Wojewódzka Stacja Sanitarno
Transkrypt
Wojewódzka Stacja Sanitarno
Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Bydgoszczy Dział Laboratoryjny – Oddział Mikrobiologii i Parazytologii Lekarskiej POBÓR I TRANSPORT MATERIAŁU BIOLOGICZNEGO W KIERUNKU BADAN MIKROBIOLOGICZNYCH I PARAZYTOLOGICZNYCH DO LABORATORIUM Wyciąg z Instrukcji Roboczej PL-02/IR-03/LEP wydanie III z dnia 21.08.2009 TRYB POSTĘPOWANIA 1. Postanowienia ogólne Zleceniodawcy, pacjenci, osoby pobierające i transportujące ponoszą pełną odpowiedzialność za wszystkie etapy pobrania i transportu próbek, do momentu dostarczenia do Oddziału Mikrobiologii i Parazytologii Lekarskiej Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Bydgoszczy. Materiał do badań mikrobiologicznych należy pobierać we wczesnym okresie choroby i o ile to możliwe przed rozpoczęciem leczenia antybiotykami lub w 3-4 dni po ich odstawieniu ( w przypadku badań parazytologicznych – 14 dni). Pojemnik do badań mikrobiologicznych powinien być jałowy i po szczelnie zamknięty. pobraniu materiału Materiał do badań powinien być dostarczony do laboratorium łącznie z dokładnie wypełnionym zleceniem, zawierającym: imię i nazwisko , PESEL , wiek pacjenta; adres zamieszkania ; dane zleceniodawcy (pieczątka zakładu kierującego i pieczątka lekarza zlecającego); rodzaj materiału datę i godzinę pobrania kierunek badania: np. posiew, kał na pasożyty … Pobrany materiał w kierunku badań mikrobiologicznych powinien być dostarczony do laboratorium w możliwie najkrótszym czasie. Jeżeli materiał pobiera sam chory (mocz, kał, plwocina) powinien zapoznać się z instrukcją prawidłowego postępowania. 2. Badania bakteriologiczne. Pobieranie kału (np. w kierunku pałeczek Salmonella, Shigella, Yersinia, enteropatogenne Escherichia coli). Kał należy oddać do czystego naczynia (po całkowitym opróżnieniu pęcherza). Za pomocą łopatki z pojemnika transportowego pobrać próbkę wielkości orzecha włoskiego, przede wszystkim z domieszką krwi, śluzu lub ropy, jeśli jest w kale. Przy płynnym stolcu wystarczy ok.3 ml płynnego kału. Pobrane próbki kału należy dostarczyć jak najszybciej do laboratorium, najlepiej w ciągu 2-3 godzin. Jeśli nie ma takiej możliwości, do czasu dostarczenia przechowywać w temp. 2 - 8 °C, lecz nie dłużej niż 24 h. Kał do celów sanitarno-epidemiologicznych należy pobrać trzykrotnie w następujących po sobie dniach (pojemniki można otrzymać w punkcie przyjmowania próbek). 1 Pobranie wymazu z odbytu . Wymaz z odbytu należy pobrać przez wprowadzenie i wielokrotne pokręcenie wymazówki do odbytnicy poza zwieracz zewnętrzny. Pobrany materiał należy możliwie jak najszybciej dostarczyć do laboratorium. Do czasu dostarczenia przechowywać w temp. 2 - 8 °C lecz nie dłużej niż 24 h. . Pobranie i transport moczu. Mocz należy pobrać ze środkowego strumienia. Preferowana jest pierwsza poranna próbka moczu. Próbka powinna być dostarczona do laboratorium natychmiast po pobraniu. Jeśli jest to niemożliwe, mocz należy aż do chwili transportu przechowywać w lodówce, lecz nie dłużej niż 4 h. Mocz do badania mikrobiologicznego należy pobierać do jałowego pojemnika lub na podłoże transportowo - wzrostowe np. Uromedium. Pobieranie