeszkolonych
chłopców
Zdrowi
Nadwaga
Nadwaga
Otyłość
Otyłość
Podejrzane o cukrzycę
Podejrzani o
cukrzycę
Podejrzani o
nadciśnienie
Podwyższone
lipidy
Uzależnieni od
nikotyny
Zlecono kontrolę
wyników ”z
pogranicza”
Wdrożono
nadzór
specjalistyczny
Przeszkolony
rodzic/opiekun
Podejrzane o
nadciśnienie
Podwyższone
lipidy
Uzależnione od
nikotyny
Zlecono kontrolę
wyników ”z
pogranicza”
Wdrożono
nadzór specjalistyczny
Przeszkolony
rodzic/opiekun
Podpis i pieczątka osoby odpowiedzialnej za powyższe dane.
....................................
Data ....................................
14
2. Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami
1) Elementy programu:
a) Profilaktyka pierwszorzędowa – wykłady edukacyjne dla uczniów, nauczycieli
i rodziców.
b) Profilaktyka drugorzędowa – kompleksowe badania przesiewowe pediatrycznochirurgiczno- ortopedyczne.
prof. dr hab. n. med. Janusz Bohosiewicz
prof. dr hab. n. med. Halina Woś
Profilaktyczna opieka zdrowotna nad populacją w wieku szkolnym powinna być wg
WHO, UNFPA i UNICEF jednym z najważniejszych komponentów polityki zdrowotnej
wszystkich państw. Główne kierunki działań związanych z promocją zdrowia to: profilaktyka
pierwszo \szczepienia ochronne, edukacja\ i drugorzędowa \testy przesiewowe, badania
profilaktyczne\.
Zmiany w służbie zdrowia związane z utworzeniem Kas Chorych, a następnie
Narodowego Funduszu Zdrowia doprowadziły do załamania się istniejącego systemu opieki
profilaktycznej w szkołach \likwidacja etatów lekarskich, a częściowo nawet pielęgniarskich\.
Obecnie system jest stopniowo odbudowywany i opiera się na schemacie: pielęgniarka
szkolna + lekarz rodzinny lub pediatra w POZ na zasadzie „opieka w zdrowiu i w chorobie”.
Badania profilaktyczne uczniów wg naszej wiedzy nie są obecnie prowadzone prawie wcale.
Wdrażanie nowego systemu profilaktycznej opieki zdrowotnej będzie procesem wieloletnim.
Dlatego stworzenie „uzupełniającego systemu”, szczególnie w zakresie badań
profilaktycznych \profilaktyka drugorzędowa\ jest uzasadnione i potrzebne.
4) Uzasadnienia szczegółowe:
Profilaktyka pierwszorzędowa:
Kształtowanie postaw prozdrowotnych, propagowanie oświaty zdrowotnej na drodze szeroko
pojętej edukacji należy do pierwszorzędowych działań profilaktycznych. Włączenie do
programów edukacyjnych nauczycieli i rodziców realizuje jednocześnie inicjatywę
europejską szkół promujących zdrowie. Dobór proponowanych tematów edukacyjnych
wynika z obserwacji autorów programu mających wieloletnie doświadczenie w opiece nad
dziećmi chorymi oraz dziećmi, które doznały urazów.
Profilaktyka drugorzędowa:
Kompleksowe badania przesiewowe pediatryczno-chirurgiczno-ortopedyczne ma w założeniu
obejmować: ocenę rozwoju fizycznego dzieci \wzrost, masa ciała\, wyliczenie BMI, pomiar
ciśnienia krwi. Pełne badanie pediatryczne obejmujące: wywiad, oglądanie skóry, badanie
obwodowych węzłów chłonnych, badanie osłuchowe i opukowe klatki piersiowej oraz
badanie palpacyjne brzucha. Badanie „chirurgiczne” w aspekcie obecności wrodzonych
deformacji żeber i klatki piersiowej, obecności przepuklin, stulejki, wad jąder i żylaków
powrózka nasiennego oraz badanie ortopedyczne dla wykrycia wad postawy, skrzywienia
kręgosłupa, płaskostopia i wszelkich innych nieprawidłowości układu kostno-stawowego.
Ocena wzrostu pozwala na wczesne wykrycie niskorosłości, która obecnie może być
skutecznie leczona. Badania, epidemiologiczne przeprowadzone w USA i krajach Europy
Zachodniej wskazują na stałe zwiększanie się liczby osób otyłych we wszystkich przedziałach
wiekowych. Nadwagę w latach 1994-95 stwierdzono w Polsce u 8,7% dzieci w wieku
15
szkolnym, a otyłość u 3,4% dzieci. W 2000 roku wykazano otyłość u 7% chłopców i 10%
dziewcząt w wieku szkolnym.. Konsekwencje otyłości w wieku szkolnym są bardzo poważne
aż do większego 1,5-2 razy ryzyka zgonu w wieku dojrzałym.
Badanie pediatryczne pozwoli na wczesne wykrycie chorób skóry i alergii, badanie
węzłów chłonnych ma na celu wykluczenie chorób „układowych”, opukiwanie i osłuchiwanie
klatki piersiowej pozwoli na wykrycie ewentualnych patologii płuc i układu krążenia,
a badanie palpacyjne brzucha ma na celu stwierdzenie powiększenia wątroby lub śledziony.
Wady i choroby „okolic wstydliwych” są przeważnie ukrywane przez dzieci zarówno przed
rodzicami jak i często przed lekarzem. Doświadczenie wykazuje, że tylko badanie przez
chirurga dziecięcego pozwala na wykrycie przepukliny, niezstąpionego lub zanikowego jądra
\groźba nowotworu\, żylaków powrózka nasiennego \potencjalna niepłodność\ itp. - dotyczy
chłopców.
Wcześnie wykryte różnorodne wady postawy i niewielkiego stopnia skrzywienia kręgosłupa
mogą być w wieku dziecięcym i młodzieńczym w pełni skorygowane. Nie leczone prowadzą
do różnego stopnia niesprawności u dorosłych.
5) Cel programu:
a) Zatrzymanie dalszego narastania nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży poprzez ich
zdiagnozowanie i leczenie oraz działania edukacyjne skierowane do dzieci i rodziców.
b) Działania edukacyjne skierowane do uczniów i nauczycieli, których celem jest
zapobieganie urazom i umiejętność udzielania pierwszej pomocy.
c) Wykrycie i skierowanie do leczenia chorób i wad czyli kompleksowe badanie
profilaktyczne dzieci.
d) Ograniczenie powstawania wad postawy poprzez kompleksowe działanie diagnostyczne,
korekcyjne i edukacyjne skierowane do dzieci i ich rodziców.
e) Uzyskanie obiektywnej informacji zbiorczej o stanie zdrowia i rozwoju populacji uczniów
w mieście celem odpowiedniego korygowania programów profilaktycznych
prowadzonych w kolejnych latach.
6) Populacja objęta programem:
a) uczniowie 3-cich klas szkół podstawowych miasta Katowic,
b) uczniowie 1-szych klas gimnazjum miasta Katowic,
c) w części edukacyjnej nauczyciele i rodzice uczniów objętych programem.
7) Opis procedur przewidzianych w programie:
a) Profilaktyka pierwszorzędowa – wykłady edukacyjne:
- zdrowy styl życia – zapobieganie otyłości, zagrożenia wynikające ze stosowania używek,
właściwe odżywianie, wzrost aktywności fizycznej.
- profilaktyka urazów, pierwsza pomoc.
b) Profilaktyka drugorzędowa – badania przesiewowe:
- przeprowadzenie badań uczniów objętych programem w szkolnych gabinetach
medycznych przez zespół złożony z lekarzy: pediatry, chirurga dziecięcego, ortopedy
oraz pielęgniarki.
16
8) Szczegółowy opis procedur:
-
-
Wyłonienie wykładowców dysponujących odpowiednią wiedzą, umiejętnością
przystępnego przedstawienia tematów i dysponujących niezbędnymi materiałami
pomocniczymi: przeźrocza, filmy itp. Organizacja wykładów jednoczasowo
z prowadzonym dla danej grupy uczniów badaniem przesiewowym. Zaproszenie na
wykłady rodziców uczniów, którzy mogliby być równocześnie obecni przy badaniach, co
jest obecnie zalecane.
Wyłonienie zespołu trzech lekarzy: pediatra, chirurg dziecięcy, ortopeda, którzy
przeprowadzaliby
kompleksowe
badanie
zaplanowanych
grup
dzieci.
( wskazana współpraca z pielęgniarką szkolną ).
Etapy:
a) Przygotowanie listów do rodziców z zaproszeniem na wykład edukacyjny i badanie
dziecka z wyjaśnieniem na czym badanie będzie polegać oraz uzyskanie pisemnej zgody
na przeprowadzenie badania.
b) Badanie w gabinecie lekarskim, pojedynczo każdego dziecka, najlepiej w obecności
rodzica: Pielęgniarka: pomiar wzrostu i masy ciała z naniesieniem na siatki centylowe,
pomiar ciśnienia krwi. Pediatra, chirurg dziecięcy lub chirurg ortopeda: kompleksowe
badanie dziecka zgodnie z przedstawionymi powyżej zaleceniami.
c) Wspólne omówienie przeprowadzonych badań zakończone listem do rodziców \epikryzą\
z ewentualnymi zaleceniami.
d) Wypełnienie ankiety – protokołu badania, który posłuży autorom programu do
opracowania zbiorczej analizy.
9) Ramy czasowe:
Program będzie prowadzony w systemie ciągłym w latach 2007 – 2013 począwszy od roku
szkolnego 2006\2007. W miarę możliwości finansowych obejmie całą populację uczniów
zaplanowanych klas z miasta Katowic.
10) Monitorowanie:
Autorzy programu będą na bieżąco nadzorowali jego realizację zarówno w aspekcie
ilościowym jak i jakościowym. Zespoły prowadzące badania niezgodnie z programem lub
niezadowalająco będą eliminowane.
Corocznie będzie opracowana analiza zbiorcza. Zależnie od jej wyników program będzie
modyfikowany łącznie z analizą spodziewanych korzyści „prozdrowotnych” w stosunku do
poniesionych kosztów.
11) Odnośniki literaturowe:
- Epidemia otyłości u dzieci. Medycyna Praktyczna-Pediatria, 2003, 3, str.83 z
komentarzem Prof. Ewy Małeckiej-Tendery.
- Żywienie dzieci i młodzieży. Lekarz Rodzinny, 2004, str. 20.
- Ocena postawy ciała u młodzieży wybranych szkół licealnych aglomeracji łódzkiej z
wykorzystaniem techniki komputerowej. Kwart.Ortop., 2003, 1, str. 47-59.
- Zaburzenia postawy ciała w wieku rozwojowym. Wydawnictwo Uniwersytetu
Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2001.
- Programy przesiewowe w monitoringu i profilaktyce patologicznych stanów
zdrowotnych. Polska Med. Rodzinna, 2004, 6, str. 548-562.
- Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami – współczesne poglądy dotyczące potrzeb
i rozwiazań. Med.Wieku Rozw. 2003, VII, str. 193-203.
17
Załącznik Nr 1
Katowice dnia ................
Wypełnienie ankiety jest obowiązkowe dla każdego uczestnika programu
PROFILAKTYCZNA OPIEKA ZDROWOTNA NAD UCZNIAMI
( wypełniają osoby przeprowadzające badanie uczennicy/ ucznia)
Nazwisko i imię dziecka. ...........................................................................
Szkoła..........................................................................................................
Pesel................................
Wartość RR skurczowego4............ według tablicy percentylowej..........................
Wartość RR rozkurczowego........... według tablicy percentylowej5.......................
Wskaźnik masy ciała BMI ...........................Waga ............... Wzrost...................
Mała aktywność fizyczna6
Tak Nie ( podkreślamy )
Wywiad
chorobowy.........................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Skóra i węzły chłonne:......................... ........................................................................................
Badanie osłuchowe serca i płuc:
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Badanie palpacyjne brzucha ( i zewnętrznych narządów płciowych u chłopców ) :
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zaburzenia mikcji:
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Ocena postawy ciała ( dokonana przez lekarza ortopedę )
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Skierowania do specjalistów:
1).........................................
2) .........................................
Podpis osób przeprowadzających badania:...................................................
4
Pomiar dokonany po 10 minutach odpoczynku
5
Tablice percentylowe są dołączone do materiałów przez Organizatora.
Zwolnienie z zajęć wychowania fizycznego powyżej 6 miesięcy
6
18
Załącznik Nr 2.
ANKIETA RAPORTU MIESIĘCZNEGO WYKONAWCY
Profilaktyczna Opieka Zdrowotna nad Uczniami
Pieczęć Wykonawcy
Ogólna ilość zbadanych dzieci...........................
Oceniana sytuacja zdrowotna
Okres od. ............... do...............
Ilość uczniów
Uwagi
Nadwaga7
Otyłość8
Zagrożenie bezruchem9
Choroby skóry
Nieprawidłowy wynik ciśnienia tętniczego10
Stwierdzone wady układu moczowo płciowego
Stwierdzone wady układu kostno stawowego
Stwierdzone wady układu nerwowego
Stwierdzone wady układu sercowonaczyniowego
Nieprawidłowości w badaniu brzucha
Skierowano do specjalisty
Skierowano do szpitala
Inne nieprawidłowości
Podpis Wykonawcy
7
Według tablic percentylowych dostarczonych przez Organizatora.
9
Nie uczęszczanie na lekcje WF powyżej 6 m.
10
8
19
3. Profilaktyka próchnicy zębów u dzieci.
a) Profilaktyka pierwszorzędowa – wykłady edukacyjne dla uczniów, nauczycieli
prowadzących zajęcia z edukacji prozdrowotnej, pielęgniarek środowiskowych
i rodziców.
b) Profilaktyka drugorzędowa – przeprowadzenie badań przesiewowych wybranych grup
uczniów oraz lakierowanie zębów fluorem i lakowanie bruzd.
2) Autor programu:
- Dr hab. n. med. Lidia Postek-Stefańska
Próchnica zębów jest najszerzej rozpowszechnioną chorobą narządu żucia. Jako
patologia infekcyjna przyjęła charakter nie tylko społeczny ale również cywilizacyjny stając
się poważnym problemem zdrowotnym wielu wysoko rozwiniętych i rozwijających się
państw. Rozwój próchnicy uwarunkowany jest współistnieniem czterech podstawowych
czynników etiologicznych:
- obecnością w jamie ustnej drobnoustrojów kwasotwórczych, mających zdolność
fermentacji węglowodanów,
- obecnością w jamie ustnej węglowodanów,
- podatnością tkanek zęba na odwapnienie,
- czasem i częstością oddziaływania czynników patogennych.
