BEATA HYŻY-CZOŁPIŃSKA

BEATA HYŻY-CZOŁPIŃSKA
Reżyser filmów dokumentalnych, realizowanych głównie dla TVP S.A. od 1998
roku.
Ukończyła Wydział Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej w Państwowej Wyższej
Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi na kierunku: reżyseria,
specjalność: scenariopisarstwo, a także ( na tej samej uczelni) Seminarium
Producenckie o specjalności: redaktor –producent.
Reżyserowała filmy w Polsce, Kanadzie, USA, Szwajcarii, Francji, Belgii,
Holandii, w Niemczech, Czechach, na Litwie, Białorusi i Norwegii. Wiele z nich
zostało zakwalifikowanych do pokazów konkursowych na polskich i
międzynarodowych festiwalach filmowych, m.in. w Chinach, Monte Carlo,
Niemczech, Czechach, Brazylii, Danii, Hiszpanii, Szwajcarii, Szwecji, Grecji,
Kanadzie, Francji, Izraelu i USA. Te o tematyce żydowskiej można oglądać w
Instytucie Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Yad Vashem w
Jerozolimie.
Autorka felietonów w „Wizji publicznej” ( wydawnictwie Ośrodka Szkolenia i
Akademii Telewizyjnej TVP S.A.).
Wykładowca akademicki ( Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w
Białymstoku, Akademia Fotografii i Przedsiębiorczości), prowadząca szkolenia i
warsztaty z reportażu i filmu dokumentalnego m.in. w Telewizji Polonijnej Polvision w
Chicago, szkołach i uczelniach wyższych na terenie całego kraju, a także autorskie
spotkania z widzami, połączone z pokazami filmów.
Uwieczniona w monografii pt. „Artyści Białegostoku XVIII-XX” ( wydanej na
zamówienie Prezydenta Miasta Białegostoku i Marszałka Województwa
Podlaskiego), jako
jedyna z TVP S.A.
1
W 2010 roku otrzymała stypendium Marszałka Województwa Podlaskiego w
dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury.
W 2014 roku za „wybitne zasługi na rzecz ukazywania najwartościowszych,
często niedocenianych i nieznanych ludzi i miejsc tworzących kulturę regionu”
otrzymała Nagrodę Marszałka Województwa Podlaskiego w dziedzinie twórczości
artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury.
WYBRANA FILMOGRAFIA I NAGRODY
"Doktor z Hajnówki" ( 1999)
 Nagroda Prezydenta Miasta Białegostoku na XVI Międzynarodowym
Katolickim Festiwalu Filmów i Multimediów, Niepokalanów 2001
Film o postaci niezwykłego lekarza z małego, podlaskiego miasteczka, o
którym pamięć- pomimo upływu kilkudziesięciu lat, jest wciąż żywa.
" Król Biebrzy" ( 2000 )
 II nagroda na Ekoforum Film Festival ( I Międzynarodowym i Ogólnopolskim
Festiwalu Filmów Ekologicznych pod patronatem Prezydenta RP)
Bohater filmu nad biebrzańskie bagna przyjechał z Warszawy. Sprzedał tam
wszystko, opuścił rodzinę i żyje w spartańskich warunkach w miejscu, w
którym się zakochał.
"... taki poprzeczny człowiek" ( 2000 )
 II nagroda na I Festiwalu Reportażu Telewizyjnego, Włocławek 2000,
 II nagroda na IV Przeglądzie i Konkursie Twórczości Dziennikarskiej
Oddziałów Terenowych TVP S.A., Gdańsk 2000,
 Nominacja do ogólnopolskiej nagrody GRAND PRESS 2000
 Oficjalna selekcja PRIX EUROPA 2001
Problem „innego”. „Postępowa” wieś kontra stary, ubogi jej mieszkaniec, który
chce żyć po swojemu. W domu nie ma światła i wody. Jest za to sterta starych
szmat i butelek, oblepione brudem garnki, zapadająca się kuchnia. I sufit
spowity pajęczyną. Obok, przy drodze, zapadający się chlew. W chlewiecztery konie. Staruszek kocha je nad życie. Sam nie dojada, bo wszystkie
pieniądze wydaje na swoje zwierzęta. Sąsiedzi uważają go za dziwaka. Nikt
nie chce mu pomóc.