moczu dla mężczyzn. Dokładnie umyć ręce wodą i mydłem, osuszyć. Po odciągnięciu napletka i dokładnym umyciu okolic ujścia cewki moczowej bieżącą wodą i mydłem, oddać pierwszy strumień moczu do ubikacji, zaś środkowy strumień oddać do sterylnego pojemnika, unikając zanieczyszczenia brzegów i wewnętrznych jego części. Pobieranie moczu dla kobiet. Dokładnie umyć ręce wodą i mydłem, osuszyć. Następnie dokładnie umyć okolice krocza w kierunku z przodu do tyłu. Oddać do ubikacji pierwszy strumień moczu, zaś środkowy strumień oddać do sterylnego pojemnika, unikając zanieczyszczeń brzegów i wewnętrznych jego części. Pobieranie moczu u dzieci. Mocz pobierany u dzieci do przyklejanych woreczków na skórę krocza nie może być uznany za miarodajny do badania mikrobiologicznego. Tylko ujemny wynik z tak pobranego moczu może być brany pod uwagę. Mocz pobierany cewnikiem. Do pobrania próbki moczu należy używać jednorazowego cewnika. Chory powinien uprzednio wypić wystarczającą ilość płynu. Po odpowiednim ułożeniu chorego starannie myje się okolicę krocza i narządy moczowo - płciowe a następnie wprowadza cewnik. Pierwszą porcję moczu odrzuca się, a następną zbiera i przesyła do badania. U chorych z cewnikiem założonym na stałe w żadnym przypadku nie wolno pobierać moczu do badania z worka zbierającego mocz. Próbkę moczu można wielokrotnie pobierać przez nakłucie uprzednio starannie zdezynfekowanej, bliższej części cewnika. Nie należy przy tym odłączać rurki odprowadzającej od cewnika. Pobranie wymazu z gardła lub jamy nosowo-gardłowej. Pacjent powinien być na czczo. Przed pobraniem powinien przepłukać usta przegotowaną wodą. Jałowym wacikiem pobrać materiał z migdałków, łuków podniebiennych i tylnej ściany gardła, lub ze zmian ropnych (czopy). W przypadku suchych błon śluzowych wacik można zwilżyć jałowym roztworem 0,9 % NaCl . Należy pamiętać, aby nie dotykać języka i języczka podniebiennego oraz nie zanieczyścić wymazów śliną. W przypadku pobierania materiału z jamy nosowo-gardłowej należy posługiwać się małym wacikiem na giętkim pręcie. Wacik wprowadza się za języczkiem podniebiennym ku górze w celu wymazania tylnej ściany gardła. W kierunku Neisseria meningitidis wymaz należy pobrać z jamy nosowo - gardłowej. W przypadku braku możliwości natychmiastowego przesyłania i opracowania próbki wymaz należy pobrać za pomocą specjalnych, fabrycznych zestawów zawierających wacik i podłoże transportowe. 2 Wymazówki z pobranym materiałem można przesłać w jałowej probówce bez podłoża transportowego, gdy materiał zostanie opracowany w laboratorium do 3 godzin od pobrania. Wymazówki na podłożu transportowym - możliwość przesłania do laboratorium do 72 godzin od pobrania. Do czasu dostarczenia do laboratorium przechowywać w temperaturze pokojowej. Pobieranie wymazów z ucha. Skórę ucha należy uprzednio oczyścić tamponem nasączonym 70% alkoholem etylowym. Jałowym wacikiem (osobno do każdego ucha) nasączonym fizjologicznym roztworem NaCl, pobrać treść zmian ropnych. W przypadkach zachowanej ciągłości błony bębenkowej wymaz z przewodu słuchowego zewnętrznego nie jest przydatny do diagnostyki mikrobiologicznej. W przypadku pęknięcia błony bębenkowej