W wyniku złożonych powiązań między biologicznymi, behawioralnymi
i środowiskowymi aspektami procesu próchniczego intensywność tej choroby zależna jest
w różnym stopniu od wpływu szerzej ujętych czynników ryzyka takich jak:
- aktywność procesu próchniczego,
- wiek,
- płeć,
- świadomość, przekonania i zachowania prozdrowotne \w tym również kulturowe\,
- zaawansowanie promocji zdrowia i działań zapobiegawczych,
- dostępność, osiągalność, akceptacja i solidność opieki stomatologicznej,
- czynniki socjoekonomiczne takie jak: wysokość stopy życiowej, zatrudnienia, dochody,
wykształcenie, warunki bytowania, poziom urbanizacji.
Zgodnie z raportem WHO z 2003 roku post-erupcyjne oddziaływanie spożywania
cukru jest jednym z głównych czynników etiologicznych próchnicy zębów. Szczególnie
niekorzystny efekt zaznacza się w wyniku:
- spożywania cukru rafinowanego oraz pokarmów przetworzonych,
- spożywania słodkich napojów,
- podawania dzieciom przed snem butelki z osłodzonym napojem.
Zapobieganie próchnicy w krajach wysoko rozwiniętych opiera się głównie na
stosowaniu miejscowo aplikowanych preparatów fluorkowych, a zwłaszcza na
rozpowszechnianiu past do zębów zawierających fluor. Prawidłowe wykonywanie zabiegów
oczyszczania uzębienia poparte wykształceniem postaw i zachowań prozdrowotnych
skutecznie redukuje intensywność próchnicy.
20
W krajach rozwijających się, a zwłaszcza w państwach byłego bloku wschodniego
przechodzących przekształcenia gospodarcze i rynkowe, w tym również w Polsce, próchnica
uzębienia wciąż stanowi istotny problem zdrowotny. Wraz z rozwojem urbanizacji, zmianami
w stylu życia oraz przejmowaniem „zachodnich” wzorców żywieniowych opartych między
innymi na spożywaniu rafinowanych produktów cukrowych nie następuje odpowiednio
szybki wzrost świadomości zdrowotnej społeczeństwa, czego wynikiem są nieodpowiednie
zachowania higieniczne oraz dietetyczne.
Od 1997 roku prowadzony jest w Polsce, przy współpracy WHO monitoring stanu
zdrowia jamy ustnej i jego uwarunkowań \koordynator – Prof. Maria Wierzbicka\. Badania
epidemiologiczne i socjomedyczne prowadzone są w 16 województwach. Wyniki badań
z 2005 roku ujawniły, że w Polsce dziecko w wieku 6 lat ma średnio 6 zębów objętych
próchnicą, nie leczonych, które oddziałują niekorzystnie na jego stan ogólny.
W tej grupie wiekowej 8,2% badanych ma już świeżo wyrznięte zęby stałe \szóstki\
z ubytkami próchniczymi. Wśród 12-latków frekwencja próchnicy wynosi 83,6%, a średnia
wartość wskaźnika próchnicy PUW \suma zębów z aktywną próchnicą, usuniętych
i wypełnionych przypadająca na jedno dziecko w badanej populacji \ - 3,3.
Porównanie wyników uzyskanych w 2005 roku z rezultatami sprzed kilku lat wskazuje na
bardzo powolną tendencję spadkową próchnicy u młodzieży szkolnej w Polsce. Wskaźnik
PUW u 12 tatków w 1995 roku – 4,3, w 2000 roku – 3,8, w 2005 – 3,3. Spadek ten jest jednak
zbyt powolny i nie nadąża za celami wytyczanymi przez WHO w zakresie zdrowia jamy
ustnej.
4) Cel programu:
Obniżenie zachorowalności na próchnicę wśród dzieci szkolnych poprzez wdrożenie
programu promocji zdrowia jamy ustnej oraz intensyfikację działań profilaktycznych.
a) Profilaktyka pierwotna – wykłady edukacyjne dla nauczycieli prowadzących zajęcia
z edukacji prozdrowotnej, pielęgniarki szkolne i środowiskowe i ew. rodziców. Edukacja
uczniów w klasach I-VI.
b) Profilaktyka wtórna – badania profilaktyczne uczniów klas II \8 lat\ i klas V \11 lat \.
6) Opis procedur przewidzianych w programie:
Profilaktyka pierwotna:
Opracowanie i przeprowadzenie cyklu wykładów na temat choroby próchnicowej, jej wpływu
na stan zdrowia ogólnego, zasad zapobiegania próchnicy i jej następstw. Propagowanie
prawidłowych nawyków żywieniowych: ograniczenie spożywania słodyczy, wysoko
słodzonych napojów, rozdrobnionych pokarmów. Nauka prawidłowej higieny jamy ustnej,
profilaktyka fluorkowa.
Profilaktyka wtórna:
8-latki:
a) badanie przeglądowe jamy ustnej – oznaczenie wskaźnika PUW, ocena stanu jamy ustnej,
ocena zgryzu,
b) indywidualny instruktaż w zakresie higieny jamy ustnej i zasad prawidłowego
odżywiania,
21
c) przekazanie na piśmie informacji dla rodziców o stanie uzębienia z zaleceniem dalszego
postępowania,
d) lakowanie bruzd powierzchni żujących zębów „6” - u dzieci, u których zabieg ten nie
został wykonany w ramach refundacji NFZ przed ukończeniem 8 roku życia.
11-latki:
a) jak wyżej,
b) jak wyżej,
c) jak wyżej,
d) lakowanie bruzd powierzchni żujących zębów „7”,
e) lakierowanie zębów lakierem zawierającym fluor – 2-krotnie w ciągu roku.
7) Ramy czasowe:
Program będzie prowadzony w systemie ciągłym w latach 2007 – 2013 począwszy od
roku szkolnego 2006\2007. W miarę możliwości finansowych obejmie całą populację
uczniów zaplanowanych klas z miasta Katowic.
8) Monitorowanie:
Opracowanie corocznie sprawozdania z badań stanu zdrowia jamy ustnej 8-mio
i 11-to latków. Możliwa zmiana programu w zależności od wyników analizy.
- Stan zdrowia jamy ustnej oraz potrzeby profilaktyczno-lecznicze dzieci w wieku 6 i 12
lat w Polsce w pierwszych latach procesu integracji europejskiej. Koordynator programu
prof. Dr hab. Maria Wierzbicka, konsultant programu dr hab. Franciszek Szatko.
Ministerstwo Zdrowia,Warszawa, 2005,
- Wierzbicka M., Adamowicz-Klepalska B.: Prace nad poprawą zdrowia jamy ustnej
i rozwojem opieki stomatologicznej w Polsce. Zalecenia w sprawie doboru i stosowania
metod zapobiegania próchnicy zębów i zapaleniom dziąseł w okresie przekształceń
systemowych w ochronie zdrowia. Czas. Stomat. 1999, LII, 5, 340-348,
- Wierzbicka M., Petersen P.E., Moller : Oczekiwane kierunki rozwoju opieki
stomatologicznej w Polsce w świetle prac warsztatowych ekspertów SOZ, z Krajowym
Nadzorem Stomatologicznym. Czas. Stomat., 1999, LII, 7,483-493.
22
Załącznik Nr 1
Data badania .......................
Pieczęć Wykonawcy
KARTA BADANIA STOMATOLOGICZNEGO
Program profilaktyki próchnicy zębów u dzieci 11 - letnich
Nazwisko i imię dziecka .............................................................................
Pesel
............................................................................
Szkoła
.............................................................................
DIAGRAM UZĘBIENIA STAŁEGO
17
16
15
14
13
12
11
21
22
23
24
25
26
27
47
46
45
44
43
42
41
31
32
33
34
35
36
37
KRYTERIA OCENY UZĘBIENIA
Zęby stałe
0 – zdrowy
1 – ubytek próchnicowy (zaznacz powierzchnie)
2 – próchnica wtórna (zaznacz powierzchnie)
3 – wypełnienie (zaznacz powierzchnie)
4 – usunięty z powodu próchnicy
5 – usunięty z innych powodów
6 – uszczelniacz bruzd
7 – niewyrznięty
T – uraz
STAN HIGIENY JAMY USTNEJ
dobry
zły
zdrowe
PRZYZĘBIE
chore
tak
ZGRYZ PRAWIDŁOWY
nie
LAKOWANIE BRUZD
pow. żujących zębów
17
LAKIEROWANIE ZĘBÓW STAŁYCH
lakierem fluorkowym - I zabieg
data .................................
LAKIEROWANIE ZĘBÓW STAŁYCH
lakierem fluorkowym - II zabieg
data .................................
PRZEKAZANIE INFORMACJI
dla rodziców/opiekunów o stanie uzębienia
dziecka z zaleceniem dalszego postępowania
UWAGI
tak
27
37
47
nie
( właściwe zakreślić )
......................................................................................................
Podpis i pieczęć lekarza dentysty
23
Załącznik Nr 2
Data badania .......................
Pieczęć Wykonawcy
KARTA BADANIA STOMATOLOGICZNEGO
Program profilaktyki próchnicy zębów u dzieci 8 - letnich
Nazwisko i imię dziecka ...........................................................................................
Pesel
.............................................................................
Szkoła
.............................................................................
DIAGRAM UZĘBIENIA MLECZNEGO I STAŁEGO
55
54
53
52
51
61
62
63
64
65
17
16
15
14
13
12
11
21
22
23
24
25
26
27
47
46
45
44
43
42
41
31
32
33
34
35
36
37
75
74
73
72
71
61
62
63
64
65
KRYTERIA OCENY UZĘBIENIA
Zęby stałe
0 – zdrowy
1 – ubytek próchnicowy (zaznacz powierzchnie)
2 – próchnica wtórna (zaznacz powierzchnie)
3 – wypełnienie (zaznacz powierzchnie)
4 – usunięty z powodu próchnicy
5 – usunięty z innych powodów
6 – uszczelniacz bruzd
7 – niewyrznięty
T – uraz
Zęby mleczne
A – zdrowy
B – ubytek próchnicowy (zaznacz powierzchnie)
C – próchnica wtórna (zaznacz powierzchnie)
D – wypełnienie (zaznacz powierzchnie)
E – usunięty z powodu próchnicy
F – uszczelniacz bruzd
T – uraz
STAN HIGIENY JAMY USTNEJ
dobry
zły
PRZYZĘBIE
zdrowe
chore
ZGRYZ PRAWIDŁOWY
tak
nie
LAKOWANIE BRUZD
pow. żujących zębów
16
PRZEKAZANIE INFORMACJI
dla rodziców/opiekunów o stanie uzębienia
dziecka z zaleceniem dalszego postępowania
UWAGI
tak
26
36
46
nie
( właściwe zakreślić )
......................................................................................................
Podpis i pieczęć lekarza dentysty
24
Załącznik Nr 3
Pieczęć Wykonawcy
ANKIETA SPRAWOZDANIA WYKONAWCY
Program profilaktyki próchnicy zębów u dzieci 8. i 11. letnich
Okres sprawozdawczy ..............................................
Liczba dzieci 8. letnich, u których przeprowadzono
profilaktyczne badanie stomatologiczne
...................................
lakowanie zębów „6”
...................................
Liczba zalakowanych zębów „6” ogółem
...................................
profilaktyczne badanie stomatologiczne
...................................
lakowanie zębów „7”
...................................
Liczba zalakowanych zębów „7” ogółem
...................................
lakierowanie zębów stałych lakierem fluorkowym
I - zabieg
....................................
lakierowanie zębów stałych lakierem fluorkowym
II - zabieg
....................................
Data .................................
Podpis i pieczęć osoby odpowiedzialnej za powyższe dane
...........................................................................................
24 a
25
4. Szczepienia ochronne w wybranych grupach dzieci.
prof. dr hab. n. med. Halina Woś,
lek. med. Bogusław Kałwak,
prof. dr hab. n. med. Janusz Bohosiewicz
Autorzy proponują następujące szczepienia w wybranych grupach dzieci:
a) szczepienia przeciwko ospie wietrznej,
b) szczepienia przeciwko pneumokokom,
c) szczepienia przeciwko grypie.
Ad. a) Ospa wietrzna uważana jest za łagodną chorobę zakaźną, jednak mogą jej towarzyszyć
powikłania: bakteryjne zakażenia skóry i głębszych tkanek miękkich, zapalenie płuc, a nawet
zakażenia układu nerwowego. Szczególne zagrożenie dla stanu zdrowia, a także życia
występują u dzieci poddanych chemio i radioterapii oraz u dzieci leczonych
immunosupresyjnie. Są to pacjenci poradni onkologicznej, nefrologicznej oraz
gastrologicznej, którzy nie przechodzili ospy wietrznej, a aktualnie są w okresie remisji
z powodu choroby zasadniczej.
Ad b) Z badań koordynowanych przez Narodowy Instytut Zdrowia w Warszawie wynika, że
śmiertelność w następstwie zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych wywołanych przez
pneumokoki w Polsce jest wysoka i wynosi 3,4%. Według tych samych badań blisko 20%
szczepów bakteryjnych powodujących ciężkie inwazyjne zakażenia pneumokokowe
prowadzące do kalectwa lub nawet śmierci wykazuje obecnie oporność na leczenie.
Badania przeprowadzone na reprezentatywnych grupach dzieci z różnych środowisk
na terenie wybranych województw wykazały, że nosicielstwo pneumokoków występuje
u ponad 60% dzieci ze żłobków i domów dziecka. Jedyną obecnie dostępną metodą
zahamowania rozprzestrzeniania się inwazyjnych chorób pneumokokowych są szczepienia
ochronne grup ryzyka, czyli wszystkich niemowląt i dzieci do 5 roku życia. Badania
w krajach, gdzie wprowadzono do kalendarza szczepień powszechne szczepienia przeciwko
pneumokokom wykazały drastyczny spadek liczby chorób, zgonów, a także nosicielstwa tych
bakterii.
Ad c). Wirus grypy jest najczęstszą przyczyną zakażeń o ciężkim przebiegu wśród dzieci
w wieku 6 – 12 miesięcy i osób powyżej 65 roku życia. W grupie dzieci do 5 roku życia
grypa i jej powikłania są częstą przyczyną hospitalizacji. Szczepienia odgrywają ważną rolę
w ograniczania rozprzestrzeniania się wirusa grypy. Zgodnie z zaleceniami WHO cała
populacja powinna być szczepiona co roku. W związku z tym szczególnie dzieci
przebywające w większych skupiskach powinny być szczepione.
