ściągnij plik *

WSCHODOZNAWSTWO
STUDIA MAGISTERSKIE II STOPNIA
HARMONOGRAM STUDIÓW
TREŚCI PRZEDMIOTÓW
1
SPIS TREŚCI
PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO ....................................................................3
SPECJALNOŚĆ ROSJA ........................................................................................................6
TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI EUROPA WSCHODNIA ............................. 10
TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI AZJA............................................................ 14
TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI KAUKAZ ..................................................... 18
TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI KRAJE BAŁTYCKIE .................................. 22
2
PRZEDMIOTY
KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
Przedmiot
STUDIA DRUGIEGO STOPNIA
(690 GODZ.)
ROK 1 (405 GODZ.)
SEMESTR 1 (240 GODZ.)
Język obcy
Konwersatorium wschodoznawcze
Metodologia nauk społecznych
Geografia polityczno-gospodarcza regionu
Reformy systemowe na obszarze postkomunistycznym
Warsztaty dziennikarskie
Przedmioty do wyboru
Seminarium magisterskie
SEMESTR 2 (165 GODZ.)
Język obcy
Konwersatorium wschodoznawcze
Teoria i praktyka dyplomacji
Polska polityka wschodnia
Przedmioty do wyboru
Seminarium magisterskie
ROK 2 ( 285 GODZ.)
SEMESTR 3 (195 GODZ.)
Język obcy
Konwersatorium wschodoznawcze
Podstawy marketingu
Komunikacja międzykulturowa
Obszar b. ZSRR jako region turystyczny
Przedmioty do wyboru
Seminarium magisterskie
SEMESTR 4 (90 GODZ.)
Język obcy
Konwersatorium wschodoznawcze
Warsztaty z marketingu politycznego
Seminarium magisterskie (przygotowanie pracy
dyplomowej + egzamin dyplomowy)
Godz.
Egzaminy
ECTS
690
7E
73
405
240
30
15
30
30
60
15
30
30
165
30
15
30
30
30
30
255
195
30
15
30
30
30
30
30
90
30
15
15
3E
1E
Z
Z
Z
Z
E
Z
E
Z
2E
Z
Z
E
E
Z
Z
4E
2E
Z
Z
Z
E
E
Z
Z
2E
E
Z
Z
32
17
3
1
2
2
3
1
2
3
15
3
1
3
3
2
3
41
15
3
1
2
2
2
2
3
26
3
1
2
30
E
20
3
Język obcy: 120 godz.
Dla studentów nie znających języka rosyjskiego obowiązkowy lektorat z tego języka,
wspomagający naukę własną. Dla pozostałych kursy języków narodó regionu lub
translatorium jezykowe. Analiza specjalistycznych tekstów w języku rosyjskim lub innym
języku ponadregionalnym z zakresu problematyki studiów.
Metodologia nauk społecznych: 30 godz.
Przedmiot zainteresowań nauk społecznych; ich wspólnotowość metodologiczna w postaci
socium jako przedmiot badań. Podstawowe teorie, koncepcje teoretyczne, strategie badawcze
i metody badań socjologii, antropologii społecznej, psychologii społecznej, politologii i
ekonomii w kontekście ich odrębności i względnej suwerenności badawczej oraz zdolności do
ujęć interdyscyplinarnych.
Geografia polityczno-gospodarcza regionu: 30 godz.
Podstawy geografii fizycznej regionu; najważniejsze elementy geografii politycznej. Przebieg
i charakterystyka granic państw postradzieckich. Rozmieszczenie narodowości, wyznań i
języków. Główne regiony surowcowe, przemysłowe i i turystyczne. Przebieg szlaków
komunikacyjnych, przesyłu surowców, transport w regionie. Główne problemy ekologiczne
regionu.
Reformy systemowe na obszarze postkomunistycznym: 60 godz.
Charakterystyka systemu komunistycznego i jego. rozkład w skali globalnej. Różne modele
transformacji. Nowe systemy polityczne, demokracje środkowoeuropejskie, kraje
postsowieckie, model chiński, przemiany w Indochinach, degradacja systemów afrykańskich.
Reformy systemów prawa i sądownictwa, polityki społecznej, reformy prawa własności,
oświaty i in.
Konwersatorium Wschodoznawcze: 75 godz. (30+15+15+15)
Konwersatorium wprowadzające studentów w problematykę studiów, poświęcone zasadniczo
bieżącym wydarzeniom społeczno-kulturowym, politycznym i gospodarczym studiowanego
regionu. Zaznajamiające z nowoczesnymi mediami jako źródłem informacji i wiedzy o
regionie, kształcące nawyki i umiejętności pozyskiwania i selekcji informacji i prowadzenia
badań wschodoznawczych.
Warsztaty dziennikarskie: 15 godz.
Podstawowe informacje nt. dziennikarstwa i pracy redakcji. Klasyczne gatunki prasowe:
informacja, wywiad, felieton, publicystyka, recenzja i reportaż. Poznanie zasad budowy,
pracy przy zbieraniu materiałów czy przeprowadzania wywiadu oraz pisanie tekstów
informacyjnych i wywiadów.
Teoria i praktyka dyplomacji: 30 godz.
Praktyka dyplomatyczna imożliwościami aplikacji technik i zwyczajów dyplomatycznych w
innych dziedzinach kontaktów międzynarodowych. Techniki negocjacji i rokowań, rodzaje
dokumentów międzynarodowych i korespondencji dyplomatycznej. Protokół dyplomatyczny.
Lokalne uwarunkowania kulturowe a protokół dyplomatyczny. Elementy prawa konsularnego
i dyplomatycznego.
Polska polityka wschodnia: 30 godz.
Zadania i cele polityki zagranicznej państwa. Reorientacja założeń polityki zagranicznej
Polski po roku 1989. Polityka władz Polski w stosunku do państw obszaru postradzieckiego;
4
konsekwencje wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, strefy Schengen i NATO. Stosunki
polsko-rosyjskie, polsko-ukraińskie i z innymi partnerami w Europie Wschodniej i Azji
Środkowej. Polityka wschodnia UE.
Podstawy marketingu: 30 godz.
Podstawowe cele i zadania marketingu – działania, cele, zasady praktyki marketingowej.
Systemy działań, normy i regulacje prawne towarzyszące działaniom marketingowym.
Metodologiczne i psychospołeczne uwarunkowania działań marketingowych
Obszar byłego ZSRR jako region turystyczny: 30 godz.
Podstawy wiedzy o turystyce: tworzenie produktu turystycznego; baza turystyczna; rodzaje
turystyki; podstawy prawa turystycznego; organizator turystyki. Baza turystyczna na obszarze
b. ZSRR. Geografia turystyczna regionów. Najpopularniejsze rodzaje turystyki na obszarze b.
ZSRR. Realia obsługi ruchu turystycznego w krajach b. ZSRR.
Komunikacja międzykulturowa: 30 godz.
Prezentacja pojęć kluczoweych dla rozumienia „komunikacji międzykulturowej”: kultura,
komunikacja, kompetencja komunikacyjna, obszary komunikacji międzykulturowej,
translacja,
przekład
międzykulturowy,
ze
szczególnym
podkreśleniem
jej
interdyscyplinarności /antropologia, psychologia, socjologia, kulturoznawstwo/.
Warsztaty z marketingu politycznego: 15 godz.