materiał do badania (treść ropną) może pobrać wyłącznie lekarz, najlepiej laryngolog . Pobrany wymaz należy dostarczyć jak najszybciej do laboratorium. W przypadku konieczności dłuższego transportu, pobrany materiał umieścić w podłożu transportowym. Jeśli nie ma takiej możliwości, do czasu dostarczenia przechowywać w temperaturze pokojowej, lecz nie dłużej niż 48 h ( w przypadku podłoża transportowego). Pobieranie wymazu z oka. Wymazu nie należy pobierać w ciągu 4 godzin po płukaniu lub podaniu środków przeciwbakteryjnych. Wydzielinę pobrać najlepiej jałową ezą i wykonać natychmiast posiew na podłoża bakteriologiczne. Wyjątkowo można stosować bardzo cieniutkie wymazówki (okulistyczne) i umieścić w podłożu transportowym. Pobieranie wymazów grubymi wymazówkami jak do gardła i nosa powoduje zawsze zanieczyszczenie bakteriami ze skóry i rzęs. Wymaz z oka najlepiej jeśli pobiera lekarz okulista. Pobrany wymaz należy dostarczyć jak najszybciej do laboratorium. W przypadku konieczności dłuższego transportu, pobrany materiał umieścić w podłożu transportowym Jeśli nie ma takiej możliwości, do czasu dostarczenia przechowywać w temperaturze pokojowej, lecz nie dłużej niż 48 h ( w przypadku podłoża transportowego). Pobieranie plwociny. Plwocina do badania powinna być pobrana rano, bezpośrednio po przebudzeniu, na czczo po umyciu zębów i przepłukaniu jamy ustnej przegotowaną wodą. Pacjent powinien odkrztusić plwocinę do jałowego pojemniczka. Objętość plwociny powinna wynosić około 1- 3 ml.. Pobrany materiał powinien mieć charakter śluzowo - ropny, ropno krwawy lub ropny. Transport plwociny powinien odbywać się w temperaturze pokojowej w czasie do 2 godzin od jej pobrania. Przedłużenie czasu transportu wymaga schłodzenia materiału – temp. 2-8 o C. Próbka musi być jednak dostarczona do laboratorium przed upływem 24 godzin. Wymazy z pochwy, szyjki macicy. Materiał należy pobrać rano przed oddaniem moczu lub 3 godziny po ostatnim oddaniu moczu. Przed pobraniem wymazu nie powinno się stosować zabiegów higienicznych i dopochwowych środków odkażających i leczniczych. W stanach zapalnych pochwy pobiera się wydzielinę ze ścian lub tylnego sklepienia pochwy. W zapaleniach gruczołu Bartoliniego, gdy wydzielina jest obfita, pobrać do strzykawki i przenieść do jałowego pojemnika. Pobrany wymaz należy dostarczyć jak najszybciej do laboratorium. W przypadku konieczności dłuższego transportu, pobrany materiał umieścić w podłożu transportowym Jeśli nie ma takiej możliwości, do czasu dostarczenia przechowywać w temperaturze pokojowej, lecz nie dłużej niż 48 h ( w przypadku podłoża transportowego). 3 Pobieranie krwi (posiew w kierunku np. Neisseria meningitidis, Salmonella spp. oraz serologia np. w kierunku listeriozy, boreliozy, mononukleozy oraz mykoplazmozy i krztuśca. Należy pobierać ze świeżego wkłucia do żyły (nie z cewników). Skórę należy przed wkłuciem zdezynfekować 70% etanolem, a następnie 2 % roztworem jodowego środka odkażającego. Krew na badania bakteriologiczne : • Jeśli można przewidzieć szczyt temp. krew należy pobrać w momencie narastania gorączki (około 30-60 minut przed osiągnięciem szczytu) • Krew na posiew należy pobrać przed