streszczenie - AWF Katowice
Transkrypt
streszczenie - AWF Katowice
Mgr Przemysław Filipczyk STRESZCZENIE WSTĘP Stały rozwój cywilizacyjny, ograniczona aktywność fizyczna lub jej brak oraz preferencja pozycji siedzących w różnych formach pracy, czyli ogólnie ujmując zmiana trybu życia współczesnego człowieka, często dostarczają nieustannie sumujących się w czasie przeciążeń struktur utrzymujących i wspierających pracę lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Ból zlokalizowany w tej okolicy to jedno z najbardziej powszechnych, a zarazem „bardzo drogich” dolegliwości występujących w krajach rozwiniętych. Dolegliwości bólowe lędźwiowego odcinka kręgosłupa towarzyszą ludziom od wielu lat. Stały się one na tyle nieodzowną częścią życia współczesnego człowieka, że ból można określić mianem „naturalnego etapu w historii” rozwoju naszego kręgosłupa. Ponieważ zmienia się nie tylko środowisko, ale i sposób, w jaki spędzamy czas w pracy i podczas wypoczynku, zmienić należy pogląd na skuteczne przeciwdziałanie tej rozwijającej się epidemii XXI w.. Próby znalezienia idealnego środka leczniczego, które umożliwią szybką i bezpieczną terapię dającą długofalowe rezultaty, są więc zadaniem niezwykle trudnym. Mimo iż techniki z zakresu terapii manualnej są bardzo popularne, to nie ma dowodów na to, że są one skuteczniejszą formą terapii w porównaniu z innymi sposobami leczenia pacjentów z dolegliwościami bólowymi w obrębie odcinka lędźwiowo – krzyżowego kręgosłupa. Na obecną chwilę nie ma również jednego, ujednoliconego systemu określającego tok postępowania w dolegliwościach spowodowanych przeciążeniem kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Nie ma również metody, która byłaby całościowo lepsza od następnej. Choć istnieje wiele prac, w których terapia manualna łączona jest z innymi metodami pracy fizjoterapeutycznej jako skuteczna forma terapii, to jednak nie wiadomo, czy techniki terapii manualnej można efektywnie łączyć z technikami ukierunkowanymi na stabilizację kompleksu lędźwiowo – krzyżowego. CEL PRACY Celem pracy jest ocena skuteczności terapii manualnej wzbogaconej o środki fizjoterapii ukierunkowanej na poprawę czynnej stabilizacji kompleksu lędźwiowo – miednicznego w terapii niespecyficznych dysfunkcji bólowych lędźwiowego odcinka kręgosłupa. PYTANIA BADAWCZE 1. Czy działanie terapeutyczne wykorzystujące jedynie techniki terapii manualnej w procesie leczenia niespecyficznych zespołów bólowych dolnego odcinka 1 Mgr Przemysław Filipczyk kręgosłupa jest równie skuteczne jak łączenie tych technik z metodami stabilizacyjnymi i jak długotrwały jest jego efekt? 2. Którą z metod czynnej stabilizacji – Neurac czy tzw. metodę Australijską – cechuje większa skuteczność i większe oddziaływanie antalgiczne? 3. Która metoda - Neurac czy metoda Austalijska poprawia nawykowe napięcie głębokich mięśni brzucha? 4. Który ze sposobów terapii wywiera większy wpływ na subiektywne odczucia pacjenta związane z oceną jakości zdrowia? MATERIAŁ I METODY BADAŃ O pomoc w pozyskaniu uczestników badań poproszeni zostali lekarze specjaliści (lekarz neurolog oraz lekarz ortopeda) z NZOZ EMI-MED w Zawierciu. Po zdiagnozowaniu u pacjentów niespecyficznych dolegliwości bólowych o niewiadomej etiologii, skierowano ich na rehabilitację. W badaniach wzięło udział 69 osób (37 kobiet i 32 mężczyzn). Stworzono 3 grupy: grupę kontrolną, usprawnianą jedynie technikami terapii manualnej, oraz dwie grupy eksperymentalne, usprawniane dodatkowo technikami stabilizacyjnymi wg metody Neurac i wg tzw. metody Australijskiej. Każda