Definicje i koncepcje marketingu politycznego. Rynek polityczny, rynek wyborczy. Produkt
polityczny, kreowanie wizerunku polityków, partii i programów. Rodzaje kampanii w
marketingu politycznym i planowanie strategiczne. Narzędzia używane w kampaniach.
Marketing polityczny a kultura polityczna. Zachowania wyborcze. Efektywność i krytyka
działań marketingowych we współczesnej demokracji.
Seminarium magisterskie: 120 godz.
5
HARMONOGRAMY I TREŚCI PRZEDMIOTOW
POSZCZEGÓLNYCH SPECJALNOŚCI
SPECJALNOŚĆ ROSJA
Przedmiot
STUDIA DRUGIEGO STOPNIA
(555 + 690 = 1245 GODZ.)
ROK 1 (330 + 405 = 7355 GODZ.)
SEMESTR 1 (150 GODZ.)
Wstęp do wiedzy o prawie rosyjskim
Węzłowe zagadnienia nowożytnej i najnowszej
historii Rosji
Transformacja gospodarki rosyjskiej
SEMESTR 2 (180 GODZ.)
System polityczny Federacji Rosyjskiej
Rosyjska myśl polityczna
System rynkowy współczesnej Rosji
Literatura rosyjska po 1917 r.
Życie religijne Rosji współczesnej
Polityka międzynarodowa współczesnej Rosji
Rosja a UE
ROK 2 (225 + 285 = 510 GODZ.)
SEMESTR 3 (330GODZ.)
Polityka obronności i bezpieczeństwa FR
Rosja w gospodarce globalnej
Atrakcyjność inwestycyjna Rosji
Kultura i sztuka rosyjska w XIX-XXI w.
Rosyjska kultura masowa
„BRIC” – Rosja w gronie największych rynków
wschodzących
SEMESTR 4 (120 GODZ.)
Problemy życia społecznego Rosji
Godzin.
Egzaminy
ECTS
555
7E
47
330
150
30
4E
2E
Z
28
13
3
60
E
5
60
180
30
30
30
30
15
30
15
225
195
30
60
15
30
30
E
2E
E
Z
Z
Z
Z
E
Z
3E
2E
Z
E
Z
E
Z
5
15
3
2
2
2
2
2
2
19
15
3
3
2
2
2
30
Z
3
30
30
1E
E
4
4
6
Wstęp do wiedzy o prawie rosyjskim: 30 godz.
Struktura organów państwa rosyjskiego w świetle Konstytucji. Zmiany prawne dokonane w
niepodległej Rosji: kierunek ewolucji rosyjskiego prawa konstytucyjnego, administracyjnego,
cywilnego i karnego. Rola podmiotów federacji w systemie prawa rosyjskiego. Zapoznanie ze
specjalistycznym rosyjskim językiem prawniczym.
Węzłowe zagadnienia nowożytnej i najnowszej historii Rosji: 60 godz.
Imperium Rosyjskie – podstawowe pojęcia historyczne: W. Ks. Moskiewskie, Carstwo
Moskiewskie, Carstwo Wszechruskie, Rosja – państwo narodowe typu nowożytnego.
Rewolucje rosyjskie początku XX w. Ewolucja ustrojowo-ideologiczna ZSRR. Rosja w
ramach ZSRR: Federacja Rosyjska jako sukcesor ZSRR i jej dzieje najnowsze. Perspektywy
rozwoju Rosji.
Transformacja gospodarki rosyjskiej: 60 godz.
Radziecka Gospodarka u progu lat 90. XX w. – zapaść, otwarcie na Zachód, zmiany
systemowe, specyfika zacofania rosyjskiego, reorganizacja armii i kompleksu zbrojeniowego,
rozpad starych więzi, budowa instytucji gospodarki rynkowej, prywatyzacja, recesja
transformacyjna, demonetyzacja i szara strefa. Koszty transformacji; pomoc Zachodu, nowy
system finansowy.
System polityczny Federacji Rosyjskiej: 30 godz.
Kryzys ZSRR i wyodrębnienie Rosji z federacji sowieckiej. Kształtowanie się systemu
politycznego RF (1991-1993). Konstytucja 1993 - podstawowe zasady ustroju, system
organów władzy i jego ewolucja, władza ustawodawcza, wykonawcza, sądownicza. Struktura
państwa – podmioty federacji, ich rola, znaczenie i kompetencje. System partyjny i jego
erozja, prawo wyborcze FR. Funkcjonowanie władz ustawodawczych federacji i podmiotów
federacji.
Rosyjska myśl polityczna: 30 godz.
Podstawy ideowe W. Ks. Moskiewskiego. Oficjalna ideologia pierwszych Romanowów i jej
relacja do idei oświeceniowych. Imperium Rosyjskie. Programy dekabrystowskie.
Panslawizm. Program „rosyjskiego socjalizmu”. Rewolucyjny demokratyzm. Narodnictwo.
Anarchizm. Bolszewizm i nacjonał-bolszewizm. Eurazjanizm. Idee i programy Rosji
postkomunistycznej.
System rynkowy współczesnej Rosji: 30 godz.
Ogólna charakterystyka systemu gospodarczego FR, pieniądz i funkcjonowanie rynku
pieniężnego. Rynek walutowy i kapitałowy – rola giełd. Struktura własności i gwarancje dla
własności prywatnej. System podatkowy dla osób fizycznych i przedsiębiorstw. Rynek pracy i
prawa pracownicze. Udział rządu w gospodarce. Stosunki gospodarcze z zagranicą i system
celny FR.
Literatura rosyjska po 1917 r. : 30 godz.
Periodyzacja. Kontynuacja prądów modernistycznych. Różnorodność postaw pisarskich
wobec rewolucji i Wojny Domowej. Pisarze proletariaccy i współwędrowcy. Ugrupowania
literackie. Unifikacja kultury. Powieść produkcyjna. Mit wielkiej wojny. „Odwilż”. Literatura
epoki zastoju. Samizdat, tamizdat. Utwory okresu pieriestrojki i głasnosti. Najnowsze
tendencje w literaturze.
7
Życie religijne Rosji współczesnej: 15 godz.
Rosyjska Cerkiew Prawosławna: Rosja jako obszar kanoniczny Prawosławia. Losy Cerkwi
Prawosławnej w Imperium Rosyjskim i ZSRR. Inne wyznania w ZSRR: islam buddyzm i
szamanizm. Powszechna ateizacja społeczeństwa. Specyfika odrodzenia religijnego w Rosji,
Prawosławie islam i inne wyznania, katolicyzm, buddyzm i szamanizm etc. Religie jako
czynniki kształtujące życie społeczeństwa
Polityka międzynarodowa współczesnej Rosji: 30 godz.
Uwarunkowania historyczne, założenia i ramy instytucjonalne polityki zagranicznej i
bezpieczeństwa FR. Ewolucja polityki zagranicznej FR wobec państw tzw. bliskiej zagranicy
i byłych państw socjalistycznych, aktualne założenie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa
FR. Rosja wobec zagrożeń terroryzmu i polityki USA, obecność Rosji w Ameryce
Południowej i Łacińskiej, sporne kwestie graniczne.
Rosja a UE: 15 godz.