podaniem kolejnej dawki leku, kiedy jego stężenie w surowicy pacjenta jest najniższe. Podłoże do transportu należy ogrzać do temp. 37ºC i wstrzyknąć odpowiednią ilość krwi (w zależności od instrukcji producenta podłoża) przez uprzednio zdezynfekowany korek butelki. Podłoże z krwią wymieszać, do czasu transportu przechowywać w temp. 37ºC (cieplarka). W ostrym klinicznie przebiegu zakażenia z utrzymywaniem się wysokiej gorączki i koniecznością natychmiastowego wdrożenia leczenia przeciwbakteryjnego, zalecane jest pobranie co najmniej 2 posiewów krwi, z dwóch różnych nakłuć bezpośrednio po sobie. • W przypadku występowania gorączki nieznanego pochodzenia, zaleca się wykonanie dwóch posiewów krwi w odstępach około godzinnych, a w razie potrzeby badanie należy powtórzyć po 24 i 48 godzinach. Krew na badania serologiczne pobrać jak wyżej do jałowych probówek bez konserwantów, ewentualnie ze środkami przyspieszającymi krzepnięcie krwi. Do czasu przekazania do laboratorium przechowywać: krew - 1 dzień w temp. lodówki, surowicę - do 7 dni w temp. lodówki, surowicę - jeżeli musi być przechowywana dłużej niż 1 tydzień zamrażać poniżej -20ºC. Pobieranie płynu mózgowo – rdzeniowego. Przy wykonywaniu nakłucia lędźwiowego w celu uzyskania płynu mózgowo - rdzeniowego należy przestrzegać następujących zasad: • umyć i zdezynfekować ręce przed zabiegiem, stosować jałowe rękawiczki bardzo dokładnie oczyścić okolicę nakłucia 70 % alkoholem następnie zdezynfekować 2 % roztworem jodowego środka odkażającego i pozostawić do wyschnięcia • w warunkach aseptycznych pobrać płyn mózgowo - rdzeniowy do jałowej probówki w ilości najlepiej ok. 1 ml . • po pobraniu zamknąć szczelnie probówkę. Po pobraniu płyn mózgowo – rdzeniowy należy dostarczyć niezwłocznie do laboratorium najlepiej w ciągu 1 godz. Przechowywać i transportować w temperaturze najlepiej w temp. ok. 37 °C. 3. Badania parazytologiczne. Kał w kierunku np. pasożytów przewodu pokarmowego, lambliozy. Należy pobrać 1/2 wielkości pojemnika na kał (pojemnik taki sam jak używany do badań mikrobiologicznych). Przy stolcach płynnych ½ wielkości pojemnika na kał. Kał należy pobrać z trzech różnych miejsc wypróżnienia, jeżeli występuje to z krwią. Badanie kału w kierunku pasożytów przewodu pokarmowego należy wykonać trzykrotnie w odstępach min 3-5 dni. Po pobraniu próbkę dostarczyć do laboratorium możliwie jak najszybciej ( szczególnie w przypadku badania w kierunku pasożytów tropikalnych ), w razie braku możliwości przechowywać w temp. 2-8 o C lecz nie dłużej niż 24 h. 4 Wymaz okołoodbytniczy w kierunku owsicy i tasiemczycy. Do wykonania wymazu okołoodbytniczego służy zestaw probówkowy, który można otrzymać w punkcie przyjmowania próbek w WSSE w Bydgoszczy zawierający: - jałową wymazówkę, której końcówka dodatkowo owinięta jest kawałkiem przeźroczystego celofanu przytwierdzonego do niej gumką (typu małej recepturki) - probówki plastikowej Materiał do badania należy pobierać bezpośrednio po przebudzeniu się ze snu nocnego ( najlepiej kiedy badany przebywa jeszcze w łóżku). Przed pobraniem materiału, należy celofan zwilżyć lekko wodą – staje się on wówczas bardziej lepki, następnie końcem wymazówki