3) Cel programu:
a) Zmniejszenie zapadalności na wyżej wymienione choroby zakaźne.
b) Ograniczenie liczby powikłań, głównie w grupach dzieci szczególnie narażonych.
c) Zmniejszenie nosicielstwa w całej populacji dziecięcej.
26
4). Populacja objęta programem:
a) Dzieci mieszkające w Domach Dziecka – około 50 dzieci,
b) Dzieci przebywające w Zakładach Opiekuńczych – około 400 dzieci,
c) Zależnie od możliwości finansowych wskazane byłoby objęcie szczepieniami także dzieci
przebywających w żłobkach oraz dzieci z Katowic w okresie remisji chorób
podstawowych
leczone
w
poradniach:
onkologicznej,
nefrologicznej
i gastroenterologicznej leczone chemioterapią i immunosupresją ( około 50 dzieci ).
5) Opis procedur:
a) Przeprowadzenie badań lekarskich kwalifikujących do szczepień.
b) Przeprowadzenie szczepień według schematu proponowanego przez producenta
szczepionki. \W przypadku szczepień p\ko pneumokokom u dzieci do 5 roku życia
szczepionka skoniugowana 7-valentna, u dzieci starszych szczepionka polisacharydowa\.
6) Kwalifikacje personelu:
Lekarz pediatra lub lekarz rodzinny i pielęgniarka szczepiąca.
7) Ramy czasowe:
Program ciągły dla wybranej populacji w latach 2007 – 2013.
8) Monitorowanie:
Rejestrowanie i analiza zapadalności na grypę, ospę wietrzną i inwazyjne choroby
pneumokokowe wśród dzieci z grup szczepionych i pozostałej populacji na terenie miasta
Katowice.
B). Działania ukierunkowane na osoby dorosłe:
1. Program wczesnego wykrywania chorób płuc
1) Typ programu : diagnostyczno edukacyjny
W grupie chorób płuc uwagę skoncentrowano w programie na przewlekłej obturacyjnej
chorobie płuc, nowotworach płuc i gruźlicy płuc. Gruźlica płuc jest chorobą występującą
w województwie Śląskim z dużą częstością. W skali województwa liczba osób
hospitalizowanych z powodu tej choroby wynosiła 2975 w 1999 r., 2721 w 2000 r. i 2446
w 2001 r., przy czym liczba nowych zachorowań w tych latach wynosiły odpowiednio 1911,
1722, 1456 osób. W 2004 roku liczba nowych zachorowań wynosiła 1320 osób co daje liczbę
110 osób zakażonych na nowo w ciągu miesiąca. Oceniając nowe zachorowania w samych
Katowicach gdzie liczba zachorowań w miesiącu stanowi około 8% zachorowań w całym
województwie uzyskujemy liczbę 9 nowych zachorowań w ciągu miesiąca na terenie miasta.
Wymienione liczby sugerują obecność czynnego nosicielstwa odpowiedzialnego za nowe
27
zakażenia. W mieście Katowice w 2001 roku hospitalizowano z powodu gruźlicy 193
osoby. Są to liczby przekraczające średnie wartości w kraju.
Z powodu nowotworów płuc w 2002 roku w Katowicach zmarło 229 osób. Liczba
zgonów z powodu innych chorób układu oddechowego w 2002 roku wyniosła 200.
Wynikające z przemian ustrojowych i systemowych w ochronie zdrowia ograniczenie dostępu
do badań diagnostycznych ( oszczędności w wykonywaniu zdjęć radiologicznych
i kierowania na badania czynnościowe) oraz rosnąca ilość grup zagrożonych wykluczeniem
społecznym, w których stwierdzana jest duża ilość osób uzależnionych od nikotyny, są
najważniejszymi argumentami uzasadniającymi wprowadzenie programu.
4) Cele główne:
a) Zwiększenie wykrywalności chorób płuc wśród mieszkańców Katowic.
b) Poprawa skuteczności leczenia chorób płuc mieszkańców Katowic.
c) Promowanie zdrowego stylu życia wśród osób dotkniętych nałogiem palenia tytoniu
i chorobami płuc.
5) Cele pośrednie:
a) Zmniejszenie częstości chorób płuc wśród mieszkańców Katowic.
b) Zmniejszenie umieralności na choroby płuc wśród mieszkańców Katowic w perspektywie
wieloletniej.
c) Zmniejszenie rozpowszechnienia nałogu palenia tytoniu .
d) Poprawa jakości opieki nad chorymi z chorobami płuc.
6) Populacja i ilość osób objętych programem w założeniach – adresaci.
a) Dorosła populacja mieszkańców miasta w wieku powyżej 30 roku życia, której
zaoferowany będzie dostęp do programu w oparciu o poniższe kryteria:
- palenie tytoniu przez co najmniej 10 lat , co najmniej 1 paczkę dziennie,
- kaszel trwający powyżej 3 tygodni u osoby powyżej 65 roku życia,
- krwioplucie u osoby powyżej 30 roku życia.
b) Osoby z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, według oceny wykluczenia
przeprowadzonej przez pracowników Terenowych Punktów Pomocy Społecznej pod
nadzorem Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach:
- bezrobotni
- uzależnieni
- osoby żyjące w ubóstwie
- bezdomni
- osoby samotne i chore przewlekle
7) Szczegółowy opis procedur związanych ze zrealizowaniem programu:
Wydrukowanie materiałów edukacyjnych o zasadach dostępu i korzystania z programu, oraz
o szkodliwościach palenia tytoniu, rozprowadzanych przez głównego Organizatora programu
dwa razy w ciągu czasu jego realizacji adresowanych do placówek podstawowej opieki
medycznej, kościołów, spółdzielni mieszkaniowych, wybranych klubów zrzeszających różne
grupy społeczne, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, wybranych organizacji
pozarządowych i szkół wyższych i zaocznych zlokalizowanych na terenie miasta. Będą to
broszury i plakaty. W ramach promocji programu zaplanowano również jego prezentacje na
powierzchniach reklamowych w wybranych gazetach, w internecie i w zależności od potrzeb
na pojazdach komunikacji miejskiej. ( Forma promocji programu będzie uzależniona od
wysokości środków finansowych przeznaczonych na ten cel ).
28
8) Opis drogi uczestników programu:
a) Opis przekazywania informacji o uczestniku:
Osoby kierowane i zgłaszające się jako uczestnicy programu są rejestrowane i każdorazowo
badane przez lekarza. W przypadkach szczególnych ( osoba zameldowana w Katowicach
i dowieziona przez Pogotowie Ratunkowe, Straż Miejską, Policję ) nie będzie wymogu
zarejestrowania na termin badania w godzinach przyjmowania przez lekarza pracującego
w Programie. Kwalifikacja na rodzaj badania ( RTG płuc, spirometria, szczytowy przepływ ),
zostaje podjęta w oparciu o decyzję lekarza, który bada zgłaszającą się osobę. Osoba
zgłaszająca się na badanie podpisuje oświadczenie, że w okresie do miesiąca wstecz nie miała
wykonywanego zdjęcia rentgenowskiego płuc z powodu choroby płuc, a kobiety dodatkowo
podpisują oświadczenie, że nie są w ciąży i z tym zastrzeżeniem będą mogły mieć wykonane
zdjęcie płuc. Wszystkie osoby ze stwierdzonymi w badaniu zmianami w obrazie
rentgenowskim płuc, o których badany nie wiedział i nie wiąże ich z chorobą płuc leczoną
uprzednio w wywiadzie, oraz z obecną pod postacią objawów choroby płuc dysfunkcją, nie
ocenianą w zdjęciu radiologicznym płuc, pozostają pod nadzorem realizatora programu,
a dane o ich drodze w programie są przesyłane na bieżąco do Organizatora Programu, który
nawiązać powinien współpracę z Poradniami Chorób Płuc i Oddziałami Chorób Płuc
zlokalizowanymi na terenie miasta, które z kolei potwierdzają telefonicznie objęcie leczeniem
zgłoszoną osobę. Zdjęcie płuc w przypadkach osób, które mogą budzić wątpliwość co do
podjęcia leczenia zostaje w dokumentacji Wykonawcy ( przekazywany jest wówczas jedynie
opis zdjęcia). W pozostałych przypadkach zdjęcia są przekazane badanej osobie. Jeśli
Wykonawca dysponuje aparatem z pamięcią i zapisem na nośniku elektronicznym zdjęcie
wydawane jest każdemu badanemu. Skierowania do Poradni Chorób Płuc z kopią
w dokumentacji wystawia lekarz zatrudniony przez Wykonawcę. W przypadku braku
informacji o podjęciu leczenia w czasie do miesiąca od wystawienia skierowania Organizator
Programu, współpracując z wykonawcą i Powiatową Stacją Sanitarno Epidemiologiczną
w Katowicach podejmuje procedurę sprawdzenia aktualnej sytuacji zdrowotnej badanego.
W przypadku podejrzenia obecności świeżej gruźlicy procedura weryfikacji podjęcia leczenia
podejmowana jest po tygodniu przez Wykonawcę i Organizatora. Osoby ze zmianami innymi
niż opisane, stwierdzonymi w badaniu lekarskim i w testach czynnościowych oraz w RTG
płuc otrzymują informację pisemną do lekarza rodzinnego z zaleceniem ukierunkowanego
leczenia ( poradnia alergologiczna, laryngologiczna, antynikotynowa, leczenie u lekarza
POZ ). Kopie informacji do lekarzy rodzinnych zostają w dokumentacji u Wykonawcy do
kontroli przez Organizatora.
a) Wymagana obecność w placówce aparatu RTG do wielkoobrazowych zdjęć
radiologicznych płuc, posiadającego przez cały czas trwania programu aktualne
dopuszczeniowe atesty techniczne.
b) Posiadanie przez Wykonawcę spirometru i aparatu do pomiaru szczytowego przepływu
powietrza z aktualnymi atestami dopuszczeniowymi przez cały czas trwania programu,
c) Dostęp do badań w godzinach popołudniowych poza godzinami rannymi do godziny 18.
d) Zapewnienie każdemu zgłaszającemu się kontaktu z lekarzem i przeprowadzenie badania
lekarskiego.
e) Wyniki badania lekarskiego porównywane są przez lekarza z wynikami badań
czynnościowych płuc i wynikiem obrazu RTG i stanowią podstawę do diagnozy stanu
układu oddechowego.
f) Zapewnienie dla potrzeb Programu obecności lekarza ze specjalizacją z radiologii
opisującego zdjęcia.
29
g) Obecność przez cały czas wykonywania Programu osób ( lekarzy, pielęgniarek,
techników ) posiadających pisemne potwierdzenie (certyfikat) umiejętności wykonania
badania spirometrycznego, odpowiedzialnych ( zapis w formie umowy) w Programie za
wykonywanie badań. W programie założono przebadanie w ciągu roku 700 osób przez
jeden ośrodek. W trakcie trwania programu dla ośrodków z dużą zgłaszalnością chorych,
( realizacja powyżej 50% założonej ilości badań w okresie powyżej 6 miesięcy trwania ),
pozostających w strukturze miasta zaplanowany może być współudział finansowy
w doposażeniu w sprzęt, pozwalający na poprawę diagnozowania i edukacji. Środki na
opisane dofinansowanie programu mogą pochodzić z Gminnego Funduszu Ochrony
Środowiska wobec wysokiej częstości chorób płuc w mieście i widocznej ekspozycji
mieszkańców Katowic na wyższe niż w większości dużych miast aglomeracji, stężenia
pyłu zawieszonego.
10) Określenie czasu realizacji programu.
Program będzie prowadzony w systemie ciągłym w latach 2007 – 2013. Liczba osób
objętych programem będzie zależna od wysokości środków finansowych przeznaczonych na
ten cel..
11) Narzędzia oceny efektywności programu:
- ilość osób przeszkolonych w realizacji Programu i przeszkolonych z zasad edukacji
antynikotynowej spośród ośrodków wykonawczych,
- ilość osób przebadanych bez odchyleń od normy,
- ilość osób skierowanych -wymagających leczenia w POZ,
- ilość osób wymagających leczenia specjalistycznego ( poradnia alergologiczna,
otolaryngologiczna, poradnia antynikotynowa ),
- ilość osób skierowanych do Poradni Chorób Płuc, w tym z podejrzeniem o:
• TBC,
• NPL,
• źle leczoną astmę,
- ilość osób, którym przekazano materiały edukacyjne o szkodliwości palenia tytoniu,
- ilość potwierdzeń uzyskanych z Poradni Chorób Płuc i oddziałów płucnych na terenie
miasta.
12) Monitoring i ewaluacja programu
Co 6 miesięczne kontrole z zakresu opisanego powyżej w oparciu o zawartą Umowę
pomiędzy Wykonawcami i Organizatorem.
Sprawozdawanie informacji na bieżąco w przypadku osób ze stwierdzonymi zmianami
w płucach, podejrzanymi o TBC lub NPL.
13) Odnośniki literaturowe dokumentujące poprawność założeń programu
Standardy rozpoznawania i leczenia chorych na POChP. Podsumowanie stanowiska
ATS/ERS. Medycyna Praktyczna. Kraków 2005. ISBN 83-7430-018-3.
- Karta statystyczna. Tablice, mapy i wykresy z chorobowości hospitalizowanej
w województwie Śląskim w latach 1999-2001. SCZP. Katowice . Czerwiec 2002.
- Leczenie astmy u dorosłych. Aktualne wytyczne Global Initiative for Asthma. (GINA
2005). Medycyna Praktyczna. 1.179.2006.
30
Załącznik Nr 1
Karta badania uczestnika Programu wczesnego wykrywania chorób płuc
Numer badania........................
Data i godzina badania........................../....................... Płeć : M
K (właściwe podkreślić)
Nazwisko i imię.............................................................................. Pesel.....................................
Adres............................................................................................. Kontakt tel.............................
Zgłoszenie samoistne:
Tak
Nie
( właściwe podkreślić)
Adres / Tel osoby kierującej: ......................................................................................................
Wywiad:
Palenie tytoniu : lata / paczki na dobę / sztuki na dobę ................../................/.........................
Przybliżona data poprzedniego RTG płuc..................................................................................
