Prawo a choroby zakaźne - Katedra Medycyny Sądowej

Prawo a choroby zakaźne
dr n. med. Marta Rorat
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej,
Zakład Prawa Medycznego UM we Wrocławiu
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r.
o zapobieganiu oraz zwalczaniu
zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
(Dz.U. 2008 nr 234 poz. 1570)
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu
zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. 2008 nr 234 poz. 1570)
Art. 5
1. Osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do:
1) poddawania się:
b) szczepieniom ochronnym
2. W przypadku osoby nieposiadającej pełnej zdolności do
czynności prawnych odpowiedzialność za wypełnienie
obowiązków, o których mowa w ust. 1, ponosi osoba, która
sprawuje prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, albo
opiekun faktyczny w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia
6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
(Dz. U. z 2012 r. poz. 159 i 742).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r.
w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych
§ 7.
1. Lekarskie badanie kwalifikacyjne oraz obowiązkowe szczepienia
ochronne u osoby, która u osoby, która nie ukończyła 6 roku życia,
przeprowadza się w obecności osoby, która sprawuje prawną pieczę
nad tą osobą, albo opiekuna faktycznego (…)
2. Lekarskie badanie kwalifikacyjne oraz obowiązkowe szczepienia
ochronne u osoby, która u osoby, która ukończyła 6 rok życia, a nie
osiągnęła pełnoletności, można przeprowadzić bez obecności osoby,
która sprawuje prawną pieczę nad tą osobą, albo opiekuna
faktycznego, po uzyskaniu ich pisemnej zgody i informacji na temat
uwarunkowań zdrowotnych mogących stanowić przeciwwskazanie
do szczepień.
Szczepienia ochronne –
rozdział 4 art. 17
Ust. 9 Obowiązkiem lekarza sprawującego profilaktyczną
opiekę zdrowotną jest powiadomienie osoby obowiązanej
do poddania się obowiązkowym szczepieniom
ochronnym lub osoby sprawującej prawną pieczę nad
osobą małoletnią lub bezradną albo opiekuna faktycznego
w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada
2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta,
o obowiązku poddania się tym szczepieniom, a także
poinformowanie o szczepieniach zalecanych.
Kodeks wykroczeń (gdy brak skuteczności egzekucji
administracyjnej)
Art. 115. § 1. Kto, pomimo zastosowania środków egzekucji
administracyjnej, nie poddaje się obowiązkowemu
szczepieniu ochronnemu przeciwko gruźlicy lub innej
chorobie zakaźnej albo obowiązkowemu badaniu stanu
zdrowia, mającemu na celu wykrycie lub leczenie gruźlicy,
choroby wenerycznej lub innej choroby zakaźnej, podlega
karze grzywny do 1 500 złotych albo karze nagany.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto, sprawując pieczę nad osobą
małoletnią lub bezradną, pomimo zastosowania środków
egzekucji administracyjnej, nie poddaje jej określonemu
w § 1 szczepieniu ochronnemu lub badaniu.
Obowiązki wobec pacjenta
Art. 26.
1. Lekarz, felczer, pielęgniarka lub położna, którzy podejrzewają lub
rozpoznają zakażenie lub chorobę zakaźną, są obowiązani pouczyć
zakażonego lub chorego na chorobę zakaźną lub osobę sprawującą
prawną pieczę nad zakażoną lub chorą na chorobę zakaźną osobą
małoletnią lub bezradną albo jej opiekuna faktycznego (…) o:
1) środkach służących zapobieganiu przeniesienia zakażenia na
inne osoby (…)
2. W przypadku rozpoznania zakażenia, które może przenosić się
drogą kontaktów seksualnych, lekarz lub felczer ma obowiązek
poinformować zakażonego o konieczności zgłoszenia się do
lekarza partnera lub partnerów seksualnych zakażonego.
3. Informację o powiadomieniu zakażonego o obowiązku, o którym
mowa w ust. 2, wpisuje się do dokumentacji medycznej i
potwierdza podpisem zakażonego.
Art. 27.
Lekarz, który podejrzewa lub rozpoznaje zakażenie,
chorobę zakaźną lub zgon z powodu zakażenia/choroby
zakaźnej, ma obowiązek niezwłocznego, w ciągu 24
godzin, zgłoszenia tego faktu:
państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu,
państwowemu granicznemu inspektorowi sanitarnemu
właściwemu dla miejsca rozpoznania zakażenia lub
państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu,
lub innym podmiotom właściwym ze względu na rodzaj
choroby zakaźnej.
W przypadku osób przyjmowanych do szpitala obowiązek
spoczywa na kierowniku szpitala.
Art. 28.