owiniętej w celofan dokonać pobrania wymazu poprzez kilkakrotne wycieranie ruchem obrotowym skóry fałd odbytu ( nie należy pobierać kału !). Wymazówkę umieścić ponownie w plastikowej probówce. Nie należy podmywać się przed pobraniem wymazu. Pobrany wymaz powinien zostać dostarczony do Laboratorium możliwie jak najszybciej w razie braku możliwości przechowywać w temp. 2-8 o C lecz nie dłużej niż 24 h. Badanie należy wykonać trzykrotnie w odstępach min 3-5 dni. Krew w kierunku toksoplazmozy Postępowanie identyczne jak wyżej 4. Badania wirusologiczne. Kał w kierunku izolacji wirusów (enterowirusów). Kał należy przed pobraniem oddać do czystego pojemnika lub na papier, nie pobierać z muszli klozetowej. Pobrać grudkę kału wielkości dużego orzecha włoskiego do czystego pojemnika, w przypadku silnej biegunki około 3 ml kału płynnego. Po pobraniu, do czasu dostarczenia do laboratorium, kał przechowywać w temp. 2-8 o C lecz nie dłużej niż 24 h. Transportować w termosie w temperaturze 2 - 8 °C. Kał należy pobrać dwukrotnie w odstępach 2-3 dni. Kał w kierunku rota, adenowirusów. Kał należy przed pobraniem oddać do czystego pojemnika lub na papier, nie pobierać z muszli klozetowej. Pobrać grudkę kału wielkości dużego orzecha włoskiego do czystego pojemnika, w przypadku silnej biegunki około 3 ml kału płynnego. Pobierać w okresie ostrych objawów choroby (najlepiej 3-10 dzień) . Próbkę dostarczyć do laboratorium możliwie jak najszybciej, najlepiej w ciągu 6 h po pobraniu. Do czasu dostarczenia przechowywać w temp. 2-8 o C. Płyn mózgowo – rdzeniowy w kierunku izolacji wirusów. Przy wykonywaniu nakłucia lędźwiowego w celu uzyskania płynu mózgowo - rdzeniowego należy przestrzegać następujących zasad: • umyć i zdezynfekować ręce przed zabiegiem, stosować jałowe rękawiczki bardzo dokładnie zdezynfekować okolicę nakłucia • w warunkach aseptycznych pobrać płyn mózgowo - rdzeniowy do jałowych probówek • po pobraniu zamknąć szczelnie probówki. W kierunku badań wirusologicznych płyn mózgowo - rdzeniowy po pobraniu należy przechowywać i transportować w termosie z lodem w temperaturze 2 - 8 °C. Wymaz z gardła w kierunku izolacji wirusów (enterowirusów). Wymaz należy pobrać jałowymi „groszkami" z waty lub jałowym wacikiem dotykając powierzchni migdałków, łuków podniebiennych i / lub tylnej ściany gardła i umieścić w soli fizjologicznej 5 z dodatkiem antybiotyku. W groszki i płyny można zaopatrzyć się w Pracowni Wirusologicznej Wojewódzkiej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Bydgoszczy. Próbki po pobraniu należy dostarczyć do laboratorium możliwie jak najszybciej, jeśli brak takiej możliwości to do czasu transportu wymazy umieścić w temp. 2-8 o C lecz nie dłużej niż 24 h. Transport pobranych próbek powinien odbywać się w termosie z lodem w temperaturze 2 8 °C. Pobrane wymazy przechowywać i transportować w pozycji pionowej. Wymaz z nosogardzieli w kierunku grypy (grypy sezonowej, ptasiej, A H1N1) i w kierunku wirusów oddechowych ( adenowirusy, RSV , parainfluenza typ 1,2,3 ). Materiał pobrać w ostrym okresie choroby ( nie później niż 5-go dnia) od pacjentów z wyraźnymi objawami grypowymi mającymi co najmniej jeden z objawów: - ze strony