Cykl filmów dokumentalnych pt. "Znane nieznane" ( 1997- 2006)
 Nagroda Światowida za rok 2000 w kategorii: media
 Wyróżnienie honorowe w III edycji Ogólnopolskiego Konkursu
Mieczysława Orłowicza, Warszawa 2005
Cykl ponad 80 reportaży, promujący dziedzictwo kulturowe Podlasia.
im.
" Sprawiedliwi wśród..." ( 2001 )
 Wyróżnienie Międzynarodowego Stowarzyszenia Komunikacji Społecznej
SIGNIS na XVII Międzynarodowym Katolickim Festiwalu Filmów i Multimediów
"Niepokalanów 2002"
O ludziach, którzy w czasie II wojny światowej, z narażeniem własnego życia
ratowali swoich żydowskich sąsiadów przed zagładą.
2
" Maszer" ( 2001 )
 Główna nagroda w Konkursie Dziennikarskim "Oczy otwarte" 2002 za
najlepszy dokument telewizyjny,
 Nominacja do ogólnopolskiej nagrody GRAND PRESS 2002
Czy chłopiec z zespołem Downa może kierować psim zaprzęgiem i zostać
maszerem? Film o marzeniach, zmaganiu się z własnymi słabościami i o sile
w każdym z nas.
" Proroczy żywot Eliasza" ( 2003 )
 Nagroda Specjalna na VIII Przeglądzie i Konkursie Twórczości Dziennikarskiej
Oddziałów Terenowych TVP S.A., Lublin 2004
Opowieść, osnuta na prawdziwej historii białoruskiego chłopa Eljasza
Klimowicza, który w latach 30. XX wieku zbudował wioskę Wierszalin, uznał
się za biblijnego proroka Ilję i nauczał zgodnie z interpretacją Apokalipsy św.
Jana, że nastąpi wkrótce koniec świata i ocaleje tylko Wierszalin.
"Rzeka" ( 2004 )
 Wyróżnienie honorowe w konkursie o Nagrody Stowarzyszenia Dziennikarzy
Polskich, Warszawa 2005
O ginącej, za sprawą sztucznego zalewu, rzece Narew. Zanieczyszczone
wody sztucznego zalewu zatruwają rzekę Narew, zmieniając jej koryto w rów
pozbawiony roślin, trują ryby i powodują choroby u kąpiących się osób. A
wszystko to w majestacie prawa.
" Dzwon przebaczenia" ( 2005)
 III Nagroda w kategorii: film dokumentalny na XXI Międzynarodowym
Katolickim Festiwalu Filmów i Multimediów, Niepokalanów 2006
Ksiądz Józef Kaczyński 17 lipca 1943 roku stracił całą rodzinę. Razem z nią
Niemcy wymordowali całą wieś. Ksiądz, kilka dni przed tragedią, ostrzeżony
przez zaprzyjaźnionego Niemca, pojechał do wsi i namawiał jej mieszkańców,
by uciekali. Robił zdjęcia swoim sąsiadom. Nikt go nie posłuchał…
„W imieniu Rzeczypospolitej” ( 2006)
 Wyróżnienie w kategorii: film dokumentalny na XXII Międzynarodowym
Katolickim Festiwalu Filmów i Multimediów, Niepokalanów 2007
W latach 1944-56 w województwie białostockim wykonano ponad 300
wyroków
kary
śmiercigłównie
na
żołnierzach
podziemia
niepodległościowego.