z grup badawczych i grupa kontrolna liczyła równo po 23 osoby w momencie rozpoczęcia eksperymentu. Okres, jaki przeznaczono na prowadzenie usprawniania związanego z dolegliwościami dolnego docinka kręgosłupa, wynosił 4 tygodnie. Oceniano również pacjentów w badaniu odległym, które odbywało się 6 miesięcy po zakończeniu procesu usprawniania. W eksperymencie wykorzystywano skale oceny i kwestionariusze skala VAS, NRI, kwestionariusz Laitinena, kwestionariusz Oswestry, kwestionariusz Hanowerski dla lędźwiowego odcinka kręgosłupa, kwestionariusz FABQ, kwestionariusz KCS, liniowa skala oceny nastroju, SF-36. U badanych oceniano również wytrzymałość siłową mięśni bocznej ściany brzucha za pomocą Stabilizera, grubość mięśni bocznej ściany brzucha za pomocą aparatu USG, ruchomość miednicy za pomocą plurimetru Rippstein’a oraz zdolność badanych do różnicowania kinestetycznego. Wykonano również testy funkcjonalne : testy metody Neurac, test ASLR, test Sit & Reach. Wyniki przeprowadzonych badań zostały poddane szczegółowej analizie statystycznej z wykorzystaniem programu STATISTICA wersja 12.0 firmy StatSoft. Dla porównań stanu klinicznego między grupami analizowanymi na podstawie ankiet, kwestionariuszy i niektórych testów funkcjonalnych użyto analizy wariancji testu ANOVA. W niektórych przypadkach do analizy wyników wykorzystywano test Kruskalla Wallis’a oraz test Chi2 Pearsona. W stosunku do wszystkich zastosowanych testów statystycznych za poziom krytyczny istotności statystycznej przyjęto p < 0,05. 2 Mgr Przemysław Filipczyk WYNIKI Przeprowadzony eksperyment składnia do wniosku, że postępowanie fizjoterapeutyczne powinno być kompleksowe i obejmować nie tylko zmniejszenie bólu przez odciążenie struktur segmentu ruchowego, ale również jego wzmocnienie, pracę nad gorsetem mięśniowym, poprawę stabilizacji kręgosłupa oraz wykształcenie prawidłowej postawy ciała i co równie ważne - prawidłowych nawyków ruchowych. Podsumowując wyniki eksperymentu należy stwierdzić, że tylko w niewielu przypadkach występowały istotne statystycznie różnice międzygrupowe pomiędzy stanem klinicznym badanych. Praktycznie zawsze występowały jednak różnice pomiędzy poszczególnymi pomiarami, w których to odnotowana została poprawa związana zarówno ze stanem fizycznym, jak i psychicznym badanych. Opisane formy usprawniania stanowią interesującą formę pracy z pacjentem, niemniej wciąż nie są one idealnym środkiem terapeutycznym, który pod każdym względem poprawi stan zdrowia pacjentów. WNIOSKI 1. Działanie terapeutyczne wykorzystujące jedynie techniki terapii manualnej w procesie leczenia niespecyficznych zespołów bólowych dolnego odcinka kręgosłupa jest skuteczną formą terapii. Niemniej długofalowy efekt działania takiej formy terapii jest mniejszy w porównaniu z technikami połączonymi z metodami stabilizacyjnymi. 2. Obie z metod czynnej stabilizacji – Neurac i tzw. metodę Australijską cechuje duża skuteczność widoczna zarówno w ocenie działania antalgicznego jak i testach funkcjonalnych. 3. Zarówno metoda Neurac jak i metoda Australisjka poprawia nawykowe napięcie mięśni głębokich brzucha. 4. Techniki terapii manualnej urozmaicone treningiem stabilizacyjnym wywierają większy wpływ na subiektywne odczucia pacjenta związane z oceną jakości zdrowia. 5. Kompleksowa terapia uwzględniająca łączenie różnych technik stabilizacyhnych z technikami terapii manualnej są skuteczną formą pracy z pacjentem. Co więcej taki sposób pracy z pacjentem daje bardziej długotrały efekt połączony z nawykowym napinaniem mięśni głębokich brzucha. 3