Układ Rosji z UE z 1994 r. Formy dialogu politycznego. Rada Współpracy UE-Rosja i
Parlamentarny Komitet Współpracy. Wspólna strategia Rosji i UE 1999–2004. Zasady ruchu
granicznego. Problem Kaliningradu. Zmiany po rozszerzeniu UE w 2004 r. Polityka Rosji
wobec nowych państw członkowskich UE. Rosja wobec Europejskiej Polityki Sąsiedztwa i
Partnerstwa Wschodniego.
Kultura i sztuka rosyjska w XIX – XXI w.: 30 godz.
Najnowsze kierunki i tendencje w sztuce rosyjskiej i jej związki z wybranymi nurtami sztuki
zachodniej. Rosyjski klasycyzm; malarstwo akademickie, historyzm w architekturze i
malarstwie; cechy rosyjskiego modernizmu; działalność awangardowych artystów rosyjskich;
socrealizm i nonkonformistyczne nurty w sztuce radzieckiej; najnowsze osiągnięcia młodej
sztuki rosyjskiej.
Rosyjska kultura masowa: 30 godz.
Radziecka kultura masowa i jej transformacja po 1991; najważniejsze produkcje filmowe we
współczesnej Rosji i ich polityczny kontekst; społeczny wymiar czytelnictwa, kinematografii,
muzyki popularnej, sportu i jego gwiazd; rola języka rosyjskiego i rosyjskojęzycznej
popkultury;
postmodernizm i globalizacja kultury regionu; specyfika subkultur
młodzieżowych w regionie.
„BRIC” – Rosja w gronie największych rynków wschodzących: 30 godz.
Geneza pojęcia BRIC (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny) i próby jego instytucjonalizacji. Waga
największych rynków wschodzących w gospodarce światowej i miejsce w nim Rosji. Rosja:
instytucjonalne i polityczne bariery wydajności i innowacyjności gospodarki. Rosja na tle
innych państw BRIC: wnioski na przyszłość.
Polityka obronności i bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej: 30 godz.
Doktryna obronna i doktryna wojskowa Rosji. Kompetencje organów władzy FR w zakresie
bezpieczeństwa i obronności. Transformacja Armii Radzieckiej. Rosja w układach
ograniczających zbrojenia strategiczne. Rosja w układach i organizacjach zbiorowego
bezpieczeństwa (ODKB, SzOS). Sojusze wojskowe Rosji. Stosunki Rosja – NATO i USA,
kwestia tarczy antyrakietowej.
Rosja w gospodarce globalnej: 60 godz.
8
Pozycja Rosji w wymianie międzynarodowej przed rozpadem ZSRR. Transformacja
powiązań zewnętrznych FR w latach 90. XX w. Rosyjska zagraniczna polityka ekonomiczna.
Napływ kapitałów i bezpośrednich inwestycji. Rola Rosji na rynku surowcowym świata na
przełomie XX/XXI w. Znaczenie Rosji jako rynku zbytu dla zagranicy. Rosja jako partner w
rozwiązywaniu problemów globalnych (np. G8)
Atrakcyjność inwestycyjna Rosji: 15 godz.
Motywy inwestowania oraz bariery utrudniające inwestowanie – przegląd teorii. Ocena
atrakcyjności inwestycyjnej – różne czynniki i ich wagi. Światowe zestawienia i rankingi
atrakcyjności i ryzyka inwestycyjnego. Mapa atrakcyjności i ryzyka inwestycyjnego FR na tle
Europy Środkowo-Wschodniej.
Problemy życia społecznego Rosji: 30 godz.
Kształtowanie się tożsamości narodowej po rozpadzie ZSRR. Społeczne i gospodarcze
konsekwencję migracji. Rewolucja konsumpcyjna po 2001 roku i jej wpływ na życie
polityczne. Debata publiczna nad historią XX wieku: wojna poszukiwanie własnej wersji
dziejów Rosji. Sytuacja demograficzna: rodzina, starzenie się społeczeństwa, depopulacja.
Edukacja i nauka rosyjska po 1991 roku.
9
TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI
EUROPA WSCHODNIA
Przedmiot
Studia drugiego stopnia
(480 + 690 = 1170 godz.)
ROK 1 (405 + 285 = 690 godz.)
semestr 1 (150 godz.)
Węzłowe problemy dziejów regionu
Ukraina w XX w.
Transformacja polityczno-ustrojowa Ukrainy
Transformacja społeczno-ekonomiczna Ukrainy
Białoruś w XX w.
semestr 2 (135 godz.)
Mołdawia w XX w.
Ukraina, Białoruś i Mołdawia w organizacjach
międzynarodowych i porozumieniach regionalnych
Struktura etniczna i religijna regionu
Obronność i polityka bezpieczeństwa Ukrainy,
Białorusi i Mołdawii
Transformacja polityczno-ustrojowa Mołdawii
Transformacja społeczno-ekonomiczna Mołdawii
ROK 2 (195 + 285 = 480 godz.)
semestr 3 (150 godz.)
Transformacja polityczno-ustrojowa Białorusi
Transformacja społeczno-ekonomiczna Białorusi
Współczesna myśl polityczna w regionie
Metropolie i regiony współczesnej Ukrainy
Polityka historyczna w współczesnych stosunkach
polsko-ukraińskich
semestr 4 (45 godz.)
Współczesna kultura w państwach regionu
Godzin
Egzamin
ECTS
480
7E
47
285
150
30
30
30
30
30
135
15
4E
2E
E
Z
E
Z
Z
2E
Z
28
13
2
2
3
4
2
15
2
30
E
3
30
Z
3
30
Z
3
15
15
195
150
30
30
30
30
E
Z
4E
2E
E
Z
E
Z
2
2
28
15
3
3
3
3
30
Z
3
45
45
1E
E
4
4
10
Węzłowe problemy dziejów Europy Wschodniej: 30 godz.
Powstanie i rozwój historycznych państwowości na obszarze Europy Wschodniej –
dziedzictwo Rusi Kijowskiej i Rzeczypospolitej, Chanatu Krymskiego i Ks. Mołdawii.
Ziemie ukraińskie, białoruskie i mołdawskie w Rosyjskim i Austro-Węgrzech. Powstanie i
rozwój ruchów narodowych. Rewolucja 1917 roku, powstanie ZSRR, dziedzictwo ZSRR w
współczesnym dyskursie w krajach regionu.
Ukraina w XX w.: 30 godz.
Ukraińcy w Imperium Rosyjskim i Monarchii Austro-Węgierskiej, ukraińska rewolucja
narodowa 1917-1921, Ukraina radziecka, polityka ukrainizacji, Wielki Głód. Ukraiński
nacjonalizm, działalność OUN-UPA i innych środowisk narodowych. Kwestia. Dzieje
Zakarpacia w XX w. Ukraina Radziecka po 1945 r. Najnowsza historia niepodległej Ukrainy.
Transformacja polityczno-ustrojowa Ukrainy: 30 godz.
Radziecki system polityczny na Ukrainie w momencie upadku ZSRR; kształtowanie się
nowego systemu politycznego –Konstytucja Ukrainy i jej modyfikacje; ewolucja sceny
politycznej; system władzy Leonida Kuczmy; zjawisko klanów w polityce; „Pomarańczowa
Rewolucja”. Prezydentura Wiktora Juszczenki. Główni politycy i partie polityczne
współczesnej Ukrainy. Główne kierunki polityki zagranicznej Ukrainy.
Transformacja społeczno-ekonomiczna Ukrainy: 30 godz.