Zgłoszenie musi zawierać:
• dane osobowe (imię i nazwisko, wiek, płeć, pesel, adres
zamieszkania)
• rozpoznanie kliniczne zakażenia lub choroby zakaźnej,
charakterystykę podstawowych objawów klinicznych,
okoliczności wystąpienia zakażenia, zachorowania lub
zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej,
czynniki ryzyka, charakterystyka biologicznego czynnika
zakaźnego, oraz inne informacje niezbędne do
sprawowania nadzoru epidemiologicznego
Formularze osobne do gruźlicy, chorób przenoszonych
drogą płciową, HIV/AIDS, zgonu z powodu zakażenia lub
choroby zakaźnej
Zakażenia związane z udzielaniem
świadczeń zdrowotnych
Art. 11.
1. Kierownicy podmiotów leczniczych oraz inne osoby udzielające
świadczeń zdrowotnych są obowiązani do podejmowania działań
zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych.
2. Działania, o których mowa w ust. 1, obejmują w szczególności:
1) ocenę ryzyka wystąpienia zakażenia związanego z wykonywaniem
świadczeń zdrowotnych;
2) monitorowanie czynników alarmowych i zakażeń związanych
z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w zakresie wykonywanych
świadczeń;
3) opracowanie, wdrożenie i nadzór nad procedurami zapobiegającymi
zakażeniom i chorobom zakaźnym związanym z udzielaniem świadczeń
zdrowotnych, w tym dekontaminacji:
a) skóry i błon śluzowych lub innych tkanek,
b) wyrobów medycznych […] oraz powierzchni pomieszczeń i urządzeń;
Zakażenia związane z udzielaniem
świadczeń zdrowotnych
Art. 11. c.d.
4) stosowanie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej
w celu zapobieżenia przeniesieniu na inne osoby
biologicznych czynników chorobotwórczych;
5) wykonywanie badań laboratoryjnych oraz analizę lokalnej
sytuacji epidemiologicznej w celu optymalizacji profilaktyki
i terapii antybiotykowej;
6) prowadzenie kontroli wewnętrznej w zakresie realizacji
działań, o których mowa w ust. 1.
Zakażenia związane z udzielaniem
świadczeń zdrowotnych
1) obowiązek prowadzenia dokumentacji medycznej
2) obowiązek wdrożenia i zapewnienia funkcjonowania
systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych:
• powołanie i nadzór nad działalnością zespołu i komitetu
kontroli zakażeń szpitalnych;
• ocena ryzyka i monitorowanie występowania zakażeń
szpitalnych i czynników alarmowych;
• organizacja zapewniająca zapobieganie zakażeniom
szpitalnym, izolację chorych, wykonywanie badań przez
całą dobę (w tym mikrobiologicznych), kontrolę
antybiotykoterapii
• monitorowanie i rejestracja zakażeń szpitalnych i
czynników alarmowych
• raporty do PIS/zgłaszanie zakażeń i ognisk epidemicznych
Kara grzywny art. 51
1) za przeprowadzanie szczepień ochronnych bez
uprawnienia
2) za brak/nierzetelne prowadzenie dokumentacji
medycznej w zakresie szczepień ochronnych (wpis
szczepienia, zaświadczenie o wykonaniu szczepienia)
3) za brak zawiadomienia pacjenta/osoby sprawującej
prawną pieczę o obowiązku poddania się
obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub
nieinformowanie o ochronnych szczepieniach zalecanych
Kara grzywny art. 52
1) za brak pouczenia pacjenta/osoby sprawującej prawną
pieczę o środkach ostrożności zapobiegających
przeniesieniu zakażenia na inne osoby lub o ewentualnym
obowiązku przeprowadzenia badań sanitarnoepidemiologicznych
2) za brak poinformowania zakażonego o konieczności
zgłoszenia się do lekarza jego partnera lub partnerów
seksualnych
3) za brak zgłoszenia NOP
4) za brak zgłoszenia zakażenia, zachorowania na chorobę
zakaźną lub zgonu z powodu zakażenia lub choroby
zakaźnej albo ich podejrzenia
Kara grzywny art. 50
1) za, wbrew obowiązkowi, o którym mowa w art. 16
ust. 1, niewdrożenie/niestosowanie procedur
zapewniających ochronę przed zakażeniami oraz
chorobami zakaźnymi
2) za, wbrew obowiązkom, o których mowa w art. 22
ust. 1 i 2, nieprzestrzeganie wymagań higienicznosanitarnych
3) za, wbrew obowiązkowi przeciwdziałania
szerzeniu się zakażeń szpitalnych, niepodejmowanie
działań określonych w art. 14 ust. 1 i 2
NARAŻENIE art. 161 kk
§ 1. Kto, wiedząc, że jest zarażony wirusem HIV, naraża
bezpośrednio inną osobę na takie zarażenie, podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Kto, wiedząc, że jest dotknięty chorobą weneryczną lub
zakaźną, ciężką chorobą nieuleczalną lub realnie
zagrażającą życiu, naraża bezpośrednio inną osobę na
zarażenie taką chorobą, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 3. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2
następuje na wniosek pokrzywdzonego.