„ Biegnący Wilk” (2007)
 Wyróżnienie na XIV Przeglądzie i Konkursie Twórczości Dziennikarskiej
Oddziałów Terenowych TVP S.A., Gdańsk 2007
O niezwykłym maszerze, jego życiu, rodzinie, pasjach i dążeniach.
" Mastersi" ( 2005 )
 ERT 3 Award at Prix Circom Regional Denmark 2006
 Jury Award at Brazil's 3rd Disability Film Festival 2007
Film opowiada o trójce przyjaciół. Są to ludzie osiemdziesięcioletni, którzy
heroicznym nieraz wysiłkiem woli realizują swoje cele. Być może ostatnie w
ich życiu...
3
„ Wszystkiego było w życiu” (2006)
 Wyróżnienie honorowe w kategorii: reportaż społeczny; The International
Festival of TV reportage CAMERA OBSCURA 2007,
 Główna Nagroda w Konkursie Dziennikarskim "Oczy otwarte" 2007 za
najlepszy program telewizyjny
Włodzimierz Naumiuk, ludowy rzeźbiarz ze wsi Kaniuki nad Narwią, wraca
wspomnieniami do krainy swego trudnego i biednego dzieciństwa.
„Bartek wspaniały” (2007)
 Wyróżnienie w kategorii: program telewizyjny na XXIII Międzynarodowym
Katolickim Festiwalu Filmów i Multimediów, Niepokalanów 2008
Bartek to maturzysta, który cały swój wolny czas poświęca na bezinteresowną
pomoc innym.
“Cykl reportaży pt. POZYTYWNI ” ( 2006-2009)
 Wyróżnienie w kategorii: autor najlepszego programu edukacyjnego na XV
Przeglądzie i Konkursie Twórczości Dziennikarskiej Oddziałów Terenowych
TVP S.A., Olsztyn 2008
Spotkania z niezwykłymi mieszkańcami Podlasia, których bez przesady
można nazwać osobowościami. To ci, którzy myślą i żyją inaczej niż zwykli
zjadacze chleba. To ludzie kreatywni, dla których „chcieć znaczy móc”.
Aktywni w różnych dziedzinach- sztuki, kultury, nauki, działalności społecznej i
biznesu. Bohaterami cyklu byli m.in.: Wiktor Wołkow, Andrzej Strumiłło,
Mirosław Worona, Jerzy Samusik, Ewa Wroczyńska, Jacek Nazarko, Mirosław
Stepaniuk, ks. Aleksander Dobroński, Anna Kloza, Jerzy Truchanowicz, Anna
Krakowska, Marcin Litwińczuk, Dariusz Morsztyn, Adam Radziszewski,
Magdalena Godlewska, Elżbieta Kozłowska- Świątkowska, Agnieszka
Tarasiuk, Włodzimierz Naumiuk, Katarzyna Niziołek.
" Ambasador polskości" ( 2007 )
 II Nagroda w kategorii filmów dokumentalnych na IV Międzynarodowym
Festiwalu Multimedialnym “Polskie Ojczyzny” Częstochowa 2008
Zygmunt Stankiewicz, mieszkający od ponad 60-ciu lat w Szwajcarii, ma dziś
90 lat. Znany jest jako artysta rzeźbiarz, członek Związku Polskich Artystów
Plastyków i Szwajcarskiego Związku Malarzy, Rzeźbiarzy i Architektów. To
także ceniony w świecie filozof,
autor teorii twórczej Wszechnatury,
wygłaszający prelekcje na międzynarodowych sympozjach i kongresach
estetyki, filozofii i sztuki. To także niestrudzony ambasador polskości i
emigracyjny działacz społeczno-polityczny, utrzymujący do dziś żywe kontakty
z elitami naukowymi i rządzącymi na całym świecie. To wreszcie założyciel
prywatnego Polskiego Muzeum Historycznego w zamku Muri-Bern w
Szwajcarii. To on ( również w zamku Muri, gdzie mieszka) stworzył Instytutu
Badań Zagadnień Międzynarodowych. Instytut powstał jako forum dyskusyjne
aktualnej polityki światowej. Jego celem jest analizowanie znaczenia
twórczego dorobku społeczno-politycznego Narodu Polskiego na tle sytuacji
międzynarodowej, by w ten sposób pomóc w budowie przyszłej wspólnoty
narodów.
