CHORWACKI PRZYJACIEL CHORWACKI PRZYJACIEL


ŚWIAT
ROZMOWA
CHORWACKI PRZYJACIEL
Prezydent Kolinda Grabar-Kitarović jest obecnie najpopularniejszym politykiem
w Chorwacji. Urząd objęła w styczniu ubiegłego roku, wbrew ankietowym prognozom
pokonując z dużą przewagą w II turze wyborów Ivo Josipovicia. Chorwacja wybrała
prezydenta mocno zaangażowanego w działania na rzecz polityki narodowej
Z prezydent Chorwacji KOLINDĄ GRABAR-KITAROVIĆ po powrocie z ostatniej wizyty w Polsce rozmawia Goran Andrijanić
K
FOT. BEATA ZAWRZEL/REPORTER
ariera Grabar-Kitarović (ur. w 1968
w Rijece) wiąże się z Chorwacką
Wspólnotą Demokratyczną (HDZ),
partią centroprawicową. Zanim została
prezydentem, pełniła obowiązki ministra integracji europejskiej i ambasadora
w USA. Od 2011 r. była pomocnikiem
głównego sekretarza NATO. Zrezygnowała z tego stanowiska, decydując się
na udział w kampanii prezydenckiej. Jej
zwycięstwo było zapowiedzią ponow-
nego zwrotu Chorwacji w stronę polityki
konserwatywnej.
Jednym z głównych projektów prezydent jest wzmocnienie współpracy krajów
Europy Środkowo-Wschodniej (nazywany
w Polsce Projektem ABC). W ten sposób
zerwała z polityką swojego kontrkandydata Josipovicia i lewicowej Socjaldemokratycznej Partii Chorwackiej (która
niedawno przegrała także wybory do parlamentu chorwackiego). Polityka przegra-
nych była skoncentrowana tylko na region
Bałkanów, ulegała wpływom Zachodu,
szczególnie Wielkiej Brytanii.
Grabar-Kitarović od początku zwraca
uwagę na to, że właśnie Polskę traktuje
jako ważnego partnera w swoim projekcie.
Z tego powodu aż trzykrotnie odwiedziała
ten kraj.
Pani prezydent, pani wizyta w Polsce miała bardzo bogaty program,
15—21 LUTEGO 2016
Book 1.indb 77
| 77
2016-02-12 01:02:55

ŚWIAT
ROZMOWA
w którym wiele miejsca poświęcono
na spotkania z najwyższymi rangą
urzędnikami państwa. Czy udało się
pani zrealizować wszystkie cele swojej
wizyty?
To było moje czwarte spotkanie z prezydentem Andrzejem Dudą i trzecia wizyta
w Polsce, co mówi samo za siebie: jak bardzo zależy nam na pogłębianiu politycznej
i gospodarczej współpracy. Jestem bardzo
zadowolona z dotychczasowego dialogu
z władzami Polski w dziedzinie konkretnych projektów, szczególnie w kwestii
energetyki i transportu, czyli tych sektorów, które mają specjalne znaczenie dla
naszej współpracy.
Wielkie zainteresowanie widzę w sprawie wzmocnienia przemysłu portowego,
ponieważ ma on olbrzymie znaczenie
Po wizycie pani prezydent w Polsce
jak bliski realizacji jest projekt Adriatyk—Bałtyk—Morze Czarne? Czy zostały
według pani osiągnięte podstawowe
warunki i zgoda polityczna na jego rozpoczęcie?
Mamy z prezydentem Dudą wspólną wizję łączenia naszych krajów oraz innych
narodów Europy Środkowej od Adriatyku
przez Bałtyk, do Morza Czarnego. Właśnie o tym rozmawialiśmy podczas mojej
wizyty w Polsce. Istnieje polityczna wola
do realizacji tego projektu. Widać ją było
już na zorganizowanym przeze mnie w Nowym Jorku spotkaniu podczas posiedzenia
Zgromadzenia Ogólnego ONZ z przedstawicielami wszystkich biorących udział
w tym projekcie państw. Zgodziliśmy się
wtedy co do jego zalet i korzyści.
Całą środkową Europę spaja wspólna historia,
lecz i wspólna przyszłość, a wspólne interesy
są dobrym punktem wyjścia do współpracy
78 |
Naszym celem nie jest tworzenie dodatkowych instytucji i organizacji, ale
skupienie się na zapewnieniu koniecznego politycznie wsparcia dla wspólnych
projektów, co zapoczątkujemy już w tym
roku podczas pierwszego formalnego
spotkania w Chorwacji. Zaprosimy na
nie władze zainteresowanych krajów, fachowców i sektor prywatny, aby zaproponowali konkretne projekty i mogli o nich
dyskutować.