Modele transformacji. Zapaść ekonomiczna i jej przezwyciężanie. Prywatyzacja; budowa
nowych instytucji gospodarczych, systemów walutowych i bankowych. Ukraina w
gospodarce i handlu światowym. Zmiany w strukturze produkcji i dochodu narodowego.
Główne ośrodki przemysłowe współczesnej Ukrainy. Współpraca z międzynarodowymi
organizacjami gospodarczymi.
Białoruś w XX w.: 30 godz.
Białorusini w Imperium Rosyjskim, rewolucja i zmagania o ziemie białoruskie 1917-1921,
Białoruś radziecka do 1939. Białorusini w Drugiej Rzeczypospolitej. „Wielka Wojna
Ojczyźniana”, epoka Mazuraua i Maszeraua; powstanie niepodległej Białoruś w wyniku
rozpadu ZSRR; historia Białorusi XIX i XX w. w współczesnym dyskursie naukowym i
publicystycznym.
Mołdawia w XX w.: 15 godz.
Dzieje ziem między Prutem a Dniestrem i Bohem w XX w., Mołdawia w polityce Rosji
carskiej, ZSRR i Rumunii; radziecka polityka narodowościowa a tożsamość mołdawska;
powstanie niepodległej Mołdawii w wyniku rozpadu ZSRR; konflikt o Naddniestrze; Gagauzi
– dzieje narodu i rozwój aspiracji politycznych; współczesny dyskurs o tożsamości
mołdawskiej (mołdawianizm kontra unionizm)
Ukraina, Białoruś i Mołdawia w organizacjach międzynarodowych i porozumieniach
regionalnych: 30 godz.
Główne uwarunkowania i cele polityki państw subregionu; funkcjonowanie we Wspólnocie
Niepodległych Państw, Organizacji Paktu Zbiorowego Bezpieczeństwa, GUAM, BSEC,
Inicjatywie Środkowoeuropejskiej i in. Aspiracje Ukrainy i Mołdawii do członkostwa w Unii
Europejskiej; relacje Ukraina-NATO; inicjatywy integracyjne białorusko-rosyjskie (ZBiR).
Struktura etniczna i religijna regionu: 30 godz.
11
Stosunki narodowościowe i językowe. Zasięg i zakres funkcjonowania języka ukraińskiego,
białoruskiego, mołdawskiego i rosyjskiego a tożsamości narodowe. Mniejszości narodowe i
inne grupy etniczne w państwach regionu. Stosunki wyznaniowe: dziedzictwo radzieckiej
ateizacji, główne struktury prawosławia. Inne wyznania: katolicyzm, protestantyzm, nowe
ruchy religijne. Islam w regionie.
Obronność i polityka bezpieczeństwa Ukrainy, Białorusi i Mołdawii: 30 godz.
Budowanie sił zbrojnych przez państwa postradzieckie po 1991 roku; transformacja od Armii
Radzieckiej do armii suwerennych państw; podstawowe założenia polityki obronnej i doktryn
wojskowych; uzbrojenie i sprzęt wojskowy; międzynarodowa współpraca wojskowa, udział w
sojuszach i innych układach obronnych; przemysł zbrojeniowy; lokalne konflikty i punkty
zapalne w subregionie.
Transformacja polityczno-ustrojowa Mołdawii: 15 godz.
Radziecki system polityczny w Mołdawii w momencie upadku ZSRR; kształtowanie się
nowego systemu politycznego. Secesja Naddniestrza; powstanie i rozwój autonomii
gagauskiej; najnowsze dzieje polityczne Mołdawii, rządy partii komunistycznej i kryzys
polityczny 2009 r. Główne kierunki polityki zagranicznej Mołdawii, w tym stosunki z
Rumunią , Rosją, Ukrainą i Unią Europejską.
Transformacja społeczno-ekonomiczna Mołdawii: 15 godz.
Modele transformacji. Zapaść ekonomiczna i jej przezwyciężanie. Prywatyzacja; budowa
nowych instytucji gospodarczych, systemów walutowych i bankowych. Mołdawia w
gospodarce i handlu światowym. Zmiany w strukturze produkcji i dochodu narodowego.
Główne ośrodki przemysłowe współczesnej Mołdawii. Społeczne koszty transformacji.
Ekonomiczne aspekty secesji Naddniestrza.
Transformacja polityczno-ustrojowa Białorusi: 30 godz.
Radziecki system polityczny na Białorusi w momencie upadku ZSRR; kształtowanie się
nowego systemu politycznego 1991-1994; znaczenie wyborów prezydenckich 1994 dla
najnowszych dziejów Białorusi; ukształtowanie się i rozwój systemu władzy Aleksandra
Łukaszenki; Konstytucja Białorusi i jej modyfikacje; ewolucja opozycji białoruskiej; Główne
kierunki polityki zagranicznej Białorusi.
Transformacja społeczno-ekonomiczna Białorusi: 30 godz.
Modele transformacji. Zapaść ekonomiczna i jej przezwyciężanie. Prywatyzacja; budowa
nowych instytucji gospodarczych, systemów walutowych i bankowych. Białoruś w
gospodarce i handlu światowym. Zmiany w strukturze produkcji i dochodu narodowego.
Główne ośrodki przemysłowe współczesnej Białorusi. Społeczne koszty transformacji.
Polityka gospodarcza A. Łukaszenki
Współczesna myśl polityczna w regionie: 30 godz.
Dziedzictwo ideowe; formowanie się nowych nurtów politycznych: liberalizm,
socjaldemokracja, konserwatyzm, ruch zielonych). Oficjalna ideologia systemu rządów
Aleksandra Łukaszenki i idee opozycji białoruskiej. Partie komunistyczne na Ukrainie i w
Mołdawii po 1991 roku. Zjawisko partii „aprogramowych” w regionie. Najważniejsi
intelektualiści – twórcy idei, publicyści polityczni.
Metropolie i regiony współczesnej Ukrainy: 30 godz.
12
Podstawy geografii politycznej i gospodarczej Ukrainy; podział administracyjny;
najważniejsze metropolie – ośrodki polityczne , gospodarcze i kulturalno-naukowe;
autonomia krymska. Inne regiony i ośrodki (Zakarpacie, Galicja, Bukowina, Odessa).
„Klanowość” a regionalizm. Orientacje etniczno-językowych na Ukrainie: Ukraińcy
ukraińskojęzyczni, Ukraińcy rosyjskojęzyczni, Rosjanie, inne tożsamości.
Polityka historyczna we współczesnych stosunkach polsko-ukraińskich: 30 godz.
Węzłowe problemy stosunków polsko-ukraińskich; analiza współczesnej polskiej i
ukraińskiej publicystyki dotyczącej historii najnowszej (konflikt polsko-ukraiński 1918-1920,
Ukraińcy w II Rzeczypospolitej, nacjonalizm ukraiński wobec Polski i Polaków, zbrodnie na
Wołyniu w 1943-1944 r., działalność UPA, akcja „Wisła”, spory i dialog nt. miejsc pamięci
po obu stronach granicy)
Współczesna kultura w państwach regionu : 45 godz.
Główne zjawiska i nurty w kulturze krajów Europy Wschodniej w XX i XXI wieku:
literatura, kinematografia, malarstwo. Rozwój kultury wysokiej w paradygmacie radzieckim i
poza nim jako czynnik narodowotwórczy i państwowotwórczy i formujący świadomość
społeczną. Radziecka kultura masowa i jej transformacja po 1991. Zagadnienia budowy
własnej kultury w krajach regionu
13
TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI AZJA
Przedmiot
Godz.