4
„ Cztery pory roku Wiktora Wołkowa” ( 2007)
 Nagroda Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za rok 2008,
 Wyróżnienie na International TV Awards Festival, Chicago 2009.
 Film został wybrany przez organizatorów URTI ( Międzynarodowy Uniwersytet
Radiowo- Telewizyjny z siedzibą w Paryżu) i informacja o nim została
umieszczona
w Katalogu Międzynarodowej Wymiany Programowej URTI 2010
 II nagroda na I Przeglądzie Filmów Przyrodniczych, Jeziorsko 2010
Rok pracy Wiktora Wołkowajednego z najwybitniejszych polskich
fotografików pejzażu i przyrody, podglądany okiem kamery.
„ Tam jest nasze życie” ( 2007)
W 1991roku do Polski przyjechał po raz pierwszy w życiu Andrzej Nagórny,
urodzony w 1939 roku w Strasburgu. Przyjechał tu i zamieszkał, bo ojciec
wychowywał go w przeświadczeniu, że: "jesteśmy we Francji tymczasowo i
kiedyś trzeba będzie do Polski wrócić". Ojciec Andrzeja, Tadeusz Nagórny syn znanego senatora, służył w wojsku Józefa Piłsudskiego, w 1928 roku
został adiutantem przybocznym prezydenta Ignacego Mościckiego, a potem
ostatnim, przedwojennym konsulem generalnym Polski w Brukseli i
Strasburgu. Zachował się pamiętnik pisany przez niego dzień po dniu od
momentu wstąpienia na służbę u prezydenta Mościckiego, będący niezwykle
cennym świadectwem epoki, w której żył. Oprócz pamiętnika - tysiące
fotografii dokumentujących życie najważniejszych osób w państwie oficjalnych i prywatnych. I pamiątki rodzinne, a każda z nich wpleciona w
historię Polski i świata.
„Ostatni Purim” (2008)
 Wyróżnienie w kategorii: autor najlepszego cyklicznego programu
telewizyjnego na XV Przeglądzie i Konkursie Twórczości Dziennikarskiej
Oddziałów Terenowych TVP
S.A., Olsztyn 2008
Filmowa opowieść o Ewie Wroczyńskiej, wieloletniej kierowniczce
Muzeum w Tykocinie, organizatorce życia społecznego na rzecz środowiska
tykocińskiego i wydarzeń kulturalnych, poświęconych kulturze żydowskiej.
„ Ostatnia książka Ryszarda Kapuścińskiego” ( 2008)
 III Nagroda w kategorii filmów dokumentalnych na V Międzynarodowym
Festiwalu Multimedialnym “Polskie Ojczyzny” Częstochowa 2009,
 Nagroda Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za rok 2009
Ryszard Kapuściński, jeden z najbardziej znanych i cenionych w świecie
polskich pisarzy, od kilku lat wymieniany jako poważny kandydat do literackiej
nagrody Nobla– zmarł 23 stycznia 2007 roku. Nie zdążył zrealizować
wszystkich swoich planów. Nie napisał książki, która miała być ostatnią w jego
życiu, do której przez całe lata zbierał materiały. Film „pisze” ją obrazem…
„ Jedno słowo...” ( 2008)
 I Nagroda w kategorii filmów dokumentalnych na V Międzynarodowym
Festiwalu Multimedialnym “Polskie Ojczyzny” Częstochowa 2009,
 Wyróżnienie na II Festiwalu Filmów o Rodzinie FOR 2009, Łódź,
 Nagroda Jury na International Film, TV & Radio Festival Tabor 2009 w
Czechach,
5

Nominacja do ogólnopolskiej nagrody GRAND PRESS 2009
W 1858 roku do Kanady przypłynęło statkami 16 rodzin z polskich Kaszub.