układu oddechowego – kaszel, ból gardła, nieżyt nosa - ogólnoustrojowych – nagłe wystąpienie choroby, goraczka > 38 o C, pocenie się, dreszcze, bóle mięśni/ stawów, ból głowy, uczucie wyczerpania/zmęczenia/rozbicia, nudności. Od chorego przy pomocy 3 jałowych wymazówek( wyłącznie sterylne wymazówki wykonane w całości z tworzywa sztucznego z wacikiem z włókna syntetycznego np:sztuczny jedwab, wiskoza, dacron ) pobrać trzy wymazy: z gardła, z lewego nozdrza, z prawego nozdrza. Sposób pobierania: - wymaz z gardła: Używając szpatułki docisnąć język ku dołowi, co pozwoli uniknąć kontaminacji wymazu śliną, sterylnym, suchym patyczkiem wymazówki energicznie potrzeć obie powierzchnie migdałków oraz tylną ścianę gardła ( bez dotykania powierzchni jamy ustnej) wymaz pobrać z miejsc zapalnie zmienionych. Pobrany wymaz umieścić w probówce transportowej i dodać do niej 1 ml podłoża transportowego wirusologicznego ( PBS lub sól fizjologiczna ). - wymaz z nosa: Wymaz pobrać przed wydmuchaniem nosa. Sterylny patyczek wymazowy umieścić w prawym nozdrzu pacjenta. wymaz powinien być pobrany energicznie , aby mieć pewność, iż zawiera on komórki i śluz z wnętrza nozdrza . Koniec patyczka wymazowego ( od strony zakrętki) odłamać lub odciąć nożyczkami i umieścić pobrany wymaz w probówce, w której jest już wymaz z gardła. Probówkę ponownie zakręcić. W ten sam sposób pobrać wymaz z lewego nozdrza i umieścić pobrany wymaz w probówce , w której znajdują się poprzednie (wymaz z gardła i prawego nozdrza – w jednej probówce znajdują się 3 wymazy). Probówkę zakręcić do czasu transportu przechowywać w pozycji pionowej w temp. lodówki- nie zamrażać ! UWAGA! Materiał pobrać z zachowaniem szczególnych środków ostrożności i środków ochrony osobistej (rękawiczki jednorazowe, maseczki ochronne). Konieczność natychmiastowego skontaktowania się z Pracownią Wirusologiczną w WSSE w Bydgoszczy telefon 052 37 618 59 lub z telefonem alarmowym 0604 52 64 22. Materiał przetransportować do laboratorium WSSE w Bydgoszczy w trybie natychmiastowym zachowując temperaturę transportu 2 -8 o C traktując go jako materiał o wysokim potencjale zakaźnym. . Z materiałem należy przesłać dokładnie wypełnione dane pacjenta na Formularzu – Nadzór nad Grypą(SENTINEL) lub na Zleceniu WSSE. (Nazwisko i Imię pacjenta, adres, PESEL, data i godzina pobrania materiału, okres chorobyczas wystąpienia objawów, przyjmowane leki) ,lub w przypadku podejrzenia nowej grypy AH1N1 wymaganego formularza przez PZH Krajowy Ośrodek ds. Grypy. Konieczność podania telefonu lekarza prowadzącego !! 6 Pobieranie materiału w kierunku odry. W przypadku stwierdzenia odry należy błyskawicznie skontaktować się z Pracownią Wirusologiczną WSSE w Bydgoszczy - 052 37 618 59. Materiał pobrać we wczesnym okresie choroby, najdalej w ciągi 1 -4 dni od wystąpienia wysypki. Materiał do badań – wymaz z gardła, mocz, krew pełna pobrana na EDTA. Wymaz z gardła: Sterylną wymazówką silnie potrzeć ujście nosogardzieli i gardła. Wymazówkę należy umieścić w jałowej próbówce z zakrętką, zawierającą 0,5 – 1,0 ml jałowego podłoża – roztwór soli fizjologicznej lub buforowany roztwór soli fizjologicznej (PBS) lub płyn Hanksa (stosowanie