STUDIA DRUGIEGO STOPNIA
450
(450+ 690 = 1140 GODZ.)
ROK 1 (300 + 405 = 705 GODZ.)
300
SEMESTR 1 (135 GODZ.)
135
Azja Środkowa i Syberia – etnos i kultura
30
Współczesny islam Azji Środkowej
15
Dziedzictwo kulturowe regionu
30
Przemiany gospodarcze i społeczne w Azji Środkowej
30
i Syberii
Azja Środkowa i Syberia w polityce globalnej
30
SEMESTR 2 (120 GODZ.)
120
Najnowsze dzieje Azji Środkowej I
30
Azja Środkowa i Syberia w polityce globalnej
30
Etniczność i polityka w Azji Środkowej
30
Szlak Jedwabny - historia i współczesność
15
Szamanizm syberyjski
15
ROK 2 (150 + 285 = 435 GODZ.)
150
SEMESTR 3 (135 GODZ.)
135
Najnowsze dzieje Azji Środkowej II
30
Tradycyjna kultura regionu azjatyckiego
15
Antropologia codzienności Azji Środkowej
15
Globalne i lokalne aspekty rozwoju gospodarczego
15
Azji Środkowej i Syberii
Transformacje kulturowe i polityczne współczesnej
30
Syberii
Współczesne formy sztuki regionu
30
SEMESTR 4 (30 GODZ.)
30
Polski “Sybir" - formy obecności Polaków w Azji
30
Środkowej i na Syberii
Egzaminy
ECTS
7E
47
4E
2E
Z
Z
E
28
13
2
2
3
E
3
Z
2E
Z
E
E
Z
Z
3E
2E
E
Z
Z
3
15
3
3
3
3
3
19
15
2
2
3
E
2
Z
3
3
Z
1E
4
E
4
14
Azja Środkowa i Syberia – etnos i kultura: 30 godz.
Wprowadzenie do geografii politycznej i kulturowej. Zróżnicowanie etniczne ludów
tubylczych regionu: ludy uralskie; tureckie, mongolskie, paleoazjatckie, tunguskomandżurskie, irańskie. Procesy etnogenezy i wzajemnych relacji pomiędzy ludami regionui:
tożsamość kulturowa, dyfuzja, asymilacja, migracja. Wpływ czynnika słowiańskiego,
wierzenia oraz formy gospodarowania ludów/narodów azjatyckich.
Współczesny islam Azji Środkowej: 15 godz.
Islam wysoki a islam środkowoazjatycki. Zarys dziejów islamizacji regionu. Główne odłamy
islamu w regionie. Rola kultury perskiej i szkoły hanafickiej w rozwoju religii muzułmańskiej
w Azji Środkowej. Różne nurty islamu w regionie Islam koczowników a islam ludności
osiadłej. Specyfika islamu pozostałego po radzieckiej modernizacji. Polityka rządów państw
Azji Środkowej wobec religii muzułmańskiej.
Dziedzictwo kulturowe regionu: 30 godz.
Dziedzictwo indoeuropejskie a turecko-mongolskie: system wierzeń indoirańskich –
zaratusztranizm, hinduizm i buddyzm; koncepcja wzorca wewnątrzeuroazjatyckiego:
etniczność i wierzenia a współczesna tożsamość kulturowa ludów stepu; panturkizm;
spuścizna religijna; epos azjatycki; indoeuropejskie wątki w eposie tureckim.
Przemiany gospodarcze i społeczne w Azji Środkowej i Syberii: 30 godz.
Specyfika modernizacji Azji Środkowej i Syberii. Rola regionu w gospodarce ZSRR. Procesy
migracyjne i sytuacja demograficzna. Specyfika transformacji systemowej: dywersyfikacja
systemów prawnych, szara strefa oraz demonetyzacja gospodarki. Współistnienie sektorów
tradycyjnych i nowoczesnych. Obecna sytuacja gospodarcza: konkurencyjne sektory
gospodarki, rola państw w rozwoju gospodarczym.
Azja Środkowa i Syberia w polityce globalnej oraz politycznych i ekonomicznych
strukturach regionalnych I: 30 godz.
Polityka instytucji międzynarodowych w regionie: pomoc gospodarcza, inicjatywy
edukacyjne, transfer technologiczny. Rola regionu w gospodarce Azji: tranzyt surowców
węglowodorowych, strumienie migracyjne, udział w globalnych sieciach naukowych.
Współpraca z UE. Renowacja bloku Rosja –Białoruś –Kazachstan. Współpraca z Chinami i
Indiami. Wpływy Japonii i Korei na rozwój regionu.
Najnowsze dzieje Azji Środkowej I: 30 godz.
Powstanie nowych państw Azji Środkowej w 1991 i zarys ich historii politycznej w latach
1991-2010 z uwzględnieniem genezy toczących się procesów historycznych. Radzieckie
korzenie współczesnej państwowości środkowoazjatyckiej a historyczne dziedzictwo
przedrewolucyjnych państw tego obszaru. Współczesna Azja Środkowa jako region w
stosunkach międzynarodowych.
Azja Środkowa i Syberia w polityce globalnej oraz politycznych i ekonomicznych
strukturach regionalnych II: 30 godz.
Azja Środkowa i Syberia jako tereny ekspansji zewnętrznej. Polityczne i gospodarcze
zainteresowanie Chin, Japonii, Iranu, Turcji, Indii, Wielkiej Brytanii, USA Syberią i Azją
Środkową – napływ obcego kapitału i izolacja w okresie sowieckim. Udział Azji Środkowej
w inicjatywach i organizacjach – Unia Celna, ONZ, WTO, TRASECA, OBWE, Organizacja
Szanghajska i inne).
15
Etniczność i polityka w Azji Środkowej: 30 godz.
Zaznajomienie studentów z podstawowymi teoriami etniczności oraz z problematyką badań
etnicznych i ich bezpośredniej lub pośredniej implementacji w praktyce politycznej i
administracyjnej na przykładach zarówno z krajów byłego ZSRR jak i szeroko rozumianej
Azji Środkowej (włączając Afganistan i Sinciang) a więc tereny, gdzie związek problematyki
etnicznej z polityką jest szczególnie wyraźny.
Szlak Jedwabny - historia i współczesność: 15 godz.
Geneza szlaku; Chiny a cywilizacja koczowników; geografia dróg handlu; podróżnicza i
naukowa eksploracja szlaku; szlak jako droga spotkania kultur, idei i religii; rola szlaku dla
ekspansji buddyzmu; sztuka gandaryjska i dziedzictwo hellenistyczne; islamizacja szlaku;
szlak w dobie Mongołów; szlak we spółczesnym dyskursie społeczno-politycznym.
Szamanizm syberyjski - autonomia światopoglądowa ludności tubylczej: 15 godz.
Pierwotne wierzenia Ludów syberyjskich. Szamanizm jako podstawa światopoglądowa
społeczeństw tubylczych Syberii, fenomen oceniany z pozycji transformacji politycznospołeczno-religijnych na tym terytorium. Współczesna „kondycja” szamanizmu w kontekście
przemian ideologicznych oraz industrialnych.
Najnowsze dzieje Azji Środkowej II: 30 godz.