Wywiad chorobowy ( choroby płuc dotychczas, kaszel, krwioplucie, duszność, nawracające
zakażenia, osłabienie, stany gorączkowe, poty, spadek wagi, charakter odkrztuszania)
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Wnioski z wyniku badania RTG klatki piersiowej: .....................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Wynik badnia PFR l/min ....................
Należna wartość..............................................
Wynik badania FEV1 %.......................
Należna wartość............................................
Wynik badania całościowego z diagnozą :...................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Diagnoza:......................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zalecenia: .....................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zdjęcie płuc: pozostało w zasobach Wykonawcy , wydano badanej osobie (właściwe
podkreślić)
Podpis i stempel lekarza
31
Załącznik Nr 2
ANKIETA ZBIORCZA DLA REALIZATORA – WYKONAWCY
Programu wczesnego wykrywania chorób płuc
Pieczęć Wykonawcy
Ilości
łączne
Ilość
przebadanych
kobiet
Średnia wieku
Ilość
przebadanych
mężczyzn
Średnia wieku
Zdrowe
Zdrowi
Wykonane RTG
płuc
Wykonane
FEV1%
Wykonane PFR
Wykonane RTG
płuc
Wykonane
FEV1%
Wykonane PFR
Podejrzane o
TBC
Podejrzani o
TBC
Podejrzane o
NPL
Podejrzani o
NPL
Podejrzane o
źle leczoną astmę
Podejrzani o
źle leczoną astmę
Skierowane do
Poradni
Pulmonologicznej
Skierowani do
Poradni
Pulmonologicznej
Skierowane do
Lekarza
Rodzinnego
Skierowani do
Lekarza
Rodzinnego
Podpis i pieczątka osoby odpowiedzialnej za powyższe dane.
....................................
Data ....................................
32
2. Edukacyjno – organizacyjny program zwalczania nowotworów wśród
mieszkańców miasta Katowice – „ONKOLOGIA 2007 – 2013”.
( Program realizowany przez Urząd Miasta Katowice przy współpracy ze Śląskim Oddziałem
Wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia:
- finansowanie badań przesiewowych-po stronie NFZ,
- część edukacyjno - promocyjna po stronie miasta Katowice )
1) Autor programu:
dr hab. n. med. Bogdan Michalski,
dr n. med. Beata Utracka - Hutka
a) Element edukacyjny:
- nauczanie młodzieży szkolnej miasta Katowic w wieku 11 – 18 lat podstaw
z zakresu biologii nowotworów, sposobów zapobiegania i możliwościach wczesnego
wykrywania chorób nowotworowych,
- szkolenie nauczycieli szkół podstawowych, gimnazjalnych i ogólnokształcących podstaw
z zakresu biologii nowotworów, sposobów zapobiegania i możliwościach wczesnego
wykrywania chorób nowotworowych,
- szkolenie lekarzy Podstawowej Opieki Zdrowotnej z zakresu epidemiologii,
symptomatologii i metod wczesnego wykrywania nowotworów u kobiet i mężczyzn,
- szkolenie pielęgniarek i położnych Podstawowej Opieki Zdrowotnej, zatrudnionych
w Niepublicznych Zakładach Opieki Zdrowotnej na terenie miasta Katowic z zakresu
metod wczesnego wykrywania nowotworów u kobiet, mężczyzn i dzieci.
b). Element organizacyjny:
W ramach działań Miejskiego Ośrodka Koordynującego ( który w praktyce będzie się
składał z pracowników Wydziału Zdrowia Urzędu Miasta Katowice ), w celu zapewnienia
sprawnej realizacji programów profilaktyki chorób nowotworowych, wchodzących w skład
Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych zostaną podjęte m.in. działania
polegające na dostarczeniu mieszkańcom Katowic informacji na temat możliwości i zasad
udziału w programach badań przesiewowych, promowaniu placówek medycznych na terenie
miasta Katowice realizujących programy wczesnego wykrywania raka piersi, szyjki macicy
i jelita grubego zatwierdzonych przez Ministerstwo Zdrowia i finansowanych przez Śląski
Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Ministerstwo Zdrowia.
3) Uzasadnienie celowości programu w oparciu o epidemiologiczne i środowiskowo
demograficzne uwarunkowania występujące wśród mieszkańców miasta.
Potencjalne zagrożenia w realizacji programu.
Obserwowane w Katowicach trendy zachorowalności wskazują na stały wzrost
zachorowań nie tylko na raka piersi, szyjki macicy, jelita grubego, lecz także na pozostałe
choroby nowotworowe. Od szeregu lat liczba tych zachorowań wzrasta szybciej niż liczba
ludności, co powoduje, że Katowice, na obszarze konurbacji górnośląskiej, należą do
miast z jednym z najwyższych współczynników zachorowalności na nowotwory
w województwie śląskim. Aktualnie choroby te są przyczyną około 40% zgonów wśród
kobiet i około 30% zgonów wśród mężczyzn w wieku 45-64 lat. Odsetek bezobjawowych
przeżyć 5-letnich wynosi zaledwie około 30%.
Celem głównym realizacji programu profilaktycznego zwalczania chorób
nowotworowych są kompleksowe działania edukacyjne i szkoleniowe uwzględniające
33
postęp wiedzy medycznej z onkologii, oraz właściwą organizację polityki informacyjnej na
temat placówek służby zdrowia wykonujących badania profilaktyczne na terenie miasta
Katowice, co doprowadzi do zmniejszenia zachorowalności na nowotwory o około 10%
oraz do poprawy skuteczności leczenia chorób nowotworowych do poziomu osiąganego w
krajach Zachodniej i Północnej Europy, czyli ok. 40% wyleczeń 5-letnich
u mężczyzn i ok. 50% wyleczeń u kobiet.
Do celów pośrednich zalicza się :
a) osiągnięcie średnich europejskich wskaźników w zakresie wczesnego wykrywania
nowotworów, w tym poprzez wdrożenie populacyjnych programów badań
przesiewowych i zapewnienie ich właściwej jakości realizacyjnej,
b) stworzenie warunków do wykorzystania dla potrzeb profilaktyki onkologicznej
aktualnej wiedzy o przyczynach i mechanizmach rozwoju nowotworów złośliwych,
c) poprawę systemu ciągłego monitorowania skuteczności zwalczania nowotworów
w skali miasta a tym samym regionu i kraju poprzez tworzenie dobrych praktyk
w dziedzinie profilaktyki zdrowia.
W ramach Programu zaplanowano podjęcie następujących działań:
a) upowszechnianie wiedzy wśród społeczności miasta na temat profilaktyki,
wczesnego rozpoznawania i leczenia nowotworów,
b) upowszechnianie podstaw onkologii w kształceniu lekarzy, pielęgniarek, położnych
i przedstawicieli innych zawodów medycznych pracujących w placówkach
medycznych na terenie miasta,
c) rozwój profilaktyki pierwotnej nowotworów złośliwych, w tym zwłaszcza zależnych
od palenia tytoniu i niewłaściwego żywienia,
d) zwiększenie dostępności do wdrażanych populacyjnych programów wczesnego
wykrywania nowotworów; w szczególności raka szyjki macicy, piersi, jelita
grubego oraz wybranych nowotworów u dzieci,
e) zwiększenie dostępności do metod wczesnego rozpoznawania oraz wdrożenie
procedur zapewnienia właściwej jakości diagnostyki związanych z realizacją
programu,
f) upowszechnianie współczesnych metod rehabilitacji chorych w celu ograniczania
odległych następstw leczenia oraz ułatwienie komunikacji dla wybranej grupy osób
wymagających pomocy z opieką paliatywną,
g) poprawę działania systemu zbierania danych o stopniu zaawansowania nowotworów
wśród mieszkańców miasta.
Adresatami części edukacyjnej Programu są:
a) uczniowie szkół gimnazjalnych i ogólnokształcących, oraz zawodowych w Katowicach
w wieku 11 – 18 lat (liczba klas i liczba uczniów objętych programem zależna od
możliwości finansowych na dany rok),
b) nauczyciele wymienionych placówek oświatowych (liczba nauczycieli przeszkolonych –
warunek ilości jw.),
c) rodzice uczniów wymienionych szkół w ramach zajęć edukacyjnych na temat podstaw
z biologii nowotworów, profilaktyki i wczesnego wykrywania; uczestnictwo
nieobowiązkowe.
Programy edukacyjne dla rodziców mogą być łączone w jeden blok tematyczny, w którym
zostaną zawarte inne tematy z zakresu profilaktyki realizowane przez miasto Katowice.
34
Adresatami części edukacyjnej i organizacyjnej Programu są:
a) lekarze i lekarze rodzinni zatrudnieni w placówkach POZ i NZOZ działających na terenie
miasta Katowice,
b) pielęgniarki i położne zatrudnione w placówkach POZ i NZOZ działających na terenie
miasta Katowice,
c) pracownicy administracji zatrudnieni w Urzędzie Miasta i placówkach podległych,
d) osoby pracujące w organizacjach pozarządowych.
5) Szczegółowy opis procedur związanych ze zrealizowaniem programu.
Opis zadania części edukacyjnej Programu.
Pierwotna prewencja nowotworów złośliwych stanowi jeden z najważniejszych
elementów prewencji chorób nowotworowych i obejmuje wszystkie sposoby zapobiegania
zachorowaniom na nowotwory. Celem Programu jest rozwój i upowszechnienie metod
zapobiegania nowotworom polegających na wyeliminowaniu lub ograniczeniu działania
czynników ryzyka nowotworów, w szczególności związanych ze stylem życia. Istotnym
elementem tego Programu będą działania w zakresie edukacji zdrowotnej i promocji Zdrowia.
W ramach Programu przewiduje się także upowszechnienie i implementację w Polsce zaleceń
Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem, zapobieganie i leczenie uzależnienia od tytoniu,
upowszechnienie zasad zdrowego żywienia.
Program szkolenia lekarzy rodzinnych w podstawowej opiece zdrowotnej - jednodniowe
minimum onkologiczne ma spowodować osiągnięcie poprawy w zakresie wczesnego
rozpoznawania nowotworów poprzez prowadzenie intensywnego, podstawowego szkolenia
dla chętnych do uczestnictwa lekarzy rodzinnych. Podniesienie poziomu wiedzy lekarzy
rodzinnych i podstawowej opieki zdrowotnej, powinno doprowadzić do zwiększenia liczby
chorych kierowanych do specjalistycznych ośrodków onkologicznych we wcześniejszych
stopniach zaawansowania choroby nowotworowej.
Program szkolenia lekarzy rodzinnych z zakresu diagnostyki nowotworów i opieki nad
chorymi po leczeniu onkologicznym będzie obejmował:
- wczesną diagnostykę nowotworów złośliwych, prowadzoną w warunkach przychodni
lekarskich, uwzględniającą możliwości, którymi dysponują lekarze rodzinni,
- szkolenie z zakresu opieki nad chorymi w trakcie i po leczeniu onkologicznym - poza
placówką leczącą - ukierunkowane na zwiększenie wykrywalności wczesnych i późnych
powikłań po leczeniu,
- elementy opieki nad chorymi nieuleczalnie, które są w zakresie możliwości lekarza
rodzinnego: zwalczanie bólów, leczenie antydepresyjne, leczenie anaboliczne; zasady
kierowania chorych do zakładów opieki paliatywnej,
- zasady rehabilitacji chorych po leczeniu; renty; leczenie sanatoryjne.
Efektem wdrożenia tego Programu będzie zwiększenie odsetka nowotworów
rozpoznawanych we wczesnych stadiach zaawansowania - co doprowadzi do poprawy
skuteczności ich leczenia w skali populacyjnej, a także do poprawy jakości życia chorych po
przebytym leczeniu onkologicznym oraz do zmniejszenia jednostkowych kosztów leczenia.
Program szkolenia powinien zmierzać do:
- położenia szczególnego nacisku na przyswojenie lekarzom rodzinnym praktycznej
wiedzy o zapobieganiu i wczesnym rozpoznawaniu nowotworów w 10 najczęstszych
lokalizacjach narządowych,
- aktualizowaniu treści nauczania w miarę postępu wiedzy o przyczynach i sposobach
zapobiegania nowotworom, możliwościach wczesnego wykrywania i sposobach
35
najskuteczniejszego leczenia – poprzez organizowanie systematycznych szkoleń i forum
do wymiany doświadczeń pracowników nauczających.
Realizacja tego programu umożliwi w dłuższej perspektywie poprawę w zakresie profilaktyki
i wczesnego wykrywania nowotworów złośliwych oraz poprawę jakości opieki nad chorymi
na nowotwory zaawansowane.
Opis zadania części organizacyjnej Programu.
a) Rak szyjki macicy.
Opis problemu. Rak szyjki macicy jest czwartym pod względem częstości występowania
nowotworem złośliwym rozpoznawanym u kobiet w Polsce. Polska zajmuje aktualnie
pierwsze miejsce wśród krajów Unii Europejskiej pod względem liczby nowych
zachorowań na raka szyjki macicy rocznie - 18,1 w przeliczeniu na 100 000 kobiet.
Każdego roku notuje się w naszym kraju około 4 000 nowych zachorowań i blisko 2 000
zgonów spowodowanych rakiem szyjki macicy. Tylko skuteczna realizacja aktywnego
programu profilaktyki może radykalnie zmienić złą sytuację epidemiologiczną
dotyczącą zachorowalności na raka szyjki macicy.
Jedną z głównych przyczyn braku efektywności prowadzonej dotąd profilaktyki jest
brak populacyjnego, powszechnego, aktywnego i ciągłego charakteru profilaktyki. Tylko
populacyjny program, posiadający sieć wyspecjalizowanych ośrodków koordynujących,
aktywnie zapraszających pacjentki oraz monitorujących ich zgłaszalność, doprowadzi do
poprawy dramatycznej sytuacji związanej z rakiem szyjki macicy.
Wdrażane dotychczas w Polsce programy wczesnego wykrywania raka szyjki
macicy nie wykazywały populacyjnego charakteru profilaktyki. W większości były to
badania realizowane w ramach programu biernej profilaktyki. Bardzo często badania nie
były koordynowane i kontynuowane w późniejszym czasie. Nie zapewniono również
obiegu informacji przez stworzenie bazy danych kobiet korzystających z działań
profilaktycznych oraz nie wykazano dbałości o odpowiedni poziom diagnostyki
cytologicznej. Należy również zaznaczyć, że z powodu określonych powyżej
niedoskonałości stosowanego dotąd systemu, środki wygospodarowane w budżecie na
profilaktykę były spożytkowane nieefektywnie przez co nie tylko nie osiągnięto
zamierzonego celu, ale doprowadzono do dalszego pogłębienia dramatycznej sytuacji
epidemiologicznej. Aktualna sytuacja epidemiologiczna ilustrująca zachorowalność
i umieralność na raka szyjki macicy dowodzi braku efektywności i opłacalności działań
profilaktycznych. Środki są nieefektywnie inwestowane w nieskoordynowany oraz
pozbawiony kontroli i nadzoru system profilaktyki, co daje w konsekwencji jedną
z najwyższych w Europie zachorowalności na raka szyjki macicy.
