Pisma użytkowe

Konspekt lekcji języka polskiego
do klasy l gimnazjum
Opracowała Bernadetta Starego
TEMAT:
PISMA UŻYTKOWE - ŻYCZENIA, DEDYKACJA, POZDROWIENIA, OGŁOSZENIE.
CZAS REALIZACJI:
2 godziny lekcyjne.
CEL GŁÓWNY:
poznanie nowych rodzajów pism użytkowych, doskonalenie umiejętności ich używania.
CELE OPERACYJNE:
UCZEŃ ZNA (WIADOMOŚCI):
•
pojęcie - „pisma użytkowe",
•
pojęcia: list, telegram, ogłoszenie, podanie, życiorys, zawiadomienie, wezwanie, zamówienie,
życzenia, pozdrowienia, dedykacja.
UCZEŃ POTRAFI (UMIEJĘTNOŚCI):
•
rozwiązać krzyżówkę,
•
posługiwać się słownikiem,
•
określać rodzaj pisma użytkowego,
•
stosować słownictwo określonego pisma użytkowego,
•
wymieniać przykłady,
•
rozumieć potrzebę i okoliczności stosowania listów, telegramów, ogłoszeń, zawiadomień,
pozdrowień i życzeń.
UCZEŃ ROZUMIE:
•
formę czytanego pisma użytkowego,
•
znaczenie pojęcia - „pisma użytkowe",
•
potrzebę stosowania danego rodzaju pisma,
•
znaczenie słów stosowanych w określonym rodzaju pisma.
FORMY PRACY:
jednostkowa, zbiorowa, grupowa.
METODY NAUCZANIA:
podające - objaśnienie, wyjaśnienie,
poszukujące (aktywizujące) - dyskusje dydaktyczne, elementy burzy mózgów,
praktyczne - praca ze słownikiem, ćwiczenia przedmiotowe.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
teksty pism użytkowych, krzyżówka, rozsypanki tekstowe, słowniki, kartony do pisania, mazaki.
PRZEBIEG LEKCJI:
I. ZAANGAŻOWANIE:
1. Czynności organizacyjno-porządkowe.
2. Nauczyciel dzieli uczniów na 4 grupy i wyznacza ich liderów. Następnie rozdaje im krzyżówki.
3. Uczniowie zespołowo rozwiązują szaradę.
1
2.
S
I
E
N
O
W
I
E
Ś
K
I
E
W
I
C
Z
3.
S
A
C
H
E
M
4.
M
A
R
Y
L
A
S
J
A
A
R
O
L
A
N
D
6.
S
Z
T
U
K
A
7.
Ż
O
N
A
D
Y
S
K
U
9.
T
E
Z
A
T
Y
K
U
Ł
11.
F
O
N
E
T
Y
K
12.
W
Y
W
I
A
D
Z
E
M
S
T
A
A
R
13.
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
10)
11)
12)
13)
P
5.
8.
10.
1.
Ć
Mówi w niej narrator.
Otrzymał NAGRODĘ NOBLA w 1905 r.
Wódz Czarnych Wężów.
Ukochana Mickiewicza.
Rycerz, który poległ w Pirenejach.
Plastyka, muzyka to razem ....
"... modna".
Uczestniczy w niej kilka osób omawiając temat.
Pierwsza część rozprawia.
Przeczytany np. w gazecie.
Nauka o głoskach i ich powstawaniu.
Przeprowadza go dziennikarz.
Tytuł utworu A. Fredry.
4. Nauczyciel obserwuje i koordynuje pracę w zespołach.
5. Lider wybranej grupy odczytuje rozwiązania i hasło: PISMA UŻYTKOWE.
6. Nauczyciel podaje temat lekcji i zapisuje go na tablicy.
TEMAT: PISMA UŻYTKOWE - ŻYCZENIA, DEDYKACJA, POZDROWIENIA, OGŁOSZENIE.