Warianty środkowoazjatyckiego autorytaryzmu – Kazachstan i Kirgistan a Uzbekistan i
Turkmenistan a także system powstały w wyniku wojny domowej – przypadek Tadżykistanu.
Państwa Azji Środkowej we współczesnych stosunkach politycznych i gospodarczych.
Regionalizm w Azji Środkowej. Konflikty społeczne, gospodarcze i etniczne we
współczesnej Azji Środkowej.
Tradycyjna kultura regionu azjatyckiego: 15 godz.
Rudymenty treści kulturowych lokalnych społeczności. Wpływ czynników zewnętrznych na
transformacje tradycyjnych kultur społeczeństw Azji Środkowej i Syberii. Rola czynników
państwotwórczych w ewolucji tożsamości kulturowej i etnicznej/narodowej. Rusyfikacja –
sowietyzacja – odrodzenie etniczne. Rola i miejsce etniczności i kultury rdzennej u etnosów
syberyjskich FR.
Antropologia codzienności Azji Środkowej: 15 godz.
Antropologia codzienności jako subdyscyplina antropologii kulturowej. Dokumentowanie
codzienności. Tradycja i współczesność w postradzieckiej Azji Środkowej. Różne dziedziny
kultury materialnej, życia społecznego i kultury duchowej w warunkach globalizacji oraz
rewitalizacji kulturowej. Praktyczny aspekt antropologii codzienności w kontaktach
międzykulturowych.
Globalne i lokalne aspekty rozwoju gospodarczego Azji Środkowej i Syberii: 15 godz.
Transformacja systemowa w warunkach niedokończonej modernizacji. Koszty reform.
Konserwatywne modele adaptacji struktur przemysłowych. Udział analizowanych regionów
w handlu międzynarodowym. Azja Środkowa i Syberia w systemie gospodarczym Azji
Północno-Wschodniej. Polityka gospodarcza Rosji wobec Azji Środkowej. Współpraca z
Turcją i krajami Bliskiego Wschodu.
Transformacje kulturowe i polityczne współczesnej Syberii: 30 godz.
Identyfikacja zmian, stanu lokalnych kultur Syberii w dobie postsowieckiej. Procesy
odradzania się tożsamości kulturowej i politycznej: asymilacja, integracja gospodarczo16
kulturowa w ramach stosunków międzynarodowych w trójkącie Rosja-Chiny-Mongolia oraz
możliwości ich adaptacji do świata „cywilizacji medialnej” (globalnej).
Współczesne formy sztuki regionu: 30 godz.
Współczesna literatura, sztuki plastyczne, kino, muzyka. Inspiracje tradycji i nowoczesności.
Obecność współczesnej sztuki Azji Środkowej i Syberii na forum światowym. „Zachodnie”
zainteresowanie sztuką azjatycką.
Polski “Sybir" - formy obecności Polaków w Azji Środkowej i na Syberii: 30 godz.
Udział polskich badaczy (głównie zesłańców) w rozwoju (dokumentacji) dziedzictwa
kulturowego ludów Azji Środkowej i Syberii, których dorobek zasługuje współcześnie na
uwagę oraz kontynuację, głównie ze względu na aktualnie definiowaną polską „rację stanu”.
Problem „odkłamywania” historiografii rosyjskiej i sowieckiej związany z różnymi formami
przesiedleń Polaków na Wschód.
17
TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI KAUKAZ
Przedmiot
Studia drugiego stopnia
(585 + 690 = 1285 godz.)
ROK 1 (375 + 405 = 780 godz.)
semestr 1 (210 godz.)
Struktura etniczna i religijna regionu
Geografia polityczna i gospodarcza Kaukazu
Struktura społeczna regionu Kaukazu
Węzłowe problemy dziejów Kaukazu
Geopolityczne znaczenie Kaukazu
semestr 2 (165 godz.)
Region Kaukazu we współczesnych stosunkach
politycznych
Zagrożenia i możliwości dla rozwoju regionu
kaukaskiego
Współczesne życie kulturalne regionu kaukaskiego
Kaukaz w XX w.
Transformacja
polityczno-ustrojowa
państw
kaukaskich
ROK 2 (210 + 285 = 495 godz.)
semestr 3 (150 godz.)
Region Kaukazu we współczesnych stosunkach
politycznych
Transformacja
społeczno-ekonomiczna
państw
kaukaskich
Współczesna myśl polityczna w regionie kaukaskim
Region Kaukazu w globalnej ekonomii
Związki regionu kaukaskiego z Polską
semestr 4 (60 godz.)
Dziedzictwo kulturowe regionu
Godzin
Egzaminy
ECTS
585
7E
47
375
210
60
30
30
60
30
165
4E
2E
E
Z
Z
E
Z
2E
28
13
3
2
2
3
3
15
30
E
3
30
Z
3
15
30
Z
Z
3
3
60
E
3
210
150
3E
2E
19
15
30
E
3
30
Z
3
30
30
30
60
60
Z
E
Z
1E
E
3
3
3
4
4
18
Struktura etniczna i religijna regionu: 60 godz.
Mapa etniczna i religijna regionu; stosunki narodowościowe i językowe w regionie; zasięg i
zakres funkcjonowania języków indoeuropejskich, turkijskich oraz kaukaskich. Obszar
zamieszkiwania lokalnych grup etnicznych i językowych, historyczne spory terytorialne.
Struktura etniczna w jednostkach państwowych i autonomicznych; sytuacja mniejszości
narodowych i etnicznych; diaspory kaukaskie.
Geografia polityczna i gospodarcza Kaukazu: 30 godz.
Granice geograficzne Kaukazu. Kwestie sporne podziału regionu kaukaskiego. Podstawy
geografii politycznej i gospodarczej Kaukazu. Geografia państw Kaukazu Płd. ich podziały
administracyjne, regionalne i gospodarcze. Podział terytorialny Kaukazu Płn. w Rosji, ich
administracja i gospodarka. Migracje ludnościowe – skutek konfliktów i bezrobocia,
urbanizacja, zmiany w strukturze etno-demograficznej.
Struktura społeczna regionu Kaukazu: 30 godz.
Specyfika kaukaskich struktur społecznych. Kwestia identyfikacji z własnym rodem.
Hierarchiczny układ ról społecznych. Kategorie klas wieku. Problem więzi społecznych o
charakterze rodowo-plemiennym i terytorialnym. Przemoc jako środek rozwiązywania
sporów. Struktura wielkich rodzin wielopokoleniowych i rodów; genealogie i problemy
pochodzenia. Problem nepotyzmu.
Węzłowe problemy dziejów Kaukazu: 60 godz.
Dzieje regionu Kaukazu w starożytności i średniowieczu, recepcja chrzescijaństwa i islamu;
turkizacja części Kaukazu; rywalizacja turecko-perska; podbój rosyjski – zmiany w strukturze
etno-demograficznej regionu, modernizacja oraz uprzemysłowienie; kształtowanie się
nowoczesnej świadomości narodowej ludów Kaukazu; rewolucja, okres sowiecki; próby
budowy nowoczesnych państw.
Geopolityczne znaczenie Kaukazu: 30 godz.