Dotychczasowe próby rozwiązania problemu
Analiza dotychczasowych doświadczeń prowadzenia profilaktyki wskazuje na szereg
ważnych kwestii, które powinny być uwzględnione:
- nie uda się wdrożyć populacyjnego programu profilaktyki raka szyjki macicy bez
uprzedniego logistycznego przygotowania systemu,
- program powinien być realizowany w oparciu o Regionalny (Miejski) Ośrodek
Koordynujący, nadzorujący realizację skriningu na terenie danego regionu (miasta).
Taka struktura funkcjonowania programu zapewni jego poprawną, praktyczną realizację
na poziomie regionalnym, a zarazem sprawny jego przebieg, ewentualne korekty,
modyfikowanie i usprawnianie.
36
-
Celem Populacyjnego programu profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki
macicy jest zapewnienie - we współpracy z Narodowym Funduszem Zdrowia - sprawnego
funkcjonowania programów wykrywania stanów przedrakowych i raka szyjki macicy
poprzez zorganizowanie systemu nadzoru, promocję i stopniowe wdrażanie
podwyższonych standardów jakości badań diagnostycznych, co powinno doprowadzić
w kolejnych latach do znacznego zmniejszenia zachorowalności i umieralności z powodu
tego nowotworu. Jedną z głównych przyczyn braku efektywności dotychczasowych
programów profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy jest brak ciągłości
w ich finansowaniu, niewystarczające upowszechnienie i brak standardów kontroli jakości.
W pierwszych latach realizacji tego Programu w ramach Narodowego Programu
Zwalczania Chorób Nowotworowych konieczne będzie zorganizowanie Miejskiego
Ośrodka Koordynującego ds. Profilaktyki i Promocji Zdrowia, którego zadaniem będzie
stworzenie baz danych kobiet uczestniczących w Programie, promocja programów dla
poprawy zgłaszalności kobiet, wdrażanie kontroli jakości badań diagnostycznych
i monitorowanie losów pacjentek z wykrytymi zmianami nowotworowymi oraz
sprawowanie nadzoru i koordynacja programu w poszczególnych dzielnicach.
Obecny kształt proponowanego programu oparty o przejrzyste, proste zasady
i zapewniający nadzór Miejskiego Ośrodka Koordynującego nad jego realizacją zapewnia
pełną kontrolę nad inwestowanymi środkami. Co ważniejsze, aktywny charakter skriningu,
jak również monitorowanie jakości etapu podstawowego i diagnostycznego połączone
z podnoszeniem kwalifikacji kadry realizującej program, gwarantuje uzyskanie
spodziewanego celu.
Realizacja części edukacyjno – organizacyjnej programu profilaktyki raka szyjki
macicy poprzez doskonalenie metod poprawy zgłaszalności kobiet na badania,
zapewnienie kontroli jakości na każdym etapie, stałe monitorowanie i coroczna ocena
wyników skriningu, oraz specjalistyczne szkolenia pracowników realizujących skrining
raka szyjki macicy doprowadzi do:
stworzenia systemu umożliwiającego wieloletnie, ciągłe prowadzenie aktywnego
skriningu raka szyjki macicy w Katowicach,
monitorowania losów pacjentek z wykrytymi zmianami nowotworowymi,
poprawy zgłaszalności kobiet na badania profilaktyczne,
zwiększenia świadomości kobiet.
6) Plan działań:
- utworzenie Miejskiego Ośrodka Koordynującego – rok 2007,
- opracowanie zasad funkcjonowania bazy danych rejestrującej pacjentki uczestniczące
w programie – rok 2007,
- koordynacja, monitorowanie i sprawowanie nadzoru nad programem profilaktyki raka
szyjki macicy – lata 2007 – 2013,
Ogólne zadania Miejskiego Ośrodka Koordynującego opisane zostały we Wstępie do
niniejszego Programu.
W odniesieniu do programu profilaktyki raka szyjki macicy u kobiet MOK opracowuje
roczne sprawozdanie z realizacji programu w mieście, w którym ujęte będą:
- liczba kobiet w populacji objętej programem,
- liczba kobiet, które zgłosiły się na badanie cytologiczne w ramach programu
profilaktycznego,
- liczba kobiet z prawidłowym wynikiem badania cytologicznego,
- liczba kobiet, u których wykryto zmiany łagodne,
- liczba kobiet z podejrzeniem raka szyjki macicy,
37
-
liczba kobiet z rozpoznaną śródnabłonkową neoplazją szyjki macicy,
liczba kobiet, u których rozpoznano raka szyjki macicy,
analiza zgłaszalności kobiet,
ocena % nieprawidłowych wyników,
analiza % udziału wyników cytologicznych nieprawidłowych
weryfikacja patomorfologiczną,
analiza kosztów rocznej realizacji programu,
podsumowanie działalności szkoleniowej,
wnioski końcowe.
potwierdzonych
Dane gromadzone przez Miejski Ośrodek Koordynujący umożliwią ponadto:
- opracowanie wieloletnich prognoz dotyczących zachorowań i zgonów na nowotwory
w poszczególnych umiejscowieniach,
- określenie potrzeb rozwoju lecznictwa onkologicznego, w tym liczby łóżek w szpitalach
onkologicznych, wielkości personelu i wyposażenia,
- oszacowanie kosztów leczenia onkologicznego, możliwość porównania kosztów
w poszczególnych jednostkach administracyjnych,
- ocenę efektywności rozpoznawania (skuteczność badań przesiewowych) i leczenia
nowotworów złośliwych (analiza przeżyć),
- wykrywanie i ocenę na podstawie badań epidemiologicznych i laboratoryjnych
czynników ryzyka nowotworów złośliwych oraz ocenę działań profilaktyki zdrowotnej.
b) Rak Piersi.
Celem Populacyjnego programu wczesnego wykrywania raka piersi jest ograniczenie
umieralności z powodu tego nowotworu poprzez zwiększenie odsetka raków piersi
rozpoznawanych we wczesnych fazach zaawansowania, w wieku najwyższego ryzyka
zachorowania na ten nowotwór (50-69 lat). Osiągnięcie tego celu wymaga stopniowego
zwiększania - we współpracy z Narodowym Funduszem Zdrowia - efektywności już
istniejących programów poprzez nadanie im charakteru populacyjnego i dostosowanie
standardów jakości badań diagnostycznych do zaleceń Komisji Unii Europejskiej. W tym celu
przewiduje się realizację programu przez wszystkie gabinety lekarzy rodzinnych, których
zadaniem będzie koordynacja, monitorowanie i sprawowanie nadzoru nad programem
profilaktyki raka piersi na podległym terenie oraz Miejski Ośrodek Koordynujący,
sprawujący nadzór i koordynację nad całością programu. Zadaniem tych ośrodków będzie
ponadto stworzenie baz danych kobiet uczestniczących w programie, promocja programów
dla poprawy zgłaszalności kobiet, wdrażanie kontroli jakości badań diagnostycznych
i monitorowanie losów pacjentek z wykrytymi zmianami nowotworowymi.
Celem ogólnym niniejszego zadania jest zapewnienie sprawnego funkcjonowania
programu profilaktyki raka piersi, wchodzącego w skład Narodowego Programu Zwalczania
Chorób Nowotworowych, realizowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Celem priorytetowym jest stworzenie centralnej bazy danych kobiet uczestniczących
w programie.
Realizacja zadania doprowadzi do:
- stworzenia systemu umożliwiającego wieloletnie, ciągłe prowadzenie aktywnego
skriningu raka piersi w mieście,
- monitorowania losów pacjentek z wykrytymi zmianami nowotworowymi,
- poprawy zgłaszalności kobiet na badania profilaktyczne,
- zwiększenia świadomości kobiet w zakresie profilaktyki raka piersi.
38
Realizacja niniejszego zadania daje gwarancję maksymalnego i efektywnego
wykorzystania środków finansowych, przeznaczanych na profilaktykę raka piersi.
Opis problemu.
Rak piersi jest jednym z najważniejszych problemów zdrowotnych u kobiet w Polsce.
Z obecnie żyjących, co 14 Polka zachoruje na raka piersi w ciągu swojego życia. Biorąc pod
uwagę wzrostowy wskaźnik zachorowalności, istnieje realne zagrożenie zwiększeniem się
liczby Polek, które zachorują w najbliższej przyszłości na ten nowotwór. Nowotwory złośliwe
są pierwszą przyczyną zgonów u kobiet do 65 roku życia w Polsce, a rak piersi jest pierwszą
przyczyną zgonów u kobiet w wieku 40-55 lat. Polska należy do krajów o średniej
zachorowalności i umieralności na raka piersi na świecie.
Dane epidemiologiczne odnoszące się do 2001r. wykazują, że w Polsce zachorowało
ok. 12.000 kobiet na raka piersi i zmarło 4.825. Realizacja skriningu w skali populacyjnej
w Polsce może doprowadzić do zmniejszenia liczby zgonów z powodu tego nowotworu
o niemal 2000 rocznie, co pozwoli osiągnąć wskaźnik śmiertelności istniejący w krajach
rozwiniętych (0,28).
Przyczyny istnienia problemu.
Problem zachorowalności na raka piersi w Polsce zwiększył się znacznie z powodu
nasilenia się czynników ryzyka zachorowalności związanych ze stylem życia, takich jak:
odżywianie, zmniejszenie aktywności fizycznej, niekorzystne czynniki prokreacyjne,
stosowanie hormonów oraz przedłużenie się średniej dożywalności kobiet w Polsce. Ponadto
wzrost poziomu zachorowalności na raka piersi w Polsce jest spowodowany brakiem
jednolitego i ciągłego monitoringu realizowanych w kraju działań profilaktycznych,
uwzględniającego ocenę wczesnych wskaźników m.in. zgłaszalność i wykrywalność oraz
wskaźników epidemiologicznych (współczynniki zachorowalności, umieralności, wskaźnik
śmiertelności, strukturę stopni zaawansowania, przeżycia 5-letnie i koszty przedłużenia 1
roku życia). Programy nie są realizowane w sposób ciągły i powtarzalny, w odniesieniu do tej
samej populacji.
Porównanie współczynników umieralności na raka piersi w Polsce z krajami o znacznie
wyższej zachorowalności (USA, W. Brytania, Holandia) wykazuje, że ryzyko zgonu kobiet,
które zachorowały na raka piersi jest w Polsce znacznie wyższe niż w krajach rozwiniętych.
O wadze problemu decydują również wskaźniki ekonomiczne. Wysoki poziom
zachorowalności na raka piersi w Polsce, który generuje również wysokie koszty leczenia
i rehabilitacji chorych z zaawansowanymi przypadkami raka piersi. Kolejną konsekwencją
wysokiego poziomu zachorowalności na raka piersi są także wysokie koszty socjalne,
wynikające z konieczności finansowania rent i zasiłków chorobowych wypłacanych z tytułu
choroby nowotworowej. Ocenia się, że koszt przedłużenia jednego roku życia
wystandaryzowany na jakość życia (wskaźnik QUALY) w przypadkach zaawansowanych
raków piersi jest od 4 do kilkunastu razy wyższy od kosztów w przypadkach wczesnych
raków piersi.
W związku z powyższym obniżenie poziomu zachorowalności na raka piersi
przyniosłoby wymierne efekty ekonomiczne. Do podstawowych trudności należy brak
jednolitego systemu logistyczno - organizacyjnego w zakresie realizacji skriningu
populacyjnego i jego monitoringu.
OPIS PROGRAMU – patrz jak wyżej dla szyjki macicy
Cel główny i cele szczegółowe – patrz jak wyżej dla szyjki macicy
Cele szczegółowe – patrz jak wyżej dla szyjki macicy
Plan działań – patrz jak wyżej dla szyjki macicy
Monitorowanie i ewaluacja programu – patrz jak wyżej dla szyjki macicy
39
C. Rak jelita grubego.
Badania przesiewowe są jedyną szansą na wczesne wykrycie nowotworu jelita grubego
u osób, które nie mają jeszcze dolegliwości. Programem badań przesiewowych dla wczesnego
wykrywania raka jelita grubego objęta zostanie populacja:
- osób bez objawów klinicznych sugerujących rozwój raka jelita grubego;
- osób w wieku 50 – 65 lat, niezależnie od wywiadu rodzinnego;
- osób w wieku 40 – 65 lat, które mają krewnego pierwszego stopnia, u którego rozpoznano
raka jelita grubego;
- osób w wieku 20 – 65 lat z rodzin HNPCC (rodzinnego raka jelita grubego nie związanego
z polipowatością) i FAP (raka jelita grubego na podłożu rodzinnej polipowatości jelit).
Przedmiotem finansowania przez Ministerstwo Zdrowia będzie organizacja programu
badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego w danym ośrodku, co obejmie:
1) organizację systemu zaproszeń osób na badania,
2) wykonanie badań kolonoskopowych diagnostycznych wraz z usunięciem polipów
o średnicy do 10 mm,
3) wykonanie badań histologicznych wykrytych raków jelita grubego oraz usuniętych
polipów o średnicy do 10 mm.
Program umożliwia wykrywanie i leczenie stanów przedrakowych (usuwanie polipów
jelitowych) i wczesne wykrywanie raka jelita grubego, który jest jednym z najczęstszych
nowotworów w Polsce, dotychczas w przeważającej liczbie zachorowań rozpoznawanym
w stadium znacznego zaawansowania.
W Katowicach w 2002 r. umieralność z powodu raka jelita grubego wyniosła
w liczbach bezwzględnych - 92.
Ze względu na istnienie programu wczesnego wykrywania raka jelita grubego finansowanego
przez Ministerstwo Zdrowia, w ramach Programu zaplanowano rozszerzenie informacji dla
mieszkańców Katowic o zasadach kwalifikacji i punktach wykonywania badań.
Realizacja programu ze środków własnych Urzędu Miasta Katowice będzie możliwa
w przypadku braku programu krajowego.