Dużo mówi pani prezydent o korzyściach
gospodarczych, energetycznych i kulturowych wynikających z tworzenia tej
inicjatywy. Wspominała pani także podczas spotkania w Instytucie Studiów Międzynarodowych w Warszawie o wpływie
tego projektu na bezpieczeństwo międzynarodowe. Jaki to wpływ? Jak osiągnąć
dziś bezpieczeństwo w świecie, któremu
cały czas grożą zamachy?
Żyjemy w czasach pełnych niebezpieczeństw i coraz częściej jesteśmy narażeni
na groźby, które stają na progu naszych
państw. Przed konfliktami nie mogą nas
dzisiaj ochronić tylko granice, dlatego
bardziej niż kiedykolwiek jest konieczna
współpraca na polu bezpieczeństwa.
Musimy lepiej kontrolować wschodnie
granice Unii Europejskiej. Współpraca
W polskich mediach niedawno pojawiło
się stwierdzenie pani prezydent z nieformalnego spotkania w Nowym Jorku,
podczas którego mówiła pani, że widzi
Polskę jako lidera w projekcie Adriatyk—
Bałtyk—Morze Czarne. Czy rozmawiała
pani o tym z władzami Polski?
Często zwracam uwagę, że nie lubię podziału na duże i małe narody, ponieważ
każdy kraj jest tak wielki, jak skutecznie
może go pokazać przez różne inicjatywy,
aktywności i swoją obecność w świecie.
To dotyczy wszystkich krajów Europy
Środkowej, którym właśnie dzięki tej
gotowości i inicjatywie udało się wyjść
z systemu totalitarnego, i dzięki tym wewnętrznym przemianom stały się one
niezależnymi i demokratycznie zarządzanymi narodami. Jeszcze wiele jest do
zrobienia, a myślę tu głównie o zwiększeniu współpracy międzynarodowej. Wkład
Polski w tej kwestii już jest ogromny. Jest
mi bardzo miło, że i prezydent Duda,
i wielu przedstawicieli polskiego rządu
ma potrzebę aktywnego zaangażowania
się w budowanie współpracy między naszymi krajami.
Według niektórych projekt Adriatyk—
—Bałtyk—Morze Czarne ma stworzyć siłę
przeciwstawiającą się dominującym politycznie trendom centralizacji w Unii
Europejskiej. Stąd mogą się pojawić
trudności we wsparciu projektu przez
głównych europejskich przedstawicieli.
Jak może to pani skomentować?
Inicjatywa Adriatyk—Bałtyk—Morze Czarne
została pomyślana jako nieformalna grupa
krajów stworzona do współpracy na bazie
już istniejących i działających mechanizmów takich jak Grupa Wyszehradzka czy
współpraca bałtycka.
Wzmocnienie środkowoeuropejskiego
skrzydła Unii Europejskiej przez np. łączenie energetycznej i transportowej
infrastruktury skutkującej wspólnymi
przepisami odnośnie do energetyki czy
handlu, a w efekcie stabilnym rozwojem
52/0116/F
w transporcie produktów i usług w całej
Europie Środkowej. Wspólnie możemy ten
potencjał kreatywnie rozwijać przy obopólnym wkładzie i kontaktom z polskimi
portami. Infrastruktura energetyczna jest
także istotna. Budowa terminalu LPG na
wyspie Krk i powiązanie go z Polską i Bałtykiem pomogłoby w zwiększeniu energetycznej niezależności i bezpieczeństwa
oraz konkurencyjności naszych interesów
gospodarczych.
Jestem zadowolona, że moją wizytę
w Polsce obserwowało Forum Gospodarcze zorganizowane przez chorwacką
i słowacką Komorę Gospodarczą reprezentowaną przez ponad 130 przedstawicieli polskich i chorwackich firm. Uczestnicy pokazali wielkie zainteresowanie
współpracą, dyskutowali o projektach
oraz planowali konkretną kooperację
na rynkach innych państw. Bardzo mnie
cieszą przykłady inwestycji między Polską a Chorwacją oraz pojawianie się nowych partnerów handlowych w naszych
krajach. Mam nadzieję, że po zakończeniu Forum podobnych przykładów będzie jeszcze więcej, szczególnie wśród
małych i średnich przedsiębiorstw. Już
się cieszę na rewizytę prezydenta Dudy;
będziemy kontynuować wspólną wizję
współpracy.
wewnątrz NATO i Fronteksu, dialog Adriatyk — Bałtyk—Morze Czarne może służyć jako platforma do współpracy między
naszymi siłami bezpieczeństwa przez
systematyczny dialog na poziomie operacyjnym. Kluczowa dla bezpieczeństwa
mieszkańców naszych miast, lecz i całej
Unii Europejskiej, są szybka i efektywna
koordynacja oraz wymiana informacji.
