streszczenie - AWF Katowice

Transkrypt

streszczenie - AWF Katowice
Mgr Przemysław Filipczyk
STRESZCZENIE
WSTĘP
Stały rozwój cywilizacyjny, ograniczona aktywność fizyczna lub jej brak oraz preferencja
pozycji siedzących w różnych formach pracy, czyli ogólnie ujmując zmiana trybu życia
współczesnego człowieka, często dostarczają nieustannie sumujących się w czasie przeciążeń
struktur utrzymujących i wspierających pracę lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Ból
zlokalizowany w tej okolicy to jedno z najbardziej powszechnych, a zarazem „bardzo
drogich” dolegliwości występujących w krajach rozwiniętych. Dolegliwości bólowe
lędźwiowego odcinka kręgosłupa towarzyszą ludziom od wielu lat. Stały się one na tyle
nieodzowną częścią życia współczesnego człowieka, że ból można określić mianem
„naturalnego etapu w historii” rozwoju naszego kręgosłupa. Ponieważ zmienia się nie tylko
środowisko, ale i sposób, w jaki spędzamy czas w pracy i podczas wypoczynku, zmienić
należy pogląd na skuteczne przeciwdziałanie tej rozwijającej się epidemii XXI w.. Próby
znalezienia idealnego środka leczniczego, które umożliwią szybką i bezpieczną terapię dającą
długofalowe rezultaty, są więc zadaniem niezwykle trudnym. Mimo iż techniki z zakresu
terapii manualnej są bardzo popularne, to nie ma dowodów na to, że są one skuteczniejszą
formą terapii w porównaniu z innymi sposobami leczenia pacjentów z dolegliwościami
bólowymi w obrębie odcinka lędźwiowo – krzyżowego kręgosłupa. Na obecną chwilę nie ma
również jednego, ujednoliconego systemu określającego tok postępowania w dolegliwościach
spowodowanych przeciążeniem kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Nie ma również metody,
która byłaby całościowo lepsza od następnej. Choć istnieje wiele prac, w których terapia
manualna łączona jest z innymi metodami pracy fizjoterapeutycznej jako skuteczna forma
terapii, to jednak nie wiadomo, czy techniki terapii manualnej można efektywnie łączyć z
technikami ukierunkowanymi na stabilizację kompleksu lędźwiowo – krzyżowego.
CEL PRACY
Celem pracy jest ocena skuteczności terapii manualnej wzbogaconej o środki fizjoterapii
ukierunkowanej na poprawę czynnej stabilizacji kompleksu lędźwiowo – miednicznego
w terapii niespecyficznych dysfunkcji bólowych lędźwiowego odcinka kręgosłupa.
PYTANIA BADAWCZE
1. Czy działanie terapeutyczne wykorzystujące jedynie techniki terapii manualnej
w procesie leczenia niespecyficznych
zespołów bólowych dolnego odcinka
1
Mgr Przemysław Filipczyk
kręgosłupa jest równie skuteczne jak łączenie tych technik z metodami
stabilizacyjnymi i jak długotrwały jest jego efekt?
2. Którą z metod czynnej stabilizacji – Neurac czy tzw. metodę Australijską – cechuje
większa skuteczność i większe oddziaływanie antalgiczne?
3. Która metoda - Neurac czy metoda Austalijska poprawia nawykowe napięcie
głębokich mięśni brzucha?
4. Który ze sposobów terapii wywiera większy wpływ na subiektywne odczucia pacjenta
związane z oceną jakości zdrowia?
MATERIAŁ I METODY BADAŃ
O pomoc w pozyskaniu uczestników badań poproszeni zostali lekarze specjaliści
(lekarz neurolog oraz lekarz ortopeda) z NZOZ EMI-MED w Zawierciu. Po zdiagnozowaniu
u pacjentów niespecyficznych dolegliwości bólowych o niewiadomej etiologii, skierowano
ich na rehabilitację. W badaniach wzięło udział 69 osób (37 kobiet i 32 mężczyzn).