innych podłóż transportowych uniemożliwia izolację wirusa). Do czasu przekazania do laboratorium WSSE w Bydgoszczy wymaz należy przechowywać w temp. 4 – 8 O C - nie zamrażać. Wymaz z gardła musi być dostarczony przez WSSE do Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny w Warszawie w ciągu 48 godzin od pobrania. Transport materiału odbywa się w temp. 4-8º C. Mocz: Do jałowego pojemnika pobrać ranny mocz , około 10 – 50 ml. Do czasu przekazania do laboratorium WSSE w Bydgoszczy próbkę moczu przechowywać w temp. 4 – 8 O C - nie zamrażać. Próbka moczu musi być dostarczona przez WSSE do PZH w Warszawie w ciągu 24 godzin od pobrania. Transport materiału odbywa się w temp. 4-8 º C. Pierwsza próbka krwi - w kierunku izolacji wirusa odry: Pobrać 5-10 ml krwi do probówki zawierającej EDTA i kilkakrotnie odwracać probówkę , by uniknąć utworzenia skrzepu. Do czasu przekazania do laboratorium WSSE próbkę przechowywać w temp. 4 – 8 O C - nie zamrażać. Próbka krwi musi być dostarczona przez WSSE do PZH w Warszawie łącznie z pozostałym materiałem. Uwaga Izolacja wirusa odry z limfocytów krwi jest możliwa w ciągu 72 h od wystąpienia wysypki. Druga próbka krwi - w kierunku określenia przeciwciał w klasie IgM przeciw wirusowi Odry. Próbkę krwi 3-5 ml należy pobrać po upływie minimum 7 dni od pojawienia się wysypki. Krew należy pobrać na skrzep (jałowa szczelnie zamknięta probówka) i bezzwłocznie przekazać do laboratorium WSSE. Krew do badań immunoenzymatycznych i innych badań serologicznych (np. wirusowe zapalenie wątroby typ A,B,C, różyczka, cytomegalia, przeciwciała anty HIV, toksoplazmozy, boreliozy ) Krew powinna zostać pobrana zgodnie z procedura poboru krwi stosowana w jednostkach służby zdrowia w sposób jałowy. Laboratorium przyjmuje do badań serologicznych krew pełną pobraną od pacjenta ( możliwie na czczo) na skrzep lub surowicę krwi. Krew należy pobrać ze świeżego wkłucia do żyły w ilości ok. 4 - 5ml pełnej krwi. Objętość dostarczonej do laboratorium pełnej krwi wynosi ok. 4 ml, surowicy ok. 1 ml . Pobrane próbki należy dostarczyć do laboratorium max do 7 dni od pobrania , próbki do czasu dostarczenia przechowywać w temp. 2 – 8 o C. Do badań wirusologicznych w kierunku enterowirusów krew od chorego należy pobrać w ostrym okresie choroby i po 10-14 dniach. 5. CZAS OCZEKIWANIA NA WYNIKI BADAŃ. • Badania bakteriologiczne Od 2 do 5 dni w zależności od ilości izolowanych bakterii. Tylko badania bakteriologiczne moczu, w przypadku wyniku ujemnego, można odebrać po 24 godzinach. 7 • Badania serologiczne Od 2 dni do 2 tygodni w zależności od ilości zlecanych badań przez zleceniodawców. Każdorazowo w punkcie przyjęcia próbek zapytać, kiedy można odebrać wyniki badań. • Badania parazytologiczne kału Od 2 do 3 dni, wyjątkowo tylko w kierunku lamblii i owsików wynik po 24 godzinach. • Badania wirusologiczne W zależności od kierunku badań . Serologia wirusowa np. markery wirusowego zapalenia wątroby typ A,B,C, przeciwciała anty HIV, różyczka, cytomegalia- wynik otrzymuje się w ciągu 2 dni. Diagnostyka w kierunku rota i adenowirusów - wynik otrzymuje się dnia następnego po dostarczeniu próbki. Izolacja wirusów do 1 miesiąca. 8