OPIS PROGRAMU – patrz jak wyżej dla szyjki macicy
Cel główny i cele szczegółowe – patrz jak wyżej dla szyjki macicy
Cele szczegółowe – patrz jak wyżej dla szyjki macicy
Plan działań – patrz jak wyżej dla szyjki macicy
Monitorowanie i ewaluacja programu – patrz jak wyżej dla szyjki macicy
Powołanie Miejskiego Ośrodka Koordynującego pozwala na realizowanie wszystkich
zaproponowanych programów profilaktyki chorób nowotworowych na terenie miasta,
dzięki stworzeniu baz danych osób uprawnionych do skorzystania z profilaktycznych badań
przesiewowych i wdrożeniu systemów informowania o programach, zaproszenia na badania
oraz ciągłego i aktywnego skriningu. Pozwoli to na zapewnienie ciągłości opieki
profilaktycznej nad mieszkańcami Katowic oraz racjonalne wykorzystanie środków
finansowych przeznaczonych na badania przesiewowe zarówno przez Ministerstw Zdrowia
jak i Śląski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia.
7) Odnośniki literaturowe dokumentujące poprawność założeń programu:
- Rockey D.C., Paulson E., et al.: Analysis of air contrast barium enema, computed
tomographic colonography, and colonoscopy: prospective comparison. Lancet , 2005;
365: 305-311.
- Jassem J.: Postępy w onkologii w 2005 roku. Medycyna Praktyczna 4/2006. 45-55.
40
3. Zapobieganie chorobom zakaźnym wśród osób dorosłych.
lek. med. Bogusław Kałwak
dr hab. n. med. Bogdan Michalski,
dr n. med. Beata Utracka - Hutka
2) Uzasadnienie celowości:
Po przeanalizowaniu sytuacji epidemiologicznej dorosłej populacji mieszkańców
Katowic jak również uwzględniając zrealizowane dotychczas oraz aktualnie prowadzone
akcje szczepień, finansowane przez miasto, najbardziej przydatnymi okazały się szczepienia
przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B i szczepienia przeciwgrypowe.
W przyszłości kilku najbliższych lat szczepieniami o podobnej przydatności okazać się mogą
szczepienia przeciwko Streptococcus Pneumoniae. Prowadzenie licznych akcji
profilaktycznych opartych na pierwszych dwóch szczepieniach w ramach programów
zdrowotnych, prowadzonych między innymi również przez miasto Katowice ( 1110 osób
zaszczepionych przeciwko zapaleniu wątroby typu B w latach 1998 - 2004 ) doprowadziło do
spadku zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B w okresie od roku 2000 do roku
2004 z wskaźnika zachorowalności 9,99 do 3,1 a w przypadku zachorowań na grypę spadek
w ilości osób chorych wyniósł w okresie lat 2000 i 2003 odpowiednio z 16012 osób do 1215
osób w mieście Katowice.
Stan zaszczepienia mieszkańców miasta przeciw grypie systematycznie wzrasta, jednak ciągle
jest niezadowalający, szczególnie wśród osób powyżej 65 roku życia. Osoby powyżej 65
roku życia oraz przewlekle chorzy na schorzenia układu oddechowego i krążenia,
pensjonariusze domów opieki społecznej są narażeni na ryzyko powikłań pogrypowych
i powinni być włączeni do specjalnych programów szczepień. Częstość wystąpienia
komplikacji pogrypowych wzrasta z wiekiem – u osób starszych aż 10- krotnie. Większość
przypadków śmiertelnych w przebiegu grypy obserwuje się u osób starszych (> 60 r. ż.),
dlatego zaleca się szczepienie u tych osób niezależnie od ich stanu zdrowia.
Grupę wysokiego ryzyka stanowią ludzie w wieku podeszłym, osoby z niedoborami
immunologicznymi, i małe dzieci. Infekcje streptokokowe przebiegają jako inwazyjne stany
zapalne płuc, zapalenia opon mózgowo rdzeniowych, i bakteremie oraz nieinwazyjne
zapalenia górnych dróg oddechowych. Roczna zapadalność na pneumokokowe zapalenie
opon mózgowych waha się w granicach 1,5 do 2,5 na 100 000 mieszkańców. Stwierdzono
wysoką skuteczność szczepionki u osób z cukrzycą- 84% i u osób w podeszłym wieku- 75%.
Szczepionkę pneumokokową zaleca się osobom zdrowym powyżej 65 roku życia, dzieciom
narażonym na zakażenie pneumokokami, dzieciom powyżej 2 roku życia z grup ryzyka,
osobom przewlekle chorym na choroby układu krążenia, marskość wątroby, z obniżoną
odpornością m.in. w przebiegu chorób nowotworowych, po przeszczepach narządów,
z zespołem nerczycowym, przebywających stale w zbiorowiskach ludzkich. Szczepionka
pneumokokowa jest zalecana przez polskie Towarzystwo Ftyzjopneumonologiczne osobom
chorym na przewlekłe choroby płuc.
3) Cel programu:
Zmniejszenie zapadalności na wirusowe zapalenie wątroby typu B, grypę i inwazyjne
choroby pneumokokowe wśród populacji dorosłych mieszkańców Katowic narażonych
najbardziej na wymienione infekcje wirusowe i bakteryjne.
41
Zmniejszenie częstości, groźnych dla zdrowia i życia osób narażonych na zakażenie,
powikłań wymienionych chorób.
Zaplanowano objecie szczepieniami osoby powyżej 65 roku życia, przebywające w
zakładach opieki długoterminowej na terenie miasta. W całodobowych zakładach
opiekuńczych przebywa około 400 osób starszych, a w domach pobytu dziennego ok. 700.
Szczepienie przeciwko pneumokokowe i przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B
są szczepieniami wieloletnimi, zaś szczepienie przeciwgrypowe szczepieniem corocznym.
Stąd ilość szczepień winna być monitorowana przez Organizatora, gdyż część z osób
kwalifikujących się do szczepień jest już zaszczepiona przeciwko WZW typu B. Należy
uwzględnić w miarę możliwości finansowych przydzielenie około 30 sztuk szczepionki
przeciwko pneumokokowej na rok, dla poszczególnych Wykonawców Programu Wczesnego
Wykrywania Chorób Płuc, dla zaszczepienia osób wyłonionych w programie z grupy ryzyka
z zaawansowanymi chorobami płuc.
5) Opis procedur:
Szczepienia wykonywane będą na terenie całodobowych zakładów opiekuńczych,
domów dziennego pobytu oraz w siedzibach Realizatorów Programu Wczesnego
Wykrywania Chorób Płuc. Wykaz osób zaszczepionych z podaniem nazwiska imienia
i numeru peselu przekazywany będzie Organizatorowi.
6) Szczegółowy opis procedur- koszty:
Koszty szczepionek do ustalenie według średnich cen ofertowych od kilku Oferentów.
Ilość według propozycji zawartych w opisie populacji objętej programem pomniejszone
o osoby już zaszczepione przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.
7) Kwalifikacje personelu:
Lekarz ze specjalizacją z medycyny rodzinnej lub lekarz internista kwalifikujący do
badań i pielęgniarka z uprawnieniami do szczepień zatrudnieni przez Realizatora Programu.
8) Ramy czasowe:
Program roczny.
9) Monitorowanie:
Wykonywane przez Organizatora Programu w trakcie jego trwania.
- WHO Influenza Network (Flunet):
http://oms.b3e.jussieu.fr/FluNet/flunet.html
- www. preventiveservices.ahrg.gov for U.S.
- www. ahrg.gov/clinic/ppipix.htm
- Zapobieganie zachorowaniom na grypę. Aktualne (2004) zalecenia Komitetu Doradczego
ds. Szczepień Ochronnych . Medycyna Praktyczna 9.2004 53-57.
42
C) Działania skierowane do osób starszych:
1. Program profilaktyki dla osób trzeciego i czwartego wieku.
2) Uzasadnienie celowości programu.
W Katowicach w 2004 roku żyło 319.9 tysięcy osób. Prognozy na lata 2010 , 2020, 2030
pokazują dalszą tendencję do zmniejszania liczby mieszkańców w mieście. Odpowiednio
będą to liczby 304.5, 270.2, 229.3 tysięcy mieszkańców. W grupie 319.9 tyś mieszkańców
żyjących w mieście w 2004 roku było 18 921 osób w wieku pomiędzy 60 a 64 r. ż. i 46 404
osoby w wieku powyżej 65 r. ż. Łącznie to 65 325 osób, co stanowi 20 % mieszkańców.
W roku 2010 udział tej populacji wzrośnie do 25% co oznacza, że co czwarty mieszkaniec
Katowic będzie osobom powyżej 60 roku życia. Już obecnie widać wzrost częstości
problemów związanych ze starzeniem społeczeństwa na Śląsku. Na pytanie: czy niepokoił
Panią (-na) stan zdrowia lub sprawność umysłu, któregoś lub jakiegoś starszego krewnego
odpowiedź ”na tak” zgłosiło 12,5% respondentów na Śląsku co jest najwyższym wskaźnikiem
w kraju. Następne województwo ( małopolskie ) charakteryzuje się wskaźnikiem 7,9%.
Program dla osób od 60 r. ż. powinien uwzględniać edukację zwiększającą wiedzę
o zmianach stylu życia wspierających zdrowsze starzenie i ułatwiony dostęp do miejsc
pozwalających na aktywizację ruchową. Programy dla seniorów w grupach powyżej 75 r. ż.
powinny dodatkowo zawierać elementy pielęgniarskiej pomocy środowiskowej, pomocy
socjalnej i medycznej. Liczba osób ponad 75 letnich zamieszkujących w gospodarstwach
zbiorowych wzrośnie na Śląsku z 3,2 tys. w roku 2002 do 39,2 tys. w roku 2030.
3) Cel główny:
a) profilaktyka chorób związanych z powstawaniem niesprawności i ograniczanie
wielochorobowości u osób starszych
b) zwiększenie wykrywalności utajonych chorób występujących u osób starszych.
c) tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego życia osób starszych i osób starszych
niepełnosprawnych.
4) Cele pośrednie:
a) zwiększenie aktywności fizycznej ludności miasta szczególnie w grupach powyżej
60 r. ż.,
b) poprawa akceptacji społecznej dla starości jako etapu życia i zwiększenie możliwości
rozwoju osób starszych.
Osoby zdeklarowane do udziału w badaniu w 60 r. życia i w 75 roku życia. Ilość osób
objętych programem w danym roku jego realizacji będzie zależna od możliwości finansowych
miasta Katowice.
6) Szczegółowy opis procedur związanych ze zrealizowaniem programu.
Wydrukowanie materiałów edukacyjnych o zasadach dostępu i korzystania z programu,
rozprowadzanych przez głównego organizatora programu dwa razy w ciągu czasu jego
43
realizacji adresowanych do placówek podstawowej opieki medycznej, kościołów, spółdzielni
mieszkaniowych, wybranych klubów zrzeszających różne grupy społeczne, Miejskiego
Ośrodka Pomocy Społecznej, wybranych organizacji pozarządowych
i organizacji
senioralnych zlokalizowanych na terenie miasta. Będą to broszury i plakaty. W ramach
promocji programu zaplanowano również jego prezentacje na powierzchniach reklamowych
w wybranych gazetach, w internecie i w zależności od budżetu promocji, na powierzchniach
reklamowych pojazdów komunikacji miejskiej. ( Forma promocji programu będzie
uzależniona od wysokości środków finansowych przeznaczonych na ten cel ).
Na początku realizacji programu po wyłonieniu Wykonawców przeprowadzone zostanie
szkolenie dla osób realizujących badania ( nauka wykonania testu pamięci, badania wzroku ,
oceny słuchu, oceny czynników ryzyka złamania, ocena stopnia sprawności ruchowej )
Wykonawca w ramach programu zobowiązany jest do wykonania dla grupy 60 – latków i 75
latków :
- lekarskiej ocena stanu zdrowia według protokołu badania stanowiącego Załącznik nr 1 do
Programu ,
- palpacyjnego badania piersi u kobiet,
- badania wzroku z użyciem tablic okulistycznych ,
- orientacyjnego badania słuchu,
- przeprowadzenie oceny czynników ryzyka złamania biodra według kryteriów opisanych
w Załączniku nr 2.
- oceny sprawności fizycznej z wyłonieniem osób zagrożonych niesprawnością ruchową
według Załącznika nr 3.
- badania sprawności pamięci MMSE ( mini mental status examination ) dla osób
wyrażających zgodę na badanie. Załącznik Nr 4.
- badania cukru we krwi, morfologii krwi, CRP, TSH, badania stężenia cholesterolu
całkowitego, LDL cholesterolu, HDL cholesterolu , trójglicerydów, stężenia PSA
u mężczyzn. Załącznik nr 1.
- udzielenia drukowanej informacji o zasadach prozdrowotnego stylu życia i zaleceń
w oparciu o uzyskane wyniki, wszystkim osobom badanym w Programie .
7) Opis drogi uczestników programu.
Przeprowadzone zostanie coroczne badanie dwóch roczników populacyjnych osób
mieszkających w Katowicach i kończących w danym roku kalendarzowym 60 lat, oraz osób
mieszkających w Katowicach i kończących w danym roku kalendarzowym 75 lat. Wydział
Spraw Obywatelskich Urzędu Miasta Katowice informuje Organizatora o ilości mieszkańców
w badanym przedziale wieku w celu oceny efektywności programu. Na badanie zapraszane są
osoby urodzone w roku ( kryterium rocznikowe) umożliwiającym zaliczenie do grupy ”60latków” i ”75-latków”. Zaproszenie informuje o miejscu realizowania badania przez
Wykonawców wybranych w drodze konkursu.
Potencjalnymi Wykonawcami Programu będą Praktyki Lekarzy Rodzinnych na terenie miasta
i współpracujące z nimi pielęgniarki środowiskowe, które mogą korzystać z bazy danych
osób kwalifikujących się do badania w mieście, pogrupowanej według ulic i pozostającej
w dyspozycji Organizatora Programu. Przekazywanie danych o adresie osoby kandydującej
do badania będzie następowało według pisemnie zgłaszanego zapotrzebowania. ( Klauzula
o wykorzystaniu danych jedynie w celach związanych z propozycją uczestnictwa w badaniu ).
Warunkiem uczestnictwa w programie będzie poza kryterium zameldowania i wieku
potwierdzenie informacji iż w danym roku osoba badana nie korzystała wcześniej z tego
Programu. Warunkiem uczestnictwa w Programie jest przebadanie w ciągu 12 miesięcy jego
trwania minimum 400 osób z obu wytypowanych grup w proporcji po 50% z błędem 5%.