Znaczenie Kaukazu dla Rosji, analiza przyczyn podboju regionu w XIX wieku, a także
rosyjskiej obecności w nim w XXI wieku; region a polityka zagraniczna USA, krajów UE i
Izraela, ze szczególnym uwzględnieniem bliskowschodniego wymiaru kaukaskiej polityki
tych państw; wpływy polityczne i religijne państw muzułmańskich – sunnickiej Arabii
Saudyjskiej oraz Turcji i szyickiego Iranu;
Region Kaukazu we współczesnych stosunkach politycznych: 30 godz.
Eurointegracja regionu – Armenia, Azerbejdżan i Gruzja a UE i NATO, państwa regionu we
współczesnych organizacjach międzynarodowych – WNP, OUBZ, GUAM, Organizacji
Konferencji Islamskiej; nieformalne sojusze polityczne i wojskowe – „oś Moskwa – Erewan –
Teheran”, sojusz turecko-azerbejdżański, itd.
Zagrożenia i możliwości dla rozwoju regionu kaukaskiego: 15 godz.
Konflikty etniczne w regionie; wzrost roli nacjonalizmów; wpływ autorytarnych rządów na
rozwój społeczeństwa obywatelskiego; walka władzy z opozycją; możliwości rozwoju
współpracy gospodarczej i politycznej w regionie; przeludnienie i bezrobocie;
demodernizacja i rozpad gospodarki; wykluczenie Armenii jako przeszkoda w rozwoju
gospodarczym regionu
Transformacja polityczno-ustrojowa państw kaukaskich: 60 godz.
19
Specyfika ustrojowa jednostek politycznych Kaukazu, powtórna niepodległość państw
zakaukaskich; różne drogi rozwoju podzielonego politycznie po 1991 r. regionu a
autorytaryzm jako podstawa systemu politycznego i społecznego; podstawy prawne
funkcjonowania państw Kaukazu Południowego oraz republik i krajów Kaukazu Północnego;
konstytucje państwowe oraz republikańskie; pozycja prezydenta w systemie politycznym
poszczególnych organizmów państwowych; rola parlamentów i kształtowanie się systemów
politycznych; zasady prawne funkcjonowania republik kaukaskich w ramach FR; stosunek
Rosji do konfliktów etnicznych na Kaukazie Północnym; wojny w Czeczenii; kaukaskie
separatyzmy i kaukaskie ruchy narodowe a kaukaskie państwa nieuznawane; znaczenie
„kolorowych rewolucji” dla ustroju państw regionu
Współczesne życie kulturalne regionu: 30 godz.
Pojęcie kultury masowej i popularnej; jej funkcjonowanie w regionie; transformacja kultury
sowieckiej na Kaukazie po 1991 roku; rola rosyjskojęzycznej kultury i jej wpływ na region.
Główne zjawiska i nurty w kulturze krajów Kaukazu w XX i XXI wieku: literatura,
kinematografia, malarstwo. Rozwój lokalnych inwariantów kultury wysokiej. Specyfika
zwyczajów kaukaskich i ich odbicie w kulturze.
Kaukaz w XX w.: 30 godz.
Kaukaz Południowy i Północny w ZSRR; cele i sposoby podziałów Kaukazu Północnego i
Południowego w ZSRR. Deportacje, przymusowe przesiedlenia oraz ich przyczyny; przebieg
repatriacji oraz zmian granicznych w okresie stalinizmu i w czasie destalinizacji. Miejsca w
hierarchii etnicznej ZSRR oraz specyficzna i płynna rola jaką poszczególne ludy Kaukazu
odgrywały w ramach państwa radzieckiego.
Region Kaukazu we współczesnych stosunkach politycznych: 30 godz.
Eurointegracja regionu – Armenia, Azerbejdżan i Gruzja a UE i NATO, państwa regionu we
współczesnych organizacjach międzynarodowych – WNP, OUBZ, GUAM, Organizacji
Konferencji Islamskiej; nieformalne sojusze polityczne i wojskowe – „oś Moskwa-ErewańTeheran”, sojusz turecko-azerbejdzański, itd.
Transformacja społeczno-ekonomiczna państw kaukaskich: 30 godz.
Modele transformacji. Zapaść ekonomiczna. Prywatyzacja; budowa nowych instytucji
gospodarczych, systemów walutowych i bankowych. Koszty transformacji. Kaukaz w
gospodarce i handlu światowym. Zmiany w strukturze produkcji i dochodu narodowego,
zmiany technologiczne. Gospodarka regionu północnokaukaskiego i jej znaczenie dla FR.
Współpraca na arenie międzynarodowej.
Współczesna myśl polityczna w regionie kaukaskim: 30 godz.
Rola historycznych nurtów politycznych w regionie: marksizm-leninizm; lokalne
nacjonalizmy; idee L. Gumilewa, nowe tendencje po 1991 r. Ideologie autorytarnych rządów
państw i regionów kaukaskich; współczesne nacjonalizmy kaukaskie. Rewolucyjny islam.
Specyfika partii politycznych w regionie. Wybrani najważniejsi intelektualiści regionu –
twórcy idei, publicyści polityczni.
Region Kaukazu w globalnej ekonomii: 30 godz.
Potencjał gospodarczy regionu; Kaukaz jako region łączący Azję Środkową w Europą i Rosją
ze Środkowym Wschodem; projekty energetyczne – plany budowy rurociągów. Rywalizacja
o szlaki przesyłowe pomiędzy Rosją oraz Iranem a także Turcją, krajami UE i USA; państwa
20
zakaukaskie a WTO. Rola miejscowych diaspor i migracji zarobkowych w gospodarce
regionu kaukaskiego.
Związki regionu kaukaskiego z Polską: 15 godz.
Historyczne związki regionu z Polską; Kaukaz miejscem zesłań; ruch prometejski w II
Rzeczpospolitej; kontakty PRL z regionem Kaukazu w okresie istnienia ZSRR; ustanowienie
relacji dyplomatycznych z państwami Kaukazu Południowego; Polska a wojny w Czeczenii;
stosunek Polski do konfliktów na Kaukazie; wspierania prozachodniej polityki państw
kaukaskich – Partnerstwo Wschodnieg.
Dziedzictwo kulturowe regionu kaukaskiego: 60 godz.
Omówienie podstawowych kronik jako źródła wiedzy o regionie; architektura sakralna; myśl
filozoficzna i religijna w regionie; eposy narodowe; współczesna literatura ludów regionu i
rola języka rosyjskiego w jej popularyzacji; zwyczaje ludów regionu.
21
TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI KRAJE BAŁTYCKIE
Przedmiot
STUDIA DRUGIEGO STOPNIA
(450 + 690 = 1140 GODZ.)
ROK 1 (270 + 405 = 675 GODZ.)
SEMESTR 1 (135 GODZ.)
W. Ks. Litewskie – historia i mit
Dzieje najnowsze Litwy
Kształtowanie się narodu i państwa łotewskiego i
estońskiego
Finlandia w XIX-XX w. między Rosją a Zachodem
Państwa bałtyckie w ZSRR
SEMESTR 2 (135 GODZ.)
Przemiany gospodarcze w państwach bałtyckich
Mniejszość litewska w Polsce i polska na Litwie
Mniejszości narodowe w krajach Bałtyckich
Związki kulturowe i gospodarcze państw
bałtyckich ze Skandynawią
ROK 2 (180 + 285 = 465 GODZ.)
SEMESTR 3 (150 GODZ.)
Życie umysłowe i tradycje ludowe na Litwie
Tradycje kulturowe Łotwy i Estonii XX w.