Wygnani przez biedę z kraju, zakontraktowani zostali do wyrębu lasu na
trasie Opeongo Road, by po wykarczowaniu sobie 2 akrów ziemi i
zbudowaniu na niej prymitywnych chat- dostać te ziemie na własność. Po
tych pierwszych osadnikach z Polski- przybyli kolejni. Tak zaczęła się polska
historia w Kanadzie.
„ Dekalog po dekalogu. Drugie” ( 2008)
 Nagroda Fundacji Monumentum Judaicum Lodzense na XIX Festiwalu
Mediów w Łodzi " Człowiek w zagrożeniu", Łódź 2009
Co czuje ponad 70-cio letni mężczyzna, kiedy dowiaduje się, że urodził się w
rodzinie żydowskiej, o której nie ma najmniejszego śladu? Nie wie nic - nie
zna nawet swojego imienia…Film opowiada o poszukiwaniu własnej
tożsamości, prowadzonej u schyłku życia.
„ Przeżyć swoje życie” ( 2009)
 Wyróżnienie w kategorii: ekran w IV edycji Konkursu dla Dziennikarzy
„Ludzka twarz EFS”, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej
O mieszkańcach Warszawy, którzy osiedlili się na Podlasiu, by tu realizować
swoje cele.
„ Dojechać do końca...” ( 2010)
 II Nagroda na XVI Przeglądzie i Konkursie Dziennikarskim Oddziałów
Terenowych TVP S.A. Poznań 2010
 Nagroda Specjalna za zdjęcia na XVI Przeglądzie i Konkursie Dziennikarskim
Oddziałów Terenowych TVP S.A. Poznań 2010
 I nagroda w kategorii : sport i społeczeństwo na Х 'ATLANT'
INTERNATIONAL SPORTSFILM FESTIVAL, Moskwa 2013
W marcu 2009 roku Dariusz Morsztyn, jako pierwszy i jedyny Polak, wziął
udział w jednym z najtrudniejszych na świecie wyścigów psich zaprzęgów. Był
to Finnmarkslopet w Laponii. Jego wyjątkowość polega na tym, że jest to
najdłuższy wyścig psich zaprzęgów w Europie, rozgrywany w najbardziej na
północ wysuniętym miejscu na świecie tj. najzimniejszej części Norwegii –
Finnmarku, gdzie temperatury spadają poniżej minus 40 stopni Celsjusza. Ze
względu na swoje położenie, długość i niezwykle trudne warunki jest on
uważany za trzeci wyścig w świecie pod względem trudności. Jego trasa
prowadzi przez niezamieszkałą tundrę, a każdy maszer jedzie samotnie,
posługując się jedynie mapą i kompasem.
„Był wśród nas” ( 2011)
 I nagroda w kategorii ; autor najlepszego programu, budującego tożsamość
lokalną na XVIII Przeglądzie i Konkursie Dziennikarskim Oddziałów
Terenowych TVP S.A.
5 czerwca 1991 roku Ojciec Święty Jan Paweł II przybył do Białegostoku. Film
pokazuje 24 godziny z życia miasta, a ściślej z życia ludzi, którzy tego dnia
byli- w jakiś sposób- związani byli z tym historycznym wydarzeniem. Są to
ludzie w różnym wieku i różnych profesji, znani i nieznani, ale historia każdego
z nich jest wyjątkowa i niepowtarzalna.
6
„ Wielki człowiek małej grafiki” ( 2011)
 Honorowe wyróżnienie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za rok 2012
W Polsce, wszystkie banknoty od roku 1974 projektował wybitny artysta grafik,
Andrzej Heidrich. Film o nim oparty został na wywiadzie- rzece, którą
przeprowadziła z twórcą Teresa Torańska.