Wyłonione z badanej grupy osoby zagrożone poważną dysfunkcją lub chore, a nie leczone
dotychczas, zostaną skierowane do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej z pisemną lub
44
ustną informacją od Wykonawcy programu, o konieczności dalszego ukierunkowanego na
stwierdzony problem leczenia, lub skierowania badanej osoby do poradni specjalistycznej.
W przypadku odstępstw od normy i chorób nie wymagających skierowania od lekarza
podstawowej opieki zdrowotnej, badana osoba zostanie bezpośrednio skierowana do
specjalisty. Osoby z zagrożeniem wystąpienia lub obecnością niesprawności ruchowej
zostaną poinformowane o możliwościach skorzystania ze sprzętu rehabilitacyjnego i miejsc
do odbywania rehabilitacji. Osoby z obecnością łagodnych zaburzeń poznawczych lub
z obecnością zespołu otępiennego zostaną poproszone o kontakt opiekuna lub członka
rodziny z Wykonawcą, a dalsza proponowana droga postępowania zostanie odnotowana
w dokumentacji Programu.
- Niepubliczne lub publiczne zakłady opieki zdrowotnej realizujące na terenie Katowic
świadczenia w ramach POZ kontraktowane przez NFZ, typujące lekarza rodzinnego
odpowiedzialnego za realizację Projektu i posiadające w swojej strukturze kadrowej
zatrudnioną minimum jedną pielęgniarkę środowiskową z uprawnieniami.
9) Określenie czasu realizacji programu.
Program roczny.
10) Narzędzia oceny efektywności programu:
a) ilość osób przeszkolonych z grupy wszystkich Wykonawców programu,
b) ilość osób przebadanych w grupie ”60- latków”,
c) ilość osób przebadanych w grupie ”75- latków”,
d) ilość skierowanych spośród zbadanych do lekarza rodzinnego z zaznaczeniem problemu:
- nadciśnienie
- cukrzyca
- otyłość ; BMI>25
- nietolerancja weglowodanów
- zaburzenia lipidowe
- patologia tarczycy
- zagrożenie niesprawnością ruchową
- stwierdzone niedołęstwo ruchowe lub inne wymagające interwencji, której badany nie
otrzymuje
- zagrożenie złamaniem
- nieleczony defekt słuchu
- nieleczony defekt wzroku
- upośledzenie funkcji poznawczych wymagające kontaktu z opiekunem
- palpacyjnie stwierdzony guzek w sutku
- podwyższona wartość PSA
- nieprawidłowe wyniki badań
- inne nieprawidłowości z opisem problemu.
e) ilość osób skierowanych spośród zbadanych do lekarza specjalisty ( określenie rodzaju ),
f) ilość osób spośród zbadanych skierowanych do działań rehabilitacyjnych,
g) ilość osób wymagających kontaktu z ich opiekunem,
h) ilość osób zdrowych.
11) Monitoring i ewaluacja programu.
W trakcie trwania programu zaplanowana jest jedna kontrola w okresie powyżej 6
miesiąca czasu jego trwania. Wykonanie poniżej 40% badań ( poniżej 160 osób ) w czasie
45
powyżej 6 miesięcy trwania Programu skutkować będzie wymówieniem wykonawstwa
i przekazaniem środków Wykonawcom realizującym Program zgodnie z warunkiem
ilościowym i zachowanymi zasadami jakości. Do miesiąca po zakończeniu programu
Wykonawca przesłać winien pełny raport z programu. Dane o efektach programu z adresami
przebadanych osób przekazywane są w wersji elektronicznej do Organizatora Programu
w tym samym czasie.
Ocena zakresu osiągnięcia celów w oparciu o ustalone kryteria w punkcie 10. Załącznik 5.
12) Odnośniki literaturowe dokumentujące poprawność założeń programu.
- Województwo Śląskie. Podregiony. Powiaty. Gminy. Urząd Statystyczny w Katowicach.
Katowice 2005. ISSN 1733-3318,
- Czapiński J. Panek T.: Diagnoza Społeczna 2005. Warunki i jakość życia Polaków.
Załącznik 4. Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie,
- Badurski J. :Aktualne możliwości oraz wymogi diagnostyki i leczenia osteoporozy
pomenopauzalnej. Polska Fundacja Osteoporozy. Białystok .Maj 2005.
- Bluestein D.: Preventive services. Immunization and chemoprevention. Geriatrics.2005.
March 2005. Vol. 60. Nr 3.
46
Załącznik Nr 1
Program profilaktyki dla osób ”trzeciego i czwartego wieku”
Numer badania........................
Data i godzina badania........................../....................... Płeć : M
K (właściwe podkreślić)
Nazwisko i imię.............................................................................. Pesel.....................................
Adres............................................................................................. Kontakt tel.............................
Samotność :
Tak
Nie
Wywiad / Badanie :
BMI.................... Waga (kg).................... Wzrost (cm)...............................................................
Palenie tytoniu : lata / paczki na dobę / sztuki na dobę ................../................/.........................
Cukrzyca
Tak
Nie
Nadciśnienie
Tak
Nie
Hipotensja < 115 / 75 mmHg
Tak
Nie
Spadek wagi > 5kg/ 6 miesięcy
Tak
Nie
Badanie piersi u pań - wynik bz. Tak
Nie
Akcja serca < 50/min; > 110/min Tak
Nie
Opory w j. brzusznej
Tak
Nie
MMSE : wynik.................................... Przewidywana norma......................................................
Wzrok............................................................................................................................................
Słuch..............................................................................................................................................
Wyniki :
Stężenie cukru (mg%) .................................Stężenie cholesterolu mg%.....................................
Stężenie HDL( mg%)....................................Stężenie LDL ( mg%)............................................
Stężenie TRG ( mg%).................................. Stężenie CRP( mg/dl )...........................................
Stężenie TSH ( wynik i norma ) .................................................................................................
Stężenie PSA u mężczyzn ( ng/ml )..............................................................................................
Zalecenia:......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
................................................
Podpis i stempel osoby wykonującej badanie
47
Załącznik Nr 2
Ankieta sprawności ruchowej 11
Czy może Pani/Pan przejść 0,5 km ?
Czy może Pani/Pan bez odpoczynku
pokonać 10 stopni?
Czy może Pani/Pan udźwignąć ciężar 5 kg?
Czy może Pani/Pan wykonać przysiad?
Czy może Pani/Pan klęknąć na dwa kolana i powstać?
Czy może Pani/Pan powstać z krzesła bez poręczy?
Nie wykonanie powyżej trzech zadań mówi o ograniczeniach czynnościowych.
11
( J. Am. Ger. Soc. 2002;50 (11) 1802.
48
Załącznik nr 3
Mini-Mental State Examination (MMSE)
Skala pozwala na ocenę aktywności poznawczej w zakresie o 0 do 30 punktów. Wynik
MMSE w granicach 24-30 uważany jest za mieszczący się w granicach normy; 20-23 oznacza
łagodne zaburzenia poznawcze; 10-19 - umiarkowane zaburzenia poznawcze oraz 0-9 –
głębokie zaburzenia poznawcze.
Każde pytanie może być zadawane maksymalnie 3 razy, z wyjątkiem powtarzania 3 słów,
gdzie dozwolonych jest sześć prób. Trzystopniowe polecenie nie może być powtarzane,
gdy pacjent rozpoczął już wykonywanie zadania. Nie należy udzielać podpowiedzi i zachęt.
Obecność opiekuna jest fakultatywna.
Przeprowadzanie MMSE
________________________________________________________
1. Orientacja: (punktacja 0-10)
Rok
Pora roku
Data
Dzień tygodnia
Miesiąc
Poprawna jest tylko dokładna odpowiedź,
W ostatnim tygodniu starej lub w pierwszym tygodniu nowej pory roku,
dopuszczalne jest podanie każdej z nich,
Poprawna odpowiedź obejmuje różnicę ± 1 dnia od bieżącej daty,
Poprawna jest tylko dokładna odpowiedź,
W ostatnim dniu starego lub w pierwszym dniu nowego miesiąca
dopuszczalne jest podanie każdego z nich.
2. Zapamiętywanie: (punktacja 0-3)
Pytamy pacjenta, czy pozwoli na sprawdzenie jego pamięci. Następnie wolno i wyraźnie
wypowiadamy słowa: „JABŁKO, TELEFON, RZEKA”. Należy przeznaczyć jedną sekundę
na każde słowo. Po podaniu tych trzech słów należy poprosić pacjenta o ich powtórzenie.
Odpowiedzi z pierwszego powtórzenia są podstawą punktacji (0-3). Po pierwszym
powtórzeniu można te słowa ponownie podać (maksymalnie sześć razy), aż pacjent będzie w
stanie je wszystkie powtórzyć.
3. Uwaga: (punktacja 0-5)
Prosimy pacjenta o przeliterowanie słowa „KWIAT”, najpierw wprost, a następnie wstecz.
Można pacjentowi pomagać przeliterować słowo wprost i powtarzać instrukcje, lecz nie
można mu podpowiadać ani pomagać przy literowaniu wstecznym. Punktowana jest liczba
liter na właściwej pozycji przy wstecznym literowaniu.
Na przykład TIAWK – będzie punktowane 3, TAKWI – będzie również punktowane 3.
Przy zapisie w miejsce liter opuszczonych prosimy wstawić odpowiednio kreski.
Na przykład TA _ _ _ lub _ _ _ WK będą punktowane 2.
49
4. Przypominanie: (punktacja 0-3)
Prosimy pacjenta o przypomnienie sobie trzech poprzednich powtarzanych słów.
5. Nazywanie: (punktacja 0-2)
Pokazujemy pacjentowi zegarek na rękę i pytamy go, co to jest? Powtórzyć to samo
z ołówkiem. Przyznajemy po jednym punkcie za każdą poprawną odpowiedź. Odpowiedzi
takiej jak „zegar” lub „pióro” nie są oceniane jako prawidłowe.
6. Powtarzanie: (punktacja 0-1)
Prosimy pacjenta o powtórzenie zwrotu „ANI TAK, ANI NIE, ANI ALE”. Poprzestajemy na
jednej próbie. Przyznajemy jeden punkt za dokładne powtórzenie zwrotu.
7. Rozumienie: (punktacja 0-3)
Pokazujemy pacjentowi pustą kartkę papieru i prosimy: „Proszę wziąć tę kartkę w lewą
(lub w prawą) rękę, złożyć ją w pół i położyć na podłodze”. Wybieramy rękę nie wiodącą.
Następnie podajemy papier pacjentowi. Nie należy powtarzać instrukcji, ani pomagać
pacjentowi. Przyznajemy po jednym punkcie za każdy poprawnie wykonany człon polecenia.
8. Czytanie: (punktacja 0-1)
Dajemy pacjentowi kartkę z wydrukowanym poleceniem: „Proszę zamknąć oczy”. Prosimy
pacjenta by przeczytał kartkę i wykonał to, co tam napisano. Pacjent nie musi czytać zdania
głośno. Jeśli pacjent przeczyta kartkę, ale nie wykona zadania, można go jeszcze raz zachęcić
do działania zgodnie z napisem. Przyznajemy jeden punkt tylko wtedy, gdy pacjent zamknie
oczy.
9. Pisanie: (punktacja 0-1)
Dajemy pacjentowi następną kartkę z testu i prosimy go o napisanie jakiegoś zdania. Nie
należy dyktować zdania. Pacjent musi napisać zdanie samodzielnie. Zdanie musi zawierać
podmiot i orzeczenie oraz musi mieć sens. Poprawna gramatyka, ortografia oraz interpunkcja
nie są konieczne. Przyznajemy jeden punkt za poprawne zdanie.
10. Kopiowanie: (punktacja 0-1)
Prosimy pacjenta o dokładne przerysowanie nakładających się pięciokątów. Można pozwolić
na wielokrotne próby, numerując kolejność, w której zostały podjęte. Odpowiedź oceniamy
pozytywnie
(1 punkt), gdy są wszystkie kąty (10), a dwa z nich nakładają się, (muszą być dwa pięciokąty
nakładające się tak, aby wspólny obszar utworzył czterokątną figurę). Pomijamy w ocenie
drżenie i rotację.
50
Nazwisko pacjenta …………………………………………
Wiek ……………………
Data wizyty …………….
MINI – MENTAL STATE EXAMINATION
Jeden punkt za każdą poprawną odpowiedź
1
=
0
=
poprawna
1
A. ORIENTACJA W CZASIE
niepoprawna
B. ORIENTACJA W MIEJSCU
Który teraz mamy rok?
W jakim jesteśmy województwie?
Jaka jest teraz pora roku?
W jakim jesteśmy powiecie?
Jaka jest dzisiejsza data?
W jakim jesteśmy mieście?
Czy może Pan/Pani podać nazwę tego
miejsca?
Na którym jesteśmy piętrze?
Jaki mamy dzisiaj dzień tygodnia?
Jaki jest teraz miesiąc?
SUMA
POPRAWNYCH
2
SUMA POPRAWNYCH
ZAPAMIĘTYWANIE
Na wstępie prosimy badanego o wyrażenie zgody na badanie pamięci. Następnie, w tempie 1 słowo na 1
sekundę, podajemy wolno i wyraźnie słowa: „JABŁKO, TELEFON, RZEKA”. Po czym prosimy badanego
o powtórzenie ich i zapamiętanie. Pierwsze powtórzenie decyduje o punktacji (0-3). Można próbować uczyć
pacjenta, aby powtórzył więcej słów. Jeśli pacjent do końca nie nauczy się tych 3 słów, badanie
przypominania nie ma sensu.
Liczba prób: ………….
3
PUNKTACJA (0 – 3)
UWAGA
Należy poprosić pacjenta o przeliterowanie wstecz słowa „KWIAT”. Punktacje stanowi liczba liter na
właściwej pozycji (np. TAIWK = 5, TIAWK = 3).
T
A
I
W
K
PUNKTACJA (0 – 5)
4
PRZYPOMNIENIE
Prosimy spytać pacjenta, czy przypomina sobie te trzy słowa, które już powtarzał uprzednio
PUNKTACJA ( 0 – 3)
51
5
JĘZYK
a. Pokazujemy pacjentowi zegarek na rękę i pytamy, co to jest.
b. Powtórzyć z ołówkiem.