15—21 LUTEGO 2016
Book 1.indb 78
2016-02-12 01:03:56
gospodarczym, jest w interesie wszystkich
krajów europejskich. Budowa infrastruktury energetycznej między Północą a Południem to zapewnienie bezpieczeństwa
energetycznego w Europie. Wzmocnienie
naszego skrzydła UE oraz wschodnich
granic Unii jest ważne dla zapewnienia
bezpieczeństwa całej Europy.
Myślę, że jest wręcz odwrotnie, to znaczy Unia i Komisja Europejska powinny
dać tej inicjatywie silniejsze wsparcie,
gdyż wychodzi ona naprzeciw konsolidacji struktur unijnych, szczególnie łączenia jej Północy z Południem. Do tej
pory rozszerzanie struktur dokonywało
się głównie z Zachodu na Wschód. Jeśli
chcemy, aby UE była silna, musimy również pamiętać o łączeniu krajów leżących
na drugiej osi.
Jaki obraz Polski udało się pani prezydent zbudować dzięki tej i poprzedniej
wizycie w Krakowie? Jakie są pani wrażenia, co pani myśli o Polakach i atmosferze, jaka panuje teraz nad Wisłą?
Muszę wyrazić swoje wielkie uznanie dla
Polaków po ostatnich mistrzostwach Eu-
ropy w piłce ręcznej. Jestem zachwycona
polskimi kibicami i tym, jak wspierali
swoich zawodników podczas występów
i tym, jak śpiewali hymn swojego kraju
przed spotkaniem z Chorwacją w Krakowie. Współczesny patriotyzm to to, co staram się propagować także w Chorwacji.
To podstawa prawdziwego międzynarodowego zaangażowania.
Mówi pani prezydent o historycznych
i kulturowych podobieństwach między
Polską a Chorwacją. Czy zgadza się pani
z tymi, którzy przedstawiają je jako
punkt wyjścia do dalszej współpracy na
politycznym, kulturalnym i gospodarczym polu?
Nie możemy się izolować od wydarzeń
światowych, globalnych ani zagwarantować rozwoju pod kloszem. Według
mnie właściwa odpowiedź to zwiększanie współpracy między sąsiadami i naturalnymi sojusznikami. Dla Chorwacji j to
Europa Środkowa i jak najbardziej Polska.
Nasze drogi jako narodów splatały się
w przeszłości wiele razy, nasze kraje łączą
wspólne historyczne i kulturalne dziedzi-
ctwo oraz wieloletnia przyjaźń. Całą środkową Europę spaja wspólna historia, lecz
i wspólna przyszłość, a wspólne interesy
są dobrym punktem wyjścia do współpracy. To nie nowe idee, ale nowe czasy
i pojawia się okazja, aby w końcu zrealizować to, o czym marzyły poprzednie
generacje, od czasów antycznych, przez
szlak bursztynowy, aż do idei korytarza
sprzed I wojny światowej.
Jak można porównać obecną sytuację
Polski i Chorwacji. Czy możemy w tej kwestii się czegoś nauczyć jedni od drugich?
Polska i Chorwacja są członkami Unii Europejskiej, lecz i współtwórcami globalnych przemian. Oczywiście że są kwestie,
których możemy się od siebie nauczyć. To
przede wszystkim pozytywne dokonania
oraz doświadczenia Polski w dziedzinie
gospodarczej. Ale ja skupiłabym się raczej
na tym, czego możemy się nauczyć wspólnie. To główne przesłanie mojej wizyty
w Polsce, ponieważ dzięki temu przyjazne
stosunki między naszymi krajami przerodzą się w partnerskie.
TŁUMACZENIE: BARBARA ANDRIJANIĆ
REKLAMA
3 – 6 MARCA 2016
Duża Scena / 1070 miejsc
bilety.muzyczny.org
Book 1.indb 79
2016-02-12 01:03:57