„ Jest taka cierpienia granica… ” ( 2012)
 I Nagroda w kategorii : autor najlepszego reportażu na XIX Przeglądzie i
Konkursie Dziennikarskim Oddziałów Terenowych TVP S.A. Kraków 2012
 II Nagroda na I Festiwalu Sztuki Faktu, Toruń 2013
Życie i śmierć. Dwie strony monety. Ale śmierć dziecka jest doświadczeniem,
z którym trudno sobie poradzić. Co mogą zrobić rodzice? Co może zrobić
lekarz, który jest po to, żeby leczyć, przywracać życiu, a prowadzi swoich
małych pacjentów do śmierci? Jaką wartość ma życie z takiej perspektywy?
Jaki jest sens cierpienia? Jaki jest sens przemijania? Film podejmuje te
najtrudniejsze pytania. Jest to jednak film o życiu. O cudzie życia, o radości z
codzienności. O tym, że każda chwila jest jedyna i niepowtarzalna, że nie
warto jej marnować, że jest ona całym światem. Chwila uwagi, chwila
uśmiechu, chwila przerwy w cierpieniu. Koło narodzin i śmierci. Koło życia.
Radość i smutek...
„ W ostatniej puszczy Europy” ( 2012)
Kiedyś las pierwotny porastał całą Europę. Był tam, gdzie dziś jest Paryż,
Berlin, Londyn... Jedyną pozostałością po nim jest Puszcza Białowieska. W jej
sercu- Białowieskim Parku Narodowym, przetrwały nie tylko ślady pierwotnej
przyrody, ale także pracy ludzi sprzed setek lat - bartników…
„ Pamięć domu” ( 2012)
Podlasie jeszcze dziś cechuje niepowtarzalny krajobraz, wzbogacony
niespotykaną w innych częściach Polski architekturą drewnianą. Niestety,
zachodzą w nim, w coraz szybszym tempie, nieodwracalne zmiany. Na
naszych oczach ginie to, co tworzone było przez pokolenia, wg ustalonych
wzorców. Czy uda się zatrzymać ten proces?
„ Śladami złotego” ( 2013)
„Śladami złotego" to blisko godzinny film przygotowany przez Narodowy Bank
Polski we współpracy z Telewizją Polską. Jest to pierwsza tego typu produkcja
przedstawiająca najważniejsze wydarzenia z historii polskiej bankowości
centralnej i dziejów pieniądza.
„ Miejsce w raju” ( 2014)
Jest w Puszczy Białowieskiej, na terenie rezerwatu ścisłego Białowieskiego
Parku Narodowego, miejsce wyjątkowe. To stara leśniczówka Dziedzinka, w
której przez ponad 30 lat mieszkała Simona Kossak- biolog, profesor nauk
leśnych, popularyzatorka nauki, znana z bezkompromisowych poglądów i
działań na rzecz ochrony przyrody, a zwłaszcza Puszczy Białowieskiej.
Simona była postacią wyjątkową, należącą do odchodzącego dziś świata
kultury i żywą legendą, trafiającą do tysięcy ludzi swoimi audycjami radiowymi
(na antenie ukazało się ponad 1800 audycji), a Radio Gdańsk za
popularyzowanie wiedzy przyrodniczej na antenie radiowej przyznało jej
7
nagrodę "Osobowość Radiowa Roku 2003". Urodziła się w Krakowie w 1943
r., w znanej artystycznej rodzinie (była córką Jerzego Kossaka, siostrą Glorii
Kossak, wnuczką Wojciecha Kossaka i prawnuczką Juliusza Kossaka –
malarzy, a także siostrzenicą Marii Pawlikowskiej–Jasnorzewskiej oraz
Magdaleny Samozwaniec.
Film pokazuje ją z innej strony- prywatnej, osobistej, intymnej, na Dziedzińce
właśnie – w miejscu, gdzie mieszkała otoczona zwierzętami i wielkimi
drzewami. To był prawdziwy raj- nic z klimatu miasta i miastowej cywilizacji.