7. Nauczyciel określa cele zajęć, kieruje rozmową uczniów, zadaje pytania i wyjaśnia dlaczego ważna jest
umiejętność poprawnego redagowania pism użytkowych.
8. Uczniowie próbują określić co to są pisma użytkowe oraz sformułować ich przeznaczenie.
II. BADANIE:
1. Nauczyciel rozdaje zespołom uczniowskim słowniki oraz przykłady pism użytkowych (list, podanie,
życiorys własny, telegram, zawiadomienie).
2. Uczniowie pracują zgodnie z podaną instrukcją.
Przy pomocy słowników wyjaśniają znaczenie hasła z krzyżówki oraz określają ich rodzaje.
Uczniowie w poszczególnych zespołach dyskutują i próbują nazwać rozdane przykłady pism
użytkowych oraz określić cechy charakterystyczne zadanego pisma (listu, podania, życiorysu
własnego, telegramu, zawiadomienia).
3. Nauczyciel obserwuje pracę w grupach i sprawdza w jakim stopniu uczniowie umieją korzystać ze
słownika i wyszukać potrzebne informacje.
4. Wybrany przez nauczyciela uczeń definiuje pojęcie „pism użytkowych” oraz określa ich rodzaje.
5. Liderzy z grup prezentują wybrane pismo użytkowe (list, podanie, życiorys własny, telegram,
zawiadomienie) i określają jego cechy charakterystyczne.
6. Nauczyciel koryguje ewentualne błędy uczniów, a następnie pisze na tablicy hasło: PISMA
UŻYTKOWE.
7. Uczniowie wpisują w prostokąty swoje skojarzenia i pomysły. W ten sposób powstaje poniższe drzewo
skojarzeń, które uczniowie przerysowują do zeszytów.
2
s
dedykacja
zawiadomienie
życzenia
telegram
pozdrowienia
podanie
PISMA UŻYTKOWE
życiorys
ogłoszenie
zaproszenie
wezwanie
zamówienie
list
III. PRZEKSZTAŁCANIE:
1. Nauczyciel omawia inne wybrane rozdaje pism użytkowych, podając cechy charakterystyczne dla
danego rodzaju pisma.
prywatny - treść dotyczy spraw prywatnych
list
urzędowy - treść dotyczy ważnej sprawy, którą może
załatwić instytucja
NADAWCA
ODBIORCA
EPISTOLOGRAFIA - dział literatury zajmujący się listami
podanie
kierujemy do jakiejś instytucji w celu załatwienia sprawy
telegram
wysyłamy, by przekazać jakąś informację (zwięzła, krótka
treść)
wezwanie
stosuje się wówczas, gdy chcemy aby ktoś zjawił się w jakiejś
instytucji
zaproszenie
stosuje się wtedy, gdy chcemy aby ktoś przybył na jakąś
uroczystość; pisze osoba prywatna lub instytucja
zamówienie
składa się do jakiejś firmy w celu zakupu określonego
towaru
życiorys własny
zawiadomienie
pisze petent i dodaje jako załącznik do podania
zawiadamiamy kogoś o czymś, może być zawiadomienie
prywatne lub urzędowe
3
2. Nauczyciel rozdaje zespołom kartony, mazaki i koperty z rozsypankami tekstów użytkowych.
3. Uczniowie pracują zgodnie z podaną instrukcją.
Zadaniem uczniów jest ułożenie rozsypanki zdaniowej w jednolity tekst, przepisanie go na kartonie
(zachowując odpowiednią formę), określenie jaki to rodzaj pisma użytkowego i podanie jego cech
charakterystycznych.
4. Nauczyciel obserwuje i koordynuje pracę w grupach, a przy trudnościach ewentualnie podpowiada
możliwość skorzystania ze słownika.
IV. PREZENTACJA:
1. Nauczyciel poleca przygotowanie się do prezentacji wyniku pracy zespołu.
2. Kolejno wybrani przez grupę uczniowie dokonują prezentacji otrzymanego pisma użytkowego
i określają jego rodzaj oraz podają jego cech charakterystyczne.