Stworzono 3 grupy: grupę kontrolną, usprawnianą jedynie technikami terapii manualnej, oraz
dwie grupy eksperymentalne, usprawniane dodatkowo technikami stabilizacyjnymi wg
metody Neurac i wg tzw. metody Australijskiej. Każda z grup badawczych i grupa kontrolna
liczyła równo po 23 osoby w momencie rozpoczęcia eksperymentu. Okres, jaki przeznaczono
na prowadzenie usprawniania związanego z dolegliwościami dolnego docinka kręgosłupa,
wynosił 4 tygodnie. Oceniano również pacjentów w badaniu odległym, które odbywało się 6
miesięcy po zakończeniu procesu usprawniania. W eksperymencie wykorzystywano skale
oceny i kwestionariusze skala VAS, NRI, kwestionariusz Laitinena, kwestionariusz Oswestry,
kwestionariusz Hanowerski dla lędźwiowego odcinka kręgosłupa, kwestionariusz FABQ,
kwestionariusz KCS, liniowa skala oceny nastroju, SF-36. U badanych oceniano również
wytrzymałość siłową mięśni bocznej ściany brzucha za pomocą Stabilizera, grubość mięśni
bocznej ściany brzucha za pomocą aparatu USG, ruchomość miednicy za pomocą plurimetru
Rippstein’a oraz zdolność badanych do różnicowania kinestetycznego. Wykonano również
testy funkcjonalne : testy metody Neurac, test ASLR, test Sit & Reach.
Wyniki przeprowadzonych badań zostały poddane szczegółowej analizie statystycznej
z wykorzystaniem programu STATISTICA wersja 12.0 firmy StatSoft. Dla porównań stanu
klinicznego między grupami analizowanymi na podstawie ankiet, kwestionariuszy i
niektórych testów funkcjonalnych użyto analizy wariancji testu ANOVA. W niektórych
przypadkach do analizy wyników wykorzystywano test Kruskalla Wallis’a oraz test Chi2
Pearsona. W stosunku do wszystkich zastosowanych testów statystycznych za poziom
krytyczny istotności statystycznej przyjęto p < 0,05.
2
Mgr Przemysław Filipczyk
WYNIKI
Przeprowadzony eksperyment składnia do wniosku, że postępowanie fizjoterapeutyczne
powinno być kompleksowe i obejmować nie tylko zmniejszenie bólu przez odciążenie
struktur segmentu ruchowego, ale również jego wzmocnienie, pracę nad gorsetem
mięśniowym, poprawę stabilizacji kręgosłupa oraz wykształcenie prawidłowej postawy ciała i
co równie ważne - prawidłowych nawyków ruchowych. Podsumowując wyniki eksperymentu
należy stwierdzić, że tylko w niewielu przypadkach występowały istotne statystycznie różnice
międzygrupowe pomiędzy stanem klinicznym badanych. Praktycznie zawsze występowały
jednak różnice pomiędzy poszczególnymi pomiarami, w których to odnotowana została
poprawa związana zarówno ze stanem fizycznym, jak i psychicznym badanych. Opisane
formy usprawniania stanowią interesującą formę pracy z pacjentem, niemniej wciąż nie są
one idealnym środkiem terapeutycznym, który pod każdym względem poprawi stan zdrowia
pacjentów.
WNIOSKI
1. Działanie terapeutyczne wykorzystujące jedynie techniki terapii manualnej w procesie
leczenia niespecyficznych zespołów bólowych dolnego odcinka kręgosłupa jest
skuteczną formą terapii. Niemniej długofalowy efekt działania takiej formy terapii jest
mniejszy w porównaniu z technikami połączonymi z metodami stabilizacyjnymi.
2. Obie z metod czynnej stabilizacji – Neurac i tzw. metodę Australijską cechuje duża
skuteczność widoczna zarówno w ocenie działania antalgicznego jak i testach
funkcjonalnych.
3. Zarówno metoda Neurac jak i metoda Australisjka poprawia nawykowe napięcie
mięśni głębokich brzucha.
4. Techniki terapii manualnej urozmaicone treningiem stabilizacyjnym wywierają
większy wpływ na subiektywne odczucia pacjenta związane z oceną jakości zdrowia.
5. Kompleksowa terapia uwzględniająca łączenie różnych technik stabilizacyhnych z
technikami terapii manualnej są skuteczną formą pracy z pacjentem. Co więcej taki
sposób pracy z pacjentem daje bardziej długotrały efekt połączony z nawykowym
napinaniem mięśni głębokich brzucha.
3