Brak prądu, a więc świece i lampa naftowa, wnętrze urządzone starymi
meblami ustawionymi na drewnianej podłodze, w otoczeniu obrazów i
artystycznych drobiazgów, tworzących klimat zagubionej w lesie leśniczówki,
która latem tonęła w kwiatach. Tu powstało najważniejsze dzieło Simony:
„Saga Puszczy Białowieskiej”, w którym pisała: „Puszcza Białowieska umiera.
Im więcej wysiłku wkładają w swą pracę leśnicy, tym szybciej puszcza umiera.
Bezwzględny las – zadbany, czysty, produkujący drewno i użytki uboczne –
nienawidzi puszczy, pożera więc miejsce po miejscu dziką i wolną przyrodę”
oraz „Las gospodarczy tak się ma do Puszczy jak kundel do wilka, jak tombak
do złota, jak krowa do żubra (…) Uważam, że obowiązkiem Polaków jest
natychmiastowe objęcie ochroną konserwatorską w postaci parku narodowego
całej polskiej części Puszczy Białowieskiej. W przeciwnym razie znowu ktoś
nam powie: „Miałeś chamie złoty róg!’”.
„ Zaginione wioski” ( 2014)
Wiek XX, a zwłaszcza okres po 1945 roku, obszedł się w sposób wyjątkowo
okrutny z mieszkańcami Mazur. Kataklizm nie ominął nawet osad, ukrytych
głęboko w Puszczy Piskiej.
Gdy tylko okolica wyludniła się, opustoszałe wioski stały się cennym łupem i
to, co w nich pozostało, było szybko grabione. Rozbierane były całe zagrody,
a pozyskany materiał wykorzystano do budowy nowych domów, pieców czy po
prostu do remontów. Wiele budynków podpalano dla odwrócenia uwagi i
zatarcia śladów przestępstwa. Opuszczone i ograbione wioski były decyzjami
nowych władz likwidowane i równane z ziemią.
Jedynym świadectwem tego, że kiedyś w tej części Puszczy Piskiej żyli ludzie,
są dziś zapadłe mogiły z zatartymi napisami i wrośnięte w ziemię fundamenty
domów. Na pomysł, by ocalić od zapomnienia te zaginione wsie, wpadł kilka
lat temu Krzysztof Worobiec, który przyjechał na Mazury z Dolnego Śląska i
osiadł tu na stałe. Zbiera wszystkie materiały archiwalne na temat mazurskich
osad, szuka ich śladów w puszczy, porządkuje zarośnięte cmentarze,
naprawia krzyże, stawia tablice informacyjne. Nie wierzy w odrodzenie
nieistniejących wsi, ale opiekuje się tym, co z nich pozostało i pokazuje to,
jako wyraźne świadectwo ich istnienia, jako nasze wspólne dziedzictwo. Robi
wszystko, by tych resztek strzegło prawo.
„ Supraśl Zachertów” ( 2014)
Historia dowodzi, że wielokrotnie w rozwoju polskiej kultury i gospodarki,
znaczącą rolę odegrały rodziny pochodzenia cudzoziemskiego. Na Podlasiu,
pośród tych najbardziej zasłużonych, znajduje się protestancka rodzina
Zachertów, związana z miejscowością Supraśl.
To oddalone kilkanaście kilometrów od Białegostoku miasteczko, malowniczo
położone wśród lasów Puszczy Knyszyńskiej, obchodzić będzie w 2014 roku
8
wyjątkowy jubileusz, o którym wiedzą jednak tylko nieliczni. 180 lat temu,
przyjechał tu bowiem Wilhelm Fryderyk Zachert, wywodzący się z angielskiego
rodu Sacket z Leeds, potentat przemysłu włókienniczego ze Zgierza. Dzięki
niemu i innym, przybyłym po nim fabrykantom, Supraśl w XIX wieku stał się
potęgą włókienniczą.
9