Integracja Litwy, Łotwy i Estonii z UE
Stosunki państw bałtyckich z Rosją
SEMESTR 4 (30 GODZ.)
Stosunki Polski z państwami bałtyckimi po 1990
roku
Godzin
Egzaminy
ECTS
450
7E
47
270
135
30
30
4E
2E
E
Z
28
13
3
3
30
E
2
15
30
135
60
15
30
Z
Z
2E
E
Z
E
2
3
15
5
2
4
30
Z
4
180
150
30
30
60
30
30
3E
2E
Z
Z
E
E
1E
19
15
4
4
4
3
4
30
E
4
22
W. Ks. Litewskie – historia i mit: 30 godz.
Historiograficzny obraz dziejów Litwy, zwłaszcza w. Ks. Litewskiego: litewski, polski,
białoruski, ukraiński i rosyjski, jako przykład sporu/konfliktu o przeszłość. Nacjocentryczne
widzenie historii Litwy jako ukazanie roli pamięci zbiorowej w kształtowaniu się
współczesnej tożsamości narodowej w otoczeniu innych tożsamości.
Dzieje najnowsze Litwy: 30 godz.
Węzłowe problemy kształtowania się państwa i narodu litewskiego ze szczególnym
uwzględnieniem XX wieku. Litwini w granicach Rzeczpospolitej Obojga Narodów i w
ramach Imperium Rosyjskiego. Tzw. litewski ruch odrodzenia narodowego. Republika
litewska w okresie międzywojennym. Stosunki polsko-litewskie i litewsko-rosyjskie w XX
wieku. Trudne sąsiedztwa: z Rosją i Polską.
Kształtowanie się narodu i państwa: łotewskiego i estońskiego: 30 godz.
Inflanty od kolonizacji niemieckiej po podbój rosyjski. Zasadnicze momenty dziejów Łotyszy
i Estończyków. Ich powiązanie z dziejami Europy, a w szczególności - historycznych
sąsiadów. Historyczne związki ze Skandynawią i Niemcami. działalność ruchów narodowych
w ramach Rosji. Łotysze i Estończycy a rewolucje rosyjskie. Łotwa i Estonia w
międzywojennym dwudziestoleciu.
Finlandia w XIX-XX wieku między Rosją a Zachodem: 15 godz.
Dzieje Finlandii jako fenomen historycznego uwikłania miedzy Wschodem a Zachodem: w.
ks. Finlandii –w ramach Szwecji, od 1809 w Imperium Rosyjskim i przykład Finlandii, jako
oswobadzania się od więzi z potężnym sąsiadem. Niepodległa Finlandia w dwudziestoleciu
międzywojennym. Procesy modernizacji i fenomen neutralności po II wojnie światowej –
finlandyzacja.
Państwa bałtyckie w ZSRR: 30 godz.
Nierozstrzygnięta I wojna światowa nad wschodnim Bałtykiem. Pakt Ribbentrop-Mołotow w
historii i odbiorze współczesnym. Podbój państw bałtyckich przez ZSRR – represje i
deportacje. Dyskusja nad kolaboracją podczas okupacji niemieckiej. Panowanie sowieckie
1944-1991: podziemie niepodległościowe, pacyfikacja, kolektywizacja, rusyfikacja, względna
autonomia narodów bałtyckich. Pierestrojka i droga Bałtów do niepodległości. Sajudis –
Bałtowie wzorem dla narodowych ruchów odśrodkowych w ZSRR. Niepodległość.
Przemiany gospodarcze państw bałtyckich: 60 godz.
Ukazanie spuścizny przynależności do ZSRR. Skutki wieloletniej niesuwerennej gospodarki i
powiązań życiowych – infrastrukturalnych, surowcowych, etc. z ZSRR. Wielkie problemy
transformacji w skali małych organizmów państwowych. Charakter procesów
modernizacyjnych i ich znaczenie na drodze ku akcesji do wspólnot europejskich.
Mniejszość litewska w Polsce i polska na Litwie: 15 godz.
Historyczne zaszłości powodujące obecność mniejszości polskiej i litewskiej w obu krajach.
polityka wobec mniejszości w Polsce i na Litwie w okresie międzywojennym, w PRL i po
1991 roku. Sprawy uregulowanie i nieuregulowane. UE a problemy mniejszości, standardy
unijne i stosunki dwustronne. Stereotypy i uprzedzenia wzajemne, sprawy do załatwienia.
Mniejszości narodowe w krajach bałtyckich: 15 godz.
Spuścizna po panowaniu rosyjskim i ZSRR – kraje bałtyckie jako region względnego
dobrobytu i sowieckich baz wojskowych – liczna rosyjskojęzyczna migracja, stanowiąca
23
większość w wielu miastach i ośrodkach przemysłowych. Skomplikowane i kłopotliwe dla
państw bałtyckich problemy z mniejszościami jako przeszkoda/utrudnienie/ w budowaniu
suwerennych państw, różne polityki integracji społeczeństw w ramach niepodległych państw.
Związki kulturowe i gospodarcze państw bałtyckich ze Skandynawią: 30 godz.
Nieznane bliżej w Polsce więzi państw bałtyckich ze Skandynawią w przeszłości i dzisiaj.
Tradycje kulturowe i relacje wzajemne. Uprzywilejowany charakter stosunków państw
skandynawskich z państwami bałtyckimi.
Życie umysłowe i tradycje ludowe na Litwie: 30 godz.
Życie umysłowe na Litwie. Nauka litewska, kino, sztuki plastyczne i teatr. Procesy
modernizacyjne i transformacja po 1991 roku na Litwie w sferze kultury, w szczególności
kształtowania się kultury o tożsamości narodowej.
Tradycje kulturowe Łotwy i Estonii: 30 godz.
Sploty tradycji kulturowych Łotwy i Estonii. Protestantyzm, związki z Niemcami, rola
niemieckich elit bałtyckich w Rosji – uniwersytet w Dorpacie (Tartu). Elity duchowe, kultura
materialna, kultura wysoka i popularna w tych krajach.
Integracja Litwy, Łotwy i Estonii z UE: 60 godz.
Droga krajów bałtyckich do UE jako sposób na transformację i modernizację gospodarki i
państwowości po upadku ZSRR, sposób na zmianę zastanych postradzieckich struktur życia
gospodarczego i społecznego. Prawne, gospodarcze, społeczne i polityczne uwarunkowania
integracji tych państw z Unią. Zarysowanie w tym kontekście stosunków z Rosją.
Stosunki państw bałtyckich z Rosją: 30 godz.
Dzieje trudnej wolności. Kłopoty rozwojowe w przeszłości i nowe problemy w związku z
uzyskaną niepodległością państw bałtyckich. Polityka Rosji wobec państw bałtyckich i tychże
wobec Rosji do i po przystąpieniu do UE. Stosunki bilateralne, problemy graniczne,
gospodarcze i mniejszości narodowościowych.
Stosunki Polski z państwami bałtyckimi po 1990 roku: 30 godz.
Problemy polityczne i stosunki wzajemne Polski z Litwą na poziomie państwowym i
międzyludzkim. Polityka zagraniczna i organizowanie współpracy wzajemnej. Kwestia
wspólnej polityki wobec Rosji, NATO i wspólnot europejskich. Via Baltica i most
energetyczny jako przykłady wyjątkowej indolencji polskiej polityki zagranicznej.
Współpraca na polu gospodarczym i kulturalnym.
24