Pozostali uczniowie uważnie słuchają wypowiedzi kolegów i zwracają uwagę na ich poprawność.
3. Nauczyciel kieruje wypowiedzią uczniów i koryguje ewentualne błędy.
Grupa I
Z okazji Dnia Babci
życzymy Ci KOCHANA BABCIU
dużo zdrowia, szczęścia i radości.
Pragniemy abyś żyła STO LAT.
Kasia i Mareczek
Życzenia - składamy komuś z jakiejś okazji, np. imienin, urodzin, świąt, awansu.
Grupa II
Składam wyrazy wielkiej wdzięczności i szacunku
dla pana dyrektora Tomasza Dobrotliwego,
który służył mi radą i pomocą
przy uzyskiwaniu awansu zawodowego.
Nauczyciel dyplomowany
Dedykacja - składamy komuś, najczęściej na drobnym upominku, gdy chcemy podziękować za
okazaną pomoc lub wyrazić wdzięczność, np. autor książki może napisać dedykację
czytelnikowi.
Grupa III
Serdeczne pozdrowienia
spod słonecznych i śnieżnych Tatr
przesyła
Twój kochający Aduś
Pozdrowienia - przesyłamy (na widokówkach, na antenie radiowej lub telewizyjnej) najczęściej
komuś znajomemu, kto jest daleko i z kim się nie możemy osobiście spotkać.
Grupa IV
OGŁOSZENIE
W dniu 11 lutego 2003 roku o godz. 1700 odbędą się zebrania klasowe
wychowawców z rodzicami gimnazjalistów.
Poruszone zostaną sprawy:
1. Osiągnięć i postępów edukacyjnych uczniów.
2. Zamierzeń wychowawczych w drugim semestrze.
3. Planowanych imprez szkolnych.
4. Próbnego egzaminu dla klas trzecich (19 i 20 lutego).
Ze względu na ważność spraw obecność wszystkich rodziców obowiązkowa.
Dyrektor szkoły
4
Ogłoszenie - tworzy się, gdy powstaje rzeczywista potrzeba poinformowania szerokiej
zbiorowości (szkolnej, lokalnej) o planowanym wydarzeniu, np. konkursie,
wywiadówce, dyskotece, skróceniu lub odwołaniu zajęć, zbiórce darów. Ogłoszenie
(ustne lub pisemne) musi przyciągać uwagę swoją atrakcyjną formą.
V. REFLEKSJA:
1. Nauczyciel poleca zapisanie w formie notatki cech charakterystycznych zaprezentowanych pism
użytkowych.
2. Uczniowie sporządzają notatkę.
3. Nauczyciel przystępuje do podsumowania zajęć, poprzez kierowanie wypowiedzią uczniów.
4. Uczniowie odpowiadają na pytania:
- Po co są pisma użytkowe?
- Dlaczego warto ich używać?
- Czy forma pisma ma znaczenie?
- W jakich sytuacjach korzystamy z ich pomocy?
- Z jakich pism już korzystałeś?
5. Nauczyciel słucha wypowiedzi i zwraca uwagę by istotne cech pism użytkowych zostały
wyeksponowane.
6. Uczniowie dokonują samooceny, wyrażają opinię na temat sposobu prowadzenia zajęć, określają
czego i jak się nauczyli, co umieją, a nad czym powinni popracować, aby w pełni wykorzystać zdobyte
doświadczenia.
7. Nauczyciel ocenia uczniów szczególnie zaangażowanych w pracę zespołów oraz referujących efekty
ich pracy, dokonując stosownego uzasadnienia.
Praca domowa (w uzgodnieniu z nauczycielem informatyki)
Na kartce formatu A4 proszę stworzyć zaproszenie na dowolną uroczystość szkolną, pamiętając
o właściwej formie i atrakcyjnym wyglądzie (można wykorzystać technikę komputerową). Termin
realizacji zadania - jeden tydzień.
5