PUNKTACJA (0 – 2)
6
POWTARZANIE
Prosimy pacjenta o powtórzenie następującego zwrotu: „ANI TAK, ANI NIE, ANI ALE”
PUNKTACJA (0 – 1)
7
ROZUMIENIE
Pokazujemy pacjentowi pustą kartkę papieru i mówimy „proszę wziąć ten papier w lewą (lub prawą) rękę,
złożyć go w pół i położyć na podłodze”. Polecenie „lewa” lub „prawa” powinno odnosić się do nie
dominującej ręki. Następnie podajemy papier pacjentowi. Nie należy powtarzać instrukcji, ani pomagać
pacjentowi. Dajemy po jednym punkcie za każdą poprawną reakcję
PUNKACJA (0 – 3)
8
CZYTANIE
Dajemy pacjentowi kartkę z wydrukowanym poleceniem „Proszę zamknąć oczy”. Prosimy pacjenta, aby
przeczytał kartkę i wykonał to, co tam jest napisane. Należy przyznać 1 punkt tylko wtedy, gdy pacjent
rzeczywiście zamknie oczy.
PUNKTACJA (0 – 1)
9
PISANIE
Dajemy pacjentowi następną kartkę z testu i prosimy go o napisanie dowolnego zdania. Nie należy
dyktować zdania, ma ono być napisane spontanicznie. Zdanie musi zawierać podmiot i orzeczenie oraz musi
być sensowne. Poprawna gramatyka i interpunkcja nie są konieczne.
PUNKTACJA (0 – 1)
10 KOPIOWANIE
Dajemy pacjentowi następną kartkę z testu z nakładającymi się pięciokątami o bokach
ok. 2,5 cm i prosimy go o dokładne skopiowanie. Aby uzyskać jeden punkt, na rysunku muszą być
wszystkie kąty (10), a dwa z nich muszą się nakładać. Pomijamy w ocenie drżenie i rotację.
PUNKTACJA (0 – 1)
ŁĄCZNY WYNIK
52
Załącznik Nr 4
Ocena indywidualnego, bezwzględnego, 10- letniego (RB-10) ryzyka złamania bliższego
końca kości udowej (b.n.k.u.) lub jakiegokolwiek złamania
(Pełny tekst i objaśnienia wraz z numeryczną kolejnością tabel- w Biuletynie Informacyjnym
Polskiej Fundacji Osteoporozy Nr 5/2005 Maj 2005: „ Aktualne możliwości oraz wymogi
diagnostyki i leczenia Osteoporozy pomenopauzalnej. Janusz E. Badurski”
WWW.pfo.com.pl).
W Tabeli 2 zaznaczyć czynniki ryzyka (RW) występujące u pacjentki/ta, wyliczyć ich
iloczyn.
Np.: 60 letnia kobieta paląca papierosy, chorująca na RZS ma RW: 1,7x1,8=3,06).
I. Nie dysponując badaniem DXA, oceniamy RB-10 b.k.k.u. podstawiając wyliczony (j.w.=
3,06) RW do pierwszej, lewej rubryki Tabeli 3, lub RB-10 jakiegokolwiek złamania, to samo
do Tabeli 4. (Wynosi ono w w/w przykładzie odpowiednio 7% i 26%)
Tabela 2.
Czynniki ryzyka złamania b.n.k.u. i odpowiadające im współczynniki ryzyka względnego (RW)
Przebyte złamanie po małym urazie po 50 r.ż.
Przebyte złamanie biodra u rodziców
Waga poniżej 58kg
Aktualne palenie tytoniu
Niezdolność do samodzielnego wstania z fotela
Długotrwałe przyjmowanie glikokortykosteroidów
Długotrwałe przyjmowanie leków p/padaczkowych
Długotrwałe przyjmowanie leków sedatywnych i nasennych
Nadużywanie alkoholu
Reumatoidalne zapalenie stawów
Przebyta nadczynność tarczycy
Tętno spoczynkowe powyżej 80/min
Zły ogólny stan zdrowia w ocenie własnej pacjenta
Iloczyn RW (wykrytych czynników ryzyka)
RW
1,7
2,2
1,8
1,7
2,5
2,3
2,0
1,6
1,7
1,8
1,7
1,7
1,6
53
Tabela Nr 3
10 letnie prawdopodobieństwo złamania b.k.k.u. (RB-10 b.k.k.u.)u kobiet i mężczyzn
uwzględniające wiek i iloczyn ryzyka względnego ( RW).
RR
Mężczyźni
1,0
2,0
3,0
4,0
Kobiety
1,0
2,0
3,0
4,0
50
Wiek
60
70
80
0,8
1,7
2,5
3,3
1,3
2,5
3,7
4,9
3,7
7,2
10,6
13,8
9,5
17,9
25,3
31,8
0,6
1,1
1,7
2,3
2,4
4,8
7,0
9,3
7,9
15,1
21,7
27,7
18,0
32,0
42,9
51,6
Tabela 4.
10 letnie prawdopodobieństwo jakiegokolwiek złamania (RB-10 j.zł.) u kobiet i mężczyzn
uwzględniające wiek i iloczyn ryzyka względnego (RW).
RR
Mężczyźni
1,0
2,0
3,0
4,0
Kobiety
1,0
2,0
3,0
4,0
50
Wiek
60
70
80
3,3
6,5
9,6
12,6
4,7
9,1
13,3
17,3
7,0
13,5
19,4
24,9
12,6
23,1
13,9
39,3
5,8
11,3
16,5
21,4
9,6
18,2
26,0
33,1
16,1
29,4
40,0
49,5
21,5
37,4
49,2
58,1
54
Załącznik Nr 5
RAPORT REALIZATORA PROGRAMU
PROFILAKTYKI DLA OSÓB
”TRZECIEGO I CZWARTEGO ” WIEKU.
Karta dla grupy osób 60 - letnich lub 75
- letnich.
Stwierdzone nieprawidłowości
Ilość osób przebadanych
Kobiety
Mężczyźni
Razem
Stwierdzono nadciśnienie
Stwierdzono źle leczone nadciśnienie
Stwierdzono nietolerancję węglowodanów /
cukrzycę
Stwierdzono źle leczoną cukrzycę
Wcześniej nie rozpoznane zagrożenie zdrowia
Wymagające leczenia zaburzenia lipidowe
Nie rozpoznana choroba tarczycy
Niesprawność ruchowa
Zagrożenie złamaniem
Nie leczony defekt słuchu
Nie leczony defekt wzroku
Upośledzenie funkcji poznawczych
wymagające kontaktu z opiekunem
Stwierdzony guzek w sutku
Podwyższona wartość PSA
Nieprawidłowe wyniki badań
Osoby skierowane do specjalisty
Osoby skierowane do rehabilitacji
Ilość osób zdrowych
Data
......................................................................................................................................................
(Podpis i pieczątka osoby odpowiedzialnej za powyższe dane)
55
V.
Podsumowanie
Przedstawione w niniejszym opracowaniu propozycje działań na rzecz poprawy
zdrowia i jakości życia mieszkańców miasta Katowice będą realizowane przez Wydział
Zdrowia Urzędu Miasta Katowice w ramach Miejskiego Ośrodka Koordynującego ds.
Profilaktyki i Promocji Zdrowia, w skład którego wejdą pracownicy tegoż Wydziału,
a którego zadania i cele opisano we wstępie.
Dzięki podjętej współpracy z wybitnymi specjalistami z poszczególnych dziedzin
medycyny stworzono Program Profilaktyki i Promocji Zdrowia dla miasta Katowice na lata
2007-2013, który jest programem komplementarnym uwzględniającym sytuację zdrowotną,
demograficzną, epidemiologiczną, społeczną i środowiskową mieszkańców Katowic.
W związku ze specyfiką sytuacji demograficznej Katowic, tj. postępującym
starzeniem się społeczeństwa oraz ujemnym przyrostem naturalnym, Program przewiduje
szereg działań prewencyjnych skierowanych właśnie do dzieci i osób starszych.
Są to grupy szczególnie narażone na niekorzystne oddziaływanie czynników
środowiskowych oraz niedobór świadczeń opieki zdrowotnej spowodowany uzależnieniem
w ich dostępie od osób trzecich, tj. pomocy i troski rodziców, opiekunów, szkoły itp.
Dodatkowym czynnikiem przemawiającym za wprowadzeniem programów z zakresu
profilaktyki i promocji zdrowia skierowanych do dzieci jest brak jednoznacznego
przyporządkowania obowiązków osób i instytucji w pełnieniu opieki profilaktycznej nad
dziećmi - opiekę tą sprawują m.in.: pielęgniarka środowiska wychowania i nauczania oraz
lekarz rodzinny, u którego rodzice dziecka złożyli stosowną deklarację. W konsekwencji
w opiece profilaktycznej nad dziećmi, w obecnym systemie, brak jest zapewnienia
systematyczności i ciągłości.
W ostatnich latach, ze względu na ciągłe przekształcenia w systemie opieki zdrowotnej
w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, odstąpiono również od zapewnienia dzieciom opieki
lekarskiej i stomatologicznej w szkole. W związku z powyższym zapewnienie opieki
profilaktycznej nad dzieckiem tak naprawdę spoczywa na rodzicach, którzy w obecnych
czasach, pomijając sytuacje patologiczne, nie zawsze temu obowiązkowi potrafią podołać.
Programy profilaktyczne skierowane do dzieci zaplanowane są w taki sposób, aby uzupełniać
zakres świadczeń profilaktycznych oferowanych w ramach powszechnego ubezpieczenia
zdrowotnego oraz umożliwić zapobieganie i wczesne wykrywanie chorób i nieprawidłowości
wieku rozwojowego. Podjecie zaproponowanych działań będzie miało korzystny wpływ na
wychowanie młodego, zdrowego pokolenia Katowiczan.
Duży nacisk w Programie położono również na działania skierowane do osób
starszych. Programy profilaktyczne skierowane do tej grupy wiekowej mają na celu poprawę
jakości życia osób starszych oraz ich kondycji zdrowotnej, ułatwienie dostępu do badań
przesiewowych i w konsekwencji złagodzenie skutków starzenia się. Wczesne wykrycie
nieprawidłowości u osób starszych wraz z podjęciem stosownych działań leczniczych ,
rehabilitacyjnych i terapeutycznych przyniesie korzyści w postaci zmniejszenia nakładów na
leczenie zaawansowanych stanów chorobowych w tej grupie wiekowej.
Innowacją w Programie jest zwrócenie szczególnej uwagi na działania z zakresu
promocji zdrowia poprzez szeroko pojętą edukację zdrowotną skierowaną do różnych grup
odbiorców poczynając od najmłodszych mieszkańców Katowic. Prowadzenie edukacji
zdrowotnej wśród dzieci obejmującej m.in. zasady zdrowego stylu życia, racjonalnego
odżywiania, naukę aktywnego spędzania wolnego czasu, szeroko pojętej higieny od
najmłodszych lat przyniesie w przyszłości wymierne efekty w postaci zmniejszenia
zachorowalności i umieralności na choroby układu krążenia, nowotwory i przyczyni się do
poprawy ogólnego stanu zdrowia społeczeństwa Katowic.
56
Podczas pracy nad utworzeniem Programu, wielokrotnie zwracano uwagę na konieczność
zorganizowania i zintensyfikowania działań edukacyjnych z zakresu promocji zdrowia,
niemniej jednak najtrudniejszym elementem wydaje się być brak odpowiednich struktur
i kadry do prowadzenia tejże edukacji w szkołach.
Program Profilaktyki i Promocji Zdrowia dla miasta Katowice na lata 2007-2013
przewiduje aktywną i trwałą współpracę w realizacji programów profilaktycznych
skierowanych do mieszkańców Katowic ze Śląskim Oddziałem Wojewódzkim Narodowego
Funduszu Zdrowia, co jest poparte zawarciem stosownego porozumienia.
Wg przyjętych zasad współpracy pomiędzy miastem Katowice a Śl. O.W. NFZ, Śl.O.W.
NFZ będzie finansował badania profilaktyczne, miasto Katowice podejmie zaś działania
organizacyjne, edukacyjne, informacyjne i szkoleniowe, które przyczynią się do uzyskania
dobrej zgłaszalności do badań profilaktycznych wśród mieszkańców Katowic.
Podjęcie współpracy przyczyni się do racjonalnego wykorzystania środków finansowych
przeznaczanych na profilaktykę przez obydwie instytucje, zapobiegnie powielaniu tych
samych programów profilaktycznych finansowanych z dwóch źródeł oraz pozwoli na objęcie
badaniami większej populacji osób.
Sporządzony dokument może być korygowany w oparciu o aktualne zmiany
w sytuacji zdrowotnej mieszkańców Katowic przy uwzględnieniu możliwości
finansowych miasta oraz wysokości środków finansowych przeznaczanych na badania
profilaktyczne przez Śląski Oddział Wojewódzki NFZ.
Program nie wprowadza zmian w zasadach jego finansowania - zasady finansowania
pozostaną podobne jak w Programie Profilaktyki i Promocji Zdrowia dla miasta Katowice na
lata 2003-2006. Zakres rzeczowy i finansowy realizowanych zadań, na każdy rok
obowiązywania Programu będzie zatwierdzał Prezydent Miasta Katowice stosownie do
wielkości zaplanowanych środków budżetowych.
Planowany budżet "Programu Profilaktyki i Promocji Zdrowia dla miasta Katowice na lata
2007-2013" z uwzględnieniem wskaźnika inflacji przedstawia się następująco:
ROK:
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
PLANOWANA WYSOKOŚĆ
ŚRODKÓW FINANSOWYCH:
900.000 zł
927.000 zł
954.000 zł
981.000 zł
1.008.000 zł
1.035.000 zł
1.062.000 zł
Wysokość środków finansowych Śląskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego
Funduszu Zdrowia przeznaczanych na badania profilaktyczne będzie ustalana na każdy rok
budżetowy w planie, który uwzględniał będzie poziom wykonania roku poprzedniego.
Przewodniczący
Rady Miasta Katowice
Jerzy Forajter
57

Podsumowanie do programu

Transkrypt

Podobne dokumenty

Serwis Leica Katowice, Naprawa Leica Katowice

OFERTA PRACY Stanowisko Trener, instruktor Firma RONDO

Avery ulotkaA4 herbata 2016 a.cdr

Informujemy, że można nabyć pamiątki związane z VII Ogólnopolską

Grafika : drukuj / nie drukuj ul. Reymonta 24/203, 40

Katowice os. Ptasie wynajmę mieszkanie